Na start
Jednostki w układzie RP
ZDJĘCIA: AREK MARKOWICZ
J
ednostka – zerem, jednostka – bzdurą, sama – nie ruszy pięciocalowej kłody, choćby i wielką była figurą” – pisał Władimir Władimirowicz Majakowski w wierszu o wdzięcznym tytule „Włodzimierz Ilicz Lenin”. O, pamiętam, jak bardzo zachłystywaliśmy się potęgą jednostki, gdy po czasach PRL nastała wolność i kapitalizm. Gdziekolwiek Majakowski przebywa, mógł mieć czkawkę, gdy wspominaliśmy, jak bardzo mylił się on i wszyscy komuniści świata lekceważący jednostki, a wielbiący masy. Gdy coś się nie układało w kraju, w firmie, a może nawet i w domu, niejeden obywatel wzdychał za rządami skupionymi w jednym ręku, a tym samym za szybkim i sprawnym podejmowaniem decyzji, z jasno określoną odpowiedzialnością. Ale życie płata figle. Nie sięgnę daleko do kalendarza. W kwietniu agenci Centralnego Biura Antykorupcyjnego zatrzymali ministra sprawiedliwości w latach 2004-2005, w maju za sprawą Centralnego Biura Śledczego to samo spotkało wiceszefa tego resortu w latach 2011-2014 (piszemy w tym wydaniu). Ledwie w ubiegłym tygodniu agenci CBA zatrzymali byłego komendanta głównego policji, a także byłych szefów delegatur Biura w Poznaniu i w Łodzi (mały żart: łomot do drzwi o 6 rano. „Kto tam?” – pyta przestraszony domownik. „Janek, otwieraj, sami swoi” – pada odpowiedź). To tylko najświeższe, ale i spektakularne przykłady osób, których działania wzbudziły poważne wątpliwości wymiaru sprawiedliwości. W tym miejscu podkreślę: to bardzo różne sprawy, a dopóki nie zapadnie prawomocny wyrok, niczego nie można przesądzać. Niemniej jednak dla celów wywodu sięgam po te przykłady. A wywód będzie krótki: co jest?! Nie o take Polske walczyliśmy, parafrazując byłego prezydenta Lecha. Okazuje się, że służby specjalne i organa ścigania, patrzące na ręce władzy, mają pełne ręce roboty. Wiele przykładów problemów z prawem polityków piastujących najwyższe funkcje znaj-
27 M AJA 2018 „W PR O S T ”
JACEK POCHŁOPIEŃ redaktor naczelny
dziemy za granicą, pisaliśmy o tym niedawno we „Wprost”. Ale nie tylko o łamanie prawa chodzi. Sądzę, że koło historii wykonuje właśnie kolejny obrót. Trzeba się zastanowić nad jednostkami w systemie sprawowania szeroko pojętej władzy. Nie chodzi mi tylko o uczciwość. Pytanie, ile trafnych decyzji jest w stanie podjąć przeciążony polityk czy urzędnik. Krytycznie oceniam centralizację państwa i powierzanie różnym ludziom coraz większej władzy, idące w parze z nadmiernymi restrykcjami wobec zaangażowanych w sprawy publiczne (ustawa o jawności życia publicznego). Rozwiązanie tego problemu jest dwojakie. Żyjemy w sieciowych czasach. Wygrywają ci, którzy potrafią współpracować i czerpać ze zbiorowej wiedzy oraz doświadczenia. Tam, gdzie jest to możliwe, trzeba dążyć, jeśli nie do kolegialnej drogi podejmowania decyzji, to do jak największego zaangażowania ludzi w proces decyzyjny. Dotyczy to państwa, firmy, również rodziny, bo autorytarne próby mogą spowodować, że nastoletnia latorośl nie zechce wrócić z Matrixa i osiądzie w serwisach społecznościowych. Ponadto trzeba miarkować władzę. Państwa w naszym życiu powinno być jak najmniej, w firmie pracownicy winni mieć jak największą swobodę działania, a w rodzinie – cóż, skuteczniejsza może okazać się perswazja. Nie idzie mi o przekazanie władzy w ręce mas (zresztą Masa w ubiegłym tygodniu też usłyszał zarzuty) czy o bezstresowe wychowanie i brak interwencji rodziców wobec dzieci. Nie popadajmy w skrajności. Jednostki miary znormalizowano w układzie SI. Może pora zastanowić się nad jednostkami w RP. PS A propos rodzin i ku pokrzepieniu płci słusznie brzydszej. Majakowski pisał w cytowanym przeze mnie na wstępie wierszu również tak: „Jednostka! Co komu po niej?! Jednostki głosik cieńszy od pisku. Do kogo dojdzie? – ledwie do żony!”. Chociaż tyle… g
3
NR 21 27 MAJA 2018
FELIETONY
15 Magdalena Środa o miłości bliźniego
6 8
15 Jan Wróbel o dobrym imieniu Polaków
21 Jan Rokita o Nord Stream 2
31 Ewa Wanat o niepełnosprawnych
97 Michał Witkowski o targach książki
98 Ryszard Czarnecki o Kazachstanie
Niedyskrecje parlamentarne Skaner KRAJ
Prawda o Durczoku Ja też – mówi Karolina Kędziora 22 Siedmiu wspaniałych, czyli nowy plan Petru 24 Mecenas na celowniku 26 Cel jest polityczny. Marcin Horała 16 19
o komisji ds. wyłudzeń VAT
28 E-kompromitacja 32 Zielone wesołe miasteczko SPOŁECZEŃSTWO 36 Matka Polka lęku pełna 40 Obywatelu, co zrobisz
z kubkiem po jogurcie
Rozmowa ze Sławomirem Zawadzkim
50 Amazon wspiera polskich
przedsiębiorców 52 Hossa Bessa 54 Orły nagrodzone w Warszawie ZAGRANICA
60 Większościokracja. Rozmowa z Kennethem Rothem
64 Róbmy to samo co Zachód
– mówi Ryszard Czarnecki 68 Zmierzch irlandzkiego
katolicyzmu. Referendum aborcyjne
ZDROWIE 70 Gdzie się leczyć. Ranking szpitali onkologicznych
76 Nowa era w hematoonkologii KULTURA
80 Raz kij, raz marchewka 84 Wiek męski, wiek klęski. Docs Against Gravity
36 Dzień Matki Mama doskonała
54 Ewa
Chodakowska ambasadorka zdrowia
24 Michał
Królikowski Dlaczego został zatrzymany?
W W W . W PR O S T . PL PE Ł N E B I E Ż ĄC E W Y DA N I E „W PR O S T ” P O B I E R Z NA S WOJ E G O I P H O N E ’A, I PA DA ( A PP S T O R E ) O R A Z NA U R Z Ą D Z E N I A Z S YS T E M E M A N D R O I D ( G O O GL E PL AY )
86 Targowisko próżności
i wartości. Festiwal w Cannes 88 Dzieje się w kulturze
4
PROJEKT OKŁADKI: STUDIO „WPROST” ZDJĘCIA: MARCIN DŁAWICHOWSKI / FORUM
27 M AJA 2018 „W PR O S T ”
ZDJĘCIA: GETTY IMAGES, WPROST, DAREK GOLIK/FORUM, MK, KAMIL PIKLIKIEWICZ/DDTVN/EAST NEWS, ZBIGNIEW FURMAN, RAFAŁ SIDERSKI, FILIP KLIMASZEWSKI, EP PHOTO SERVICE
BIZNES 44 Ranking Polskie Gepardy 48 Bank z akcentem na Pocztowy.
Niedyskrecje parlamentarne ELIZY OLCZYK I JOANNY MIZIOŁEK
kiem Senatu Adamem Bielanem a ministrem sprawiedliwości Zbigniewem Ziobrą. Obaj zapragnęli stanowiska komisarza unijnego, które jest obsadzane przez rząd po każdych wyborach do europarlamentu. Te najbliższe odbędą się wiosną przyszłego roku. – Ziobro wie, że nie ma co liczyć na przywództwo w PiS, bo na swojego następcę Jarosław Kaczyński namaścił Mateusza Morawieckiego – opowiada nasz informator obeznany w sprawach europejskich. – Wie też, że nie będzie kandydatem na prezydenta, bo zostanie nim Andrzej Duda. Wymyślił więc sobie, że zostanie komisarzem, dzięki temu nabierze politycznej powagi i gdy do głosu w PiS dojdzie pokolenie 50-latków, to będzie jednym z najpoważniejszych polityków w tej formacji.
6
PO tak ustaliła kolejność przemówień na Marszu Wolności, że po Grzegorzu Schetyniwe nikt nie miał możliwości zabłysnąć
ZDANIEM NASZEGO ROZMÓWCY ADAM BIELAN kalkuluje dokładnie tak
samo. Na dodatek w nieoficjalnych rozmowach twierdzi, że stanowisko komisarza ma już obiecane. Dlatego nie chciał zostać szefem MSZ, choć mu to proponowano. – Wiedział, że polityka zagraniczna obecnego rządu to mina, na której mogą wylecieć w powietrze jego przyszłe plany, bo jeżeli, realizując wytyczne Zjednoczonej Prawicy, skonfliktuje się z europejskimi politykami, to ci potem mogą zablokować jego wybór na komisarza – opowiada nasz informator. Faktycznie był już przypadek 27 M AJA 2018 „W PR O S T ”
ZDJĘCIA: TOMASZ HAMRAT / GAZETA POLSKA / FORUM
ODNOWIŁ SIĘ STARY KONFLIKT W ZJEDNOCZONEJ PRAWICY między wicemarszał-
zablokowania kandydata na komisarza, mianowicie lewica nie zgodziła się na kandydaturę Rocco Buttiglione dlatego, że publicznie nierozważnie twierdził, iż homoseksualizm jest grzechem. WOJNA MIĘDZY BIELANEM A ZIOBRĄ już się rozpoczęła. Bielan gra
na czarny image Ziobry, lansując przekaz, że to on jest odpowiedzialny za ustawę o IPN, a także za procedurę sprawdzania praworządności i dlatego nie przejdzie głosowania w Parlamencie Europejskim. A przed wyborami parlamentarnymi ostatnie, czego chciałaby Zjednoczona Prawica, to użeranie się o komisarza dla Ziobry. Z kolei Ziobro wysyła sygnały, że Bielan puszcza do mediów przecieki ze środka PiS, a więc nie można mu ufać. Problem w tym, że unijni oficjele mogą zagrać obu kandydatom na komisarza na nosie i przewlekać wybory aż do jesieni, do naszych wyborów parlamentarnych. Podobno jest to scenariusz całkiem poważnie rozważany w kuluarach Parlamentu Europejskiego. A jeżeli po wyborach władza przejdzie w ręce obecnej opozycji, to wtedy komisarzem zostanie ktoś z przeciwnego obozu. PO ARESZTOWANIU SEKRETARZA GENERALNEGO PO Stanisława
Gawłowskiego nerwowo zrobiło się w zachodniopomorskim sejmiku. Trójka radnych PO jest namawiana przez PiS do odejścia z klubu radnych. – PiS gra na destabilizację sejmiku przed wyborami, żeby w kampanii pokazywać nieudolność obecnych rządzących – mówi polityk opozycji. – A Gawłowski siedzi w areszcie i nie ma komu pilnować, żeby klub się nie rozłaził. Nasz rozmówca dodaje, że radni Platformy Obywatelskiej boją się, iż sprawa Gawłowskiego przekreśli szanse zachodniopomorskiej PO na utrzymanie władzy i dlatego chętnie nadstawiają ucha na propozycje PiS. JAROSŁAW KALINOWSKI, PROMINENTNY POLITYK PSL, w radiu
RMF FM roztaczał wizję, że w najbliższych wyborach samorządowych jego partia zdobędzie 15 proc. głosów do sejmików. To oczywiście pobożne życzenie ludowców. Od wyniku wyborów „W P R O S T ”
samorządowych będzie zależała nie tylko kondycja partii, lecz także pozycja negocjacyjna przy układaniu wspólnych list opozycji w przyszłorocznych wyborach parlamentarnych. Władysław Kosiniak-Kamysz, szef Stronnictwa, dobrze wie, że przy słabym wyniku nie wytarguje u lidera PO Grzegorza Schetyny zbyt dobrych warunków porozumienia. No ale na razie sondaże nie dają PSL nadziei na taki spektakularny sukces. ROBERT BIEDROŃ MIAŁ POWIEDZIEĆ W GRONIE zaufanych współ-
pracowników, że nie będzie kandydował
w tych miastach, w których władzę ma prawica. Z każdego miejsca pracy są wycinani przez PiS. Takim przypadkiem jest Tomasz Garbowski w Opolu, w którym rządzi prawicowy prezydent. Krzysztof Janik też narzeka, że jego i towarzyszy powoli usuwa z uczelni, na których wykładają, Antoni Macierewicz – mówi lewicowy polityk. I dodaje: – A Czarzasty zamiast im pomóc, poszukać pracy, to wzmacnia tylko Stowarzyszenie „Ordynacka”, którego przewodniczącym kilka tygodni temu został Robert Kwiatkowski. Jemu szybko znalazł pracę – drwi były polityk Sojuszu.
Te wybory prezydenckie zostawiam Tuskowi. Poprę go. Zdecyduję się kandydować po nim, w następnych wyborach w 2025 r. Mam czas, jeszcze jestem młody – miał rzucić Biedroń na prezydenta Polski. A wszystko przez Donalda Tuska. – Te wybory prezydenckie zostawiam Tuskowi. Poprę go. Zdecyduję się kandydować po Tusku, w następnych wyborach w 2025 r. Mam czas, jeszcze jestem młody – miał rzucić Biedroń w gronie kilku osób. Według naszego informatora prezydent Słupska zamierza ponownie startować w wyborach samorządowych, a potem prawdopodobnie zostawi prezydenturę miasta i będzie kandydował w wyborach europejskich. – Biedroń chce pracować w europarlamencie, a wcześniej zostać liderem listy nowego politycznego projektu – mówi nasz informator. Z sondażu przeprowadzonego przez Instytut Badań Pollster dla „Super Expressu” wynika, że gdyby Robert Biedroń zdecydował się kandydować na prezydenta kraju, uzyskałby 19 proc. poparcia. I uplasowałby się na trzecim miejscu podium – za Andrzejem Dudą i Donaldem Tuskiem. BYLI POSŁOWIE I DZIAŁACZE SOJUSZU mają za złe Włodzimierzowi
Czarzastemu, że nie pomaga im w znalezieniu pracy. – Byli paralmentarzyści z SLD są w złej sytuacji, szczególnie
OBNIŻKA PENSJI DLA PARLAMENTARZYSTÓW SPOWODOWAŁA, ŻE W PIS PADŁ NA POSŁÓW BLADY STRACH. Niektórzy z nich obliczy-
li, że po cięciach w ich wynagrodzeniach na jednego członka ich rodziny będzie przypadało ok. 1 tys. zł. Kierownictwo PiS jest niewzruszone na te argumenty. – W końcu posłowie, którzy mają rodziny wielodzietne, zaczną się kwalifikować do pomocy społecznej. Pierwszym może być poseł Jan Maria Jackowski, który ma sześć córek – opowiada nam polityk Zjednoczonej Prawicy. I dodaje drwiąco: – Już wyobrażam sobie aferę na cały świat, kiedy nasi zagraniczni koledzy z parlamentów europejskich dowiedzą się, że korzystamy z pomocy społecznej. PO MARSZU WOLNOŚCI W KOD PANUJE PRZEKONANIE, że Grzegorz
Schetyna specjalnie go sabotował. – Kolejność przemówień, jaką ustaliła Platforma, spowodowała, że po Schetynie wszyscy wypadli blado – mówi polityk opozycji. Jego zdaniem przewodniczący Platformy Obywatelskiej od samego początku chciał doprowadzić do tego, by KOD przestał istnieć.
7
U KA Z UJ E S I Ę O D 5 GRU D NI A 1982 R O KU
Playback
REDAKTOR NACZELNY: Jacek Pochłopień
TU SIĘ DOWIEM
REFORMA PIWA JEST SUKCESEM – ZMIENIAMY KOLOR
Minister Anna Zalewska otworzyła w Wałbrzychu Mobilne Centrum Edukacyjne, w którym – jak mówiła – „będziemy (...) pokazywać, jak w nowoczesny sposób realizować podstawę programową”.
8
ZASTĘPCA REDAKTORA NACZELNEGO: Marcin Dzierżanowski SEKRETARZE REDAKCJI: Katarzyna Dobrowolska-Batyra (kierownik), Leszek Bugajski ADRES REDAKCJI: Batory Office Building II Al. Jerozolimskie 212, 02-486 Warszawa, tel.: 22 347 50 00 (recepcja), faks: 22 347 50 01, www.wprost.pl, e-mail: redakcja@wprost.pl KIEROWNICY DZIAŁÓW: Magda Papuzińska społeczeństwo, Grzegorz Sadowski biznes i gospodarka, Jakub Mielnik zagranica, Leszek Bugajski nauka, Marcin Pieszczyk kultura REDAKTOR: Dorota Bardzińska DZIENNIKARZE I STALI WSPÓŁPRACOWNICY: Bartosz Czartoryski kultura, Marcin Dobski kraj, Anna Gielewska kraj, Artur Grabek kraj, Magdalena Gryn biznes i gospodarka, Anna Gwozdowska zagranica, Agata Jankowska kraj, Szymon Krawiec biznes i gospodarka, Krzysztof Kwiatkowski kultura, Joanna Miziołek kraj, Dawid Muszyński kultura, Katarzyna Nowicka zdrowie, Eliza Olczyk kraj, Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin kraj, Katarzyna Świerczyńska zdrowie, Olga Wasilewska kraj, Karol Wasilewski biznes i gospodarka, Artur Zaborski kultura FELIETONIŚCI: Ryszard Czarnecki, Jan Rokita, Jan Śpiewak, Magdalena Środa, Ewa Wanat, Michał Witkowski, Jan Wróbel WPROST ONLINE: Natalia Rzewińska (red. prowadząca), Jakub Bojakowski, Łukasz Grzegorczyk, Maria Kądzielska, Gabriela Keklak, Anna Mokrzanowska, Elżbieta Saba STUDIO „WPROST”: Karol Kinal (kierownik studia), Anna Abratańska, Dariusz Kanak, Daniel Zuba FOTOEDYCJA: Jakub Wiewiorowski (kierownik), Piotr W. Bartoszek, Bartek Molga ZARZĄD: Michał Lisiecki (prezes) DYREKTOR WYDAWNICZY: Robert Pstrokoński WYDAWCA: Agencja Wydawniczo-Reklamowa „Wprost” Sp. z o.o., tel.: 22 347 50 00, faks: 22 347 50 01 Wydawca tytułu, spółka AWR „Wprost”, należy do Grupy Kapitałowej PMPG Polskie Media SA BIURO REKLAMY: reklama@wprost.pl, tel.: 22 347 50 00 DYSTRYBUCJA I PRODUKCJA: Monika Doroś, Elżbieta Maciążek Al. Jerozolimskie 212, 02-486 Warszawa, tel.: 22 347 50 00, faks: 22 347 50 01 DRUK: LSC COMMUNICATIONS EUROPE PRENUMERATA WYDAWNICZA: e-mail: prenumerata@pmpg.pl, tel.: 22 529 12 10 PRENUMERATA: Prenumerata realizowana przez RUCH SA: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Centrum Obsługi Klienta „RUCH” pod numerami: 22 693 70 00 lub 801 800 803 – czynne w dni robocze w godzinach 7.00-17.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora. WYŁĄCZNI DYSTRYBUTORZY W KANADZIE – VARTEX DISTRIBUTING INC. Mississauga, tel.: (905) 281 89 29, faks: (905) 281 9654
Sprzedaż egzemplarzy aktualnych i archiwalnych po cenie innej niż cena detaliczna ustalona przez wydawcę jest zabroniona i grozi odpowiedzialnością karną. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń ani nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. ISSN 02091747 Na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 1b prawa autorskiego wydawca wyraźnie zastrzega, iż dalsze rozpowszechnianie materiałów opublikowanych w tygodniku „Wprost” jest zabronione. Jeśli w twoim kiosku zabrakło egzemplarzy tygodnika „Wprost”, poinformuj nas: e-mail: kolportaz@wprost.pl © Wszystkie materiały w tygodniku chronione są prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie treści artykułu tylko za zgodą wydawcy. Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych na www.wprost.pl/regulamin/
G PW: P MP G www.pmpg.pl
27 M AJA 2018 „W PR O S T ”
ZDJĘCIA: JAN KARWOWSKI/PAP (3)
CO TO JEST? WYGLĄDA JAK PIWO, ALE TEN KOLOR…
Obraz tygodnia
dzień
protestują w Sejmie osoby z niepełnosprawnościami i ich opiekunowie. Przegrani Domagają się 500 zł Marek miesięcznego dodatku Kuchciński, marszałek Sejmu, na życie dla 280 tys. odwołał zaplanoPolek i Polaków wane na 1 czerwca posiedzenie niezdolnych do Sejmu Dzieci samodzielnego życia i Młodzieży.
Iskra w oku
Tomasz Komenda po 18 latach spędzonych w więzieniu za gwałt i zabójstwo został uniewinniony przez Sąd Najwyższy.
Jak na trudne warunki polityczne i wszelkie inne, o których pan do końca nie może wiedzieć, kiedyś się pan dowie z moich dzienników (...), to działa nie najgorzej – minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński pytany przez Roberta Mazurka, czy Polska Fundacja Narodowa działa tak jak „sobie wymarzył”
„Skromność to drugie imię pani Agaty”
– projektant mody Piotr Krajewski o pierwszej damie
To zmierza do rządów autorytarnych. Nie ma już demokracji w Polsce, są tylko pozory demokracji – bp Tadeusz Pieronek o sytuacji w Polsce dla telewizji France 3
10
27 M AJA 2018 „W PR O S T ”
ZDJĘCIA: TOMASZ GZELL/PAP, KRYSTIAN MAJ/FORUM, ADAM CHEŁSTOWSKI/FORUM, BE&W
34.
Wygrani