Gazeta Bankowa - IV Forum wGospodarce.pl

Sześć debat przedSiębiorców i adminiStracji publicznej najważniejSze tematy związane z inweStycjami w polSce wyzwania legiSlacji i regulacji podatkowych zielona rewolucja w goSpodarce bezpieczeńStwo energetyczne i odnawialne źródła energii SzanSe konkurencyjności branży e-commerce edukacja dla goSpodarki 4.0

Edukacja! A nie prognozy wyssane z palca

Gdy rozpoczynaliśmy przygotowania do pierwszego Forum wGospodarce.pl, w mediach tzw. głównego nurtu, a mówiąc wprost – w antyrządowej opozycji, obowiązywał przekaz, że oto inwestorzy zagraniczni wycofają się za chwilę z Polski, bo rząd Prawa i Sprawiedliwości jest zajęty repolonizacją, a rodzime firmy nękane zmianami przepisów zamrożą plany inwestycyjne na kolejne lata, do następnych wyborów. Nic takiego nie wydarzyło się przez kolejne lata…

Oto w czasie debat z przedstawicielami globalnych koncernów, z polskimi firmami z kapitałem zagranicznym i ekspertami okazało się nie tylko, że te „antyprognozy” to taka bajka o żelaznym wilku, lecz także, że inwestorzy chętnie podjęli rozmowę z reprezentantami administracji rządowej. Więcej – debaty wcale nie oznaczały spisywania litanii zażaleń, narzekania na przepisy, na ich brak lub nadmiar. Z forum na forum dyskusję udawało się koncentrować wokół niezwykle merytorycznych problemów. Zapis naszych debat stawał się zatem niezwykłym dekalogiem dobrej współpracy państwa i biznesu.

I tak jest od czterech lat, gdy co roku zapraszamy przedstawicieli świata biznesu, przedsiębiorców, prezesów największych międzynarodowych korporacji działających na polskim rynku, by w cyklu debat spotkać się z ministrami, reprezentantami administracji oraz ekspertami i porozmawiać o najważniejszych wyzwaniach dobrej zmiany dla gospodarki.

To naturalne, że kwestie związane z niebezpieczeństwem przeregulowania rynku stają zawsze na pierwszym miejscu. Był czas, że polska administracja uznawana była za niezwykle gorliwą w implementacji unijnych rozporządzeń. Do tego stopnia, że – jak słyszeliśmy i w tym roku – w korporacjach międzynarodowych panuje przekonanie, iż jeśli firma działa w Polsce zgodnie z normami i zasadami wymaganymi przez tutejsze prawodawstwo, to w całej Europie z pewnością sobie poradzi. Stąd wciąż powtarzający się wniosek przedsiębiorców o wprowadzanie przepisów wymaganych przez Komisję Europejską tak, jak są zapisane – ni więcej, ni mniej. A jeśli interpretacja pozwala na ich minimalizowanie – wykorzystanie tych furtek. To, co mnie niepokoi w tym zjawisku, to nie tyle nadgorliwość

polskich urzędników, ile raczej fakt, że wspólnie zaczynamy „walczyć” z biurokracją… brukselską.

I niestety możemy przewidywać, że rozwiązania Zielonego Ładu, Fit for 55, RePower EU i inne ekopomysły unijne, jak choćby rozszerzenie odpowiedzialności producenckiej czy podatek od śladu węglowego wraz z wielostopniowym raportowaniem ESG wpływu na środowisko zarówno producenta, jak i kooperantów zaangażowanych w cykl produkcji oraz łańcuch dostaw – to procesy, które tę biurokratyczną machinę rozbudują. Zatem przedsiębiorcy, wspólnie z państwem i rządem, któremu będzie zależeć na utrzymaniu tempa rozwojowego, podejmą próby takiej interpretacji przepisów, by uczynić jak najmniejsze szkody w gospodarce. Oby.

Dziwna to droga do budowania konkurencyjności kraju oraz gospodarki w Europie i na świecie. Z tegorocznych debat wynika jednak, po raz kolejny, że pomiędzy biznesem – zarówno tym krajowym, jak i międzynarodowym – a przedstawicielami resortów gospodarczych istnieje silna nić porozumienia. Wszystkim nam chodzi przecież o zbudowanie warunków do rozwoju, stabilnego systemu prawnego i fiskalnego, które pomogą budować konkurencyjne przedsięwzięcia gospodarcze.

Oczywiście w trakcie sześciu tegorocznych debat był też czas na szczegółowe rozmowy związane z tworzeniem dobrego klimatu dla poszczególnych branż. Od fotowoltaiki, farm wiatrowych na morzu po atom, recycling, gospodarkę obiegu zamkniętego i zeroemisyjność.

Cieszę się jednak szczególnie z debaty na temat wyzwań edukacji zawodowej. Zaczęliśmy od budownictwa. To z pewnością zadanie na kolejną edycję Forum – znaleźć czas na dyskusję o tworzeniu warunków do budowania w Polsce nowoczesnego systemu nauki dla pracowników, którzy poradzą sobie w Gospodarce 4.0. Choć ta rewolucja już trwa, wykształcenie pracowników elastycznie radzących sobie z wyzwaniami robotyzacji wielu gałęzi przemysłu, internetu rzeczy, sztucznej inteligencji, znaczenia baz danych staje się priorytetowym zadaniem dla wszystkich uczestników Forum wGospodarce.pl – biznesu, rządu, ministerstw, instytucji zaangażowanych w gospodarkę i… mediów. Zapraszam zatem już dziś na kolejną edycję Forum. //

Wośko, redaktor naczelny „Gazety Bankowej”

Raport

REDAKCJA ul. Finlandzka 10, 03-903 Warszawa tel. (22) 616 36 00

redakcja@gb.pl

REDAKTOR NACZELNY Maciej WOŚKO mwosko@gb.pl

WYDAWCA

Fratria sp. z o.o. ul. Legionów 126-128, 81-472 Gdynia www.fratria.pl

PREZES Romuald ORzeł MENEDżER PROJEKTu

Marcin DąbROWsKi marcin.dabrowski@fratria.pl

DRuK Walstead Kraków sp. z o.o.

BIuRO REKLAMY e-mail: reklama@fratria.pl tel. (22) 463 49 93

Maciej

Edukacja! a niE prognozy wyssanE z palca

Maciej Wośko, redaktor naczelny „Gazety Bankowej” i portalu wGospodarce.pl polska udowodniła, żE jEst silną gospodarką

Mateusz Morawiecki, prezes Rady Ministrów zostańmy krajEm frontowych inwEstycji

Debata „Jak zapewnić przewidywalność regulacyjną w niepewnych czasach i tworzyć atrakcyjne warunki do pobudzania inwestycji i rozwoju polskiej gospodarki?”

kryzys kryzysowi niErówny. czy nadchodzącEj rEcEsji nalEży się bać i jak z niEj jak najszybciEj wyjść?

Julia Patorska, liderka zespołu ds. analiz ekonomicznych, Deloitte sprawdzEni partnErzy na czas trudnych przEmian

Michał Mierzejewski, prezes zarządu Philip Morris Polska i Kraje Bałtyckie gospodarka przyszłości to gospodarka oparta na tElEkomunikacji i ai

Maciej Staszak, wiceprezes zarządu Emitel SA

polski E-commErcE na rozdrożu

Debata „Rynek przyszłości. Dokąd zmierza e-commerce?”

współpraca z biznEsEm i wsparciE dla inwEstycji kluczEm do rozwoju gospodarki

Magdalena Rzeczkowska, minister finansów

japończycy stawiają na polskę

Adrian Jabłoński, dyrektor ds. korporacyjnych i komunikacji w JTI Polska

rosnąca obEcność amazona wsparciEm polskiEj gospodarki

Amazon

30 lat konsEkwEntnych inwEstycji sErviEr w polscE

Joanna Drewla, dyrektor generalna Servier Polska

międzynarodowa Ekspansja allEgro nabiEra tEmpa

Grupa Allegro

wiatr od morza impulsEm dla gospodarki

Debata „Odnawialne źródła energii w obliczu wyzwań bezpieczeństwa energetycznego – perspektywy rozwoju energetyki wiatrowej i offshore w Polsce i Unii Europejskiej”

ozE – impuls dla gospodarki

Ireneusz Zyska, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Pełnomocnik Rządu ds. OZE

ozE to polska racja stanu

Arkadiusz Krasnodębski, partner zarządzający kancelarii Dentons, stojący na czele Sektora Energetycznego kancelarii w Polsce i w Europie rozwój polskiEj infrastruktury motorEm napędowym wzrostu pkb

Artur Popko, prezes zarządu, Budimex S.A. czy skończymy walkę z wiatrakami?

Erbud S.A.

budownictwo: umowy do korEkty

Debata „Największe wyzwania i priorytety branży budowlanej. Jak zapewnić rozwój sektora w niepewnych czasach i tworzyć atrakcyjne warunki dla realizacji inwestycji?”

niE zwalniamy tEmpa inwEstycji

Andrzej Adamczyk, minister infrastruktury

budownictwo przyszłości to odpowiEdź na potrzEby ludzi

Piotr Kledzik, prezes zarządu PORR

strabag – wiEmy, jak budować na wiElu płaszczyznach

Strabag S.A.

plastik: kłopot czy szansa

Debata „Nowy Zielony Ład. Wpływ wyzwań klimatycznych na decyzje biznesowe i regulacje dotyczące gospodarki obiegu zamkniętego”

holistycznE zarządzaniE zasobami jako droga polski do goz

Anna Sapota, wiceprezes ds. public affairs dla Europy Północno-Wschodniej, TOMRA społEczna odpowiEdzialność biznEsu w lidl polska

Aleksandra Robaszkiewicz, head of corporate communications and CSR Lidl Polska

nowy wymiar społEcznEj odpowiEdzialności biznEsu

Roman Jamiołkowski, dyrektor ds. korporacyjnych, BAT

w trudnych czasach dialog z biznEsEm nabiEra jEszczE większEgo znaczEnia

Coca-Cola Poland Services

polski budowlaniEc to fachowiEc, a niE sErialowy maliniak

Debata „Priorytety rynku pracy i szkolnictwa zawodowego w branży budowlanej”

zawody i kompEtEncjE przyszłości

Przemysław Czarnek, minister edukacji i nauki

odbudowa ukrainy to nowa szansa dla inwEstorów zagranicznych

Robert Olesiński, dziennikarz, wGospodarce.pl

Polska udowodniła, że jest silną gospodarką

matEusz morawiEcki

Prezes Rady Ministrów

Szanowni Państwo, polska gospodarka od kilku dekad nie musiała radzić sobie z tak trudnymi uwarunkowaniami zewnętrznymi. Mierzymy się nie z jednym „czarnym łabędziem”, ale z całym ich kluczem. Pandemia, kryzys energetyczny wywołany przez Putina, agresja Rosji na Ukrainę, wreszcie brak elastycznej polityki – zwłaszcza energetycznej – po stronie UE stworzyły niedobry klimat dla gospodarki.

Stawką naszych działań w ostatnich latach – w czasie pandemii, a teraz wojny na Ukrainie – była i jest przede wszystkim ochrona gospodarki przed recesją, firm przed upadkiem, pracowników przed utratą miejsc pracy, a zwykłych obywateli przed radykalnym obniżeniem poziomu życia. Według tej logiki ochrony potencjału gospodarczego i przetrwania do czasu, w którym globalne wichury ucichną, działaliśmy od samego początku pandemii.

Na Tarczę Antykryzysową i Tarczę Finansową przeznaczyliśmy rekordowe środki. Udało się ochronić nie tylko miliony miejsc pracy. Wydatki te nie zachwiały stanem finansów publicznych, a nasz dług publiczny w pierwszym kwartale 2022 r. według danych Eurostatu wynosi zaledwie nieco ponad 50 proc. PKB, lokując nasz kraj w sąsiedztwie „oszczędnych” Niderlandów.

Absolutnym fenomenem jest poziom bezrobocia, najniższy w historii III RP. Stopa bezrobocia w Polsce wg Eurostatu wyniosła 2,7 proc. – to drugi najniższy wynik w całej UE. Najnowsze dane pokazują również, że płace rosły, łagodząc w ten sposób skutki wzrostu cen. Ciągle dobre są także wskaźniki produkcji przemysłowej. To wszystko daje podstawy do ostrożnego optymizmu na przyszłość.

Niewątpliwie wyzwań jest przed nami jeszcze więcej. Co najmniej przez rok będziemy musieli się bić ze stosunkowo wysoką inflacją, choć pojawiają się już pierwsze sygnały po-

wstrzymania tempa jej wzrostu. Działania osłonowe pozwoliły ściąć szczyt inflacyjny nawet o 2–3 pkt. proc., ale ostrożność w czasie jej wygaszania nadal jest niezbędna.

Kolejnym wyzwaniem będzie rozruszanie na nowo inwestycji. Państwo uruchomiło Program Inwestycji Strategicznych. Kierujemy strumień inwestycyjny zwłaszcza do obszarów do tej pory niedoinwestowanych – do małych miast, na tereny wiejskie.

Sytuacja geopolityczna paradoksalnie może nam sprzyjać. Jako centralne ogniwo wschodniej flanki NATO możemy się liczyć ze zwiększeniem poziomu inwestycji ze strony partnerów zagranicznych. Trzymamy rękę na pulsie, ale ze świadomością, że ta praca wymaga czasu.

Wreszcie sprawa kluczowa, czyli wyzwania związane z energetyką i kwestia naszej suwerenności energetycznej. Sam proces rezygnacji z dostaw rosyjskich surowców jest niezwykle trudny, ale konieczny, jeśli myślimy poważnie o przyszłości. Dziś zabezpieczyliśmy sobie alternatywy, ale kolejne lata to czas wielkich inwestycji w nowe źródła energii – zarówno OZE, jak i atom. Stawka jest ogromna, ale szanse są jeszcze większe. Dlatego w tej kwestii nie może zabraknąć determinacji.

Słowo klucz na nadchodzący rok to: bezpieczeństwo. Polska udowodniła, że jest silną gospodarką. W warunkach rzadko spotykanych w historii pokazaliśmy, że jesteśmy w stanie nie tylko nie dopuścić do recesji, lecz także zachować potencjał rozwojowy na przyszłość. Teraz czas, byśmy ten potencjał odpowiednio wykorzystali. Gra toczy się o wysoką stawkę i na wielu polach. Rozwój i suwerenność to kategorie, które idą dziś ręka w rękę. Dlatego tak ważne jest, by strategiczne sprawy gospodarcze wyłączyć poza bieżące spory polityczne. Niestety ostatnie lata pokazały, że zbyt często hamują nas wewnętrzne konflikty. Tymczasem moment historyczny, w jakim się znajdujemy, wymaga dojrzałości politycznej. I to właśnie jej Polska będzie potrzebowała najbardziej. //

Poland has proven to be a strong economy

matEusz morawiEcki Prime Minister

Ladies and Gentlemen,

in the last few decades, the Polish economy never had to cope with such a challenging external background. We are now facing not a single ‚black swan’, but an entire series of them. There has been a pandemic, the Putin-induced energy crisis, Russia’s aggression against Ukraine, and finally no flexible policy – especially in terms of energy – on the part of the EU, which has created an unfavourable climate for the economy.

In recent years – during the pandemic and now during the military aggression in Ukraine – our primary concern was and is to protect the economy from recession, businesses from bankruptcy, employees from losing their jobs and ordinary citizens from a drastic decline in their standard of living. From the very beginning of the pandemic, we have been operating according to this very logic to protect economic potential and to survive until the global storms die down.

We have allocated record resources to the Crisis Shield and the Financial Shield. Not only have we succeeded in protecting millions of jobs. These expenditures have not shaken the condition of public finances, and our public debt in the first quarter of 2022, according to Eurostat data, amounts to just over 50 per cent of GDP, placing our country next to the ‚thrifty’ Netherlands.

The level of unemployment, which is the lowest in the history of the Third Republic, seems to be an absolute phenomenon. The unemployment rate in Poland, according to Eurostat, amounted to 2.7 per cent - the second lowest result in the whole EU. The most recent data show furthermore that wages have been rising, thus softening the impact of increased prices. Industrial production figures are consistently on the right track as well. This all gives grounds for some cautious optimism for the future.

There are undoubtedly more challenges ahead. We shall have to fight relatively high inflation for at least a year, although the first signals of a containment of its rate of increase are already appearing. Shielding measures have made it possible to cut the inflation peak by up to 2-3 percentage points, but caution continues to be necessary while it is being curbed.

A further challenge is to get investment moving again. The state has launched a Strategic Investment Programme. We direct the flow of investments particularly to areas so far neglected - small towns and rural areas. The geopolitical situation may paradoxically be in our favour. As the central link of NATO’s eastern flank, we can expect an increased level of investment from foreign partners. We keep a firm hand on the tiller, yet aware that this work requires a certain measure of time.

Finally, the key issue which is the challenge related to energy and the question of our energy sovereignty. The very process of giving up supplies of Russian raw materials is extremely demanding, but necessary if we are seriously thinking about the future. We have secured alternatives for ourselves today, but the next few years represent a time of major investment in new energy sources - both RES and nuclear. The stakes are huge, but the prospects are even greater. Therefore, we must not lack in determination in this matter.

The key word for the coming year is: security. Poland has proven to be a strong economy. In conditions rarely seen in history, we have shown that we are able not only to avoid recession, but also to preserve our development potential for the future. It is now time for us to use this potential appropriately. The stakes are high and in many fields. Development and sovereignty are categories that go together today. For this reason, it is important to keep strategic economic issues out of current political disputes. Unfortunately, recent years have shown that we are all too often held back by internal conflicts. However, the historical moment we are in requires political maturity. And it is political maturity that Poland will need more than anything. //

Zostańmy krajem frontowych inwestycji

Debata dotycząca przewidywalności przepisów i tworzenia warunków pobudzania inwestycji stała się kluczową dyskusją w tegorocznym cyklu spotkań w ramach Forum wGospodarce.pl. Obecność minister finansów i ministra rozwoju i technologii gwarantowała rzeczowość argumentów i pozwoliła uczestnikom stworzyć zestaw rekomendacji, których realizacja pomoże globalnym firmom działającym w Polsce na odważniejsze podejmowanie nowych inwestycji w naszym kraju

Zerwane przez pandemię globalne łańcuchy dostaw i szlaków transportowych zmieniają na naszych oczach gospodarkę na dziesięciolecia. 24 lutego br. Rosja zaatakowała Ukrainę. Europa i świat nałożyły na Moskwę sankcje, które na gospodarki działają jak miecz obosieczny – koszty ekonomiczne związane z wojną ponosimy wszyscy. Równocześnie jesteśmy w trakcie potężnego kryzysu surowco-

wego i energetycznego, mierząc się z wzrastającą inflacją. Tak wygląda tło do dyskusji o niezbędnych inwestycjach w Polsce, na których bardzo nam zależy, bowiem w inwestycjach nadzieja na pokonanie gospodarczego dołka.

Jak zachęcić przedsiębiorców do inwestowania w Polsce? Jednym z najczęściej podnoszonych przez przedsiębiorców i inwestorów tematów jest przewidywalność

prawna i podatkowa w miejscu inwestycji. Jak podkreślają, są potrzebne długoterminowe programy i planowanie legislacyjne.

prawo muSi Się zmieniać

Jak podkreślała minister finansów Magdalena Rzeczkowska, żyjemy w bardzo wymagających, niestabilnych czasach, a kryzysy niosą też konieczność zmian w prawie. – Przewidywalność i stabilność prawa są istotne, ale bardzo ważne są też właściwe reagowanie i dostosowywanie przepisów do zmieniającego się otoczenia. Staramy się prawem odpowiadać na wyzwania, które niesie sytuacja gospodarcza i ekonomiczna. Z kolei nowoczesne technologie i świat idą do przodu, więc prawo musi nadążać za tymi zmianami. Ważne, by zmianom towarzyszyła właściwa jakość stanowienia prawa, proces konsultacji – byśmy w tym procesie wszyscy czuli się bezpiecznie – mówiła minister Rzeczkowska.

Nawiązała też do ostatnich, pozytywnych zmian podatkowych, a także realizowanej przez resort finansów i rząd strategii budowania zachęt dla inwestycji. To zmiany w podatku dochodowym od osób prawnych, w podatku VAT, CIT. – Słuchamy potrzeb przedsiębiorców, stąd np. przed nami trzeci pakiet tzw. slim VAT. To także cały pakiet propozycji dla inwestorów związany ze specjalnymi strefami ekonomicznymi – Polską Strefą Inwestycji, estoński CIT, ulgi na badania i rozwój, na robotyzację, wsparcie zatrudnienia pracowników na innowacyjnych stanowiskach.

To jest to, czego oczekujemy jako rząd, by gospodarka w takim kierunku się rozwijała, i wspieramy w tym przedsiębiorców – wyjaśniała minister finansów. – Chcemy to robić, prowadząc dialog. Przed nami zmiany technologiczne w raportowaniu, wdrożyliśmy JPK, podzielony VAT, teraz czas na nową rzecz... elektroniczny obieg faktur. System, który od stycznia 2024 r. stanie się już obligatoryjny. I w tej dziedzinie też już mocno z rynkiem pracujemy, żeby tę zmianę wprowadzić w jak najmniej uciążliwy sposób.

Z pewnością poza samą rozmową, konsultacjami jest przede wszystkim potrzebna świadomość potrzeby kompromisu. – Czy stabilność prawa jest rzeczywiście aż taką wartością? – pytał minister Waldemar Buda. – Trudno sobie wyobrazić, że wychodzę raz w tygodniu na konferencję, by ogłosić, że w imię stabilności prawa nic nie zmieniam.

Oczekiwanie jest raczej takie, żebyśmy podążali za zmianami na rynku i potrzebami biznesu. Dynamika świata, wydarzeń, zmian jest taka, że musimy na bieżąco reagować. Moglibyśmy powiedzieć: po co tarcza finansowa, zostawmy, bo stabilność przepisów jest najważniejsza...

Więc brak zmian jest, moim zdaniem, znacznie gorszy. Większą wartością jest reagowanie na zmiany, choć oczywiście jest to obarczone pewnym kosztem.

inweStycje frontowe

Kryzysy paradoksalnie mogą stać się również szansą, swoistym impulsem rozwojowym. Stąd duża rola zachęt,

ulg, wsparcia biznesu, by Polska miała potencjał do konkurowania o miano hubu rozwojowego w Europie, nie tylko Środkowo-Wschodniej. Także hubu pomocowego dla Ukrainy. – Moim zdaniem jesteśmy w takim momencie gospodarczym, że trzeba by się mocno postarać, żeby to się nie udało – zareagował minister rozwoju. – Nasze położenie geograficzne, rola, jaką odgrywamy w wojnie na Ukrainie – wszystko zmierza w takim kierunku, żebyśmy stali się centrum rozwojowym dla tej części Europy. Nie da się inwestować na Ukrainie, nie mając biznesowego przyczółku właśnie w Polsce, na terenie UE. To jeszcze potrwa wiele lat, zanim Ukraina stanie się krajem z bezpiecznym i właśnie pewnym systemem prawnym i finansowym, gwarantującym przejrzystość gospodarczą. Zatem widzę tu swoiste, akceptowalne modus operandi dla firm inwestujących na Wschodzie. Szukamy już rozwiązań prawnych, ułatwień dla firm zarejestrowanych w Polsce, które będą działać na Ukrainie. Myślimy nad wspólnym CEIDG czy pewnego rodzaju promesach dla firm w Polsce na działania na Ukrainie. Jesteśmy stabilnym krajem – w Polsce można lokować inwestycje i stąd operować na rynku ukraińskim. Zatem to, czego można się spodziewać, to właśnie ułatwianie procesów organizacyjnych wokół biznesu.

Minister poinformował o uruchomieniu wartego ok. 3 mld zł programu uzbrojenia dużych terenów pod inwestycje. To m.in. ma właśnie ułatwić podejmowanie decyzji firmom poszukującym miejsca na działalność – zarówno po skróceniu łańcuchów dostaw, jak i w związku z pomocą w odbudowie Ukrainy. Czy jednak pozostawanie tzw. krajem frontowym może stać się inwestycyjnym atutem, czy raczej barierą, przeszkodą w decyzjach inwestycyjnych globalnych graczy? – Kraj frontowy? A może przekulibyśmy to raczej na „kraj frontowych inwestycji” – zaproponował Waldemar Buda.

Atut geograficznego położenia Polski potwierdził dr Aleksander Łaszek, menedżer w zespole ds. analiz ekonomicznych z Deloitte. – Z rozmów z inwestorami wynika, że nasza obecność w NATO i w Unii Europejskiej sprawia, że jesteśmy postrzegani jako bezpieczny, stabilny kraj pod inwestycje. W teorii ekonomii biedniejsze kraje powinny rosnąć szybciej niż bogate, ale tak w wielu miejscach na świecie niestety się nie dzieje – mamy przewroty, wojny, niepokoje... Tymczasem Unia Europejska jest obszarem, gdzie biedniejsi gonią bogatszych, rozwijają się. To daje inwestorom poczucie bezpieczeństwa i perspektywę rozwoju, co nam sprzyja. Podobnie proces skracania łańcuchów dostaw. Jesteśmy mocno powiązani z naszym bogatym sąsiadem – Niemcami, to sprzyja decyzjom o przenoszeniu do Polski działalności.

nadregulacje

Wracając jednak do zmian w przepisach i podatkach. Jeśli wskazać sposób na ułatwienie, uproszczenie korzystania z prawa, to z pewnością cyfryzacja wielu procesów jest takim sposobem. Tu jednak w grę wchodzi regulacja

rynku cyfrowego oznaczająca często nadregulację. – Allegro poza działalnością w obszarze handlu detalicznego to także firma technologiczna. Naszym zadaniem jest dostarczenie platformy, która pozwoli sprzedającym i konsumentom na bezpieczne, skuteczne transakcje dokonywane w sposób wygodny i sprawny. Zapewniamy taką technologię – mówiła Magdalena Piech, reprezentująca Allegro.pl. – I specyfika naszej działalności polega m.in. na tym, że to nie tylko my musimy dostosować się do zmieniających się przepisów, ale w wielu przypadkach musimy z odpowiednim wyprzedzeniem przekazać naszym klientom, w tym sprzedającym, że oni zgodnie z prawem muszą spełnić wymagania lub je od nich wyegzekwować. To w kontekście choćby obowiązku informacyjnego wynikającego z przepisów DAC7 czy dyrektywy Omnibus. Jesteśmy w pewnym sensie pośrednikiem, który rzeczywistość prawną przekłada na rzeczywistość funkcjonowania e-handlu, klientów.

Magdalena Piech podkreślała, że cały proces implementacji przepisów unijnych staje się zatem niezwykle ważny. Potrzeba na to czasu, stąd tak istotne są terminy vacatio legis, by wszystkie strony całego procesu zdążyły zapoznać się z nowym przepisem i go wdrożyć. – Stąd tak ważne jest, by przepisy były klarowne i przejrzyste. Obecnie obowiązują nas nie tylko regulacje horyzontalne, jak regulacje konsumenckie, podatkowe czy przygotowany obecnie na poziomie UE projekt rozporządzenia w sprawie sztucznej inteligencji. Jednocześnie coraz więcej jest aktów lub projektów aktów adresowanych wprost do podmiotów handlu elektronicznego, w tym platform handlowych. Wdrażając nowe prawo, nie patrzymy już na jeden akt, lecz na cały zestaw aktów prawnych powiązanych z regulacją lub określonym obszarem biznesowym – mówiła Magdalena Piech. – Na przykład informacje, które musimy pozyskać od sprzedających, są regulowane w kilku procedowanych obecnie aktach. Często są to różne zestawy informacji, a stopień zaawansowania prac nad tymi aktami, a więc termin ich wejścia w życie, jest różny. Pytanie, jak przy tak dużej niepewności zmienić proces pozyskiwania tych danych od sprzedawców, żeby był dla nich zrozumiały i nie musiał być nieustannie powtarzany.

Jeszcze kilka lat temu przedsiębiorcy zwracali uwagę na nadgorliwość polskiej administracji we wprowadzaniu unijnych rozporządzeń. – Działamy jako grupa także na rynku czeskim, słowackim, węgierskim, słoweńskim i chorwackim. I gdy rozmawiamy z innymi przedsiębiorcami na temat zmian w przepisach i krajowych implementacji, to jest takie powiedzenie, że jeśli zaimplementowaliśmy przepisy w Polsce i jesteśmy „zgodni” z naszymi przepisami krajowymi, to z pewnością realizują one wszystkie dyrektywy UE – potwierdza Magdalena Piech. – Bo prawdopodobnie bardziej restrykcyjnej implementacji nie będzie. W kontekście warunków konkurowania polskich firm na innych rynkach państw członkowskich jest to jednak sytuacja niekorzystna.

nie dokładajmy obciążeń

Gdyby jednak wskazać sektor gospodarki, który najmocniej odczuł w ostatnich latach zmienność przepisów, to z pewnością byłaby to branża spożywcza. Ekstremalnie rosnące koszty produkcji, podatek cukrowy, dyskusja nad rozszerzoną odpowiedzialnością producenta – to tylko niektóre elementy gry wprost wpływające na branżę FMCG. A mimo to wciąż wyniki branży są lokomotywą gospodarczą, a inwestycje nie zwalniają.

– Doświadczyliśmy rzeczywiście wielu, nie zawsze korzystnych zmian, staramy się jednak dostosowywać naszą działalność do obecnie panujących warunków i regulacji, co oczywiście dla każdej firmy jest dużym wysiłkiem zarówno organizacyjnym, jak i biznesowym. Koszty produkcji i dostaw rosną właściwie z dnia na dzień. Nie zapominajmy, że do nowych podatków, opłat, skutków pandemii czy historycznie wysokiej inflacji doszły jeszcze skutki wojny na Ukrainie – wyliczała Izabela Morawska, reprezentująca firmę Coca-Cola Poland Services. – To dla naszej branży, dla nas wszystkich bardzo trudny moment. Co ciekawe, sami nakładamy na siebie też bardzo ambitne cele, choćby w obszarze opakowań czy realizacji założeń ESG. Fakt, że jesteśmy marką globalną – choć należy podkreślić, że jesteśmy w pełni osadzeni na rynku lokalnym – pomaga nam stabilniej przetrwać różnego rodzaju lokalne czy światowe wyzwania. Dużo gorzej odczuwają to z pewnością lokalni, mniejsi przedsiębiorcy. Nawiązując do wypowiedzi pana ministra Budy – to nie jest tak, że przedsiębiorcy nie chcą zmian, wręcz przeciwnie. Chcemy dostosowywania przepisów do zmieniających się warunków rynkowych, do zmieniającego się świata. Muszą to być jednak zmiany przewidywalne, wypracowane w ramach dialogu społecznego i konsultacji z przedsiębiorcami. Dobrym przykładem może być system kaucyjny, wokół którego toczy się właśnie dyskusja. Prace na rzecz tak ważnego dla gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi projektu były przez nas i przemysł od dawna postulowane oraz wyczekiwane. Proponowane przez branżę rozwiązania bazują na najlepszej wiedzy i doświadczeniu podmiotów, na które spadnie główna odpowiedzialność za wdrożenie i utrzymywanie wyegzekwowanego nowego prawa. Jeszcze raz chcę podkreślić, że w zapewnieniu stabilnego otoczenia regulacyjnego kluczowe są dynamika zmian i czas dla przedsiębiorców na przystosowanie się do nich. I tu niestety niechlubnym przykładem, o którym muszę wspomnieć, jest podatek napojowy, zwany potocznie cukrowym, który spadł na nas bardzo nieoczekiwanie w 2019 r., a tempo wprowadzania zmian było ekstremalnie szybkie. Mieliśmy pół roku na zastosowanie nowym przepisów, w dodatku podczas roku fiskalnego, gdy tymczasem inne kraje wprowadzające podobne opłaty dawały nawet dwuletnie vacatio legis. Nie jesteśmy przeciwni podatkom i ich zmianom, ale wyzwaniem wciąż są dialog z przedsiębiorcami i odpowiedni czas na wdrożenie. Co ważne, musi to być dialog, w którym głos przedsiębiorców jest słyszany. Jak wszyscy tu siedzimy, mamy pełną świadomość tego,

w jak trudnych czasach musimy teraz funkcjonować – jako przedsiębiorcy, rządzący, obywatele. W ciągu ostatnich kilku lat zmiany podatkowe miały silny wpływ na decyzje strategiczne firm i decyzje inwestycyjne. Dlatego tak istotne jest, by przedsiębiorcy, globalne firmy, które tak jak Coca-Cola tu płacą podatki, zatrudniają pracowników, pomagają się rozwijać polskiej gospodarce, mieli tworzone warunki inwestowania, a wszelkie zmiany regulacyjne, podatkowe były przedmiotem szczerego i rzetelnego dialogu.

ograniczanie Szarej Strefy

Branżą, której nie ominęły poważne zmiany mimo kryzysu pandemicznego, jest przemysł tytoniowy. Oprócz zmian w akcyzie, które przeprowadzono pod hasłem konieczności uzasadnionej potrzebami budżetu związanymi z wychodzeniem z kryzysu, branży też udało się sprawnie dostosować strategie biznesowe. Jak producenci oceniają czy też – jaki wpływ miały i będą miały na branżę tegoroczne, dosyć rewolucyjne zmiany w akcyzie?

– Od wielu lat Polska jest miejscem najważniejszych inwestycji JTI. Firma zainwestowała w naszym kraju ponad 1 mld dol. – mówił Adrian Jabłoński, dyrektor ds. korporacyjnych i komunikacji w JTI Polska. – Doceniamy wprowadzenie tzw. mapy drogowej w akcyzie. Można dyskutować o wysokości podwyżek na poziomie 10 proc. rocznie. W latach 2011–2014 taki poziom doprowadził ostatecznie do załamania legalnego rynku i spadku wpływów do budżetu. Dziś jesteśmy w o tyle dobrej sytuacji,

że szara strefa rynku tytoniowego jest na dość niskim poziomie, czyli 5,5 proc. Co prawda, w pierwszym kwartale 2022 r. mieliśmy wzrost o 0,2 proc. w porównaniu do czwartego kwartału 2021 r, ale mamy nadzieję, że to tylko chwilowe wahnięcie. Cena papierosów będzie jednak rosła ze względu na planowany wzrost akcyzy. Należy się spodziewać, że średnia cena paczki papierosów już niebawem będzie wynosiła ponad 20 zł.

Adrian Jabłoński zwracał też uwagę na niskie opodatkowanie substytutów papierosów, takich jak chociażby nowatorskie wyroby tytoniowe. – Podgrzewacze do tytoniu stanowią dziś dużą część całego rynku tytoniowego i nie ma uzasadnienia dla utrzymywania dla nich tak istotnych preferencji podatkowych. Na przykład przy porównywalnej cenie z paczki papierosów do budżetu państwa trafia ok. 10 zł akcyzy, a z paczki podgrzewaczy jedynie ok. 2,5 zł Gdyby były one opodatkowane przynajmniej w połowie tak jak papierosy, to do budżetu w przyszłym roku wpłynęłoby tylko z tej kategorii 1,5 mld zł.

promowanie rozwoju

Większość firm tytoniowych rozwija innowacyjne technologie, stanowiące alternatywę do tradycyjnych papierosów. Wiążą się one z poszerzeniem możliwości inwestycyjnych w Polsce. Pozostaje jednak kwestia należytej regulacji takich produktów. Tak, by prawo nadążało za rozwojem rynku, a polityka akcyzowa brała pod uwagę różnice między nimi a papierosami.

Podgrzewacze tytoniu dzieli od papierosów zasadniczo wszystko. Znacznie wyższe niż w przypadku papierosów są np. koszty ich produkcji czy nakłady na badania naukowe i rozwój. Wiele państw rozróżnia też wpływ podgrzewaczy i papierosów na zdrowie osób palących, ponieważ badania naukowe wskazują na niższą toksyczność tytoniu podgrzewanego w porównaniu do papierosów. Tymczasem u nas podgrzewacze są jedną z najbardziej obciążonych akcyzą alternatyw dla papierosów. Prawo powinno nadążać za zmianami na rynku. Realia niestety są takie, że w niektórych miejscach nie nadąża. Cieszy powstanie mapy drogowej zmian w akcyzie, o co branża postulowała przez wiele lat. Oby tylko zmieniające się regulacje unijne nie zmusiły nas do jej zmiany i nie zdestabilizowały legalnego rynku, wzorem np. Francji. Tym bardziej że na razie mamy w Polsce od stycznia rosnące wpływy budżetowe i rekordową niską szarą strefę – przestrzegał Wojciech Niewierko, członek zarządu ds. relacji zewnętrznych w Philip Morris Polska. – Są jednak inne obszary, gdzie prawo nie nadąża za innowacjami i rozwojem rynku. Przez lata dyskutowaliśmy, czy ważniejsze są inwestycje, zatrudnienie, wpływy do budżetu, czy zdrowie. To jasne: wygrywa zdrowie, choć odsetek palaczy utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Co

możemy zrobić jako biznes? Opracować coś, co będzie mniej szkodliwe od palenia papierosów. Nauka i technologie pozwoliły nam stworzyć lepsze, bezdymne alternatywy.

PMI jest firmą, która zainicjowała tę zmianę w branży i zainwestowała najwięcej, bo blisko 40 mld zł, w produkty o potencjale obniżonego ryzyka w porównaniu z papierosami. Namacalnym skutkiem tych inwestycji, realizowanych też nad Wisłą, są nowatorskie produkty tytoniowe.

Wydzielają znacznie mniej substancji toksycznych niż papierosy, ograniczając narażenie organizmu na te związki. Ale tutaj regulacje w ogóle tego nie uwzględniają, pozbawiając konsumentów dostępu do informacji o lepszych niż papierosy alternatywach. Na marginesie, zupełnie inaczej jest w USA, na które często się powołujemy, mówiąc o innowacyjnej gospodarce – wskazywał.

– To ad vocem mamy właśnie decyzję Komisji Europejskiej, proponującą wprowadzenie zakazu sprzedaży „smakowych” wariantów wyrobów nowatorskich – zareagował Marek Żółtowski, reprezentujący Bri-

tish American Tobacco. – Odpowiedzią na takie projekty i otoczenie powinien być właśnie dialog, którego choćby dziś, podczas tej debaty, jesteśmy świadkami. Trzeba łączyć różne perspektywy widzenia zmian. I w przypadku przemysłu tytoniowego trzeba zważyć zarówno zapewnienie szczelności rynku, konkurencyjności, jak i oferowania jakichś alternatyw dla konsumentów. Podobnie jak koledzy pochwalę powstanie mapy akcyzowej, niemniej z drobną uwagą, że czasem wprowadzanie najtrafniejszych decyzji prowadzi do nieoczekiwanych skutków, stąd warto przeprowadzić taką ocenę ex post, jak ustawa oddziałuje ostatecznie na rynek. Warto myśleć o przyszłości, więc oczywiście inwestujemy w portfolio alternatywnych wyrobów. I to właśnie w Polsce. Stąd eksportujemy na cały świat. Tu płacimy podatki, tu inwestujemy. Ale wracając do mojego pierwszego zdania – ważne wydaje się nie tylko, jak tu – w Polsce – będziemy rozmawiać na temat zmian w przepisach, ale też czy decyzje podejmowane przez Komisję Europejską nie będą szły w poprzek naszych najlepszych chęci i wysiłków. Projekt podniesienia minimum akcyzowego w UE takie niebezpieczeństwo niesie.

potencjał

Debata „Jak zapewnić przewidywalność regulacyjną w niepewnych czasach i tworzyć atrakcyjne warunki do pobudzania inwestycji i rozwoju polskiej gospodarki?” odbyła się w ramach IV Forum wGospodarce.pl.

Uczestnicy:

minister Magdalena Rzeczkowska, Ministerstwo Finansów

minister Waldemar Buda, Ministerstwo Rozwoju i Technologii dr Aleksander Łaszek, menedżer, zespół ds. analiz ekonomicznych, Deloitte dr Magdalena Piech, regulatory affairs director, Allegro Izabela Morawska, public affairs manager, Coca-Cola Adrian Jabłoński, dyrektor ds. korporacyjnych i komunikacji, JTI Polska

Wojciech Niewierko, członek zarządu ds. relacji zewnętrznych, Philip Morris Polska

Marek Żółtowski, senior engagement manager, British American Tobacco

Podsumowując dyskusję, uczestnicy podkreślali ogromny potencjał Polski i współpracy z przedsiębiorcami reprezentującymi globalne marki. Zmiany technologiczne w administracji publicznej są przez biznes dostrzegane, a ewolucja usług w aplikacji mObywatel i digitalizacja skarbówki – niezwykle korzystnie oceniane. Zmiany podatkowe mają ogromne znaczenie dla strategii przedsiębiorstw – stąd tym ważniejsze jest zapewnienie stabilnego otoczenia regulacyjnego. Dzięki temu w gotowości do partnerstwa między rządem a przedsiębiorcami można inwestować właśnie w Polsce.

– Struktura polskiej gospodarki się zmienia. Mamy niskie bezrobocie. Stopa zatrudnienia bije rekordy. Spada zatrudnienie w rolnictwie, gdzie obserwowaliśmy kiedyś rodzaj ukrytego bezrobocia. Na tym, pozwalając rosnąć przedsiębiorstwom, da się budować środkowoeuropejski hub gospodarczy – mówił Aleksander Łaszek (Deloitte). – Nie zmieniajmy więc zasad gry w ciągu miesięcy, a rozłóżmy niezbędne zmiany na lata.

Debatę moderował i relację przygotował Maciej Wośko