van -9m tot 6j DOSSIER BABY- & KINDERKAMER
Hoe bouw je een harmonieus plekje? In alle veiligheid
OPVOEDING
ZWANGER
NIPT als vervanger voor vruchtwaterpunctie of vlokkentest Gezond zwanger zonder vlees en vis?
Kunnen peuters al pesten?
+ doe mne!e en wi
DAT EERSTE TANDJE
Een zware bevalling...
POTJESTRAINING Uit de doeken...
TIPS VOOR PAPA’S
De uitgerekende datum nadert... Over mijn vrouw haar buik wrijven? Eerst betalen! Wel doen - niet doen! Wat als de vliezen breken?
TWEEMAANDELIJKS • JAARGANG 1 • JANUARI-FEBRUARI 2014 • NUMMER 3 • € 5,90 • P915884
HALLO, WIJ ZIJN KIND EN GEZIN. AANGENAME KENNISMAKING. Kind en Gezin is er om je te ondersteunen tijdens de eerste levensjaren van je kind. We helpen je waar nodig, vanaf je zwangerschap tot je kindje naar school gaat. Voor de geboorte
Na de geboorte
Je hebt waarschijnlijk een heleboel vragen. Kind en Gezin staat altijd klaar om die zo goed mogelijk te beantwoorden. We bieden je heel wat gratis diensten: zwangerschapsnieuwsbrieven, infosessies Kind op Komst, brochures, ‌ Ben je nog op zoek naar een naam voor je kindje? Surf dan zeker eens naar www.kindengezin.be/zoekvoornaam voor inspiratie.
Wanneer je kindje er is breekt er een mooie, maar ook vaak hectische periode aan. Alles is nieuw. Heb je vragen over het ouderschap? Over de gezondheid van je baby? Je kan altijd met al je vragen en bezorgdheden bij ons terecht. Of schrijf je in op de nieuwsbrieven van baby tot kleuter, zo kom je nog veel meer te weten.
Daarnaast zijn we ook jouw partner in je zoektocht naar kinderopvang. Naast opvangadressen en informatie over prijs/kwaliteit, kunnen we je ook verder helpen met vragen of klachten.
KIND EN GEZIN-LIJN
078 150 100
De Kind en Gezin-Lijn is er voor al je vragen en afspraken, elke werkdag van 8 tot 20 uur (nationaal tarief). Ben je benieuwd wat we jou en je kindje nog kunnen bieden? . Surf dan zeker naar www.kindengezin.be
Editoriaal HOOFDREDACTIE Els Vermoesen (els.vermoesen@minimag.be) COÖRDINATIE Bert Cornelis (bert.cornelis@minimag.be) REDACTIEADRES Moorselbaan 603-1 BE-9300 AALST Tel.: +32 53 72 99 97 - fax: +32 53 72 99 98 E-mail: redactie@minimag.be Web: www.minimag.be REDACTIE Ann Welvaert (ann.welvaert@minimag.be) Guido Baeten (guido.baeten@minimag.be) Jolien Electeur (jolien.electeur@minimag.be) Joris Cornelis (joris.cornelis@minimag.be) Willem Bonneux (willem.bonneux@minimag.be) Maarten Vandensande (maarten.vandensande@minimag.be) Maarten Ghysels (maarten.ghysels@minimag.be) MEDEWERKERS Björn Berghs, Dominik De Corte, Hanne De Wulf, Anke Geurickx, Joke Tanghe, Sam Verbeke FOTO’S Joris Cornelis, Shutterstock WEBSITE Bert Cornelis (bert.cornelis@minimag.be) VORMGEVING ANIMAGO (info@animago.be) Tel.: +32 53 72 99 99 PUBLICITEITSREGIE Tel.: +32 53 72 99 97 - fax: +32 53 72 99 98 Web: www.minimag.be/adverteren Bert Cornelis (bert.cornelis@minimag.be) GSM: +32 474 92 90 54 Jo Hellinckx (jo.hellinckx@minimag.be) GSM: +32 494 43 42 67 PARTNERSHIPS Els Vermoesen (els.vermoesen@minimag.be) GSM: +32 478 72 99 99 DISTRIBUTIE AMP ABONNEMENTENSERVICE Mini Abonnementenservice (abo@minimag.be) Tel.: +32 53 72 99 97 - fax: +32 53 72 99 98 Prijs per nummer: 5,90 euro Abonnementen België & Nederland: 32 euro (1 jaar of 6 nummers) te storten op rekeningnummer 001-4594910-96 van ANIMAGO met vermelding adres of abonneenummer (BIC: GEBABEBB - IBAN: BE65 0014 5949 1096) Abonnementen buitenland: vraag info via abonnementenservice VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Els Vermoesen (els.vermoesen@minimag.be) Mini is een uitgave van ANIMAGO bvba, Moorselbaan 603-1, BE-9300 AALST.
Het puntje op onze i is niet perfect!
H
et puntje op de i van Mini is geen perfect rond cirkeltje. Perfectie is immers niet meteen ons ding. Wij hebben het meer voor warmte, gezelligheid, geborgenheid, vriendschap, goede wil en ook een beetje begrip wanneer het allemaal niet zo vlot gaat. Want neem nu de realisatie van een kinderwens. Hoe groot die ook mag zijn, elk koppel, elke vrouw doorloopt haar eigen, unieke scenario zoals alleen zij dat kan. In het beste geval gevolgd door een zwangerschap. Oprecht gefeliciteerd! Die zwangerschap wordt in de magazines - ook in Mini - rijkelijk geïllustreerd met fraaie studio- of andere foto’s, misschien hier of daar wat bijgewerkt, wie zal het zeggen. Zelf ben ik drie keer zwanger geweest. Geen haar op mijn hoofd dat ook nog maar overwoog om die buikjes fotogroot in een magazine te plaatsen. Neen, die ronde buiken waren niet perfect, maar we waren er wel immens blij mee. En dan zijn er nog die borsten en billen, want tijdens de zwangerschap hebben ook zij hun rechten en eigenzinnige grillen. Nu eens te rond, dan weer niet rond genoeg... Als het moment suprême zich aankondigt, zal geen gynaecoloog noch vroedvrouw voorspellen hoe jouw bevalling precies zal verlopen. Allerlei scenario’s worden haarfijn beschreven maar van tevoren tekent niemand verantwoordelijk voor de regie. Wat je wel zeker weet, is dat een deskundig en gemotiveerd team voor jou klaar staat. Dat alleen al is een fantastische gedachte! Het niet zo heel perfecte cirkeltje komt nog meer onder druk op het ogenblik dat het prille wezen zijn neusje aan de wereld laat zien. Gezondheid, verzorging, voeding, opvoeding,… gaan ineens 24/24 deel uitmaken van je leefwereld. Familie en vrienden overstelpen je met goede raad en onmisbaar advies. Ondanks je oneindig goede bedoelingen, lukt het soms voor geen millimeter en heb je het gevoel dat alles vierkant draait… Maar dan begint een nieuwe dag. Je hebt heerlijk geslapen. Kirrend van plezier komt je uk met slaaprode wangen uit zijn nestje. Zijn verkoudheid is gekeerd, zijn eetlust weer helemaal terug. De ochtend ontrolt zich als in een droomscenario. Met volle teugen geniet je van elke seconde, terugdenkend aan de lastige nachten eerder in de week, de melk die steevast werd teruggegeven, de onzekerheid, naar de crèche of niet. Je begrijpt niet dat je ooit twijfelde aan je ouderlijke capaciteiten en gaat helemaal op in het ogenblik, het Mini moment, met puntjes die niet mooi rond zijn… Pure perfectie!
Els Vermoesen hoofdredacteur (els.vermoesen@minimag.be)
Volg ons op:
© Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhouden en de opmaak van de gepubliceerde advertententies vallen volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerders en geven niet noodzakelijk de visie van de uitgever weer. De auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun bijdragen.
januari-februari 2014 <
1
ww
34 JANUARI FEBRUARI 2014
GER
van
w .m
e ag.b.be imag in m ni
j tot 6 -9m
Inhoud
NIPT
ER IER RKAusMplekje? DOSS & KINDE ie Y- je een harmon BABbo uw d
N or ZWA r vo rvange tie als ve aterpunc t w es vrucht vlokkent r of ange d zw s? Gezon ees en vi er vl nd zo
38
ei Hoe veiligh In alle
jo ng
zi e ge
n
G sten? pe OEDutIN ers al OPVen pe
Pa rt
ne r
va n
he t
Kunn
26
PA’S
R PAnadert... VOO TIPS ende datumik wrijven?n! ar bu tale tgerek ! De ui vrouw ha Eerst be doen mijn ? - niet Over eken doen Wel vliezen br 5884 0 • P91 als de € 5,9 Wat
TE EERS DAT DJE bevalling... TANzw are Een INING STRA POTJE en... Uit de
doek
LIJKS
DE MAAN
G 1• RGAN • JAA
3 MMER 4 • NU I 201 RUAR RI-FEB JANUA
•
13/01/14
38
22:49
TWEE
1 ANG JAARG
• 2014 UARI FEBR UARI• JAN
ER 3 NUMM
ee em + don win! e
Gezond zwanger zonder vlees of vis? Zo vermijd je eventuele voedingstekorten in elke fase van jouw zwangerschap!
Alle info: .indd
3
ranje
er3-o
Mini-cov
www.minimag.be
26 28
8 32 34
Bevallen is een toppresatie Door de ogen van Lieve Blancquaert Hoe onze wereld zijn kinderen verwelkomt GEZONDHEID RSV winterpiek zorgt voor veel zieke kinderen SIS, eID, Isi+? Gooi jouw SIS-kaart vooral niet weg
28 6
KIEKJES
8
MINI STUFF
42
ONTWIKKELING Dat eerste tandje Een zware bevalling…
46
KINDERPRAAT Het kinderopvanglandschap in een nieuw kleedje
42
20 48 36
16 20
2
BEVALLING Waarom begint de bevalling (vaak) ’s nachts? Tips voor aanstaande papa’s! De uitgerekende datum nadert…
> januari-februari 2014
ZWANGER NIPT Vervanger voor vruchtwaterpunctie of vlokkentest
32
ZINDELIJK “Kijk ik doe het op het potje!” De eerste stapjes naar zindelijkheid
48
met
Voor iedereen!
Mail & win 10
30
exemplaren
exemplaren
4
exemplaren
Shopping Hammock
Equestria Girls
Winkelprijs: 34,90 euro
Winkelprijs: 20 euro
Bumba, Plop & Wickie dvd Winkelprijs: 9,99 euro (10 exemplaren van elk)
5
5
exemplaren
1
exemplaren
exemplaar
1
Musti Koffer Winkelprijs: 21,31 euro
Dot.pot
exemplaar
Winkelprijs: 39,99 euro
Ikea aankoopbon Winkelprijs: 100 euro
4
Babiage Doodoo Winkelprijs: 60 euro (1 reuze versie)
exemplaren
10
Wishbone Wagon
exemplaren
Winkelprijs: 299,90 euro
Babyâ&#x20AC;&#x2122;s kleurrijke glitterboekje
2
Winkelprijs: 8,50 euro
exemplaren
2
exemplaren
BabyWatch Winkelprijs: 99 euro
Hoe deelnemen? Surf naar www.minimag. be.. Je drukt op de knop deelnemen be op de wedstrijdpagina. Daarna geef je jouw adresgegevens in (1), je betuigt je sympathie voor Mini via like (2), het laatste Mini-tje share je met je vrienden (3) en tot slot klik je op de prijzen die jou het meeste aanspreken (4).Een onschuldige hand
SCD570 & SCD580-babyfoon Winkelprijs: 134,99 euro (1 exemplaar van de SCD570) en 164,99 euro (1 exemplaar van de SCD580-babyfoon)
trekt dan de winnaars uit de urne. Misschien ben jij wel een van de
januari-februari 2014 <
gelukkigen!
3
Mini stuff
Joris Cornelis
Childwheels verwent Bekende Vlaamse mama’s
Nathalie Aerts (Childwood)legt aan Inge Onsea (Essentiel) uit hoe een fijne samenwerking evolueert tot vriendschap.
De aandachtige Minilezer was sinds ons vorige nummer natuurlijk al op de hoogte van de samenwerking tussen Childwheels en Essentiel. Deze twee Belgische topmerken sloegen de handen in elkaar om een trendy wandelwagen, een hippe buideldraagzak en een handige tafelhanger uit te brengen. Tijdens de persvoorstelling op 3 december 2013 mochten drie BV’s, van links naar rechts Véronique De Kock, Erika Van Tielen en Kathleen Aerts, ter gelegenheid van de persvoorstelling van al dat fraais elk een exemplaar van de buggy met puzzeldesign en geel accent mee naar huis nemen. Voor Mini de gelegenheid om nog een paar leuke beelden te schieten.
Praktische draagmandhouder Als baby uit de kraamkliniek komt, vindt hij het heerlijk om samen met zijn ouders naar huis te gaan, genietend van zijn kleine nestje in de draagmand. Eenmaal thuis kan de draagmand op deze houder van Noukie’s geplaatst worden, die neemt weinig plaats in en kan makkelijk verhuisd worden, ook naar de slaapkamer bijvoorbeeld. De houder zorgt ervoor dat het mandje voldoende hoog van de grond staat. Hij is beschikbaar in het wit met een natuurlijk houten houderstang of met een fuchsia roze houderstang. Verkoopprijs: 69,90 euro
Info: www.noukies.be 14
> januari-februari 2014
www
in .m ni
m van -9
e ag.b.be imag m
j tot 6
Ontvang een mooi geschenk bij een abonnement voor 2 jaar
R NGEeps!
ZWA Een
n zi e ge jo ng he t Pa rt
eind Het ini’s van M
ee em + don win! e
ER 2 NUMM
+ Soft crème van Nivea Baby*
N UIGEZien
ZINT
• 2013 MBER -DECE MBER NOVE
DING VOEorkom je
ers
j peut
Zo vo wicht bi ge over
KS
DELIJ
MAAN
• 2013 MBER -DECE MBER NOVE G 1• RGAN • JAA
1 ANG JAARG
3
er2.indd
m van -9
UW
NIEschool naar ... Ik ga em mee ne en ik
ie SIER DOS halingsallerg Adem
OT GES’sPop drift
n r va
he t
jo ng
zi e ge
n
Papa
PSY
EID NDHlling nadert... va GEZO de be Help, ng! n ba Ik be
0 MMER • NU 2013
ne Pa rt
n l va den + taedstrij w
b ijn ba eft m nden bele maa Hoe levens rste 1 0 • P9 zijn ee
ggen
DINGe blijven ze VOE ne m? uldig Ged calciu rom Waa
1• ANG JAARG KS •
• 2013 OBER R-OKT EMBE SEPT
DELIJ
AN EEMA
1 ANG JAARG
TW
dd 11
Cover.in
ik ga in op het aanbod van Abonnementenservice en stort het desbetreffende bedrag op rekeningnr. 001-4594910-96 (BIC: GEBABEBB - IBAN: BE65 0014 5949 1096) van Abonnementenservice, Moorselbaan 603-1, BE-9300 AALST
Bestemmeling
* Tot zolang de voorraad strekt
Naam: Nr.:
Straat: Postcode: Land:
Woonplaats:
BE/NL
Tel.:
Schenker (enkel in te vullen als je een abonnement wegschenkt) Naam: Nr.:
Straat: Postcode: Land: E-mail:
Kies Product
Prijs
Abonnement 2 jaar (12)
€ 60,-
Cadeauabonnement 2 jaar (12)
€ 60,-
Gelieve volledig en leesbaar in te vullen en terug te sturen naar: Abonnementenservice, Moorselbaan 603-1, BE-9300 AALST of via fax naar +32 (0)53/72 99 98. +32 (0)53/72 99 97. Bestellen via internet: www.minimag.be.
E-mail:
Prijs incl. BTW en verzendkosten. Abonnementsvoorwaarden beschikbaar op de maatschappelijke zetel van ANIMAGO. Bij een cadeau wordt het magazine bezorgd bij de bestemmeling terwijl het pakket aan de schenker wordt bezorgd.
Woonplaats:
BE/NL
Tel.:
1588 0 • P9 • € 5,9
Mini-cov
ER KTOB BER-O PTEM • SE
www.minimag.be
Ja
ER 2 NUMM
Horen en Voel en Ruik ven Proe
•
TWEE
j tot 6
e ag.b.be imag m in .m ni
De huid van een baby is veel delicater dan die van een volwassene en moet dus in alle zachtheid van kop tot teen gehydrateerd worden. Huidverzorgingsexpert Nivea lanceert een nieuwe versie van haar vertrouwde, gerenommeerde soft crème, aangepast aan de huid van de allerkleinsten. Deze hypoallergene verzorging zonder parabenen, kleurstoffen of alcohol draagt zorg voor de uiterst gevoelige huid van baby’s en zuigelingen.
PSY
van de
OE ELGge baar SPEgu lle ejaar!
ne r
va n
12 nummers van
‘ns ven Het le ter is be a jam in py
s nwen Harte mens prille
Peut eren ul en? Stim iek remm of af rcomotor ci nieten Van ur ge tot pu D
www
60
€
TER WINAAAA!
Zeg
SIER DOStvoeding Bors INGrapps OED V P O er- en kleute
O .. ling.
twee
Het verzamelen van de persoonlijke gegevens die u ons overmaakt, is onderworpen aan artikel 4, § 1 van de wet van 8 december 1992 met betrekking tot de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Ze zullen opgenomen januari-februari 2014 < tot deze gegevens om worden in ons klantenbestand. Je hebt vrije toegang er, zo nodig, rectificatie van te vragen.
15
ER 0 NUMM
• € 5,9
Bevalling
door Maarten Vandensande
Waarom begint de bevalling (vaak) ’s nachts? Zo begint de bevalling bij de meesten van ons: weeën na zonsondergang die in de loop van de nacht steeds heviger worden. Hoewel het exacte moment dat de bevalling begint net zo moeilijk aan te wijzen is als de dag dat de aarde ontstond – er is sprake van een langzame opbouw, niet van een afgebakend moment – komt uit de meeste studies naar voor dat echte weeën vaker tussen middernacht en vier uur ’s morgens beginnen. Dat wil niet zeggen dat bij alle vrouwen de bevalling in die uren begint, maar wel bij een significant aantal. Je vraagt je dan af of er diep in de menselijke natuur iets is wat ervoor zorgt dat vrouwen vaak midden in de nacht, als ze alleen zijn, weeën krijgen.
16
> januari-februari 2014
D
e eerste aanwijzing heeft te maken met ons circadiaanse ritme, de 24-uurscyclus van dag en nacht die ons lichaam en gedrag beïnvloedt. Hormonen zijn gevoelig voor dat ritme, en oestriol en oxytocine zijn twee van de hormonen waarvan de spiegel ’s nachts het hoogst is. Oestriol zorgt ervoor dat de weeën kunnen beginnen. Wanneer het oestriol stijgt, daalt het progesteron. Progesteron is de hoeder van een kalme contractieloze baarmoeder en als het achter de horizon zakt, breekt de chaos los. Daarnaast zijn oxytocine-receptoren in de baarmoeder, als vrijgezellen bij het laatste rondje in de bar, in de kleine uurtjes van de ochtend geconcentreerder en ontvankelijker. Oxytocine doet baarmoeders samentrekken en baarmoedermonden ontsluiten. (De synthetische vorm van oxytocine heet pitocin en wordt gebruikt als de bevalling moet worden ingeleid.) Waarom zijn oestriol en oxytocine van die nachtbrakers? Misschien is er geen verklaring. Maar het is interessanter om naar een diepere betekenis te zoeken, en dat hebben evolutionair psychologen gedaan. Een van de observaties die ze hebben gedaan, is dat de bevalling bij andere zoogdieren die overdag wakker zijn – chimpansees, honden en katten onder andere – ook vaak ’s nachts begint. Bij nachtelijke zoogdieren begint de bevalling vaker overdag. Waarom zouden we allemaal aan zo’n pijnlijke en riskante taak beginnen op een tijdstip dat we anders zouden rusten? Omdat we op dat moment het veiligst, kalmst en minst afge-
leid zijn. Onze voormoeders vonden de nacht wellicht een gunstig moment voor de bevalling omdat de andere leden van de stam dan thuis waren – niemand verzamelt ’s nachts voedsel – en hen konden bijstaan en beschermen. De tijden zijn veranderd, maar we hebben nog altijd een veilige en rustige omgeving nodig. Volgens de prenataal ecoloog Michel Odent moet de moderne vrouw zich tijdens de bevalling kunnen afsluiten van de wereld, kunnen sissen en snuiven en ‘op een andere planeet (kunnen) zijn’. Daarbij hoort ook een afscherming van de zon en van andere visuele prikkels. In het stille donker van de nacht laat ons rationele ik mogelijk zijn greep verslappen. We kunnen in contact komen met het primitieve deel van het brein, dat de bevallingshormonen afgeeft. En we hebben privacy nodig, die de dekmantel van de nacht ons biedt, omdat we angstig en kwetsbaar worden wanneer we worden geobserveerd. Mensen in traditionele gemeenschappen trekken zich terug wanneer ze gaan bevallen. Apen zonderen zich af van de groep en zoeken een stil groepje bomen op, en katachtigen en vossen trekken zich terug in een schuilplaats waar ze onzichtbaar zijn voor roofdieren. Dat brengt ons terug bij het hormoon oxytocine. Wanneer we bedreigd of te sterk geprikkeld worden, komen er grote hoeveelheden adrenaline vrij,
de tegenstrever van oxytocine. We hebben De adrenaline van privacy nodig die de ‘vechten-of-vluchdekmantel van de nacht ten’ en de weeën ons biedt, omdat we angstig opwekkende oxyen kwetsbaar worden tocine zijn als olie wanneer we worden en water. Ze mengeobserveerd. gen niet en als de hoeveelheid van de ene hoog is, is die van de andere laag. Hoe sterker we worden geprikkeld, des te meer adrenaline maken we aan. Hoe meer adrenaline, des te minder oxytocine. En naarmate de hoeveelheid oxytocine lager is, krijgen we minder en lichtere weeën en duurt de bevalling langer. Als je tijdens de bevalling wordt afgeleid, of bang of boos wordt, nemen je krachtige weeën de benen. Hetzelfde geldt trouwens voor een orgasme. Dat is mogelijk een verklaring voor wat een zwangere vrouw getuigt na een nacht vol heftige, pijnlijke weeën. Overtuigd dat ze gauw zou bevallen snelden zij en haar echtgenoot naar de wagen om haar naar het ziekenhuis te brengen. Maar in de wagen namen de weeën in heftigheid af, ze waren niet zo krachtig en frequent als toen ze in haar
januari-februari 2014 <
17
Bevalling
woonkamer zat. Wellicht heeft een soort dierlijk instinct ervoor gezorgd dat de bevalling werd opgehouden tot ze zich veilig en niet afgeleid voelde. Was dat niet gebeurd, was deze vrouw mogelijk ’s ochtends bevallen, zoals veel andere zoogdieren doen.
Meer lezen?
Haar weeën waren na die stress zo zwak dat de verpleegkundigen haar synthetische oxytocine probeerden op te dringen, dat zij met een vermoeid gebaar weigerde. De uren verstreken. Het zonlicht gleed door de kamer en verflauwde. Zij lag in elkaar gekropen onder een deken en ademde. Toen de lome middag overging in de avond, werden de weeën weer krachtiger.
Houdt papa ons op? De placenta die de baby voedt en beschermt, staat niet bepaald aan de kant van de vrouw. De vrouw heeft namelijk schrikbarend weinig zeggenschap over het orgaan. De placenta werkt voor ons, maar ook tegen ons. Hij manipuleert ons en pakt wat hij pakken kan zonder te vragen. Het zou ons niet moeten verbazen dat hij wordt gerund door mannelijke genen. Er zitten ook maternale genen in de placenta, maar daarvan zijn er veel (zo niet alle) ingeprent, dus niet actief. De genen van papa hebben de overhand.
De reden dat de placenta zijn oren naar de vader laat hangen, is dat de evolutie er niet op vertrouwt dat de genen van de moeder het spektakel tot een goed einde zullen brengen. Stel dat je vermoeide en uitgeputte lichaam besluit de zwangerschap al vroeg te beëindigen. Veel succes met het overtuigen van Papa Placenta die een rol speelt bij het besluit wanneer de bevalling wordt opgestart. De genen van papa willen Fabels en zwangerschap lijken onlosmakelijk zo lang mogelijk met elkaar verbonden. Wetenschapsauteur zo veel mogelijk Jena Pincott nam daar echter geen genoegen pakken. mee en ging tijdens haar zwangerschap op De genen van de zoek naar het antwoord op velerlei vragen. vader kunnen het Ze schreef alles neer in dit spitsvondige boek risico op een lanvoor nieuwsgierige, onbevooroordeelde, ge zwangerschap informatiebeluste ouders in spe die (meer dan 42 webenieuwd zijn naar hoe het wonder ken) met 30 procent werkelijk werkt. Een absolute aanrader! verhogen, volgens een Jena Pincott, uitgeverij Maven grote Deense studie waarPublishing, 20 euro in is gekeken naar 22.000 vrouwen die een langere zwan-
Hoe meer chocola, hoe zoeter je baby? Ontdek waarom de feiten over zwangerschap leuker zijn dan de fabels
18
> januari-februari 2014
gerschap hadden bij hun eerste kind. Uit andere studies komt naar voor dat een zwangerschap korter kan uitvallen wanneer de vader genen bijdraagt waardoor een baby enigszins sneller groeit. Dit alles bij elkaar duidt erop dat de genen van de vader een rol spelen bij een late bevalling, ook al zijn de niet-placentaire genen van de moeder over het geheel genomen invloedrijker. En de genen van sommige vaders treuzelen kennelijk langer.
De wetenschap achter het hurken Onze voormoeders uit het verre verleden hadden hun eigen manier om het probleem van de tweevoeter met de grote hersenen en het kleine bekken het hoofd te bieden. Ze bevielen vrijwel zeker rechtop, op hun hurken. ‘Als je gaat liggen,’ zegt een volkswijsheid van de oorspronkelijke bewoners van Amerika, ‘komt de baby er niet uit.’ Het is bewezen dat een zittende positie met de knieën wijd, anatomisch gezien de beste houding is om de baby eruit te persen. Ervan uitgaande dat de baby in hoofdligging ligt, wordt in hurkzit de meeste druk uitgeoefend op zijn achterhoofdsbeen. Daardoor neemt het risico op letsel, zoals ontwrichte schouders, af, omdat het grootste, stevigste deel de weg baant. Als we op onze hurken zitten, is de diameter van ons smalle bekken ook 20 tot 30 procent groter dan in andere houdingen, en de druk op onze buik hoger, wat het persen vereenvoudigt. Vergeleken met een bevalling in de gebruikelijke liggende positie verloopt een
bevalling in vertiDe placenta cale positie 25 werkt voor ons, procent snelmaar ook tegen ons. Hij ler. Het risico manipuleert ons en pakt dat de vagina wat hij pakken kan zonder moet worden te vragen. Het zou ons niet ingeknipt om moeten verbazen dat hij ruimte te mawordt gerund door ken, is kleiner. mannelijke genen... Inscheuren van het perineum en bloedverlies worden tot een minimum beperkt. Het is wanneer we kookten, kletsten, minder vaak nodig de bevalling ontspanden, roddelden,… Hurin te leiden, en de pijn is minder ken was iets vanzelfsprekends. heftig. Nu bevallen de meesten van ons Het addertje onder het gras waar op de rug, de houding die het antropologen op wijzen, is dat handigst is voor gynaecologen, vrouwen in westerse maatschapverloskundigen en vrouwen die pijen niet hurken, maar zitten. kiezen voor een ruggenprik of Dat is een modern probleem. In andere pijnstillers waar ze slappe het grootste deel van de geschieknieën van krijgen. Maar voor de denis zaten we op onze hurken
ergobaby™ Wrap Wrapped in love
vrouwen die een natuurlijke bevalling overwegen, is hurken duidelijk de beste optie. Wedergeboren door de moderne wetenschap brengt het ons dichter bij onze wortels.
N ew!
De perfecte metgezel tijdens de belangrijke eerste maanden en erna. Zacht, rekbaar katoen maakt een wereld van verschil... • Perfecte pasvorm • Flexibel katoen met sterk 4D Stretch™ materiaal • Beweegt mee met jou en je baby, in elke richting • Makkelijk & compact op te vouwen in het handige opbergtasje
meer info op
love CARRIES ON
oogappel.be januari-februari 2014 <
19
Bevalling
Future daddies only
door Anke Geurickx
Tips voor aanstaande papa’s
De uitgerekende datum nadert… Jouw partner draagt jullie baby, dus ook jij bent in blijde verwachting! Maar naarmate de uitgerekende datum dichterbij komt, dringen zich steeds meer concrete vragen op, ook voor jou als aanstaande papa. Jij wilt er immers zijn voor je partner, haar fit en gezond houden zodat zij en de baby samen een gezond parcours afleggen. De steun die je haar geeft, het geduld dat je daarbij opbrengt, zijn cruciaal voor het welzijn van jullie baby! En vergeet niet, een goed geïnformeerde papa is er minstens twee waard...
Wat moet ik verstaan onder ‘valse weeën’? Als de samentrekkingen niet echt hevig zijn, niet regelmatig terugkomen of met grote tussenpozen opduiken, verstrijkt de baarmoederhals extreem langzaam en werken de spieren van de baarmoeder zo goed als niet. De specialisten vermoeden dat
20
> januari-februari 2014
het gaat om valse weeën wanneer de ontsluiting niet vordert (of maar heel langzaam). In dat geval wordt vaak aangeraden om nog even te wachten of indien nodig kan men de aanstaande mama oxytocine toedienen (het hormoon dat aan de basis ligt van de samentrekkingen van de baarmoeder) in de vorm van een injectie in de aders.
Moet ik bang zijn dat mijn partner een episiotomie moet krijgen? Tegenwoordig vinden veel geboorten plaats met een episiotomie. Het gaat om een knipje maken van meerdere centime-
ters in de vulva, van voren naar achteren en meestal aan de rechterkant. Dit wordt tijdens de bevalling gedaan op het ogenblik dat het hoofdje van de baby te zien is. Deze chirurgische incisie wordt uitgevoerd wanneer de gynaecoloog vermoedt dat een eventuele scheur meer schade zal geven dan een episiotomie. Door het inknippen wordt de uitgang breder en op die manier wordt mogelijk ernstige schade voorkomen. Er wordt uitsluitend een knip gezet als er een risico bestaat op uitscheuren. Het medische team bepaalt of een knip gerechtvaardigd is. De gezondheid van de baby primeert hierbij. Maar wees gerust: een knip is niet of nauwelijks pijnlijk. Zelfs zonder ver-
doving heb je door alle toestanden rond de bevalling meestal niet in de gaten dat er geknipt wordt. Zodra de bevalling achter de rug is, wordt de knip gehecht onder plaatselijke verdoving (of er wordt gebruik gemaakt van de epidurale verdoving). De nazorg bestaat uit regelmatig en goed schoonmaken en het perineum zo droog mogelijk houden.
Als het om een keizersnede gaat, mag ik er waarschijnlijk niet bij zijn? Dat hangt af van het type keizersnede. Bij een geplande keizersnede krijgt de aanstaande moeder een epidurale verdoving en dan is het geen bezwaar dat de bijna-papa bij haar blijft (tenzij er complicaties zijn uiteraard!). Aan deze methode wordt de voorkeur gegeven omdat zowel de aanstaande papa als mama beiden getuige kunnen zijn van de geboorte van hun kindje. Daarentegen wordt een spoedkeizersnede onder volledige narcose gedaan en in dat geval mag je als partner zeker niet aanwezig zijn. Dat is vervelend maar er is wel een lichtpuntje: de mama moet nog een tijdje in de operatiekamer blijven nadat de baby geboren is. Maar de papa mag al wel zijn kindje zien: en zo kun je samen met hem al aan herinneringen werken!
Moet ik echt de navelstreng doorknippen? Dat hangt echt van jezelf af. Als je het een mooi symbolisch gebaar vindt om de navelstreng door te knippen, de levenslijn tussen mama en kind, zodat jullie
kindje vanaf dat moment een eigen persoon wordt, dan moet je dat zeker doen. Geef bij de medisch verantwoordelijken vooraf aan dat je daartoe bereid bent, zodat hij of zij niet vergeet om jou de schaar te geven. Wil je dat liever niet en blijft hij of zij echt aandringen? Zeg dan gewoon dat je vindt dat dit zijn of haar taak is! Of je de schaar nu ter hand neemt of niet, het doet in ieder geval geen pijn (niet voor de baby en niet voor de mama).
Als de baby begint te huilen, is dat dan ernstig? Met huilen bedoelt men eigenlijk de eerste keer ademhalen. Er hoeft niet meteen veel geluid te zijn bij die eerste keer ademhalen. Je hoeft niet te wachten tot jullie baby het gaat uitkrijsen. Als hij inademt, zetten zijn longen uit en dan is alles goed.
Na deze slok lucht gaat hij ook niet noodzakelijk huilen, schreeuwen of zich druk maken. Hij kan ook heel snel weer rustig worden wanneer hij goed ingepakt op de buik van zijn mama wordt gelegd. Kortom, als de baby niet huilt maar van blauw naar roze kleurt en ademhaalt, is dat voldoende voor de
Meer lezen?
Voor het eerst papa
Alles wat je moet weten over de zwangerschap, geboorte en de verzorging van je baby Sta je op het punt om voor de eerste keer papa te worden? Of ben je net papa geworden? In beide gevallen komt er vast een berg vragen op je af. Sommige lijken misschien onschuldig of grappig en andere zijn iets serieuzer. Maar al die vragen zijn voor jou wel van wezenlijk belang. Dit boek geeft zonder taboes of opgeheven vingertje een antwoord op de vragen die dagelijks gesteld worden aan specialisten, van verloskundigen en gynaecologen tot kinder- en huisartsen.
Lionel Paillès, Benoît Le Goëdec, uitgeverij Deltas, 15,95 euro
januari-februari 2014 <
21
Bevalling
vroedvrouw of de gynaecoloog: dan is zij of hij klaar voor de rest van de verzorging en onderzoeken. Over een paar uurtjes zul je vast genoeg gehuil mogen aanhoren.
Ik heb beelden van een bevalling gezien en het viel me op dat ze nogal wild tekeergingen met de baby. Vindt hij dat niet vreselijk? Een voet hier, een been daar, je zou willen dat ze tijdens de geboorte een beetje zachter met de baby zouden omspringen. Het klopt dat professionals behoorlijk wat afstand bewaren wanneer ze bezig zijn en dat de tederheid vaak ver te zoeken is. Maar de aanwezigheid van de papa op ieder moment kan die eerste handelingen wat menselijker maken. Terwijl ze jullie kindje verzorgen, kun je zachtjes met hem praten, hem geruststellen, hem uitleggen wat ze aan het doen zijn. En je zult zien dat hierdoor de tamelijk stuurse houding van de verzorgende ook lichtjes kan veranderen.
Ik weet niet of ik onze baby wel wil vastpakken. Baby’s zijn nog zo kwetsbaar op die leeftijd, toch? Een pasgeboren baby is veel steviger dan je denkt. Maar hij heeft net wel een buitengewoon lange reis afgelegd: de baarmoederhals is recht, steil, een donker verticaal doolhof. Je moet een klein hoofdje, een soepel lijfje en een sterke wil hebben om hier doorheen te komen. Door
22
> januari-februari 2014
de baby meteen in je armen te nemen, geef je hem een warm welkom en laat je hem zien dat je hem als jullie kind beschouwt. Geef je helemaal in de wetenschap dat het verzorgend personeel in de buurt is om je bij je eerste stappen te helpen!
Kan ik als papa huidcontact maken met de baby na de geboorte of mag alleen de mama dat? Als je een materniteit vindt die openstaat voor dit soort zaken, kun je dat natuurlijk vragen. Bij een thuisbevalling ben je zelfs helemaal vrij om dat te doen. De verpleegkundige of vroedvrouw zal je een handje helpen om de baby op de juiste manier neer te leggen en je geruststellen als je bang bent om hem niet goed vast te houden. Dit bijzondere moment, dat bestaat uit het languit liggen en de baby met zijn gezichtje naar jou toe leggen, met zijn huid tegen jouw huid, onder je hemd, is van onschatbare waarde: het geruststellen van de baby na de schok van de geboorte, voorwaarden scheppen voor een goede nachtrust, het leven van de baby in de buik nabootsen (voor de mama), het eerste contact leggen, intimiteit en verstandhouding (voor de papa). Gesust door jouw hartslag zal de baby rustig worden en ter plekke in slaap vallen.
Over mijn vrouw haar buik wrijven? Eerst betalen! Naarmate de bevallingsdatum nadert, zul je merken dat – zoals het wrijven over Boeddha’s buik – velen denken dat wrijven over
het kleine hummeltje in de buik van je vrouw geluk brengt. De standaard etiquetteboeken leren ons weinig inzake het strelen over andermans buik. Is het aanvaardbaar onder familieleden? Intieme vrienden? Enkel vrouwelijke kennissen? In een zakelijke context? Terwijl zwangere vrouwen heel verschillend reageren op deze inbreuk op hun privacy, zijn de meeste toeschouwers het erover eens dat alle ongeveer acht maanden dikke zwangere buiken onweerstaanbaar verleidelijke doelwitten zijn. De enige groep die zeker geen handoplegging op haar buik mag uitvoeren, is die van mensen die jou – en niet je vrouw – vragen of het mag, alsof jij de eigenaar bent van een rondreizend gedrochtengezelschap. Misschien denk je dat je een vriendelijke verzoek moeilijk kunt afslaan, maar niets is minder waar? Je hoeft geen enkele verklaring te geven voor jouw weigering of je afwijzing diplomatiek te brengen. Het enige wat je moet doen is reageren als je het een absoluut weerzinwekkend idee vindt. Trek je wenkbrauw op en laat je mond wijd openvallen, alsof ze toestemming vroegen om eens aan je oksels te mogen ruiken. Als je vrouw zich er daarentegen helemaal niet voor schaamt om haar omvangrijke persoonlijke ruimte met anderen te delen, en zelfs heel erg graag heeft dat anderen voelen hoe haar baby schopt, moet je een andere tactiek volgen. Je kunt 2,5 euro vragen per keer dat de baby schopt. Misschien lijkt dit nogal mercantiel, maar voor niets gaat alleen de zon op...
Koudwatervrees
De naam
“Ik maak me echt zorgen over hoe ik rustig blijf tijdens de bevalling. Ik ben nooit echt dol geweest op ziekenhuizen en de aanblik van bloed enzovoort. Misschien kan ik beter gewoon thuis blijven, denk je niet?” Heel wat mannen – en trouwens heel wat mensen – voelen zich weinig op hun gemak in ziekenhuizen, tussen al die medische apparatuur en procedures bij een moderne bevalling.
“De geboorte van onze zoon is nu al even achter de rug, maar ik kan maar niet wennen aan de naam die we onze baby gegeven hebben. Ik krijg hem gewoon niet uit mijn mond. Zou het kunnen dat we de verkeerde naam hebben gekozen?” Heel wat kersverse ouders kunnen maar niet wennen aan het idee dat ze dit nieuwe schepseltje zomaar een naam kunnen geven die ze zelf kiezen. Een naam toekennen is een wezenlijke uitdrukking van macht. Adam – de eerste mens – kreeg de opdracht om alle andere schepsels met een naam te bedenken. Als je het geslacht van de baby al vanaf het begin zou kennen en al maanden op voorhand een naam gekozen zou hebben, lijkt het je veel natuurlijker. Na de geboorte volgt dan enkel nog de formele introductie. Maar als je al die tijd gewacht hebt, dan lijkt
Misschien moet je overwegen om de bevalling thuis te laten plaatsvinden. Grapje! Maar als we je de stuipen op het lijf gejaagd hebben, goed zo. Je mag al dankbaar zijn dat je geen verantwoordelijkheid hoeft te dragen in het ziekenhuis. Het minste wat je kunt doen, is gedwee meegaan en niet van je stokje gaan bij haar eerste bloedtest. In veel culturen is bevallen het exclusieve domein van de vrouw. Een moeder, zus of vriendin is vaker aanwezig bij de bevalling dan haar eigen partner. Jammer dat je niet in een van deze culturen leeft. Als je je vrouw niet vergezelt naar het ziekenhuis, word je het voorwerp van spot en hoon. Blijft het zweet je uitbreken bij de gedachte aan het ziekenhuis, praat er dan over met je vrouw. Vertel haar je gevoelens, angsten en ongemak. Uiteraard moet je nog steeds gaan naar het ziekenhuis, dat spreekt vanzelf, maar misschien vergeeft ze het je wel als je in slaap sukkelt tijdens de 27 uur voorweeën.
Meer lezen?
Vader worden! Wat je allemaal kunt verwachten De komst van een baby is natuurlijk een hele gebeurtenis. Maar of dit een reden is om de vader te behandelen alsof hij met het hele gebeuren niets te maken heeft? Alsof hij geen behoefte heeft aan begrip en voorbereiding? Nee toch? Vandaar dus ook dit boek met harde feiten, advies van man tot man en een heleboel info die je nergens anders vindt: waarom je je vrouw bijvoorbeeld niet meer ‘lekker kippetje’ mag noemen, wat te doen als je aan het supermansyndroom lijdt,…
Thomas Hill, uitgeverij Deltas, 14,95 euro
januari-februari 2014 <
23
door Maarten Vandensande
Gezondheid
RSV winterpiek zorgt voor veel zieke kinderen
Het Respiratory Syncytial Virus (RSV) is een zware infectie van de luchtwegen, waarbij kleine kinderen last kunnen hebben van ademhalingsmoeilijkheden. Het virus piekt elk jaar tijdens de winter. Bij volwassenen veroorzaakt het een gewone verkoudheid, maar bij jonge kinderen, zeker bij kinderen onder een jaar, kan de besmetting erg hinderlijk zijn. Bij zeer jonge baby’s, met name premature zuigelingen, kan de infectie echter ernstig tot zeer ernstig verlopen. In sommige gevallen is zelfs een ziekenhuisopname noodzakelijk.
Wat is het? RSV veroorzaakt een ontsteking van de fijne luchtwegen en is vaak de oorzaak van een gewone verkoudheid. Bij zeer jonge kinderen, te vroeg geboren kinderen en kinderen met hartproblemen kan een RSV-infectie gevaarlijk zijn en zuurstoftekort
RSV is de belangrijkste oorzaak van bovensteluchtweginfecties bij zuigelingen en kleine kinderen. Nagenoeg alle kinderen worden met RSV geïnfecteerd in hun eerste twee levensjaren.
32
> januari-februari 2014
veroorzaken. RSV-infecties komen voornamelijk voor van de late herfst tot de vroege lente.
Symptomen Bij de meeste gezonde kinderen zijn de symptomen dezelfde als bij een gewone verkoudheid: een loopneus, hoesten en soms een beetje koorts. Een RSVinfectie gaat meestal over na 3
tot 7 dagen. Ze kan binnen 24 uur verergeren en in 1% van de gevallen een opname in het ziekenhuis noodzakelijk maken. Dan zie je de volgende symptomen: moeilijke of snelle ademhaling, een piepend geluid bij ademhaling, blauwe verkleuring van huid (cyanose), onrustig en snel geïrriteerd en geen of weinig eetlust.
Zwanger
door Ann Welvaert
Gezond zwanger zonder vlees en vis? Zo vermijd je eventuele voedingstekorten in elke fase van jouw zwangerschap!
Als vegetariër word je sowieso meer dan bovengemiddeld ter verantwoording geroepen over wat je wel (of niet) in je mond steekt. En dat geldt al net zo voor zwangere vrouwen. Ben je zwanger én vegetariër, dan mag je er dus van op aan dat jouw voedingskeuzes met XL-argusogen in de gaten zullen worden gehouden. Maar laat dat vooral geen reden zijn om jouw principes dan maar plotsklaps overboord te gooien. Met een evenwichtig vegetarisch eetpatroon geef je jezelf en jouw kleintje immers precies wat het nodig heeft. Veertig weken lang.
Z
orgeloos genieten van een aperitiefje (‘er zit toch geen alcohol in?’), een belegd broodje (‘zonder rauwe
38
> januari-februari 2014
groenten graag!’), dat zoveelste kopje koffie (‘oei, ik mag maar vier kopjes per dag’) of een weelderige kaasplank (‘er liggen toch alleen maar gepasteuriseerde