16
felieton
Zbigniew Canowiecki Absolwent Politechniki Gdańskiej. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 1981-2007 Prezes Zarządu i dyrektor giełdowej spółki „Centrostal S.A.”. Sprawował społecznie wiele funkcji m.in. Prezydenta Pomorskiej Izby PrzemysłowoHandlowej, Przewodniczącego Sejmiku Gospodarczego Województwa Pomorskiego, Przewodniczącego Pomorskiej Rady Przedsiębiorczości, Prezydent „Pracodawców Pomorza”.
W POCZUCIU ODPOWIEDZIALNOŚCI Wkraczając w XXI wiek po trudnych społecznie, politycznie i gospodarczo latach dziewięćdziesiątych obraliśmy w gospodarce kierunek na rozwój innowacyjności i eksportu, w polityce na wejście do Unii Europejskiej, a społecznie byliśmy spragnieni i przygotowani do rozmowy na tematy etyczne, moralne i dotyczące budowy społeczeństwa obywatelskiego. Budziła się obywatelska odpowiedzialność za przyszłość naszego kraju. W pierwszej dekadzie nowego wieku najważniejszym miejscem pomorskiej debaty publicznej był Gdański Areopag przyciągający tysiące osób w skupieniu słuchających autorytetów naszych czasów. W 2000 roku grupa wybitnych intelektualistów przygotowała Kartę Powinności Człowieka w formie kodeksu etycznego. Pretekstem był przełom tysiącleci i pięćdziesięciolecie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, a punktem wyjścia 21 postulatów robotniczych z sierpnia 1980 roku. Karta została podzielona na rozdziały dotyczące tematów etycznych i ważnych problemów społecznych, takich jak rodzina, dialog, nauka, sztuka. Do 2008 roku coroczne Gdańskie Areopagi tematycznie nawiązywały do zapisów Karty Powinności Człowieka a później, do 2012 roku, debatowano o 8 cnotach obywatelskich, których alegorie znajdują się na gdańskiej Złotej Bramie. Druga dekada obecnego wieku to prawdziwa eksplozja debat i dyskusji organizowanych przez samorządy, organizacje pozarządowe, związki gospodarcze, fundacje i różne inicjatywy społeczne. Dla przykładu Fundacja im. Arkadiusza Rybickego, założona z potrzeby serca po Jego tragicznej śmierci w katastrofie
smoleńskiej zorganizowała dotychczas blisko 80 debat w ramach Salonu Młodopolskiego. W dyskusjach, które były odpowiedzią na aktualne wydarzania i zachodzące procesy zmian brały udział takie osoby jak na przykład: Tadeusz Mazowiecki, Władysław Bartoszewski, Leszek Balcerowicz, Adam Bodnar, Stefan Chwin i Aleksander Hall. Z kolei prof. Janusz Rachoń z grupą najwybitniejszych intelektualistów pomorskich założył Klub Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego. W swojej deklaracji programowej z 2016 roku założyciele napisali: „… zawsze istnieli i tacy, którym wydawało się, że mają monopol na racje, a wszystko inne jest kłamstwem, herezją a nawet zdradą. Bogactwa nie widzieli w różnorodności, lecz w liczbach swoich wyznawców, akolitów czy nawet pochlebców…Jesteśmy przekonani, że tylko myśl obywatelska, z całą swoją różnorodnością, a nawet nieporadnością, bogactwem i naiwnością, jest jedynym sposobem prowadzenia cywilizowanego dialogu…” Klub podejmując kolejne cykle tematyczne takie jak: problemy ekonomiczne i finansowe państwa, kryzys zaufania instytucjonalnego, wykluczenie cyfrowe, fake newsy i farmy trolli, rola i zadania Unii Europejskiej oraz wiele innych dedykuje głównie młodzieży, która coraz liczniej w nich uczestniczy. Klub Myśli Obywatelskiej nie obawia się również zabierać głos w ważnych społecznie sprawach. Kiedy w 2017 roku powstał konflikt wokół Muzeum II Wojny Światowej Klub zaprotestował przeciwko upartyjnieniu historii z niepokojem odnosząc się do prób podważania, a nawet negacji nauki na rzecz bieżących potrzeb partyjnych. Zwracając się do pana Premiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zaapelowano, aby nie ingerować w merytoryczną stronę wystawy i jej ocenę zo-
stawić wybitnym uczonym, a nie publicystom, czy partyjnym działaczom. Najważniejszym miejscem wymiany poglądów oraz dyskusji i spotkań stało się Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku, które otwarto w 2014 roku. Pośród tysięcy zorganizowanych debat, których nie sposób wymienić, warto wspomnieć Arenę Idei. Producentem i pomysłodawcą tych debat był współorganizator Gdańskiego Areopagu Witold Bock. Transmitowane przez TVN dyskusje fascynujących gości prowadzone przez Grzegorza Miecugowa i Katarzynę Kolendę–Zalewską gromadziły przed telewizorami milionową widownię. W trzeciej dekadzie XXI wieku jesteśmy jakoś szczególnie zagubieni, zaskoczeni i często zaszokowani zadając sobie pytania: dlaczego Warszawa stała się miejscem spotkań skrajnie prawicowych, populistycznych i nacjonalistycznych małych partii, a Pani Le Pen przyjmowana jest po królewsku?; dlaczego z taką zajadłością atakujemy Niemcy, największego naszego partnera gospodarczego?; dlaczego wzniecamy kolejne spory z Unią Europejską?; dlaczego nie przestrzegamy werdyktów organizacji i instytucji międzynarodowych?; dlaczego nie wdrażamy dostatecznie szybko obostrzeń pandemicznych na wzór innych krajów?; dlaczego rządzący są głusi na postulaty kobiet zaostrzając prawo aborcyjne?; dlaczego hierarchowie polskiego Kościoła katolickiego robią wszystko, aby kościoły opustoszały?; dlaczego ….? W dobie kiedy nawet uznane autorytety i znawcy przedmiotu gubią się w wyjaśnieniach wielu dręczących nas problemów, debata w poczuciu odpowiedzialności jest niezbędna.
