82
kultura, sztuka i rozrywka
Co warto wiedzieć o Dworcu Morskim w Gdyni? Niegdyś jeden z flagowych budynków II Rzeczypospolitej i strategiczny punkt na trasie podróży za ocean, często w jedną stronę. Był ostatnim widokiem w kraju, jaki zapamiętywali Polacy emigrujący na stałe do Ameryki. Dziś Muzeum Emigracji w Gdyni i jedna z pereł modernizmu, która przyciąga entuzjastów historii i fanów architektury. Co powinniśmy wiedzieć o Dworcu Morskim w Gdyni, który 8 grudnia obchodził 88. urodziny?
4
Z Dworca Morskiego na pokładzie transatlantyków takich jak MS „Batory” i MS „Piłsudski” wyemigrowało wielu znanych Polaków, między innymi pisarz Witold Gombrowicz i Zbigniew Brzezieński, profesor nauk politycznych, przyszły doradca ds. bezpieczeństwa narodowego USA w czasie prezydentury Jimmy’ego Cartera.
1
Budynek Dworca Morskiego został zaprojektowany w 1932 roku przez katowicki oddział berlińskiej spółki Dyckerhoff & Widmann. W projekt zaangażowany był także znany architekt Wacław Tomaszewski. Obiekt jest przykładem architektury modernistycznej, łączącej stylistykę art deco z konstruktywizmem.
2 3
Dworzec został oddany do użytku 8.12.1933, a pierwszy statek przybił do niego 22 grudnia 1933 roku. Był to transatlantyk SS „Kościuszko“, który przywiózł na swoim pokładzie 190 pasażerów.
We wnętrzu Hali Pasażerskiej były organizowane bale, imprezy karnawałowe, msze święte dla pracowników portu oraz walki bokserskie. W 1937 roku odbył się tutaj ślub wicekonsula USA w Warszawie i Polki mieszkającej w Ameryce. Para poznała się na pokładzie „Batorego”.
5
„Restauracja Dworca Morskiego mieszcząca się w obszernych i gustownie urządzonych salach na 2-gim piętrze z wspaniałym widokiem na morze, port i Oksywie – poleca publiczności obficie zaopatrzony bufet w zimne i gorące zakąski oraz polsko-francuską kuchnię po cenach bardzo umiarkowanych. Piwnica stale zaopatrzona w trunki krajowe i zagraniczne oraz wina francuskie, włoskie i węgierskie. Dla wycieczek specjalne zniżki. Jednorazowe przyjęcie można urządzić na 1200 osób.” – to treść reklamy dworcowej restauracji, która ukazała się w przedwojennej prasie. Restauracje były częścią większej oferty usługowej mieszczącej się w budynku.
6
Dziś w budynku zwiedzający muzeum mogą również skorzystać z bistro oraz restauracji z widokiem na port mieszczącej się na II piętrze, przestronnego tarasu widokowego oraz księgarni.
7
W 1990 roku Dworzec Morski został wpisany do rejestru zabytków. Przez kolejne lata pełnił funkcje biurowe i magazynowe. W późniejszym czasie odbywały się tam także wydarzenia kulturalne, m.in. I i II Międzynarodowe Biennale Sztuki „Energia wody”, festiwal „Gdynia Design Days” oraz wystawy Muzeum Miasta Gdyni. W 2012 roku rozpoczęła się renowacja budynku związana z przystosowaniem go na siedzibę Muzeum Emigracji w Gdyni, w którym można poznać historie migracji Polaków. Dworzec w swojej nowej funkcji został otwarty dla publiczności 16 maja 2015 r.
8
Z okazji 88. urodzin Dworca Morskiego Muzeum Emigracji w Gdyni wydało audiospecer architektoniczny – nietypowy przewodnik, którego narratorką jest Magdalena Cielecka. Żeby dowiedzieć się więcej o historii budynku, wystarczy odwiedzić muzeum, wziąć ze sobą telefon i słuchawki i odsłuchać nagranie w przestrzeni dworca.
