W cieniu wielkiej historii

XVIII-wieczna Reduta Morast to ważny element nowoczesnego Portu Jachtowego w Kołobrzegu.

– kołobrzeska Reduta Morast

Atutem zrewitalizowanej Reduty Morast, XVIII-wiecznej fortyfikacji na terenie nowoczesnego Portu Jachtowego w Kołobrzegum, jest jej lokalizacja i fakt, że zwiedzimy ją całkowicie za darmo.

Autor: Łukasz Gładysiak / Fottografie: Archiwum Zarządu Portu Morskiego Kołobrzeg

Z wałów Reduty Morast obejrzeć można znaczną część kołobrzeskiego portu. W mi nionych stuleciach tam, gdzie dzisiaj zasiadamy, by odpocząć w trakcie zwiedzania miasta, stały działa strzegące ujścia Parsęty. Miejscowa załoga postawiła zdecydowany opór najpierw Napoleonowi, a potem, pod koniec II wojny świato wej, polskim żołnierzom. Współcześnie epizody te dodają kolorytu i pozwalają autentycznie poczuć ducha przeszłości, a sam perfekcyjnie zrewitali zowany obiekt zyskuje na popularności jako punkt turystyczny.

Na straży kołobrzeskiego portu

Doświadczenia stoczonej w drugiej połowie XVIII w. wojny siedmioletniej, jak również analiza aspek tów obronnych twierdzy kołobrzeskiej w czasie panowania w Prusach króla Fryderyka II Wielkie go, wykazały, że jednym z najsłabszych punktów defensywy miasta nad ujściem Parsęty jest port. Z tego względu od początku lat 70. tamtego stu lecia rozpoczęła się budowa nowych obiektów zabezpieczających tę istotną część miasta. W pierwszej kolejności powstał strzegący portowego wejścia Fort Münde, współcześnie stanowiący podstawę latarni morskiej oraz, po lewej stronie Parsęty, Szaniec Maikuhle. Równolegle francuski inżynier Madelein Tourorus hrabia d’Heinze przy gotował projekt dodatkowego dzieła fortyfikacyjnego – znajdującej się na północno-zachodnim skraju Wyspy Solnej, Reduty Morast, czyli Bagien nej. Nazwa ta odnosiła się do mokradeł, na którym przyszło pracować budowniczym. Plan osobiście

zaaprobował Alter Fritz, jak mawiano na ówczesnego króla Prus.

Obiekt był o tyle ciekawy, że pierwotnie cały znajdował się w wodzie, posadowiony na palach. Dostęp do zlokalizowanej od strony miasta bra my umożliwiał most zwodzony. Przygotowano go przede wszystkim jako stanowisko dla artylerii osłaniającej port. Debiut bojowy Reduty miał miej sce podczas oblężenia Kołobrzegu przez Napoleona w 1807 r. W chwili jego rozpoczęcia zaczęto wzmacnianie obiektu. Pierwsze strzały oddano w marcu, załoga aktywnie uczestniczyła w boju aż do jego zakończenia blisko cztery miesiące później.

Przez kilkanaście lat po wojnach napoleońskich Reduta Morast zmieniła swoje oblicze. To właśnie wtedy nadano jej kształt, jaki podziwiać możemy do dzisiaj. Na wałach przygotowano stanowiska dla armat 12-funtowych. Choć historia militarna tego miejsca formalnie dobiegła końca wraz z li kwidacją Twierdzy Kołobrzeg w latach siedemdziesiątych XIX w., na linii frontu znalazła się na krótki czas w marcu 1945 r. To właśnie tutaj na cierającym w stronę portu żołnierzom 1. Armii Wojska Polskiego zdecydowany opór postawili, uzbrojeni w działo przeciwpancerne niemieccy marynarze. Kilka miesięcy wcześniej obiekt wy korzystano w roli planu filmowego, na potrzeby superprodukcji w reżyserii Veita Harlana zatytuło wanej „Kolberg”.

Zabytek uratowany

Po zakończeniu II wojny światowej Redutę Morast przejęli członkowie kołobrzeskiego Jachtklubu Morskiego Joseph Conrad. W kolejnych dekadach w jej murach przebywali i szkolili się adepci życia pod żaglami, w tym słynny Jack Strong, czyli Ry szard Kukliński, przez pewien czas odbywający służbę wojskową nad ujściem Parsęty. W latach dziewięćdziesiątych obiekt zyskał sławę jako miej sce spotkań i imprez muzycznych, niestety sukcesywnie pogarszając swój stan.

Degradacji tego ciekawego miejsca z mocną rękoj mią historyczno-militarną zapobiegł Zarząd Portu Morskiego Kołobrzeg. Pierwsze prace zabezpie czające między innymi zabytkowe wrota przeprowadzono w 2013 r. W styczniu 2018 r. rozpoczęła się rewitalizacja, którą przeprowadziła w sposób kompleksowy Korporacja Budowlana „Doraco” z Gdańska.

Nowy duch

Dzisiaj Reduta Morast to historyczna ozdoba Por tu Jachtowego – Mariny Solnej oraz jeden z najciekawszych, a zarazem najpiękniejszych obiektów fortyfikacyjnych dawnej Twierdzy Kołobrzeg. Przez cały rok prowadzone są tutaj działania edu kacyjno-turystyczne, w sezonie letnim skorzystać też można ze zlokalizowanej w zabytkowym wnę trzu tawerny oraz organizowanych wokół niej wieczornych imprez muzycznych. Dawną prochownię zajmuje Kołobrzeskie Bractwo Kurkowe, które w wakacje, w każdy weekend, realizuje w Reducie pokazowe strzelania z armaty czarnoprochowej. W sąsiedztwie portu rozwija się przestrzeń ga stronomiczna – w tym na przykład otwarta przed kilkoma tygodniami Portowa Strefa Chilloutu. W lutym 2020 r. powstała tutaj ścieżka opowia dająca dzieje Wyspy Solnej od czasów wczesnego średniowiecza do współczesności.

Miejsce, w którym ponad dwieście lat temu Prusa cy zainstalowali strzegące ujścia Parsęty armaty, dziś staje się coraz bardziej popularnym punktem turystycznej mapy Kołobrzegu. Jej niewątpliwy atut stanowi położenie niemal w sercu miasta, w widłach Parsęty i Kanału Drzewnego oraz to, że dostępna do zwiedzania jest całkowicie bezpłat nie. Na gości czeka każdego dnia od godzin porannych do wieczora.

Jednym ze stałych użytkowników Reduty Morast jest Kołobrzeskie Bractwo Kurkowe. Co weekend jego członkowie organizują tam pokazy strzelania z armaty czarnoprochowej

W środku obiektu powstała popularna tawerna nie tylko dla żeglarzy