I
SPOŁECZEŃSTWO
I
Trzebiatowskich trudno zliczyć Autor: Beata Ostrowska | Ilustracje: archiwum rodzinne
Ich rodzinne zjazdy gromadzą po kilkaset osób, lecz to i tak tylko część rodziny. Trudno zasiąść przy jednym stole, ale to nieistotne. Ważne, żeby się zobaczyć i sobą nacieszyć. Kiedy szłam na spotkanie z przedstawicielami tego znamienitego kaszubskiego rodu, czułam się jak przybysz z innego świata, którego każde pytanie będzie popisem tożsamościowej ignorancji. Wyobrażałam sobie pobłażliwe uśmiechy i odpowiedzi udzielane tonem uprzejmego politowania osobie, która mieszka na Kaszubach zaledwie od jednego pokolenia. Czy ktoś taki może zrozumieć niuanse zawiłej historii kaszubskich rodzin?
nia ziemi od księcia pomorskiego Bogusława X. Ponad 500 lat temu darował on grunty przedstawicielom sześciu rodzin: Chamier, Jutrzenka, Malotka, Pank, Reszka i Zmuda. Do dzisiaj w kręgu Trzebiatowskich przetrwały cztery z nich. Panków już w ogóle nie ma, zaś rodzina Reszka wprawdzie istnieje, ale jej przedstawiciele nie kultywują świadomości przynależności do grona rodów z Trzebiatkowej. W Polsce najwięcej jest Zmudów, w Niemczech – Malotków.
Tymczasem spotkałam się z tak życzliwym przyjęciem, że niemal od pierwszej chwili poczułam się jak członek ich wielkiej familii. Otwarci, przyjaźni, przepełnieni misją, ale bez zadęcia i zbędnego patosu. Mimo że mogą się poszczycić udokumentowaną historią rodziny sięgającą XV wieku, rodowymi herbami, Radą Rodzin, Kapitułą Medalu Księcia Bogusława X i własnym sztandarem.
Duża część członków rodu wraca dzisiaj do dwuczłonowych nazwisk, które w czasach komuny działały jak stygmat. W języku polskim dwuczłonowe nazwiska, które wskazują na pochodzenie noszących je osób z różnych rodów (a nie są złożeniem nazwiska panieńskiego i mężowskiego) zwyczajowo zapisuje się bez łącznika. Stąd góralskie: Alicja Bachleda Curuś albo Andrzej Gąsienica Makowski i kaszubskie: Ewa Zmuda Trzebiatowska albo Marta Żmuda Trzebiatowska.
Kolebka rodu
Gdzie nie spojrzeć - Trzebiatowscy
Trzebiatowscy wywodzą się z Trzebiatkowej, czyli wsi leżącej w okolicach Bytowa, w mikroregionie zwanym Gochami. Pierwsze zapisy na temat miejscowości pochodzą z 1345 roku. Jednak udokumentowane zapisy o rodzinach z Trzebiatkowej przyniósł rok 1515, gdy otrzymały one akt nada-
Trudno dokładnie zliczyć, ilu ich jest. Na całym świecie pewnie kilkanaście tysięcy. Około pięćset osób uczestniczących w rodzinnym zjeździe w Chojnicach wypełniło całą bazylikę,
I
64
I
