Prestiż - Biznes i Inwestycje (kwiecień 2024)

Czterodniowy dzień pracy tak czy nie?

r afał z ahorski miażdżąca diagnoza branży morskiej w regionie p olki przedsiębiorcze we Włoszech

patryk litwiniuk:

www.marina-developer.pl

Po ośmiu latach branża morska w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim, mówiąc bardzo łagodnie, nie jest w najlepszym stanie. Niektórzy twierdzą, że szoruje już po dnie, inni uważają, że jak już je osiągnie, to będzie się od czego odbić. Ale jak pisał w pierwszej polskiej encyklopedii ksiądz Joachim Benedykt Chmielowski: „koń jaki jest każdy widzi”. Po ośmiu latach PiS-owskiej ekipy rządzącej w kraju widać wyraźnie skalę zaniedbań, niegospodarności, zaniechań, dziwnych pomysłów i inwestycji. Do dziś zdumienie i wesołość budzą przypadek pewnego lodołamacza, który był klejony taśmą. Ale to trochę tez śmiech przez łzy, że można było zrobić tak dużo dobrego a włożono mnóstwo sił, czasu i pieniędzy, żeby tak wiele zawalić i zmarnować przez te osiem lat. Kolejne historie cały czas wypływają na powierzchnię. O niektórych rozmawiamy z Rafałem Zahorskim – pełnomocnikiem ds. rozwoju portu Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA, ekspertem branży morskiej. I już śmiać odechciewa. Przypominamy także losy sławnej stępki pod wielki, narodowy prom. A są one niezwykle ciekawe, godne filmu lub serialu. Tylko nie wiadomo czy komedii, kryminału, czy może dreszczowca. Warto zagłębić się w tę historię symbolu pychy, wydumanych ambicji, zmarnowanego potencjału, inwestycji, do której idealnie pasują fragment dzieła Mistrza Barei: „Wiesz co robi ten miś? On odpowiada żywotnym potrzebom całego społeczeństwa. To jest miś na skalę naszych możliwości. Ty wiesz co my robimy tym misiem? My otwieramy oczy niedowiarkom. Patrzcie, mówimy, to nasze, przez nas wykonane i to nie jest nasze ostatnie słowo! I”. Ale nie tylko gospodarką morską żyjemy w mieście i regionie. W najnowszym wydaniu Magazynu Prestiż Szczecin – Biznes

i Inwestycje zajmujemy się także nowym zjawiskiem na rynku, czyli czterodniowym tygodniem pracy. Co o tym sądzą szczecińscy i zachodniopomorscy przedsiębiorcy, również ci, którzy już ten pomysł testują? Warto poznać ich opinie. Przybliżamy także jedną z największych firm doradczych na rynku nieruchomości komercyjnych. Litwiniuk Property prowadzi najem, komercjalizację oraz sprzedaż obiektów biurowych klasy A, parków logistycznych, centrów handlowych na terenie całej Polski i Europy. O historii firmy, jej celach, ale także o tym, jak wizje przekuwać w sukces, rozmawiamy z dyrektorem generalnym firmy — Patrykiem Litwiniukiem. Nie zapominamy o naszych stałych cyklach. O swoich pierwszych zarobionych pieniądzach opowiada znana i uznana szczecińska przedsiębiorczyni Laura Hołowacz, a w „Legendach szczecińskiego biznesu” przypominamy Zakłady Przemysłu Odzieżowego Odra słynące w PRL-u z dżinsowych ubrań, sukces firmy oraz tragiczne wydarzenia, do których doszło pod koniec jej działalności w budynku przy alei Niepodległości. Poza tym pokazujemy jakie korzyści może odnieść nasz region dzięki rozwojowi energetyki wiatrowej oraz technologii wodorowych, pochylamy się nad zjawiskiem reskillingu, podpowiadamy w co i gdzie inwestować, w jaki sposób prowadzić księgowość. Do tego kilka nowinek ze świata motoryzacji oraz fotograficzny zapis jak lokalny biznes świętował Wielkanoc.

To spora dawka naprawdę dobrej, ciekawej, pożytecznej i wciągającej lektury. Warto sięgnąć po Biznes i Inwestycje i trawestując słowa poety przekonać się „co tam panie, w przedsiębiorczości”.

Dariusz Staniewski Redaktor Prowadzący

22

s pis treści

10 SzczecińSka konfeRencja HiStoRie BizneSu

11 naStęPny Rozdział, czyli co naS czeka w PRzySzłości?

12 czteRodniowy tydzień PR acy – tak czy nie?

16 PatRyk litwiniuk - od wizji do Realizacji

22 BR anża moRSka w Szczecinie i RegionieRafał zaHoRSki - zmaRnowanycH oSiem lat

28 jak to ze S ławną StęPką Było - niezByt

Piękna kataStRofa

30 zacHodnioPomoRSkie HuBem offSHoRowym w PolSce

32 zacHodnioPomoRSka ofenSywa wodoRowa

34 Polki PRzedSięBioRcze we włoSzecH

40 dlaczego Rozmowy Są ważne w życiu menedżeR a?

41 t ylko z amadeuSa - oPale – coR az PoPulaRniejSza inweStycja

42 ReSkilling SzanSą na Rozwój it

46 z Pomocą PR acownikom i PR acodawcom

54

48 ScHRon – moda czy znak czaSów?

52 HiStoRie SukceSu - l auR a Hołowacz –zawSze cHciałam więcej

54 SzczecińSkie dna - zPo odR a - lata cHwały z linczem w tle

58 wzoRcowe dzieło motoRyzacji

60 elektRyczny, ekologiczny, BezPieczny

62 Renault maSteR – uluBieniec PRzewoźników

64 inweStycje w aPaRtamenty nadmoRSkie w PolSce i w HiSzPanii

66 PRowadzenie kSięgowości — Samodzielnie czy z PRofeSjonalną Pomocą?

69 fundacja Rodzinna, czyli Skuteczne zaBezPieczenie majątku

70 Hmi – 10 lat Budowania maRki

74 wielkanocne jajeczko w BcS

mieSięcznik BezPłatny | wydawnictwo Prestiż | e–mail: redakcja@eprestiz.pl | www.prestizszczecin.pl

Redaktor wydania: Dariusz Staniewski Wydawca: izabela marecka, wydawnictwo Prestiż magazyn szczeciński, ul. mikołaja kopernika 6/9

70–352 Szczecin

Redakcja: aneta dolega, Dariusz Staniewski karolina wysocka

Reklama i Marketing: konrad kupis, tel.: 733 790 590, alicja kruk, tel.: 537 790 590 karina tessar, tel.: 537 490 970

Dział foto: jarosław gaszyński, dagna drążkowska– majchrowicz, Bogusz kluz

Skład gazety: flash Press

Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania treści redakcyjnych.

Drukarnia: drukarnia kadruk S.c

szczecińska konferencja historie Biznesu

o porażkach zamienianych w sukces

Przed nami piąta edycja szczecińskiej konferencji — eventu „Historie Biznesu”. Tym razem tematem spotkania i wykładów będzie biznes „od porażki do sukcesu”. Czyli osobiste historie i doświadczenia jak kryzys w firmie przekuć w zwycięstwo.

wszyscy znamy powiedzenia: „co nas nie zabije, to nas wzmocni”, czy też „każdy sukces oparty jest na porażkach”. c zy rzeczywiście tak jest? na to pytanie postara się odpowiedzieć 15 praktyków biznesu, którzy jako prelegenci podzielą się swoimi doświadczeniami podczas piątej konferencji „Historie Biznesu”, która odbędzie się już 18 maja w hotelu courtyard by marriott Szczecin (poprzednie edycje imprezy odbywały się w szczecińskiej Starej Rzeźni).

– wszyscy prelegenci już potwierdzili swój udział w tym wydarzeniu. o trzymaliśmy bardzo dużo zgłoszeń, bo około 50, od osób, które były zainteresowane udziałem w tym evencie właśnie w roli pregelegenta. wszystkie osoby weryfikowaliśmy. w jej trakcie dobieraliśmy osoby, które mają naprawdę duże doświadczenie w biznesie i prowadzą go od wielu

lat. chcemy, aby właśnie doświadczenie było kluczowym elementem konferencji. chcemy, aby nasi prelegenci podzielili się nim z uczestnikami „Historii Biznesu”. Podtytuł tego wydarzenia brzmi: „od porażki do sukcesu”. chcemy więc także, aby podzielili się swymi doświadczeniami z porażkami, jakie ich dotknęły, jak sobie z nimi radzili, jak przetrwali, jak wpłynęły na ich losy i prowadzonej przez nich działalności, co im dały, że dziś są w takim, a nie innym miejscu. Porażka była jednym z kluczy, na podstawie którego dobieraliśmy naszych prelegentów. nie skorzystaliśmy z propozycji osób, które prowadzą biznes dwa, trzy lata. Bo w ich działalności tych porażek na pewno było zbyt mało albo nie miały zbyt wielkiego ciężaru, aby stać się doświadczeniem dla innych. k ażdy z prelegentów m.in. przedstawi swoje strategie wychodzenia z kryzysu. to cenny, inspirujący oraz praktyczny element

dla uczestników konferencji – tłumaczy konrad wierzelewski organizator „Historii Biznesu”.

wśród prelegentów znajdą się przedstawiciele wielu branż m.in. nieruchomości, developerzy, marketingu, treningu mentalnego, budowania zespołów sprzedażowych, prawa, tzw. sprzedaży „ze sceny”, pisarze, wydawcy książek, motoryzacji.

– to będzie szeroki przekrój branż. chcemy w ten sposób trafić do jak najszerszej liczby odbiorców. Pojawią się również zagadnienia dotyczące psychologii biznesu. to spotkanie to prawdziwe kompendium wiedzy o tym, jak prowadzić dzisiaj biznes, jak unikać pomyłek i jak osiągnąć sukces –zapewniają organizatorzy a gnieszka kierszka-wierzelewska i konrad wierzelewski.

ds/foto:materiałyprasowe

Następny rozdział, czyli co nas czeka w przyszłości?

Już 22 maja, w szczecińskim Courtyard by Marriott City, spotkają się największe osobowości biznesu, ekonomii i HR. Konferencja Szczecin Biznes & HR organizowana jest już po raz szósty. Tym razem jej tematem będzie „Następny rozdział biznesu”, czyli przyszłość, a więc co nas czeka w technologiach, gospodarce i na rynku pracy. Na podstawie zgromadzonych danych organizatorzy i uczestnicy spotkania postarają się przewidzieć czekające nas problemy w biznesie i znaleźć na nie realne rozwiązania.

konferencja, organizowana od 2017 roku przez znaną szczecińską firmę l Sj HR group, staje się miejscem, gdzie przedsiębiorcy oraz eksperci HR spotykają się, dyskutują, wymieniają doświadczeniami i tworzą nowe pomysły, które mają szansę zmienić biznesową rzeczywistość stolicy Pomorza zachodniego i regionu. choć nie tylko.

– konferencja Szczecin Biznes & HR adresowana jest do szerokiego grona liderów biznesowych z różnych branż, którzy pragną aktywnie wpływać na rozwój swoich przedsiębiorstw. Specjalistów HR, dążących do rozwoju profesjonalnego poprzez poszerzanie kompetencji i wdrażanie nowych, wartościowych rozwiązań w organizacjach. liderów, którzy mają realny wpływ na kształtowanie strategii oraz kultury organizacyjnej, zainteresowanych pogłębianiem wiedzy na temat najnowszych trendów w zarządzaniu, lidershipie oraz integracji biznesu z nowoczesnymi praktykami HR. wreszcie do wizjonerów biznesowych, właścicieli przedsiębiorstw, dyrektorów zarządzającym czy kierowników zespołu szukających inspiracji do działania. Porozmawiamy o możliwościach rozwoju zawodowego, tworzeniu miejsc pracy, budowa-

niu modeli biznesowych, które pozwolą nam inteligentnie wykorzystać zmieniające się tendencje i trendy. Ponadto, w tym roku rozpoczęliśmy współpracę ze studentami akademii Sztuki w Szczecinie, którzy są odpowiedzialni za naszą identyfikację wizualną – efekty widać na najnowszej stronie www.biznes-hr.pl. tegoroczna konferencja oferuje zatem jeszcze jedną wartość – realną pomoc młodym ludziom w debiucie na rynku pracy – mówi katarzyna opiekulskaSozańska, dyrektor zarządzająca l Sj HR group.

w trakcie majowej konferencji w roli prelegentów wystąpią: dr maciej kawecki — powołany przez komisję europejską na funkcję cyfrowego ambasadora ue zaprezentuje bardzo aktualny temat: „ ai w biznesie. Przed nami ewolucja czy rewolucja?”. zuzanna Skalska — ekspert ds. strategicznych innowacji, partner założycielski 360inspiration, współzałożyciel future thinking group z tematem: „Podróż oniryczna — w poszukiwaniu zaufania, czyli jak przetrwać w dynamicznym świecie?”, Robert gwiazdowski — dr hab. nauk prawnych, profesor uczelni łazarskiego oraz wieloletni Prezes centrum im. adama Smi-

tha z wystąpieniem: „ekonomia w służbie biznesu przyszłości — perspektywy i wyzwania”, tina Sobocińska — założycielka HR4future w prelekcji: „Praca przyszłości. jak zatrzymać talenty?”, marek zmysłowski — przedsiębiorca, inwestor, tworzy i rozwija firmę Samana group, która buduje prywatne miasto w dominikanie z tematem „jak sobie (nie)radziłem z 10 narodowościami w jednym zespole”, dr Paweł fortuna — psycholog i trener biznesu z 25-letnim doświadczeniem w pracy z liderami w prelekcji: „janusowe oblicze sukcesu: optymalne łączenie jasnej i ciemnej strony osobowości” oraz Bartosz kapczyński — członek zarządu i  dyrektor Sprzedaży grupy luX med z  tematem „czy zdrowy pracownik się opłaca? troska o zdrowie pracowników eliminuje ukryte koszty pracodawców”.

konferencję poprowadzi Beata tadla – znana dziennikarka radiowa i telewizyjna.

Bilety na Szczecin Biznes & HR 2024 można nabyć bezpośrednio od l Sj pisząc na adres: ksidorowicz@lsj.pl lub dzwoniąc pod numer: +48 519 178 269.

czterodniowy tydzień pracy –tak czy nie?

ClickMeeting, lider polskiego rynku webinarów, spotkań online oraz wsparcia pracy zdalnej i hybrydowej, przeprowadził ankietę wśród Polaków na temat 4-dniowego tygodnia pracy. Z ankiety wynika, że nowoczesne modele pracy cieszą się coraz większym zainteresowaniem. Jednak zdania podzielone są w kwestii tego, jak wpłyną one na efektywność. 43% ankietowanych uważa, że 4-dniowy tydzień pracy zwiększy naszą produktywność, natomiast 29% respondentów twierdzi, że nie ulegnie ona zmianie. 19% osób uważa, że staniemy się mniej produktywni, z kolei 10% nie ma wyrobionej opinii na ten temat. Zapytaliśmy specjalistów i przedsiębiorców, co sądzą na temat tego nowatorskiego projektu.

dariusz drążek

właściciel firmy profil steel

j eżeli chodzi o naszą branżę, to tydzień powinien mieć osiem dni pracujących. d uże kontrakty wygrywa się nie tylko ceną, ale przede wszystkim terminem. z azwyczaj na końcówce projektu brakuje kilku dni, pomimo iż pracujemy siedem dni w tygodniu na dwie zmiany. Skracając tydzień pracy do czterech dni zwiększamy koszty produkcji (za dzień wolny od pracy trzeba pracownikowi zapłacić godziny nadliczbowe), ale też ludzie nauczyli się żyć i korzystają z przysługującego im wolnego. niełatwo nakłonić do pracy w dzień wolny, kiedyś to była nagroda, dziś jest to kara. Przemysł ciężki, jak sama nazwa wskazuje, jest naprawdę ciężki. j ednostki przychodzą do pracy z pasją, większość przychodzi, by zarobić na chleb. j eżeli da radę zarobić na chleb w systemie 4-dniowym, to chyba większość pracowników będzie zadowolona, ale czy pracodawcy również? tego nie byłbym już taki pewny.

piotr tomaszewicz

właściciel firmy tomaszewicz development

c zterodniowy tydzień pracy dla różnych firm oznacza co innego. k ażdy model wiąże się z innymi wyzwaniami i właściwie w każdym przypadku może napotkać problemy. Są branże, w których ten system na pewno się nie sprawdzi. tak jest w branży budowlanej. Przyczyn tego stanu rzeczy jest kilka, ale te najważniejsze są trzy. Po pierwsze im dłużej trwa realizacja inwestycji, tym jest większy koszt budowy. n astępstwem tego byłby wzrost cen mieszkań. Po drugie w firmach budowlanych pracownicy zatrudnieni są i opłacani w zależności od godzin pracy. zmniejszenie godzin pracy w tygodniu przełoży się na mniejsze zarobki, a tego na pewno nikt by nie chciał. Po trzecie wszystkie branże budowlane niestety cierpią na brak fachowców. Przy skróconym tygodniu pracy znalezienie odpowiednich pracowników graniczyłoby już z cudem. nikt by na tym nie skorzystał.

łukasz sokal

ekspert z obszaru hr, wykładowca na Uniwersytecie

WsB Merito szczecin

j eśli chodzi o branżę HR, to najpierw trzeba zaznaczyć, czy chodzi o stanowisko HR-owe twarde czy miękkie. twarde to głównie kadry i płace, a miękkie to m.in. rekrutacje czy wsparcie menadżerów. w  przypadku kadr i płac jest możliwość poukładana pracy w taki sposób, żeby 4-dniowy system się sprawdził. tutaj pracuje się na deadlinie, na czasie. Poza tym, jak firma jest poinformowana, że np. w piątki kadrowe nie pracują, to nie będzie to problemem. n atomiast w przypadku pracy w miękkim HR jest to mało możliwe. to, że mamy zaplanowane coś danego dnia, nie oznacza, że się to wydarzy. Bardzo często deadline’y są krótkie albo praca jest wykonywana ad hoc. niejednokrotnie rzeczy w firmie dzieją się tu i teraz i jako HR miękki trzeba od razu reagować. g dyby nas nie było w piątek w pracy, a coś by się wydarzyło, to pracownik albo menadżer nie mieliby wsparcia.

tomasz Grygorcewicz

agnieszka zamaro-Wiśniewska partner w firmie szkoleniowo-konsultingowej dcc Grygorcewicz

dyrektorka operacyjna w firmie zamaro tax & accounting

Skrócony system pracy jest odpowiedzią na wymagania młodego pokolenia, które ma inne podejście do pracy. Pracownicy obecnie to indywidualiści chcący czerpać z życia pełnymi garściami, a praca – i otrzymywane wynagrodzenie – ma im to umożliwić. Rozważamy wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy i na chwilę obecną mamy rozwiązania pośrednie, pozwalające na dostosowanie pracy do oczekiwań pracownika. wprowadziliśmy zadaniowy system pracy, gdzie pracownik jest rozliczany z jej efektów, a nie faktu spędzania w firmie 8 godzin przy biurku. Rozwiązanie, gdy 4-dniowy system pracy ma oznaczać, że w pozostałe dni pracujemy po 10 godzin, jest dla nas nie do przyjęcia, bowiem zawód księgowego wymaga dużego skupienia i uważności. Barierą jest dostępność księgowych dla klienta, dlatego myślę, że lepszym rozwiązaniem będzie skrócenie dnia pracy do 6 godzin, ale 5 dni w tygodniu. w yłączenie jednego dnia pracy biura jest niemożliwe, bowiem nasi klienci doceniają możliwość kontaktu ze swoją księgową, przypisaną do firmy.

u ważam, że jak każdy nowy pomysł, także wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy budzi z jednej strony nadzieje, a z drugiej obawy. n adzieje dla pracowników, a obawy dla przedsiębiorców. a  poważnie, to po stronie potencjalnych korzyści widzę szansę na zmianę jakości życia. więcej czasu na odpoczynek, wyciszenie, zrobienie czegoś dla siebie i rodziny. to z pewnością mogłoby korzystnie wpłynąć na zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników. j ednocześnie budowałoby pozytywny wizerunek firmy jako pracodawcy dbającego o dobro pracowników. a  obawy? Skracając czas pracy o jeden dzień, firmy ryzykują utratę efektywności i konkurencyjności, co może negatywnie wpłynąć na biznes. a  właśnie zauważamy tendencje do redukcji zatrudnienia czy szukania lokalizacji poza Polską, ze względu na rosnące koszty zatrudnienia. to nie najlepszy moment na taką zmianę. a  w przypadku mojej branży? c óż, kalendarz konsultanta i trenera biznesu zawsze ma za mało dni, bo trudno pozostawiać klientów bez wsparcia.

rafał pawliszak

wice prezes firmy seamor

Pomysłodawcy tego projektu przywołują przykład krajów takich jak niemcy, czy wielka Brytania, które skróciły czas pracy lub testują takie rozwiązanie. tamtejsze przedsiębiorstwa mają do dyspozycji znacznie większy kapitał i mogą poważnie rozważać taki ruch. nie jestem pewien czy Polska może sobie na to pozwolić. w  ostatnich dziesięcioleciach szybki wzrost P k B spowodowany był właśnie dużym nakładem pracy Polaków. Skrócenie czasu pracy będzie jednym z czynników zwiększających koszty pracy i wpływającym na wzrost inflacji. Być może niektóre branże takie jak it, marketing czy administracja mogłyby skrócić czas pracy swoich pracowników, jednak nie jest to takie proste w przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych z ciągłym systemem pracy. znalezienie manualnych pracowników nie jest łatwe, co pociąga za sobą konieczność ograniczenia produkcji. Skracając tydzień pracy z 40 godzin do 32, zmniejszamy produkcję o 20% a mniejsza krajowa produkcja wiążę się ze spadkiem dochodów zarówno pracowników jaki i przedsiębiorstw w skali ogólnokrajowej. trudno wyobrazić sobie skrócenie czasu pracy w służbie zdrowia, w której brakuje lekarzy i pielęgniarek, a na wizytę u specjalistów czeka się miesiącami. n a chwilę obecną jestem sceptycznie nastawiony do tego projektu.

paweł Mazurek

członek zarządu Mennica Mazovia

Są pewne strefy biznesu, które mogą sobie pozwolić na 4-dniowy tydzień pracy, ale sfera usług i handlu nie jest na to gotowa. ten czterodniowy tydzień pacy umożliwi ludziom pracującym w jednych strefach na wykorzystanie tego, że drugie strefy gospodarki, takie jak wspomniany handel i usługi, będą nadal pracowały. np. ktoś z branży it, kto ma długie godziny pracy, może w dodatkowy wolny dzień np. przyjść do mnie i zainwestować pieniądze w złoto albo wykonać tak prozaiczną rzecz jak wymianę opon w samochodzie czy zakupy. c zterodniowy system ma sens, ale nie wszystkich branżach gospodarki. j est to też kwestia kosztów, jakie ponosi pracodawca. mi jako pracodawcy zależy na tym, żeby moi ludzie, w ramach obowiązujących przepisów prawa i kodeku pracy, pracowali jak najwydajniej i żeby również obsłużyli jak najwięcej klientów. w  mojej branży nie wyobrażam sobie 4-dniowego tygodnia pracy, ponieważ tutaj chodzi o efektywność. m y jesteśmy dla klientów, świadczymy usługi.

od wizji do realizacji

Litwiniuk Property to jedna z największych firm doradczych na rynku nieruchomości komercyjnych. Firma prowadzi najem/komercjalizację, zarządzanie FM (usługi Property i Facility management) oraz sprzedaż obiektów biurowych klasy A, parków logistycznych, centrów handlowych na terenie całej Polski i Europy. O historii firmy, jej celach, ale także o tym, jak wizje przekuwać w sukces, rozmawiamy z dyrektorem generalnym firmy — Patrykiem Litwiniuk.

Panie Patryku, skąd pomysł, by zająć się taką branżą w biznesie? Jak wyglądały początki Pana firmy? z anim powstało l itwiniuk Property, pracowałem w kilku firmach, robiłem różne rzeczy, m.in. dodatkowo zajmowałem się modelingiem. Brałem udział w pokazach, w sesjach zdjęciowych. l ubiłem to. o prócz tego normalnie zarabiałem na życie, a moim nadrzędnym celem była praca w dużej korporacji, aby tam się realizować i zdobyć nowe doświadczenia.

Początkowo zająłem się obsługą rynku mieszkaniowego, którym zajmowali się wówczas moi dzisiejsi wspólnicy, ale po latach stwierdziłem, że w tej branży nie osiągnę takich rezultatów, jakie mi się marzą. z acząłem więc szukać nieruchomości za granicą, ale to także nie dawało odpowiednich profitów i satysfakcji. mieliśmy na koncie sprzedaż i wynajem typowo nieruchomości komercyjnych i na takiej drodze zdobyłem umowę na wyłączność na komercjalizację m.in. kompleksu biurowego klasy a  pn. Piastów o ffice c enter o łącznej powierzchni biurowej 21 000 m². d o dzisiaj się przyjaźnię z inwestorem. d oskonałe relacje utrzymuję również z inwestorami, deweloperami w Polsce i  europie. j esteśmy polskim odpowiednikiem firm o zasięgu międzynarodowym jak na przykład, m.in. c olliers, czy c ushman & wakefield. d ziałając w tej branży, na co dzień podejmujemy wyzwania w procesie komercjalizacji biurowców, centrów handlowych, parków logistycznych, każdy z nas jest zdeterminowany, by budować relacje i współpracować z najlepszymi.

W takim razie, kiedy powstało Litwiniuk Property?

korzenie naszej firmy na rynku nieruchomości sięgają roku 1995. Po latach doświadczeń, własnej wizji, przeprowadzonych analiz ustaliłem ze wspólnika -

mi nową koncepcję rozwoju pod nazwą l itwiniuk Property — g lobal Real e state a dvisor w 2012 roku, co było przełomowym wyznacznikiem i kierunkiem rozwoju naszej firmy.

k iedyś myślałem, że im więcej pracowników tym lepiej, ale to się zmieniło. o bsługujemy duże inwestycje zrównoważoną do potrzeb liczbą pracowników, z powodu, że bardzo trudno znaleźć w tej branży specjalistów. c o istotne, stworzyłem unikalne know-how jak efektywnie osiągać najlepsze rezultaty w tej branży, dlatego myślę, że stajemy się coraz lepsi na tle międzynarodowej konkurencji. c zęsto prowadzimy rekrutację do naszych biur w  warszawie, Poznaniu i w Szczecinie.

No właśnie, w stolicy znajduje się główne biuro Litwiniuk Property. Gdzie jeszcze jesteście? w warszawie nasze biuro znajduje się w nowej lokalizacji — w biurowcu pn. c entral Point przy Pałacu kultury. m amy tam m.in. do dyspozycji 30-osobową salę konferencyjną z pięknym widokiem na warszawę. trzecie biuro znajduje się w Poznaniu. więcej lokalizacji, na chwilę obecną nie planujemy, bo tak naprawdę większość spotkań odbywa się w inwestycjach na terenie kraju w miastach wojewódzkich, w których wynajmujemy biurowce i parki logistyczne i w europie – spotkania, wizytacje.

Wspomniał Pan o inwestycjach, o czym dokładnie mówimy?

Przede wszystkim o halach klasy a , obiektach po 20, 30, 50 czy 200 tysięcy m², w których wynajmujemy m.in. powierzchnie, a także o całych kompleksach biurowych klasy a ważna część naszej działalności to zarządzanie nieruchomościami. Piastów o ffice c enter był takim modelowym przykładem pełnej obsługi, na którą składało się wynajęcie

inwestycji na wyłączność w imieniu inwestora oraz zarządzanie nieruchomością. w  ramach zarządzania znajduje się m.in. obsługa techniczna, administrowanie, utrzymywanie czystości. Podobnie działaliśmy w Panattoni Park Szczecin oraz w Black Pearl. o becnie jesteśmy również wyłączną firmą odpowiedzialną za najem inwestycji „Sky g arden” oraz wiodącym a gentem inwestycji biurowej klasy a  w Poznaniu pn. „g iant o ffice” o łącznej powierzchni 18 000 m². n atomiast w naszym portfolio i obsłudze są wszystkie biurowce oraz parki logistyczne klasy a  w głównych miastach w Polsce i w europie.

Kim są Wasi klienci?

n aszymi klientami są inwestorzy, korporacje, fundusze inwestycyjne, firmy polskie i zagraniczne. Są wśród nich np. ikea , Bridgestone, n ationale- n ederlanden. takie firmy są przyzwyczajone do tego, że korzystają z firmy doradczej przy negocjacjach swoich lokalizacji w miastach wojewódzkich czy w innych krajach. z  takich dużych ostatnio przedsięwzięć, które mamy na koncie jest obsługa firmy n ew Post international. j est to odpowiednik Poczty Polskiej w  u krainie. n asza konkurencja miała wyłączność na reprezentowanie tej firmy, ale przez rozmowy i pokazanie tego, co możemy dla nich zrobić, z nami podpisali wyłączność na poszukiwanie nowej lokalizacji w Polsce. finalnie wybrali za naszym doradztwem i wynajęli halę klasy a  w parku logistycznym w  warszawie, na o kęciu, gdzie także znajduje się również ich biuro. c ałkowita powierzchnia wynajmu wyniosła 5 600 m².

Czy Szczecin jest atrakcyjny pod kątem powierzchni do wynajęcia?

j estem przekonany, że w Szczecinie brakuje powierzchni biurowych i magazynowych. g dyby teraz deweloper podjął de -

ZarządfirmyLitwiniukProperty

cyzję o budowie na przykład ok. 50 000 m² powierzchni biurowych, bylibyśmy w stanie wynająć je w ciągu dwóch lat, również powierzchnie logistyczne (magazyny) w Szczecinie zasługują na uwagę inwestorów.

Branża, w której się Pan specjalizuje i Pana firma, nie jest wolna od wyzwań czy trudności. Jak sobie Pan radzi z takimi momentami?

Pamiętam, że najgorszy był koniec 2008 roku, kiedy na świecie wybuchł kryzys. te wszystkie trudności, na które po drodze się natknęliśmy, spowodowały, że zaczęliśmy szukać nowych rozwiązań. k iedy jest cały czas miło i kolorowo i są środki inwestycyjne w firmie, to człowiek przestaje się rozwijać. o glądałem ostatnio świetny dokument o jednym ze sportowców, który jak się okazało, jest genialnym coachem oraz psychologiem. Powiedział m.in., „że kiedy jesteś osobą, która zawsze ma jakiś cel, ma swoją misję, nie masz czasu, by pomyśleć, jak się dziś czujesz? c zy jestem przygnębiony? ż al mi siebie? Boże, tak mi źle ze sobą i tak dalej. nie ma czasu na to. j eśli jesteś stale zajęty, nie masz czasu o tym myśleć. i dźmy dalej, do przodu”.

Powiedział także, że po co komu marzenia, co z nimi zrobisz? Potrzebujesz klarownej wizji, gdy coś sobie wyraźnie wizualizujesz, wierzysz, że możesz to osiągnąć. j ak się to widzi, to chce się to osiągnąć, więc się do tego dąży i realizuje. w yznaczam sobie co jakiś czas nowe cele, a odhaczam te zrealizowane. Podobnie jest z wizualizacją – jak widzę przed oczyma, co pragnę osiągnąć, to czuję się zmotywowany i dążę do tego. j estem coachem z dyplomem znaczącej uczelni, socjologiem, ukończyłem studia mB a , ale nadal uważam, że to mnie nie definiuje, jestem żądny realizacji nowych celów i wyzwań.

I przekuwa Pan wizje w sukces. Nie tylko w udane inwestycje, ale także nagrody.

niedawno otrzymaliśmy ponownie jako firma wyróżnienie eurobuild awards 2023. n agroda ta jest przyznawana za największą liczbę wynajętych powierzchni klasy a  — biurowców i parków logistycznych. j ako jedyna polska firma znaleźliśmy się w zestawieniu team of t he year wraz z największymi międzynarodowymi firmami doradczymi — jeśli chodzi o powierzchnie biurowe i magazynowe. w  2018 roku nasza firma otrzy -

mała również wyróżnienie w rankingu miesięcznika f orbes w kategorii firm o poziomie przychodów do 100 mln P ln te wyróżnienia są dla mnie bardzo motywujące i sprawiają, że mam jeszcze większy zapał do pracy i do rozwijania naszej firmy na arenie międzynarodowej.

Czym się Pan kieruje w pracy. Co jest dla Pana motorem do działania? d eterminacja i cele, które sobie stawiam. Sprawia mi przyjemność to, że mogę pracować z lepszymi od siebie — prezesami, dyrektorami dużych firm, którzy mają ciekawe spostrzeżenia, prowadzą interesujące życie. c zerpię od ludzi energię i oddaję im swoją. Staram się również ich inspirować, by myśleli pozytywnie. nic się nie dzieje przypadkiem, wszystko jest po coś, żeby nauczyć nas czegoś.

Przykłada Pan również wagę do wyglądu. Ma Pan na sobie zawsze bardzo dobrze dobrany garnitur.

Przyznaję, że lubię dobrze wyglądać, ale strojem wyrażam także szacunek, jakim darzę klientów. o dpowiedni ubiór pomaga mi pracować. Pamiętam jak w czasie pandemii, kiedy był lockdown i musiałem pracować z domu, siadając

do komputera, nie ubierałem się w dres, tylko zakładałem koszulę, spodnie tak jak do biura. Byłem przez to bardziej zdeterminowany, mentalnie nastawiony na pracę.

A co Pan robi, kiedy nie pracuje? I czy w ogóle ma Pan czas na życie po pracy?

k iedy myślę, żeby zrobić sobie wolne, najpierw się trzy razy zastanowię, czy warto i czy na pewno mogę (śmiech). w  sobotę i niedzielę odpoczywam, nie myślę wtedy o pracy. w  tygodniu wstaję wcześnie. k iedyś wstawałem o 4 rano. d zień zaczynałem od siłowni, później 10 godzin w pracy, a o 19-tej boks. teraz wstaję o 6 rano i jak najszybciej zaczynam pracę. ś niadanie zazwyczaj jem już w biurze. ta wczesna pora sprzyja pracy o tyle, że mogę popracować w ciszy, nie ma żadnych telefonów, można pozałatwiać rzeczy, które nie wymagają kontaktu z ludźmi. w  wolne chwile lubię pograć w golfa. wcześniej myślałem, że to sport dla starszych osób, ale gdy zacząłem się go uczyć, okazało się, że jest to bardzo techniczna dyscyplina. u derzeń na 100 czy 200 metrów trzeba się uczyć przynajmniej przez trzy lata. g olf nauczył mnie cierpliwości i samodyscypliny. Przy okazji w trakcie gry można się zrelaksować. Ponadto lubię podróżować, zwiedzać. n a urlopie nie byłem z trzy lata (śmiech). m oże w tym roku

Biura Litwiniuk Property w Polsce:

Lastadia Office 70-653 Szczecin ul. Zbożowa 4a

się uda. l ubię także pracować nad sobą, czyli czytać, słuchać, oglądać ciekawe dokumenty o ludziach, którzy przełamują swoje bariery. l ubię się cały czas uczyć, iść do przodu. Realizować kolejne zadania i cele.

Jakie więc będą kolejne cele Litwiniuk Property? na celowniku w europie są c zechy, węgry i Rumunia. o statnio doradzaliśmy firmie, która jest producentem armatury przy najmie hali klasy a w parku logistycznym w Rumunii. d ocelowo są również Stany zjednoczone, gdyż stamtąd wywodzi się nasza konkurencja. Są tam również ci sami deweloperzy, których obsługujemy w  europie. o biekty klasy a , które obsługujemy, są niemal identyczne na całym świecie np. w Ber iinie, Budapeszcie czy n owym j orku, czy też w  warszawie, czy w Szczecinie. to jest ten sam standard obiektów biurowych, logistycznych, podobne czynsze, umowy najmu i często ci sami właściciele. to są nasze kolejne zadania do zrealizowania.

Dziękuję za rozmowę.

rozmawiała: aneta dolega zdjęcia: karolina tarnawska/materiałyprasowe

Central Point 00-110 Warszawa ul. Marszałkowska 107

Andersia Business Centre 61-894 Poznań Plac Andersa 7

Branża morska w  s zczecinie i regionie

rafał zahorskizmarnowanych osiem lat

O minach i trupach wypadających z szaf w firmach branży morskiej, jakie pozostawiła po sobie ekipa PiS, opóźnieniach trudnych do nadrobienia, zmarnowanym czasie, pieniądzach i możliwościach, nierealnych inwestycjach, aferach finansowych, ale i szansach na rozwój oraz dobrym czasie, który nadchodzi dla gospodarki morskiej w rozmowie z Rafałem Zahorskim, Pełnomocnikiem ds. Rozwoju

Portów w Zarządzie Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A., ekspertem branży morskiej.

Ostatnie osiem lat w gospodarce morskiej Szczecina i regionu. Jak wielkie straty przyniosły? Czy są one do odrobienia, czy została już tylko „spalona ziemia”?

trzeba sobie jasno powiedzieć, że cała gospodarka morska w  europie i na świecie się rozwija. Stara zasada w biznesie mówi: kto się nie rozwija, ten się cofa. a le weźmy taki jaskrawy przykład polskich przewoźników promowych. Przez osiem lat, nie ze swojej winy, ale nie byli w stanie zbudować własnego, dużego promu, w standardzie linii ładunkowej 4600 m (to łączna długość „zaparkowanych” na wszystkich pokładach promu pojazdów – przyp. aut.) i z napędem dualnym, czyli klasycznym mdo (morskie paliwo diesla) na gaz lng , bo takie są teraz standardy na Bałtyku. nie byli także w stanie przedłużyć posiadanych promów – bo to także jest metoda dojścia do linii ładunkowej stosowana przez całą ich konkurencję. w  nowoczesnej stoczni taka operacja trwa dzisiaj od trzech do sześciu miesięcy. z  polskich promów do tego była przygotowywana „c racovia” (P żB). miała być przedłużana i mieć przerobione silniki do lng i  to też nie doszło do skutku. m yśmy osiem lat stali w miejscu, kiedy to przez 2014 i 2015 rok cała konkurencja bałtycka zamawiała promy w  c hinach. Przyszły jednostki nowoczesne, budowane o długości linii ładunkowej powyżej 4 tys. metrów. n owe dwa promy tt l ine mają 4600 metrów linii ładunkowej podobnie jak dwa e- f lex’u Stena l ine zawijające regu -

larnie do g dyni. o znacza to, że samochody po wyjechaniu z wnętrza promu można ustawić w linii, która łącznie liczy 4,6 kilometra długości. to daje pojęcie o potędze takiej jednostki.

We wszystkich koncepcjach opracowanych przez ówcześnie rządzących od początku 2016 roku poświęcono naszych narodowych armatorów w imię odbudowy państwowego przemysłu stoczniowego, a konkretnie budowy wielkiego narodowego promu. Przez to mamy teraz ośmioletnią dziurę, której nie wypełnimy. to czas stracony bezpowrotnie. Pierwszy prom dla P żm ma być oddany do eksploatacji, z tego co mi wiadomo, w przyszłym roku. c hoć moim zdaniem może być też przesunięcie tego terminu do 2026 roku. a le to i tak już jest za późno. Prom, który w maju będzie odbierało P ż B z włoskiej stoczni Visentini, to nie jest jednostka budowana na Bałtyk, tylko na długie przebiegi rzędu 30 godzin, z ogromną ilością pasażerów i ze zbyt krótką długością linii ładunkowej, bo to tylko 3000 metrów. n iestety przez ostatnie osiem lat wszystkie decyzje, jakie były podejmowane w sprawach promów i ich budowy, były polityczne. a  wiadomo, że jak polityka wtrąca się do gospodarki, to mamy wtedy ogromny problem. n ie da się gospodarką politycznie zarządzać z  w arszawy. n iestety, problem podobny do tego, jaki mamy w przypadku promów, pojawił się także w sferze infrastruktury.

Chodzi o pogłębienie toru wodnego?

Przez ponad 20 lat pracowano nad wielkim programem pt. „12,5 metra dla Szczecina”. to był ogromny sukces branży morskiej (logo 12,5 m jest mojego projektu), udana współpraca zarządu morskich Portów Szczecin i  świnoujście S. a . z ministerstwami oraz urzędem morskim w Szczecinie, ale także duża pomoc władz miasta Szczecin oraz zachodniopomorskiego urzędu marszałkowskiego. to był i jest pokaz wspaniałej synergii i udanego lobbingu. urząd morski dokończył z hukiem tę budowę. a my teraz w porcie dochodzimy do tego, aby ten projekt sfinalizować i zakończyć. Bo idea była taka, żeby go w tym samym momencie zacząć i w tym samym momencie zakończyć. mowa o części, za którą odpowiadał umS, czyli tor wodny świnoujście – Szczecin i zadania dla zarządu zmPSiś S. a ., czyli głębsze keje, baseny portowe i obrotnice dla statków. na szczęście zbliżamy się już do końca całej inwestycji.

Okazało się, że mamy pogłębiony tor, ale port nie jest przygotowany na większe statki?

Standard głębokości 12,5 metra powoduje, że do Szczecina będą wpływały statki o zanurzeniu ponad 11 m. m owa o jednostkach z dwukrotnie większymi partiami ładunków. nie 20-25, a 40-45 tysięcy ton na jednym statku. d o takich ilości trzeba dostosować m.in. sprzęt przeładunkowy, muszą być przebudowane wszystkie portowe linie kolejowe czy dostęp drogowy. i  trzeba przyznać,

że przez ostatnie 15 lat oba nasze porty mocno poszły w stronę rozwoju tej infrastruktury kolejowo-drogowej, w granicach obu portów morskich. a le prawdziwe problemy i liczne wąskie gardła zaczynają się niestety na głównych liniach kolejowych, czyli linii 401 (świnoujście – Szczecin) i linii 273 Szczecin – wrocław. o bie będące głównymi liniami wchodzącymi w skład głównej magistrali kolejowej cargo, czyli ce -59 zwanej od swojego przebiegu od lat n adodrzanką. d o tego dochodzi sprawa terminalu kontenerowego w  świnoujściu czy terminalu instalacyjnego dla rodzącej się polskiej morskiej energetyki wiatrowej, również w  świnoujściu. m ówimy o ogromnych inwestycjach. tu chodzi o miliardy złotych. m ówimy o rzeczach strategicznych w porcie, które powinny być przygotowane kilka lat temu i to dużo lepiej. a le z uwagi na to, że w porcie był taki zarząd, jaki był, nie szły tak dobrze. w  ustach polityków było często więcej propagandy jak prawdy i faktów. m amy w wielu miejscach opóźnienia, port jest w tej chwili przeładowany inwestycjami. o ne się toczą, ale to jest wieloletni proces. w  pierwszym zarządzie portu po 2015 roku znalazło się trzech ludzi, z których ani jeden nie miał praktycznego związku stricte z portem, ani nie znał nawet języka angielskiego. c ztery pierwsze lata, to był okres ogromnego przestoju. Potem przyszedł k rzysztof u rbaś, który branżę morską zna, ale słynna afera z panem nadprezesem d ariuszem ś piewakiem (właściciel pizzerii zielony m elonik w Szczecinie, wg mediów

przyjaciel j oachima Brudzińskiego, zatrudniony w porcie od 2016 roku, choć nie miał doświadczenia został dyrektorem ds. marketingu, a później dyrektorem ds. nieruchomości i marketingu i to stanowisko miało zostać utworzone specjalnie dla niego, przez siedem lat otrzymał ze spółki przelewy na ponad 4 mln złotych – przyp. aut.), ujawniła, jak rzeczywiście wyglądało zarządzanie portem, że to nie prezes, a nadprezes grał pierwsze skrzypce i był w praktyce jednoosobowym zarządcą portu. taka sytuacja powodowała chaos decyzyjny i organizacyjny. to pan ś piewak wydawał polecenia zamiast zarządu. n a szczęście w samym z arządzie Portów jest wielu wybitnych fachowców, bardzo zaangażowanych w sprawy portu. to dzięki ich ciężkiej pracy inwestycje posuwały się do przodu i były realizowane. Po zmianach jakie zaszły mogą pracować jeszcze bardziej efektywnie, są pełni energii, pomysłów. j est nowy zarząd portu, ludzie doświadczeni, profesjonaliści. widać w tej firmie nową falę energii i synergii. j eszcze kilka miesięcy temu, moim zdaniem, nie było tego absolutnie widać.

Podobnie jest w innych firmach branży? j estem w Radzie n adzorczej Stoczni Szczecińskiej wulkan i muszę powiedzieć, że tam też widać spore zmiany na lepsze. Powrócił do gry jako pełnomocnik zarządu, zawodnik wagi ciężkiej w gospodarce morskiej, czyli g rzegorz Huszcz. Robi kawał naprawdę dobrej roboty. j ego wejście do stoczni było sygnałem, że idzie nowe.

g rzegorz Huszcz w momencie, kiedy odchodził z funkcji prezesa Szczecińskiego Parku Przemysłowego w 2016 roku, zostawił go w doskonałej sytuacji finansowej, z inwestycjami. n agle pojawiła się idea budowy wielkiej stoczni, promów, doków. Spowodowała ona tylko tyle, że w momencie, kiedy zaczęto realizować projekt budowy wielkiego doku, to chyba z minus 3,4 mln zł wyniku finansowego nagle zrobiło się minus 20 mln. n a ogół jest tak, że jak firma pozyskuje intratny kontrakt, to zyski rosną. a w tym przypadku sytuacja była odwrotna. j eśli chodzi o gospodarkę morską, to gdzie się w tej chwili nie obrócimy, trafiamy na miny, na wypadające trupy z szaf. to jest wynik tego, że do z achodniopomorskiego poprzednia władza zaimportowała ze wschodu czy południa Polski swoje nowe kadry i osadziła na wielu stanowiskach decyzyjnych prawdziwych nieudaczników. ludzi bez kompetencji, wiedzy czy wykształcenia branżowego, którzy w normalnej gospodarce rynkowej nigdy by nie znaleźli sami pracy na jakimkolwiek kierowniczym stanowisku. a przecież zrobiono prezesów kluczowych spółek z politologów, właścicieli lokali gastronomicznych, sprzedawców samochodów czy ludzi, którzy nie potrafili przygotować prostego przetargu na autobusy dla wojska w autosanie.

Dużo jest takich min, trupów? Bardzo dużo.

Zakładano, że są takie sytuacje, ale aż tyle?

wiedziałem, że są różnego typu nieprawidłowości, bo sam je przez lata tropiłem. n a mnie przecież nasyłano prokuraturę, kiedy np. napisałem prawdę o pierwszym doku budowanym w Stoczni Szczecińskiej wulkan po kolei wg 6 koncepcji. kontrakt na jego budowę podpisano 14 września 2020 roku. teraz leży on w elementach i rdzewieje, a wydano na tę budowę mnóstwo pieniędzy. w  tej chwili realizowany jest już siódmy projekt tej inwestycji. g eneza tego projektu była taka, że jak Stocznia Remontowa g ryfia dostała z  warszawy polecenie budowy wielkiego doku i głębi dokowej, to politycy zapewniali, że powstanie on w ciągu 17 miesięcy. takie były zapowiedzi. o kazuje się, że kiedy minęło 17 miesięcy, to stocznia g ryfia nie ogłosiła nawet przetargu na budowę głębi dokowej. m ało tego, przez pierwszy rok nikt z  g ryfii nie potrafił do SS wulkan przekazać informacji o tym, jaki oni będą dok budować. Biuro projektowe miało sześciokrotnie zmieniane jego parametry. j eżeli ktoś ma wiedzę, jak się projektuje statek, to wie, że zaczyna się od jego wymiarów. Projektem zajęło się jedno z najlepszych i najbardziej renomowanych biur w Polsce ze Szczecina, współpracujące z wieloma zagranicznymi armatorami. a le zostało oskarżone w  warszawie przez ówczesny zarząd f RS, że nie było w stanie zaprojektować tego doku. tylko że jeżeli ktoś nie był w stanie ich poinformować, co mają zaprojektować, no tak jak mogli to zrobić?

To niejedna taka historia z tych ostatnich ośmiu lat. Niektóre były sławne na całą Polskę, a nawet świat. Nadal wzbudzają wybuchy śmiechu, jak np. lodołamacz klejony taśmą, stępka pod budowę promu, która najpierw była bardzo ważna, a potem, według słów pewnej pani polityk PiS, warta była tylko „osrania przez kota”. Co rusz wystawiano nas na śmieszność. m am osobisty żal do dużej części branży morskiej, a do niektórych osób czuję nawet niechęć, że wtedy, kiedy takie rzeczy się działy, a widzieli je i wiedzieli o nich wszyscy, nie reagowali i udawali, że „to nikt nie pluje – to deszcz pada”. o d ponad 20 lat działam w dużym think tanku gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej, w którym jest aktywnych ponad 400 osób. ze Szczecina, świnoujścia, trójmiasta, z południa Polski. z ajmujemy się nie tylko gospodarką morską, ale i żeglugą śródlądową. o d lat ściśle ze sobą współpracujemy. Stąd też moje szerokie źródła informacji. d ostawałem zdjęcia, filmy, miałem dostęp do praktycznie wszystkich dokumentów. Przez te lata wiedziałem o wszystkim, co się działo w branży. o tym, że lodołamacz w Szczecinie będzie klejony, wiedziałem już w momencie, kiedy pewien człowiek pojechał kupić 26 rolek taśmy. to poli -

tycy PiS wpadli na pomysł, żeby to, co nie zostało pospawane, zakleić taśmą i pomalować farbą na dobę przed wielką przedwyborczą inscenizacją w 2019 roku.

To historia jak z jakiejś komedii Barei. tak, ale myślę, że uczniowie przerośli mistrza i sam Bareja miałby kompleksy. to tylko dowodzi, że ci ludzie w ogóle nie przewidywali tego, co będzie w przyszłości. to jest chore. w ydaje mi się, że gdyby doszło do trzeciej kadencji PiS, to nigdy byśmy nie odkryli, nie tylko faktur dotyczących dziwnych transakcji, ale i wielu innych dokumentów czy nielegalnych przepływów ogromnej gotówki. Po prostu nie byłoby kogo i czego ścigać. Prokuratura zajmowała się wtedy takimi ludźmi jak ja, którzy nie złamali prawa, a jednocześnie ze spółek Skarbu Państwa w nielegalny sposób wypływały miliony złotych. Były osoby, które te pieniądze nielegalnie brały. a  w tych spółkach ktoś te dokumenty podpisywał i wydawał zgody na przelewy. w  tej chwili jestem na miejscu Pawła Brzezickiego, który od chwili, kiedy podpisał umowę objęcia stanowiska pełnomocnika zmPSiś, w ogóle nie pojawiał się w pracy! a le wynagrodzenie pobierał. Poprzedni zarząd portu co miesiąc podpisywał przelewy i podpisywał akceptacje wykonywanej przez niego „pracy”. to wszystko teraz wychodzi na wierzch.

Podobnie jak afera z panem ś piewakiem, który był urządzony w porcie przez j oachima Brudzińskiego. to jest totalna patologia. to takie praktyczne połączenie zawartości słynnej książki o „ekonomii socjalizmu” z PR l-u i filmu „o jciec chrzestny”. tak było we wszystkich spółkach Skarbu Państwa. d o tego dochodzą normalni, zwykli ludzie, którzy całe życie ciężko i sumiennie pracowali, żeby te firmy rozwijać, budować. j ak oni mają się w takich sytuacjach zachowywać, co mają czuć? ż al mi ich i czuję do nich ogromny szacunek, że przez te lata dawali radę i po prostu robili swoje. Bez nich byłoby jeszcze gorzej.

A tak z ciekawości. Co się w końcu dzieje z tą stępką? Media informowały, że zaczęto ja przerabiać na ponton. Stępka została ulokowana na terenie stoczni wulkan, była w fazie przerabiania jej na „coś”. n a co, tego nikt nie wie. j est w coś wmontowana i była przerabiana na jakiś ponton, na którym mają być ustawiane rusztowania. a le co poprzedni zarząd stoczni chciał z tego zrobić, to tylko oni wiedzą. Bo przerabianie 60-tonowego elementu, podwójnego dna statku, na ponton pomocny przy remoncie statków, to tak jakby brać czołgi z fontu ukraińskiego i montować w nich sportowe silniki i próbować startować w wyścigach formuły f 1.

Wróćmy jeszcze do toru wodnego. Został pogłębiony, ale nie poszła za tym rozbudowa portowej infrastruktury. Przez brak mobilności pierwszego zarządu, działającego przez te pierwsze cztery lata (2016-2019), bardzo dużo rzeczy zostało opóźnionych, rzeczy, które powinny być zrobione. nie było komu zarządzić, to ich nie robiono. teraz jesteśmy w takiej sytuacji, że chcemy, angażując wszelkie środki i ludzi, te wszystkie inwestycje zrealizować, dokończyć i nadrobić bezpowrotnie stracony czas. a  trzeba pamiętać, że inwestycja w porcie, to nie jest tak, jak w przypadku inwestycji np. w mieście, kiedy oddaje się kawałek terenu, wchodzi wykonawca i realizuje zamierzone działania. my mówimy o terenach, na których spółki przeładunkowe prowadzą normalną działalność gospodarczą, czyli dzień i noc ładują albo rozładowują statki, barki, wagony czy samochody. j eżeli zarząd portu zaczyna przebudowę nabrzeża do głębokości 12,5 m, to musimy wyłączyć z funkcjonowania duży fragment infrastruktury. c zyli spółka portowa, która to dzierżawi, traci część, a czasami całe miejsce zarabiania pieniędzy. Przedłużające się prace powodują u niej jeszcze większe straty. Powstają więc takie naturalne konflikty. a le wszyscy też mamy świadomość, że jak port ukończy inwestycję, to spółka, która prowadzi działalność w tym regionie, dzierżawiąc dany teren, będzie przyjmować większe statki i więcej zarobi. Problem był z ogólną koordynacją.

Nad tym co się działo w przeszłości będą pracować audytorzy i przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości.

mam nadzieję, że poprzednie ekipy zarządzające firmami z gospodarki morskiej zostaną rozliczone. my teraz skupiamy się na przyszłości. mamy mnóstwo do nadrobienia, a czas nam ucieka. kilka dni temu na rynku pojawił się nowy przewoźnik promowy na trasie świnoujście – malmö, czyli finnlines. to też nasi armatorzy muszą wziąć pod uwagę. Rynek nie stoi w miejscu, idzie do przodu cały czas. otwiera się cała branża offshorowa. to jest ogromna rewolucja. nie byłoby jej, gdyby nie rozpoczęto budowy fabryki Bilfinger mars offshore na ostrowie Brodowskim i nie wybudowano mostu, który przecież umożliwił SR gryfia zakończenie działalności bardzo kosztownych, obsługujących ją połączeń promowych. dziś kosztowałyby one ok. 20 mln zł rocznie. od 2015 roku wszyscy mają most, którym mogą dojeżdżać do firmy. fabryka powstała i była w 2018 roku piątą największą w europie produkującą fundamenty do mew miała też największą w europie suwnicę i ogromne hale. teraz Vestas wszedł w tę infrastrukturę, która jest dopasowana pod ich sektor produkcji. kolejne fabryki powstają w Skolwinie. według wyliczeń branża offshorowa w Szczecinie będzie potrzebowała w najbliższych latach aż 10 tys. nowych pracowników.

Terminal w Świnoujściu. Będzie? Będzie. inwestycja jest niezagrożona. o pracowany został profesjonalny harmonogram, jest pełna koordynacja działań, świetna współpraca z  urzędem m orskim, z projektantami, z miastem świnoujście. terminal już jest wrysowany w mapę portu w  świnoujściu. Plany rozwojowe są ogromne. nie chodzi tylko o terminal, ale również

o rozwiązania komunikacyjne dla miasta, zminimalizowanie ruchu tiR-ów oraz trudności z tym związanych. a le aby to uczynić, potrzebujemy modernizacji linii kolejowej właśnie wspomnianej ce-59, czyli nadodrzanki. o statnia miała miejsce w 1985 roku. wielki plan prac przy jej modernizacji został skasowany przez poprzednią władzę w marcu 2016 roku. to kluczowa inwestycja dla całej zachodniej Polski i dla naszych wszystkich portów morskich, w tym oczywiście dla wspomnianego terminalu.

Nadchodzi dobry czas dla gospodarki morskiej w Szczecinie i regionie? Bardzo dobry i ja jestem ogromnym optymistą. k iedy zamykam oczy, to ja już wiedzę żeglowne połącznie Berlin – Szczecin – Bałtyk z setkami pływających barek, widzę też nieco mniejsze barki pływające regularnie od nas do wrocławia, g liwic czy kędzierzyna- koźle. widzę pociąg za pociągiem jadący n adodrzanką i to nie tylko na zmodernizowanej linii 401 czy 273, ale i reszcie połączeń kolejowych. widzę też nowy terminal intermodalny w  c zerwińsku (koło zielonej g óry) obsługujący ruch kolejowy i barki na o drzańskiej d rodze wodnej. wierzę we wsparcie rządu, bo bez rozwoju infrastruktury kolejowej czy śródlądowych dróg wodnych będzie nam ciężko. to takie nasze dwie pięty a chillesowe. nie zmieścimy się na istniejących torach i drogach – to pewne. l iczymy więc na pomoc i współpracę wszystkich zainteresowanych. Razem można dużo więcej.

autor: dariuszStaniewski/ foto: dR foto damian Róż

Jak to ze sławną stępką było

Niezbyt piękna katastrofa

Jest kilka rzeczy, z którymi Szczecin kojarzy się zawsze i wszędzie. Wiadomo: paprykarz, pasztecik, Wały Chrobrego, Zamek, Filharmonia, krokusy. Po ostatnich rządach pewnej partii przybył jeszcze jeden element, choć sławy on stolicy Pomorza Zachodniego nie przysparza. A raczej jest powodem do drwin i uszczypliwości. A przecież szczecinianie w tym przypadku niczym nie zawinili! Cóż to takiego, co to za dziwo? Wszyscy się pewnie od razu domyślą, kiedy padną cztery słowa pewnej szczecińskiej polityk: „srał kot tę stępkę”. To o tej nieszczęsnej stępce będzie historia, do której na pewno nie pasują słowa filmowego Greka Zorby: „jaka piękna katastrofa”.

nie wiadomo tylko czy śmiać się, czy płakać. Bo dzieje „osranej” stępki idealnie pasowałyby zarówno do filmu komediowego, jak i kryminalnego, a nawet horroru. w zasadzie pewnie przeszłaby także jakaś produkcja w stylu Bollywood z pieśniami i tańcami na stoczniowej pochylni, jakiś romansowy wyciskacz łez w stylu „titanica” oraz dramat kostiumowy, jeżeli za kostiumy uznamy garnitury sporej grupy polskich polityków jednej z partii, którzy przy stępce i promie maczali palce. mogłoby to też być dzieło z gatunku science

fiction, choć raczej tylko fiction lub nawet fantasy. na pewno losy budowy wielkiego promu i stępki przekształciły się w żenujący reality show. ale zacznijmy od początku.

W ŚWIETLE REFLEKTORóW

czerwiec 2017 roku. w Szczecinie pojawiają się same tuzy i gwiazdy rządzącego PiS-u. każdy chce się „załapać” na odrobinę sławy i wziąć udział w uroczystości, która ma przejść do historii Polski. Bo tak wręcz zapowiadano położenie stępki pod budowę promu dla Polskiej żeglugi Bałtyckiej. niby nic wielkiego, zwłaszcza dla ludzi z branży morskiej, ale zrobiono z tego wielkie „halo”. w uroczystości wziął udział m.in. ówczesny minister finansów mateusz morawiecki, szef mSwia joachim Brudziński oraz minister gospodarki morskiej marek gróbarczyk, którzy nawet wbijali nity w pamiątkową tabliczkę. Bo to miał być nie byle jaki statek, ale prom na 400 pasażerów oraz ponad 150 aut ciężarowych i 50 osobowych. to miała być nasza

duma, wyraźny sygnał do odbudowa upadłej przed laty stoczni, milionowe kontrakty, nadzieja na szybki rozwój gospodarki morskiej, a zwłaszcza na realizację programu budowy promów „Batory”. ale reflektory zgasły, telewizja pojechała, a stępka przez kolejne cztery lata stała tam, gdzie ją ustawiono. Prace przy promie nie ruszyły. jak twierdzili znawcy branży, było to jasne od samego początku, bo stępkę położono nie mając ani projektu promu, ani finansowania. wielu zaczęło udawać, że jej w ogóle nie ma i nie było. ale była. i wróciła. w maju 2021 roku nik opublikował swój raport, z którego wynikało, że dotychczasowe koszty realizacji programu budowy promów „Batory” wyniosły 14 mln zł. w tym 10 mln zł to nierozliczona zaliczka, a 4 mln zł to koszt obsługi prawnej i usług doradczych. według nik doszło m.in. do nierzetelnego wyboru wykonawcy, a stępkę położono bez projektu i planów finansowania promu. głos w tej sprawie zabrał wtedy m.in. joachim Brudziński. na twitterze zapowiedział, że nie będzie przepraszał i tłumaczył się „hołocie i popaprańcom”. Później twierdził, że chodziło mu o polityków Platformy obywatelskiej, którzy jego zdaniem doprowadzili do upadku polski przemysł stoczniowy. głos, w swoim stylu i również na twitterze, na temat m.in. stępki zabrała także małgorzata jacyna-witt – wtedy szefowa klubu PiS w Sejmiku województwa zachodniopomorskiego oraz rady nadzorczej

spółki Stocznia Szczecińska. Przed laty zasłynęła stwierdzeniem, że wraz z  krzysztofem zarembą (byłym już prezesem mSR gryfia) są „politycznymi fachowcami w sprawach gospodarki morskiej”. dopytywana o stępkę, która podobno miała być przewieziona do gdańska, odpowiedziała: „a nawet jak, to co z tego? jaki problem? co Pana to obchodzi? Pana stępka?”. jacyna-witt wyjaśniła wtedy ciekawskim także, dlaczego nie powiodła się budowa promu: „Po zablokowało w stoczni produkcję statków do 2019 roku. ile razy jeszcze mam to tłumaczyć? zrobiliśmy w Polsce bardzo dużo. S*ał kot tę stępkę” – podsumowała ostatnim zdaniem losy stępki przechodząc tymi czterema słowami do historii gospodarki morskiej, a także kultury dysputy publicznej w Polsce w pierwszej połowie XXi wieku.

NIESPEłNIONy SEN ZłOMIARZy

w lutym 2022 roku stępka – 60-tonowa zapowiedź odrodzenia szczecińskiej stoczni i symbol sukcesu polityki gospodarczej PiS –powróciła. i to z hukiem. jeden z polskich polityków konfederacji – jakub kozieł – ujawnił, że cztery skupy złomu otrzymały ofertę kupna 60-tonowej stępki w cenie 2 zł za kilogram. Polska żegluga Bałtycka nie potwierdziła tych informacji. ale jeden ze szczecińskich portali informacyjnych dotarł do oferty, którą otrzymały skupy złomu. „zwracamy się do Państwa z oficjalną propozycją sprzedaży pierwszej sekcji promu B145-i/01, która została wykonana na podstawie umowy z  morską Stocznią Remontową gryfia. w związku ze zmianą koncepcji realizacji rządowego programu „Batory”, w ramach którego wykonano ww. sekcję promu, nowe promy dla polskich armatorów będą budowane przez inne podmioty stoczniowe na bazie innego projektu. z powyższego wynika brak możliwości wykorzystania przedmiotowej pierwszej sekcji promu przez naszą spółkę i stąd chęć jej sprzedaży” – informowała oferta.. – od 6 lat jesteśmy karmieni propagandą odbudowy przemysłu stoczniowego w Szczecinie, a dzisiaj po wydaniu 14 mln na projekt Batory, cała ta wizja jest sprzedawana na złom za 120 tys. zł. kiedy w pierwszej chwili usłyszałem, że stocznia chce sprzedać stępkę na złom, pomyślałem, że ktoś pomylił pierwszy lutego z pierwszym kwietnia. Brzmiało to tak absurdalnie i surrealistycznie, że nie chciało się w to wierzyć. ale niestety to, co przekazał mi pracownik jednego ze skupów złomów w Szczecinie, okazało się prawdą – stwierdził polityk konfederacji. żartom na temat stępki na złomie w Szczecinie nie było końca. Podobno wielu „złomiarzy” było rozczarowanych. Bo taka okazja zarobienia pieniędzy nie trafia się przecież często.

MIAł Być PROM A BęDZIE PONTON?

w stycznia 2024 roku stępka była nienaruszona i stała tam, gdzie stała od początku, czyli

w rejonie pochylni „wulkan” Stoczni Szczecińskiej „wulkan”. Potem nagle zniknęła. na jej poszukiwania ruszyła jedna ze szczecińskich gazet. okazało się, że stępka została przesunięta kilkaset metrów od pochylni i ustawiono ją przed jedną z hal. kilka dni później jednak znowu zniknęła. niektórzy zaczęli wtedy sobie podśpiewywać fragment jednego z polskich przebojów sprzed lat: „pojawiasz się i znikasz i znikasz, mam na twym punkcie bzika, mam bzika…”. Stępkę po raz kolejny odnaleziono dopiero po zmianach personalnych w Stoczni Szczecińskiej „wulkan” i odwołaniu prezesa tej firmy. 60-tonowy „drobiazg” jest w jednej ze stoczniowych hal. i to nie koniec sensacyjnych wieści. co się z nią dzieje, ujawnił nowy wiceminister infrastruktury arkadiusz marchewka (szczecinian zresztą i jeden z tropicieli nieprawidłowości w gospodarce morskiej za czasów PiS). okazało się, że stępka ma być przebudowywana na… ponton roboczy, który będzie pomocny np. przy remontach statków. Podobno prace przy tej przeróbce już ruszyły. czy będą kontynuowane, czy zablokowane? decyzję podejmie nowy zarząd SS wulkan. ale udało się ustalić, ile cała historia ze stepką kosztowała. dane finansowe upublicznił wiceminister marchewka. najpierw Polska żegluga Bałtycka zapłaciła za nią 725 tys. zł. Potem zapłaciła Stoczni Szczecińskiej „wulkan” prawie 100 tys. zł za jej składowanie. wiosną 2023 roku PżB sprzedała ją stoczni. za ponad 190 tys. zł – pół miliona mniej niż kosztowała sześć lat wcześniej! a do tego mogą jeszcze dojść koszty przerobienia stępki na ponton, o ile cała operacja będzie kontynuowana. jak wysokie ? według wiceministra to kolejne kilkaset tysięcy złotych.

jeżeli ktoś liczy na to, że ta historia zakończy się w tym momencie, to jest w wielkim błędzie. kilkanaście dni temu wspominana już małgorzata jacyna-witt (była już polityk PiS) udzieliła głośnego wywiadu jednemu z portali internetowych. wróciła w nim do sprawy stępki i informacji wiceministra marchewki, jakie są jej koszty. wyliczenia skomentowała krótko: „to nie ma żadnego znaczenia w przemyśle stoczniowym”. ale kiedy dziennikarz dociekał, że „wychodzi na to, że wyrzucono w błoto 725 tys. zł” jacyna -witt skontrowała: „to jest jeden incydent, który się zdarzył i może się zdarzyć w działalności gospodarczej, bo to nie jest działalność publiczna, tylko gospodarcza. jeżeli pan minister ciągle mówi o tej stępce, a nie mówi o tym, w jaki sposób te dwie stocznie w Szczecinie mają funkcjonować, to dla mnie są to cały czas igrzyska”.

kończy się… ten materiał. Bo na pewno nie historia szczecińskiej stępki. i nie trzeba usług np. telewizyjnego wróżbity macieja, aby być pewnym, że niedługo znowu o niej usłyszymy.

autor:dariuszStaniewski/ foto:jarosławgaszyński

zachodniopomorskie hubem offshorowym w polsce

Jesteśmy świadkami rewolucji w sektorze energetycznym. Instalacje wiatrowe nie są już niczym nadzwyczajnym w polskim krajobrazie. Jaka czeka nas przyszłość związana z energetyką wiatrową, czy Pomorze Zachodnie rzeczywiście jest liderem w rozwoju OZE oraz co możemy zyskać na zwiększonej ilości instalacji wiatrowych - o tym rozmawiamy z Januszem Gajowieckim, prezesem Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej.

Na jakim jesteśmy etapie w Polsce, jeżeli chodzi o rozwój lądowej i morskiej energetyki wiatrowej?

zielona energia płynąca z wiatru jest i będzie jednym z głównych filarów polskiego miksu energetycznego. według najnowszych danych PSe moc zainstalowana w energetyce wiatrowej przekroczyła

10 gw. Rynek wiatrowy rozpędził się na dobre i wiele czynników wskazuje na to, że będzie już tylko przyśpieszał. d otychczas zgodnie z propozycją aktualizacji Polityki energetycznej Polski planowana moc lądowych turbin wiatrowych w 2030 r. miałaby wynieść 14,5 gw natomiast w przygotowanym przez ministerstwo

k limatu i  środowiska dokumencie kPeik znajdziemy już zapis mówiący o mocy ok. 16 gw o kno na kolejne inwestycje w lądowej energetyce wiatrowej na pewno otworzyła liberalizacja ustawy odległościowej. liczymy także, że już wkrótce uda się osiągnąć kompromis minimalnej odległości 500 metrów między farmą wia -

trową a gospodarstwem domowym, co zagwarantuje pełne wykorzystanie potencjału wiatru na lądzie. natomiast w sektorze energetyki morskiej, prace w ramach i fazy są na zaawansowanym poziomie, na horyzoncie pojawiła się już też realizacja fazy ii . Spodziewamy się, że pierwsza morska farma wiatrowa zostanie uruchomiona w 2026 roku.

Pojawia się wiele opinii, że Pomorze Zachodnie ma najlepsze warunki do lokowania na tych terenach instalacji wiatrowych. Zarówno morskich, jak i lądowych. Czy są to opinie mające odzwierciedlenie w faktach, czy są trochę na wyrost?

województwo zachodniopomorskie na naszych oczach przekształca się w kluczowy hub offshorowy w Polsce oraz strategiczny ośrodek dla eksploatacji energii wiatrowej z morza. Region ten staje się nie tylko producentem energii odnawialnej, ale też miejscem produkowania komponentów dla sektora. ma gigantyczny potencjał do tego, aby właśnie na jego terenie obsługiwać, instalować i serwisować elektrownie wiatro -

we. Pomorze z achodnie od lat jest liderem w rozwoju oze, stając się pożądaną lokalizacją rozwoju wielkoskalowych inwestycji z całej Polski i europy.

Co region zyska na zwiększonej ilości instalacji wiatrowych? w Szczecinie powstanie fabryka Vestas –największy zakład produkujący elementy do farm wiatrowych w Polsce. w świnoujściu budowany jest terminal instalacyjny, a w  g oleniowskim Parku Przemysłowym mamy kilku producentów podzespołów do morskich turbin wiatrowych. napływ zagranicznych inwestycji wpłynie znacząco na rozwój gospodarczy regionu, jak i całej Polski, zwiększy wpływy z podatków i zagwarantuje tysiące nowych, dobrze płatnych miejsc pracy.

Na jakie zmiany w polskiej gospodarce pozwoli zwiększona produkcja energii z wiatru?

Rozwój farm wiatrowych w Polsce ma znaczący wpływ na rynek pracy, PkB czy sytuacj ę zakładów produkcyjnych. Realizacja kolejnych projektów onshore i offshore zwiększy aktywność polskich przedsiębiorstw działających w łańcuchu dostaw. Sektory lądowej i morskiej energetyki wiatrowej do 2040 r. mogą zagwarantować prawie 200 tys. nowych miejsc pracy oraz ponad 450 mld zł wartości dodanej dla polskiej gospodarki. Polska ma szansę stworzyć stabilną i konkurencyjną gałąź przemysłu na tle europy oraz nawiązać międzynarodowe partnerstwa, których efektem będzie dalszy napływ inwestorów oraz wieloletnie, kompleksowe kontrakty z deweloperami.

Jak zaopatrzyć polskie firmy w energetykę wiatrową?

transformacja klimatyczno-energetyczna wyraźnie przyśpiesza, a wraz z nią zapotrzebowanie na zieloną energię wśród odbiorców biznesowych. o dpowiedzią na to są umowy cPPa , czyli długoterminowe kontrakty na zakup energii elektrycznej przekraczające niekiedy nawet 10 lat. to szansa dla dużych korporacji, ale też mśP czy samorządów na zeroemisyjn ą energię elektryczn ą oraz zabezpieczenie tanich dostaw energii w długoletniej perspektywie. jako PSew już w 2019 roku powołaliśmy fundację Re-Source Poland, która umożliwia przedsiębiorstwom w Polsce budowanie przewagi konkurencyjnej w oparciu o tanią i czystą energię z  oze naszym celem jest, by zawieranie umów cPPa mogło być jeszcze szybsze, prostsze i tańsze.

Jakie wyzwania czekają polską i europejską energetykę wiatrową?

c ała branża wiatrowa w Polsce wyczekuje nowych zapisów, które uwolnią inwestycje wiatrowe na lądzie. dla sektora lądowej energetyki wiatrowej główną barierą pozostają wciąż ograniczenia lokalizacyjne. ustalona w zeszłym roku minimalna od -

ległość 700, zamiast 500 metrów turbiny wiatrowej od zabudowań, znacząco zmniejszyła możliwości lokalizacyjne nowych instalacji, jednocześnie powodując redukcję możliwej mocy zainstalowanej o około 6070%. kolejnym wyzwaniem jest przyspieszenie tempa rozwoju inwestycji wiatrowych. mamy w Polsce jeden z najdłuższych w  europie procesów wydawania pozwoleń niezbędnych dla budowy nowych lądowych elektrowni wiatrowych. natomiast wraz z budową kolejnych farm wiatrowych na morzu kluczowa będzie inwestycja w infrastrukturę przesyłową i pomocniczą – porty, statki, etc. Branża offshore potrzebuje również wykwalifikowanej kadry, która sprosta specyfice pracy na morzu. wąskim gardłem dla rozwoju offshore wind, jeśli chodzi o Polskę, jest też system permittingowy.

Jakie są najczęstsze mity związane z gospodarką wiatrową?

świadomość energetyki wiatrowej jako czystego i taniego źródła energii stale rośnie, a Polacy są do niej znacznie lepiej nastawieni niż jeszcze parę lat temu. j ednym z celów PSew jest właśnie m.in. szerzenie wiedzy, obalając przy tym krążące w przestrzeni publicznej mity na temat farm wiatrowych. w brew błędnym przekonaniom energetyka wiatrowa jest bezpieczna dla ludzkiego życia i zdrowia. o dległość 500 metrów, w jakiej jest zazwyczaj lokalizowana elektrownia lądowa od gospodarstw domowych, powoduje, że wiatraki nie są dla ludzi żadnym zagrożeniem. to samo tyczy się zwierząt – dysponujemy kompleksowymi systemami ochrony, zniechęcającymi ptaki do przelotów przez farmy wiatrowe. a co więcej, nim taka farma wiatrowa w ogóle powstanie, robimy badania, dzięki którym nie budujemy elektrowni w korytarzach przelotowych ptaków. k luczowe jest również to, że wiatraki nie emitują żadnych gazów cieplarnianych. energia wiatrowa jest zeroemisyjna, a branża dotarła do miejsca, w którym jest także w pełni odnawialna. kolejną kwestią jest to, że inwestycje wiatrowe to skok rozwojowy dla gmin, w których są lokowane – olbrzymie wpływy do lokalnych budżetów z tytułu podatków od nieruchomości są przeznaczane na infrastrukturę, drogi, boiska itp. a ziemia dzierżawiona pod farmy wiatrowe nie tylko generuje dodatkowy przychód dla jej właściciela, ale może być wciąż użytkowana jako grunt rolny, dlatego energetyka wiatrowa nie jest także hamulcem rolnictwa w kraju. Przede wszystkim jednak rosnący udział energetyki wiatrowej w polskim miksie energetycznym nie wiąże się z dodatkowymi kosztami dla przeciętnego Polaka, a wręcz przeciwnie – to sposób na obniżenie rachunków za prąd, więc w kieszeni Polaków zostaje więcej pieniędzy. a wraz z rozwojem branży, zostawać ich będzie coraz więcej.

rozmawiał: dariuszStaniewski/ foto:materiałyprasowe

zachodniopomorska ofensywa wodorowa

O szansach rozwoju technologii wodorowych w Szczecinie i regionie, pracach nad stworzeniem Doliny Wodorowej, pierwszej edycji Akademii Wodorowej oraz współpracy świata nauki z biznesem rozmawiamy z prof. dr hab. inż. Rafałem Rakoczym Dziekanem Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.

W listopadzie 2022 roku podpisany został list intencyjny dotyczący powołania do życia Doliny Wodorowej w Szczecinie. Przedsięwzięcie to skupiło zachodniopomorski uniwersytet technologiczny w Szczecinie i inne uczelnie wyższe z Pomorza zachodniego, spółki Skarbu Państwa oraz różnego rodzaju organizacje, które mają wesprzeć rozwój przemysłu wodorowego, tej nowoczesnej gałęzi gospodarki na Pomorzu zachodnim. firmą-kotwicą, wokół której dolina wodorowa powstaje, jest grupa azoty zakłady chemiczne „Police” S.a głównym celem działalności doliny jest podjęcie działań zmierzających do budowy i rozwoju gospodarki wodorowej w regionie. łącznie list podpisało 16 sygnatariuszy z zut-em na czele. Podjęto już pewne działania, choć są one w tej chwili nieco przystopowane. Bez wątpienia jest to bardzo ważne przedsięwzięcie dla miasta i regionu, dlatego prace z nią związane powinny być kontynuowane. Powołanie zachodniopomorskiej doliny wodorowej pozwoli na aplikowanie o projekty europejskie związane z rozwojem gospodarki wodorowej.

Równocześnie z listem intencyjnym zorganizowano w ubiegłym roku dużą konferencję naukową dotyczącą wodoru w Zachodniopomorskiem. ta konferencja miała pokazać potencjał wykorzystania wodoru oraz możliwości naszego regionu. uczestniczyłem w niej, byłem nawet jednym z panelistów. mówiłem m.in. o możliwości kształcenia kadr w projektach związanych z energią wodorową, stworzenia akademii wodorowej. konferencja była także potwierdzeniem, że w naszym regionie można budować gospodarkę opartą na nowoczesnych źródłach energii, takich jak wodór. w trakcie organizacji jest już druga edycja tej konferencji. jej tematyka będzie nawet rozszerzona o pokazanie potencjału naukowego naszych wyższych uczelni w regionie, który powinien wesprzeć przemysł w sprostaniu wyzwaniom, jakie niesie przemysł wykorzystujący wodór. ostatnio miałem również przyjemność brać udział w spotkaniu komitetu ds. energii Polsko - ukraińskiej izby gospodarczej, podczas którego prowadzono dyskusje związane ze

wsparciem uczelni w transformacji energetycznej.

Kto wyszedł z inicjatywą stworzenia, a następnie podpisania listu intencyjnego dotyczącego powołania Doliny Wodorowej?

to był zachodniopomorski uniwersytet technologiczny w Szczecinie oraz grupa a zoty S. a . Pomagałem przy tej inicjatywie, ponieważ bardzo mocno i ściśle współpracuję z  grupą a zoty. miałem także możliwość współuczestniczenia przy powstawaniu akademii wodorowej.

Czyli ZUT odgrywa główną rolę w inicjowaniu działań zmierzających do rozwoju gospodarki wodorowej na Pomorzu Zachodnim?

owszem, gdyż zut jest największą uczelnią techniczną w regionie, ma duży potencjał, profesjonalną kadrę naukowo-badawczą, możliwości techniczne, infrastrukturę badawczą, która posłuży do stworzenia nowego typu technologii i ich rozwoju. nie

będzie przesady w sformułowaniu: mamy wszystko, czego potrzeba do rozwoju technologii wodorowych.

Czy wodór rzeczywiście jest gospodarczą przyszłością?

myślę, że jest pewnym elementem, który pomoże przy transformacji energetycznej. jest przyszłością, ale jest też pewnego rodzaju problemem związanym m.in. z jego magazynowaniem, transportem. to właśnie obszar, w którym ważną rolę mogą odegrać naukowcy. krytycznym okiem inżyniera ocenić sytuację i znaleźć najlepsze rozwiązanie.

Czy zachodniopomorskie rzeczywiście można uznawać za zagłębie wodorowe w naszym kraju? Czy mamy naprawdę optymalne warunki, aby przemysł związany z wodorem prężnie się u nas rozwijał? uważam, że w każdym regionie kraju powinna funkcjonować dolina wodorowa, czyli porozumienie cywilnoprawe obejmujące obszar geograficzny, w którym wiele zastosowań wodoru łączy się w zintegrowany ekosystem. jednak my jesteśmy regionem, który cechuje wyróżniający się potencjał do realizacji takich działań. mamy przecież m.in. grupę a zoty zakłady chemiczne w „Policach” S. a ., które są właśnie największym producentem wodoru. co ciekawe, Polska jest trzecim producentem wodoru w  europie i piątym na świecie. choć niestety, nie jest to wodór tzw. zielony. co więcej, jesteśmy także regionem obfitującym w instalacje energetyki wiatrowej, w praktyce samowystarczalnym w dostarczaniu energii z wiatru. Są więc podstawy i możliwości do kontynuacji prac nad nową technologią związaną z wodorem. dzięki temu będzie można pokolorować ten wodór na zielono (śmiech). wszystkie badania związane z poszukiwaniem nowych źródeł energii, jej magazynowaniem, produkcją są związane przyszłościowo z wodorem.

Na jakim etapie są prace związane z Doliną Wodorową?

to etap budowania struktury, przygotowania dokumentacji m.in. stowarzyszeniowej. my jako zut jesteśmy gotowi, żeby kontynuować prace nad jej powstaniem i funkcjonowaniem.

W ubiegłym roku zainicjowano działalność Akademii Wodorowej. to pierwsza z inicjatyw powstałych w ramach doliny wodorowej i efekt współpracy grupy a zoty z  zut-em. jej celem jest szkolenie specjalistów w innowacyjnych technologiach związanych z wykorzystaniem wodoru. Brali w niej udział studenci z całego województwa zachodniopomorskiego, ze studiów pierwszego i drugiego stopnia, doktoranci, a także absolwenci zut, którzy nie ukończyli 27 roku życia. musieli się oni wykazać średnią ocen ze studiów powyżej 4,0 i wykonać projekt w ramach zadania rekrutacyjnego. komisja oceniła je i w ten sposób stworzyła grupę osób, która dopracowywała najlepsze projekty. najlepsi mogą liczyć na płatne staże i zatrudnienie w grupie azoty. to

bardzo dobry przykład współpracy grupy azoty, zakładów chemicznych Police S.a. z  zut -em. w ramach akademii chcieliśmy pokazać młodym ludziom możliwości, jakie drzemią w nowoczesnych technologiach. akademia zaczęła działać w maju ubiegłego roku. Potem przez dwa miesiące pracowaliśmy z jej słuchaczami w ramach serii ćwiczeń, wykładów, laboratoriów. na ich podstawie zaznajomiliśmy młodych ludzi z technologiami wodorowymi. istną wisienką na torcie była wycieczka do danii, gdzie mogli naocznie przekonać się, jak poznane w teorii rozwiązania wykorzystywane są na świecie w praktyce.

Jaka była ta pierwsza edycja Akademii? zawsze jest taka trochę prototypowa (śmiech), ale prototypy robi się m.in. po to, żeby je poprawiać. mamy sygnały, uwagi od uczestników; wiemy, co jest dobre i także to, co należy poprawić. myślę jednak, że formuła takich zajęć, jakie były prowadzone, to dobre rozwiązanie. to praca w małych grupach i przygotowywanie w nich przez studentów pewnych projektów związanych z rozwojem przemysłu wodorowego. najlepszym absolwentom zaoferowano staże i zatrudnienie w grupie azoty. teraz szykujemy się do drugiej edycji.

Kiedy się rozpocznie?

myślę, że jest szansa, aby została uruchomiona jeszcze przed wakacjami. cały czas prowadzimy rozmowy z grupą a zoty o rozwijaniu tego projektu, o rozszerzeniu go m.in. o odnawialne źródła energii uwzględniające najnowsze rozwiązania badawcze i technologiczne związane z ich pozyskiwaniem i magazynowaniem. jako zut mamy bogate doświadczenia we współpracy z różnymi firmami i nasi partnerzy biznesowi są także zainteresowani partycypacją w projekcie.

Drugi edycja Akademii będzie już nieco zmodyfikowana?

oczywiście. Proszę zwrócić uwagę, że realia gospodarcze zmieniają się bardzo szyb -

ko. dlatego my jako uczelnia nowoczesna, dostosowujemy się do otoczenia społeczno-przemysłowego, reagujemy na zmiany, szybko adaptujemy się do nowych warunków działania. jesteśmy w stanie to robić, potrafimy tak działać i wiemy, jak to robić.

Jaką Pan odgrywa rolę w działaniach na rzecz rozwoju technologii wodorowej na Pomorzu Zachodnim?

jak już wspomniałem, byłem organizatorem akademii wodorowej oraz konferencji podsumowującej jej działania. mogę zatem powiedzieć, że mam doświadczenie, a także zdolności i możliwości pozwalające skupić potencjał zut-u dotyczący podejmowania działań i inicjatyw dotyczących wodoru, kształcenia młodych ludzi w tym kierunku, ścisłej współpracy z przemysłem. ten projekt jest ciągle nowy i jest ściśle związany z zapotrzebowaniem podmiotów gospodarczych w mieście i regionie. myślę, że udało mi się połączyć zut z oczekiwaniami naszych partnerów biznesowych, a także pomóc w rozwoju kształcenia kadr, wymiany doświadczeń, rozbudowy sieci kontaktów. Razem możemy się mocno uzupełniać. jako zut cały czas szukamy możliwości współpracy z przemysłem. mamy laboratoria wyposażone w najnowocześniejszą infrastrukturę badawczą, która może posłużyć np. do opracowywania projektów dotyczących magazynowania wodoru, czy też jego transportu. moim zdaniem zut powinien pójść w stronę większej i ściślejszej współpracy z aktualnym otoczeniem społeczno-gospodarczym. mamy kadry, sprzęt, technologie. to sprawia, że możemy być naturalnym zapleczem do realizacji projektów związanych z rozwojem nowoczesnych technologii. czekają nas projekty z  kPo, czy ncBR, dlatego trzeba wykorzystać potencjał zut w celu zdobywania środków finansowych na rozwój innowacyjnych technologii w kraju i regionie. rozmawiał:dariuszStaniewski/ foto:aureliakołodziej

polki przedsiębiorcze we Włoszech

Ponad połowa firm prowadzonych we Włoszech przez polskich imigrantów należy do kobiet – wynika z raportu „Femigracja 2.0” przygotowanego przez

Muzeum Emigracji w Gdyni. To fenomen w skali europejskiej, zwłaszcza, że statystyki dotyczą kraju, w którym stereotypy dotykające roli kobiety w społeczeństwie trzymają się wyjątkowo mocno.

- do włoch wyjechałam, żeby studiować modę. wcześniej pracowałam dla jednej z trójmiejskich firm z branży odzieżowej, chciałam mieć w tej dziedzinie włoski dyplom i potem wrócić do Polski – mówi

Patrycja lewicka, sopocianka, która blisko dwie dekady temu wyjechała z Polski, obecnie właścicielka salonów z bielizną w Rzymie, neapolu i  mediolanie. – ale na stałe we włoszech zostałam właściwie dla… miłości! ach, ci włosi...! – dodaje z uśmiechem.

Patrycja lewicka decyzję o założeniu firmy podjęła po narodzinach pierwszego dziecka – jak podkreśla, nie chciała, aby jej życie koncentrowało się wokół kuchni i szeroko rozumianych domowych spraw. - z dyplomami polskiej skandynawistyki i włoskiej szkoły mody mogłam tylko marzyć, żeby zbierać przysłowiowe szpilki z podłogi w pracowni jakiegoś włoskiego projektanta. nie miałam szans na pracę w tym sektorze bez odpowiednich znajomości. decyzja o własnym biznesie zapadła

ostatecznie po mojej podróży do londynu – tam odkryłam brafitting i od razu wydało mi się to strzałem w dziesiątkę. włochy to kraj intimissimi, z pięcioma rozmiarami bielizny „na krzyż”, a  włoszki mają specyficzną budowę ciała, z przeważnie wąską talią i pokaźnym biustem… od razu pomyślałam, że spróbuję ten anglosaski pomysł, z wieloma różnymi modelami ostrożnie dobieranymi do typu kobiecej sylwetki, wprowadzić w italii – dodaje Patrycja.

Pochodząca ze Słupska anna maria zamelska mieszka we włoszech od 14 lat – od 8 jest właścicielką dobrze prosperującego przedsiębiorstwa. jej lashmania to 20 stałych współpracowników i blisko 100-osobowy team, którym w pośredni sposób kieruje. lashamania to e-commerce, o ugruntowanej już na włoskim rynku pozycji, skupiający się na produktach do stylizacji brwi i rzęs oraz makijażu. ale właścicielka firmy karierę w biznesie rozpoczynała nad tybrem od branży odzieżowej.

- do włoch przyjechałam do pracy sezonowej, ale świat tutejszej mody szybko mnie zafascynował – mówi anna maria zamelska. - to było 20 lat temu, w Polsce mało kto mógł sobie wtedy pozwolić na ubranie czy buty od projektanta, te produkty były generalnie słabo dostępne. we włoszech można było kupić bardzo dobre gatunkowo ubrania za relatywnie niewielkie pieniądze, zaczęłam tu poznawać różne gatunki kaszmiru, jedwabiu, odwiedzałam małe pracownie kaletnicze. w końcu krążenie między Polską a włochami mnie zmęczyło, no i poznałam swojego partnera, włocha. zdecydowałam się tu zostać – dodaje.

kryzys z świecie mody zweryfikował w końcu plany anny marii i trzeba było szukać dla siebie nowej przestrzeni. najlepiej niszy. – w końcu zdecydowałam się na branżę beauty, ponieważ świat zabiegów upiększających takich jak przedłużanie rzęs był wtedy we włoszech w powijakach. tak otworzyłam swoją pierwszą, całkowicie włoską firmę.

Z  Z iemi polskiej do włoskiej

Zgodnie z oficjalnymi danymi przytoczonymi w raporcie, w 2021m roku na Półwyspie Apenińskim działało 4012 firm prowadzonych przez Polaków – właścicielkami 2125 z nich były kobiety. Również dziś kobiety stanowią blisko 75 % społeczności Polaków we Włoszech i, jak uwidacznia raport, ta feminizacja jest szczególnie widoczna na tle innych poakcesyjnych struktur migracyjnych (według danych Eurostatu, w 2018 roku odsetek ten w Wielkiej Brytanii wynosił 51,4%, w Niemczech 47,3%, w Holandii – 50,4%). Jednocześnie, według danych przytoczonych w raporcie, systematycznie zmniejsza się udział zatrudnienia Polek w sferze tak zwanej opieki domowej – z blisko 35 % w 2014 roku do około 29% zaledwie 3 lata później. Najwięcej firm, których założycielkami (i najczęściej prezeskami) są polskie przedsiębiorczynie, zlokalizowanych jest w centrum (978 firm) oraz na terenie uprzemysłowionej, silnie rozwiniętej gospodarczo północy (1437 firm).

Według badań opublikowanych w 2018 roku przez Obserwatorium Naukowe nad Przedsiębiorczością Kobiet rzymskiego Uniwersytetu Tor Vergata, kobiety stoją za sterami niespełna 24 % firm prowadzonych we Włoszech przez cudzoziemców. Polki, ze swoim ponad dwa razy wyższym odsetkiem, stanowią na tym tle niezwykły wyjątek.

FEMIGRACJA 2.0

według raportu „femigracja 2.0 – przedsiębiorcze Polki we włoszech” przygotowanego przez muzeum emigracji w  gdyni, ponad 70% wszystkich migrantów znad wisły stanowią we włoszech kobiety. co nie dziwi, zważywszy na fakt, że jeszcze trzy dekady temu to głównie kobiety wyjeżdżały na południe europy do pracy sezonowej czy opieki nad starszymi osobami. ale stereotyp Polki – opiekunki powoli ustępuje miejsca innemu obrazowi. Bo dziś młode Polki biorą sprawy w swoje ręce, a ponad połowa firm prowadzonych nad tybrem przez polskich migrantów należy właśnie do kobiet.

- muzeum emigracji w  gdyni od dłuższego czasu interesuje się tematem migracji kobiet – mówi dr Rafał Raczyński, z działu Historyczno-Badawczego meg, koordynator projektu i współtwórca raportu o polskich przedsiębiorczyniach w  italii. - w ubiegłym roku zrealizowaliśmy projekt „femigracja. wysoko wykwalifikowane Polki za granicą”. ta inicjatywa spotkała się z zainteresowaniem ambasady RP w Rzymie, która od lat wspiera Polki we włoszech w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczych. te wspólne zainteresowania zaowocowały realizacją wspólnego projektu – dodaje.

WłOSKI (NIE)ł AD

jak podkreśla Patrycja lewicka (Patty Bloom), we włoszech ogromnym problemem jest gigantyczna biurokracja, która na co dzień utrudnia życie wszystkim przedsiębiorcom i skalą abstrakcji często znacznie przewyższa to, z czym mamy do czynienia w polskich urzędach:

- włoskie przepisy są bardzo skomplikowane, podatki zaś - wysokie, zawile i ciągle się zmieniają. życie przedsiębiorcy to nieustająca walka z systemem podatkowym i emerytalnym. nawet mój włoski księgowy mówi, że gubi się w tym systemie, a co dopiero zwykła, nieznająca się na podatkach osoba….

oprócz kwestii związanych z przerośniętą biurokracją dochodzą też czynniki społeczne i kulturowe. wbrew powszechnie panującej opinii, podsycanej dodatkowo przez popkulturę, włochy to nie tylko raj płynący aperolem. Szczególnie dla kobiet, które stają za sterami własnych firm.

- we włoszech niewiele jest kobiet w biznesie, właściciele firm i managerowie to głównie mężczyźni. Poza tym, dużo przedsiębiorstw ma charakter rodzinny i na czele całej struktury najczęściej stoi właśnie ojciec – mówi anna maria zamelska. - włosi to bardzo tradycyjne społeczeństwo i przyznam szczerze, że w pierwszych latach mojego pobytu tutaj byłam tym bardzo zaskoczona - podkreśla.

jeśli o założeniu firmy we włoszech myśli się poważnie, trzeba te kulturowe różnice zaakceptować i jak najszybciej odnaleźć się w nowych realiach – kobieta „imprenditrice” (w języku włoskim to żeński odpowiednik słowa „przedsiębiorca”- przyp. red.) bywa tu, delikatnie mówiąc, niedoceniana - przyznaje anna maria zamelska. – Spotkanie biznesowe z kobietą zaczyna się często od komplementu, który w Polsce dziś na pewno uznalibyśmy już za niestosowny. ja natomiast odpowiadam

uśmiechem i szybko przechodzę do konkretów, bo komplementy to nie sposób na robienie ze mną biznesu. jestem konkretną, rzeczową osobą i kontrahenci szybko muszą się do tego dostosować. oczywiście, zdarzają mi się też zabawne sytuacje - może kiedyś napiszę o nich książkę…?

POLSKA MAMMA - BUSINESSWOMAN

duża część respondentek, które zdecydowały się na udział w projekcie „Przedsiębiorcze Polki we włoszech” przyznaje także, że kobieta – żona – matka i przedsiębiorczyni w jednym to ciekawe – i w dalszym ciągu kontrowersyjne zjawisko na włoskim rynku pracy oraz …we włoskim domu.

- we włoszech bycie businesswoman to dość rewolucyjna rola. w mojej polsko – włoskiej rodzinie tradycyjne role się odwróciły, to był prawdziwy szok również dla naszych przyjaciół i znajomych – przyznaje Patrycja lewicka. – w naszej rodzinie to mój mąż zajmuje się domem i dziećmi, a ja reprezentuję naszą firmę. Poza tym, w  italii bycie mamą -przedsiębiorczynią nie daje ci żadnych przywilejów, jakie należą się kobietom pracującym na etacie. tak naprawdę nie możesz sobie pozwolić na urlop macierzyński, nie masz żadnej pomocy finansowej ze strony państwa... zostałaś mamą i nie pracujesz? twoja sprawa, twój problem – dodaje.

mimo „zdziwienia” i umiarkowanego entuzjazmu, który towarzyszy przyzwyczajonym do tradycyjnego podziału ról włochom w początkowych fazach działalności należących do ich żon przedsiębiorstw, stosunek najbliższego otoczenia – rodziny i przyjaciółdo kariery zawodowej uwzględnionych w ra-

„We Włoszech bycie businesswoman to dość rewolucyjna rola. W mojej polsko – włoskiej rodzinie tradycyjne role się odwróciły, to był prawdziwy szok również dla naszych przyjaciół i znajomych.”

porcie kobiet jest w znacznej części pozytywny (blisko 80% badanych). według wyszczególnionych w dokumencie danych, tylko niespełna 6 % respondentek spotkało się na tym tle z ostrą krytyką i zdecydowanie negatywnym nastawieniem ich najbliższego otoczenia. dla kobiet i ich biznesowych projektów to ważne, bo wsparcie, którego udzielają im na miejscu ich partnerzy oraz członkowie rodzin jest nie do przecenienia. i nie chodzi tylko o emocjonalną warstwę takiego wsparcia – wiedza dotycząca lokalnych realiów oraz praktyczne wskazówki ułatwiają kobietom podejmowanie wyzwania, jakim w meandrach włoskich przepisów niewątpliwie jest prowadzenie własnej firmy.

SILNA,

ZDETERMINOWANA, ZAANGAżOWANA

kim zatem jest polska przedsiębiorczyni w italii? z treści raportu opublikowanego przez muzeum emigracji w  gdyni wyłania się obraz kobiety silnej, zdeterminowanej i bardzo zaangażowanej w swoją pracę. średnio 1/3

stwierdza, że pracuje ponad 50 godzin tygodniowo (jeśli wierzyć zapewnieniom, czasami jest to nawet 100 h tygodniowo!). Bardzo wysoki odsetek badanych deklaruje doskonałą lub bardzo dobrą znajomość języka (blisko 90%), co znacząco wpływa na ich poziom społecznej integracji i samodzielność, choćby we wspomnianych już włoskich urzędach. 40 % badanych posiada już podwójne obywatelstwo, zdecydowana większość, bo aż 69%, jest też w związkach (formalnych i nieformalnych), głównie z włochami oraz wychowuje jedno lub więcej dzieci. oznacza to, że Polki nad tybrem umiejętnie potrafią łączyć rolę matki i żony ze swoją biznesową funkcją w firmie.

- duży poziom integracji zarówno Polek w społeczeństwie włoskim, jak i ich biznesów na włoskim rynku pozytywnie nas zaskoczył – mówi Rafał Raczyński z meg. –ich firmy z reguły nie działają w tzw. niszach etnicznych, nie kierują swojej oferty głównie do klientów-Polaków, nie oferują produktów czy usług typowo „polskich”, lecz skutecznie konkurują z innymi podmiotami na tzw. głównym rynku.

a nna m aria Zamelska

„Spotkanie biznesowe z kobietą zaczyna się często od komplementu, który w Polsce dziś na pewno uznalibyśmy już za niestosowny. Ja natomiast odpowiadam uśmiechem i szybko przechodzę do konkretów, bo komplementy to nie sposób na robienie ze mną biznesu. Jestem konkretną, rzeczową osobą i kontrahenci szybko muszą się do tego dostosować.”

KOBIETO, UWIERZ W SIEBIE!

na pytanie o kilka rad, jakich chciałyby udzielić kobietom planującym we włoszech otworzenie własnej firmy, nasze rozmówczynie wskazują głównie na szlifowanie kompetencji językowych i otwartość na nowe modele biznesowe. oraz…wiarę we własne możliwości!

anna maria zamelska: - wierzmy w siebie i nie bójmy się walczyć o realizację własnych celów w życiu prywatnym i biznesowym! Poza tym, szukajmy dla siebie niszy – na włoskim rynku jest jeszcze bardzo dużo brakujących produktów i usług!

Patrycja lewicka: - Polacy są we włoszech bardzo cenieni i lubiani, ciągle wspomina się tu naszego papieża, można powiedzieć, że z  włochami mamy taki specjalny… feeling! jesteśmy znani ze swojej pracowitości i twardego charakteru. ale jest też stereotyp Polaków, którzy przyjeżdżają do italii za przysłowiowym chlebem i jedyne, co mogą robić to babysitting lub sprzątanie. więc kiedy w towarzystwie przyznaję, że prowadzę własną firmę, nagle czuję się, jakbym była „podwójnie doceniona”. my, Polskie businesswomen jesteśmy we włoszech prawdziwymi superheroines!

autor:justynaSienkiewicz-Baraniak

dlaczego rozmowy są ważne w życiu menedżera?

Poznajcie nasze małpiszony. Towarzyszą nam często podczas praktycznych warsztatów dotyczących prowadzenia rozmów z pracownikami, współpracownikami i zespołem. Dlaczego? Oprócz tego, że są sympatyczne, są również świetną metaforą zadań do zrobienia lub delegowania przez menedżera. Pomysł na małpki zapożyczyliśmy od Kena Blancharda, autora poradników z serii „Jednominutowy menedżer”.

autor przedstawia menedżera jako nieszczęśnika otoczonego przez stado małp, który często rozwiązuje problemy za swoich pracowników i przez to bardzo szybko może stać się najbardziej obciążonym członkiem zespołu, jeśli nie przekaże odpowiedzialności za zadania właściwym osobom. Podczas warsztatów dla menedżerów, które prowadzimy w firmach, trenując konkretne przykłady z życia zawodowego, bardzo łatwo obserwujemy, jak w trakcie rozmów małpki wędrują między rozmówcami i z kim zostają na końcu rozmowy i czy to jest ich właściwy „opiekun”.

Po co menedżerowi prowadzenie rozmów?

liderzy odgrywają kluczową rolę w skutecznej komunikacji z ich zespołami. jednym z najważniejszych narzędzi w arsenale menedżera jest umiejętność prowadzenia rozmów z pracownikami. te rozmowy nie tylko pozwalają na przekazanie informacji czy zlecenie zadania, ale także budują zaufanie, motywują pracowników i pomagają w rozwiązywaniu problemów.

ważnym powodem, dla którego menedżerowie potrzebują umiejętności prowadzenia rozmów, jest budowanie relacji. Regularne rozmowy tworzą atmosferę zaufania i otwartości, co jest kluczowe dla efektywnej współpracy. kiedy pracownicy czują się słuchani i zrozumiani przez swojego lidera, są bardziej skłonni do angażowania się w swoją pracę i podejmowania inicjatywy.

Po drugie, rozmowy są niezbędne do motywowania zespołu. dobry lider potrafi zauważyć

i docenić osiągnięcia swoich pracowników i dostarczyć im konstruktywnych informacji zwrotnych. nawet jeśli rozmowa dotyczy korygowania zachowań czy pracy, może być konstruktywnym narzędziem motywacyjnym, jeśli zostanie przeprowadzona w sposób empatyczny i ze zrozumieniem w relacji lider –pracownik, ale też człowiek – człowiek.

kolejną korzyścią rozmów jest możliwość identyfikacji i rozwiązywania problemów na bieżąco. kiedy lider regularnie rozmawia ze swoimi pracownikami, może szybko reagować na ewentualne trudności lub konflikty w zespole.

Co jest trudnego w komunikacji?

Prowadzenie rozmów z pracownikami nie jest pozbawione wyzwań. niektórzy liderzy miewają trudności z przekazaniem konstruktywnej krytyki czy radzeniu sobie z sytu-

acjami międzyludzkimi. do tego dochodzi presja, brak czasu na rozmowę, założenia, brak słuchania, ocenianie ludzi zamiast zadań, niedostateczne docenianie czy po prostu inny sposób postrzegania tych samych sytuacji.

Czy rozmów można się nauczyć?

umiejętność prowadzenia rozmów z pracownikami jest kompetencją, którą można trenować i rozwijać. nie ma złotej recepty na udaną rozmowę czy uniwersalnego schematu prowadzenia rozmowy, ale można świadomie sięgać po konkretne narzędzia i dobre praktyki w rozmowie, które sprawią, że odpowiednie małpy będą trafiać do właściwych opiekunów, a lider będzie dzięki rozmowom osiągał z zespołem dobre wyniki, dbając jednocześnie o zdrową atmosferę w zespole. tego można się nauczyć. a my możemy i chcemy cię w tej nauce wesprzeć.

Annai TomaszGrygorcewicz,PartnerzyZarządzający firmyszkoleniowo-konsultingowejDCCGrygorcewicz

DCC Grygorcewicz ul. 5 l ipca 30/4, Szczecin +48

opale – coraz popularniejsza inwestycja tylko z amadeusa

Inwestowanie w kamienie szlachetne jest od dawna popularną formą lokowania kapitału, czy też oszczędności. Najczęściej w biżuterię, jaka została z nich wykonana. Brylanty, diamenty, rubiny, szafiry spoczywają w niejednym skarbcu lub sejfie, ale inwestorzy coraz częściej zerkają jednak w stronę innych szlachetnych kamieni – opali. Zachwycają różnorodną kolorystyką, śmiało konkurujące z innymi powszechnie lubianymi kamieniami. Są mniej popularne, co nie znaczy, że mniej atrakcyjne. W Szczecinie opale można zdobyć tylko w jednym miejscu – pracowni złotniczej Amadeus.

opale są uznawane za prawdziwe bogactwo oraz znak rozpoznawczy jednego kraju i kontynentu australii. to kamień szlachetny, który najczęściej występuje właśnie w krainie kangurów i koali. opale, podobnie jak m.in. bursztyn, obsydian i perły, należą do grupy kamieni nieposiadających określonej struktury wewnętrznej. dzieli się je na szlachetne i nieszlachetne. zarówno jedne, jak i drugie używane są w jubilerstwie. możemy wyróżnić następujące rodzaje opali: białe – zwane także mlecznymi z charakterystyczną grą barw (czyli opalizacją), czarne – występuje także w odmianie brunatnej, granatowej, ciemnoszarej, matrix – o czarnym zabarwieniu, bulder – również ciemna odmiana z bogatą grą barw, arlekinowe – zazwyczaj niebiesko zabarwiona, lub bezbarwna jedna z droższych i poszukiwanych ze względu na bardzo bogatą grę barw, jelly – przezroczyste lub prześwitujące o szarej, lub niebieskiej barwie oraz kryształowe – o czerwonej grze barw.

jedynym miejscem w Szczecinie, w którym można nabyć biżuterię z opali i same kamienie jest pracownia złotnicza amadeus przy alei wojska Polskiego. firma istnieje już od 50 lat, do Szczecina powróciła 4 miesiące temu i słynie ze znakomitego rzemiosła. właściciel pracowni Bogusław Staszewski przez wiele lat zdobywał doświadczenie w branży m.in. w  australii, z której przywiózł właśnie opale oraz tworzy z nich biżuterię, srebrną i złotą, która należy do jednej z najbardziej oryginalnych. opale mogą także służyć jako wyjątkowy produkt inwestycyjny.

warto w nie inwestować. to niezwykłe kamienie szlachetne, poza tym jest ich coraz mniej, dlatego ich ceny idą ciągle w górę. moim zdaniem to dobra i pewna inwestycja na przyszłość. w mojej pracowni od razu oferuję oprawienie opali. inni złotnicy nie chcą się tym zajmować, ponieważ ten kamień jest kruchy, choć jednocześnie drogi, ale bardzo

łatwo go uszkodzić. jest niewielu jubilerów, którzy wiedzą, jak dobrze to zrobić i dlatego nie zajmują się taką działalnością, a ja się na tym znam od wielu lat i wiem, jak to zrobić, żeby kamienia nie uszkodzić, wydobyć z niego wszystkie jego atrybuty, podkreślić wszystkie jego walory i żeby dzięki temu była to inwestycja z prawdziwego zdarzenia. kamień z właściwą oprawą zwiększa wartość. Poza tym w przypadku opali im więcej mają kolorów, tym są cenniejsze. korzystam z kamieni dostępnych tutaj, ale również sprowadzam opale z  australii, z tamtejszych kopalń i hurtowni. zawsze mam możliwość zdobycia różnych rodzajów tego kamienia i w różnej cenie. inwestorów zainteresowanych taką formą lokowania kapitału zapraszam do mojej pracowni. chętnie podzielę się wiedzą, udzielę wskazówek i informacji dotyczących opali –zapewnia Bogusław Staszewski.

foto.dagna drążkowska-majchrowicz

Pracownia złotnicza Amadeus a l. wojska Polskiego 16 | 70-471 Szczecin tel. 91 311 93 90 lub 510 147 500 | a madeus1414@gmail.com

Poniedziałek - Piątek od 10.00 do 17.00

w  soboty spotkania tylko umówione wcześniej.

reskilling szansą na rozwój it

Dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość, rozwój nowych technologii i boom sztucznej inteligencji sprawiają, że poszukiwane kompetencje to elastyczność i zdolność do przystosowania się, a co za tym idzie chęć do ciągłej nauki i rozwoju. Reskilling, czyli przekwalifikowanie to sposób na zadbanie o swoją przyszłość – najlepiej w sektorze IT, którego stereotypowy obraz ulega przeobrażeniu. Dziś to już nie tylko miejsce dla wybrańców, a branża dla każdego, także dla kobiet, które stopniowo ją podbijają.

według raportu „Reskilling – przebranżowienie oczami Polaków”, przygotowanego przez future collars we współpracy z  amazon, Polacy są gotowi na zmianę branży – aż 56% deklaruje chęć przekwalifikowania się i rozważa przebranżowienie w przyszłości.

warto podkreślić, że większość z nich jest zadowolona z obecnej pracy, a za zmianą przemawiają przede wszystkim nie w pełni zadowalające zarobki. z drugiej strony Polacy zatrzymali się w dotychczasowych branżach, gdyż mają obawy przed ewentualnymi trudnościami, cenią sobie stabilność zatrudnienia, aspekty interpersonalne oraz elastyczność w miejscu pracy. wygląda to na postawę zachowawczą, choć i wybiegającą myślą w przyszłość.

Postęp technologiczny i wyzwania rekrutacyjne

nic dziwnego - rewolucja ai przekształca technologie i rynek pracy w niespotykanym dotąd tempie. odpowiedzią jest rozwijanie kompetencji cyfrowych, bo to ono wpływa na atrakcyjność zawodową i wychodzi naprzeciw wyzwaniom rekrutacyjnym, których według raportu „Reskilling wielki reset umiejętności” (future collars i  ican institute) doświadcza aż 90% firm. tymczasem na podstawie badań eurostatu Polska zajmuje dopiero 27. miejsce w zakresie kompetencji cyfrowych.

future collars powołuje się także na dane opublikowane przez world economic forum, według których do 2025 roku nawet

50% pracowników na świecie będzie musiało przekwalifikować się, by sprostać nowym wymaganiom zawodowym, spowodowanym m.in. przez automatyzację i postęp technologiczny. zdaniem innego źródła, mckinsey Polska i ich raportu „Ramię w ramię z robotem” do 2030 roku w Polsce automatyzacja może doprowadzić do utraty 7,3 miliona stanowisk. zmiany są więc konieczne.

LIFE LONG LEARNING

kluczowa potrzeba to dostosowywanie umiejętności pracowników do zmian w zakresie innowacji. organizacje mogą te kompetencje wzmacniać za pomocą reskillingu oraz upskillingu. Pozwala to zarówno na zatrzymanie w firmie obecnych liderów,

jak i na pozyskiwanie nowych talentów w jej obrębie.

Reskilling to inaczej przekwalifikowanie czy też przebranżowienie, czyli proces uczenia się nowych umiejętności, aby móc wykonywać inną racę w tej samej lub innej organizacji. upskilling to z kolei podnoszenie już posiadanych umiejętności, aby dostosować się do wymagań nowej roli. obydwa te zjawiska przynoszą firmom niezaprzeczalne korzyści takie jak szybsza rekrutacja, łatwiejszy dostęp do osób z odpowiednimi kompetencjami, edukacja i możliwość rozwoju, a także większe zaangażowanie i poczucie przynależności pracowników. dzięki takim inicjatywom ich potencjał jest w pełni wykorzystywany, a oni stają się zmotywowani do poszerzania swoich kwalifikacji zawodowych zgodnie z ideą uczenia się przez całe życie (life long learning). a to już pewna nastawiona na rozwój kultura, która obecnie wykształca się pod wpływem nieustannych zmian w nieprzewidywalnej i ewoluującej technologicznie rzeczywistości. w świecie Vuca, w erze digitalizacji i automatyzacji ciągła edukacja – formalna i nieformalna – staje się nieodłącznym elementem życia.

- Przebranżowienie nie jest jedynie reakcją na dynamiczne zmiany technologiczne, ale również szansą na rozwój kluczowych kompetencji przyszłości. w getResponse, codziennie obserwujemy, jak nasi pracownicy – niezależnie od działu, w którym pracują – angażują się w rozwój umiejętności, takich jak zdolność do pracy w zespole, komunikacja interpersonalna, czy elastyczność poznawcza. te kompetencje,

zgodnie z  fundacją digital university, są niezbędne w dzisiejszym świecie pracy i stanowią fundament naszych programów szkoleniowych – relacjonuje aleksandra Bugajska, director of talent development w getResponse.

KIERUNEK IT

jak zauważają autorzy raportu „Reskilling –przebranżowienie oczami Polaków”, branża it staje się jednym z pożądanych kierunków rozwoju zawodowego w Polsce, ale jej obraz jest nadal dość stereotypowy. Przede wszystkim postrzega się ją jako wymagającą wiedzy matematycznej, skierowaną bardziej do mężczyzn niż do kobiet i raczej dla osób poniżej 40. roku życia. Ponadto kojarzy się ona z dodatkowymi kompetencjami takimi jak bardzo dobra znajomość języków obcych, zarządzanie sobą w czasie, radzenie sobie ze stresem, presją i pracą w zmiennych warunkach. w konsekwencji niemal 70% Polaków uważa, że branża it nie jest dla każdego. z drugiej strony w przypadku 35% osób rozważania o zmianie na sektor it znalazły już odzwierciedlenie w rzeczywistych działaniach – od wstępnego rozeznania, przez szkolenia, aż po poszukiwanie ofert pracy.

- w ostatniej dekadzie branża it diametralnie się zmieniła, od ewolucji popularności różnych języków programowania, przez zmiany w zarządzaniu projektami, po rosnącą rolę sztucznej inteligencji. ta dynamika przyciąga coraz więcej osób zainteresowanych przebranżowieniem, kusząc perspektywami atrakcyjnych wynagrodzeń, możliwościami rozwoju kariery oraz elastycznymi formami zatrudnienia – mówi karolina zarusińska, Head of employer Bran-

ding w Speednet. - Przekrój branż, doświadczeń i aspiracji kandydatów aplikujących do branży it jest ogromny. Rynek stwarza szerokie możliwości podniesienia swoich kwalifikacji w it - od kursów, bootcampów, nauki w ramach sesji 1:1 z mentorem it, czy też samokształcenia w oparciu o dostępne materiały w sieci. większość firm zmieniła też podejście do rekrutacji. nie we wszystkich ogłoszeniach widnieje już obowiązkowe kryterium „wymagane studia na kierunku informatyka lub pokrewnym”. osoby, które stawiają wszystko na jedną kartę, priorytetyzują naukę i poznanie branży, potrafią “przyuczyć się do zawodu” nawet w kilka miesięcy, tak, aby poziom wiedzy pozwalał na rozpoczęcie kariery na stanowisku juniorskim.

co ważne w projektach it uczestniczą nie tylko programiści, ale i designerzy, analitycy, project managerowie czy testerzy – role więc są zróżnicowane, wszystkie natomiast zakładają umiejętność logicznego myślenia i pewną wiedzę na temat wytwarzania oprogramowania, ale to nie jedyne liczące się kompetencje.

- w branży it oprócz umiejętności technicznych wysoce wartościowane są również kompetencje miękkie, takie jak umiejętność pracy zespołowej, skuteczna komunikacja czy efektywne zarządzanie czasem. kluczowa jest także znajomość języka angielskiego, umożliwiająca udział w międzynarodowych projektach – wylicza karolina zarusińska.

RESKILLING OCZAMI KOBIET

co ciekawe future collars w swoim raporcie zauważa, że kobiety bardziej niż mężczyźni (60%

Head of Employer Branding w Speednet k arolina Zarusińska

„Większość firm zmieniła też podejście do rekrutacji. Nie we wszystkich ogłoszeniach widnieje już obowiązkowe kryterium „wymagane studia na kierunku informatyka lub pokrewnym". Osoby, które stawiają wszystko na jedną kartę, priorytetyzują naukę i poznanie branży, potrafią “przyuczyć się do zawodu” nawet w kilka miesięcy, tak, aby poziom wiedzy pozwalał na rozpoczęcie kariery na stanowisku juniorskim.”

do 50%) wykazują gotowość rozważenia zmiany swojej ścieżki zawodowej. jednocześnie stanowią one jedynie 15 - 17% pracowników branży it wygląda na to, że kobiety częściej niż mężczyźni dostrzegają potencjalne bariery związane z przejściem do świata it, szczególnie w obszarze wiedzy i kompetencji. Branża ta postrzegana jest przez nie jako zdominowana przez mężczyzn oraz wymagająca specjalistycznych umiejętności. ten stereotypowy obraz przełamują firmy technologiczne, w których udział kobiet w zatrudnieniu z roku na rok jest coraz większy.

- wzrasta liczba kobiet, które spełniają się zawodowo w branży, pokonując stereotypy i pokazując, że kompetencje nie zależą od płci. kobiety odnoszą sukcesy w różnorodnych rolach, nie tylko tych ściśle technicznych, ale również w designie, testowaniu, analityce czy zarządzaniu projektami – podsumowuje karolina zarusińska. - dzięki działaniom na rzecz większej różnorodności, takim jak programy mentoringowe i wsparcie dla kobiet w it, branża staje się bardziej otwarta na różnorodne talenty. w Speednet, w ostatnich ośmiu latach udział kobiet w zespole wzrósł z 8% do 25%. choć proporcja nadal nie jest równa, to zauważalna jest wzrostowa tendencja zmian.

kobiety na pewno potrzebują wsparcia w postaci szkoleń i kursów oraz działań mających na celu zwiększenie zrozumienia specyfiki branży it jednocześnie ważne są inicjatywy przełamujące stereotypy, tworzące wspierające się społeczności czy ułatwiające networking poprzez spotkania dla kobiet w it, a w konsekwencji - zwiększające ich udział w dziedzinach technologicznych.

- w getResponse, świadomie pracujemy nad zmianą percepcji branży it jako domeny męskiej, promując różnorodność i równość szans. nasze działania, takie jak warsztaty, mentoring, współpraca z partnerami zewnętrznymi, czy programy rozwojowe, mają na celu nie tylko rozwijanie kompetencji technicznych, ale i miękkich, co skutecznie zachęca coraz więcej kobiet do kariery w technologii – stwierdza aleksandra Bugajska. - ostatnie

lata przyniosły widoczny wzrost udziału kobiet w naszych pionach it i rozwoju produktu. to efekt nie tylko działań wewnętrznych, ale i zmieniającej się świadomości społecznej. zmniejszamy obawy przed branżą, podkreślając, że przyszłość technologii to przestrzeń otwarta dla wszystkich.

STRONG WOMEN IN IT

na tym tle tym bardziej cieszą takie inicjatywy jak Strong women in it mająca początkowo zrzeszać w jednym miejscu kobiety z branży współtworzące świat nowych technologii, a jednocześnie mogące służyć jako pewne inspirujące wzory do naśladowania.

- od 5 lat istnienia naszej organizacji przyświeca nam ten sam cel - zebranie w jednym miejscu i pokazanie wybitnych kobiet ze świata nowych technologii. kobiet, które każdego dnia przekraczają swoje możliwości, tworzą lub wdrażają innowacje na światowym poziomie, zatrudniają i edukują innych. w dalszym ciągu uważam, że są one za mało widoczne. i wcale im się nie dziwię! codzienne obowiązki, godzenie różnych ról społecznych nie jest proste, a do tego stałe dzielenie się tym, czym się zajmują zawodowo, także potrzebuje czasu – mówi anita kijanka, założycielka Strong women in it

to z jej inicjatywy co dwa lata powstaje raport przedstawiający zarówno historie inspirujących kobiet, jak i tendencje rynkowe zaobserwowane ich oczami.

w ostatniej edycji raportu „Strong women in it” (2023) dominujące trendy w  it to rozwój sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego, a zaraz po nich cyberbezpieczeństwo. inne trendy, na które warto zwrócić uwagę, to cloud computing (chmura obliczeniowa), data management (zarządzenie danymi), internet rzeczy (iot ) oraz kolejne rozwiązania dotyczące pracy zdalnej.

kobiety współtworzące świat nowych technologii są jednocześnie świadome zagrożeń wynikających z ich rozwoju takich jak rosnąca liczba uzależnień od technologii, fomo (lęk przed wypadnięciem z obiegu bez internetu), przebodźcowanie, a także negatywny wpływ na zdrowie i młodzież, zagrożenie fake news czy hejt w internecie. mimo tej świadomości aż 96% z nich nie zmieniłoby obranej przez siebie ścieżki kariery.

NIEDOBóR TALENTóW

według raportu manpowergroup „niedobór talentów w Polsce” (2023) –aż 72% organizacji w naszym kraju ma trudności kadrowe. to o 2% więcej niż w 2022 roku, jednak nadal mniej niż średnia globalna (77%). Problemy z zatrudnieniem dominują w firmach telekomunikacyjnych (83%), it & technologii (75%), przemysłu i surowców (74%) oraz nauk przyrodniczych i opieki zdrowotnej (74%).

te statystyki mogą jeszcze wzrastać wraz z dynamiką transformacji gospodarczej i rewolucji technologicznej spowodowanej przez rozwój sztucznej inteligencji. dlatego też firmy powinny skupić się na podnoszeniu kwalifikacji pracowników i pomocy im w rozwoju odpowiednich umiejętności dostosowanych do aktualnych potrzeb.

twórcy raportu stwierdzają, że zapotrzebowanie na kompetencje it nie zmaleje, a organizacje albo poddadzą się cyfrowej transformacji, albo nie podołają wyzwaniom rynku. Sposoby radzenia sobie z niedoborem talentów to reskilling i upskilling. Powinny one stać się wręcz elementami strategii zarządzania talentami i to w interesie i pracodawcy i pracowników.

Pożądanymi umiejętnościami miękkimi u kandydatów są odporność na stres, umiejętność adaptacji, zdolności analityczne i myślenie krytyczne, a, idąc dalej, komunikatywność, empatyczne przywództwo i chęć nieustannego uczenia się. to właśnie te cechy mogą zadecydować o przewadze konkurencyjnej organizacji i to ich warto poszukiwać u pracowników i je rozwijać. jednocześnie te poszukiwane kompetencje wykraczają poza profil it i mogą być znalezione właśnie u osób przechodzących przebranżowienie.

autor:martadworak

„Świadomie pracujemy nad zmianą percepcji branży IT jako domeny męskiej, promując różnorodność i równość szans. Nasze działania, takie jak warsztaty, mentoring, współpraca z partnerami zewnętrznymi, czy programy rozwojowe, mają na celu nie tylko rozwijanie kompetencji technicznych, ale i miękkich, co skutecznie zachęca coraz więcej kobiet do kariery w technologii.”

Director of Talent Development w GetResponse Założycielka Strong Women in IT a leksandra Bugajska a nita k ijanka

„Od 5 lat istnienia naszej organizacji przyświeca nam ten sam cel - zebranie w jednym miejscu i pokazanie wybitnych kobiet ze świata nowych technologii. Kobiet, które każdego dnia przekraczają swoje możliwości, tworzą lub wdrażają innowacje na światowym poziomie, zatrudniają i edukują innych.”

z pomocą pracownikom i pracodawcom

Stawiamy na edukację i wsparcie kobiet w branży IT, ponieważ widzimy ogromny niewykorzystany potencjał i potrzebę przełamywania istniejących barier - mówi Joanna Pruszyńska - Witkowska, wiceprezes Future Collars.

Na ile miarodajne dla całej Polski są wyniki waszego badania dotyczącego reskillingu?

Badanie przeprowadzono na ogólnopolskiej próbie 1105 dorosłych Polaków w wieku 30 - 59 lat, zróżnicowanych pod względem płci, wykształcenia, miejsca zamieszkania, i statusu zawodowego, co zapewnia reprezentatywność dla różnych grup społecznych i zawodowych Polski. Próba była zróżnicowana również pod względem wielkości miejsca zamieszkania i obejmowała wszystkie województwa w Polsce, z 51% udziałem osób z wykształceniem wyższym oraz co siódmym badanym z wykształceniem informatycznym lub pokrewnym.

Skąd zainteresowanie tematyką reskillingu? to bezpośrednia odpowiedź na globalne wyzwania rynku pracy, które uwydatniają rosnącą przepaść między obecnymi umiejętnościami pracowników a wymaganiami nowoczesnych stanowisk. na całym świecie, 40% firm napotyka znaczne trudności w znalezieniu pracowników z odpowiednimi umiejętnościami, problem ten dotyka również Polski. dodatkowo co druga firma zmaga się z wyzwaniami związanymi z adaptacją pracowników do nowych ról.

Na czym polegają działania Future Collars na tym polu? future collars koncentruje swoje działania na dostarczaniu rozwiązań edukacyjnych i narzędzi wspierających reskilling, aby pomóc zarówno pracownikom, jak i pracodawcom w adaptacji do zmieniających się realiów rynkowych. Poprzez swoje działania edukacyjne, webinary, warsztaty oraz portal www.reskilling. pl, stara się sprostać tym wyzwaniom, dostarczając konkretne rozwiązania dla osób chcących podnieść swoje kwalifikacje zawodowe, a także dla firm dążących do zniwelowania luki kompetencyjnej wśród swoich pracowników.

Reskillingowi przyglądacie się przynajmniej od 2 lat. Jakie zmiany zaszły w tym czasie?

Sytuacja na polskim rynku pracy nadal skupia się na krytycznej potrzebie reskillingu pracowników, choć bezpośrednie porównanie nowych danych z poprzednimi statystykami nie jest przedstawione w analizie. istotne jest, że raport z 2023 roku podtrzymuje, iż 90% firm w Polsce doświadcza trudności z rekrutacją pracowników z odpowiednimi umiejętnościami, co wskazuje na utrzymującą się lukę kompetencyjną. zaledwie 6% pracowników przeszło proces reskillingu, co podkreśla znaczne zapotrzebowanie na inicjatywy edukacyjne i szkoleniowe skierowane na przekwalifikowanie.

Poświęcacie dużo uwagi kobietom i ich zainteresowaniu kwestią przebranżowienia, zwłaszcza w sektorze IT. Dlaczego?

w obliczu dynamicznie zmieniającej się technologicznej rzeczywistości, moja rola jako współzałożycielki future collars, szkoły kompetencji cyfrowych, którą stworzyłam razem z Beatą jarosz, nabiera szczególnego znaczenia. Stawiamy na edukację i wsparcie kobiet w branży it, ponieważ widzimy ogromny niewykorzystany potencjał i potrzebę przełamywania istniejących barier. to był kluczowy zamysł otwarcia naszej firmy – chcieliśmy zmienić status quo i umożliwić kobietom rozwój w obszarze, który nadal jest zdominowany przez mężczyzn. naszym celem w  future collars jest umożliwienie kobietom zdobycia niezbędnych umiejętności, by mogły śmiało wkraczać w świat it i rozwijać się w tej dynamicznie zmieniającej się branży.

Co może wyróżniać kobiety na tym polu?

kobiety doceniają znaczenie umiejętności miękkich w  it, takich jak praca w zmiennych warunkach, umiejętności przywódcze czy zarządzanie sobą w cza-

sie, co podkreśla, że mają one wiele do zaoferowania nie tylko w zakresie technicznym, ale i w zakresie umiejętności interpersonalnych, które są nieocenione w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań i zarządzaniu zespołami.

zarządzanie w kobiecym stylu, charakteryzujące się empatią, współpracą i skuteczną komunikacją, ma kluczowe znaczenie dla budowania innowacyjnych i zrównoważonych organizacji. firmy z różnorodnymi zespołami zarządzającymi osiągają o 19% wyższe przychody, co tylko potwierdza wartość, jaką kobiety wnoszą do sektora technologii. świat idzie naprzód, a technologie nieustannie się rozwijają. dlatego tak ważne jest, by kobiety były równie aktywnymi uczestnikami tej zmiany. inwestując w rozwój kompetencji cyfrowych kobiet, przyczyniamy się nie tylko do ich indywidualnego sukcesu, ale także do budowania bardziej innowacyjnej, elastycznej i konkurencyjnej globalnej gospodarki. to przesłanie leży u podstaw działalności future collars i jest dla mnie, jako współzałożycielki, osobistą misją.

Co musiałoby się stać, aby kobiety chętniej widziały siebie w branży IT? kobiety potrzebują wsparcia w postaci bardziej inkluzyjnych środowisk pracy, które docenią i wykorzystają ich umiejętności oraz determinację. obawy przed branżą it, postrzeganą jako zdominowaną przez mężczyzn i wymagającą specjalistycznych umiejętności, są zrozumiałe, lecz mogą być pokonane poprzez oferowanie programów mentoringowych, szkoleń rozwijających zarówno umiejętności techniczne, jak i miękkie, oraz poprzez aktywne promowanie różnorodności w miejscu pracy. to pokazuje, że zmiana percepcji branży jako otwartej i przyjaznej dla kobiet jest kluczowa dla zachęcenia ich do rozwijania kariery w it Przełamanie stereotypów i barier, które powstrzymują kobiety przed podjęciem

decyzji o zmianie branży na it, wymaga zaangażowania zarówno od liderów branży, jak i od samych kobiet, które poprzez swoje sukcesy mogą inspirować kolejne pokolenia do podążania ich śladem.

Oferujecie kursy programowania i kompetencji cyfrowych. Czy na przestrzeni ostatnich lat dostrzegacie wzmożone zainteresowanie tą tematyką? tak, i to zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet. ten trend nasila się w miarę wzrostu znaczenia cyfryzacji w życiu codziennym i zawodowym oraz rosnącej dostępności kursów online, które umożliwiają zdobywanie nowych umiejętności z dowolnego miejsca i na różnych poziomach zaawansowania. Szczególnie wśród kobiet obserwujemy znaczący wzrost zainteresowania branżą it, co jest efektem wzrostu świadomości na temat możliwości rozwoju zawodowego w tej dziedzinie, dostępności programów mentoringowych i inicjatyw wspierających kobiety w it oraz zwiększającej się liczby wzorców do naśladowania. w ciągu ostatnich sześciu lat naszej działalności w future collars przeszkoliliśmy ponad 67% kobiet spośród naszych 5000 absolwentów, co stanowi wyraźny dowód na nasze głębokie zaangażowanie w dążenie do równowagi płciowej w branży technologicznej.

Szczególnie cieszy nas wzrost zainteresowania naszym corocznym, bezpłatnym wydarzeniem online dedykowanym właśnie kobietom. women in it day, skupia się na otwieraniu dróg dla kobiet, które chcą rozwijać swoją karierę w technologii, oferując specjalistyczne ścieżki rozwoju zaprojektowane, aby inspirować i wspierać je w dążeniu do sukcesu w świecie it. Przez pięć edycji women in it day przyciągnęło blisko 10 tysięcy uczestniczek z ponad 40 krajów, stając się globalną platformą dla kobiet pragnących rozwijać swoje kompetencje technologiczne. te inicjatywy są dowodem na to, że każdy, niezależnie od płci, ma potencjał, aby nauczyć się programować i rozwinąć karierę w branży it

A czy są jakieś predyspozycje, które pomagają w lepszym odnalezieniu się w sektorze IT?

do najbardziej pożądanych należą: zdolności analityczne i logiczne myślenie, które są niezbędne do rozwiązywania problemów technicznych, Szybkość uczenia się, która umożliwia dostosowanie do szybko zmieniających się technologii i narzędzi, cierpliwość i wytrwałość, które są kluczowe podczas długotrwałego rozwiązywania problemów i debugowania kodu, zainteresowanie technologią i chęć ciągłego rozwoju, co jest motorem napędowym dla ciągłego poszerzania wiedzy i umiejętności. chociaż te predyspozycje mogą zwiększyć szanse na sukces w branży it, ważne jest, aby podkreślić, że determinacja, zaangażowanie i odpowiednie szkolenie mogą pomóc osobom bez bezpośredniego tła w elektronice lub technologii w osiągnięciu ich celów zawodowych w tej branży.

schron –moda czy znak czasów?

Jeśli chcesz pokoju szykuj się do wojny (si vis pacem, para bellum – łac.) – tak mawiali starożytni. I nie chodzi tylko o zbrojenia. Także o zapewnienie bezpiecznego schronienia dla ludności cywilnej na wypadek zagrożeń, niekoniecznie wojennych, także naturalnych. Ostatni raport NIK wskazuje jednak, że schrony w Polsce pomieszczą tylko ok. 1,5 mln ludzi. A co z resztą? Rząd postanowił zmienić przepisy i pozwolić na budowę takich obiektów na własny użytek. Ale okazuje się, że rynek obiektów dla indywidualnego odbiorcy już od dawna ma się całkiem dobrze. Ile kosztuje wybudowanie? W co wyposażyć przydomowy schron?

Pod koniec lutego tego roku rząd poinformował, że pracuje nad projektem nowelizacji prawa budowlanego, która przewiduje m.in. zwolnienie budowy przydomowych schronów i „ukryć doraźnych” z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę oraz umożliwienie ich realizacji na podstawie zgłoszenia. zmiana ma także umożliwić nabywanie specjalistycznych urządzeń filtrowentylacyjnych niezbędnych przy budowie schronów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę ministrów to drugi kwartał tego roku. kilka dni temu szef mon poinformował o rozpoczęciu prac nad stworzeniem programu wsparcia budowy schronów dla samorządów. tyle zapowiedzi rządowe. ale Polacy nie chcieli i nie chcą czekać na oficjalne regulacje. zainteresowanie budową takich obiektów dla indywidualnych odbiorców trwa już od dłuższego czasu.

S CHRON DLA KA żDEGO?

czy nowelizacja przepisów pozwalająca na budowę schronów może być interesująca tylko dla posiadaczy domów jednorodzinnych, bliźniaków i szeregowców? okazuje się, że nie. Bo nowe przepisy mają pozwolić na budowę schronów w większym zakresie dla bloków i apartamentowców, niż dla mniejszych domów jednorodzinnych. jak duże może być zainteresowanie takimi obiektami ?

Pomimo rosnących kosztów budowy nowego domu, biorąc pod uwagę sytuacje w jakiej się znajdujemy, nastąpi pewna zmiana w ich konstrukcji. Popularniejsze się staną budynki wyposażone w piwnice w których można będzie zainstalować schron. koszt wyposażenia takiego obiektu np. do 14 osób kosztuje, w przypadku

naszej firmy, 15 tys. euro. żywotność systemu wentylacji jest szacowana na 20 lat, więc nie są to wielkie pieniądze. Posiadacze odpowiednio wyposażonego obiektu będą na pewno czuli się bezpieczniej przy okazji wzrośnie wartość nieruchomości – mówi dawid Rybicki, współwłaściciel jednej z zachodniopomorskich firm zajmującej się m.in. budową schronów.

czy są jakieś szczegółowe zasady dotyczące budowy schronów np. jakie materiały zastosować, jaka powinna być grubość ścian, struktura wewnętrzna, jak długo trwa budowa ?

Przy budowie schronów wykorzystuje się przede wszystkim żelbeton ze zbrojeniem. według szwajcarskich standardów ściany i sufit takiego obiektu powinny mieć 30 cm grubości. nasi klienci w Polsce prefe -

rują jednak różne grubości - od 40 do nawet 80 cm . Schrony są budowane na różnych głębokościach - od 3 metrów do 11 metrów. zazwyczaj, powyżej nich, znajdują się budynki mieszkalne lub gospodarcze. należy pamiętać o wyjściu ewakuacyjnym które musi być usytuowane za tzw. strefą zagruzowania, w pewnej odległości od schronu. najczęściej jest to mały tunel wyposażony w czerpnię powietrza w jednym, czyli element końcowy systemu wentylacji, który odpowiada za pobór świeżego powietrza z zewnątrz. zabezpiecza ona także system przed deszczem, śniegiem oraz przedostaniem się do kanału wentylacyjnego zanieczyszczeń, liści, owadów itd. jak długo może potrwać budowa schronu ? w przypadku dobrej pogody budowa schronu z żelbetu może potrwać około miesiąca. Budujemy także schrony metalowe. Realizacja takiej inwestycji może potrwać od 2 tygodni do trzech miesięcy, zależy o jakim module schronu mówimy. Są one spawane wewnątrz specjalnymi robotami. wobec nich obowiązuje także specjalistyczna procedura sprawdzania szczelności wewnątrz obiektu – wyjaśnia dawid Rybicki.

dodaje, że wyposażenie schronu kosztuje od 15 tys. do 18 tys. euro w zależności od wielkości i zastosowanego systemu wentylacji oraz ilości osób, które mogą w nim przebywać.

Schron o powierzchni np. 35 m.kw. powinien być wyposażony w system filtracji nBc – zo -

stał opracowany do ochrony przed falą uderzeniową, pyłem i odłamkami, zanieczyszczonym powietrzem chemicznie, biologicznie oraz radioaktywnie. d o tego szczelne drzwi, zawór przeciwwybuchowy, dostateczną ilość jedzenia i wody, przenośną toaletę - najlepiej campingową i lóżka do spania. d odatkowym atutem są kostiumy cBRn, maski przeciwgazowe oraz tzw. power banki do przetrzymywania energii. najmniejszy system wentylacji jaki można zastosować pozwala na zapewnienie powietrze dla 14 osób w schronie. a le realizujemy także obiekty o powierzchni 80 m.kw. dla dwóch osób. w Szwajcarii przyjęta jest zasada, że na 1 m kwadrat przypada jedna osoba w schronie. najczęściej jednak takie obiekty realizujemy dla 6 osób - stwierdził d awid Rybicki.

W  CO ZAOPATRZ yć SCHRON ?

Specjaliści zaznaczają, że budując schron powinniśmy być przygotowani na wiele nieprzewidzianych wydarzeń i przebywanie w nim nawet przez dłuższy czas. d latego jego wyposażenie nie może być przypadkowe lub byle jakie. musi być zaopatrzony przede wszystkim w kilka niezbędnych elementów. Pierwszy z nich to woda (150 – 300 litrów). o prócz tej do picia powinna być zgromadzona także woda do gotowania i higieny osobistej. Przydatna będzie woda butelkowana. warto również dla własnego bezpieczeństwa

zaopatrzyć się w filtry do wody, aby użytkować pobraną np. ze studni oraz zaprojektować zamknięty zbiornik na nieczystości. Po drugie – artykuły spożywcze. warto zgromadzić zapasy żywności w odpowiedniej ilości, jakości i rodzaju. wskazany jest zakup dużej ilości sypkich produktów, bo mają one najdłuższy termin przydatności, konserw oraz żywności liofilizowanej oferowane przez specjalistyczne firmy, które mają długi okres – nawet wieloletni, trwałości. kolejny punkt –apteczka i zapas niezbędnych leków oraz materiałów opatrunkowych, dezynfekujących i przeciwbólowych. Po czwarte artykuły higieny osobistej – przede wszystkim papier toaletowy, chusteczki higieniczne, przybory do mycia zębów, żele do kąpieli, środki do prania. d o tego należy pamiętać o świecach, zapałkach, żarówkach, latarkach, ładowarkach oraz akumulatorach do gromadzenia energii, dla zwiększenia bezpieczeństwa montażu wewnętrznego i zewnętrznego monitoring, przynajmniej jedno wyjście awaryjne (na wypadek np. zagruzowania głównego) i urządzenia łączności radiowej (gdy np. zawiodą telefony komórkowe. warto wcześniej umieścić w bunkrze ciepłe ubrania, śpiwory, poduszki, buty, nadmuchiwane materace i inne różne akcesoria biwakowe. warto także w przydomowym schronie zabezpieczyć broń, o ile dysponujemy na nią pozwoleniem. autor:ds./foto:ferroplast

laura hołowacz –zawsze chciałam więcej

Laura Hołowacz, prezes

i współzałożycielka firmy

spedycyjnej CSL, inicjatorka

odbudowy Starej Rzeźni na łasztowni, Ambasadorka Szczecina, żeglarka opowiedziała

nam jak rozpoczęła swoją działalność biznesową.

Czego morze uczy w biznesie?

I co to znaczy być niezależną?

w  dzieciństwie sporo przebywałam z babcią i dziadkiem. to był czas beztroski, biegałam po łąkach i polach w  i ńsku, z którego pochodzę. w  wieku 16 lat dzięki szkole, do której chodziłam a mianowicie dzięki technikum ekonomicznym nr 2 w Szczecinie, zaczęłam żeglować. w  okolicach 18 lat pływałam regatowo z moją przyjaciółką n elą, a potem pływałam już sama. w  międzyczasie poza patentem żeglarza, zrobiłam patent sternika. z aliczyłam rejsy po Bałtyku i  m orzu Północnym, brałam udział w  tall Ships Races. m ęża poznałam na obozie żeglarskim, nad j eziorem wicko. woda, żeglarstwo to była więc moja młodość, pasja i przygoda. m yślałam nawet przez chwilę o karierze żeglarskiej. j ednak poczułam, że ciągnie mnie dalej. m orze uczy pokory, siły, charakteru. m orze spowodowało, że zaczęłam szukać niezależności.

O D KSI ę GOWOŚCI PO W ł ASN y BIZNES

wpływ na wybór studiów i kariery miała m.in. moja mama, która była księgową. w  tamtym okresie wybór szkoły i uczelni był podyktowany znalezieniem dobrej pracy. d latego też postawiłam na ekonomię. Studia były już związane z transportem drogowym, z elementami transportu morskiego i kolejowego. n a uczelni prowadziłam koło n aukowe transportu. Po każdym spotkaniu pozostawała wiedza i co raz większe zainteresowanie tą tematyką. to stało się podstawą do wyboru pracy. Pracę w c . Hartwig rozpoczęłam od… księgowości. tak spędziłam pierwsze trzy miesiące. Bardzo się tam nudziłam – 20 minut pracy dziennie to była dla mnie tragedia (śmiech). zostałam przeniesiona do spedycji. Bardzo dobrze wspominam ten czas. miałam świetnych kierowników i zespół ludzi, z którymi pracowałam.

c S l jest moją piątą pracą. w  poprzedniej się nie rozwijałam. n abyłam wiedzę, ale nie szłam do przodu. tak powstał pomysł, by rozpocząć własną działalność i pojawił się c S l z aczynałam właściwie od zera, od 12 tysięcy złotych kapitału. Pomogli mi, m.in. edward o sina, j an g ackowski i Stanisław kordyka. d la mnie to było ogromne szczęście, że ich spotkałam, że mnie wsparli i że dzięki nim robię to co chcę. c S l działa już ponad 26 lat. m arzenia są, jest ich dużo, ale na co dzień staramy się zabezpieczać naszą pracę, utrzymywać grupę pracowników – obecnie jest to 56 osób. c ały czas się rozwijamy, inwestujemy, edukujemy.

Z  MI ł OŚCI DO S TAREJ R ZE ź NI

w  moim zawodzie wspaniałe jest tworzenie, kreowanie pewnych rzeczy, praca z ludźmi, również rozwój logistyki. to, że jestem samodzielna i nie muszę mówić nikomu co robię i jak robię. j ako firma nie koncentrujemy się na tym co robią inni. Bliskie jest nam pionierskie myślenie, tworzenie czegoś nowego. Ryzyko jest w każdej działalności biznesowej, ale jak mam plan, to działam. w yniosłam to żeglarstwa, tego nauczyło mnie morze.

ł asztownia to przepiękne miejsce z duszą. żeby otworzyć tu siedzibę c S l to tak naprawdę zamysł był biznesowy – nie mieściliśmy się już w siedzibie c albudu przy ul. k apitańskiej 2. Przyszły fundusze j essica, kredyt na 20 lat, niskooprocentowany. m ój kolega zbigniew a ntonowicz pokazał mi budynek Starej Rzeźni. z akochałam się w nim i poszło. Po drodze poznałam bardzo dużo fajnych ludzi, mieszkańców Szczecina. c zuję się tutaj szczęśliwa i cieszę się, że na zewnątrz bardzo wiele rzeczy się zmienia. Są bulwary i morskie c entrum n auki, restauracje, marina. to miejsce żyje! a  my razem z nim.

wysłuchała: aneta dolega/ fot.materiałyprasowe

szczecińskie dNa

zpo odra - lata

chwały z linczem w tle

Jeansy – najsłynniejsze spodnie świata, noszone na wszystkich kontynentach. Choć narodziły się w USA zdobyły cały świat. Najmodniejsze oczywiście były te oryginalne. Ale trawestując słowa poety okazało się, że” „niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, swoje jeansy mają”. Przez lata produkowały je szczecińskie Zakłady Przemysłu Odzieżowego Odra. I sławne były nie tylko w kraju, ale także w całym bloku państw socjalistycznych. Ale historia sukcesu ZPO Odra ma również pewien gorzki i dramatyczny element – linczu na prezesie firmy, który nie wypłacał szwaczkom pensji.

j eansy lub po prostu spolszczone „dżinsy”. u niwersalne, praktyczne, pasujące na wszystkie okazje. z  budów i fabryk w drugiej połowie XX wieku trafiły także na salony. u brania z dżinsu – przede wszystkim spodnie, kurtki, koszule, kamizelki szczególnym wzięciem cieszyły się wśród młodzieży. m oda na nie szybko rozlała się po całym świecie. g łównie dzięki filmowym idolom, którzy chętnie występowali w dżinsowych strojach. d otarła także do Polski, przede wszystkim za sprawą marynarzy, którzy przywozili je z morskich podróży. ó wczesne władze kontrolowały praktycznie każdy element życia Polaków, również modę. Postanowiły więc na początku lat 60. ubiegłego wieku stworzyć fabrykę polskiego dżinsu. w  1962 roku zapadła decyzja o wybudowaniu zakładów odzieżowych w Szczecinie. w  miejscu, w którym od 1912 roku działała fabryka odzieży męskiej braci Benno i  g ustaw f eldberg. Po ich śmierci, od 1926 roku firmę prowadzili ich synowie walter i Sigbert. w  czasie wojny fabryka została zbombardowana. zostały tylko ruiny, straszące gości i klientów położonej tuz obok sławnej „ k askady”. a le wszystko zmieniło się 24 lipca 1964 roku, kiedy z pompą otwarto z akłady Przemysłu o dzieżowego o dra, które zaczęły produkować ubrania z polskiego jeansu. w zory, fasony, wy -

obraźnia projektantów – wszystko było na najwyższym poziomie i odzwierciedlało to czym żyła ówczesna moda.

to był czas, kiedy nie mieliśmy dostępu do zachodnich tkanin i pod tym kątem te jeansy były jakie były. z a to wzornictwo było świetne. Spodnie były zawsze fajnie obszyte, miały fantazyjne kieszenie, fasony zgodnie z najświeższymi światowymi trendami – mówi mirosława Poślednik, jedna z projektantek o dry.

D OBRE CZAS y

o dra szyła spodnie oraz inne części jeansowej garderoby z polskiej tkaniny zwanej potocznie „arizoną”, dostarczanej przez zakłady Rena- kord w  ł odzi. Była to mieszanka bawełny i sztucznego włókna. n ajmodniejsze były czarne z kontrastowymi dodatkami i z suwakiem a także tzw. marmurki. Szyte z powycieranej, wybielonej tkaniny były modowym hitem PR l-u i namiastką amerykańskich „blue jeans”.

trzeba przyznać, że były bardzo wytrzymałe i bardzo pożądane. d o tego stopnia, że na fali popularności serialu „c zterej pancerni i pies”, jeden z modeli o dry nazwano „Szarik” – śmieje się mirosława Poślednik.

o dry robiły furorę w kraju, ale i w tzw. demoludach, zwłaszcza w  z SRR, skąd przychodziły zamówienia na setki tysięcy sztuk. w  latach 80-tych dodatkowo trafiały do sklepów m.in. we w łoszech, Szwajcarii, Holandii, Belgii, d anii i  n orwegii. Po spodnie, a także koszule i kurtki ustawiały się pod sklepami kolejki. Prowadzono zapisy na tzw. zeszyt. firma zbierała nagrody, medale, podziękowania.

g dyby Polska w tym czasie była krajem demokratycznym, gdyby nasza sytuacja polityczna byłaby zupełnie inna to jeansy z  o dry zrobiły furorę na całym świecie. o dra zawsze zatrudniała utalentowanych projektantów, miała świetne krawcowe. to było prawdziwe rzemieślnicze krawiectwo. c o ciekawe wielu projektantów nie kończyło szkoły w  ł odzi, która wtedy była głównym ośrodkiem modowym w Polsce. n a początku 1968 r. w przedsiębiorstwie powstała komórka wzornicza, zatrudniająca własnych projektantów-plastyków mody młodzieżowej, opracowujących rocznie ok. 120 modeli. nierzadko wywodzili się ze świata sztuki, jak erazm k alwaryjski, znany szczeciński malarz, który również projektował dla o dry. m ogę śmiało

stwierdzić, że o dra, jeśli nie wyprzedzała swoich czasów, to dorównywała temu co tworzono w świecie zachodnim. Pamiętam w latach 90-tych, które, niestety nie były fajnym czasem dla państwowych zakładów przemysłowych, o dra, żeby jakoś sobie radzić brała zlecenia z zewnątrz. i  muszę powiedzieć, że były to rzeczy na bardzo wysokim poziomie. w zory, fasony, wszystko co było aktualnie modne na świecie, co dopiero wchodziło na rynek. d la przykładu, bardzo modne do dzisiaj jeansy z opuszczonym krokiem, tzw. baggy jeans, produkowane były również w o drze – podkreśla pani mirosława

nie tyko ubrania z  o dry były oryginalne i wyjątkowe, ale również budynek zakładów, który znajdował się przy alei niepodległości 38 (dziś w tym miejscu funkcjonuje g aleria Handlowa k askada). w yróżniała go elewacja przypominająca jeans oraz logo o dry – postać człowieka w spodniach wraz ze znajdującą się na środku nazwą zakładu. Symbol ten umieszczano na opakowaniach, jak również na dokumentach związanych z wprowadzeniem towaru do obrotu oraz na zdobieniach.

L INCZ I SP ół KA PRACOWNICZA

d obre czasy dla zP o o dra skończyły się wraz z transformacją ustrojową i gospodarczą Polski pod koniec lat 80. o graniczono produkcję, bo zmniejszył się popyt na wyroby firmy. n a polski rynek masowo zaczęły napływać sławne i markowe zachodnie produkty z dżinsu. Szczeciński stracił na atrakcyjności. w  1999 roku zP o o dra, które były przedsiębiorstwem państwowym, zostały postawione w stan likwidacji. k ilka miesięcy później utworzono z akłady Przemysłu o dzieżowego o dra Spółka a kcyjna. a le wiele to firmie nie pomogło. trafiła w prywatne ręce. Była w coraz gorszej sytuacji finansowej. z ałoga, choć produkowała, otrzymywała pensje w częściach albo wcale. c zara goryczy przelała się latem 2002 roku. to był bardzo gorący czas w Szczecinie. trwały manifestacje stoczniowców, którzy protestowali przeciwko upadkowi Stoczni Szczecińskiej. w  lipcu szwaczki rozpoczęły czwarty w 2002 roku strajk, domagając się zaległych pensji. Protest polegał na wstrzymywaniu produkcji przez sześć godzin dziennie. 7 sierpnia rano na wiecu stoczniowców pojawiły się pracowni -

ce o dry, które opowiedziały o sytuacji zakładu m.in. braku wynagrodzeń i zastraszaniu przez prezesa firmy. –takich prezesów jak w  o drze trzeba wyrzucić – stwierdził przewodniczący komitetu Protestacyjnego Pracowników Stoczni.

Stoczniowcy wyszli ze swojego zakładu i ruszyli pod o drę. w  pochodzie wzięło udział prawie tysiąc osób.

j uż idziemy po złodzieja! – skandowali zbliżając się do odzieżowej firmy.

Przed o drą szwaczki przywitały ich oklaskami. k ilku stoczniowców weszło do gabinetu prezesa. z agrozili mu, że jeżeli nie będzie rozmawiać z załogą, to go wywiozą „na taczce”. Prezes próbował tłumaczyć sytuację firmy i brak wypłat. a le stoczniowców nie przekonał. Pojawiła się za to taczka, na którą protestujący chcieli go siłą wsadzić. Prezes stawiał opór, zaczęła się szamotanina, które przeniosła się na korytarz firmy. Porwano na nim ubranie, obrzucono jajkami, wleczono, bito i kopano. k iedy udało mu się wyrwać z rąk stoczniowców ukrył się na jednym z pięter budynku zakładów. wszyst-

kiemu przyglądali się policjanci zabezpieczający przemarsz. d opiero po zajściu wezwali karetkę pogotowia. Pobity prezes trafił na kilka dni do szpitala.

w  grudniu 2002 roku, z inicjatywy załogi powstała nowa firma – zP o o dra spółka z o.o. d zień po tym, jak skarb państwa przejął od poprzedniej spółki nieruchomości przy alei niepodległości. Budynek i maszyny zostały wydzierżawione spółce pracowniczej. Pojawiły się zamówienia oraz wypłaty dla pracowników

w  2004 roku w szczecińskim Sądzie o kręgowym rozpoczął się proces siedmiu stoczniowców i jednej szwaczki z zakładów odzieżowych o dra, oskarżonych m.in. o stosowanie przemocy oraz znieważenie byłego prezesa przedsiębiorstwa Henryka w większość mężczyzn nie przyznała się do zarzucanych im czynów. twierdzili, że żaden z nich nie miał zamiaru pobicia prezesa, a „sytuacja wymknęła się spod kontroli”. Pracownica o dry przyznała się do znieważenia Henryka w. i wyraziła gotowość przeproszenia go. Stoczniowcom groziła kara do 3 lat więzienia a kobiecie kara ogra -

niczenia wolności i grzywna. w  marcu 2005 roku stoczniowcy zostali skazani na kary od ośmiu do jedenastu miesięcy więzienia w zawieszeniu na trzy lata oraz grzywny od 800 do 1000 zł. Postępowanie przeciwko szwaczce umorzono ze względu na „marginalny jej udział w zajściach”. Skazani odwołali się od wyroku. i ch prawnik zapewniał, że został on podjęty bez oceny motywów, jakimi kierowały się szwaczki wzywające stoczniowców na ratunek i sami stoczniowcy, którzy siłą chcieli wyciągnąć Henryka w. przed zakład. nie wzięto też pod uwagę „cynicznej postawy” byłego prezesa. Sąd drugiej instancji w roku 2005 warunkowo umorzył postępowanie przeciwko stoczniowcom.

w  2008 roku siedzibę zP o o dra przeniesiono. z akłady do dziś zajmują się produkcją odzieży. a  co się stało z byłym prezesem zakładów Henrykiem w.? Prokuratura Rejonowa Szczecin- ś ródmieście oskarżyła go o wyłudzanie kredytów, działanie na niekorzyść spółki i naruszanie praw pracowniczych. a le to już zupełnie inna historia.

autor: dariuszStaniewski/foto: zPo odra

Nowy salon Jaguar Land Rover w Szczecinie otwarty

Wzorcowe dzieło motoryzacji

Range Rover, to pierwszy, prawdziwy europejski SUV. Połączenie wzornictwa, dopracowania oraz innowacji technologicznych, zapewniają mu status wzorca dla wszystkich luksusowych SUV-ów po dziś dzień. Pierwszego Range Rovera zaprezentowano po raz pierwszy 17 czerwca 1970 roku. Od razu uznano go za nowatorski pojazd, dzięki zawieszeniu opartym na sprężynach i wahaczach. Wraz z jego pojawieniem się powstał nowy segment motoryzacji w Europie.

TO WYDARZENIE NA DŁUGO POZOSTANIE W PAMIĘCI MIŁOŚNIKÓW LUKSUSOWYCH SAMOCHODÓW. POD KONIEC WRZEŚNIA W SZCZECINIE ZOSTAŁ OTWARTY SALON BOŃKOWSCY BRITISH AUTO, OFICJALNEGO DEALERA MAREK RANGE ROVER, DEFENDER, DISCOVERY ORAZ JAGUAR. TO WYJĄTKOWY OBIEKT NA MOTORYZACYJNEJ MAPIE STOLICY POMORZA ZACHODNIEGO I REGIONU. ZACHWYCA NOWOCZESNYM DESIGNEM, NAJWYŻSZEJ JAKOŚCI MATERIAŁAMI, DBAŁOŚCIĄ O SZCZEGÓŁY W WYSTROJU WNĘTRZA, PRZESTRONNĄ I KOMFORTOWĄ PRZESTRZENIĄ DLA KLIENTÓW ORAZ DLA PREZENTOWANYCH SAMOCHODÓW, PROFESJONALNĄ I KOMPLEKSOWĄ OBSŁUGĄ, WSPARCIEM PRZY WYBORZE AUTA. DLACZEGO JAGUAR LAND ROVER ZDECYDOWAŁ SIĘ OTWORZYĆ TAKI OBIEKT W SZCZECINIE, NA CZYM POLEGA JEGO WYJĄTKOWOŚĆ ORAZ CO CZEKA NA KLIENTÓW W 2024 ROKU PRESTIŻOWI ZDRADZIŁ MICHAŁ STOLTMANN – PREZES ZARZĄDU ORAZ WSPÓŁWŁAŚCICIEL BOŃKOWSCY BRITISH AUTO SP. Z O.O.

na kartach motoryzacyjnej historii Range Rover zapisał się wielokrotnie jako światowy pionier w różnych dziedzinach, zasłynął z imponujących osiągnięć oraz udziału w rajdach, m.in. rajdzie Paryż- d akar, maratonie londyn-Sydney. na koncie ma również przejazd przez Saharę i ekspedycję j edwabnym Szlakiem.

R ANGE R OVER 4.4 V8 530 KM

Szczeciński salon Jaguar Land Rover jest najnowszym obiektem tej marki w Polsce.

Range Rover wystąpił w ponad 1400 filmach i programach telewizyjnych, w tym w pięciu filmach o  jamesie Bondzie. w krótce po swojej premierze w 1970 roku Range Rover stał się pierwszym pojazdem, który został wystawiony w paryskim luwrze jako „wzorcowe dzieło wzornictwa przemysłowego”.

Obiekt jaki został oddany w Ustowie to kompleks motoryzacyjny łączący nie tylko salon sprzedaży i strefę obsługi klienta, ale również warsztat mechaniczny oraz blacharnię i lakiernię. Całość liczy blisko 3 tys. m2 powierzchni użytkowej. W nowym obiekcie zatrudniamy 30 pracowników. Salon Jaguar Land Rover Bońkowscy British Auto to jedyny salon w Polsce, spełniający wyśrubowane standardy Jaguar Land Rover, który został wybudowany na przestrzeni ostatnich pięciu lat.

światowe gwiazdy, które posiadały Range Rovera, to między innymi k rólowa elżbieta ii, były członek zespołu the Beatles Paul mc c artney, legenda koszykówki michael j ordan oraz hollywoodzka supergwiazda tom Cruise.

f lagowy model marki dzierżącej tę samą nazwę – luksusowy, progresywny oraz dający pełnię możliwości terenowych. d zięki 4.4-litrowemu silnikowi V8, zwiększonemu rozstawowi osi i bogatemu wyposażeniu oferuje niebywałe wrażenia z jazdy. Silniki V8 słyną z charakterystycznego dźwięku, który może dodatkowo zwiększyć przyjemność z jazdy tym pojazdem.

Projekt samochodu jest wizualnie minimalistyczny, ale jednocześnie nowoczesny i funkcjonalny. na uwagę zasługują cyfrowe reflektory led. Posiadają one bowiem funkcję projekcji obrazu, dzięki czemu mogą przywitać nas animacją świetlną. auto jest nietuzinkowe, dzięki wyposażeniu w szereg asystentów i systemów, m.in. system domykania drzwi, system monitorowania ciśnienia w oponach, system awaryjnego hamowania, reagowania na zmęczenie kierow -

Marka jest w Szczecinie dopiero od niecałych 4 lat. Dlaczego na lokalizację takiego obiektu wybrano właśnie stolicę regionu? Jakie kryteria zadecydowały? Nasza grupa jest obecna od 16 lat na lokalnym rynku. Uzupeł -

nienie naszego portfolio o brytyjskie, luksusowe marki miało na celu dotarcie do jeszcze szerszej grupy klientów. Luksus jest coraz bardziej pożądany, a rzeczy nietuzinkowe coraz ciężej dostępne. W naszym regionie do tej pory brakowało oferty w tym segmencie, dlatego na podstawie naszych obserwacji podjęliśmy decyzję o poszerzeniu oferty. W efekcie jesteśmy jedynym salonem marek luksusowych, a tym samym marek Range Rover, Defender, Discovery oraz Jaguar w województwie zachodniopomorskim. Naturalne było podjęcie decyzji o otworzeniu tego salonu w Szczecinie, który jest perłą Pomorza Zachodniego. Rozpoczęliśmy naszą działalność w oparciu o tymczasowy, niewielki obiekt, w charakterze pop-up store’u. Od początku dostrzegliśmy jednak spore zainteresowanie markami Jaguar Land Rover, mieszkańców naszego miasta oraz regionu. Stąd też budowa odpowiedniej infrastruktury była dla nas oczywista.

cy, wspomagający utrzymywanie pasa ruchu, system parkowania z czujnikami z tyłu i przodu, ostrzegania przed kolizją z tyłu, a także aktywny tempomat z asystentem kierowania. ten model wyposażony jest także w wiele opcji dodatkowych, które podnoszą komfort podróżowania, zarówno dla kierowcy, jak i pasażerów. znajdziemy w nim m.in. odgrzewane i wentylowane siedzenia przednie regulowane elektrycznie w 20 kierunkach, a także podgrzewane i wentylowane siedzenia tylne. Ponadto możemy auto wyposażyć w lodówkę w przedniej konsoli centralnej czy wyświetlacz Head up.

Moc silnika: 530 KM

Prędkośćmaksymalna:261km/h

Przyśpieszenie:4,7s.-100km/h

R ANGE R OVER S PORT M y 23 510

AUTOBIOGRAPH y

JAGUAR I-PACE ETROPHY W PEŁNI ELEKTRYCZNY, O MOCY 442 KM

Jakie standardy musiał i musi spełniać nowy salon? Na czym polega wyjątkowość tego obiektu?

luksusowy SuV o sportowym charakterze, produkowany od 2005 roku. z certyfikowanym zasięgiem elektrycznym do 123 km i szybkim ładowaniem prądem stałym, ta hybryda plug -in o wydłużonym zasięgu oferuje zapierające dech osiągi. do tego ma świetne właściwości terenowe. Sprawdza się w najbardziej wymagających warunkach, od koła podbiegunowego po palącą pustynię, na torze wyścigowym i w terenie. do tego jest idealny do jazdy po mieście. warto zaznaczyć, że Range Rover Sport jest jednym z najlepiej sprzedających się aut w swojej klasie. wystarczy na niego spojrzeć — muskularny, nowoczesny i wyrafinowany.

to samochód stworzony do podróży. w y -

Nowy salon musi spełniać szereg globalnych standardów określonych przez Jaguar Land Rover zgodnie z najnowszą strategią House of Brands, w której markami nie są już Jaguar i Land Rover, a Range Rover, Defender, Discovery oraz Jaguar. Wizytówką nowego obiektu jest elegancki i nowoczesny design, wykorzystanie najwyższej jakości materiałów, oraz dbałość o szczegóły w wystroju wnętrza. Salon oferuje przestronną i komfortową przestrzeń dla klientów, gdzie mogą swobodnie zapoznać się z pojazdami, usiąść w nich, oraz skonsultować się z ekspertami. Każdy model samochodu musi być odpowiednio wystawiony, aby klienci mogli go dokładnie obejrzeć i ocenić. Salon powinien posiadać różne wersje i konfiguracje modeli (3x Range Rover, 2x Discovery, 3x Defender, 2x Jaguar) Zatrudniamy wykwalifi kowany personel, który doskonale zna produkty i marki. Klienci oczekują profesjonalnej obsługi i wsparcia przy wyborze samo chodu. Oprócz sprzedaży oferujemy również usługi serwisowe i konserwacyjne w dotychczasowym serwisie, który od począt ku istnienia firmy – koniec 2019 – funkcjonuje jako docelowy serwis wybudowany zgodnie ze wszystkimi globalnymi stan dardami JLR. To ważne, aby zapewnić klientom kompleksową obsługę. Salon został wybudowany w najwyższym reżimie ecobuildingu, z zastosowaniem instalacji fotowoltaicznej oraz wysoką izolacyjnością cieplną ścian i dachu, która pozwala na duże oszczędności energetyczne.

posażony jest w wygodne fotele (przednie z masażem i pamięcią ustawień, podgrzewane i wentylowane, elektrycznie regulowane w 22 kierunkach, z komfortowymi zagłówkami) oraz pneumatyczne zawieszenie świetnie amortyzujące wszelkie nierówności powodujące, że po wielu godzinach jazdy nie czujemy się zmęczeni, i to niezależnie od stanu drogi. auto jest także dobrze wyciszone. o dcina się od zgiełku świata zewnętrznego i pozwala się nam zrelaksować. zresztą odcina się nie tylko od zanieczyszczenia hałasem. na centralnym ekranie można włączyć filtr poprawiający jakość powietrza w kabinie. nietuzinkowe audio sygnowane przez firmę meridian zapewnia realistyczne odwzorowanie dźwięku. Przyjemne dla ucha wrażenia podbijają dodatkowe głośniki wbudowane w zagłówkach. wśród innych rzeczy, które podnoszą komfort podróżujących,

RANGE ROVER SPORT SV NAJMOCNIEJSZY RANGE ROVER SPORT W HISTORII, 635-KONNY UKŁAD TWIN TURBO V8 Z MIĘKKĄ HYBRYDĄ

warto wymienić lodówkę, która znajduje się w przedniej kontroli centralnej. Ponadto pasażerowie mogą oglądać filmy lub podłączyć konsolę, aby zapewnić sobie rozrywkę podczas podróży. dwa 11,4-calowe ekrany o wysokiej rozdzielczości oferują dublowanie ekranu i podłączenie urządzenia przez Hdmi z ciekawostek trzeba wymienić system amazon alexa. dzięki niemu możemy zapytać alexę m.in. o odtwarzanie muzyki. możemy także wykonywać połączenia lub sterować inteligentnymi urządzeniami domowymi, wszystko w trakcie jazdy.

Moc silnika: 510 KM

Mamy październik. Czy można się już pokusić o jakieś pierwsze podsumowanie tegorocznej działalności Jaguar Land Rover w Szczecinie i na Pomorzu Zachodnim?

Prędkośćmaksymalna:225km/h

Przyśpieszenie:5,8s.-100km/h

zapraszamyczytelnikówdoodbyciajazdtestowychw BońkowscyBritish autoorazdonabyciatychmodeliw atrakcyjnymfinansowaniu. ad/fot.Bogusz kluz

Ten rok to okres zdecydowanej poprawy dostępności produktów. Mogę z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, iż problemy wynikające z pocovidowych ograniczeń produkcyjnych, mamy za sobą. Obecnie znacznie skraca się okres oczekiwania na zamówione samochody, co nas bardzo cieszy. W ostatnich tygodniach realizujemy sporo wydań najbardziej prestiżowych

very, Range Rover Velar czy miejski SUV Range Rover Evoque,

Przyszły rok to sporo aktywności z naszej strony, zarówno w Szczecinie jak i regionie. Będziemy blisko naszych obecnychle, w tym potężnego luksusowego SUV-a: Range Rovera Sport w wersji SV, z silnikiem o mocy 635 KM. Jesteśmy przekonani, -

Jakie plany marka wiąże ze szczecińskim obiektem? Jakie oczekiwania ma spełnić?

Nowy obiekt to najwyższe standardy koncernu Jaguar Land Ro ver, miejsce ekspozycji dla tych kultowych, brytyjskich samo chodów. To jednocześnie luksusowa przestrzeń, w której moż na skonfigurować swój wymarzony samochód oraz doposażyć w ciekawe akcesoria. Dla klientów serwisu to miejsce, gdzie mogą w przyjemnej atmosferze poczekać na odbiór swojego samochodu. Warto również zaznaczyć, iż także w tym miejscu w br. uruchomiliśmy najnowocześniejszą w Polsce lakiernię, posiadającą certyfikację zarówno Jaguar Land Rover jak i BMW oraz Mini. Jesteśmy przekonani, że dzięki temu również podnie siemy jakość świadczonych przez nas usług. Chcę także podkre ślić, że to ludzie tworzą wyjątkowość miejsca. Nasi pracownicy to przeszkoleni i posiadający najwyższe certyfikaty fachowcy, zarówno w zakresie serwisowym jak i sprzedażowym. Jestem przekonany, iż mając tak wykwalifikowaną kadrę, nasi klienci będą mieli same pozytywne wrażenia z wizyty w naszym salo nie.

elektryczny, ekologiczny, bezpieczny

BMW i4 to pierwsze całkowicie elektryczne Gran Coupé. Jest połączeniem dynamiki z komfortem i optymalną funkcjonalnością w codziennej eksploatacji. Dzięki technologii BMW eDrive piątej generacji oferuje sportowe osiągi, duży zasięg i przestronność pięciu pełnowymiarowych siedzeń. To wszystko sprawia, że jest to samochód na każdą okazję.

i4 ma aerodynamiczną sylwetkę, długi rozstaw osi i opływową linię dachu. c echą charakterystyczną dla tego modelu są linie w różnych kolorach (np. niebieska w przypadku białego i4), które ciągną się wzdłuż boku pojazdu. wnętrze i4 jest równie nowoczesne. d eska rozdzielcza jest płaska i smukła, poziomy ekran jest ergonomicznie zakrzywiony w stronę kierowcy, a środkowa konsola jest umieszczona wysoko, tak że oddziela

przestrzeń kierowcy i pasażera. B mw to także pomysłowe i praktyczne akcesoria, które można dokupić, takie jak: przenośny wieszak na ubrania, całoroczne dywaniki ze wstawką ze stali szlachetnej, kamerka full Hd, która rejestruje to, co za i przed samochodem, czy dachowy bagażnik.

i4 jest bardzo wydajne. d zięki funkcji c onnected c harging B mw i4 w drodze

naładujemy w 80%, w zaledwie 31 minut. w  domu możemy wygodnie korzystać z B mw wallbox. d zięki mocy do 11 k w akumulator B mw i4 osiąga stan naładowania 100% w zaledwie 8,25 godziny. w  zestawie znajduje się szybka ładowarka uniwersalna B mw do ładowania w domu, kabel ładowania typu 2 do publicznych stacji ładowania oraz karta B mw c harging umożliwiająca dostęp do sieci publicznych stacji ładowania. n a -

ładowane auto ma zasięg do 468 km. wspomniana karta B mw c harging dzięki taryfie a ctive pozwala na ładowanie w całej europie na szczególnie atrakcyjnych warunkach i przez pierwsze 12 miesięcy bez opłaty podstawowej. wraz z nowym B mw i4 przez rok otrzymamy bezpłatnie pakiet ionity Plus, który umożliwia ultraszybkie ładowanie z wielu stacji ładowania ionity High Power c harging.

z alety elektrycznego silnika wiążą się także z bezpieczeństwem. o tóż silnik, jak i akumulator są umieszczone w podłodze pojazdu. Przez to samochód lepiej trzyma się drogi i ma mniejszą tendencję do przechyłów bocznych. a uta elektryczne z reguły są bardzo ciche, prawie niesłyszalne. ten model jest wyposażony w dźwięk, specjalnie skomponowany przez Hansa zimmera, wybitnego kompozytora filmowego, twórcę muzyki, chociażby do ostatniej „ d iuny”. d źwięk w B mw i4 dostosowuje się też do stylu jazdy.

ten model B mw jest bardzo przestronny. o feruje również, spory jak na c oupé bagażnik o pojemności 470 l, który można zwiększyć do 1290 l przez złożenie tylnej kanapy.

wszystkie modele elektryczne B mw dostępne są w ramach korzystnych rat B mw c omfort l ease oraz leasingu 101%. o ferta obejmuje „elektryki”, począwszy od sportowego i dynamicznego B mw i4, przez modele iX, aż po luksusową limuzynę B mw i7.

autor: aneta dolega/fot.Bogusz kluz

i4 eDrive35 Gran Coupé

Moc silnika: 210 kW

Prędkość maksymalna: 190 km/h

Przyspieszenie 0 – 100 km/h: 6s

i4 eDrive40 Gran Coupé

Moc silnika: 250 kW

Prędkość maksymalna: 190 km/h

Przyspieszenie 0-100 km/h: 5,6s

i4 M50 Gran Coupé

Moc silnika: 400 kW

Prędkość maksymalna: 225 km/h

Przyspieszenie 0-100 km/h: 3,9s

BMW i BMW Motorrad Bońkowscy Ustowo 55, 70-001 Szczecin

BMW i MINI Bońkowscy ul. Hangarowa 17, 70-767 Szczecin

BMW Bońkowscy ul. k asprzaka 6G, 66-400 Gorzów Wlkp.

Serwis BMW i MINI Bońkowscy ul. l niana 3, 75-213 koszalin ul. kossaka 102, 64-920 Piła

renault Master

–

ulubieniec przewoźników

To ulubiony samochód dostawczy w Polsce. Od momentu debiutu rynkowego jego wolumen sprzedaży to trzy miliony egzemplarzy. Renault Master jest największym samochodem dostawczym dostępnym w ofercie francuskiej marki. Auto zadebiutowało w 1981 roku razem z mniejszym Renault Trafic. W ofercie dostępne są konfiguracje zarówno z napędem na przód, jak i na tył.

Po kilkunastu latach od premiery poprzednika auto doczekało się nowego wcielenia. Renault master zyskało świeższy design oraz szereg nowoczesnych technologii. uwagę zwraca masywny przedni pas przypominający ciężarowe modele Renault. mamy tu reflektory full led o dużych rozmiarach, które umieszczono po obu stronach sporego grilla. wewnątrz samochodu znajduje się deska rozdzielcza w kształcie litery S, co przyczynia się do zwiększenia przestronności kabiny. Samochód można też łatwo przekształcić w mobilne biuro. oparcie środkowego fotela tworzy po złożeniu stół roboczy, a pod odchylanym siedziskiem znajduje

się schowek, np. na laptop. Ponadto fotel kierowcy posiada regulację pochylenia oparcia oraz lędźwiową. oprócz tego w samochodzie znajdziemy wysuwany schowek na rękawiczki, wysuwany stolik pod komputer z uchwytem na kubek, a także otwarty schowek na konsoli centralnej.

auto posiada szereg systemów, które odpowiadają za bezpieczeństwo. Są wśród nich: system kontroli trakcji, system wspomagania nagłego hamowania, czujnik światła i czujnik deszczu, sygnalizator martwego pola, system wspomagania parkowania przodem, czujnik przedni oraz

kamerę cofania, wskaźnik zmiany biegu, regulator i ogranicznik prędkości, światła przeciwmgłowe, sygnalizację niezapiętych pasów bezpieczeństwa.

Z ABUDOWA

o czywiście nie możemy zapomnieć o zabudowie tego modelu Renault. mamy do wyboru kilkadziesiąt rodzajów rozwiązań dostosowanych do różnego przeznaczenia. ta, którą proponujemy, ma wymiary wewnętrzne: 4200 × 2200 × 2300. Składa się na nią antypoślizgowa podłoga ze sklejki laminowanej, rama pośrednia aluminio -

wa, osiem uchwytów do mocowania ładunku, umieszczonych w profilu obrzeża, burty aluminiowe, wys. 400 mm – stopień z tyłu, plastikowe błotniki, boczne listwy wjazdowe. oprócz tego mamy skrzynkę narzędziową ze zbiornikiem na wodę oraz stelaż aluminiowo -stalowy – deski aluminiowe. Plandeka jest w kolorze czarnym a oświetlenie – diodowe. w opcji dodatkowej mamy m.in.: burtofirankę prawostronną z napinaczem (burta dzielona), spojler dachowy plus owiewki boczne w kolorze białym, windę BaR sterowaną nożnie, migacze ostrzegawcze, a także przedłużenie ramy pojazdu.

ten wszechstronny samochód dostawczy nie tylko nabrał nowoczesnego wyglądu. d o napędu może wykorzystywać, tak jak w przypadku omawianego przez nas modelu – olej napędowy, ale również energię elektryczną lub wodór. jego nowa wersja ponadto cechuje się znacznie obniżonym zużyciem paliwa (średnio o 1,5 l/100 km) i niższym poziomem emisji co2 (o 39 g/km) wnoszącym obecnie poniżej 200 g/km. Przeniesienie napędu na przód lub na tył zapewnia standardowa mechaniczna skrzynia biegów.

ad/foto:dagna drążkowska-majchrowicz

inwestycje w apartamenty nadmorskie

w polsce i w hiszpanii

O szansach i pułapkach inwestowania w tym segmencie rynku rozmawiamy z Piotrem Romanowiczem, Ekspertem Komitetu ds. Nieruchomości Krajowej Izby Gospodarczej oraz założycielem i CEO firmy RENT-nieruchomości ROMANOWICZ, która jest liderem na rynku nieruchomości na Pomorzu Zachodnim.

PiotrRomanowicz

Jak rozpoczęła się Pana kariera w branży nieruchomości i co skłoniło Pana do specjalizacji w nieruchomościach nadmorskich?

moja pasja do nieruchomości rozpoczęła się ponad 30 lat temu, kiedy to postanowiłem założyć własną firmę. dzięki pracy w niemieckiej telewizji aRd, szkoleniu w cushman & wakefield w San francisco i RemaX w  chicago, a także wsparciu zdobytym dzięki certyfikacji od national association of RealtoRS, zbudowałem solidne fundamenty, które pozwoliły mi na rozwój w branży nieruchomości na Pomorzu zachodnim. zawsze fascynował mnie dynamiczny charakter tego rynku i możliwość pomagania ludziom w realizacji ich marzeń o własnym domu czy miejscu na inwestycje. Specjalizacja w nieruchomościach nadmorskich w Polsce i w Hiszpanii wynikła z osobistego zainteresowania tymi regionami oraz z identyfikacji unikalnych możliwości, jakie oferują inwestorom. nadmorskie nieruchomości to nie tylko piękne widoki i bliskość natury, ale także stabilne inwestycje o potencjalnie wysokich zwrotach. w ciągu tego czasu przeprowadziliśmy ponad 18 tys. transakcji i jesteśmy obecni z naszymi biurami nad morzem w topowych lokalizacjach oraz w marbelli na costa de Sol w Hiszpanii.

Dlaczego inwestycje w nieruchomości nadmorskie cieszą się tak dużym zainteresowaniem?

z kilku kluczowych powodów. Po pierwsze, jest to kwestia ograniczonej dostępności takich nieruchomości i ich niepowtarzalnej lokalizacji, co zwiększa ich wartość. Po drugie, apartamenty nadmorskie oferują możliwość generowania dochodu z wynajmu, co przyciąga inwestorów szukających pasywnych źródeł przychodu. Po trzecie są one postrzegane jako prestiżowe, co sprawia, że inwestycja ta ma również wymiar emocjonalny. wreszcie żyjemy coraz bardziej aktywnie i jesteśmy coraz bardziej mobilni. wybuch wojny na ukrainie i obecna sytuacja geopolityczna jeszcze bardziej zwiększyły zainteresowanie naszych rodaków nieruchomościami w Hiszpanii.

Jakie są kluczowe różnice między rynkiem polskim a hiszpańskim?

Poza oczywistymi różnicami klimatycznymi, rynki te różnią się również dynamiką cenową i prawną. Hiszpania, ze swoją stabilną pozycją na rynku turystycznym, oferuje bardziej przewidywalne środowisko inwestycyjne, ale również wyższe ceny zakupu. Polska natomiast jako rynek wschodzący oferuje większy potencjał wzrostu cen, ale niesie za sobą większe ryzyko. kluczowa jest również różnica w prawie dotyczącym wynajmu krótkoterminowego i opodatkowania.

Jakie są największe szanse dla inwestorów zainteresowanych apartamentami nadmorskim w tych lokalizacjach?

jedną z największych szans jest rosnące zainteresowanie turystów oraz osób szukających drugich domów w atrakcyjnych

lokalizacjach nadmorskich. w Polsce rozwój infrastruktury i wzrost zainteresowania wypoczynkiem nad Bałtykiem sprzyjają inwestycjom. Hiszpania, ze swoją bogatą ofertą kulturalną i doskonałymi warunkami pogodowymi przyciąga turystów z całego świata przez cały rok. dla obu destynacji kluczem jest wybór odpowiedniej lokalizacji nieruchomości, która zapewni atrakcyjność zarówno dla turystów, jak i potencjalnych długoterminowych najemców. w obu tych destynacjach obserwujemy trend wzrostu cen nieruchomości nadmorskich, co może przekładać się na atrakcyjne stopy zwrotu dla inwestorów. dodatkowo, inwestycje w nieruchomości nadmorskie mogą oferować stabilny dochód z wynajmu oraz potencjał długoterminowego wzrostu wartości. Różnice klimatyczne między Polską a Hiszpanią sprawiają też, że inwestorzy mogą zdywersyfikować swoje portfele, co minimalizuje ryzyko.

Jakie pułapki mogą czekać na nieostrożnych inwestorów na rynku nieruchomości nadmorskich?

Ryzyko związane z inwestowaniem w nieruchomości nadmorskie często wiąże się z niewystarczającą wiedzą o tym rynku oraz nieuwzględnieniem jego lokalnej specyfiki. jedną z głównych pułapek jest niewłaściwa ocena lokalizacji i potencjału inwestycyjnego oraz kierowanie się wyłącznie najniższą ceną. często u inwestorów emocje biorą górę, a nie solidna analiza rynku. Powinni być świadomi takich czynników jak zmienność sezonowa, lokalne regulacje dotyczące wynajmu krótkoterminowego, a także

potencjalnych problemów związanych z utrzymaniem i eksploatacją nieruchomości w warunkach nadmorskich. kluczowe jest również zrozumienie lokalnego rynku i preferencji klientów, co pozwala uniknąć inwestycji w nieruchomości, które później trudno wynająć lub ponownie sprzedać w dobrej cenie.

Jak zatem uniknąć tych wszystkich pułapek? coraz większa podaż różnych nieruchomości na tym rynku, zarówno w Polsce, jak i w Hiszpanii, będzie także coraz większym wyzwaniem dla kupujących, aby wybrać tę dobrą nieruchomość. dlatego współpraca z dobrym doradcą na pewno pozwala uniknąć tych wszystkich błędów, o których wspomniałem powyżej. doskonale zna on nowe inwestycje i rynek wtórny oraz ich plusy i minusy. dzięki współpracy klient oszczędza bezcenny czas, pieniądze i często wiele niepotrzebnych nerwów – zarówno przy kupnie, jak i przy sprzedaży nieruchomości. dobry doradca nie myśli w kategorii jednej transakcji, lecz długofalowej współpracy. właśnie dlatego zadowoleni klienci wracają do niego i polecają swoim znajomym. warto podkreślić jeszcze jeden aspekt. zakup lub sprzedaż nieruchomości to zwykle duża, złożona operacja finansowo-prawna, coraz częściej przeprowadzana na odległość, dobry doradca dzięki swojemu doświadczeniu pomoże sprawnie przejść przez cały ten proces.

Jakie strategie inwestycyjne Pan rekomenduje?

zalecam ostrożność i dokładną analizę przed

dokonaniem inwestycji. inwestorzy powinni zwrócić uwagę na lokalizację, dostępność infrastruktury turystycznej oraz dane dotyczące wcześniejszego wynajmu danej nieruchomości. istotne jest również posiadanie zrozumienia dla lokalnych regulacji prawnych. dywersyfikacja portfela poprzez inwestycje w różne lokalizacje jak na przykład zarówno w Polsce w Hiszpanii oraz różne typy nieruchomości może również zmniejszyć ewentualne ryzyko.

Jakie są Pana przewidywania dla rynku nieruchomości nadmorskich w najbliższych latach?

wierzę, że rynek nieruchomości wakacyjnych będzie nadal rósł, zarówno w Polsce, jak i w Hiszpanii. trend w kierunku zdrowego i aktywnego stylu życia, bliskości natury oraz poszukiwania bezpiecznych miejsc wypoczynku, będzie sprzyjał rozwojowi tego segmentu rynku. Pandemia i wybuch wojny na ukrainie, tylko przyspieszyły rozwój rynku nieruchomości nadmorskich. myślę, że kolejne inwestycje będą jeszcze lepsze jakościowo i bardziej proekologiczne. Będą oferowały jeszcze więcej nowoczesnych atrakcji, aby pobyt nad morzem był interesujący przez cały rok. odnawialne źródła energii redukujące koszty eksploatacyjne i ślad co2 będą stawały się standardem. jednym z głównych wyzwań będzie zmienność rynku, która może być spowodowana czynnikami ekonomicznymi, politycznymi czy nawet zmianami klimatycznymi.

rozmawiał:dariuszStaniewski/ foto:materiałyprasowe

p iotr r omanowic Z

Ceo & Founder reN t – nieruchomości. ekspert komitetu ds. Nieruchomości k rajowej izby Gospodarczej. Wykładowca w Wyższej Szkole Handlu i Prawa im. r yszarda ł azarskiego w Warszawie. Przedsiębiorca, ekspert w dziedzinie sprzedaży i inwestowania w nieruchomości. Germanista i tłumacz przysięgły. Absolwent ‪Universität zu köln oraz Uniwersytetu Szczecińskiego. Wykładowca w  kölner Privatschule r emes & kochs Gb r w  kolonii. Pracował w dziale gospodarczym niemieckiej telewizji publicznej A r D. Szkolił się w Cushman & Wakefield w San Francisco i w  reMAX w Chicago. Certyfikowany członek amerykańskiego stowarzyszenia National Association of re A ltor S. o d 30 lat prowadzi własną firmę reN t–nieruchomości, która jest liderem rynku nieruchomości na Pomorzu Zachodnim. Przez ten czas firma z sukcesem przeprowadziła ponad 18 000 transakcji. Współpracuje i doradza klientom indywidualnym i biznesowym. Zbudował sieć własnych biur, obsługujących cały region zachodniopomorski, specjalizując się w sprzedaży nieruchomości nadmorskich w Polsce i w Marbelli w Hiszpanii. Dzięki swojemu bogatemu doświadczeniu zawodowemu jest zapraszany jako ekspert do polskich i niemieckich mediów takich jak: telewizja t VN24, t VN24 BiS, ZDF, Gazeta Wyborcza, Der Spiegel, Hamburger Abendblatt.

prowadzenie księgowości — samodzielnie czy z profesjonalną pomocą?

Zakładając firmę, ważne jest wybranie formy opodatkowania i sposobu prowadzenia rozliczeń podatkowych. Warto zastanowić się nad tym, czy prowadzenie księgowości we własnym zakresie jest najlepszym rozwiązaniem, czy też lepiej zlecić to profesjonalistom.

Prowadzenie księgowości samemu może wydawać się atrakcyjne ze względu na dostępność informacji w  internecie. Problemem może być ewidencja dla celów Vat i wysyłanie co miesiąc plików jPk Vat a le i w tym przypadku jest do dyspozycji darmowa aplikacja ministerialna. choć samodzielne prowadzenie księgowości może być tańsze, warto rozważyć, czy jest to najbardziej efektywne rozwiązanie.

czas poświęcony na sprawy księgowe może być lepiej wykorzystany na rozwój biznesu. jeżeli jednak chcemy ograniczyć ryzyko i czas spędzany nad edukowaniem w notorycznie zmieniających się przepisach podatkowych staniemy przed dylematem jak wybrać właściwego specjalistę, któremu będziemy mogli zaufać i spokojnie zająć się rozwojem własnego biznesu — mówi a gnieszka zamaro-wiśniewska, dyrektorka

operacyjna zamaro tax & accounting sp. z o.o.

RóżNORODNOŚ ć MOżLIWOŚCI

na polskim rynku istnieje wiele firm oferujących usługi księgowe. jednak tylko wybrane z nich potrafią sprostać wymaganiom dzisiejszego biznesu. Różnice między nimi wynikają głównie z zakresu ich działalności, oferowanych

usług oraz rodzaju klientów. jakie oferty znajdziemy na rynku? Banki często udostępniają swoje aplikacje czy usługi księgowe online, duże platformy internetowe prowadzące księgowość online bez dopasowania ewidencji do indywidualnych wymagań bądź specyficznych rozliczeń występujących w niektórych formach działalności; księgowe etatowe prowadzące rozliczenia podatkowe w warunkach domowych, jednoosobowe biura rachunkowe, biura rachunkowe zatrudniające kilku, kilkunastu pracowników, czasem z oddzielnymi kadrami czy specjalizacjami wewnątrz zespołów, czy też duże kancelarie podatkowe. każda z powyższych form prowadzenia księgowości ma różne podejścia do klienta, sposoby reagowania na jego potrzeby czy istniejące procedury w organizacji.

K LUCZOWE CZ y NNIKI PRZ y W y BORZE BIURA

RACHUNKOWEGO

obecnie usługi księgowe może świadczyć każdy. nie ma wymagań w zakresie wykształcenia czy certyfikacji zawodu. certyfikaty poświadczające uprawnienia do prowadzenia księgowości wydawano do 10 sierpnia 2014 roku. Po 10 latach uwolnienia zawodu księgowego pojawiają się próby ponownej jego certyfikacji jako zawodu zaufania publicznego. obecnie dostępne certyfikaty wystawiane są przez komercyjne firmy. Przyznają je odpłatnie po spełnieniu dość niskich wymagań, w tym testów do wielokrotnego wypełnienia – wyjaśnia dyrektorka operacyjna zamaro tax.

w ybór księgowego nie jest prosty. na co dzień atakują nas reklamy typu „księgowość za złotówkę” czy informacje o rzetelności i profesjonalnych usługach jakichś biur. w takich warunkach polegamy często na poleceniach znajomych, opiniach w internecie czy wyborze księgowej z bliskiego otoczenia. Polecenia nie zawsze się sprawdzą. dużo zależy od formy prowadzonej działalności i branży. to, co działa dobrze u kosmetyczki w  jdg , nie sprawdzi się w przypadku spółki akcyjnej. Również opinia nie zawsze ma przełożenie na zadowolenie klienta. nie wszystkie zawarte np. w internecie opinie są wiarygodne, niektóre mogą być stronnicze. warto rozmawiać bezpośrednio z obecnymi lub byłymi klientami biura rachunkowego.

N A CO WARTO ZWRACAć UWAG ę?

Profesjonalna strona internetowa czy wizytówka biura z zakresem usług, doświadczeniem i pokazaniem zespołu stanowi dobre źródło poszukiwań. warto zwrócić uwagę czy biuro ma polisę ubezpieczeniową. jest ona wymagana jedynie w przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych. k sięgowość uproszczona nie posiada takich obowiązków. minimalna kwota ubezpieczenia to 10 tys. euro. obsługa kadr i płac czy doradztwa wymaga zawarcia dodatkowych, nieobowiązkowych polis. ważne jest czy biuro korzysta z legalnego oprogramowania i ma wykupione licencje, czy jest ono rozwijane

i aktualizowane do zmieniających się wymogów prawnych, czy inwestuje w technologie informatyczne, systemy bezpieczeństwa oraz ochronę danych.

Bezpieczeństwo i kontrola mają równie duże znaczenie, co jakość świadczonych usług. d obre biuro rachunkowe zadba o swoich klientów, udostępniając im programy do fakturowania czy platformy do wymiany dokumentów, co eliminuje ograniczenia związane z lokalizacją firmy. warto sprawdzić jak zabezpieczone są serwery biura, czy istnieje polityka bezpieczeństwa danych oraz jak wygląda obieg dokumentów między biurem a klientem. kolejny element to doświadczenie kadry. Szczególnie jeśli firma klienta działa w skomplikowanej lub specyficznej branży. ważne wtedy jest nieustanne podnoszenie kwalifikacji.

wszechstronne i multidyscyplinarne wykształcenie jest priorytetem zamaro tax & accounting sp. z o.o. przy doborze kadry. warto sprawdzić, czy pracownicy danego biura rachunkowego doszkalają się we własnym zakresie, czy też firma inwestuje w zorganizowany sposób w personel. warto zadać pytanie, jak biuro wspiera działalność klienta, jaki jest zespół, jakie ma doświadczenie i czy jest możliwy kontakt bezpośredni z księgową prowadzącą. d obra księgowa powinna być dyskretna i lojalna wobec klienta. nasze biuro zachowuje szczególne procedury w tym zakresie, a każdy księgowy jest zobowiązany do zachowania wszelkiej poufności o pozyskanych informacjach – dodaje a gnieszka zamaro-wiśniewska.

K LUCZ DO SUKCESU — SPECJALIZACJA

Biura rachunkowe ukierunkowują się, w jakich ewidencjach i branżach będą się specjalizować. warto na to zwrócić uwagę, gdyż są takie, które specjalizują się w rozliczeniach marynarzy czy osób fizycznych podejmujących pracę za granicą, inne zajmują się jedynie uproszczonymi ewidencjami gospodarczymi. Są też biura obsługujące flipy i branżę wynajmu nieruchomości. zdecydowanie mniej biur świadczy usługę prowadzenia ksiąg rachunkowych, ze względu na obowiązkowe ubezpieczenie i niezbędną wiedzę. to najtrudniejszy, najbardziej skomplikowany sposób rozliczenia. Sprawozdawczość finansowa to lata nauki, tu nie ma możliwości zdobycia doświadczenia bez praktyki w zawodzie.

Biuro zamaro tax & accounting specjalizuje się w spedycji morskiej, żegludze śródlądowej i usługach agencji statkowych. nasza znajomość tej branży sięga roku 2000. o d kilkunastu lat prowadzimy też księgi branży usług budowlanych w tym rozliczania kontraktów długoterminowych oraz sprzedaży internetowej – e-commerce. Spółki międzynarodowe z raportowaniem centralnym też nie są nam obce. Biuro ma wsparcie biegłego rewidenta oraz kancelarii prawnej. ma to szczególne znaczenie przy większych podmiotach gospodarczych, gdyż firmy podlegające badaniu sprawozdania finansowego wiedzą, że zapewnimy

bezproblemową obsługę weryfikacji ksiąg – stwierdziła dyrektorka operacyjna zamaro tax.

KORZ yŚCI Z US łUG

BIURA RACHUNKOWEGO

w ybierając biuro rachunkowe, warto dokładnie przeanalizować proponowane przez nie ceny i zestawić je z ofertami konkurencji. d obre biuro rachunkowe może znacznie przyspieszyć i usprawnić przepływ informacji finansowej w firmie, co w rezultacie przyniesie oszczędności. z drugiej strony, niewłaściwy wybór biura może przynieść firmie szereg ryzyk finansowych i prawnych. w ybierając, warto zatem kierować się jego specjalizacją. to, które sprawdzi się u osoby będącej na ryczałcie, nie będzie odpowiednie dla spółki. Porównując ceny, weryfikujmy, co jest zawarte w danej stawce. niższe ceny mogą wydawać się kuszące, ale istotne jest sprawdzenie, czy nie są one powiązane z ograniczonym zakresem usług lub dodatkowymi opłatami. z drugiej strony, wyższe stawki mogą oznaczać bardziej kompleksowe wsparcie i dostęp do doświadczonych specjalistów. czasami wybór nieco droższej opcji może przynieść większe korzyści w dłuższej

perspektywie, np. poprzez strategiczne doradztwo, pomoc w optymalizacji podatkowej lub zapewnienie wyższego poziomu spersonalizowanych usług. warto rozważyć czy potrzeba pomocy tylko w zakresie podstawowej księgowości, czy też szukamy wsparcia w bardziej złożonych kwestiach finansowych. mogą nimi być audyty, planowanie podatkowe czy doradztwo biznesowe.

KOMPLETNOŚ ć INFORMACJI , BEZPIECZEń STWO US łUG

d oświadczeni klienci zwracają uwagę na zastępowalność księgowych, ich dyspozycyjność, ale także przypisanie księgowej do firmy co pozwala na dostosowanie się do indywidualnych potrzeb i wymagań przedsiębiorcy. nie bez znaczenia jest też częstotliwość otrzymywanych sprawozdań finansowych, zestawień rozrachunków z kontrahentami czy informacji o brakujących dokumentach. dużą wartością jest współpraca z profesjonalnymi podmiotami: biegłym rewidentem czy kancelarią prawną. ogranicza to ryzyka błędu i odpowiedzialności kierownictwa za prowadzenie spraw spółki. w ykwalifikowana księgowa nie tylko zaksięguje operacje gospodarcze, ale wyłapie nieprawidłowości czy zwróci uwagę na kwestie wymagające szerszego omówienia. znaczenie ma również sama organizacja biura – czy ma wydzieloną obsługę kadrowo-płacową i dwustopniową weryfikację, nadzór nad pracą księgowych. duże firmy mogą potrzebować wsparcia w zakresie audytów, analiz finansowych, planowania podatkowego czy doradztwa strategicznego. dla nich ważne jest również, aby biuro rachunkowe miało doświadczenie w pracy z firmami o podobnej skali i strukturze.

W EWN ę TRZNA KSI ęGOWOŚ ć

VS . BIURO RACHUNKOWE

Przedsiębiorcy często zastanawiają się, czy rozwijać własny dział księgowości, czy postawić na usługi biura rachunkowego. każde z tych rozwiązań ma swoje wady i zalety. w przypadku jednoosobowych działów księgowych możemy być np. pozbawieni ciągłości pracy księgowej z dnia na dzień. do tego dochodzi poprawność wyliczeń i odpowiedzialność za pomyłki – pracownik odpowiada maksymalnie do trzykrotności wynagrodzenia, biuro zgodnie z umową zabezpieczoną polisą oc księgowość wewnątrz firmy wymaga dodatkowych nakładów czasowych na kontrolę pracy księgowych, organizację pracy oraz ponoszenia dodatkowych kosztów dostępu do szkoleń, literatury fachowej, platform podatkowych i oprogramowania finansowego. dobre biuro rachunkowe również ponosi te koszty. Są one jednak wpisane w profesjonalną działalność i rozkładają się na wszystkich klientów biura.

K LUCZOWA DEC y ZJA DLA FIRM y w ybór biura rachunkowego to decyzja na lata. to strategiczny wybór partnera mogący mieć wpływ na prowadzenie biznesu, jego komfort i bezpieczeństwo.

zamaro tax & accounting świadomie rozwija kompetencje pracownicze i stawia na partnerstwo między klientem a biurem. w ysoką jakość usług opieramy na sformalizowanych procedurach oferując jednocześnie indywidualne podejście do klienta i jego biznesu. Specjalizujemy się w prowadzeniu księgowości zgodnie z ustawą o rachunkowości spółek, fundacji rodzinnych czy dużych stowarzyszeń. gwarantem najwyższych standardów jest bieżący nadzór biegłego rewidenta. jesteśmy elastyczni i otwarci na potrzeby naszych klientów – zapewnia a gnieszka zamarowiśniewska.

ds/foto:alicjauszyńska

fundacja rodzinna, czyli skuteczne zabezpieczenie majątku

Fundacja Rodzinna to nowa instytucja w polskim prawodawstwie, której podstawowym celem jest gromadzenie, pomnażanie i zabezpieczenie rodzinnych majątków.

każdy większy majątek trzeba chronić. dotyczy to nie tylko przedsiębiorców, ale każdej osoby, która ma zgromadzony majątek inwestycyjny rzędu kilku milionów złotych. to wystarczająca granica do powołania fundacji rodzinnej. – dotyczy to przede wszystkim ryzyk osobistych, związanych z odpowiedzialnością za prowadzony biznes (np. bycie członkiem zarządu, czy komplementariuszem), ale, też tych wynikających ze zdarzeń losowych lub nałogów – wyjaśnia michał wojtas, doradca podatkowy i sukcesyjny. – dotyczy to także problemów jednego biznesu czy inwestycji, które mogą zagrozić innym spółkom, inwestycjom tych samych właścicieli. wprowadzenie majątku do fundacji rodzinnej odcina te poszczególne ryzyka i ochrania majątek, którego właścicielem jest fundacja rodzinna.

ZACZNIJ OD OCHRONy MAJĄTKU. POTEM GO POMNAż AJ

fundacja rodzinna idealnie nadaje się do gromadzenia majątku rodzinnego, utrzymania go w całości w jednym podmiocie i inwesto -

wania z korzyścią dla jej beneficjentów a nimi są najczęściej członkowie najbliższej rodziny. fundacja zapewnia nieśmiertelność majątku, bowiem wychodzi on spod klasycznych zasad spadkobrania. dzięki niej można uniknąć sporów między pokoleniami co do podziału majątku, spłaty części firmy pomiędzy spadkobiercami, roszczeń zachowkowych, które mogą stanowić ogromne obciążenia majątkowe oraz mentalne dla sukcesorów w firmach rodzinnych. – fundatorzy mają wyjątkowe narzędzie do motywowania przyszłych pokoleń. żeby następcom chciało się chcieć – podkreśla michał wojtas. – ten temat jest dla nas bardzo ważny przy konstruowaniu statutu fundacji rodzinnej, bowiem każda rodzina jest inna, nestorzy mają różne wartości i filozofie życiowe, które chcą przekazać następnym pokoleniom. dzięki przemyślanym zapisom pomagamy uniknąć sytuacji klasycznej sukcesji międzypokoleniowej, która sprowadza się do aktualnego na całym świecie powiedzenia: „ojciec rozwija, syn utrzymuje, wnuk konsumuje”. dzięki fundacji rodzinnej przyszłe pokolenia mogą być bogatsze zarówno majątkowo, jak i życiowo.

OD CZEGO ZACZĄć, ABy POWO ł Ać FUNDACJę RODZINNĄ?

– od rozmowy z nami – dodaje teresa kuliberda-wojtas, doradca sukcesyjny i mediator. – jako doświadczeni doradcy sukcesyjni patrzący z różnych perspektyw skupiamy się na identyfikacji potrzeb nestorów i sukcesorów, dobierając odpowiednie narzędzia do budowania firmy i majątku rodzinnego na pokolenia. Przekazanie wiedzy, rozmowy, pytania i tematy do przemyślenia przez rodzinę to nasza codzienna praktyka. konkretne zapisy statutu, w szczególności kwestie prawne są już tylko wypadkową tego co ustalimy podczas przygotowania statutu dla fundatorów i ich rodziny. Stoimy także na stanowisku, że warto od razu przygotować najpełniejszą i najbardziej przemyślaną wersję statutu przyszłej fundacji rodzinnej. nikt bowiem nie zna dnia ani godziny, kiedy może go zabraknąć. utrata fundatora, który sporządził krótki i prosty statut, aby go później dopracować, jest nieodwracalna i bywa fatalna w skutkach. dlatego warto być przygotowanym.

k ancelaria Podatkowa i Sukcesyjna Michał Wojtas | ul. k aszubska 53/1, Szczecin teresa kuliberda–Wojtas, tel. 605 542 443, tkw@sukces–ja.pl Michał Wojtas, tel. 664 993 396, mw@sukces–ja.pl www.sukces–ja.pl

hMi – 10 lat budowania marki

Systemy grzewcze, gazowe i te na paliwo stałe, niezwykle dynamicznie przechodzą do historii w nowym budownictwie. Ich miejsce zastępują pompy ciepła, które są przyjazne środowisku i niezwykle oszczędne. HMI to szczecińska firma, która specjalizuje się w pompach ciepła w branży sanitarnej, wyznacza standardy w zakresie stosowania w budownictwie nowoczesnych technologii wzajemnie się uzupełniających, nie tylko źródeł ciepła, ale także systemów z rekuperacją, uzdatnianiem wody, ogrzewania i chłodzenia.

tej wiosny firma, którą założył i prowadzi Hubert marzyński, skończy 10 lat. to dobry moment na małe podsumowanie i spojrzenie na branżę, która ma wielki wpływ na naszą przyszłość.

Panie Hubercie, 10 lat to ładny jubileusz, który pozwala na refleksję. Pana pomysł na biznes się sprawdził, wyprzedził Pan przyszłość. W dobie aktualnej polityki energetycznej pompy ciepła to urządzenia, które będą nieodzowną częścią każdego domu. Wiedział Pan, że to się uda? eksperci mówią, że jeżeli firma przetrwa 5 lat, to jest na dobrej drodze do dalszego, bezpiecznego rozwoju. kiedy zakładałem firmę, moim wyjściowym założeniem było stworzenie takiego przedsiębiorstwa, które-

go wykonane zadania dla kontrahenta będą jednocześnie wizytówką firmy, które będzie miało zawsze zadowolonych klientów. obserwując rynek szczeciński, dostrzegłem pewną niszę dotyczącą funkcjonowania takiego przedsiębiorstwa jak moje. jeżeli zaprasza się naszą firmę do realizacji zadania, jakim jest dostawa i montaż wspomnianych instalacji, to współpracujemy jeszcze długo po zakończeniu umowy. oznacza to, że klienta obsługujemy w zakresie, serwisu, konserwacji, higieny instalacji i dbania o inżynierię środowiska w budynku w ramach zaplanowanych i wykonanych systemów. w przypadku wykonanych usług innych firm budowlanych o profilu konstrukcja, stan surowy otwarty, elewacja, to po wykonaniu te firmy nie wracają do obsługi serwisowej i nie ma tam po -

trzeby tworzenia takiej opieki, jak w mojej firmie.

Dlaczego akurat HMI pozostaje z klientem jeszcze na długo po zakończeniu realizacji? dlatego, że odpowiadamy, przez cały okres użytkowania budynku, za wszystkie pięć zmysłów klienta, odnosząc się do funkcjonowania instalacji w jego budynku. Pierwszy zmysł to smak, czyli istotna jest jakość wody, którą wykorzystujemy na co dzień do spożywania.

drugi zmysł to słuch. chodzi o to, żeby tych instalacji, które założyliśmy, nie słyszeć, żeby nam nie dokuczały. kolejnym jest węch, który wiąże się z systemem wentylacji. tu chodzi o to, żebyśmy w domu zawsze czuli zapach świeżego powietrza, niezależnie od pory dnia

i tego, co akurat w tym domu robimy. ta skuteczność wentylacji jest kluczowa. następny zmysł to dotyk, który daje się we znaki poprzez odczucie temperatury. to ważne, aby była dla nas komfortowa srogą zimą, jak i latem, podczas upałów. ten dotyk jest szalenie ważny również w kontekście wilgotności powietrza, zarówno w sezonie letnim, jak i w sezonie grzewczym, a także wody, z której korzystamy, która dzięki nam, jest miękka i jest udogodnieniem przy codziennej higienie. i ostatni nasz zmysł – wzrok. te wszystkie instalacje oprócz tego, że muszą nam dobrze służyć, pod względem wizualnym również mają nam się kojarzyć z jakością i wysokim standardem.

Przestrzeganie tych zasad przynosi dobry efekt.

tak, ale nie byłoby takiego efektu bez naszych klientów, którzy nam zaufali i zaprosili do realizacji naszych pomysłów na swoich inwestycjach. każdemu poświęciliśmy całą moc czasu i zaangażowania całego zespołu. Przy ponad 300 realizacjach naszej firmy mieliśmy różne doświadczenia. czasami stawiano nam bardzo wysoko poprzeczkę, ale zawsze osiągaliśmy cel, tak, by klient był zadowolony.

Co na taki stan rzeczy najbardziej wpływa? Co jest dla Pana najważniejsze w tej branży?

odpowiedzialność. w tym słowie zawarta jest cała moc sprawcza tworzenia prawidłowej i dobrze postrzeganej firmy. ta odpowiedzialność polega na tym, że w momencie wykonywania zadań ważne jest, by klient miał pewność, że zaufał odpowiedniej osobie, odpowiednim pracownikom, odpowiedniej firmie. technologia ma się

zgadzać z wytycznymi, wybrane rozwiązania mają spełniać oczekiwania, efekt końcowy musi zostać osiągnięty. jeśli pojawi się jakiś niepokój lub usterka, to klient ma mieć pewność, że nie zostanie z tym sam i ma z naszej strony zapewnioną pomoc.

Stworzył Pan HMI właściwie od zera. Jakim jest Pan szefem? Czym się Pan kieruje w tej pracy?

w pracy kieruję się wieloma zasadami, czy złotymi myślami. Starczyłoby na książkę (śmiech). jedna z maksym, która mi towarzyszy i związana jest z odpowiedzialnością to — „Rób, jak uważasz, ale uważaj, jak robisz”. druga moja ulubiona myśl brzmi: „najlepszą metodą przewidywania przyszłości jest jej tworzenie”. według mnie, szef nie powinien być osobą wydającą polecenia, tylko swoją postawą wyraża pozycję lidera, który złapie za rękę i pokaże: chodź, damy radę, zrobimy, ogarniemy, trzeba to przemyśleć i porozmawiać. w mojej firmie nie tworzę aury poleceń służbowych. Raczej stosuję takie zwroty, jak: zwracam się prośbą…, jak mogę ci pomóc w rozwiązaniu problemu?, jak ty go widzisz?, jakiego narzędzia potrzebujemy, żeby problem rozwiązać?. Słuchanie i wspieranie załogi są tymi czynnikami, które dają poczucie samorealizacji. zależy mi, by każda osoba, która jest częścią firmy, dobrze ją kojarzyła i się z nią identyfikowała.

Jaka jest przyszłość Pana branży? Myśli Pan o niej, o przyszłości? myśląc o przyszłości, nie można zapominać o geopolityce. jesteśmy obciążeni dużymi napięciami, pomiędzy poszczególnymi interesariuszami i traktatami, które dają pewnego rodzaju poczucie bezpieczeństwa, ale również zagrożenia. w roli tych

p ompa ciepła

– technologia pr Z ys Z łości. d lac Z ego warto ją wy B rać?

• Najbardziej efektywny system grzewczy

• system grzewczy przyszłości, który staje się powszechny jak samochody elektryczne

• jest jedną z najbardziej niezawodnych technologii grzewczych (żywotność sprężarki to ok. 20-25 lat)

• funkcjonuje bez palnego paliwa w budynku

• nie emituje szkodliwych spalin w budynku i wokół budynku

• zasilana prądem, to bezpieczeństwo dostawy energii elektrycznej od operatora lub generowanie samodzielnie energii elektrycznej z agregatu prądotwórczego (generatora)

• może być alternatywnie zasilana odpowiednio dobranym agregatem prądotwórczym w przypadku awarii zasilania po stronie operatora

• obniża znacząco koszty ogrzewania

• to opłacalna inwestycja (amortyzuje się szybko w stosunku do ogrzewania propanem, olejem opałowym, a teraz względem pelletu, ekogroszku czy nawet gazu)

• to opłacalna inwestycja w Twoją emeryturę (niższe koszty eksploatacji budynku, w więc więcej pieniędzy zostaje w domowym budżecie)

• to idealne źródło ciepła w połączeniu z fotowoltaiką odzyskującą energię elektryczną ze Słońca

• podnosi wartość rynkową budynku, w którym jest zamontowana

• nie wymaga pomieszczenia kotłowni i nie wymaga dużo miejsca zabudowy

• nie wymaga wykonania pomiarów spalin i nie wymaga podłączenia komina

• jest niezwykle prosta w obsłudze

• nie wymaga przyłącza gazu lub składu opału

• może tanio i efektywnie chłodzić pomieszczenia, stosując odpowiednio rozbudowane systemy

• obniża emisję CO2, zużycie energii pierwotnej

• korzysta z dużego udziału energii odnawialnej

Firma HMI z siedzibą w Szczecinie oferuje kompleksową usługę instalacyjną obejmującą projekt, dostawę i montaż w zakresie systemów wentylacji mechanicznej, systemów grzewczych i hydraulicznych oraz systemów sanitarnych. Każdy nasz system jest zaprojektowany oraz przemyślany w taki sposób, aby zwiększyć efektywność w zakresie ogrzewania i chłodzenia, poprawiać parametry jakości powietrza, a także dbać o niskie koszty eksploatacji. Oferta firmy obejmuje: pompy ciepła powietrzne i gruntowe, wentylacje z odzyskiem ciepła (rekuperacja), kotłownie gazowe, ogrzewanie centralne, ogrzewanie podłogowe, ogrzewanie grzejnikowe, uzdatnianie wody, instalacje hydrauliczne, (woda użytkowa i kanalizacja), odkurzacze centralne, automatykę sterującą instalacjami.

interesariuszy są m.in. dostawcy paliw, które to paliwa, w pewnym momencie, skończą się w dystrybucji. te paliwa to nie tylko ropa, ale także gaz, który napędza elektrownie, odpowiada za ogrzewanie i kotły gazowe, to również węgiel, który generuje w Polsce energię elektryczną, ale też wysokie koszty emisji co2. Ponadto paliwa kopalne to te, które, w ramach procesu spalania generują zanieczyszczenia i zagrażają środowisku i zdrowiu. w związku z tym, że zależy nam na ochronie środowiska i ochronie naszej planety, ochronie naszego dobrego zdrowia, w co zaangażowana jest unia europejska poprzez regulacje dla mieszkańców europy, to coraz chętniej korzystamy z odnawialnych źródeł energii, takich jak: systemy fotowoltaiki, farmy wiatrowe czy przetwarzanie produktów ubocznych w higieniczny sposób, ale również pomp ciepła. to korzystanie z odnawialnych źródeł ma także za zadanie uniezależnić europejczyków i  ue od reszty świata w zakresie dostaw paliw. już teraz zapowiadany jest zakaz używania gazu w nowobudowanych obiektach. trwa również wielkie planowanie i działania w zakresie modernizacji europejskiej energetyki grzewczej i elektroenergetycznej. dla takiej firmy jak moja są to dobre wiadomości. na pewno przez dłuższy czas, oferowane przez Hmi technologie, które wciąż się rozwijają, będą pożądane.

Dziękuję za rozmowę.

rozmawiała aneta dolega fot. karolina tarnawska

pol-bruków, klinkierów, płyt chodnikowych profesjonalną myjką spalinową Karcher HD 7/200

Ekologiczne sprzątanie bez detergentów

Mycie tarasów,

Pranie kanap, dywanów i wykładzin profesjonalnym odkurzaczem Puzzi 10/1

Wielkanocne jajeczko w Bcs

Przedsiębiorcy różnych branż, prawnicy, lekarze, politycy, naukowcy, szczecińscy konsulowie honorowi kilku państw, urzędnicy, artyści, dziennikarze. kilkadziesiąt osób, tradycyjnie jeszcze przed świętami (tym razem w  wielki wtorek) rozpoczęło wielkanoc 2024 w Business club Szczecin. gości podjął prezydent klubu Bogumił Rogowski i zachwycił obfitością stołu bogatego nie tylko w tradycyjne „jajeczko”, ale także znakomite pasztety, szynkę, pieczoną białą kiełbasę i świąteczne mazurki. dla polepszenia trawienia raczyć się można było niezłym czerwonym winem. i tak powinny wyglądać święta. ds./foto. alicjauszyńska anna Szotkowska i Bogumił Rogowski

martin Smetak i Piotr kotfis

Roman ciepliński, dariusz Staniewski i agnieszka ostrowska

waldemar juszczak, wojciech ciuruś i andrzej montwiłł

katarzyna opiekulska-Sozańska i waldemar juszczak

jerzy miśkiewicz

jacek wróbel

Henryk kołodziej, adam Rudawski i Bartosz arłukowicz Bogumił Rogowski i Ryszard Siwiec

ZAPYTAJ O SZCZEGÓŁY!

Masz pytania? Nie pozostawiaj ich bez odpowiedzi!

Agnieszka Bigelmajer: tel. 882 133 600

Marża: 1,80%

RRSO: 7,95%

Decyzja kredytowa do 5 dni

Rzeczywista Roczna Stopa oprocentowania (RRSO) wynosi 7,95 % dla następujących założeń: całkowita kwota kredytu: 336.400 PLN (bez kredytowanych kosztów); okres kredytowania: 248 miesięcy; wkład własny: 20% wartości nieruchomości; oprocentowanie zmienne kredytu: 7,65% w skali roku – wyliczone jako suma aktualnej stopy bazowej kredytu (stopa zmienna WIBOR 3M: 5,85 %) i marży Banku w wysokości 1,80%; 248 miesięcznych równych ratach 2 704,58 PLN i ostatnia rata wyrównująca 2 702,58 PLN. Całkowity koszt kredytu 335 015,96 PLN, w tym: suma odsetek w całym okresie kredytowania: 334 334,96 PLN, prowizja nie kredytowana za udzielenie kredytu: 0% kwoty udzielonego kredytu wynosząca 0 PLN. Opłata za prowadzenie Konta Znajome wynosi 0,00 PLN, w przypadku miesięcznych wpływów na rachunek płatniczy w wysokości min. 1 000,00 PLN, oplata za obsługę karty debetowej 0 PLN, jeżeli wartość transakcji bezgotówkowych wykonanych przez Użytkownika karty w miesiącu kalendarzowym wyniesie co najmniej 700,00 PLN (opłaty zgodnie z obowiązującą Taryfą Opłat i Prowizji za czynności i usługi bankowe dla Klientów indywidulanych w GBSBanku). Roczna stawka ubezpieczenia kredytowanej nieruchomości od ognia i zdarzeń losowych w TU w ramach oferty Banku 462,00 PLN. Koszt ustanowienia hipoteki: 200,00 PLN, podatek od czynności cywilno- prawnej (PCC-1)19,00 PLN. W całkowitym koszcie kredytu Bank nie uwzględnia kosztu wyceny nieruchomości, gdyż nie jest dostawcą tej usługi dodatkowej dla konsumenta. Całkowita kwota do zapłaty wynosi: 670 734,96 PLN. Oprocentowanie kredytu jest zmienne i w okresie obowiązywania umowy kredytu może ulec zmianie w związku ze zmianą stopy referencyjnej WIBOR 3M, która może spowodować, że koszty obsługi kredytu mogą wzrosnąć lub zmaleć. Zmienne oprocentowanie niesie za sobą ryzyko wzrostu wysokości raty, a tym samym całkowitej kwoty do zapłaty. Stawka WIBOR 3M jest ustalana jako średnia arytmetyczna wszystkich kwotowań za okres ostatniego miesiąca w kwartale poprzedzającym kwartał naliczania odsetek. Kalkulacja została dokonana na dzień 15.02.2024 r. na reprezentatywnym przykładzie. Promocyjne warunki cenowe nie dotyczą kredytów udzielanych z udziałem partnera współpracującego z GBSBankiem na zasadach podpisanej Umowy Współpracy.

nad Bałtykiem

Inwestuj z najlepszą agencją nieruchomości premium na Pomorzu Zachodnim

www.assethome.pl

#assethometeam TOP

500