Het VerhAAltjesboek
1 - 16
Het VerhAAltjesboek Met deze opdracht maak je samen met de klas een blijvende herinnering voor de hele klas. Ieder kind levert een bijdrage aan het boekje van zijn/haar klasgenootjes. Natuurlijk is het helemaal leuk als de juf of meester ook mee doet! Deze opdracht is super interessant om te maken omdat ze heel veel verschillende elementen bevat. In deze opdracht vind je de elementen: taal, geschiedenis, creativiteit, handvaardigheid, samenwerken en ambacht. Boodschappenlijst: Voor het boekwerk: 49286 Wit papier A4 120gr. (of nr. 49287) 80871 Karton grijsbord 70x102cm 960gr. dikte 1,6mm 88565 Fotokarton goud 220gr. 83704 Fotokarton 300gr. 71178 Borduurkatoen 1x50gr., 250m wit 71279 Borduunaald nr. 18 60064 Prikpen (of nr. 61173) 28205 Prikbord of 60062 / 60063 Prikvilt 80246 Houtlijm flacon 250ml Biaisband wit (stevig wit lint) Stompje kaars Wasknijpers, 3 stuks Voor de tekeningen 60377 Linopers 88912 Plexiglas rolplaat voor linoverf, 3x210x300mm 80985 Linoleum kurk ca. 50x50cm 60379 Linoguts pl doosje Ă 5 assortiment 60386 Linoroller 9cm 30mm 80968 Linoverf op waterbasis 250ml karmijn 80969 Linoverf op waterbasis 250ml bruin 80970 Linoverf op waterbasis 250ml donkerblauw 80971 Linoverf op waterbasis 250ml donkergroen 80972 Linoverf op waterbasis 250ml zwart 80973 Linoverf op waterbasis 250ml geel 80975 Linoverf op waterbasis 250ml wit Materialen nodig? Het boodschappenlijstje staat klaar op www.alberts-onderwijs.nl
1-4
Het VerhAAltjesboek
De uitvoering van deze opdracht verdelen we in 7 stappen: Stap 1 Het schrijven van een verhaal of gedicht(en) Stap 2 Het tekenen van een plaatje dat past bij het verhaal Stap 3 Het opmaken van het boekje Stap 4 Het snijden van het plaatje in linoleum Stap 5 Het drukken van de lino Stap 6 Het inbinden van het boekje Stap 7 Het maken van de kaft Het uiteindelijke boekwerk dat je maakt bestaat dus uit verhalen en gedichten van alle klasgenoten. Je kunt zoveel boekjes ‘drukken’ als je wilt. Stap 1. Het schrijven van een verhaal of gedicht(en) Je kunt per klas berekenen hoeveel pagina’s je per kind beschikbaar hebt. Je uiteindelijke boekje heeft altijd een meervoud van 16 pagina’s. Onze beschrijving gaat uit van 5x16 pagina’s = 80 pagina’s. De eerste 2 en de laatste 2 pagina’s kun je niet beschrijven en je hebt ook nog een titelpagina, voorwoord en inhoudsopgave nodig. Van het totale aantal pagina’s trek je dus 7 pagina’s af. Je houdt dan de beschikbare A5 pagina’s over. In ons voorbeeld hebben we dus 80-7 = 73 pagina’s beschikbaar. Onze klas heeft 20 leerlingen. Dus iedere leerling kan 73/20= 3,65 pagina’s gebruiken voor tekst en plaatje. Afhankelijk van de grootte van je lettertype kun je afspraken maken over de lengte van het verhaal. Houd er rekening mee dat je één pagina per kind gebruikt voor de lino-druk (het plaatje bij het verhaal). Wij laten de kinderen een verhaal schrijven van ongeveer 1 ½ A4. In het uiteindelijke boekje komt er dan op 2 of 3 pagina’s tekst en op een pagina een lino afdruk per verhaal. Om het makkelijker te maken bij het opmaken van het boekje is het handig om de kinderen het verhaal te laten inleveren in een digitaal document. De kinderen kunnen een aangereikt thema krijgen waarover ze een verhaal moeten schrijven of ze kunnen zelf een onderwerp bedenken. Stap 2. Het tekenen van een plaatje dat past bij het verhaal Laat de kinderen een tekening maken met een afmeting van 10x10cm. De tekening moet wel passen bij het verhaal/gedicht dat de kinderen geschreven hebben. Leg de kinderen voor het tekenen uit hoe een lino-druk werkt. Kinderen kunnen dan in hun tekening al aangeven hoe deze tekening op een linodruk moeten worden gemaakt. M.a.w. de kinderen geven in hun tekening al (evt. samen met de docent) aan, wat ze gedrukt willen hebben en wat ze uit moeten snijden. Het makkelijkste is om in deze tekening de delen die zichtbaar moeten blijven, een kleur te geven. Geef de kinderen ook mee, dat als ze cijfers en letters in de tekening willen gebruiken, dat ze deze in spiegelbeeld moeten schrijven. De reden hiervoor is dat bij het drukken de afbeelding in spiegelbeeld wordt gedrukt.
1-5
Het VerhAAltjesboek Stap 3. De opmaak van het boekje Een boekje wordt opgebouwd uit katernen. Een katern is een stapeltje van 4 vellen papier die dubbel gevouwen worden. Om een boekje te kunnen binden is het belangrijk om minimaal 5 katernen te hebben. Dus 5 stapeltjes van 4 dubbelgevouwen vellen. De opmaak van het boekje doen we digitaal. Begin met het instellen van het juiste papierformaat (A4). Zet vervolgens de afdrukstand op liggend. Stel het lettertype in en de grootte van de letters. Ga dan weer naar de pagina-indeling, en verdeel de tekst op de pagina in twee kolommen. Verschuif de kolommen zó (m.b.v. de liniaal bovenin beeld in WORD), dat je in het midden minimaal 2cm overhoudt voor je vouw. Per katern wordt er een document gemaakt. Het katern document heeft 8 pagina’s A4, die samen 16 pagina’s A5 vormen voor het boekje. De opmaak moet er dus als volgt uit zien: Katern I A4 Pagina 1
Pag.4
A4 Pagina 7
A4 Pagina 4 Pag.3
Pag.6
A4 Pagina 6
A4 Pagina 3 Pag.1
Pag. 8
Voorwoord
Pag.10
Leeg
A4 Pagina 5
A4 Pagina 2
A4 Pagina 8 Pag.2
Pag.5
Inhoud
Pag.7
Titelblad
Pag.9
Leeg
Pag.11
Katern I, dat in elkaar gevouwen is, ziet er als volgt uit: eerst twee lege pagina’s, dan komt het titelblad, vervolgens het voorwoord, de inhoud, en dan p1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 en 11. Het is dus een kwestie van plakken en knippen. Let wel op dat je bij ieder verhaal één pagina vrij laat om een linodruk te maken. Voor de andere katernen bekijk je het schema op de volgende bladzijde. Als alle katernen af zijn dan kun je ze printen. Print altijd eerst een proef. Zet bij afdrukken de printer op sorteren en print pagina 1 t/m 4. Op de achterkant van pagina 1 druk je vervolgens pagina 5 af. Op pagina 2 komt pagina 6 en zo verder. LET OP: Bij de eerste katern moeten de eerste twee pagina’s leeg zijn en bij de laatste katern moeten de laatste twee pagina’s leeg zijn. Deze pagina’s worden namelijk met de boekkaft verlijmd. In het schema op de volgende pagina kun je precies zien welke pagina’s in de eerste en de laatste katern, je leeg moet laten.
1-6
Het VerhAAltjesboek LET OP: Op de achterkant van pagina 1 moet pagina 5 komen, op de achterkant van pagina 2 moet pagina 6 staan, enz. Als dit goed is gegaan kun je alle katernen op deze wijze afdrukken. Doe dit per katern, maar wel gelijk het aantal keer dat je aan boekjes nodig hebt. TIP: Wie handig is met de computer en over een printer beschikt die een ‘boek’ kan afdrukken kan ook elke katern (16 pagina’s) opmaken in A5 en als boek afdrukken op A4 vellen. Je bereikt hiermee hetzelfde eindresultaat maar het werkt iets overzichtelijker. Helaas hebben lang niet alle printers deze functie. Schema voor maximaal 8 katernen: Katern I
A4 Pagina 1 leeg
10
A4 Pagina 2 Voorw.
8
A4 Pagina 3 1
6
A4 Pagina 4 3
4
II
13
26
15
24
17
22
19
20
III
29
42
31
40
33
38
35
36
IV
45
58
47
56
49
54
51
52
V
61
74
63
72
65
70
67
68
VI
77
90
79
88
81
86
83
84
VII
93
104
95
102
97
100
99
98
VIII
109
Leeg
111
120
113
118
115
116
Katern
A4 Pagina 5
A4 Pagina 6
A4 Pagina 7
A4 Pagina 8
I
11
leeg
9
titel
7
inhoud
5
2
II
27
12
25
14
23
16
21
19
III
43
28
41
30
39
32
37
34
IV
59
44
57
46
55
48
53
50
V
75
60
73
62
71
64
69
66
VI
91
76
89
78
87
80
85
82
VII
107
VIII
Leeg
90
105
92
103
94
101
96
108
121
110
119
112
117
114
Stap 4 Het snijden van het plaatje in lino Omdat elk plaatje meerdere keren moet worden afgedrukt, is het niet handig om lino te drukken in meerdere kleuren. Dus bij deze opdracht wordt één kleur gebruikt. Laat de kinderen hun tekening overbrengen op het stukje linoleum van 10cmx10cm. LET OP: Besteed aandacht aan het veilig werken bij het lino snijden! Dat houdt in dat kinderen bij het gutsen, van zich af moeten bewegen en dat de hand waarmee ze het stukje linokurk vasthouden niet in de verlengde van de snijrichting mag liggen. Het is de bedoeling dat kinderen een leuk boekje aan deze opdracht overhouden en geen snijwonden.
1-7
Het VerhAAltjesboek Stap 5. Het drukken van de lino Er worden een behoorlijk aantal linodrukken gemaakt. Iedere leerling heeft een verhaaltje met linodruk, en die linodruk moet in elk boekje opgenomen worden. Aangezien iedere tekening van iedere leerling vóór iedere leerling moet worden afgedrukt en daarna moet drogen, is het aan te raden om vooraf ergens ruimte vrij te maken waar de drukken rustig kunnen drogen. TIP: Kun je op vrijdagmiddag de lino’s drukken? Dan kunnen deze in het weekend drogen.
Doe wat verf op het plexiglas plaatje en rol deze met de linoroller uit. Wanneer de verf gelijkmatig is verdeeld over de roller, breng je met de roller de verf op de linosnede aan.
Leg vervolgens de linosnede met de verf naar boven op de pers. Leg daaroverheen het vel papier waarop de afbeelding moet komen te staan. Let hierbij op dat de afbeelding goed recht op het papier terecht komt. Druk de pers naar beneden.
Is er geen pers? Leg dan het papier op de linodruk en druk dit papier met een boek goed aan. Eventueel rol je het nog eens na met een deegroller. Trek daarna voorzichtig het vel papier van de linosnede af en leg het te drogen. Houd de handen schoon om vlekken te voorkomen! Laat ieder kind zijn linoafbeelding voor ieder boekje op het juiste vel drukken.
1-8
Het VerhAAltjesboek Stap 6. Het inbinden van het boekje Geef ieder kind de vellen voor zijn eigen boekje en geef onderstaande instructies: Vouw de vellen en steek de katernen in elkaar zodat de pagina’s op de juiste volgorde zitten.
Als de katernen in elkaar zitten en op volgorde liggen, maken we een mal voor de prikgaatjes. Deze zorgt ervoor dat de gaatjes die in de katernen moeten worden geprikt altijd op dezelfde plek zitten. Vouw hiervoor een leeg vel doormidden en meet zes evenwijdige punten af op de vouwlijn.
Leg je mal op prikvilt. Prik in je mal de zes gaten met een prikpen. Geef aan wat de bovenkant (van je boekje)is. Leg de mal dichtgevouwen in de katern, met de bovenkant naar boven. Zorg dat de mal strak en netjes in de katern ligt en prik nu de gaatjes die in de mal zitten door, in de katern.
Doe hetzelfde bij alle katernen. De gaatjes moeten dan netjes allemaal op dezelfde plek liggen als je de katernen op elkaar legt.
Neem een stukje wit borduurkatoen. De lengte van deze draad moet gelijk zijn aan de lengte van een katern maal het aantal katernen plus 1 (lengte_K x K+1). Neem het kaarsstompje en haal het witte borduurkatoen er een aantal keren doorheen. Zo krijgt het garen een waslaagje.
1-9
Het VerhAAltjesboek Pak nu de eerste katern. Leg deze op tafel met de dichte kant naar je toe. Haal de draad door een naald. Steek de naald van buiten naar binnen door het eerste gaatje van de katern. Zorg dat een stukje draad overblijft aan de buitenkant. Steek nu via het tweede gaatje van binnen naar buiten.
Knip nu twee stukjes lint dat drie keer zo lang is als het stapeltje katernen. Het uiteinde van het lint leg je onder de katern. Vouw nu het lint om de katern heen.
Steek vervolgens de naald in het derde gaatje van buiten naar binnen om het lint heen. Bij het vierde gaatje steek je weer van binnen naar buiten. Dan herhaal je de stap met het tweede lint: steek de naald door het vijfde gat van buiten naar binnen, om het tweede lint heen. Bij het zesde gat steek je weer van binnen naar buiten.
Trek nu de draad aan. Doe dat door het uiteinde aan de linker kant naar links te trekken en trek tegelijkertijd het rechter uiteinde naar rechts. De draad wordt hierdoor strak getrokken.
Neem nu de volgende katern, leg deze op de vorige. Zorg hierbij dat de pagina’s elkaar netjes opvolgen. En de nieuwe katern niet ‘op zijn kop’ staat. Boven het zesde gaatje van de eerste katern komt het eerste gaatje van de tweede katern te liggen.
1 - 10
Het VerhAAltjesboek Steek in dit eerste gaatje de naald en herhaal de 5 stappen van het naaien zoals zojuist uitgelegd. Ook hier worden de linten vastgezet tussen het tweede en derde gaatje en tussen het vierde en vijfde gaatje.
Bij het zesde gaatje van katern II aangekomen, wordt katern II doormiddel van een dubbele knoop vastgemaakt aan katern I. Trek voor het vastmaken wel even de draad aan. Herhaal nu de stappen bij katern III tot met het zesde gaatje.
Bij het zesde gaatje moet katern III vast worden gemaakt aan katern II. Steek hiervoor de naald tussen katern I en katern II tussen het zesde en vijfde gaatje.
Haal de naald vervolgens door de lus en trek deze aan. Katern III zit nu vast aan katern II. Herhaal nu alle stappen bij de overige katernen. Leg bij de laaste katern twee keer de knoop waarmee de katernen aan elkaar verbonden zijn.
Controleer nog eenmaal of alle katernen op de juiste volgorde genaaid zijn. Is dit niet het geval? Knip dan alles los en begin opnieuw. Neem nu een leuke kleur fotokarton. Knip hieruit twee vellen die even groot zijn als het papier dat is gebruikt voor de katernen en vouw deze vellen door de helft, net als de katernen.
1 - 11
Het VerhAAltjesboek Smeer ĂŠĂŠn buitenkant van het dubbelgevouwen gekleurde vel, in met houtlijm. Zorg ervoor dat vooral de kanten en de punten goed voorzien zijn van lijm. Plak het gekleurde vel vast aan de eerste bladzijde van katern I. Doe hetzelfde met de laatste bladzijden van de laatste katern.
Zet nu de wasknijpers op de stapel katernen zodat de achterkanten naar elkaar toe worden gedrukt. Plak nu de linten vast aan een kant van de stapel katernen en doe hetzelfde aan de andere kant. Trek de linten hierbij goed aan. Laat de lijm even drogen.
Knip een lint met dezelfde lengte als de rug + 2cm. Smeer de rug in met houtlijm. Plak het lint op de rug en zorg ervoor dat aan zowel bovenzijde als onderzijde 1cm lint uitsteekt. Vouw het uitsteeksel terug om en plak het vast aan de buitenzijde. Plak nu ook de zijkanten van het lint op het gekleurde karton vast.
1 - 12
los verlijmen
Het VerhAAltjesboek Stap 7. Het maken van de kaft Neem het dikke grijsbord karton. 1) Teken ĂŠĂŠn strook met lengte (=ruglengte+0,5cm) en breedte (=rugbreedte+2mm) 2) en teken 2 stukken met lengte (=boeklengte+0,5cm) en breedte (=rugbreedte+0,5cm). Snij deze stukken uit het grijsbord karton.
Neem nu een mooie kleur fotokarton. Knip hiervan een strook met een lengte (=ruglengte+5cm) en breedte (=rugbreedte+5cm). Knip nog twee dezelfde stroken en knip deze allebei door de helft. Je hebt nu vier korte stroken en een lange.
Teken bij de lange strook een lijn over de breedte op 2,5cm vanaf de onderkant en op 2,5 cm van de bovenkant. Geef het midden van de strook aan met een klein streepje. Zet ook op de helft van de breedte bij de smalle strook grijsbord karton, aan de onder- en bovenkant een streepje.
Leg een liniaal, recht tegen de getekende lijn. Smeer de smalle strook grijsbord karton aan de achterkant in met houtlijm. Plak nu het grijsbord karton op het fotokarton. Zorg dat het grijsbord strak tegen de lijn en liniaal ligt en het midden gelijk valt met de lijntjes die het midden van de strook aangeven.
lijm hier lijm hier
Meet nu aan beide kanten van het grijsbord karton ongeveer 7mm meter af en trek dan een lijn. Smeer het stukje aan de buitenkant van deze lijn in met houtlijm. Zie foto.
1 - 13
Het VerhAAltjesboek Leg de liniaal weer tegen de onderste lijn aan. Zorg ervoor dat de smalle strook grijsbord strak teken de liniaal ligt en er haaks op staat. Plak nu de andere twee grijsbord stukken aan weerszijden van de smalle strook grijsbord. Let op dat tussen de smalle en de brede stukken grijsbord 7mm open blijft. Wrijf alles goed aan.
Smeer de uiteinden van het fotokarton, die boven het grijskarton uitkomen, in met houtlijm en vouw deze over het grijsbord heen en plak ze vast. Wrijf de naden aan. Draai het geheel om. Teken vanuit de punten van de grote stukken grijsbord aan elke kant 4,5cm af. Trek een lijn van de ene punt naar de andere.
Smeer deze punt in met houtlijm. Pak een korte strook en plak deze tegen de lijn aan. Doe dit bij alle vier de punten.
Draai het geheel weer om. Smeer de flappen die uitsteken, in met houtlijm en plak ze vast. Neem een liniaal en vouw de hoek om. Zo ontstaan er mooie hoeken.
Neem een leuke andere kleur fotokarton. Teken daarop de afmetingen van de brede grijskarton en teken er een extra rand van minimaal 2,5cm aan. Dit doe je aan de brede kanten en aan ĂŠĂŠn lange kant. Doe dit twee keer en knip de twee vormen uit.
1 - 14
4,5cm 4,5cm
Het VerhAAltjesboek
4cm 4cm
Teken op beide vormen, vanaf de hoeken 4cm af en trek een lijn. Snij de punten er vanaf en smeer het binnenste vlak helemaal in met houtlijm. Zorg er voor dat de lijm goed gelijkmatig ingesmeerd is.
Plak het fotokarton nu op het grijsbord. Zorg ervoor dat het gekleurde papier strak tegen het fotokarton van de rug ligt. Draai het geheel om en smeer de uitstekende vlakken van het fotokarton in met houtlijm en plak deze vast op het grijsbord.
Pak nu de stapel katernen en smeer één kant in met houtlijm. Leg de kaft klaar met de binnenkant naar boven.
Leg nu de samengebonden katernen zó op de kaft dat de rug van de katernen nét over het brede stuk grijsbord valt maar er nog een stukje richel overblijft voor de vouw van de kaft. Druk het verlijmde deel goed aan door het boek te openen en over de eerste bladzijden te wrijven.
Smeer nu de andere kant van de stapel katernen in met houtlijm. Vouw de kaft over de katernen heen. Zorg ervoor dat de rug van de kaft en de katernen recht over elkaar uit komen. Druk het goed aan, door het boek te open en over de laatste bladzijden te wrijven. Laat het geheel drogen.
1 - 15
Het VerhAAltjesboek
1 - 16