Fluids Processing 5-2021 by Proces Media

NOVEMBER 2021

NIVEAUMETING Melkniveau meten met hygiënische druksensor BEURS Eindelijk weer een beurs: Pumps & Valves Rotterdam 2021 CIRCULAIRE ECONOMIE Afval recyclen is niet genoeg, de hele productketen moet vergroenen FLU005_01_cover.indd 1

21-10-2021 09:37

Officiële distributeur van Dickow centrifugaalpompen, Tuthill tandradpompen en Munsch kunststof (beklede) centrifugaalpompen.

Voorraadhoudend, service, onderhoud en reparatie Multipomp bv, Canadaweg 10, 4661 PZ Halsteren (ind. terrein Oude Molen) Tel.: 0164-63 20 40, Fax: 0164-63 20 41, E-mail: info@multipomp.nl, www.multipomp.nl

UWTHJXJSLNSJJWNSL

\JWPYZNLGTZ\PZSIJ

J U

N P L

X T9KMYJ\XFRWFJW YJ\SFL^N KSTJW \JFW WNIS L MFWI\FWJ JSLNSJJWNSL NS KTTI UMFWRF

UWTIZHYNJ NHY

UWTOJHYRFSFLJRJSY TSIJWMTZI JS XJW[NHJ ˀ˘˘˥ ˜ˡ˙ˢʲ ˪˪˪ʡ˦˧˔˥˖˞˘˥ʡˡ˟ ˯ ˜ˡ˙ˢʳ˦˧˔˥˖˞˘˥ʡˡ˟ ˯ ʞʦʤ ʛʣʜʫʫ ʣʣ ʫʬ ʨʬʬ

21FLU005_ADVERTENTIES.indd 2

15-10-21 08:51

Fotograﬁe: Finn Hentzepeter

| EDITORIAL

HELP, CORONACHECK VERGETEN! inds 25 september is er ook in laboratoria lucht gekomen, de mondkapjesplicht is fors afgebouwd, maar nog niet helemaal. Op mijn OV-reis naar Solids en Pumps & Valves moest het kapje nog wel op. Even schoot ik in de stress op het station, want kapjes zitten niet meer zo in mijn systeem en het pakje met verse maskers zat niet in mijn reiskoffer maar in mijn kantoortas (die thuis stond!). Gelukkig vond ik nog een verfrommeld ding in mijn broekzak, dat meegewassen was. Rook wel lekker fris naar wasmiddel…. Eenmaal op de beurs volstond de CoronaCheck en kon je vrij rond lopen. Een stuk prettiger manoeuvreren zo. Zeker omdat bij mij het nemen van foto’s met een masker geen doen is. Je krijgt een beslagen lens en ziet niet wat je doet.

Grappig te zien trouwens hoe wisselend er met de corona-toegangscontrole wordt omgesprongen. Neem de horeca, het is sterk afhankelijk van de locatie of men streng controleert of niet. Bij het uitgaan in Rotterdam moest overal ’s avonds de CoronaCheck getoond worden, plus ID. Overdag bij kofﬁedrinken alleen maar het vaccinatiebewijs op je telefoon en bij een Iraaks restaurant vroegen ze of ik gevaccineerd was zonder het te checken. De vraag ‘ben je gevaccineerd’ met ‘ja’ beantwoorden was genoeg. Wennen doen al die controles nooit, en ik ben niet de enige in dit land die er zo over denkt, gezien het protest laatst op de Dam. Het gaat behoorlijk ver dat je persoonlijke gegevens moet overleggen om een cappuccino te kunnen drinken of een bioscoop in te kunnen. CoronaCheck vergeten en je hebt

een probleem. Ik hoorde van een stel dat naar Doesburg was gereisd voor een concert en terug naar huis, omdat ze hun papieren waren vergeten. Ze waren al aardig op leeftijd en snapten niet hoe je de app kon downloaden. Je kun je nu écht helemaal niet meer zonder telefoon de deur uit. Nu we uit de strengste fase zijn, raakt ook het standaard meedragen van een kapje uit je routine. En of die kapjes bij consumenten echt werken? Genoeg discussies erover gelezen, maar ik ben ervan overtuigd dat met al dat aanraken en in en uit broekzakken halen, en de schade die eraan ontstaat, de balans wel eens zou kunnen doorslaan naar een extra verhoogd risico door de dracht. Komt er nog een goed degelijk laboratorium – dubbelblind – onderzoek of dit soort beschermingsmiddelen überhaupt wel iets doen tijdens een pandemie als deze? Begrijp me niet verkeerd, ik ben niet tegen maatregelen – zeker niet als je bijvoorbeeld in een farmaceutisch bedrijf werkt of in een voedingsmiddelenfabriek en je weet hoe je met PBM’s om moet gaan – maar moet je dit willen in het dagelijks leven? Lijkt me een mooi onderwerp voor een promotieonderzoek en met de (hopelijk) keiharde conclusies die daar dan uitrollen, kunnen we bij een volgende gelegenheid de pragmatische beslissing nemen dat we nooit meer beschermingsmaatregelen verplichten die geen nut hebben. ● Vincent Hentzepeter, hoofdredacteur

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_00_editorial.indd 3

20-10-2021 13:20

OP DE VOORPAGINA

INHOUD

08 BEURS DIT WAS PUMPS & VALVES ROTTERDAM 2021 Pumps & Valves Rotterdam stond vooral in het teken van ontmoeten en netwerken, al ontbraken de noviteiten niet. Bezoekers toonden zich tevreden: eindelijk weer eens écht advies van leveranciers.

12 PERSONEEL EN OPLEIDING WATERPROFESSIONALS MOETEN KENNIS OP PEIL HOUDEN De drinkwatervoorziening digitaliseert snel. Daarom moet iedereen in de watersector zich blijven bijscholen, benadrukken Martijn Bakker (Royal HaskoningDHV) en Jawairia Ahmad (PAO Techniek en Management). “In plaats van waterexperts-met(Foto: VEGA)

Vegabar 38 druksensor met LED statusindicator In de Al Rawabi zuivelfabriek in Al Khawaneej (Verenigde Arabische Emiraten) meet een Vegabar 38 druksensor het niveau in een van de drie melkopslagtanks. De compacte sensor heeft een Certec keramische meetcel, die bestand is tegen een procestemperatuur van max. 130°C en een SIP-procestemperatuur bij stoombelasting van 135°C gedurende maximaal een uur. De hygiënische sensor is gemaakt van materialen met alle noodzakelijke certiﬁcaten en materiaaleigenschappen conform FDA en EG 1935/2004 of een hygiënisch design volgens EHEDG en 3-A Sanitary. De sensor bevat geen dode ruimte en heeft beschermde pakkingen, een volledig metalen behuizing en een oppervlakteruwheid van alle productcontactoppervlakken van slechts 0,76 μm. Via Bluetooth is hij draadloos in bedrijf te stellen en te diagnosticeren. Handig is ook de LED statusindicatie met instelbare kleuren die vanuit elke hoek zichtbaar is. Lees het hele artikel op p. 14 van dit nummer.

14 NIVEAUMETING HYGIËNISCHE DRUKSENSOR PEILT NIVEAU MELKTANK

VEGA NL Arnhemseweg-Zuid 213-2 3817 CG AMERSFOORT Nederland +31 (0)33 450 2502 info.nl@vega.com www.vega.com

20 Spreadfoto Gpi

Zuivelfabriek Al Rawabi Dairy gebruikt drukschakelaars met een keramische meetcel om het niveau in zijn melktanks te meten. De compacte niveautransmitters zijn speciaal geschikt voor hygiënische toepassingen. De LED-statusindicatie is uit elke hoek zichtbaar.

16 CIRCULAIRE ECONOMIE PROCESINDUSTRIE MOET OOK ‘AAN DE VOORKANT’ VERGROENEN De procesindustrie werkt aan vergroening en circulariteit. Reststromen krijgen een nieuwe bestemming. Fossiele grondstoffen maken plaats voor biobased feedstock. Prima eerste stappen, maar wat nodig is, is de bouw van totaal duurzame productketens.

EN VERDER

03 Editorial 07 Column

22 Fluids Processing World 25 Marktnieuws 27 Agenda

Fluids Processing is een uitgave van Proces Media bv Verschijnt 6 x per jaar.

Eindredactie Mischa Hoyinck mischa@procesmedia.nl

Redactieadres Proces Media Marktplein 2 1421 AC Uithoorn redactie@ﬂuidsprocessing.nl

Vormgeving GiesbersRetail, Duiven

Hoofdredactie Vincent Hentzepeter +31 (0)546 65 8833 +31 (0)6 2059 2436 vincent@procesmedia.nl

kennis-van-automatisering hebben we ICT’ers-met-kennis-van-water nodig.”

Met medewerking van: Pieter van den Brand, Marco Vellinga, Alinda Wolthuis

Sales Erik ten Haaf +31 (0)297 22 3462 +31 (0)6 1003 1781 erik@procesmedia.nl Debbie van den Dool en Marion van Sinderen +31 (0)316 22 7155 sales@procesmedia.nl

Druk Veldhuis Media, Raalte

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_04_inhoud.indd 4

20-10-2021 19:28

14 Abonnementen abo@procesmedia.nl +31 (0)297 22 3462 Abonnementsprijs 2021 Voor de Benelux: € 120 (excl. 9% btw). Overig buitenland: op aanvraag. Losse nummers: op aanvraag. Er geldt een opzegtermijn van een maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Uitsluitend schriftelijke opzeggingen worden geaccepteerd.

16 Uitgever: ProcesMedia bv, 1421 AC Uithoorn © 2021, ProcesMedia bv Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur en/of de uitgever. ISSN: 1874-7914

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_04_inhoud.indd 5

20-10-2021 19:28

RS CONTRACTING INTRODUCEERT NIEUWE RMIXX MENGAPPARATUUR RMIXX IS EEN MERK VAN RS CONTRACTING BV

POEDEROPLOSMACHINES

T +31 (0)524 52 27 22 E info@rs-contracting.nl I www.rs-contracting.nl DISPERGEERMACHINES

STUWSTRAALMENGERS

POEDER HANDLING EQUIPMENT

ADVIES EN SERVICE

SERO ZELFAANZUIGENDE ZIJKANAALWAAIER POMPEN Zeer goed zelfaanzuigend Capaciteit tot 36 m3/h Opvoerhoogte tot 800 m Temperatuur -20 tot +220°C Leverbaar met NPSH voortrap met NPSHr tot 0,2 m Leverbaar in gietijzer en roestvaststaal AISI 316 Vele mogelijkheden m.b.t. de asafdichtingen TK RFLSJJYLJIWJ[JS Ook uitvoeringen in API 610 1:1 uitwisselbaar met andere merken 0TWYJ JS GJYWTZ\GFWJ QJ[JWYNOIJS Bedu Pompen BV - Nederland

WWW.BEDU.NL

+31 (0) 88 4802 900

info@bedu.nl

TOEPASSINGEN Voor het verpompen van o.a. gashoudende vloeistoffen of vloeistoffen met een hoge dampspanning zoals oplosmiddelen, diverse koolwaterstoffen en vloeibare gassen. Tevens geschikt voor logen en zuren.

Bedu Belgium BVBA - België

made for your process

+32 (0) 3 8087 980

info@bedu.be

WWW.BEDU.BE

Bereik de beslissers

www.fluidsprocessing.nl 21FLU005_ADVERTENTIES.indd 6

15-10-21 13:04

KORT NIEUWS

NIEUWE NVWA-TOPMAN Gerard Bakker is aangetreden als nieuwe inspecteur-generaal van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Hij volgt interim-IG Maarten Ruys op. Bakker heeft ervaring als bestuurder van uitvoeringsorganisaties en kennis van toezicht en handhaving. Hij zei bij zijn aantreden zich met het management en medewerkers actief in te gaan zetten om verder te bouwen aan de rol van de NVWA als toezichthouder en de positie richting samenleving, politiek en ondernemingen. Hij was de afgelopen drie jaar hoofddirecteur Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarvoor was hij bestuursvoorzitter van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Eerder vervulde

SNELLER CEL- EN GENTHERAPIEPROCES MET SINGLE USE

Gerard Bakker is aangetreden als nieuwe inspecteur-generaal van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). (Foto: NVWA) hij de functie directeur Mededinging bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en gaf hij leiding aan diverse handhavingsprocessen bij de Douane en de Fiscale Inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD).

PEPSICO WIL WATER-POSITIEF WORDEN Pepsico is van plan het watergebruik fors terug te dringen in het kader van zijn nieuwe duurzaamheidsstrategie ‘pep+’. Die werd in september naar buiten gebracht. Drie pijlers staan centraal binnen de strategische doelen: - positieve Landbouw, waaronder kringloop-landbouw om de landbouwvoetafdruk van de onderneming met ongeveer 2,8 miljoen hectare terug te brengen - positieve Waardeketen om tegen 2040 emissieneutraal te zijn - netto Water-positief worden. Aan de natte productiekant wil de multinational zijn SodaStream-activiteiten sterk gaan uitbreiden. Dit is het concept om zelf thuis met eigen apparatuur op basis van een siroop frisdranken te

COLUMN

bereiden. Dit scheelt aanzienlijk in het aantal af te vullen frisdrankliters, maar ook in transport. Hiermee verwacht Pepsico tegen 2030 meer dan 200 miljard plastic ﬂessen te vermijden.

e huidige productinnovaties op single-use gebied dragen bij om processen eenvoudiger, veiliger en sneller te maken, nu de markt voor farmaceutische cel- en gentherapieproducten zich enorm snel ontwikkelt. Om dit bij te houden, is het belangrijk productiemethoden daarop aan te passen.

Single-use technologie stijgt in gebruik en dat is te danken aan de vele voordelen die het gebruik van de producten bieden. Denk aan kosten besparen, risico’s verminderen en tijdwinst. Ook voor een goede vloeistofbehandeling zijn betrouwbare single-use connectoren cruciaal. Een connectie die niet correct wordt gemaakt, kan leiden tot kruisbesmettingen of lekkages waardoor de veiligheid en kwaliteit van het eindproduct in gevaar loopt. In een farmaceutisch cel- en gentherapieproces is juist die veiligheid en snelheid zo belangrijk. In dit proces gebruikt men vaak welding-technologie om tubings met elkaar te verbinden. Door nieuwe ontwikkelingen verschuift de verbindingstechniek naar (micro)steriele connectoren. Die connectoren brengen een steriele verbinding tussen twee tubings, wat zorgt voor een sneller en veiliger proces. Het voordeel van het gebruik van single-use technologieën is het besparen van tijd. Steriele connectoren helpen om de doorloopsnelheid van een proces te verkorten. Zo duurt het zetten van een weld gemiddeld drie minuten, bij een steriele connector is dat maar een halve minuut. Bij een proces als in de cel- en gentherapie wordt dit vaak tot wel acht keer herhaald. Per procesbatch bespaart men zo al snel twintig minuten. Je kunt je voorstellen wat dit betekent voor een fabriek waar dagelijks tweehonderd batches worden geproduceerd. Door een verkorte doorlooptijd van het proces zijn de kwaliteit en consistentie eenvoudiger te controleren. Het gebruik van steriele connectoren maakt het proces van cel- en gentherapie een stuk veiliger en sneller.

Een van Pepsico’s windmolens voor duurzame energieopwekking. (Foto: Pepsico)

Nick Boelen Specialist single-use technologie bij Hitma

GLOEDNIEUWE MORA-FABRIEK Snackfabrikant Van Geloven, bekend van het marktleidende merk Mora, heeft op 8 oktober een hypermoderne fabriekshal in Maastricht geopend. De uitbreiding was nodig om te kunnen blijven voldoen aan de groeiende vraag naar vooral vegetarische snacks in de Benelux. Daarnaast maakt de nieuwe faciliteit het mogelijk om moederbedrijf McCain Foods te kunnen voorzien van innovatieve kaassnacks voor klanten uit het buitenshuiskanaal, zoals de bekende internationale fastfoodketens. In Maastricht rolden dagelijks meer dan een miljoen

kroketten, frikandellen, bitterballen, smulrollen, kipproducten en bami- en nasisnacks van de band. Met de komst van de nieuwe hogesnelheidslijnen komt daar een forse capaciteit bij voor de kaassnackproductie. De nieuwe installaties werken drie keer zo snel. Dankzij de investering groeit het aantal banen van 400 naar 500. Inpakafdeling met checkweigher en metaaldetectie, onderdeel van de hypermoderne Mora-fabriekshal van Ad van Geloven in Maastricht. (Foto: Ad van Geloven)

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_07_kort+column_ADV.indd 7

20-10-2021 13:21

BEURS | Tekst: Vincent Hentzepeter | Fotograﬁe: Foodnote

Productmanager Erwin Post van Endress + Hausser ziet een sterk toenemende vraag naar niveaumeters.

DIT WAS PUMPS & VALVES ROTTERDAM 2021… Pumps & Valves Rotterdam stond vooral in het teken van ontmoeten en netwerken, al ontbraken de noviteiten niet. Bezoekers toonden zich tevreden eindelijk weer eens écht advies te kunnen krijgen van leveranciers. Druk? Niet echt. Pumps & Valves Rotterdam, Solids Rotterdam, en de nieuwe M+R-beurs voor meet- en regeltechniek begonnen rustig. De tweede dag trok qua publiek duidelijk aan. Er stonden deze post-corona editie minder exposanten, met wat kleinere stands, zodat alles in één hal paste. In totaal zo’n 100 voor de beurscombi, tegenover 230 in 2019. Het gehalveerde bezoekersaantal van 1.528 past prima in dat plaatje. Lang niet alle specialisten in de natte procesindustrie hadden een stand geboekt. Waar bij het Solids-deel veel A-merk-leveranciers er wél stonden, was het aantal exposanten op Pumps & Valves beperkt. Dit benadrukte nog eens de dominante positie van de Solids-sectie binnen deze beurscombi.

Bij Gorman Rupp werden demonstratief mondkapjes opgezogen…

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_08_Nabeschouwing beurs.indd 8

20-10-2021 16:39

OOK B2B Veel exposanten gaven aan dat ze hun verwachtingen hadden bijgesteld, tenslotte was het de eerste beurs in bijna twee jaar. ‘Het moet weer eens beginnen’ was een van de gevleugelde uitspraken. Aan B2B-netwerken ontbrak het niet. Pompleveranciers gaven aan het live contact onderling en met collegabedrijven in de bulkgoedsector als waardevol te beschouwen, zeker na zo’n lange periode van beursstilte. ‘Je hoort hier eerder over nieuwe projecten bij collega’s waar wij op aan kunnen sluiten. Alleen al daarom moet je gewoon op de beurs staan. Blijft je thuis, dan mis je de boot. En een aantal collega’s hier is gewoon ook klant bij ons.”

De PTTP Challenge 2021 à 500 euro ging naar het studententeam dat de beste oplossing voor het ontwateren van wei voor FrieslandCampina had bedacht.

baas naar Rotterdam werd gestuurd’, kwam de beurs als geroepen. Zijn bedrijf wil ﬂink investeren. “Daarvoor is het contact met de leverancier – in het echt! – zo belangrijk. We zijn overgenomen, hebben ﬂink wat apparatuur nodig en zijn hier om ideeën op te doen over vacuümsystemen en het mixen van producten. Dat gaat bij ons van het verwerken van katalysatoren tot mierenzuur.”

MONDKAPJES OPZUIGEN Mondkapjes hoefden niet op, alleen gevaccineerden en negatief getesten hadden toegang. Gorman-Rupp Nederland had een publiekstrekker gemaakt van de overbodige dozen met mondkapjes. Ze werden opgezogen met een pomp uit de Super T-series. Een mooie afrekening met Rutte’s ‘nieuwe normaal’. Voor procesoperator Kevin Zweiphennig van TPT Opslag die ‘door zijn

Siert Wiersema, adjunct-directeur bij Aerzen Nederland ziet zijn plug & play containeroplossingen een behoefte vervullen binnen de nieuwe fabrieksbouw.

Levendig debat tijdens kennissessie ‘Duurzaamheid’ Easyfairs en Proces Media organiseerden tijdens de beurs een rondetafel-debat over duurzaamheid in de industrie met sprekers van Gorman-Rupp, Hosokawa Micron, Dinnissen Process Technology en Van Beek Schroeftransport. Een van de eyeopeners was dat de fabrikanten veel energie kunnen besparen door hun processen beter te integreren en zich vaak niet bewust zijn van de enorme energieverliezen die gepaard gaan met lekkende persluchtsystemen. Ook warmteterugwinning biedt kansen, maar wordt nog vrij weinig ingezet. Bij pompen valt veel winst te halen door ze te laten draaien op duurzamere brandstoffen uit niet-fossiele bron en door gebruik van de nieuwste motortechnologie. Dit laatste geldt overigens ook in de bulkgoedsector. Investeringen in duurzaamheid kunnen zich relatief snel terugverdienen, zo bleek, zeker als de energieprijzen blijven stijgen en er door aangescherpte weten regelgeving hogere hefﬁngen komen op vervuilende bedrijven. Wie nu goedkoop uit is door niets aan verduurzaming te doen, kan zich over enkele jaren daarom wel eens ﬂink in de vingers snijden. Meer over de uitkomsten van dit rondetafel-debat in de komende editie van Fluids Processing.

PLUG & PLAY Siert Wiersema, adjunct-directeur bij Aerzen Nederland, ervoer de beurs als rustig, maar was wel tevreden: “Ik heb het gevoel dat er maar een kwart van het normale bezoekersaantal komt, zal wel meer zijn hoor, maar de kwaliteit is prima qua interessegebied en beslissingsbevoegdheid.” Dit jaar eens geen compressoren op de stand, maar containeroplossingen. Waarom die keuze? “We focussen op het modulaire bouwen dat een vlucht neemt. We verkopen steeds meer plug & play containers met alles erop en eraan; gestandaardiseerd met wat maatwerk erin en modulair uitrolbaar, ook diverse waarin pompen ingebouwd worden. Deze containers zijn inclusief remote monitoring en energiebewaking. Ze zijn ook nog geluidsarm en energiebesparend. Je kunt tot 50% bezuinigen door de integratie van de techniek, alles is dan optimaal op elkaar afgestemd. De containeroplossing wordt steeds meer ontdekt door de natte procesindustrie. “We hebben net nog een industriële waterzuivering geleverd met blowers en waterpompen. Er zijn drie turboblowers in verwerkt. We hebben dit project samen met de installateur en de klant samen in één project geïntegreerd.”

BLUETOOTH MONITORING Niveaumeting was in zijn diverse vormen te zien bij Endress + Hausser. Gedemonstreerd werden onder meer de Levelﬂex, de standaard in geleide radar, de vrijeveld-radarsensor Micropilot en de Liquicap, een capacitief werkende radarmeter. Het is al een tijdje mogelijk om alle niveaumeters in de fabriek via één mobiel toestel te monitoren, via een geëncrypteerde bluetoothverbinding voor een beveiligde dataoverdracht. Productmanager Erwin Post constateert een “serieuze vraag naar het inbouw radarsysteem voor fabrieken met een ﬂoating roof” en hij ziet de vraag naar niveaume-

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_08_Nabeschouwing beurs.indd 9

20-10-2021 16:39

Kelstream Geschraapte Warmtewisselaar

Inline koelen of verwarmen van viskeuze producten Volledige oppervlak wordt continu geschraapt om verbranding of productophoping te

heat it scrape it cool it

voorkomen Twee warmteoverdrachtsoppervlakken in één machine zorgen voor zeer efficiënte

taste it!

warmteoverdracht Hygiënische lipseal afdichting Groot v.o. en capaciteit op een kleine footprint

PRODUCTEN

Soepen en sauzen Confectionary/Zoetwaren Fruit

+31 (0)182 – 51 36 44

Zuivel

info@gpi-degouwe.com

Food

gpi-degouwe.com

SCHOTTENPOMPEN & SCHROEFSPINDELPOMPEN

BLACKMER Voor viskeuze en abrasieve vloeistoffen

BEZOEK ONZE WEBSITE

VERDER is distributeur van BLACKMER pompen VERDER B.V. Tel.: +31 (0)50-549 59 00

Adv_PompNL Blackmer_210x140mm.indd 1

21FLU005_ADVERTENTIES.indd 10

sales@verder.nl

www.verder.nl

15-07-2021 09:36

15-10-21 08:51

BEURS

De live-sessies hadden plaats in het theater in de sectie Pumps & Valves en werden doorlopend goed bezocht.

ters sterk toenemen. “We zitten wel 10% hoger dan vorig jaar en inmiddels ook boven oktober 2020. We leggen de full focus op het bieden van maintenance oplossingen, daar zijn we hartstikke goed in.”

OP- EN AFSCHALEN Er was belangstelling voor de proeﬁnstallaties voor R&D van IKA. Probleem bij opschaling is vaak dat wat in het lab werkt, niet haalbaar blijkt op grotere schaal, omdat de apparatuur bijvoorbeeld afwijkt. IKA heeft daarom de Magic Plant ontwikkeld, een modulaire installatie voor procesonderzoek op labschaal. Het toestel kan van 0,5 tot 2 liter verwerken. Bovendien kan er volgens het scale up- en down-principe gegaan worden van lab naar proces en weer terug met één technologie. Dit zorgt voor reproduceerbare resultaten. IKA Magic Plant is onder meer in-

Uitleg over een pomp van Munsch bij Multipomp.

zetbaar voor poeders waaraan vloeistof wordt toegevoegd voor slurry onderzoek, maar ook voor bijvoorbeeld receptuurontwikkeling van mayonaise of het bestuderen van de druppeltjesverdeling van olie in water. Typische applicatievoorbeelden zijn verder onderzoek aan toevoeging van stoffen als xanthaan, guargom, pectine en Arbische gom en wat dat doet met stroperigheid et cetera.

HITTEBESTENDIGE MAGNEETPOMP De noviteit bij Multipomp was zo nieuw dat hij alleen nog via een videoanimatie te zien was. Het gaat om een magneetgekoppelde pomp die enorme hitte aankan. Het nieuwe pompmodel is een NMX pomptype van Dickow die ongekoeld temperaturen tot 450˚C aan kan, wat uitzonderlijk is. “Bij 280˚C en hoger had je altijd toch echt lucht- of waterkoelingen nodig, denk aan verpompen van thermische olie in de drukkerijsector, dan zit je zo boven de 400˚C”, zei Henk Lupker, directeur-eigenaar. “De pomp is trouwens ook toepasbaar voor het recyclen van plastics, voor het verpompen van vloeibaar gemaakte plastics. Die markt neemt sterk toe en daarmee de behoefte aan dit soort pomptechnologie.” De veel hogere temperatuurbestendigheid zit hem in de materialen en magneetkoppeling, legt hij uit, “Er worden andere magneetmaterialen gebruikt, zodat de magneet sterk blijft bij hogere temperaturen. Er zit trouwens wel een cool fan in om de lagers koel te houden.” ●

Reproduceerbaar en eenvoudig open afschalingsonderzoek doen met de IKA Magic Plant.

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_08_Nabeschouwing beurs.indd 11

20-10-2021 16:40

PERSONEEL EN OPLEIDING | Tekst: Alinda Wolthuis | Fotograﬁe: Marco Vellinga

Toekomst watersector ligt in de cloud

WATERPROFESSIONALS MOETEN KENNIS OP PEIL HOUDEN De drinkwatervoorziening digitaliseert snel. Daarom moet iedereen in de watersector zich blijven bijscholen, benadrukken Martijn Bakker (Royal HaskoningDHV) en Jawairia Ahmad (PAO Techniek en Management). “In plaats van waterexperts-met-kennis-van-automatisering hebben we ICT’ers-met-kennis-van-water nodig.” Geen thema zet Nederland internationaal zo op de kaart als de omgang met water. En zo dynamisch als water is, zo dynamisch is ook de kennisontwikkeling over water. Martijn Bakker weet daar alles van. Hij werkt al 25 jaar aan slimme oplossingen voor watersystemen en volgt de ontwikkelingen op de voet. In maart 2022 organiseert hij een tweedaagse cursus voor PAOTM. Onderwerp is

de digitalisering van de drinkwatervoorziening. “Samen met experts van bijvoorbeeld de TU Delft en Microsoft, behandelen we de toepassing van machine learning, digital twins en serious gaming in het drinkwaterbedrijf. En we staan stil bij de dataveiligheid en de cybersecurity: hoe veilig is de cloud en kunnen we daar straks nog wel omheen?”, vertelt hij.

‘De toekomst van de drinkwatervoorziening ligt in de cloud’ – Martijn Bakker, Royal HaskoningDHV

ONONTKOOMBAAR Bakker stelt vast dat ICT steeds dominanter wordt in de drinkwatervoorziening. “Vroeger moest je vooral veel kennis van water hebben en een beetje van automatisering, nu moet je ICT’er zijn met kennis van water. Digitalisering is cruciaal voor het optimaliseren van het watermanagement.” Digitalisering is ook onontkoombaar geworden doordat de kennisdragers met pensioen gaan. “Het is zo goed als onmogelijk om nieuwe mensen te werven die over dezelfde hoeveelheid kennis beschikken. We hebben het namelijk over kennis die in tientallen jaren is opgebouwd en die vaak onvolledig in

Martijn Bakker (Royal HaskoningDHV)

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_12_PAO.indd 12

19-10-2021 11:38

Jawairia Ahmad (PAO Techniek en Management)

systemen is vastgelegd. Tel daarbij op dat mensen tegenwoordig minder lang in dienst blijven van een onderneming en je begrijpt dat slimme controle- en monitoringsystemen noodzakelijk zijn. Die maken het ook meteen mogelijk om met minder mensen méér pompstations aan te sturen.”

‘Ons waterprogramma is thematisch opgebouwd en sluit steeds aan bij de actualiteit’ – Jawairia Ahmad, PAO TM ACTUEEL

VEILIGHEID De toekomst van de drinkwatervoorziening ligt in de cloud, zegt Bakker. Toch zijn drinkwaterbedrijven nog terughoudend om over te stappen op de cloud. “Ik begrijp dat wel: het is vitale infrastructuur en drinkwaterbedrijven willen die beschermen. Je moet er ook niet aan denken dat ze gehackt worden! Maar in de toekomst zullen bepaalde applicaties niet meer buiten de cloud beschikbaar zijn, wat de overstap onvermijdelijk maakt. Het gaat er dus om, dat ICT-infrastructuur van de drinkwatervoorziening aan de allerhoogste veiligheidsstandaarden voldoet.” Zelf is Bakker overtuigd dat de cloud een verantwoorde keuze is, maar hij begrijpt dat het eisen stelt aan de organisatie van drinkwaterbedrijven; de ICT-kennis moet omhoog.

VRAAG EN AANBOD

De digitaliseringscursus is onderdeel van het waterprogramma van PAOTM. “Ons waterprogramma biedt cursussen over alle aspecten van de watercyclus”, zegt Jawairia Ahmad. “We delen die in naar vier thema’s: oppervlaktewater, drinkwater, afvalwater en water in de circulaire economie. De cursus digitalisering gaat bijvoorbeeld over de drinkwatervoorziening, en heeft een lijn naar andere cursussen binnen dit thema.” Ieder jaar kijkt PAOTM wat binnen de verschillende thema’s actueel is. Ahmad: “We stellen de cursus samen op basis van de laatste ontwikkelingen en nieuw onderzoek en innovatie. Daardoor kunnen deelnemers steeds verder bouwen aan hun kennis en zo van meerwaarde zijn voor hun werkgever.” Aansluitend op de thema’s biedt PAOTM ook gratis webinars aan met de topexperts in hun vakgebied. “Die gaan in op actuele ontwikkelingen in de watersector, zoals de klimaatverandering of de komst van nieuwe typen verontreiniging in het oppervlaktewater.”

Een derde ontwikkeling is het matchen van vraag en aanbod van water. “Het wordt steeds moeilijker om die op elkaar af te stemmen”, zegt Bakker. “Het drinkwaterverbruik zal omlaag moeten en de bedrijven hebben daar een rol in. Ook hier kan digitaliseGIDSLAND ring helpen, bijvoorbeeld door het installeren van De ruim 100 cursussen van PAOTM zijn gericht slimme meters.” op Nederland en Vlaanderen. Doelgroepen voor

de cursussen op het gebied van watertechnologie zijn waterschappen, drinkwaterbedrijven, industrie en Rijkswaterstaat. Jawairia Ahmad: “We hebben zo’n 1500 Nederlandstalige cursisten. Maar we krijgen steeds meer vragen uit het buitenland. Want wat hier speelt, speelt wereldwijd en Nederland is toch voor veel landen een gidsland op het gebied van watermanagement. Daarom gaan we ook Engelstalig aanbod ontwikkelen. Deze trainingen zullen wel een ander karakter krijgen, want de cursussen in Nederland zijn klassikaal, met veel aandacht voor interactie en met kleine groepen. Voor het buitenland ontwikkelen we andere formats. Maar we zullen daar ook weer kennis ophalen die we in Nederland kunnen gebruiken. We zien er naar uit!” Dat geldt ook voor Martijn Bakker, die in maart aan de start staat. “Het is hartstikke leuk om samen met collega-experts deze cursus te ontwikkelen en zo bij te dragen aan optimalisatie van het waterbeheer.” ● De cursus ‘Digitalisering van de drinkwatervoorziening’ vindt plaats op 24-25 maart 2022 in Amersfoort. Aanmelden kan via https://bit.ly/PAOTM-DDWV

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_12_PAO.indd 13

19-10-2021 11:38

NIVEAUMETING | Tekst: Redactie Proces | Beeld: Vega

HYGIËNISCHE DRUKSENSOR PEILT NIVEAU MELKTANK Zuivelfabriek Al Rawabi Dairy gebruikt drukschakelaars met een keramische meetcel om het niveau in zijn melktanks te meten. De compacte niveautransmitters zijn speciaal geschikt voor hygiënische toepassingen. De LED statusindicatie is uit elke hoek zichtbaar. Op de locatie Al Khawaneej in de Verenigde Arabische Emiraten verzuivelt Al Rawabi Dairy dagelijks 275.000 liter melk. De zuivelfabriek produceert melk, yoghurt, het zure melkproduct Laban en functionele melkproducten. De producten worden verkocht in meer dan 12.500 winkels in de VAE, Oman en Qatar. Wat in 1989 begon met 500 geimporteerde koeien uit Duitsland, is nu uitgegroeid tot een veestapel van 13.500 koeien. Naast de zuivelproducten levert de fabriek ook 15.000 liter gepasteuriseerd vruchtensap per dag.

MEETTECHNIEK De zuivelfabriek voldoet uiteraard aan alle eisen op het gebied van kwaliteit en hygiëne en is meerdere keren internationaal onderscheiden voor zijn innovaties, onder andere voor de productie van multifunctionele zuivelproducten, verrijkt met multivitaminen en mineralen. In 2008 en 2015 werd Al Rawabi door Forbes Magazine bestempeld tot een van de 40 sterkste merken in de Arabische wereld. Dit succes is mede gebouwd op betrouwbare meettechniek, waarmee de recep-

turen exact kunnen worden aangehouden en de niveaus in de meng-, vul-, verdampings- en CIP- en SIP-installaties correct worden gemeten. Voor de meettechniek werkt Al Rawabi Dairy samen met VEGA. Het begon met een proef met de eerste generatie Vegabar-sensoren. De fabriek was meteen te spreken over de eenvoudige bediening en de goede meetresultaten. De sensorserie is intussen doorontwikkeld en in 2020 werd een serie compacte sensoren uitgebracht die is geoptimaliseerd voor hygiënekritische toepassingen, zoals het isoleren van farmaceutische werkzame stoffen, het mixen van kant-en-klaargerechten, het gebruik in zuivelfabrieken of het afvullen van dranken.

HYGIËNISCHE APPLICATIES Deze compacte sensoren worden bijvoorbeeld ingezet in de melkopslagtanks in Al Khawaneej. In een van de drie 5 meter hoge tanks met een capaciteit van 30.000 liter wordt het niveau gemeten met een Vegabar 38. Zuivelproducenten gebruiken meestal sensoren met metallische meetcellen, maar omdat men in Al Khawaneej al gewend was aan de oorspronkelijke Vegabar, is er een Vegabar 38 geïnstalleerd met een Certec keramische meetcel. Deze is een uur lang bestand tegen temperaturen tot 135 °C. Dat betekent dat de sensor de sterilisatie- en reinigingscycli in de tanks probleemloos doorstaat. De meetcel blijft ook op de lange termijn zeer stabiel en is goed bestand tegen overbelasting.

HOE WERKT HET?

De Vegabar 38 druksensor meet het niveau in een van de drie melkopslagtanks bij Al Rawabi Dairy. De keramische meetcel is bestand tegen max. 130 °C, dus ook tegen de sterilisatietemperatuur in de melktank.

De Certec meetcel zet de aanwezige druk om in een elektrisch signaal. Dit drukafhankelijke signaal wordt door de geïntegreerde elektronica omgezet in een genormeerd uitgangssignaal. De zelfbewakingsfunctie waarborgt de bedrijfszekerheid. In de zuivelfabriek meten de druksensoren de hydrostatische druk die door de melk in de tank wordt uitgeoefend en bepalen op basis daarvan het niveau. Omdat het ging om een bestaande installatie, werd gebruik gemaakt van de universele adapters van VEGA, waarmee sensoren achteraf in bestaande hygiënische armaturen ingebouwd kunnen worden. Dit maakt het installeren sneller, goedkoper en er hoeven minder onderdelen op voorraad te worden gehouden.

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_14_Vega melktank.indd 14

20-10-2021 16:33

REINIGBAARHEID De eisen aan de hygiëne in de zuivelindustrie zijn uiteraard hoog. Daarom zijn deze sensoren gemaakt van materialen met alle noodzakelijke certiﬁcaten en materiaaleigenschappen conform FDA en EG 1935/2004 of een hygiënisch design volgens EHEDG en 3-A Sanitary. Qua constructie onderscheiden de sensoren zich door hun frontbondige procesaansluitingen, wat wil zeggen dat er geen dode ruimte in de sensor zit. Als optie is een volledig metalen behuizing leverbaar die voldoet aan de eisen volgens IP69K. Zelfs tijdens het productieproces kunnen ze met vrijwel alle chemicaliën een uur lang bij 135 °C worden gereinigd. De sensoren hebben beschermde pakkingen, een volledig metalen behuizing en een oppervlakteruwheid van alle productcontactoppervlakken van slechts 0,76 μm.

OP AFSTAND De Vegabar druksensoren hebben ook Bluetooth. Daarmee kunnen ze draadloos vanaf elke smartphone of tablet in bedrijf gesteld en gediagnosticeerd worden. Bediening is mogelijk tot op 25 meter afstand. Met het oog op de hygiëne is dit natuurlijk heel handig voor onderhoud bij instal-

laties waar de ruimte beperkt is. Verder heeft de Vegabar 38 een LED-indicatie van de status die vanuit elke hoek zichtbaar is. Zo kan een operator in één oogopslag zien of de tank leeg of vol is, maar ook of er een storing in het proces zit. Dit is extra handig op moeilijk toegankelijke plaatsen. Nieuwe sensoren zijn gemakkelijk te integreren in het systeem dankzij IO-Link. De gestandaardiseerde point-to-point-communicatie stelt geen extra eisen aan het kabelmateriaal.

EXTRA CONTROLE Ook voor het management leveren de sensoren in de melktanks waardevolle informatie op. Dankzij de betrouwbare meetwaarden kan nu gecontroleerd worden of de tankvolumes overeenkomen met de in de tankwagens gemeten waarden, die door de daar geïnstalleerde ﬂowmeters worden doorgegeven. Overigens maakt de fabriek niet alleen in het productieproces gebruik van VEGA sensoren. In de afvalwaterzuiveringsinstallatie is gekozen voor een Vegapuls C21, een 80 GHz radarniveaumeter. Die meet continu het niveau in het afvalwaterbassin. Deze toepassing is eerder belicht in dit blad, zie Solids Processing nr. 3, p. 10. ●

De LED statusindicatie is vanuit elke richting zichtbaar. De gebruiker kan daarbij kiezen uit 256 kleuren.

(advertentie) +9

9HQW &RQGHQVR

U +9

% 0

( (

PULSATION-FREE FLUID DOSING SYSTEMS +9

, 2

FOR CONTINUOUS AND BATCH PROCESSES +9

Complete solutions for: 5

FOOD & BEVERAGE PHARMACEUTICAL INDUSTRY LIFE SCIENCE +9 /6 INDUSTRY CHEMICAL +9 ADHESIVES & HOTMELT INDUSTRY % 5 PAINTING INDUSTRY

03 = 084 '30. ?î- 1&3 .*/65& Ł 50 ?C>- 1&3 .*/65&þ % 03 -"#03"503:ý 1*-05 1-"/5 "/% 130%6$5*0/þ 77 /$-6%*/( ĕ ĕ $0/%*5*0/4þ

LET’S TALK! SUURMOND.COM 1RW LQFOXG

HG LQ GHOL

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_14_Vega melktank.indd 15

20-10-2021 16:33

CIRCULAIRE ECONOMIE | Tekst: Pieter van den Brand

Circulariteit vergt ketendenken

PROCESINDUSTRIE MOET OOK ‘AAN D

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_16_circulariteit.indd 16

20-10-2021 13:22

N DE VOORKANT’ VERGROENEN De procesindustrie werkt aan vergroening en circulariteit. Reststromen krijgen een nieuwe bestemming. Fossiele grondstoffen maken plaats voor biobased feedstock. Prima eerste stappen, maar wat nodig is, is de bouw van totaal duurzame productketens. Circulariteit en economie gaan hand in hand. De prijzen voor grondstoffen zijn door het dak gegaan nu de industriële productie na de coronadip weer op stoom is en de orderportefeuilles gevuld raken. Bedrijven zijn naarstig op zoek naar alternatieve grondstoffen, de procesindustrie voorop. Zo beijveren vrijwel alle grote chemienamen zich met chemische recycling van niet-herbruikbare kunststoffen tot chemiebouwstenen als methanol. In de Rotterdamse haven broeden Shell en Nobian (voormalig AkzoNobel Chemicals) op de bouw van een vergassingsfabriek volgens technologie van het Canadese Enerkem. Op Chemelot neemt SABIC in 2022 een pyrolyseinstallatie in bedrijf, die kunststofafval recyclet voor de circulaire polymeerproductie. In Gent beproeven Dow en staalproducent ArcelorMittal de eerste installaties om CO-rijk staalgas via katalyse naar synthetische nafta om te zetten. Zelf is ArcelorMittal ver met de bouw van een ‘Steelanol’-installatie om uit staalgas bio-ethanol

Scheidingsinstallatie voor CO uit staalgas van Dow en ArcelorMittal; de pilotinstallatie om CO via katalyse in synthetische nafta om te zetten is in aanbouw (Foto: Dow).

te produceren. In Gent zijn inmiddels vier reusachtige bioreactoren aangekomen, die het hart van de biologische gasfermentatie-technologie van partner LanzaTech vormen. Hierbij zetten microben het koolstofrijke gas dat om in duurzame ethanol. De fabriek is volgens planning in de loop van 2022 in bedrijf.

VOORKANT Allemaal initiatieven die voor CO₂-reductie zorgen en de circulaire economie een stap dichterbij brengen. Voor het echte werk moet de hele keten echter circulair opereren, en niet alleen – hoe efﬁciënt ook – aan het eind bij de recycling. “Juist de procesindustrie kan een sleutelrol spelen, want ze staat aan het begin van de keten”, zegt hoogleraar duurzaam innoveren Jacqueline Cramer van de Universiteit Utrecht. De oud-minister van milieu is in haar lange loopbaan bij veel vernieuwingsprocessen betrokken geweest. Ze werkte onder meer bij Philips en AkzoNobel aan de integratie

‘Steelanol’-installatie in aanbouw bij ArcelorMittal in Gent, dat in 2022 uit CO-rijk staalgas duurzame ethanol wil produceren (Foto: ArcelorMittal).

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_16_circulariteit.indd 17

20-10-2021 13:22

CIRCULAIRE ECONOMIE

van milieu in de bedrijfsstrategie. Op dit moment is Cramer regisseur voor de circulaire economie in de Metropoolregio Amsterdam. De activiteiten van de grote chemiebedrijven illustreren volgens haar de uitdagingen naar de toekomst. “Bedrijven proberen de slag naar een CO₂-neutrale en circulaire onderneming te maken. Dat begint met de recycling van fossiele producten en het verduurzamen van het huidige productenscala. Mooie ontwikkelingen, want systemen worden aan de achterkant meer circulair gemaakt. Op termijn moet de procesindustrie ook aan de voorkant producten gaan vernieuwen door ze inherent duurzaam te maken. Je wilt niet dat jouw producten eenmaal afgedankt nog vele decennia in het milieu blijven of in de voedselketen terechtkomen, zoals plastics. Dat is de ultieme uitdaging.”

Wat meespeelde bij het succes is dat het biobased product een substantieel lagere CO2-footprint heeft. Voor onze klanten is dat minstens zo belangrijk. Peter Roozemond, DSM

Productieproces van ‘inherent duurzaam’ verpakkingsmateriaal op basis van mycelium; in een mal kan in vijf dagen tijd een verpakking groeien (Foto: Grown Bio).

KETENDENKEN Om door te pakken, stelt Cramer, moeten bedrijven vanuit de eigen fabriek de volledige keten veranderen. “Dat lukt niet als individueel bedrijf. Je hebt de keten met zijn hele netwerk van spelers nodig om een doorbraak te forceren. Een gezonde businesscase maak je met elkaar, anders gaat het never nooit lukken. Door samen met de spelers in jouw netwerk die jouw gevoel van urgentie delen, een nieuw ecosysteem te bouwen, kun je de lead nemen in de transitie naar een circulaire economie.”

OPSCHALEN EN RENDEREN In de categorie ‘inherent duurzame producten’ doen zich al tal van innovaties voor. Als voorbeeld noemt Cramer het verpakkingsmateriaal dat Grown Bio van landbouwafval en mycelium maakt. Het substraat waar paddenstoelen op groeien, werkt als een soort lijm om biomassa te binden. In een mal kan in vijf dagen tijd een verpakking groeien. Het bedrijf produceert het schokbestendige en goed isolerende materiaal in licentie van het Amerikaanse Evocative Design. “Een hartstikke mooi product”, zegt Cramer. “Wezenlijk is dat we dit soort veelbelovende innovaties opgeschaald krijgen, zodat ze niet in pilots blijven steken maar gaan renderen. Dan pas zijn we op de goede weg. Als het klein blijft, is het altijd duurder.”

KUNSTSTOFVEZEL Een bedrijf dat al volop bezig is met het opzetten van nieuwe ecosystemen is DSM. Het concrete voorbeeld is biobased Dyneema, de duurzame variant van de supersterke kunststofvezel die tal van toepassingen kent, van kleding en tenten tot sleepkabels voor schepen. “Met deze vezel willen we niet alleen veiligheid van mensen vergroten. Vanuit onze kernmissie willen we ook de impact op het milieu zo laag mogelijk houden. Dat was voor ons de reden naar biobased grondstoffen voor de vezel om te zien”, vertelt manager productontwikkeling Peter Roozemond bij DSM Protective Materials. Voor de ontwikkeling van de biobased vezel werkte DSM samen met chemiebedrijf SABIC

en het Finse UPM Biofuels. Het residu dat deze producent van biobased grondstoffen opwerkt uit pulp- en houtstromen, gebruikt SABIC voor de productie van ethyleen. DSM past het biobased ethyleen vervolgens toe om zijn hoge-dichtheid polyethyleenvezel te produceren.

LANGE ADEM Een biobased vezel in de markt zetten doe je niet even, wil Roozemond benadrukken. “Bij het circulair maken van een product moet je de hele waardeketen betrekken. We hebben onze klanten en fabrikanten moeten overtuigen van de voordelen van een biobased vezel. Daar was een lange adem voor nodig. Je moet wel bereid zijn als bedrijf daar de tijd en de resources voor vrij te maken.” Ook grote klanten hebben zich aan de biobased vezel gecommitteerd. “Wat zeker meespeelde bij het succes”, voegt Roozemond nog toe, “is dat het biobased product een substantieel lagere CO₂footprint heeft. Voor onze klanten is dat minstens zo belangrijk.”

TERUGWINNEN VOOR HERGEBRUIK DSM gaat nog een stap verder. Tijdens de eind 2019 door het bedrijf georganiseerde Circularity Summit werd een ketenbrede coalitie en een speciaal programma opgezet, om op de biobased

Peter Roozemond, manager productontwikkeling bij DSM Protective Materials.

‘We hebben onze klanten en fabrikanten moeten overtuigen van de voordelen van een biobased vezel. Daar was een lange adem voor nodig.’

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_16_circulariteit.indd 18

20-10-2021 13:22

Jacqueline Cramer, hoogleraar duurzaam innoveren Universiteit Utrecht en regisseur voor de circulaire economie in de Metropoolregio Amsterdam.

‘Juist de procesindustrie kan een sleutelrol spelen, want ze staat aan het begin van de keten. Op termijn moet de proces industrie ook aan de voorkant producten gaan vernieuwen door ze inherent duurzaam te maken.’ vezel gebaseerde producten aan het eind van hun levensduur terug te winnen voor hergebruik. Wat best wel een logistieke puzzel is, erkent Roozemond. Ook het scheiden van afgedankte producten met de vezel en andere materialen vergt nog de nodige inspanningen. “Maar ons doel blijft de vezel zoveel mogelijk in de keten te houden. In technisch opzicht heeft de biobased vezel dezelfde eigenschappen als de oorspronkelijke vezel, dus de vezel is net zo goed recyclebaar.” DSM broedt op zowel een mechanische als een chemische recyclingroute. Vorig jaar heeft DSM’s Israëlische partner Clariter in zijn fabriek in Polen met zijn polyoleﬁne-kraaktechnologie (een vorm van pyrolyse) vezelmateriaal gerecycled tot nieuwe producten. Bij mechanische recycling van de vezel vreest Roozemond niet voor laagwaardige bestemmingen. “Ook in korte stukjes blijft de sterkte van de vezel behouden. Er zijn dus applicaties genoeg waaraan de gerecyclede vezel extra waarde kan toevoegen.”

Je hebt de keten met zijn hele netwerk van spelers nodig om een doorbraak te forceren Jacqueline Cramer, Universiteit Utrecht

GESLOTEN MASSABALANS DSM introduceerde de biobased Dyneema-vezel in 2020. Qua technische prestaties doet de biobased variant volgens het bedrijf niet onder voor de eind jaren zeventig door DSM gepatenteerde, fossielgebaseerde vezel, die bijna de helft lichter is dan traditionele materialen als nylon, polyester en textiel en beschikbaar is als garen, composiet en denim, in gebreid en geweven textiel en in hybride samenstelling. De CO₂-voetafdruk van de biobased vezel is volgens DSM zo’n negentig procent kleiner dan de fossiele vezel. De ‘groene’ vezel heeft een International Sustainability and Carbon Certification Plus (ISSC+)-certificaat. Volgens dit certificatieschema mag een bedrijf voor elke ton biobased grondstof in een proces de ton aan product die dat oplevert, bestempelen als circulair product. ISSC+ stelt een gesloten massabalans als keiharde voorwaarde. Daar worden bedrijven op geaudit. SABIC heeft eenzelfde certificaat voor zijn circulaire polymeren. De certificering zorgt voor volledige naleving en traceerbaarheid door de hele waardeketen. Naar afnemers toe is geloofwaardigheid immers een must. De ambitie van DSM is in 2030 alle op de vezel gebaseerde producten te maken met biobased grondstoffen. ●

Alle grote klanten van DSM hebben zich aan biobased Dyneema gecommitteerd; inmiddels zijn ook de eerste sleepkabels met de ‘groene’ vezel uitgerust (Foto: DSM).

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_16_circulariteit.indd 19

20-10-2021 13:22

MARKTNIEUWS | Redactie Proces Media | Fotograﬁe: Gpi Pharma

NIEUW OPGERICHT GPI PHARMA PRO D Gpi Group heeft een nieuwe business unit opgericht, Gpi Pharma, speciaal voor de productie van rvs proces- en opslagtanks voor de farmaceutische industrie. Aanleiding is de groeiende vraag, deels veroorzaakt door de coronapandemie.

De Gpi Groep is geen nieuwkomer in de markt. Het bedrijf heeft al een kwart eeuw ervaring in de farma en weet alles van de ontwerpen productievereisten, en de relevante regelgeving op dit gebied. Met Gpi Pharma wil de onderneming sneller en gerichter inspelen op de vraag uit de markt. Fred Boere, CEO van de Gpi Group, ziet groeipotentieel. “We verwachten dat de toenemende vraag naar hoogwaardige farmaceutische tanks door zal zetten.” Door de specialisten op dit vakgebied te bundelen in Gpi Pharma kan het bedrijf sneller schakelen. Sales Manager Joost Nieuwlaat: “Dankzij onze

ervaring, productiecapaciteit en internationaal leveranciersnetwerk kunnen we zeer korte levertijden garanderen.” ● Gpi Group bestaat o.a. uit Gpi Tanks Nederland, Gpi Tanks Polen en Gpi Tanks XL, Gpi De Gouwe (process equipment) en BMN (Beitserij Midden Nederland). Het bedrijf is wereldwijd actief in de voedingsmiddelen-, chemische, farmaceutische en cosmetische industrie. https://gpi-tanks.com/nl/ en gpi-pharmaceutical.com.

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_20_fotospread_Gpi.indd 20

15-10-21 08:49

O DUCEERT FARMACEUTISCHE TANKS

V.l.n.r. Joost Nieuwlaat (sales manager), Fred Boere (CEO Gpi Group), Arno Rodenburg en Gerard Blok van Gpi Pharma.

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_20_fotospread_Gpi.indd 21

15-10-21 08:50

INTERNATIONAAL | Redactie Proces Media

FLUIDS PROCESSING WORLD DUBLIN, IERLAND

Mega farmafabriek voor API’s AstraZeneca investeert een slordige $360 miljoen – ruim € 300 miljoen – in een hightech fabriek voor de productie van de nieuwe generatie werkzame bestanddelen (API’s). Dit zijn kleine (bio)moleculen met een heel speciﬁeke werking, die vaak worden ingezet tegen kanker. Een van de te produceren middelen zijn antilichaam-medicijn conjugaten. Bij ADC’s wordt een geneesmiddel gekoppeld aan een antilichaam. Verder worden er oligonucleotiden geproduceerd: relatief kort enkelstrengs DNA of RNA. De fabriek levert werkt op voor honderd hoogopgeleiden. AstraZeneca zegt voor Ierland te kiezen vanwege het biowetenschappelijke netwerk van bedrijven daar, maar een niet genoemde reden kan ook het ﬁscaal aantrekkelijk regime zijn. Niet voor niets kozen diverse multinationals hun Europese hoofdvestiging op het eiland. ●

BRUSSEL, BELGIË

Duurzaamheid leidend bij innovatie Het Japanse ICT-bedrijf Fujitsu concludeert uit onderzoek dat toenemende concurrentie onder fabrikanten de ontwikkelingen in automatisering en duurzame productie versnelt. Uit het rapport blijkt dat duurzaamheid voorop staat bij verbetering van kwaliteit en efﬁciëntie in de productiesector. Daarbij zijn automatisering en integratie van operationele techniek met IT – kortweg industrie 4.0 – nog wel het meest bepalend voor de investeringskeuzes. Covid-19 heeft deze trend versnelt, omdat bedrijven zich weerbaarder willen maken. Het meest wordt er geïnvesteerd in automatisering. Van de 17 geïnterviewde, toonaangevende producenten over de hele wereld plant 76,8% in de komende twaalf maanden projecten. Dat duurzaamheid steeds hoger scoort heeft direct te maken met de sympathie onder consumenten voor merken die zich bekommeren om de planeet, die daardoor een streepje voor hebben op de concurrentie. ●

LAUSANNE, ZWITSERLAND

Klimaatdoelstellingen overtroffen Tetra Pak heeft bij de uitreiking van het 22e duurzaamheidsrapport aangegeven voor te lopen op de ambitie om tegen 2050 per saldo emissieneutraal te zijn in de hele waardeketen en de duurzaamste voedselverpakking ter wereld te leveren. Doelstelling is rond die tijd nog uitsluitend verpakkingen te leveren van hernieuwbare of gerecyclede materialen die volledig recyclebaar en CO₂-neutraal zijn. Concreet heeft Tetra Pak zijn totale uitstoot van broeikasgassen met 19% kunnen verlagen ten opzichte van 2010, inclusief een 70% reductie binnen de eigen activiteiten over de laatste tien jaar. Noemenswaardig is verder de lancering van een energiezuinige verwerkingslijn voor sap, nectar en andere dranken – naar eigen zeggen de eerste in zijn soort. ●

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_22_Internationaal.indd 22

20-10-2021 16:41

KALUNDBORG, DENMARK

Nieuwe biomassaverwerker voor bioraffinaderij Valmet gaat het voorbehandelingssysteem van de bioraffinaderij van RE Energy in Denemarken herbouwen. Het energiebedrijf nam de faciliteit over om hem opnieuw in productie te brengen. De fabriek gaat straks, samen met een partner, uit stro tweede generatie (2G) bio-ethanol en lignine winnen. Valmet gaat het oude toevoersysteem vervangen door een nieuwe, specifiek voor biomassaverwerking geschikte installatie op basis van zijn gepatenteerde ‘Force feed’-technologie. Ook komt er een nieuwe stoomexplosieketel. De totale capaciteit per uur wordt vijf ton droge stro of zes ton met een vochtgehalte van 20%. Het partnerbedrijf zal de vrijgekomen hemicellulose inzetten voor innovatieve ingrediënten. ●

AMSTERDAM, NEDERLAND

Waterontzilting op zonne-energie D-SAL, een ontziltingstechiek van de Amsterdamse startup PERA in samenwerking met de Universiteit van Zürich en de KAUST-universiteit in Saoedi-Arabië, kan duurzaam zoet water uit zout water produceren met zon. De techniek werkt op basis van verpulverde koolstof en zou qua efﬁciëntie andere ontziltingsmethoden op zonneenergie ver achter zich laten. Een combinatie van kool met geïncorporeerde katoenvezels laat het zoute water door het materiaal stromen. Meer speciﬁek gaat het om ‘carbonized compressed powder’. CCP bestaat uit een chaotisch netwerk van micro- en nanokanalen, waarmee zout en brak water effectief van zout worden ontdaan. CCP is er in overvloed, het materiaal is goedkoop, wat het gebruik breed inzetbaar maakt in arme landen. Het huidige ontwerp kan 12-15 liter zoet water per dag per m2 aanmaken. Dat is 3x zo veel als gangbare ontziltingssystemen op zon, terwijl de kosten slechts een derde bedragen van de modernste zonne-ontziltingsinstallaties. Het energieverbruik is circa de helft van omgekeerde osmose-installaties, de gangbare techniek. D-SAL is een modulair system en kan uitkomst bieden in landelijke gebieden met een lage bevolkingsdichtheid. Een eenvoudig systeem van 16 m2 is voldoende om een complete familie te voorzien van voldoende water voor drinken, koken en bewatering. Een veldexperiment staat op stapel in een halfwoestijngebied in Brazilië. ●

PODARI, ROEMENIË

Grootschalige ethanol-uitcellulose fabriek KASSEL, DUITSLAND

Duitse vestiging tankbouwer Gpi Tanks is voortaan ook actief via de Duitse dochteronderneming Gpi Tanks GmbH in Kassel. Vanuit Duitsland adviseert een team van drie experts klanten in de diverse branches waar het tankbouwbedrijf actief is. De rvs tanks worden ontworpen en geproduceerd in de Nederlandse en Poolse fabrieken. CEO Fred Broere denkt de Duitse markt proactiever te kunnen bedienen ‘door dichter op de klanten te zitten’. Daarnaast geeft de extra locatie meer capaciteit, zeker met inmiddels twee fabrieken in Polen bovenop die in Nederland. ●

Speciaalchemiebedrijf Clariant is klaar met de bouw van zijn ‘Sunliquid’-fabriek in het Roemeense Podari. De fabriek gaat ethanol winnen uit cellulose van landbouwafval en wordt dit najaar in bedrijf genomen. Het wordt Clariants eerste grootschalige plant voor de productie van tweede generatie ethanol uit cellulose. De installaties gaan 250.000 ton stro per jaar verwerken, goed voor 50.000 liter ethanol. 300 boeren participeren. De Sunliquidtechnologie stamt uit 2006, in 2012 werd er voor het eerst kleinschalig semi-commercieel mee gedraaid. ●

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_22_Internationaal.indd 23

20-10-2021 16:41

Scherpe focus op veiligheid OPTIWAVE series met SIL 2/3 certificering – Compleet portfolio met 80, 24 en 10 GHz veiligheidsradar niveautransmitters • Continue, contactvrije niveaumeting van vloeistoffen, pasta’s, granulaten, poeders en ander vaste stoffen (‫ڙ‬r ≥1.4) in veiligheidgerelateerde toepassingen • Antenne-opties voor corrosieve en agressieve media • Voor procescondities tot +250 °C en 100 bar

HYDROGEN READY?! BALL VALVES, WELLHEADS AND TESTS FOR HYDROGEN APPLICATIONS 1. MATERIAL SUITABILITY TESTS 2. HYDROGEN LEAK-TIGHTNESS TESTS

Lees meer: krohne.link/sharp-focus

H2-READY.COM

21FLU005_ADVERTENTIES.indd 24

15-10-21 08:52

MARKTNIEUWS

HYGIËNISCHE SPROEIKOP Om tanks en apparaten te reinigen heeft Lechler, fabrikant van sproeikoppen, de Whirly 2 ontworpen. Dit herontwerp van de populaire Whirly is speciaal geschikt voor hygiënische toepassingen. De eivormige sproeikop heeft 4 krachtige vlakstraalsproeiers die asymmetrisch geplaatst zijn voor een groot sproeibereik (270˚ of 360˚). De dubbele rvs kogellager zorgt voor een soepele werking. De sproeikop is geschikt voor tanks tot max. 3 meter doorsnede. De geadviseerde werkdruk is 2 bar. Hij is gemaakt van glad gepolijst rvs en de nozzles zijn afgerond, zonder scherpe hoeken of kanten, zodat de hygiëne gewaarborgd is. De kop is bestand tegen temperaturen tot 140˚C. Hij kan geleverd worden met diverse aansluitingen, maar voor hygiënische toepassingen is de ¾ BSPP de aangewezen keuze. Daarmee kan de sproeikop hygiënisch aangesloten worden op de HygienicFit. De sproeikop kan op verzoek ook geleverd worden in een ATEX-versie. Alle technische kenmerken zijn te vinden op https://bit. ly/Whirly2.

Whirly 2 hygiënische sproeikop met hygiënische aansluiting van Lechler. Lechler + 31 (0)30 687 6047

Sinds 1 oktober 2021 vertegenwoordigt AxFlow in Nederland de industriële centrifugaalpompen van Johnson Pump, waaronder de Combi- en FreFlow serie en de Multi-Stage Pump Lines MCH en MCV. Het merk Johnson Pump heeft een lange staat van dienst in de voedingsmiddelen en drankenindustrie, de (petro)chemische sector, en de staal- en energiesector. De fabrikant heeft ook een productielocatie in Nederland, in Assen. AxFlow verkocht de pompen van Johnson Pump al in andere Europese landen, maar nu dus ook in Nederland. AxFlow +31 (0)320 287 050 www.axﬂow.nl

Centrifugaalpomp van Johnson Pump.

SCHEEPSMOTOREN OP METHANOL

+ 32 (0)10 225 022 www.lechler-nozzles.nl www.lechner.be

WEBINAR GASLEKDETECTIE Op 4 november 2021 delen twee specialisten van Hitma en Det-Tronics hun kennis over ultrasone gaslekdetectie tijdens een gratis webinar (10:00-11:00). Gas- en vlamdetectiespecialist bij Hitma, Peter Adema, geeft uitleg over de basis van gasdetectie, ook wel het horen-, zien- en ruiken-principe. Richard Barry, specialist bij Det-Tronics, deelt zijn jarenlange ervaring en kennis over ultrasone gaslekdetectie. Ultrasone gaslekdetectie is een betrouwbare manier om gaslekken op te sporen met microfoontechnologie. Het vormt een goede aanvulling op traditionele

AXFLOW VERTEGENWOORDIGT JOHNSON PUMP

technieken voor het voorkomen van gasexplosies. Barry legt uit hoe de technologie precies werkt. Deelnemers leren of de technologie geschikt is voor hun toepassing en wat de opties zijn. Er is volop gelegenheid om vragen te stellen. Aanmelden kan via https://bit.ly/Hitma_UGLD Let op: het webinar is grotendeels in het Engels.

Om scheepsmotoren op methanol te kunnen stoken, zijn vanwege het lage vlampunt van methanol aanpassingen nodig. In samenwerking met MAN energy heeft Alfa Laval eerst een low-ﬂashpoint supply system (LFSS) ontworpen voor ME-LGIM tweetaktmotoren. Daarna is de oplossing doorontwikkeld voor viertaktmotoren en Alfa Laval Aalborg-boilers. Door één LFSS systeem te gebruiken voor hoofdmotor, hulpmotoren en boilers kan bespaard worden op ruimte en energie. Eén FCM methanolinstallatie kan namelijk via software meerdere verbrandingsunits met hun eigen procesparameters aansturen. Aalborg-boilers met MultiFlame-branders kunnen dan op methanol gestookt worden. Alfa Laval is nu bezig met het ﬁnetunen van de methanolverbranding voor maximaal boilerrendement. Omdat de energetische waarde van ethanol lager is dan die van traditionele brandstoffen, wordt het verder belang-

rijker om restwarmte terug te winnen aan boord. Alfa Laval en partners ontwikkelen daarvoor brandstofcellen met een High Temperature Proton Exchange Membrane (HTPEM). Daarnaast ontwierp Alfa Laval al eerder de Aalborg Micro, een uitlaatgasboiler die, aangesloten op een gestookte boiler, stoom levert aan een gedeelde stoomketel, waardoor het methanolverbruik van de brander vermindert. Maar ook een combinatie met een platenwarmtewisselaar en de Alfa Laval E-PowerPack, een nieuwe oplossing op basis van de Organic Rankine Cycle (ORC) is mogelijk. De ORCtechnologie kan elektriciteit opwekken uit elke warmtebron aan boord, hoe klein ook. Als de Aalborg Micro gebruikt wordt om warm water te produceren, in plaats van stoom, kan dit snel omgezet worden in extra vermogen. Alfa Laval +31 (0)76 579 1210 www.alfalaval.com

FCM methanolinstallatie van Alfa Laval.

Hitma +31 (0)297 514 833 www.hitma-gasdetectie.nl

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_25_markt+ADV.indd 25

20-10-2021 17:13

MARKTNIEUWS

NITRAAT TERUGWINNEN Van der Ende Groep heeft een oplossing ontwikkeld waarmee nitraat teruggewonnen kan worden uit de lozingsstroom van kwekers. De ontwikkeling is ingegeven door de problematiek rondom stikstofemissie. Door strengere weten regelgeving wordt het voor kwekers steeds lastiger om te voldoen aan de normen. Het terugwinnen van nitraat helpt de stikstofemissie te reduceren en te besparen op nutriënten. Van den Ende denkt de installatie binnen 2 jaar op de markt te kunnen brengen. Het bedrijf

gebruikt een bepaald hars om via IONwisseling nitraat terug te winnen als nutriënt. Met de techniek kunnen telers straks duurzamer telen, besparen op meststoffen en hun stikstofemissie verlagen. Zo leveren ze een bijdrage aan de circulaire economie. Van der Ende Groep is met de nieuwe Nitrate Recovery-installatie genomineerd voor de GreenTech Concept Award 2021.

Vaisala Indigo510 zender voor enkele meetsonde, met (optioneel) groot touchscreen display.

ZENDER VOOR ENKELE MEETSONDE

Van der Ende Groep

Vaisala breidt zijn Indigo-zenderserie uit met een zender voor één industriële meetsonde. De Indigo510 is geschikt voor nauwkeurige meting van een enkele parameter tegelijk, bijvoorbeeld vochtigheid, dauwpunt, vocht in olie, temperatuur, kooldioxide of verdampt waterstofperoxide. De Indigo serie is een modulair systeem met verwisselbare slimme sondes, zenders en intuïtieve pc-software. De nieuwe zender is dan ook compatibel met alle Indigo-meetsondes. De sondes kunnen

+31 (0)174 515 050 www.vanderendegroep.nl

De oplossing van Van der Ende voor het terugwinnen van nitraat is genomineerd voor de GreenTech Concept Award 2021.

los worden gebruikt, zonder zender, of in combinatie met Indigo500- of Indigo200-serie transmitters. Sondes en transmitters zijn plug&play, dus installatie en onderhoud zijn een ﬂuitje van een cent. De transmitter heeft een metalen behuizing met IP66- en NEMA4-classiﬁcatie voor zware industriële omgevingen. Vaisala +358 50 555 4420 www.vaisala.com

(advertentie)

FP 70 “SMOOTH FLOW” POMP Laag in pulsatie, hoog in efficiëntie Deze nieuwe pomp combineert de voordelen van de KNF membraanpomptechnologie met de belangrijkste kenmerken van tandwiel- en centrifugaalpompen. De FP 70 is zelfaanzuigend en kan drooglopen, transporteert vloeistoffen rustig en schoon en is chemisch bestendig. De FP 70 leent zich uitstekend voor een breed scala aan toepassingen, waaronder medische technologie, voor inkjet printers, 3D-printen en analytische instrumenten.

10 x lagere pulsatie dan conventionele membraanpomp

03-KN-21_Adv_FP70_210x140mm_FluidsProc.indd 1

Max. capaciteit van 850 ml/min. (1,2 l/min. op verzoek) Tot 2 bar continue (4 bar op verzoek) Weinig trillingen Aandrijving met regelbare BLDC motor

www.knf-verder.nl info@knf-verder.nl +31(0)30 6779240

www.knf.be info@knf.be +32(0) 38719624

31-03-2021 09:26

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_25_markt+ADV.indd 26

20-10-2021 17:14

AGENDA

IN DE KOMENDE NUMMERS ● ●

●

Voor meer cursussen en evenementen, zie www.ﬂuidsprocessing.nl/events

Zelfaanzuigende pompen: innovatie verhoogt rendement klassieke technologie Verpompen met hernieuwbare brandstof en andere insights tijdens het rondetafelinterview duurzaamheid Druksensoren spelen een cruciale rol in de verwerking van viskeuze chocolademassa tot de perfecte kwaliteitsreep.

Het volgende nummer van Fluids Processing verschijnt op 14 december 2021. Mis ‘m niet! (advertenties)

Kennis delen

www.fluidsprocessing.nl NIVEAU SENSOREN VOOR FLUIDS OP BASIS VAN RADAR, VLOTTER, ULTRASOON, MAGNETOSTRICTIEF, HYDROSTATISCH, CAPACITIEF, TRILVORK

+31 (0)78 - 681 39 77 | info@lansnivotherm.nl | www.lansnivotherm.nl

4 november 2021 Ultrasone gaslekdetectie Online Engelstalig webinar van 1 uur over ultrasone gaslekdetectie. Aan de orde komen de techniek, de toepassingen waarvoor deze geschikt is, en de voor en nadelen ervan. Q&A met Peter Adema van Hitma en Richard Barry van DetTronics. Aanmelden via https://bit.ly/ Hitma_UGLD 4, 5 en 12 november 2021 Hygiënisch ontwerpen Utrecht Diepgaande 3-daagse cursus waarin alle relevante onderwerpen voor voedselveilig produceren worden behandeld, aan de hand van een nieuw te ontwerpen of bestaand apparaat of hele productielijn. De cursus is gericht op de samenwerking tussen machineontwerper en -gebruiker en wordt steeds geactualiseerd. Aan bod komen de noodzaak van hygiënisch ontwerp (reinigbaarheid tot op microbieel niveau), de beoordeling van aan te schaffen apparatuur op microbiële reinigbaarheid, het ontwerpen, uitbesteden en begeleiden van projecten m.b.t. hygiënisch ontwerp (bijv. hygiënisch laswerk), het herkennen, signaleren en doorgeven van niethygiënische situaties en het motiveren van productie- en technisch personeel om hygiënisch te werken. 22-23 november 2021 CIP: Innovative cleaning techniques Utrecht 2-daagse, Engelstalige cursus van Burggraaf & Partners over CIP-reiniging voor food, feed en farmafabrikanten en apparatuurleveranciers. Aan bod komen

geautomatiseerde (robot-CIP of r-CIP) reinigingssystemen, niet alleen voor leidingen en tanks, maar ook voor open systemen zoals transportbanden en vulstations. 30 november 2021 Hygiene for Food 2021 Berchem/Antwerpen 7e editie van het Hygiene for Foodcongres van Agoria, Flanders’ FOOD en EHEDG België. Met speciale aandacht voor de arbeidscultuur binnen voedingsbedrijven. Een cross-sectoraal congresprogramma focust op de nieuwste ontwikkelingen. Op de mini-beurs met 18 standhouders krijgen deelnemers de kans om kennis te maken met aanbieders van nieuwe trends en producten op het gebied van reiniging en hygiëne. 1-2 december 2021 Food Technology 2021 Den Bosch 2-daags kennis en netwerkevenement over het snijvlak van high-tech en grootschalige voedselproductie. Technologie is de oplossing voor elk probleem van duurzaamheid tot gezondheid. Georganiseerd door Mikrocentrum en Vakblad EVMI. 9-10 december 2021 Hygiënische engineering: Gebouw Utrecht 2-daagse cursus van Burggraaf & Partners over de hygiënische eisen aan het gebouw waarin de bereidingsprocessen van food, feed of farma plaats vinden: locatie-eisen, bouwelementen, omgeving en ongedierte, productstroom en zonering, constructie, en luchtbehandeling. Met case studies.

EUROPA’S NR.1 IN SPROEITECHNOLOGIE LECHLER Benelux · info@lechler.be NL +31 30 68 76 047 · www.lechler-sproeiers.nl B/Lux. +32 10 22 50 22 · www.lechler.be

Fluids Processing | nr. 5 | november 2021

FLU005_27_Agenda.indd 27

20-10-2021 16:41

UW PARTNER IN ULTRASOON INSTRUMENTEN Lek Detectie Lager Conditiebewaking Lager Smering Condenspot & Afsluiter Elektrische Ontladingsdetectie

TRAINING CAT I & CAT II Ultrasound Training On-site Implementatie Training $SSOLFDWLH 6SHFLȴHNH 7UDLQLQJ

TECHNISCHE ONDERSTEUNING Kostenloze ondersteuning & software Online Training Kostenloze toegang tot onze kenniscentrum (webinars, artikelen, tutorials…)

UE SYSTEMS Windmolen 20 7609 NN Almelo The Netherlands T: +31-546-725125 E: info@uesystems.eu W: www.uesystems.eu

21MAP005_FL_ADVERTENTIES.indd 28

NEEM CONTACT OP MET UE SYSTEMS VOOR EEN DEMONSTRATIE

15-10-21 09:17

NOVEMBER 2021

GEREEDSCHAPPEN Torquesets cruciaal bij ondersteuning producent windmolenonderdelen CORRECTIEF ONDERHOUD 25 jaar samenwerking bij onderhoud kunststoffabrieken Sabic ROBOTISERING ‘Binnen een paar jaar overal cobots voor inspectiewerk’ MAIN005_FL_29_cover.indd 29

21-10-2021 09:32

3-in-1 Critical Stock Management

SCAN ME

In drie stappen naar meer uptime Een compleet overzicht van alle elektronica in een industrieel systeem, inclusief kritische reserveonderdelen, draagt bij aan het beperken van kostbare downtime. Stilstand verminderen met Critical Stock Management in drie stappen.

STAP 1

STAP 2

STAP 3

Inventa ris

Real-time de beschikbaarheid van elektronica in één dashboard

Een betrouwbaar overzicht van al uw elektronica

Uw kritische reserveonderdelen bij ons op voorraad

Een online dashboard waarop u in één oogopslag de beschikbaarheid en knelpunten van uw geïnstalleerde elektronica afleest. Waar liggen de risico’s?

Een uitgebreid en merkonafhankelijk overzicht van uw geïnstalleerde elektronica met bruikbare informatie voor inkoop en onderhoud.

We houden cruciale reserveonderdelen in perfecte conditie voor u op voorraad en zorgen ervoor dat deze direct naar u worden verstuurd zodra dat nodig is.

Neem contact met ons op via: sales@unisgroup.com +31 566 62 44 62 Voor meer informatie ga naar: www.unisgroup.nl/3in1/

21MAP005_FL_ADVERTENTIES.indd 30

15-10-21 09:17

INHOUD

32 32 GEREEDSCHAPPEN GEREEDSCHAP ONMISBAAR VOOR ONDERSTEUNING PRODUCENT WINDMOLENONDERDELEN Voor het ‘bolten’ van hijsogen aan enorme stalen buizen voor windmolens gebruikt Europort Support gespecialiseerde torquegereedschappen. Het bolten is onderdeel van de hijs- en transportbegeleidingsdiensten die het bedrijf biedt aan Sif, producent van fundatiebuizen voor offshore-windmolenparken.

35 KORT NIEUWS

36 CORRECTIEF ONDERHOUD KWART EEUW ONDERHOUD AAN KUNSTSTOFFABRIEKEN SABIC Werkt al 25 jaar samen met Stolk Transmission Services om de chemische en compounding fabrieken in Bergen op Zoom ongestoord te laten werken. Korte communicatielijnen, een ﬂexibele instelling en een snelle respons op storingsmeldingen liggen aan de basis hiervan, vertellen René Bult en Marco de Bode van SABIC en Jan Leen Westplate van Stolk Transmission Services.

39 ROBOTISERING COBOT KAN GEVAARLIJK EN MONOTOON WERK OVERNEMEN Praktijktesten met cobots bij inspecties van ITIS in Goes en bij het ontbramen van ﬂenzen bij Engie in Terneuzen lieten nog wat te wensen over, maar betrokkenen zijn toch enthousiast: “Een cobot kan het vervelende, gevaarlijke en repeterende werk overnemen. Dat maakt het werk leuker en uitdagender, zeker ook voor jongeren”, zegt Mark de Kok van Engie.

Maintenance Benelux is een uitgave van Proces Media bv Verschijnt 6 x per jaar.

Met medewerking van: Leendert van der Ent, Henriëtte van Norel

Redactieadres Proces Media Marktplein 2 1421 AC Uithoorn redactie@maintenancebenelux.nl

Druk Veldhuis Media, Raalte

Hoofdredactie Vincent Hentzepeter +31 (0)546 65 8833 +31 (0)6 2059 2436 vincent@procesmedia.nl Eindredactie Mischa Hoyinck mischa@procesmedia.nl Vormgeving GiesbersRetail, Duiven

Sales Erik ten Haaf +31 (0)297 22 3462 +31 (0)6 1003 1781 erik@procesmedia.nl Debbie van den Dool en Marion van Sinderen +31 (0)316 22 7155 sales@procesmedia.nl

Abonnementen abo@procesmedia.nl +31 (0)297 22 3462 Abonnementsprijs 2021 © Proces Media bv Voor de Benelux: € 120 (excl. 9% btw). Overig buitenland: op aanvraag. Losse nummers: op aanvraag. Er geldt een opzegtermijn van een maand voor het einde van de lopende abonnementsperiode. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Uitsluitend schriftelijke opzeggingen worden geaccepteerd. Uitgever: ProcesMedia bv, 1421 AC Uithoorn © 2021, ProcesMedia bv Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur en/of de uitgever. ISSN: 2352-0027

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_31_Inhoud.indd 31

20-10-2021 17:16

GEREEDSCHAPPEN | Tekst: Henriëtte van Norel | Fotograﬁe: Sif

GEREEDSCHAP ONMISBAAR VOOR OND WINDMOLENONDERDELEN

Voor het ‘bolten’ van hijsogen aan enorme stalen buizen voor windmolens gebruikt Europort Support gespecialiseerde torquegereedschappen. Het bolten is onderdeel van de hijs- en transportbegeleidingsdiensten die het bedrijf biedt aan Sif, producent van fundatiebuizen voor offshore-windmolenparken. Europort Support houdt zich vooral bezig met het transport van gigantische onderdelen voor windturbines, hijsbegeleiding (riggers), boltingactiviteiten en het aanbrengen van zware hijsogen.

Voor die laatste werkzaamheden werkt het bedrijf samen met AnMa-Tech, dat de gespecialiseerde bolting-apparatuur levert, en soms ook het bijbehorende specialistische personeel.

MONOPILES Europort Support richt zich in principe op de hele Nederlandse markt, maar de afgelopen jaren zijn ze vooral aan het werk op het Sif-terrein op de Maasvlakte. Sif is een internationaal opererende producent van ‘monopiles’ (mp’s): stalen buizen voor offshorefundatiebuizen, met lengtes tot 80 meter en diameters van circa 9 meter. Op de monopiles worden verbindingsstukken (‘transition pieces’, of tp’s) geplaatst, en daarbovenop worden dan de windturbines geplaatst. De ﬂenzen worden

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_32_Europort support.indd 32

15-10-21 09:13

NDERSTEUNING PRODUCENT

Voor het bevestigen van hijsogen aan de gigantische monopiles gebruikt Europort Support torquegereedschappen van AnMa-Tech.

en tp’s hier blijven liggen”, zegt Dennis Barendregt, een van de eigenaren van Europort Support die als Supervisor Logistic Services op het Sif-terrein fungeert. “Dat hangt helemaal af van de doorlooptijd van de projecten waaraan gewerkt wordt. Als er een grote ‘load out’ op de planning staat, wordt er in één keer een grote hoeveelheid mp’s opgehaald met schepen. Om zo’n grote uitlevering in één keer mogelijk te maken is Sif maandenlang bezig met de voorbereiding. Gemiddeld produceren ze zo’n 5 monopiles per week, die ook nog allemaal geverfd en gecoat moeten worden. Voor een omvangrijke uitlevering kan de doorlooptijd dus zomaar enkele maanden bedragen.”

INHUUR

Sif produceert 80 meter lange stalen buizen met een doorsnede van 9 meter, die gebruikt worden als fundatiebuizen voor offshore windmolens.

elders in Nederland gemaakt en dan naar het Sifterrein op de Maasvlakte gebracht voor opslag, tot ze worden uitgevraagd voor een order.

OPSLAG EN UITLEVERING Gemiddeld liggen op het terrein zo’n 100 tot 150 mp’s en tp’s opgeslagen, afhankelijk van de lopende projecten. “Het verschilt hoe lang de mp’s

“Afhankelijk van de uit te voeren projecten op het terrein bij Sif, huur ik dagelijks tientallen vakmensen in voor het uitvoeren van werkzaamheden als het voorbereiden van een terrein voor het opstellen van tientallen verbindingsstukken, maar ook hijs-, kraan- en torquewerkzaamheden”, zegt Barendregt. “Essentieel is dat iedereen beschikt over de juiste papieren voor de werkzaamheden. Alle ingehuurde krachten moeten niet alleen VCA-gecertiﬁceerd zijn, ze moeten ook de juiste diploma’s en/of certiﬁcaten hebben om heftrucks, hoogwerkers, diverse soorten kranen en zelfs SPMT’s (zelfrijdende modulaire transporteurs, red.) te mogen besturen. Ook ‘boltingspecialisten’ moeten voldoen aan strenge eisen zodat ze de grote aantallen industriële boutverbindingen snel,

maar ook veilig en verantwoord kunnen aanbrengen. Wij faciliteren Sif dus op allerlei terreinen.”

DRIJVEND WINDMOLENPARK Hoe een opdracht in de praktijk verloopt, valt het best te illustreren met een voorbeeld: op het Sif-terrein bouwt Vestas Wind Systems voor Cobra Wind International vijf drijvende offshore windmolens (‘Offshore Floating Wind Farm’). Het opbouwen van de windmolens op een drijvend plateau wordt uitgevoerd door de monteurs van Vestas, die ook de aanleg van de elektra en de liftvoorziening voor hun rekening nemen. De totale hijsbegeleiding is de taak van Europort Support; van het rechtop zetten van de windmolens tot het in de juiste positie brengen van de windmolenbladen. “Samen met Vestas plaatsen onze mensen de zware stalen bouten om de verschillende delen van de offshorefundatiebuizen met elkaar te verbinden op de juiste positie”, legt Barendregt uit. “En dan worden die door monteurs van Vestas met torquegereedschappen gecontroleerd vastgezet.”

TORQUEGEREEDSCHAPPEN “We werken al een poosje met de torquegereedschappen van AnMa-Tech. Hun 24/7-mentaliteit, ﬂexibiliteit en meedenken zijn belangrijk voor ons. Ook al gaat het maar om een dop of een torquesleutel, ze staan altijd direct klaar om te helpen. Hun koerier is binnen twee uur ter plaatse”, vertelt Barendregt. “En zonodig schieten ze ons

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_32_Europort support.indd 33

15-10-21 09:13

GEREEDSCHAPPEN ook te hulp met menskracht. Kortgeleden hadden we een schip aan de kade, dat zijn eigen torquegereedschappen aan boord had, maar de crew had geen idee hoe ze ermee moesten werken. Toen heb ik AnMa-Tech gebeld of ze uitleg konden komen geven aan boord en dat hebben ze per omgaande gedaan. Een ander voorval dat me is bijgebleven was toen ik ad hoc standaard torquesleutels nodig had om hijsogen van monopiles af te halen. Die torquesleutels had ik zelf niet op de plank liggen. Na slechts één telefoontje kreeg ik dezelfde dag nog de juiste sleutels toegestuurd. Juist op dat soort momenten maakt service het verschil. Daar scoort AnMa-Tech hoog op.”

QR-CODES Jeffrey Broeksteeg, accountmanager bij AnMaTech, weet hoe belangrijk snelle service is: “Stilstand is kostbaar, dus wij reageren zo snel mogelijk. Daarom hebben we ook al onze gereedschappen voorzien van een sticker met een QR-code, waarmee de gebruiker alle documenten

‘Als we een speciale sleutel nodig hebben voor een kortlopend project, huren we hem even bij’ Dennis Barendregt, Europort Support Europort Support plaatst de zware stalen bouten om de verschillende delen van de offshorefundatiebuizen met elkaar te verbinden.

die bij het gereedschap horen kan opvragen; van draai-momentgraﬁeken tot kalibratiecertiﬁcaten en handleidingen. De code is ook superhandig om bij ons een vervangend gereedschap op te vragen.”

BOLTINGSET Voor de boltingactiviteiten gebruikt Europort Support een voor hun speciaal samengestelde

boltingset van AnMa-Tech. Daarmee kunnen ze zo’n 95% van de boutmaten aan. De set bestaat uit meerdere hydraulisch aangedreven torquegereedschappen, een luchtpomp en bijbehorende hydraulische momentsleutels (waaronder de accumomentsleutel BRAD 4000 met een lithium

ion-accu). “Als blijkt dat we toch een speciale sleutel nodig hebben voor een kortlopend project”, zegt Barendregt, “dan huren we zo’n sleutel even bij. Gaat het om langlopende projecten dan kopen we hem gewoon. Dat loont.”

ONDERHOUD De totale hijsbegeleiding is de taak van Europort Support: van het rechtop zetten van de windmolens tot het in de juiste positie brengen van de windmolenbladen.

AnMa-Tech verzorgt ook het onderhoud van de gereedschappen. “Constateren we slijtage, dan sturen we het gereedschap naar AnMa-Tech voor onderhoud”, zegt Barendregt. “Zij kijken dan of het gerepareerd of vervangen moet worden. Na reparatie kalibreren ze het ook meteen, zodat het weer jaren mee kan.” Het reguliere onderhoud aan de complete TorsionX-set gebeurt meestal eenmaal per jaar en duurt gemiddeld zo’n 3-4 dagen per set. “Maar dat hangt ook erg af van het gebruik”, legt Broeksteeg uit. “Als de set intensief wordt gebruikt, dan moet er misschien twee keer per jaar onderhoud worden uitgevoerd.” Tijdens zo’n onderhoudsbeurt worden alle hydraulische momentsleutels opengemaakt, gereinigd, opnieuw ingevet, ‘power heads’ worden getest, de pomp wordt geïnspecteerd, slangen worden gespoeld, O-ringen worden vervangen en de olie en ﬁlters worden ververst. Daarna wordt de hele set nog statisch en dynamisch getest. Het dynamisch testen geschiedt om de lekdichtheid te kunnen garanderen. ●

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_32_Europort support.indd 34

15-10-21 09:13

KORT NIEUWS

ROADMAP ASSET MANAGEMENT De Nederlandse (petro)chemische industrie heeft zomer 2021 een routekaart voor de invoering van asset management gepresenteerd, als onderdeel van de ambitie van de industrie om anno 2030 de veiligste ter wereld te zijn. Asset management draagt daar sterk aan bij, blijkt uit onderzoek.

(advertenties)

Verhuur van MOBIELE

STOOM-UNITS Tevens leverancier van bio-olie. Binnen 2 4 uur ter plaats e in het gehele la nd.

A.J. v.d. KOOY B.V. %FOBSJVTTUSBBU " /- 3$ 0PTUFSIPVU

www.vdkooy.nl info@vdkooy.nl

Het rapport is overhandigd aan de staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat. Naast dit ministerie onderschrijven ook Safety Delta Nederland, VNCI, VNPI en Votob het belang van de roadmap en waarderen de praktische toepasbaarheid. De roadmap biedt houvast, geeft richting en concrete verbeterstappen voor organisaties om te kunnen groeien op het gebied van asset management. Met een helder verbeterplan, een checklist asset management en diverse case stories, die kunnen worden gezien als inspirerende voorbeelden, kan het document helpen om de conditie van de assets optimaal te houden en om grip te krijgen op strategie en projecten. De routekaart is ofﬁcieel gelanceerd tijdens een online presentatie. Mark Haarman (managing partner onderzoeksbureau Mainnovation) vertelde daar hoe de roadmap kan worden toegepast. Jurgen Hoekstra (directeur Stichting Veiligheid Voorop) ging in op de ontstaansgeschiedenis van de roadmap, en staatssecretaris Van Veldhoven sprak over het belang van het document voor de chemische industrie in Nederland. Veiligheid wordt sterk beïnvloed door asset management, professioneel beheer en instandhouding van industriële installaties, ook wel assets genoemd. Veroudering van installaties is geen kwestie van leeftijd, maar van de conditie. En die conditie is te beïnvloeden. Met asset management wordt de conditie van assets gemonitord in de tijd, zodat een beeld ontstaat van de restlevensduur en van de benodigde acties om de veiligheid, beschikbaar-

Omslag van het rapport Roadmap Asset Management.

heid en betrouwbaarheid te kunnen borgen. De Roadmap Asset Management beschrijft welke processen moeten worden ingericht om aan de slag te gaan met asset management. Hoe die processen ingericht moeten worden, hangt af van het volwassenheidsniveau van de organisatie. In het rapport worden vier niveaus gedeﬁnieerd. Door in de Checklist Asset Management (onderdeel van het rapport) per proces aan te geven welke criteria van toepassing zijn, wordt duidelijk wat het huidige volwassenheidsniveau is. Door vervolgens continu kritisch te beoordelen op welke onderdelen de organisatie nog niet ‘in control’ is, wordt duidelijk waar het verbeterpotentieel ligt. Dit geeft inzicht in de concrete acties die nodig zijn om de organisatie stap voor stap verder te professionaliseren.

EUROPA’S NR.1 IN SPROEITECHNOLOGIE LECHLER Benelux · info@lechler.be NL +31 30 68 76 047 · www.lechler-sproeiers.nl B/Lux. +32 10 22 50 22 · www.lechler.be

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_35_kort nieuws+ADV.indd 35

20-10-2021 13:31

CORRECTIEF ONDERHOUD | Tekst: Henriëtte van Norel | Fotograﬁe: SABIC

Samenwerking SABIC en Stolk Transmission Services

KWART EEUW ONDERHOUD AAN KUNSTSTOFFABRIEKEN

SABIC fabriekscomplex in Bergen op Zoom.

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_36_Sabic.indd 36

15-10-21 09:15

SABIC werkt al 25 jaar samen met Stolk Transmission Services om de chemische en compounding fabrieken in Bergen op Zoom ongestoord te laten werken. Korte communicatielijnen, een ﬂexibele instelling en een snelle respons op storingsmeldingen liggen aan de basis hiervan, vertellen René Bult en Marco de Bode van SABIC en Jan Leen Westplate van Stolk Transmission Services.

Fabrikant van meststoffen, kunststoffen, chemicaliën en metalen SABIC is actief in meer dan 50 landen met ruim 33.000 medewerkers. In Bergen op Zoom werken circa 1.300 mensen op een terrein van 200 hectare. De 10 fabrieken draaien 24/7. De chemische fabrieken leveren de grondstoffen voor de extrusiefabrieken, waar onder andere polycarbonaat halffabricaten worden gemaakt, zoals gekleurde kunststofkorrels en poeders. Deze halffabricaten worden onder meer toegepast in onderdelen voor de automotive en medische sector. Jaarlijks produceren de 10 fabrieken tezamen maar liefst 240.000 ton eindproduct in de vorm van kunststofkorrels en 16.000 ton in de vorm van film en platen. “We maken hier ook klantspecifieke kunststoffen”, zegt René Bult, inkoper voor de regionale inkooporganisatie van SABIC. “Dat kan van alles zijn. Afhankelijk van de uiteindelijke applicatie bijvoorbeeld hittebestendig kunststof, of UV-bestendige of transparante kunststoffen. Ook nu er steeds meer vraag komt naar elektrische auto’s zien we een forse toename in de vraag naar klantspecifieke kunststoffen.”

SOORTEN ONDERHOUD Afhankelijk van het type afdeling wordt in de productie-units volcontinu in 2, 3 of 5 ploegen gewerkt. Omdat al deze lijnen onderling met elkaar verbonden zijn, is goed onderhoud van cruciaal belang. Marco de Bode, supervisor maintenance Elektrotechniek en Instrumentatie, is voor een deel van de installaties in de compoundingfabrieken eindverantwoordelijk. “We kennen bij SABIC verschillende soorten onderhoud. In de chemische fabrieken wordt eens in de vier jaar een turnaround uitgevoerd en is ervoor gekozen om de meest kritische installaties dubbel uit te voeren voor eventuele noodsituaties. In de jaren tussen de turnarounds wordt volop geproduceerd. Bij de productielijnen in de compounding-fabrieken is dit anders. Deze productielijnen worden regelmatig gestart en gestopt en batches worden gewisseld en dat zijn allemaal momenten dat een lijn in storing kan vallen. Bij deze lijnen wordt dus ingezet op zowel correctief, preventief als predictief onderhoud. Lijnen die uitermate kritisch zijn, worden

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_36_Sabic.indd 37

15-10-21 09:15

CORRECTIEF ONDERHOUD voortdurend gemonitord en met behulp van een speciaal berekeningsprogramma wordt de kritikaliteit van deze installaties berekend. Op basis van deze data wordt daarna een onderhoudsschema op maat gemaakt.”

CORRECTIEF ONDERHOUD Op het gebied van correctief onderhoud speelt Stolk Transmission Services al jaren een rol bij SABIC. Jan Leen Westplate, bedrijfsleider bij Stolk Transmission Services: “Twee keer per jaar voert de onderhoudsafdeling van SABIC zelf een onderhoudsstop van een paar dagen uit aan de verschillende productielijnen in de compoundingfabrieken. In de tussenliggende periodes wordt er bij eventuele storingen aan bijvoorbeeld elektromotoren en reductoren een beroep gedaan op ons. Doordat we al jaren elke storing die we bij SABIC onderhanden nemen, vastleggen in ons systeem, en storingen die regelmatig voorkomen, monitoren, zijn we er ondertussen meester in geworden om al tot actie over te gaan, voordat eventueel verwachte problemen zich voordoen. Zo zorgen we ervoor dat de lijnen ongestoord door kunnen werken.”

GECERTIFICEERD PERSONEEL Bult vertelt: “Met leveranciers als Stolk worden afspraken gemaakt om zonodig 24/7 paraat te staan. Flexibiliteit, servicegerichtheid en veiligheid zijn voor ons waardevol.” Marco de Bode vult aan: “Stolk is voor ons een vertrouwd adres, omdat we weten dat ze gekwalificeerde en zeer vakkundige monteurs in dienst hebben. Behalve het verplichte VCA-certificaat, hebben inmiddels ook meerdere monteurs bij Stolk een IECex 005-persoonscertificaat, waardoor ze ook werkzaamheden kunnen uitvoeren aan onze ATEX-motoren.” “Het voordeel van het die certificeringen”, zegt Bult, “is dat deze monteurs voortdurend op de

Vloeibaar polycarbonaat, dat uit de extruder komt en na koeling wordt nabewerkt tot granulaat.

hoogte zijn van de veranderende eisen op het gebied van ATEX, gas- en stofzoneringen. Iets wat de veiligheid beslist ten goede komt.” “Ja, onze mensen zijn bevoegd om defecte ATEXmotoren te repareren, zodat ze weer voldoen aan de oorspronkelijke speciﬁcaties”, zegt Westplate. “Als dat economisch haalbaar is natuurlijk. Blijkt in de praktijk dat een motor, pomp of generator echt te oud is, omdat de regelgeving inmiddels sterk is veranderd of omdat er geen reservedelen meer beschikbaar zijn op de markt, dan adviseren we een nieuw exemplaar aan te schaffen.”

ALTERNATIEVE OPLOSSING “We hebben het voordeel dat we kunnen putten uit de enorme voorraad elektromechanische en

elektrische componenten bij onze moedermaatschappij Elsto Group in Voorhout”, zegt Westplate. “Op die manier kunnen we altijd een goed alternatief bieden en binnen afzienbare tijd leveren, zodat we de stilstandtijd tot een minimum beperken. Een illustratief voorbeeld van een alternatieve oplossing zijn de carriermotoren voor het monorailsysteem in de FCP (Flexibele Compounding Plant – red.). Daar bleek dat de oorspronkelijke fabrikant de toegepaste carriermotoren niet meer maakte en ze ook niet meer beschikten over de gegevens om een identieke motor te maken. In overleg met SABIC zijn we toen op zoek gegaan naar een alternatief, om te voorkomen dat SABIC zonder reservedelen zou komen te zitten voor het monorailsysteem. Omdat die carriermotoren qua mechanische en elektrische uitvoering zeer speciﬁek zijn, hebben we in nauw overleg met de oorspronkelijke fabrikant een nieuwe motor gebouwd. Die hebben we vervolgens samen met SABIC eerst uitvoerig getest op ons proefveld om te checken of de motor functioneel voldeed. Toen dat het geval bleek te zijn, is de nieuwe motor ingebouwd in de monorail. Zo hebben we de toekomstbestendigheid van het transportsysteem weer kunnen garanderen. Inmiddels zijn meerdere motoren van deze monorail vervangen door zo’n nieuwe motor en werkt het transportsysteem weer naar volle tevredenheid.” ●

Scheidingschermen

Kunststof korrels die als halffabricaat onder meer worden toegepast in onderdelen voor de automotive, food en medische sector.

Tijdens de coronapandemie heeft SABIC de markt voorzien van de inmiddels bekende transparante scheidingsplaten, die overal in winkels, aan balies en in restaurants gebruikt worden om verspreiding van het virus te beperken.

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_36_Sabic.indd 38

15-10-21 09:16

Tekst: Leendert van der Ent

| Beeld: ITIS | ROBOTISERING

De nieuwe cobot snuffelt rond afsluiters op lekkages en geeft lekwaardemetingen. (Still uit video https://www.youtube.com/watch?v=5Wv_Pos5Puo)

COBOT KAN GEVAARLIJK EN MONOTOON WERK OVERNEMEN Praktijktesten met cobots bij inspecties van ITIS in Goes en bij het ontbramen van ﬂenzen bij Engie in Terneuzen lieten nog wat te wensen over, maar betrokkenen zijn toch enthousiast: “Een cobot kan het vervelende, gevaarlijke en repeterende werk overnemen. Dat maakt het werk leuker en uitdagender, zeker ook voor jongeren”, zegt Mark de Kok van Engie. ITIS uit Goes voert gecobotiseerde lekdetecties uit. Een cobot is een Collaboratieve Robot, die met mensen kan samenwerken. Ze hebben daarvoor ingebouwde veiligheidsmaatregelen en zijn met de hand tegen te houden. Eigenaar Colin Zegers: “De cobot snuffelt rond afsluiters op lekkages en geeft lekwaardemetingen. Vooral op plekken waar het voor de mens onveilig is, biedt dit uitkomst.” Het eerste prototype voldeed nog niet voor praktijkgebruik, maar bewees al wel de mogelijkheden. De afstand bij het snuffelen luister heel nauw, maar het inleren door het handmatig voor te doen bleek snel, slim en eenvoudig.

MONOTOON WERK Zegers: “We gaan meer exemplaren van de doorontwikkelde cobot aanschaffen, voor meer toepassingen. Mijn verwachting is dat we binnen een paar jaar alle inspecties met hulp van cobotica

Smart Tooling De use case was onderdeel van het Interreg Vlaanderen-Nederland project Smart Tooling. Vanuit Nederland is onder andere het Kennisen Innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie (KIC-MPI) bij dit project betrokken.

Colin Zegers, ITIS

KWESTIE VAN TIJD

uitvoeren.” Zo ziet hij mogelijkheden om met een probe de duizenden pijpen in een warmtewisselaar te inspecteren. “Dat monotone werk kan een cobot prima aan. Met visiontechnologie werkt het waarschijnlijk beter en sneller dan de mens. En veel veiliger, want de inspectie kan alleen met de warmtewisselaar onder hoge druk. Dan hou je mensen liever op afstand.”

‘Een cobot is makkelijker en ﬂexibeler inzetbaar dan een robot, zeker voor kleinere batches’ Peter Paulissen, Sirris

‘Binnen een paar jaar gaan we alle inspecties met hulp van cobotica uitvoeren’ Ook flenzen afbramen is repetitief werk, en nog lawaaiig ook. Bij de proef met cobots bij Engie haalde de cobot nog niet de kwaliteit en snelheid van een vakman. Senior Cost Engineer E&I Mark de Kok: “De druk van de schuurapparatuur op de flens moet nog beter. Maar het belangrijkste is, dat is aangetoond dat het kan. We zijn een weg ingeslagen en gaan niet meer terug.” Peter Paulissen, senior engineer smart & digital factory bij het Vlaamse onderzoeksinstituut Sirris: “Het kost tijd voordat een cobot een toepassing uitvoert zoals je verwacht. Toch is zo’n cobot makkelijker en flexibeler inzetbaar dan een robot, zeker voor kleinere batches. De combinatie van AI en cobotica kan ervoor zorgen dat de inzet van cobots nog makkelijker wordt. Vooral de software biedt ruimte voor verdere verbetering.” ●

Maintenance Benelux | nr. 5 | november 2021

MAIN005_FL_39_Cobotica.indd 39

15-10-21 09:16

HOE EFFICIËNT IS UW BELUCHTING WERKELIJK?

LET’S TALK Ben van Maanen, Sales Engineer +31 683 077866 ben.van.maanen@aerzen.nl

Echte efficiëntie betekent dat in de ﬂuctuerende luchtbehoefte van waterzuiveringsinstallaties nauwkeurig wordt voorzien. Beluchting verbruikt tot 80% van de totale energiebehoefte. Het grootste besparingspotentieel is dus hier te vinden. Met onze Performance3-productportfolio, bestaande uit Blower, Hybrid en Turbo, vinden we altijd de meest efficiënte en op maat gemaakte oplossing voor u. Proﬁteer van tot 30% energiebesparing! LET’S TALK! We zullen u graag adviseren! www.aerzen.nl

21FLU005_ADVERTENTIES.indd 40

15-10-21 08:52

Fluids Processing 5-2021

Articles inside

Dit was Pumps & Valves Rotterdam 2021

Hygiënische druksensor peilt niveau melktank

Spreadfoto Gpi

Column

Editorial