Magazina ENERGY 6

ENERGY

KEDS / KESCO

Përmbajtja / Sadržaj / Contents EDITORIALI 4-5 Një e ardhme e ndritur dhe planet i shëndetshëm për gjeneratat e ardhshme / Jedna svetlija budućnost i zdrava planeta za sledeće generacije / A better future and healthy planet for the future generations PËRGJEGJËSIA SHOQËRORE 6-7 KEDS hapi dy biblioteka për nxënësit e Morinës dhe Reznikut / KEDS otvorio dve biblioteke za učenike Morine i Reznika / KEDS opened two libraries for students of Morina and Reznik 8-9 Punëtorët e KEDS-it riparojnë me duart e tyre shkollën në Kamenicë / Radnici KEDS-a renovirali svojim rukama školu u Kamenici / KEDS employees repair a school in Kamenica 10-11 KEDS sjell gëzim në shtëpinë e të moshuarve në Prishtinë / KEDS doneo radost u staračkom domu u Prištini / KEDS brings joy to the elderly home in Prishtina EKONOMIA 13-16 Kostoja e familjeve me fëmijë të vegjël / Troškovi porodica sa malom decom / The cost of families with young children INVESTIMET 18-24 Investimet në rrjet / Investicije na mreži / Investments in network CITATET 25-27 Banorët flasin për investimet e KEDS-it në rrjet anekënd Kosovës / Stanovnici govore za investicije KEDS-a u mreži širom Kosova / Citizens’ citations for KEDS network investments ZHVILLIMET NË KEDS 28-29 Nga një ndihmë e vogël, mund të dalin shkrimtarë të mëdhenj / Sa jednom malom pomoći, mogu nastati veliki pisci / With a little help, can emerge great writers POLITIKA NË KOSOVË 30-34 Koalicioni për fëmijët / Koalicija za decu / Coalition for children POLITIKA NË BOTË 36 -41 Emmanuel Macron nga fillestari në politikë drejt e në president / Emmanuel Macron od početnika u politici do predsednika / Emmanuel Macron from political novice to president LAJME NGA ENERGJIA 43-44 Ndryshimet e fundit në rolet e akterëve të energjisë në Kosovë dhe tarifat e reja / Zadnje promene u ulogama aktera energije na Kosovu i nove tarife / Recent changes in the roles of energy actors in Kosovo and new tariffs 45-46 Zvicra voton për të shfuqizuar energjinë bërthamore/ Švajcarska glasa za ukidanje nuklearne energije / Switzerland votes to phase out nuclear power SHKENCA 48-52 Bonevet, hapësira krijuese e të rinjve / Bonevet, kreativni prostor mladih / Youth creative space bonevet KULTURA 53-57 Revistat dhe lektyrat shkollore duhet të bëjnë më shumë për të nxënë hapin e kohës / Revije i školska lektira treba da urade više da bi uhvatili korak za vremenom / School magazines and reading books should do more to catch the trends SPORT 58-62 Medina e medaljeve / Medina medalja / Medina of medals KEDS AKADEMI 64-69 Kandidatët e KEDS Academy IV kanë përfunduar pjesën teorike dhe praktike të programit / Kandidati KEDS Academy IV su završili teorijski i praktični deo programa / The candidates of KEDS Academy IV have completed the theoretical and practical part of the program ARGËTIM 70-72 Një dekadë e projektit për vizionin e nxënësve për të ardhmen e vendit të tyre / Edna dekada projekta za viziju uzčenika za budućnost njihove zemlje / A decade of the project for children’s vision for their country’s future 73-75 Qendra rekreative “Gërmia” vendi i relaksimit për fëmijë / Rekreativni centar “Grmija” mesto relaksacije za decu / Recreation center “Gërmia”, a relaxing place for kids 76-79 Krijoje vet / Uradi sam / Do it yourself

*Shënim / Beleska / Note Shqip / Srpski / English Implementuar nga: ProCon Group LLC

Implementira: ProCon Group LLC

Implemented from: ProCon Group LLC

3

ENERGY

JEDNA SVETLIJA BUDUĆNOST I ZDRAVA PLANETA ZA SLEDEĆE GENERACIJE A BETTER FUTURE AND HEALTHY PLANET FOR THE FUTURE GENERATIONS

George Karagutoff CEO, KEDS

Tanimë është e qartë se ngrohja globale po ndikon në planetin tonë në mënyra të ndryshme, dhe secili prej nesh duhet të përpiqemi dhe të sigurohemi që të lëmë një planet më të mirë mbrapa.

4

Sada je jasno da globalno zagrevanje utiče na našu planetu na razne načine, i svako od nas treba da se trudi i obezbedi da ostavimo jednu bolju planetu iza.

It is clear now that global warming is affecting our planet in many different ways and it will take the efforts of each one of us to ensure that we leave a better planet behind.

EDITORIAL

NJË E ARDHME E NDRITUR DHE PLANET I SHËNDETSHËM PËR GJENERATAT E ARDHSHME

EDITORIAL

Shpesh, bëjmë gjëra që në shikim të parë nuk duken si të dëmshme, por nëse analizojmë pak më tej dhe atë veprim e shumëzojmë me miliona, shohim se edhe gjërat e vogla kur kombinohen, mund të kenë efekt për më të mirë apo edhe më të keq.

Ne si kompani e marrim seriozisht çështjen e mjedisit dhe kemi ndërmarrë shumë nisma të ndryshme për të informuar, edukuar dhe angazhuar shoqërinë për kursimin e energjisë dhe masa për efiçiencë të energjisë.

Ne e bëjmë këtë jo vetëm si një aktivitet i thjeshtë i CSR, por si një veprim kritik dhe i menjëhershëm për të shpëtuar planetin tonë.

Përderisa secili prej nesh mund të kontribuoj për një mjedis më të pastër dhe më të shëndetshëm, janë aktivitetet që ndërmarrim me fëmijët ato që na japin kënaqësinë më të madhe. Janë pikërisht fëmijët ata që kanë një hise më të madhe, për një planet më të mirë, dhe kjo është arsyeja pse ne duam t’i edukojmë ata që në fillim.

Ne kemi ndërmarrë shumë aktivitete në shkolla të ndryshme për t’i edukuar fëmijët mbi rëndësinë e kursimit të energjisë, efikasitetin e energjisë dhe si ata mund të kontribuojnë në këto fusha. Interesi i tyre, dhe fryma e tyre angazhuese është mbresëlënëse dhe na jep shumë shpresë. Kjo është edhe një arsye tjetër përse ne duhet të jemi më të vetëdijshëm sot.

Si një nga aktivistët kryesor për ngrohjen globale, ish-nënpresidenti amerikan Al Gore, në njërën nga thëniet e tij të famshme kishte cekur se: “Brezat e ardhshëm mund të kenë rast të pyesin veten:” Çka ishin duke menduar prindërit tanë? Pse nuk u zgjuan kur ata kishin një shans? “Ne duhet ta dëgjojmë atë pyetje prej tyre, tani.” Është pikërisht kjo vetëdije që ne synojmë të krijojmë tani te këta fëmijë.

Ndërsa, ata mund të bëjnë ndryshimin, së pari dhe më kryesorja, ata duhet të na mbajnë neve, brezat e vjetër, përgjegjës dhe të pyesin se çfarë po bëjmë për t’iu lënë atyre një planet të shëndetshëm dhe të pastër prapa, sepse këtë ne ua kemi borxh.

Često radimo stvari koji na prvi pogled ne izgledaju štetne, ali ako analiziramo dalje i taj postupak pomnožimo sa milionima, vidimo da i male stvari, kada se kombinuju, mogu imati efekat za bolje ili za loše.

Often, we do things that in first sight do not seem as harmful, but when you analyze a little further, and multiply that action in millions, we see that even little things, when combined can make a difference for the better or worse.

Mi kao kompanija uzimamo ozbiljno pitanje sredine i preduzeli smo mnogo raznih inicijativa za informisanje, obrazovanje i angažovali društvo za štednju energije i štedljive mere energije.

We as a company take the issue of the environment very seriously and have undertaken many different initiatives to inform, educate and engage the society on energy saving, and energy efficiency measures.

Mi to radimo ne samo kao jednu jednostavnu aktivnost CSR, nago kao jedno kritično i neposredno delovanje da bi spasili našu planetu. Dok svaki od nas može doprineti za jednu čitstu i zdravu sredinu, tu su aktivnosti koje preduzimamo sa decom, koje nam pružaju najveće zadovoljstvo. Upravo su deca ona koja imaju najveći udeo, za jednu bolju planetu i to je razlog zašto mi želimo da obrazujemo njih još na početku.

We do this not only as a mere CSR activity but rather as a critical and immediate actions for saving our planet.

While everyone of us can contribute for a cleaner and healthier environment, it is the activities we undertake with children that gives us the most satisfaction. It is them who have a higher stake in a better earth and this is the reason why we want to educate them from early on.

Mi smo preduzeli mnoge aktivnosti po raznim školama da bi obrazovali decu o važnosti štednje energije, efikasnost energije i kako oni mogu doprineti u ovim poljima. Njihov interes i njihov duh angažovanja je upečatljiv i daje nam mnogo nade. Ovo je još jedan drugi razlog zašto mi treba da budemo svesniji danas.

Kao jedan od glavnih aktivista za globalno zagrevanje, bivši američki podpresednik Al Gore, u jednoj od svojih najpoznatijih napomena naglasio je: “Sledeće generacije neće imati priliku da pitaju sebe:” Šta su mislili naši roditelji? Zašto se nisu probudili kada su imali priliku? “Mi sada treba da slušamo to pitanje od njih, sada.”

I upravo ova savest je koju se trudimo da stvorimo sada kod ove dece. Dok oni mogu da urade promene, prvo i najglavnije oni treba da drže nas, stare generacije, odgovornim i da pitaju šta radimo da bi njima ostavili jednu zdravu i čistu planetu, jer mi to dugujemo njima.

We have undertaken many activities in different schools to teach the children on the importance of energy saving, energy efficiency and how they can contribute in these areas. Their interest, and their engaging spirit is impressive and gives us hope. And this is one more reason why we need to be more aware today.

As one of the leading activists in global warming former US Vice President Al Gore once pointed out “Future generations may well have occasion to ask themselves, ‘What were our parents thinking? Why didn’t they wake up when they had a chance?’ We have to hear that question from them, now,” It is exactly this awareness that we aim to instill now in these children. While they can make a difference themselves, first and foremost they have to hold us, the older generation responsible and ask what are we doing to leave them a healthy and clean planet behind because we owe to them.

5

ENERGY

PËRGJEGJËSIA SHOQËRORE

KEDS HAPI DY BIBLIOTEKA PËR NXËNËSIT E MORINËS DHE REZNIKUT KEDS OTVORIO DVE BIBLIOTEKE ZA UČENIKE MORINE I REZNIKA KEDS OPENED TWO LIBRARIES FOR STUDENTS OF MORINA AND REZNIK

6

Dy shkolla, në Morinë dhe Reznik, tashmë kanë këndet e tyre të leximit të krijuara nga KEDS-i me mbi 1000 libra të grumbulluara nga aksioni vullnetar i punëtorëve të kompanisë.

Dve škole u Morini i Rezniku sada imaju u svojim uglovima čitanja izgrađenim takođe od KEDS-a, iznad 1000 sakupljenih knjiga iz dobrovoljne akcije radnika kompanije.

Two schools in Morine and Reznik now can enjoy their reading corners, created

by KEDS, over 1000 books collected by the volunteer action of the company’s employees.

Kështu nxënësit e shkollave të Morinës së Skënderajt dhe Reznikut të Vushtrrisë, e kanë festuar Ditën Ndërkombëtare të Fëmijëve, në mënyrën më të mirë të mundshme.

Këngës e valles më 1Qershor i janë shtuar edhe bibliotekat me kënde të leximit që kanë qindra libra në raftet e tyre, dhuratë nga KEDS-i dhe punëtorët e kompanisë, të cilët në mënyrë vullnetare kanë grumbulluar mbi 1000 libra. Përurimin e tyre e ka bërë Drejtori i Shërbimeve të KEDS-it, Zafer Yilmaz.

Tako su učenici škola u Morini kod Skederaja i Reznika kod Vučitrna proslavili su Međunarodni Dan Deteta na najbolji mogući način. Pesmama i kolu 1 Juna su pridodate i biblioteke sa uglovima čitanja sa stotinu knjiga u njihovim policama, poklon od KEDS-a i radnika kompanije, koji su na dobrovoljan način sakupili iznad 1000 knjiga. Njihovu inauguraciju je uradio Direktor Službi KEDS-a, Zafer Yilmaz.

The students of schools of Morina of Skenderaj and Reznik of Vushtrria have celebrated the International Children’s Day in the best possible way. To the tunes of songs and dancing on June 1st were added also libraries with reading corners that have hundreds of books on their shelves, gift from KEDS and its workers, who voluntarily have collected over 1000 books.

Their inauguration was done by KEDS Services Director, Zafer Yilmaz.

PËRGJEGJËSIA SHOQËRORE

ENERGY

“Ky projekt është për shkrimtarët e ardhshëm, dhe e ardhmja është këtu.

Bashkë me punëtorët e KEDS-it, ideja ka qenë të bëjmë diçka me vlerë. Vetëm nga një punëtor i joni kemi mbledhur 600 libra”, tha Yilmaz.

Ai ka falënderuar të gjithë punëtorët e KEDS-it dhe KESCO-s që në një kohë shumë të shkurtër kanë arritur të grumbullojnë më shumë se 1 mijë libra për shkollat. “Ju lutem pranoni këtë dhuratë nga vëllezërit dhe motrat tuaja.

Ju jeni e ardhmja e Kosovës”, ka thënë Yilmaz.

Drejtori i shkollës fillore “Drenica” të Morinës, Gëzim Gashi, ka falënderuar KEDS- in dhe gjithë punëtorët e saj për këtë bibliotekë. Ai tha se tani e tutje nxënësit e kësaj shkolle do t’i kenë librat në shkollë dhe nuk do të detyrohen t’i blejnë ato.

“Shkolla jonë fatkeqësisht asnjëherë nuk ka pasur bibliotekë, një mungesë e madhe për nxënësit dhe mësimdhënësit dhe në mungesë të librave u detyruan t’i blejnë ato, mirëpo falë ndihmës së KEDS-it, tani e tutje nuk do e ndjejnë mungesën e librit. Këtë bibliotekë do ta gëzojnë tani e tutje afër 540 nxënës”, tha drejtori i shkollës.

Ndërsa, drejtori i shkollës fillore të Reznikut, Faruk Selimi, ka falënderuar KEDS-in për hapjen e kësaj biblioteke në shkollën e tyre, dhe ka ndarë mirënjohje për drejtorin e Shërbimeve të KEDS-it.

“Ju falënderoj për kontributin e dhënë për shkollën “Reznik” për hapjen e bibliotekës si dhe për titujt e librave shkollorë. Jam i nderuar që sot po bëjmë hapjen e bibliotekës, ku nxënësit kanë mundësi të vazhdojnë rrugën e diturisë”, tha Selimi.

Ky nuk është aktiviteti i vetëm që KEDS dhe punëtorët kanë bërë për shkollat.

Përderisa më herët janë formuar dhe kompletuar po nga KEDS-i 7 laboratorë të informatikës në 7 shkolla anekënd Kosovës.

“Ovaj projekat je za buduće pisce, i budućnost je ovde, sa radnicima KEDS-a zajedno, ideja je bila da uradimo nešto, samo od jednog našeg radnika sakupili smo 600 knjiga”, rekao je Yilmaz.

On je zahvalio sve radnike KEDS-a i KESCO-a koji su jednom veoma kratkom vremenu uspeli da sakupe više od 1 hiljadu knjiga za škole . “Molimo primite ovaj poklon od vaše braće i sestara. Vi ste budućnost Kosova”, rekao je Yilmaz.

Direktor osnovne škole “Drenica” u Morini, Gëzim Gashi, zahvalio je KEDS- u i svim njenim radnicima za ovu biblioteku. On je rekao da sada i dalje učenici ove škole će imati knjige u školi i neće biti primorani da ih kupuju.

“Naša škola na žalost nikada nije imala biblioteku, jedan veliki nedostatak za učenike i nastavnike i u nedostatku knjiga bili su primorani da ih kupuju, ali zahvaljujući pomoći KEDS-a sada i na dalje neće osetiti nedostatak knjige. Ovu biblioteku će koristiti sada i dalje blizu 540 učenika “, rekao je direktor škole.

Dok, direktor osnovne škole u Rezniku, Faruk Selimi, zahvalio je KEDS-u za otvaranje ove biblioteke u njihovoj školi i podelio zahvanice za direktora Službi KEDS-a.

“Zahvaljujem na pruženom doprinosu za školu ‘Reznik’ u otvaranju biblioteke kao i za naslove školskih knjiga. Ponosan što danas otvaramo biblioteku, gde učenici imaju mogućnosti da nastave put znanja “, rekao je Selimi.

Ovo nije jedina aktivnost KEDS i radnika koju su uradile za škole. Dok su ranije formirane i kompletirane takođe od KEDS7 laboratorije informatike u 7 škola širom Kosova.

“This project is for future writers, and the future is here among these children.

Together with KEDS workers, the idea was to do something worthy. Only from one of our employees we have donated 600 books”, said Yilmaz.

He thanked all the workers of KEDS and KESCO who in a very short time managed to collect more than 1,000 books for schools. “Please accept this gift from your brothers and sisters. You are the future of Kosovo”, said Yilmaz.

The principal of the Morina Primary School “Drenica”, Gëzim Gashi, thanked KEDS and all its employees for this library. He said that now the students of this school will have books at school and will not need to buy them.

“Unfortunately, our school has never had a library, and in the absence of books they were asked to buy them, but thanks to KEDS’s donation, they will have access to hundreds of books now. This library now will be enjoyed by nearly 540 pupils”, said the school principal.

Meanwhile, the director of Reznik Elementary School, Faruk Selimi, thanked KEDS for opening this library at their school, and shared gratitude for the Director of KEDS Services.

I thank you for the contribution given to the Reznik school for the opening of the library as well as for the books donated.

I am honored today that we are opening the library today where pupils will have the possibility to widen their path of knowledge “, said Selimi.

This is not the only activity KEDS and its employees have done for schools.

Whereas 7 ICT labs in 7 schools throughout Kosovo were previously completed by KEDS.

BIBLIOTEKA

7

ENERGY

PËRGJEGJËSIA SHOQËRORE

PUNËTORËT E KEDS-IT RIPAROJNË ME DUART E TYRE SHKOLLËN NË KAMENICË RADNICI KEDS-A RENOVIRALI SVOJIM RUKAMA ŠKOLU U KAMENICI KEDS EMPLOYEES REPAIR A SCHOOL IN KAMENICA

Mbi 500 nxënës të shkollës fillore “Fan Stilian Noli” të Kamenicës, do të kenë kushte shumë më të mira mësimi.

Kjo, pasi shkolla e tyre është rinovuar nga punëtorët e KEDS-it, të cilët në vend të pushimit, kanë zgjedhur që gjatë një vikendi të punojnë në mënyrë vullnetare, vetëm që nxënësit të kenë ambiente më të mira mësimi.

Više od 500 ucenika osnovne škole “Fan Stilian Noli” u Kamenici od ponedeljka ce imati mngo bolje uslove za ucenje. Ovo, pošto je njihova škola renovirana od radnika KEDS-a, koji su u nedelju, umesto odmora, izabrali da rade na dobrovoljan nacin, samo da bi ucenici imali bolji ambijenat za ucenje.

Over 500 kids from Elementary School Fan Stilian Noli in Kamenica will have much better learning conditions. This is because their school has been renovated by KEDS employees, who in their day off, have chosen to work voluntarily, only to provide for the students a better learning environment.

Dhjetëra punëtorë të KEDS-it nga Distrikti i Gjilanit dhe Prishtinës, kanë arritur ta ndryshojnë pamjen e brendshme të shkollës.

Destak radnika KEDS-a iz Distrikta Gnjilana i Prištine su uspeli da promene unutrašnji izgled škole.

Dozens of KEDS employees from Gjilan and Prishtina Districts have managed to change the internal appearance of the school.

Kjo, bëri që me një angazhim të pakursyer, kjo shkollë të mos jetë më në kushte të rënda, si për nxënës, ashtu edhe për mësimdhënës.

Gjithçka është bërë nën moton “Me duart tona”, pra vetëm përmes duarve.

Simbolika e tillë e aksionit është organizuar në mënyrë që të nxirret në pah se puna komunitare vlen dhe përmes saj brenda një dite mund të përmirësohen kushtet e qindra nxënësve.

8

Ovo je dovelo da sa jednim neštedljivim angažovanjem, ova škola da ne bude više u teškim uslovima, kao za ucenike tako i za nastavnike.

Sve je uradeno pod sloganom “Sa našim rukama”, dakle samo preko ruku.

Slicna simbolika akcije je organizovana na nacin da se daju u vidu zajednicki rad vredi i preko njega se unutar jednog dana mogu poboljšati uslovi stotinu ucenika.

This voluntary work has improved greatly the conditions, for both students and teachers.

Everything is done under the motto “With our hands”, so everything is a handcraft. Such symbolic action is organized in order to highlight that the community work is worthwhile and through it within one day can be improved the conditions of hundreds of students

PËRGJEGJËSIA SHOQËRORE

ENERGY

Kjo iniciativë ka bërë të lumtur edhe drejtorin e shkollës, Mustafë Rrudhanin.

“E falënderoj KEDS-in që e përzgjodhi shkollën tonë. Kjo për ne është sihariq.

Jam i lumtur për këtë”, tha ai.

Ova inicijativa je obradovala i direktora škole, Mustafa Rrudhanija. “Zahvaljujem KEDS-u što je izabrala našu školu. Ovo je za nas radosna vest. Veoma sam srecan zbog ovoga”, rekao je on.

Also, the Director of the school, Mustafë Rrudhani has welcomed this initiative. “I thank KEDS for choosing our school. This is a good thing for us.

I’m happy about it, “he said.

Kur e panë mundësinë t’i gëzojnë fëmijët, asnjë punëtor nuk hezitoi.

Kada su videli mogucnost da obraduju decu, nijedan radnik nije oklevao.

“Sot jam këtu në aksionin për rregullimin e kësaj shkolle. Më vjen shumë mirë që jam me kolegët e mi këtu, sepse do t’i gëzojmë fëmijët me këtë. Asgjë nuk më vjen vështirë që t’i bëj fëmijët të lumtur. Po më pëlqen aksioni dhe kisha pasur dëshirë që të ketë më shumë kësi lloj aksione, sepse mes tjerash ndodh dhe shoqërimi mes njerëzve”, thotë punëtorja e KEDS-it nga Ranillugu, Jellena Joniq.

“Danas sam ovde u akciji za rgulisanje ove škola. Veoma mi je drago da sam sa mojim kolegama, jer sa ovim cemo obradovati ucenika. Ništa mi nije teško da urecim decu. Dopada mi se akcija i voleo bih da imamo više ovakvih akcija, jer izmedu ostalog dešava se i druženje medu ljudima”, kaže radnica KEDS-a iz Raniluga, Jelena Jonic.

When they saw the opportunity to make children happy, none of employees hesitated to participate.

As Sabri Boroci, punëtor i KEDS nga Kamenica nuk hezitoi.

“Nuk hezitova fare kur mu dha mundësia që të kontribuoj që gjeneratat e reja që mësojnë këtu ta ndjejnë veten mirë. Në çdo aksion, kudo qoftë, veçmas në shkolla duhet të kontribuojmë”, tha ai.

Këtij aksioni i ishin bashkuar edhe disa punëtorë që kishin ardhur nga Prishtina.

“I jam bashkuar aksionit vullnetar të kompanisë sonë me qëllim që fëmijëve tanë t’u ofrojmë kushte më të mira në shkollë dhe të tregojmë se me duart tona, duke u treguar vullnetarë, mund të ndihmojmë që të kenë ambient më të mirë për punë dhe për mësim”, tha Syrmije Kika, punëtore e KEDS-it.

Ky aksion nuk është i vetmi që ndërmarrin punëtorët e KEDS-it rreth përmirësimit të kushteve në shkolla.

Disa muaj më parë janë kompletuar laboratorë të informatikës me kompjuterë dhe janë pajisur me internet disa shkolla në territorin e vendit, përderisa janë shpërndarë edhe qindra libra për nxënës.

Aksione të ngjashme punëtorët e KEDS-it do të organizojnë edhe në të ardhmen.

Ni Sabri Borovci, radnik KEDS-a iz Kamenice nije oklevao.

“Nisam nimalo oklevao kada sam dobio mogucnost da doprinesem da mlade generacije koje uce ovde da se bolje osecaju. U svakoj akciji, bilo kuda, posebno u školama treba da doprinesemo”, rekao je oni.

Nisu oklevali ni radnici koji su došli iz Prištine.

“Pridružio sam se dobrovoljnoj akciji naše kompanije sa ciljem da našoj deci pružimo bolje uslove u školi i pokažemo da sa našim rukama, dobrovoljno, možemo pomoci da imaju što bolji ambijent za rad i ucenje”, rekla Syrmije Kika, radnica KEDS-a.

Današnja akcija nije bila jedina koju preduzimaju radnici KEDS-a oko poboljšanja uslova u školama.

Nekoliko meseci ranije kompletirane su laboratorije informatike sa kompjuterima i opremljene internetom nekoliko škola u teritoriji zemlje, dok su podeljene i stotine knjiga za ucenike.

Slicne akcija radnici KEDS-a ce organizovati i u buducnosti.

“Today I am here in this action for this school and I am very happy to be here with my colleagues because we will make the children happy with it. It is not hard for me when it comes to make the children happy. I like the action and I would like to have more of these kind of actions, because among other things people get to know each other and socialize among themselves “says KEDS employee from Ranillug, Jellena Jonic.

Also Sabri Boroci, one of KEDS employees from Kamenica did not hesitate to be part of the action.

“I did not hesitate at all when I was given the opportunity to contribute for the new generations that are learning here in order for them to feel good. In every action, everywhere, especially in schools, we must contribute, “he said.

Also, some employees from Prishtina joined the action.

“I joined the voluntary action of our company in order to provide to our children better conditions in school and show that by volunteering we can help them to have better environment for work and lessons “, said Syrmije Kika, KEDS employee.

Today’s action is not the only one undertaken by KEDS employees about improvement of the conditions in schools.

Few months ago, ITC labs were equipped with computers and with internet in some schools, while also there were donated hundreds of books for the students Similar actions of KEDS employees will be organized also in future.

RIPARIMI NË SHKOLLA 9

ENERGY

PËRGJEGJËSIA SHOQËRORE

KEDS SJELL GËZIM NË SHTËPINË E TË MOSHUARVE NË PRISHTINË KEDS DONEO RADOST U STARAČKOM DOMU U PRIŠTINI KEDS BRINGS JOY TO THE ELDERLY HOME IN PRISHTINA

KEDS organizoi një mbrëmje në ambientet e shtëpisë së të moshuarve në Prishtinë, më 15 qershor 2017. Në këtë mbrëmje punëtorët e KEDS-it kanë shtruar një darkë për 64 banorët e kësaj shtëpie me ushqime tradicionale, duke mos munguar as aktivitetet kulturore-artistike.

Me këtë rast, KEDS ka dhuruar edhe 50 libra të mbledhura nga dashamirët e librit për të pasuruar bibliotekën e shtëpisë së të moshuarve.

Për aktivitetet muzikore janë përkujdesur grupi i valltarëve nga shkolla fillore “Afërdita” nga fshati Kishnapol i Gjilanit, dhe rapsodët Xhemajl Berisha dhe Rasim Tërstena, të cilët performuan në mënyrë vullnetare për këtë pjesë të kategorisë të shoqërisë kosovare.

Krejt kjo është bërë për të nderuar dhe falënderuar këtë pjesë të shoqërisë, të cilët kanë dhënë kontributin e tyre në kohën e tyre.

Një ndër vullnetarët më të devotshëm të këtij aktiviteti, i cili u përkujdes për të siguruar ushqime dhe aktivitetet muzikore, Zekirija Abdullahu, punëtor i KESCO-s nga Distrikti i Gjilanit, ndjehej shumë i lumtur atë natë.

10

KEDS je organizovao jedno veče u ambijentu staračkog doma u Prištini, 15 jujna 2017. U ovo veče radnici KEDS-a priredili jednu večeru za 64 stanovnika ove kuće sa tradicionalnom hranom, ne nedostajući ni kulturno-umetničke aktivnosti.

Ovim slučajem, KEDS je poklonio i 50 knjiga sakupljnih od ljubitelja knjige i da bi obogatili biblioteku doma staraca.

Za muzičku aktivnost postarala se grupa plesača iz osnovne škole “Afërdita” iz sela Kišnapolja iz Gnjilana, i pevači Xhemajl Berisha i Rasim Tërstena, koji su izveli na dobrovoljan način za ovaj deo kategorije kosovskog društva.

KEDS organized an evening at the premises of the elderly home in Prishtina on June 15, 2017. In this evening, KEDS employees have served a dinner with traditional food, and a performance of cultural-artistic activities for the 64 residents of this house.

On this occasion, KEDS also donated 50 books collected by book lovers to enrich the library of the elderly home.

The group of dancers from primary school “Afërdita” from Kishnapol village of Gjilan and rhapsodists Xhemajl Berisha and Rasim Tërstena performed voluntarily to contribute for this event.

Sve ovo je urađeno da bi ispoštovali i zahvalili ovom delu društva koji su dali svoj dorinos u svoje vreme.

All this has been done to honor and thank the elders who have contributed at their time

Jedan od najpobožnijih dobrovoljaca ove aktivnosti, koji se starao da obezbedi hranu i muzičke aktivnosti, Zekirija Abdullahu, radnik KESCO-a iz Distrikta u Gnjilanu, osećao se veoma radosnim te večeri.

One of the most devoted volunteers in this activity, who took care of providing food and music, Zekirija Abdullahu, a KESCO worker from the Gjilan District, felt very happy that night.

PËRGJEGJËSIA SHOQËRORE

ENERGY

“Bashkë me kolegët e KEDS-it, jemi mbledhur sonte këtu për t’i gëzuar sadopak këta banorë. Vërtet ishte një emocion të përkëdhelësh duart dhe t’i duash këta njerëz. Kjo ndodh sepse në zemrat tona ekziston ndjenja e dashurisë ndaj të moshuarve dhe për mos t’i harruar ata. Falënderoj të gjithë që u bënë pjesë e kësaj shtëpie sonte”, shprehet Abdullahu.

“Zajedno sa kolegama KEDS-a skupili smo se ovde večeras da obradujemo na neki način ove stanovnike. Zaista bila je jedna emocija da zagrliš ruke i voliš ove ljude. Ovo se dešava jer u našim srcima postoji osećanje ljubavi prema starim ljudima i da ne zaboravimo na njih. Zahvaljujem svima koji su bili deo ove kuće većeras”, izražava Abdullahu.

Edhe banorët e shtëpisë të emocionuar shprehën falënderime për organizimin nga KEDS-i.

I stanovnici kuće bili su uzbuđeni i izrazili zahvalnost za organizaciju iz KEDS-a.

“Faleminderit që ju ka ra në mend për neve. Jemi kënaq, ma mirë se në restorant na keni bë”. Krejt problemet i kemi lanë jashtë dhe po kënaqemi me juve”, tha një banor i shtëpisë.

“Hvala vam što vam je palo na pamet za nas. Dobro smo se proveli, bilo je bolje nego u restoranu”. Sve probleme smo ostavili napolje i veselimo se sa vama”, kaže jedan stanovnik kuće.

Drejtori i Shërbimeve në KEDS, Zafer Yilmaz, i falënderoi të gjithë që morën pjesë për të bërë këtë aksion bamirësie, gjithashtu edhe punëtorët socialë të kësaj shtëpie.

“Hvala svima na doprinosu. Hvala i vama koji ste otvorili vrata vaše kuće da podelimo hranu zajedno”, re“kao je Yilmaz.

“Faleminderit të gjithëve për kontributin.

Faleminderit edhe juve që na keni hapur derën e shtëpisë tuaj që të ndajmë ushqimin së bashku”, ka thënë Yilmaz.

Ova aktivnost dolazi nakon otvaranja dve biblioteke 1 juna u školi “Drenica” u Skenderaj i u Rezniku kod Vučitrna.

Ky aktivitet vjen pas hapjes së dy bibliotekave më 1 qershor në shkollën “Drenica” në Skenderaj dhe në Reznik të Vushtrrisë.

KEDS nuk do të ndalet këtu, do të vazhdojnë me organizime të tilla për të përmbushur obligimet ndaj përgjegjësisë shoqërore.

KEDS se neće zaustaviti ovde, nastaviće sa sličnim organizovanjim da ispuni svoju obavezu prema društvenoj odgovornosti.

“Together with colleagues from KEDS, we gathered here tonight to bring a little joy for these residents. It was really an emotion to touch their hands and feel their love. This is because in our hearts there is a sense of love for the elderly and not forgetting them. I thank everyone who became part of this house tonight, “said Abdullah.

Residents were also excited and expressed gratitude for the organization

by KEDS. “Thank you for remembering us. We had a very good time, we felt better than being in a restaurant. We left all the problems outside and we are having a very good time with you, “said a resident of the house.

Director of KEDS Services, Zafer Yilmaz thanked everyone who participated in making this activity possible.

“Thank you all for your contribution.

Also, thank you that have opened your door to share food together, “Yilmaz said.

This activity comes after the opening of two libraries on 1 June at “Drenica” school in Skenderaj and in Reznik, Vushtrri.

KEDS will not stop here, it will continue with such arrangements to fulfill its social responsibility duties.

11

RRJETET SOCIALE Na ndiqni në rrjetet sociale për të rejat e fundit

kedsenergy 12

kedsenergy

@kedsenergy

ENERGY

EKONOMIA

KOSTOJA E FAMILJEVE ME FËMIJË TË VEGJËL TROŠKOVI PORODICA SA MALOM DECOM THE COST OF FAMILIES WITH YOUNG CHILDREN

Pa dyshim që shporta e konsumit dhe harxhimeve të përgjithshme për familjen moderne kosovare është rritur.

Një familje 4 anëtarëshe llogaritet që ka shportën minimale prej 450 euro në muaj, sipas Entit të Statistikave të Kosovës.

Kostoja shkon përtej për fëmijët e vegjël.

Secili prind e pranon që rritja e fëmijëve ka një kosto. Përderisa në Kosovë nuk ka ndonjë shifër të kostos, një kosto krahasuese e familjeve më fëmijë mund të nxirret nga vendet tjera që i bëjnë këto matje dhe nga krahasimi më pas në bazë të fuqisë blerëse të parasë në ato vende dhe në Kosovë.

Kujdesi shëndetësor për fëmijët, shpenzimet pafund për pelenat dhe veshjet e tyre të vogla, arrijnë deri në 12.500 dollarë vetëm në vitin e parë, sipas shifrave më të fundit nga Departamenti Amerikan i Bujqësisë.

Bez sumnje da je potrošačka korpa i ukupne potrošnje za modrenu kosovsku porodicu povećani. Jedna 4 člana porodica obračunato je da ima minimalnu korpu od 450 eura mesečno prema Statističkom Zavodu Kosova.

Troškovi prelaze za malu decu.

Svaki roditelj priznaje da rast dece ima svoje troškove. Dok na Kosovu nema neke šifre troškova, jedan uporedivi trošak porodica sa decom može se odvojiti iz ostalih zemalja koje rade ova merenja i iz upoređenja kasnije na osnovu kupovne moći novca u onim mestima i na Kosovu.

Zdravstvena pažnja za decu, beskrajni troškovi za pelene i njihova mala oblačenja, dostižu do 12.500 dolara samo prve godine, prema zadnjim šiframa Američkog departmana Poljoprivrede.

Undoubtedly, the consumer basket and total spending for the modern Kosovar family has increased. A 4 member family is estimated to have a minimum of 450 euros basket per month according to the Kosovo Statistical Office.

The cost is even higher with a baby in the family.

Each parent would admit that raising a child is costly. While there is no cost figure in Kosovo, a comparative cost of families with children can be derived from other countries that make these measurements and then comparing them based on purchasing power in those countries and in Kosovo.

Child health care, endless expense for their diapers and their small outfits reach up to $ 12,500 in the first year, according to the latest figures from the US Department of Agriculture.

13

EKONOMIA

ENERGY

Përkthyer në shifrat kosovare, ku fuqia blerëse e parasë pjesëtohet me 2.2, atëherë i bie që një familje kosovare për një fëmijë gjatë vitit të parë të lindjes ka një kosto në total 5680 dollarë apo 5000 euro. Këtu llogaritet vetëm kostoja në rastin kur dy prindërit janë të punësuar.

Në rastet kur njëri prind nuk është, ajo ulet, pasi në kosto janë të përfshira edhe të ardhurat, që lëvizin negativisht.

Pra, të ardhurat e familjes bien.

Përderisa çdo prind bën sakrifica financiare për foshnjën e tij, shumë prindër sot po përballen me këto kosto, ndërsa kanë më pak të ardhura, duke e shtuar kështu barrën financiare të të pasurit fëmijë.

Një studim i ri nga Alexandra Stanczyk, aktualisht një studiuese post-doktorale në Universitetin Berkeley të Kalifornisë, analizon mirëqenien ekonomike të familjeve një vit para dhe një vit pas lindjes së fëmijës te disa familje amerikane. Ajo zbuloi, se mesatarisht, familjet përjetojnë një rënie të ndjeshme në mirëqenien ekonomike rreth ardhjes në jetë të një pjesëtari të ri.

Lindja e një foshnje, për ta thënë sa më thjeshtë, një eksperiencë shumë e rëndë fizikisht dhe emocionalisht, arsye kjo përse shumica e nënave edhe në Kosovë largohen për pak kohë nga puna pas lindjes së fëmijës.

Megjithatë, shumë familje sot varen nga të ardhurat e grave, që do të thotë se largimi i përkohshëm nga puna, mund të rezultojë në një kosto financiare.

Kjo, pasi shumica e nënave marrin një vit pushim, përderisa pagesa bie vazhdimisht.

Translated into Kosovo figures, where the purchasing power is divided by 2.2, it means that a Kosovo family for a child during the first year of birth has a total cost of 5680 dollars or 5000 euros.

This cost is the case when two parents are employed and in case when only one parent is employed, this number changes due to the decrease in the family income

Prevedeno u kosovskim šiframa, gde je kupovna moć novca deli sa 2.2, onda pada da jedna kosovska porodica za jedno dete tokom preve godine rođenja ima totalne troškove od 5680 dolara ili 5000 eura. Ovde se računa samo troškovi u slučaju kada su oba roditelja zaposlena. U slučajevima kada jedan roditelj nije, ona se smanjuje, pošto su u troškovima obuhvaćeni prihodi, koji se pomeraju negativno.

Dakle, prihodi porodice padaju. Dok svaki roditelj čini finansijka požrtvovanja za svoje dete, mnogi roditelji danas se suočavaju sa ovim troškovima, dok imaju manje prihoda, dodajući ovde i finansijsko breme za imanje dece.

Jedna nova studija od Alexandra Stanczyk, aktualno jedna studentkinja post-doktorata u Univerzitetu Berkeley u Kaliforniji, analizira ekonomsko blagostanje porodica jednu godinu ranije i jednu godinu nakon rođenja deteta u nekoliko američkih porodica.

Ona je otkrila da, prosečno, porodice, preživljavaju jedan osetljiv pad u ekonomskom blagostanju oko dolaska u život novog člana.

Rođenje jednog deteta, što prostije reći, jedno veoma teško fizičko i emocionalno iskustvo, razlog zbog kojeg mnoge majke i na Kosovu se privremeno odstranjuju sa posla nakon rođenja deteta. Međutim, mnoge porodice danas su zavisne od prihoda žena, što znači da provremeno odstranjivanje sa posla, može rezultirati u jedan finansijski trošak. Ovo, pošto većina majki uzimaju godinu dana odmora, dok plačanje pada neprestano.

14

While every parent makes financial sacrifices for his baby, many parents are facing these costs while having lesser income, thus increasing the financial burden of having children.

A new study by Alexandra Stanczyk, currently a post-doctoral researcher at Berkeley University, California, analyzes the economic well-being of families a year before and a year after the child’s birth to several American families. She found that, on average, families experience a significant decline in the economic well-being when a new member comes to life.

The birth of a baby, is a very difficult physical and emotional experience, which is why most mothers in Kosovo also leave work for a while after the child’s birth. However, many families today depend on women’s income, which means that temporary absence from work may result in a financial cost.

This is because most mothers take a one-year leave, while the income decreases gradually.

EKONOMIA

ENERGY

Në bazë të Ligjit të Punës, në gjashtë muajt e parë nënës i takon 70 për qind e pagës, përderisa shpenzimet i rriten.

Në tre muajt tjerë në vijim kjo bie në 50 për qind të pagës mesatare, ndërsa nënës i takojnë edhe 3 muaj tjerë pushim pa pagesë. Pra, kostoja shkon vetëm duke u rritur.

Under the Labor Law, in the first six months the mother gets paid 70 percent of the salary, while the costs increase.

In the next three months, this falls to 50 percent of the average salary, while the mother has another 3 months of free leave of absence. So, the cost just goes up.

Në këto situata, nëna ose duhet ta fillojë punën, ose të caktojë ndonjë kujdestare për fëmijën, që prapë do të thotë kosto shtesë.

Të ardhurat më të ulëta të grave nënkuptojnë më pak të ardhura në përgjithësi për familjet.

Por, ky është versioni më i mirë. Kjo, pasi në Kosovë vetëm 12 për qind të femrave në moshë madhore janë të punësuara. Objektivisht, 88 për qind të nënave del se janë të papunësuara fare. Kjo e rrit problemin.

Kostoja për një anëtar të familjes është minimum 1200 euro në vit, përderisa për fëmijët në vitin e parë të lindjes është minimum 1500 euro në vit.

In these situations, the mother either has to start work or find a babysitter, which still means additional costs.

The lower income of women implies less income in general for the family.

But this is in the best case scenario since in Kosovo only 12 percent of adult women are employed. Obviously, 88 percent of mothers appear to be unemployed at all.

Rënia e të ardhurave të prindërve pas lindjes së fëmijës mund të ketë pasoja të mëdha për fëmijët. Paratë janë të rëndësishme për zhvillimin e fëmijëve, edhe përpara lindjes së tyre. Bebet e lindura në varfëri janë në rrezik më të lartë të lindjes së parakohshme (që lidhet me probleme afatgjata të intelektit dhe zhvillimit) dhe me rezultate të tjera negative. Të ardhurat e pamjaftueshme të familjeve dëmtojnë fëmijët, veçanërisht në moshë të re, duke prekur performancën e tyre social-emocionale, konjitive dhe akademike.

Na osnovu Zakona o Radu, prvih šest meseci majki pripada 70 odsto plate, dok se troškovi povećavaju. U druga tri meseca ovo pada na 50 odsto prosečne plate, dok majci pripadaju i 3 ostala meseca neplaćenog odmora. Dakle, troškovi idu samo u porastu.

U ovim situacijama, majka ili treba da počne sa radom, ili da odredi nekog staratelja za dete, što ponovo znači dodatne troškove.

Niža primanja za žene podrazumevaju manje prihoda uopšte za porodice.

Dakle, ovo je najbolja verzija. Ovo, pošto na Kosovu samo 12 odsto žena u odraslom dobu je zaposleno.

Objektivno, 88 odsto majki proizlazi da nisu zaposlene.

This makes the problem even worse.

The cost for a family member is minimum 1200 euros per year, while for children in the first year of birth is minimum 1500 euros per year.

The decline in parents’ income after childbirth can have major consequences for children. Money is important for the development of children even before their birth. Babies born in poverty are at higher risk of premature birth (related to long-term intellect and development problems) and other negative outcomes. Insufficient family income damages children - especially at an early age - affecting their social, emotional, cognitive and academic performance

Ovo povećava problem. Troškovi za jednog člana porodice je minimum 1200 eura u godini, dok za decu u prvoj godini rođenja su minimum 1500 eura u godini.

Pad prihoda roditelja nakon rođenja deteta može imati velike posledice za decu. Novac je važan za razvoj dece, i pre njihovog rođenja. Bebe rođene u siromaštvu su u većoj opasnosti od privremenog rođenja (koje se nadovezuje sa dugoročnim problemima intelekta i razvoja) i sa ostalim negativnim rezultatima. Nedovoljni prihodi porodica oštećuju decu, posebno u mladom dobu, doticajući njihov socijalno-emocionalni, konjitivni i akademski učinak.

15

EKONOMIA

ENERGY

Lindja e një fëmije prek mirëqenien financiare të familjeve në kuptimin e të ardhurave, por kjo goditje financiare është veçanërisht e dëmshme për nënat beqare. Mungesa e mbështetjes financiare të një partneri ose anëtari familjeje, bën që shumë prej këtyre grave të mbështeten fuqishëm në ndihmën sociale dhe politikat lehtësuese. Stancyzk zbuloi se këto ndihma e lehtësojnë gjendjen, por jo mjaftueshëm, për shkak se barra financiare e të qenët jashtë pune është aq e lartë, sa që shumë prindër të arsimuar dobët apo nënat beqare priren të kthehen në punë më shpejt sesa prindërit e martuar apo të arsimuar më mirë. Kjo ka pasoja madhore për nënën dhe fëmijë, përfshirë norma më të larta të depresionit mëmësor dhe norma më të ulëta të imunizimit dhe vizitave shëndetësore për fëmijët e tyre.

Kostoja e madhe e shtimit të familjes, përkundër politikave beneficuese të Kosovës, ka bërë që të bie nataliteti vazhdimisht në Kosovë. Nga viti 1988 kur është shënuar boomi i lindjeve, me gjithsej 56,000 lindje e deri në vitet e fundit, përkatësisht 2015, ky numër është përgjysmuar, kur nuk ka më tepër se 28,000 lindje.

Trendi i rënies është në secilin vit dhe çdo dekadë janë shënuar 10 mijë lindje vjetore më pak.

Baby Rođenje jednog deteta dotiče finansijslo blagostanje jedne porodice u smislu prihoda, ali ovaj finansijski udar je posebno štetan za neudate majke. Nedostatak finansijke podrške jednog partnera ili člana porodice, čini da ,mnoge od ovih žena da se snažno podrže u socijalnoj pomoći i olakšavajućim politikama. Stancyzk je otkrila da ove pomoći olakšavaju stanje, ali nedovoljno zbog toga jer se finansijski teret biti van posla je tako veliki, tako što mnogi slabo obrazovani roditelji ili neudate majke teže da se vrate na posao što brže nego oženjeni roditelji ili bolje obrazovani. Ovo ima i velike posledice za majku i dete, obuhvatajući velike norme majčinske depresije i niske norme imuniteta i zdravstvenih pregleda za njihovu decu.

Baby Veliki troškovi povećanja porodice, uprkos beneficiranim politikama na Kosovu, učinilo je da natalitet pada neprestano na Kosovu. Od 1988 godine kada je označen boom rođenja, sa ukupno 56,000 rođenja do kraja godine, tačnije 2015, ovaj broj je prepolovljen, gde nema više od 28,000 rođenja.

Trend pada je u svakoj godini i svake dekade su obeležena 10 hiljade godišnjih rođenja manje.

The birth of a child affects the financial well-being of families in terms of income, but this financial shock is particularly difficult for single mothers.

The lack of financial support of a partner or family member forces many of these women to rely on social assistance and and other social policies. Stancyzk found that these aids alleviate the situation but not enough because the financial burden of being out of work is so high that many poorly educated parents or single mothers tend to return to work faster than those married or educated. This has major consequences for the mother and the child, including higher rates of depression and lower immunization rates and health visits for their children.

This added cost for families, despite the beneficial policies of Kosovo, has caused the natality to be decreased in Kosovo. Since 1988 when was the boom of births, with a total of 56,000 births up to the last few years, in 2015 this number has been decreased in half to no more than 28,000 births.

This trend is continuing every year and each decade has marked 10 thousand less births annually.

16

EKONOMIA

ENERGY

KEDS / KESCO QENDRA E THIRRJEVE 24 ORË NË DITË, 7 DITË NË JAVË

24h

038 501 701 1000 038 791 000 contactcenter@keds-energy.com 17

ENERGY

INVESTICIJE NA MREŽI INVESTMENTS IN NETWORK Një punë intensive është duke u bërë nga KEDS në të gjithë territorin e Kosovës për përmirësimin e rrjetit energjetik që konsumatorët të kenë shërbime sa më kulitative.

Punëtorët dhe ekipet e inxhinierëve nga Departamenti i Investime janë çdo ditë në terren për të përcjellë dhe mbikëqyrur mbarëvajtjen e punimeve.

Janë përfunduar një numër i madh i projekteve të paraparë sipas planifikimit edhe shumë të tjera janë në proces.

An intensive work is being done by KEDS throughout the territory of Kosovo to improve the energy network and enable customers to have better services.

Workers and engineers from the Investment Department are every day on the field to follow up and supervise the progress of the works.

Jedan intenzivan rad se izvršava iz KEDS-a na celoj teritoriji Kosova za poboljšanje energetske mreže da bi potrošači imali što kvalitenije usluge.

Radnici i ekipe inžinjera iz Departmana Investicija svaki dan su na terenu i prate i nadgledaju tok radova.

Završen je jedan veliki broj projekata predviđenih prema planiranju i mnogi drugi su u procesu.

18

A large number of planned projects have been completed and many others are under way.

INVESTIMET

INVESTIMET NË RRJET

INVESTIMET

ENERGY

KEDS rregullon rrjetin për mbi 200 familje në Dobërlluk të Vushtrrisë

KEDS regulliše mrežu za više od 200 porodica u Dobrluci kod Vučitrna

KEDS fixes the electric network for 200 families in Dobërlluk of Vushtrri

Në kuadër të këtyre projekteve një punë e dukshme është bërë edhe në fshatin Dobërlluk të Vushtrrisë ku KEDS ka investuar në rinovimin e rrjetit.

201 familje të kësaj ane kanë zgjidhur problemet e mëdha energjetike që kishin me vite të tëra.

Fshati ka marrë një pamje krejt të re dhe banorët shprehen tepër të entuziazmuar dhe falënderojnë KEDS-in që me këto investime u ndihmojnë shumë edhe në punët bujqësore.

U sklopu ovih projekata je jedan vidljiv rad urađen i u selu Dobraluka kod Vučitrna gde je KEDS investirao u renoviranju mreže.

201 porodica ovog dela su rešili velike energetske probleme koje su imali godinama.

Selo je dobio jedan sasvim novi izgled i stanovnici izražavaju veoma oduševljeni i zahvaljuju KEDS-u što je sa ovim investicijama mnogo pomogao i na poljoprivrednim radovima.

A significant work was done in the village Dobërllukë of Vushtri.

With these investment KEDS has solved the electricity problems for 201 families, problems that were evident for many years.

The village has got a whole new look and residents welcomed and thanked KEDS that with these investments helped their agriculture.

“Veç siguri që ka boll është, sepse kur frynte era telat binin në tokë dhe rreziku ishte tepër madh, e lene ma që na u ka përmisu tensioni dukshëm”, thotë Muharrem Kutllovci, banor i fshatit Dobërlluk të Vushtrrisë.

Zymeri, banor i po këtij fshati, ka një falënderim të veçantë për punën që ka bërë KEDS-i.

“Përmes stallës së lopëve më kalonte një kabllo dhe kur frynte era e kaplonte flaka stallën. Tani ndjehem i sigurt dhe rri pa frikë. Për punën që ka bërë KEDS-i në fshat e vlerësoj me notën 10 dhe e falënderoj shumë,” thotë Zymer Merovci.

Me vendosjen e kabllove bistekë për tensionin e ulët është rritur siguria energjetike për konsumatorët.

Në këto lokalitetet si edhe në të tjerat është bërë demontimi i rrjetit të vjetër që ka kaluar përmes pronave private dhe është dislokuar përreth rrugëve të lagjeve.

“Samo bezbednosti što ima dosta je, jer kada je duvao vetar žice su padale na zemlju i opasnost je bila velika, a osim toga i napon je vidljivo poboljšan”, kaže Muharrem Kutllovci, stanovnik sela Dobrluka kod Vučitrna.

Zymeri, stanovnik ovog sela, ima posebnu zahvalnicu za rad koji je uradio KEDS. “Preko štale za krave prolazio je jadan kabal i kada je duvao vetar vatra je zahvatala štalu. Sada se osećam bezbedno i sedim bez straha. Za posao koji je KEDS uradio u selu ocenjujem sa 10 i mnogo zahvaljujem,” kaže Zymer Merovci.

Sa postavljanjem pletenastih kablova za niski napon povećana je energetska bezbednost za potrošače.

U ovim lokaciojama kao i u ostalim urađeno je demontiranje stare mreže koja je prolazila preko privatnih poseda i premeštena je pored ulica naselja.

“It is enough that we are safe now, because when wind was blowing the wires fell on the ground and the danger was great, and the voltage improved significantly” said Muharrem Kutllovci, resident of Dobërlluk of Vushtrri.

Zymer, another resident of this village has a special thanks for KEDS work.

“Next to our cowshed an electric wire passed by and when the wind was blowing the cowshed started burning.

Now I feel safe and I have no fear. For the work that KEDS has done in the village I evaluate it with 10 points and I thank them a lot” said Zymer Merofci.

With the installment of braided wires of low voltage, the energy security increased for costumers.

In this area and also in other parts, the old electric network that went through private properties was demounted and replaced along the roads of the neighborhood.

19

INVESTIMET

ENERGY

Në Astrazup është ndryshuar komplet gjendja energjetike Në kuadër të investimeve për përmirësimin e rrjetit energjetik, ka përfituar edhe fshati Astrazup i komunës së Malishevës.

Astrazupi është një fshat i madh me 400 shtëpi.

“Kemi besim të plotë në KEDS-in.

Tash shumë në rregull është rryma, ky investim ka ndryshu gjendjen 100 për qind në katunin tonë. Kemi hequr të gjithë korrektorët dhe shtyllat janë krejt të reja”, thotë Xhafer Krasniqi, banor i fshatit i cili merret me ndërtimtari.

Gjatë kohës së punimeve në fshat, punëtorët e KEDS-it kanë pasur një përkrahje dhe bashkëpunim nga banorët e fshatit.

“Kemi qenë me korrektor, shpesh na u prishte frizi. Pas investimit tash rryma është fenomenale. Këtë projekt që ka bërë KEDS as qytetet nuk e kanë”, thotë Dardan Morina, pronar i një dyqani ushqimor në fshat.

Me vendosjen e kabllove bistekë për tensionin e ulët është rritur siguria e konsumatorëve dhe është stabilizuar tensioni.

Janë gjithsej 276 familje përfituese që ia kanë parë hairin këtij investimi.

U Astrazupu je kompletno promenjeno energetsko stanje U sklpou investicija za poboljšanje energetske mreže, koristi će imati i selo Astrazup u opštini Mališeva.

Astrazupi je veliko selo sa 400 kuća.

“Imamo puno poverenja u KEDS. Tsada je struja u redu, investicija je promenila stanje 100 odsto za naše selo. Sklonili smo sve korektore i stubovi su sasvim novi”, kaže Xhafer Krasniqi, stanovnik sela koji se bavi građevinom.

Tokom radova u selu, radnici KEDS-a su imali podršku i saradnju od stanovnika sela.

“Bili smo sa korektorom, često nam se kvario zamrzivač. Nakon investicije sada je struja fenomenalna. Ovaj projekat koji je uradio KEDS ni gradovi nemaju”, kaže Dardan Morina, vlasnik jedne prehrambene radnje u selu.

Sa postavljanjem pletenastih kablova za niski napon povećana je bezbednost potrošača i stabilizovan napon.

Ukupno 276 porodica će imati koristi od ove investicije.

20

Energy situation in Astrazup has changed completely In the continuity of investments to improve the electricity network all around Kosovo KEDS is doing a great job in Astrazup village in the Municipality of Malisheva.

Astrazup is a big village with 400 houses.

“We trust in KEDS. Now the electricity is very good, this investment has changed the situation for 100 percent in our village. We have removed all correctors and all the poles are brand new, “says Xhafer Krasniqi, a resident of the village who works in construction.

During the work in this village, KEDS employees had a great support and cooperation by the inhabitants.

“We have used correctors, and very often the appliances got damaged. After the investment, now the energy supply is great. This project that KEDS implemented here is even better than in the cities”, says Dardan Morina, owner of a grocery store in the village.

With this project there were placed 149 poles of low voltage, 30 poles of medium voltage, 6991m low voltage grid, 500m medium voltage grid , 1 traffo with the transformer capacity of 400 kVA. By setting low voltage braided cable consumer’s safety has been increased and the voltage is stabilized.

In this village, there are 276 families which have benefited from the new energy network.

INVESTIMET

ENERGY

Arbëria e Gjilanit ka hequr të gjitha problemet energjetike

Arberia kod Gnjilana je otklonila sve energetske probleme

Arberia of Gjilan no longer has energy problems

Një projekt madhor me një kosto rreth 200 mijë euro, është investimi i radhës nga Kompania Kosovare për Distribuim dhe Furnizim me Energji Elektrike (KEDS) në lagjen Arbëria të Gjilanit.

Realizimi i këtij projekti ka qenë jashtëzakonisht i nevojshëm për banorët e kësaj ane, ku kanë përfituar mbi 500 familje. Tash lagjja ka hequr të gjitha problemet energjetike. Është përmirësuar furnizimi me energji elektrike dhe tensioni është stabilizuar, përderisa shtyllat e drurit dhe rrjeti i vjetër elektrik nuk shihen më këtu.

Me këto investime dhe me infrastrukturën moderne, tash Arbëria ka marrë një pamje moderne.

Sipas Azem Shkodrës, banor i kësaj lagje, me profesion profesor i matematikës, KEDS ka bërë një punë shumë të mirë.

“Tash rrymën e kemi mjaft të fortë dhe stabile. Është larguar rrjeti i vjetër dhe me vendosjen e kabllove bistekë është larguar edhe rreziku për kalimtarët.

Investimet e KEDS-it dhe ndriçimi publik nga ana e komunës, na kanë ndriçuar lagjen”, ka thënë Shkodra.

I kënaqur me këto investime shprehet edhe pronari i minimarketit “Eltoni”në këtë lagje, Gëzim Fazliu, i cili tash më i ka hequr nga përdorimi stabilizatorët që i përdorte deri vonë për përforcimin e rrymës.

“Shpesh kemi pasur probleme me rrymë, tash është shumë më mirë”, ka thënë Fazliu.

Jedan veliki projekat sa troškovima od oko 200 hiljada eure, je sledeća investicija od Kosovske Kompanije za Distribuciju i Snabdevanje Električnom Energijom (KEDS) u naselju Arberia u Gnjilanu.

Realizacija ovog projekta je bila veoma potrebna za stanovnike ovog dela, gde će koristi imati iznad 500 porodica.

Sada je naselje rešilo sve energetske probleme. Poboljšano je snabdevanje električnom energijom i napon je stabilizovan, dok se drveni stubovi i stara mreže ne vide više ovde.

Sa ovim investicijama i modernom infrastukturom, sada Arberija ima jedan moderan izgled.

Prema Azem Shkodra, stanovnik ovog naselja, sa profesijom profesor matematike, KEDS je uradio jedan veoma dobar posao.

“Sada je struja stabilna i jaka.

Odstranjena je stara mreže i sa postavljanjem pletenastih kablova otklonjena je opasnost za prolaznike.

Investicije KEDS-a i javna rasveta od strane opštine, osvetlili su nam naselje”, reako je Shkodra.

Zadovoljan sa ovim investicijama izražava se i vlasnik minimarketa “Eltoni”u ovom naselju, Gëzim Fazliu, koji je sada odstranio iz upotrebe stabilizatore koje je koristio do kasno za pojačavanje struje. “Često smo imali problema bez struje, sada je mnogo bolje”, rekao je Fazliu.

The major project at a cost of about 200,000 euros, is the next investment from KEDS in the Arberia neighborhood, in the municipality of Gjilan.

The implementation of this project has been extremely necessary for residents of this area, where over 500 families have benefited. The power supply has been improved and the voltage has been stabilized, the wooden poles and the old electrical network have been replaced.

With these investments now Arberia has a modern infrastructure.

According to Azem Shkodra a math teacher, a resident of this neighborhood KEDS has done a great job.

“Now we have enough and stable electricity supply. The entire old network has been removed and with the placement of the braided wires, there is no more risk for the pedestrians. KEDS investments and public lighting by the municipality have illuminated the neighborhood, “said Shkodra.

Gezim Fazliu the owner of Eltonmini market store has expressed his satisfaction towards these investments who has now removed the stabilizers that he used till now.

“We used to have problems with power, now it is much better,” said Fazliu.

21

INVESTIMET

ENERGY

22

KEDS rregulloi furnizimin në Ruvc të Lipjanit

KEDS regulisao snabdevanje u Ruvcu kod Lipljana

KEDS fixed the electricity supply in Ruvc of Lipjan

151 familje të fshatit Ruvc të Lipjanit tashmë kanë rrjet të ri elektrik, që mundëson rryma të jetë më e fortë, shërbimet më kualitative dhe të zhvillojnë biznesin më lehtë.

Tensioni i ulët, shtyllat elektrike, rrjeti i vjetër, nuk do të jetë më problem për banorët e fshatit Ruvc i Vjetër të Lipjanit. Me punimet në rrjetin energjetik që ka bërë KEDS-i, problemi është zgjidhur për shumë dekada të ardhshme.

Gjithkund të bien në sy shtyllat e reja dhe përçues të fortë elektrik. Me këtë pamje të re energjetike, tash “Ruvci nuk është më i vjetër, por i ri”.

Asgjë nuk është si më parë, shprehen të gëzuar banorët.

“Ndryshimi është 100 për qind, rrjeti është i ri, rryma ma e fortë dhe biznesin e punojmë më lehtë. Më parë na është dashur që lopët t’i mjelim me dorë, tash po përdorim makinën dhe qumështin e dërgojmë me kohë të kompania e qumështit Bylmeti. Kjo është puna me të cilën ne jetojmë”, thotë Liridon Hajdini, banor i fshatit.

Me vendosjen e kabllove bistekë është rritur edhe siguria e konsumatorëve për tensionin e ulët.

Numri i familjeve të cilët kanë përfituar nga realizimi i këtij projekti është 151.

Gjatë këtij projekti është bërë edhe demontimi i rrjetit të vjetër që kanë qenë më parë.

Kompania Kosovare për Distribuim dhe Furnizim me Energji Elektrike, sikur në tërë Kosovën edhe në këtë rast po aplikon MasterPlanin 10-vjeçar, që u jep përparësi zonave me rënie të mëdha të tensionit.

Edhe ky investim është në kuadër të përmirësimit të shërbimeve kualitative të konsumatorëve dhe zvogëlimin e humbjeve.

151 porodica u selu Ruvce kod Lipljana sada ima novu električnu mrežu, koja omugućava da struja bude jača, kvalitetnije usluge i lakše poslovanje.

Niski napon, električni stubovi, stara mreže, neće više biti problem za stanovnike sela Staro Ruvce kod Lipljana. Sa radovima na energetskoj mreži koje je uradio KEDS, problem je rešen za mnoge sledeće dekade.

Svuda padaju na oći novi stubovi i jaki električni provodnici. Sa novim energetskim izgledom, sada Ruvce nije više staro, nego novo”.

Ništa više nije kao ranije, izražavaju radost stanovnici.

“Promena je 100 odsto, mreža je nova, jača struja i poslujemo lakše. Ranije je bilo potrebno da ručno muzem krave, sada upotrebljavam mašine i mleko šaljemo na vreme kompaniji mleka Bylmeti. Ovo je posao sa kojim mi živimo”, kaže Liridon Hajdini, stanovnik sela.

Sa postavljanjem pletenastih kablova povećana je i bezbednost potrošača za niski napon.

Broj porodica koji će imati koristi od realizacije ovog projekta je 151.

Tokom ovog projekta izvršeno je i demontiranje stare mreže koja je bila ranije.

Kosovska Kompanija za Distribuciju i Snabdevanje Električnom Energijom, kao i na celom Kosovu i u ovom slučaju primenjuje 10-godišnji MasterPlan, koji daje prednost zonama sa velikim padom napona. I ova investicija je u sklopu poboljšanja kvaliteta usluga potrošača i smanjivanje gubitaka.

151 families of Ruvc village of Lipjan now have e new electric network which enables the electricity to be stronger, the services quality to be better and doing business to be easier.

Low voltage, electric poles, the outdated network will not be anymore a problem for the residents of the Ruvc village of Lipjan. With the works being done from KEDS in the electric network, the problem has been solved for many decades to come.

The concrete electric poles and strong new wires can be seen everywhere.

With the new electric network “Now Rufc is not old, but it is new”.

According to happy citizens, nothing seems like before.

“There is 100 percent change, the network is new, and the electricity is stronger and we are doing business more easily. Now we use machines to do the milking, and we achieve to send the milk to the Bylmeti Company on time. This is the work that we make our living from” said Liridon Hajdini, resident of the village.

With the installment of braid wires the costumer’s safety is higher.

151 families have benefited from the implementation of this project. There has been done the demounting of old electric network.

KEDS is implementing the 10-year Master plan all over Kosovo, and giving priority to the zones with voltage drops problems. This investment is in the frame of improving the quality of costumer’s service and reducing losses.

INVESTIMET

ENERGY

KEDS përkujdeset për mbi 200 bizneset e Gremes

KEDS se stara za iznad 200 biznisa Greme

KEDS takes care of over 200 businesses in Greme

Mbi 200 biznese në fshatin Greme të Ferizajt tani do të zhvillojnë më lehtë biznesin e tyre. Këtë ua ka mundësuar KEDS-i pas investimit të radhës që bëri në fshatin më të industrializuar të Kosovës.

Iznad 200 biznisa u selu Greme kod Uroševca sada će lakše razvijati svoj biznis. Ovo je omogućio KEDS nakon sledeće investicije koju je uradila u najindustrijalizovanom selu na Kosovu.

Over 200 businesses in the village of Greme in Ferizaj will now easily develop their business. This was enabled by KEDS and its investment in the most industrialized village in Kosovo.

Električna energija je veoma važna za privredni razvoj. Imajući u vidu ovo, KEDS daje prvenstvo zonama gde su privredne aktivnosti više naglašene i direktno utiču u dobrobit građana. U ovom aspektu, sledeća investicija je urađena u selu Greme kod Uroševca, poznat po mnogim fabrikama nameštaja.

U selo KEDS je postavio dva nova trafoa sa jednim kapacitetom od 10(20)/0.4kV tipa blind.

Electricity is very important for economic development. Given this, KEDS gives priority to areas where economic activities are more pronounced and directly affect the well-being of citizens.

In this regard, the next investment was made in Greme village of Ferizaj, known for many furniture factories.

In the village, KEDS has set up two new transformers with a capacity of 10 (20) /0.4kV of the blind type.

Tokom ovih radova je urađena i primena 135 stubova niskog napona, 28 stubova srednjeg napona, 5900m mreže niskog napona, 1000m mreže srednjeg napona.

Osim biznisa od ovih investicija koristi će imati i 275 porodica ovog sela.

Stanovnici kažu da nisu imali šanse da danju koriste električnu opremu, njih su koristili samo nuću, kada je napon bio malo bolji. Sada je sve drugačije.

During these works, there were a total of 135 low voltage poles installed, 28 medium voltage poles, 5900m low voltage grid, and 1000m medium voltage grids have been implemented.

In addition to businesses, 275 families of this village have benefited from this investment. Residents said that they were not able to use the electrical equipment during the day. They only used it at night when the tension was a little better. Now everything is different, they said.

Energjia elektrike është shumë e rëndësishme për zhvillimin ekonomik.

Duke e pasur parasysh këtë, KEDS u jep prioritet zonave ku aktivitetet ekonomike janë më të theksuara dhe ndikojnë direkt në mirëqenien e qytetarëve. Në këtë aspekt, investimi i radhës është bërë në fshatin Greme të Ferizajt, i njohur për fabrikat e shumta të mobilieve.

Në fshat KEDS ka vendosur dy trafo të reja me një kapacitet prej10(20)/0.4kV të tipit blind.

Gjatë këtyre punimeve është bërë edhe implementimi i 135 shtyllave të tensionit të ulët, 28 shtylla të tensionit të mesëm, 5900m rrjet të tensionit të ulët, 1000 m rrjet të tension-it të mesëm.

Përveç bizneseve nga këto investime kanë përfituar edhe 275 familje të këtij fshati.

Banorët thonë që pajisjet elektrike nuk pasur shanse t’i përdorin ditën, ato i përdornin vetëm natën, kur tensioni ishte pak më mirë. Tani gjithçka është ndryshe.

Në fshat edhe përfaqësuesit e bizneseve thonë që gjendja ka qenë shumë e rëndë dhe e kanë pasur të vështirë për të zhvilluar biznesin. Tensioni sidomos gjatë ditës ka qenë shumë i dobët.

“Gjendja energjetike më parë ka qenë katastrofale. Tensioni gjatë ditës kurrë nuk kalonte 150 volt. Punën e bënim me rregullatorë të tensionit, por nuk kemi mundur të punojmë me kapacitet të plotë.

U selu i predstavnici biznisa kažu da je stanje bilo veoma teško i bilo teško za razvijanje biznisa. Napon naročito tokom dana je bio veoma slab.

“Energetsko stanje ranije je bilo katastrofalno. Napon tokom dana nikad nije prelazio 150 volti. Poslove smo završavali regulatorima napona, ali nismo mogli da radimo punim kapacitetom.

Business representatives said that the situation in the village has been very difficult to develop business.

“The tension especially during the day was very poor. The first energy situation has been disastrous. The voltage during the day never exceeded 150 volts. We did work with voltage regulators, but we could not work at full capacity”.

With the new KEDS investment everything is better, said Arben Rexhepi , the owner of glass processing factory

23

INVESTIMET

ENERGY

Me investimin e ri që ka bërë KEDS-i është rregulluar gjithçka, ka thënë Arben Rexhepi, pronar i fabrikës për përpunimin e qelqit “Loni Gglass”, dhe njëkohësisht sekretar i Shoqatës së Bizneseve në Greme.

Rexhepi gjithashtu shton se kanë bashkëpunim të ngushtë me KEDS-in dhe se janë pagues të rregullt të energjisë elektrike, prandaj edhe furnizimin e duan të jetë i rregullt.

“Kemi pasur takime edhe me stafin menaxherial të KEDS-it dhe bashkëpunimin e kemi në nivel”, shton Rexhepi. KEDS po shtrin investimet në të gjithë territorin e Kosovës dhe me këtë synon që të përmirësojë furnizimin me energji elektrike dhe të jetë sa më afër konsumatorëve.

24

Sa novom investicijom koju je uradio KEDS sve je regulisano, rekao je Arben Rexhepi, vlasnik fabrike za preradu stakla “Loni Gglass”, i ujedno sekretar Društva Biznisa u Greme.

Rexhepi takođe dodaje da imaju tesnu saradnju sa KEDS-om i da su redovne platiše električne energije, zato žele da snabdevanje bude redovno.

“Imali smo susrete sa menadžerskim osobljem KEDS-a i saradnja je u nivou”, dodaje Rexhepi.

KEDS polaže investicije na celoj teritoriji Kosova i sa ovim cilja da poboljša snabdevanje električnom energijom i da bude što bliže potrošačima.

“Loni Glass” and secretary of the Business Association in Greme.

Rexhepi added that they have a close cooperation with KEDS and as they are regular payers of electricity they want to have regular energy supply.

“We had meetings with managerial staff of KEDS and our cooperation is great”, says Rexhepi.

KEDS is expanding its investments in the entire territory of Kosovo, with the aim of improving the power supply and being closer to the customers.

ENERGY

CITATE

BANORËT FLASIN PËR INVESTIMET E KEDS-IT NË RRJET ANEKËND KOSOVËS STANOVNICI GOVORE ZA INVESTICIJE KEDS-A U MREŽI ŠIROM KOSOVA CITIZENS’ CITATIONS FOR KEDS NETWORK INVESTMENTS

Ferizaj

Shtaricë, Klinë

“KEDS-i ka punuar, nuk është se veç janë parë këndej, por edhe kanë sjellë investime. Ne jemi të kënaqur me projektet e tyre, porse njeriu çdoherë kërkon edhe më tepër. Dhashtë Zoti të mos ndalen!”, shprehet Sylejman Musliu.

“Rrymën e kemi pasur të dobët si xixë.

Shpesh kemi shku në komunën e Pejës me u anku për tensionin e dobët që kishim, por zgjidhjen na e bëri KEDS-i duke ndërru komplet rrjetin elektrik dhe tash po e përdori salduesin që deri tani e kam pasur problem me shti në punë”, thotë Osman Raci, pronar I autoservisit ”Xili” në këtë fshat.

Uroševac

Štarica, Klina

“KEDS je radio, nije samo da su viđeni ovuda, nego su doneli investicije. Mi smo zadovoljni za njihovim projektima, ali čovek uvek traži više. Daj bože da se ne zaustave”, izražava Sylejman Musliu.

“Struja nam je bila slaba kao iskra. Često smo išli u opštinu Peći da se žalimo za slab napon koji smo imali, ali rešenje je uradio KEDS zamenjujući kompletnu električnu mrežu i sada uporebljavam aparat za varanje koji do sada je bio problem za uključivanje u rad”, kaže Osman Raci, vlasnik autoservisa ”Xili” u ovom selu.

Ferizaj

Shtaricë , Klinë

“KEDS has truly worked, and they were not just passerby’s here, but they completed many investments. We are very satisfied with their projects, but we always ask for more. I hope they will not stop.”, said Sylejman Musliu.

“We had the electricity just like a small sparkle. We often went to Peja to complain for the low voltage, but KEDS made the solution by changing the whole network and now I use my welder which I could not use before because of the lack of electricity”, said Osman Raci, owner of the garage “Xili” in this village.

Katunishtë, Podujevë

Katunište, Podujevo

Katunishtë, Podujevë

“Këto ndryshime në rrjetin energjetik janë të mirëseardhura për ne, sepse na lehtësojnë shumë punën në bujqësi, sidomos kultivuesve të mjedrave që janë të shumtë në këto anë”, ka thënë Nysret Bryma.

“Ove promene u energetskoj mreži su dobrodošle za nas, jer nam mnogo olakšavaju rad u poljoprivredi, naročito odgajivačima malina kojih ima mnogo u ovom delu”, rekao je Nysret Bryma.

“These improvements in electricity network are very welcomed, because it helps us to develop our agriculture, especially for raspberries’ cultivators which are many in this area.”, said Nysret Bryma.

25

CITATE

ENERGY

26

Sopi, Suharekë

Dobërllukë, Vushtrri

Novosellë e Ulët, Gjakovë

Shtyllat kanë qenë shumë të vjetruara.

Kemi bërë disa kërkesa pasluftës, mirëpo askush nuk ka intervenuar.

Tash KEDS-i i ka ndërruar shtyllat në gjysmën e fshatit, por kemi nevojë ende”, tha Sedat Elshani.

“Përmes stallës së lopëve më kalonte një kabllo dhe kur frynte era e kaplonte flaka stallën. Tani ndjehem i sigurt dhe rri pa frikë. Për punën që ka bërë KEDS-i në fshat e vlerësoj me notën 10 dhe e falënderoj shumë”, ka thënë Zymer Merovci, banor i fshatit.

“Është bërë punë e mirë. Tensioni është rrik-tik”,ka thënë Ndue Përvorfi.

“S’ka ku shkon më mirë. Jam shumë i kënaqur me këtë punë. Bravo KEDS”!, shprehet Anton Përvorfi nga i njëjti fshat.

Sopija Suva Reka

Dobrluka, Vučitrn

Donje Novoselo, Djakovica

Stubovi su bili veoma zastareli. Predali smo nekoliko zahteva nakon rata, ali niko nije intervenisao. Sada je KEDS zamenio stubove polovini sela, ali i dalje imamo potreba”, rekao je Sedat Elshani

“Preko štale za krave prolazio mi je jedan kabal i kada je duvao vetar požar je zahvatao štalu. Sada se osečam bezbednim i sedim bez straha. Za posao koji je KEDS uradio u selu ocenjujem sa 10 i mnogo zahvaljujem”, rekao je Zymer Merovci, stanovnik sela.

“Urađen je dobar posao. Napon je rik-tak”,rekao je Ndue Përvorfi.

“Ne može biti bolje. Mnogo sam zadovoljan sa ovim radom. Bravo KEDS”, izražava Anton Përvorfi iz istog sela.

Sopi, Suharekë

Dobërllukë, Vushtrri

Novosellë e Ulët, Gjakovë

“The poles were outdated. We have made several requests since after the war, but no one has intervened. Now KEDS has changed the poles but we still need some more.”, said Sedat Elshani.

“Next to our cowshed an electric wire passed by and whenever there was windy, the cowshed started burning.

Now I feel safe and I have no fear. For the work that KEDS has done in the village I evaluate it with 10 points and I thank them a lot” said Zymer Merovci, resident of Dobërlluk.

“It has done a great job. The voltage is perfect.”- said Ndue Përvorfi “It cannot be better. I am very satisfied with this work. Great job KEDS.”, said Anton Përvorfi form the same village.

CITATE

ENERGY

Pejë

Deçan

Zhegër, Gjilan

“Ka pasur probleme të mëdha me reduktime. Dihet si ka qenë përpara, por zona jonë ka vuajtur edhe nga mungesa e tensionit stabil. Asnjë nga pajisjet e kuzhinës nuk kanë bërë hair.

Tani probleme të kësaj natyre nuk kemi”, ka thënë Myzejen Krasniqi.

“E vlerësoj shumë mirë këtë projekt si i qëllum dhe shumë pozitiv, ku i kanë hekë shtyllat e vjetra dhe i kanë ndërru me ato të reja. Këto investime dikur paguhen dhe janë investime që rregullojnë jetën tonë, si dhe lagjet tona të qytetit me to duket bukur”, tha Halil Iberhysaj.

“Vuajtjet 16-vjeçare të lagjes Verbmicë të fshatit më të madh të Anamoravës morën fund. Madje, disa banorë janë në hall çka të bëjnë me pajisjet stabilizuese. I kam tre korrektorë në shtëpi. Nuk po di çka t’u bëj pos t’i shes për hekur”, thotë Shabi Ajvazi.

Peć

Dečani

Žegra, Gnjilane

“Bilo je velikih problema sa restrikcijama. Zna se kako je bilo ranije, ali naša zona je patila i od nedostatka stabilnog napona. Nijedno od kuhinjske opreme nam nije služilo. Sada probleme takve prirode nemamo”, rekla je Myzejen Krasniqi.

“Veoma mnogo ocenjujem ovaj projekat kao pravi i veoma pozitivan, gde su odstranjeni stari stubovi i zamenjeni onim novim. Ove investicije se nakad isplate i to su investicije koje regulišu naš život, kao i naša naselja u gradu izgledaju lepše”, rekao je Halil Iberhysaj.

“16 godišnje paćenje nasleja Verbmica najvećeg sela u Moravskom kraju su završene. Čak, nekoliko stanovnika imaju muku šta da rade sa stabilizacionom opremom. Imam tri korektora u kući. Ne znam šta ću sa njima osim da ih prodam kao staro gvožđe”, kaže Shabi Ajvazi.

Pejë

Deçan

Zhegër, Gjilan

“There have been many problems with load sheds. It is known how it was before, but our area has suffered from the lack of the stable voltage. None of the appliances have worked properly.

Now we do not have these kinds of problems.”, said Myzejen Krasniqi.

“I really appreciate this project as a very positive, where they changed the old poles with the new ones.

These investments are very worthy and improve our lives, and even the neighborhood look better.”, said Halil Iberhysaj.

“Now we have come the end of 16 years of residents’ complaints in Verbmicë neighborhood, the largest village of Anamoravë. Now the residents have problems what to do with the stabilizing equipment. “I have three correctors, I do not know what to do with them, I think I have to sell them for metal.”, said Shabi Ajvazi.

27

ENERGY

ZHVILLIMET NË KEDS

NGA NJË NDIHMË E VOGËL, MUND TË DALIN SHKRIMTARË TË MËDHENJ SA JEDNOM MALOM POMOĆI, MOGU NASTATI VELIKI PISCI WITH A LITTLE HELP, CAN EMERGE GREAT WRITERS

Stafi i KEDS-it u kthyen përsëri në shkollën “ Drenica” në Morinë, ku më 1 qershor hapën bibliotekën në këtë shkollë. Kësaj radhe morën pjesë në promovimin e përmbledhjes së librit me poezi “Abetare Jam”, të nxënëses të klasës së gjashtë të kësaj shkolle, Alketa Kuçica.

Alketa kishte në dorëshkrim 115 poezi dhe ka qenë dëshirë e saj e kahershme që ato t’i bashkojë në një libër. KEDS e mbajti premtimin dhe dëshira e Alketës u plotësua, duke mundësuar që këto poezi të shohin dritën.

Në ceremoninë e rastit shkolla ishte mbushur me artdashës e mysafirë.

Fjalën e mori drejtori, Gëzim Gashi, i cili i pati dy fjalë: “Na keni nderu me botimin e librit të nxënëses sonë Alketa, ju falënderoj të gjithëve që ndihmuan për botimin e librit”, ka thënë ai.

I pranishëm ishte edhe redaktori i librit të Alketës, Hysen Kqiku, i cili foli për vlerat e poezive dhe tregoi për iniciativën dhe rrugën e realizimit të kësaj vepre.

Osoblje KEDS-a se ponovo vratilo u školi “ Drenica” i Morini, gde su 1 Juna otvorili biblioteku u ovoj školi. Ovog puta su učestvovali u promociji sažetka knjige sa poezijom “Abetare Jam”, učenice šestog razreda ove škole, Alketa Kuçica.

Alketa je imala u zapisu 115 poezija i njena želja je bila da se one sjedine u jednu knjigu i da se objave. KEDS je održao obećanje i omogućio da ove poezije Alkete vide svetlost. Škola je bila ispunjena sa ljubiteljima umetnosti i gostima. Reč je uzeo direktor škole, Gëzim Gashi, koji je ima dve reči: “Ispoštovali ste nas sa izdavanjem knjige naše učenice Alkete, zahvaljujem svima koji su pomogli na izdavanju knjige”, izrazio je direktor.

Tu je došao i pesnik koji je uredio knjigu Alkete, Hysen Kqiku, koji je govorio o vrednostima poezija i pričao za inicijativu i put realizacije ovog dela.

ALKETA KUÇICA

KEDS staff returned to the “Drenica” school in Morinë, where on June 1st they opened the library. This time they participated in the promotion of the book “Abetare Jam”, of a sixth-grade student of this school, Alketa Kuçica.

Alketa had 115 handwritten poems and her wish was to publish them in a book. KEDS kept its promise and fulfilled Alketa’s wish by making possible the publication of her book with poems.

The school was filled with art lovers and guests. The school principal, Gëzim Gashi, on this occasion said that “You have honored us with the publication of Alketa’s book, thank you all who helped to publish the book,”.

This ceremony was attended also by the poet who edited Alketa’s book, Hysen Kqiku, who talked about the values of poetry and showed about the initiative and the way of realizing this work.

28

ZHVILLIMET NË KEDS

ENERGY

“Janë poezi që kanë shpirt, janë origjinale, didaktive dhe me krahasime shumë të bukura. Kjo vajzë inteligjente do të bëhet një shkrimtare e njohur në të ardhmen”, ka thënë Kqiku.

U lexuan edhe shumë poezi nga krijues dhe nxënës dhe u bënë shumë fotografi për të mbetur në kujtesë me shkrimtaren e ardhshme.

“To su poezije koje imaju dušu, originalne, didaktivne i sa veoma lepim upoređenjima.

Ova inteligentna devojka biće poznati pisac u budućnosti”, rekao Kqiku.

Pročitene su mnoge poezije od stvaralaca i učenika i urađeno mnogo fotografija da ostanu u sećanju sa budućim piscem.

Tu su bili roditelji Alkete, koji su bili vidljivo veseli.

“Me të vërtet jemi shumë të lumtur. Nuk e kisha besu që mund ta mbërrij këtë ditë. Falënderoj të gjithë ata që bënë të mundur botimin e librit”, ka thënë babai i Alketës, Safet Kuçica.

Në fund shkolla “Drenica” ndau disa mirënjohje për kontribuuesit e librit.

“ Sa jednom malom pomoći mogu nastati veliki pisci i pesnici”, rekao je Direktor Službi u KEDS, Zafer Yilmaz tokom primanja zahvalnice.

U zadnjim redovima učionice sedela je Alkete uzbuđena sa svojom knjigom u ruci.

“Imala sam neumorni rad do sada i nastaviću da pišem i mnoge knjige u budućnosti”, rekla je Alketa.

Razdvojili smo se sa ovim ljudima dobre volje i mislima smo imali sledeći susret.

“Zaista smo veoma veseli. Nisam verovao da ću dostići ovaj dan. Zahvaljujem svima koji su omogućili izdavanje knjige”, rekao je otac Alkete Safet Kuçica.

Na kraju direktor škole je podelio nekoliko zahvalnica za one koji su doprineli knjizi.

“Me një ndihmë të vogël mund do të dalin shkrimtarë dhe poetë të mëdhenj”, tha Drejtori i Shërbimeve në KEDS, Zafer Yilmaz, gjatë pranimit të mirënjohjes.

Alketa e emocionuar me librin e saj në dorë, ishte ulur në fund të klasës.

“Kam pasur një punë të palodhur deri tash dhe do të vazhdoj të shkruaj edhe shumë libra në të ardhmen”, ka thënë Alketa.

U ndamë me këta njerëz të vullnetit të mirë, duke shpresuar për ditën kur do të presim në rend për të marr librin e radhës me nënshkrim nga Alketa.

“These are soulful poetry, original, didactic and with very beautiful comparisons. This intelligent girl will become a famous writer in the future, “said Kqiku.

Many poems were also read by writers and students and many pictures were taken to remain in memory with the upcoming writer.

“We are very happy. We would have never believed that one day we will experience this. I thank all those who made the publication of this book possible”, said Alketa’s father, Safet Kuçica.

In the end, the school principal shared some acknowledgements for the contributors of the book.

“With a little help, great writers and poets can emerge,” said Director of Services at KEDS, Zafer Yilmaz on this occasion.

In the last rows of the class, Alketa was excited while holding her newly published book.

“I have been working hard so far and I will continue to write many poems in the future,” Alketa said.

We farewell with these people of goodwill, hoping for the day when we would wait in queue to get an autograph of Alketa on her next book.

29

ENERGY

POLITIKA NË KOSOVË

KOALICIONI PËR FËMIJËT KOALICIJA ZA DECU COALITION FOR CHILDREN

30

Koalicioni i OJQ-ve për Mbrojtjen e Fëmijëve në Kosovë – KOMF, i themeluar në qershor të vitit 2011, është një koalicion i përbërë nga 22 organizata joqeveritare vendore dhe ndërkombëtare, që punojnë në fushën e mbrojtjes së fëmijëve, me mision të përbashkët, avokimin për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëve në Kosovë.

Koalicija NVO-a za Zaštitu Dece na Kosovu – KOMF, osnovana u junu 2011 godine, je jedna koalicija sadržana od 22 nevladine organizacije domaće i međunarodne, koje rade u oblasti zaštite dece, sa zajedničkom misijom propagiranje za zaštitu dečijih prava na Kosovu.

Coalition of NGOs for Child Protection in Kosovo – KOMF, established in June 2011, is a coalition composed of 22 local and international NGO’s working in the child protection field, with the joint mission to advocate and protect the rights of children in Kosovo.

Misioni i Koalicionit të OJQ-ve për Mbrojtjen e Fëmijëve është mbrojtja, respektimi, mirëqenia dhe avancimi i të drejtave të fëmijëve.

Kjo realizohet nëpërmjet lobimit dhe avokimit për promovimin dhe zhvillimin e të drejtave të fëmijëve.

Misija Koalicije NVO-a za Zaštitu Dece je zaštita, poštovanje, dobrobit i unapređenje dečijih prava.

Ovo se ostvaruje preko lobiranja i propagiranja za promociju i razvoj dečijih prava.

The mission of the Coalition of NGO’s for Child Protection is: protection, respect, wellbeing and advancement of the children rights.

This is achieved through lobbying and advocating to promote and develop the rights of children.

Sipas Donjeta Kelmendit, drejtoreshë ekzekutive e këtij koalicioni, KOMF ka adresuar në vazhdimësi çështjet e ndërlidhura me mbrojtjen dhe të drejtat e fëmijëve si dhe avancimin e tyre.

Prema Donjeta Kelmendi, izvršna direktorica ove koalicije, KOMF je neprestano adresirao pitanja povezana sa zaštitom i dečja prava kao i njihovo unapređenje.

According to Donjeta Kelmendi, Executive Director of this coalition, KOMF has repeatedly addressed issues related to child protection and rights as well as their advancement.

“Sigurisht proceset për reforma në sistem kërkojnë më shumë kohë dhe shpesh duhen muaj e ndoshta edhe vite evokim e lobim, në mënyrë që një ndryshim i vogël të dërgohet përpara, që sigurisht më pas do të ndikojë në përmirësimin e situatës së fëmijëve në Kosovë”, thotë ajo.

“Sigurno procesi za reforme u sistemu zahtevaju više vremena i često trebaju meseci i možda i godine prisećanja i lobiranja, na način da se jedna mala promena izgura napred, koja će sigurno potom uticati na poboljšanje situacije dece na Kosovu”, kaže ona.

“Certainly, the processes for system reform require more time and often take months and maybe even years of advocating and lobbying so that a small change is brought forward, which will certainly further affect the situation of children in Kosovo”, she says.

POLITIKA NË KOSOVË

ENERGY

Kelmendi thotë se ndër më të rëndësishmet është avokimi dhe rekomandimet e vazhdueshme të KOMF mbi krijimin e një Granti Specifik për Shërbime Sociale krahas atyre ekzistues për Arsim dhe Shëndetësi, grant që do t’u mundësonte komunave dhe më konkretisht Qendrave për Punë Sociale, shtimin e shërbimeve në dispozicion të fëmijëve në nevojë, por edhe rritjen e cilësisë së këtyre shërbimeve në nivel lokal.

Kelmendi kaže da među najvažnijim propagiranje i neprestane preporuke KOMF o stvaranju jednog Specifičnog Granta za Socijalne Usluge uporedo sa onim postojećim za Obrazovanje i Zdravstvo, grant koji će omogućiti opštinama i konkretno Centrima za Socijalni Rad, dodavanje usluga na raspolaganju dece sa potrebama, ali i povećanje kvaliteta ovih usluga na lokalnom nivou.

Kelmendi says that the most important is advocacy and continuous recommendations of KOMF on the creation of a specific Social Services Grant in addition to the existing ones for Education and Health. A grant that will enable municipalities and more specifically Centers for Social Work to increase available services for children in need but also the quality of these services at the local level.

“Bazuar në avokimin tonë bashkërisht me Institucionin e Avokatit të Popullit, si edhe organizata të tjera, Komisioni Parlamentar për të Drejtat e Njeriut dhe Komisioni Parlamentar për Buxhet dhe Financa, kanë votuar amendamentin për krijimin e grantit specifik për shërbime sociale, në kuadër të Projektligjit për Mbrojtjen e Fëmijëve”, thotë ajo.

“Zasnovano na našem propagiranju zajednički sa Institucijama Ombudsmana kao i ostalim organizacijama, Parlamentarna Komisija za Ljudska Prava i Parlamentarna Komisija za Budžet i Finansije, izglasali su amandman za stvaranje specifičnog granta za socijalne usluge, u sklopu Projektzakona za Zaštitu Dece”, kaže ona.

KOMF has been an integral part of drafting the Draft Law on Protection of Children in Kosovo, which was drafted for the first time in the country.

KOMF ka qenë pjesë integrale e hartimit të Projektligjit për Mbrojtjen e Fëmijëve në Kosovë, që është hartuar për herë të parë në vend.

KOMF je bio inegralni deo sačinjavanja Projektzakona za Zaštitu Dece na Kosovu, koji je sačinjen po prvi put u zemlji.

Sipas drejtoreshës së KOM, Kosova qëndron mjaft mirë në sferën e hartimit të legjislacionit, strategjive e politikave që adresojnë çështjet e lidhura me mbrojtjen dhe të drejtat e fëmijëve.

Prema direktorici KOMF, Kosovo stoji veoma dobro u sferi sačinjavanja zakonodavstva, strategije politika koje adresiraju povezana pitanja sa zaštitom dečijih prava.

“Ajo që mbetet ende një sfidë, është zbatimi i këtij legjislacioni, që vjen kryesisht si pasojë e mungesës së alokimit të fondeve të nevojshme që do të mundësonin zbatimin efikas të tij”, thotë Kelmendi.

“Ono što ostaje je jedan izazov za primenu ovog zakonodavstva, koje uglavnom dolazi kao posledica nedostaka raspodele potrebnih fondova koji bi omogućili njenu efikasniju primenu”, kaže Kelmendi.

Ndërkohë KOMF është duke implementuar projektin “Mbrojtja e të Drejtave të Fëmijëve në Kosovë”, i mbështetur nga Bashkimi Evropian dhe i menaxhuar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë, në kuadër të të cilit, pritet që gjatë muajit shtator 2017, të publikohet Indeksi i Mbrojtjes së Fëmijës 2.0, që do të ofrojë rezultate të freskuara të situatës së vendit, jo vetëm në aspektin e përshtatshmërisë së politikave aktuale, por edhe në nivelin e zbatueshmërisë së tij, koordinimit institucional, kapaciteteve në dispozicion si dhe llogaridhënies.

U međuvremnu KOMF primenjuje projekat “Zaštita Dečijih Prava na Kosovu”, podržana od Evropske Zajednice i menadžirano od Ureda Evropske Zajednice na Kosovu, u sklopu kojeg, očekuje se da će tokom meseca septembra 2017, objavi Indesk Zaštite Dece 2.0, koji će pružiti osvežene rezultate situacije u zemlji ne samo u aspektu prilagođenja aktuelnih politika, ali i na nivou njene primenjivosti, istitucionalnoj koordinaciji, kapaciteta i odgovornosti.

According to the director of KOMF, Kosovo stands very well in the area of legislation, strategies and policies that address issues related to child protection and rights.

“What remains a challenge is the implementation of this legislation, which comes mainly as a result of the lack of allocation of the necessary funds that would enable its efficient implementation,” says Kelmendi.

Meanwhile KOMF is implementing the project “Protection of Children Rights in Kosovo”, supported by the European Union and managed by the European Union Office in Kosovo, within which in September 2017 is expected to be published the Index Child Protection 2.0, which will provide recent results of the country’s situation, not only in terms of the appropriateness of current policies, but also at the level of its implementation, institutional coordination, available capacities and accountability.

31

POLITIKA NË KOSOVË

ENERGY

Mungesë e mbështetjes për fëmijë me aftësi të kufizuara

Nedostatak podrške za decu sa ograničenim sposobnostima

Lack of support for children with disabilities

Në KOMF mendojnë se mungesa e mbështetjes së nevojshme financiare për të ofruar shërbime sociale dhe familjare, i kufizon institucionet kompetente në përmbushjen e mandatit dhe obligimeve të parapara me legjislacionin në fuqi.

U KOMF misle da nedostatak potrebne finansijske podrške za pružanje socijalnih i porodičnih usluga, ograničuje odgovarajuće institucije u ispunjavanju mandata i obaveza predviđene zakonodavstvom na snazi.

At KOMF, they think that the lack of necessary financial support to provide social and family services limits the competent institutions to the fulfillment of the mandate and obligations foreseen by the legislation in force.

“Oblasti Indeksa u kojima Kosovo ima potreba za intervenciju odmah su deca sa ograničenim sposobnostima i deca koja rade na ulici”, kaže Donjeta Kelmendi.

Prema njoj, uprkos decentralizaciji socijalnih usluga, opštine su uradilo malo konkretnih delovanja za bodvajanje budžeta u cilju zaštite dece u njihovim opštinama. Nedostatak jednog specifičnog granta za opštine za socijalne usluge onemugućava pružanje kvalitetnih usluga za zaštitu.

“The index areas in which Kosovo needs immediate intervention are children with disabilities and children working on the streets,” says Donjeta Kelmendi.

According to her, despite the decentralization of social services, municipalities have made little concrete actions to allocate budget aiming protection of children in their municipality. The lack of a specific grant for municipalities for social services does not allow the provision of quality protection services.

“Fushat e Indeksit në të cilat Kosova ka nevojë të bëjë ndërhyrje të menjëhershme, janë fëmijët me aftësi të kufizuara dhe fëmijët që punojnë në rrugë”, thotë Donjeta Kelmendi.

Sipas saj, përkundër decentralizimit të shërbimeve sociale, komunat kanë bërë pak veprime konkrete për të ndarë buxhet me qëllim të mbrojtjes së fëmijëve në komunën e tyre. Mungesa e një granti specifik për komunat për shërbimet sociale pamundëson ofrimin e shërbimeve cilësore për mbrojtje.

DONJETA KELMENDI KOMF

32

POLITIKA NË KOSOVË

ENERGY

“Edhe Raporti i Progresit për Kosovën publikuar më 10 nëntor 2016, sa i përket mbështetjes financiare, thekson që Kosova duhet të sigurojë që komunat të kenë burime të mjaftueshme për të ofruar shërbime sociale brenda përgjegjësive të tyre, njëherazi alokimi i buxhetit duhet të bëhet në mënyrë që të ketë decentralizim efektiv”, thotë ajo.

“I izveštaj progresa za Kosovo objavljen 10 novembra 2016 što se tiče finansijke podrške naglašava da Kosovo treba da obezbedi da opšine imaju dovoljne izvore za pružanje socijalnih usluga unutar njihove odgovornosti, ujedno raspodela budžeta treba da bude na način da ima efektivne decentralizacije”, kaže ona.

KOMF ka themeluar dhe koordinon platformën avokuese “Miqtë e Fëmijëve”, të mundësuar nga projekti “Mbrojtja e të Drejtave të Fëmijëve në Kosovë”, financuar nga Bashkimi Evropian dhe menaxhuar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë.

KOMF je osnovao i koordiniše platformu propagiranja “Prijatelji Dece” omogućeno iz projekta “Zaštita Dečijih Prava na Kosovu” finansirano od Evropske Zajednice i menadžirano od Ureda Evropske Zajednice na Kosovu.

“The progress report on Kosovo, published on 10 November 2016 in terms of financial support, points out that Kosovo must ensure that municipalities have sufficient resources to provide social services within their responsibilities, while allocating the budget should be done in such a way to have effective decentralization, “she says.

KOMF has established and coordinates the advocacy platform “ Children’s Friends “ enabled by the project “Protection of Children Rights in Kosovo” funded by the European Union and managed by the European Union Office in Kosovo.

33

POLITIKA NË KOSOVË

ENERGY

34

“Miqtë e Fëmijëve” është platformë avokuese e përbërë nga personalitete me karrierë të suksesshme nga fusha e diplomacisë, artit, kulturës, sportit etj, që do të ndihmojë në rritjen e ndërgjegjësimit dhe promovimin e mbrojtjes së fëmijëve në të gjithë Kosovën, duke synuar rritjen e vetëdijesimit të institucioneve relevante dhe popullatës së gjerë, mbi rëndësinë e mbrojtjes së fëmijëve dhe investimin afatgjatë për fëmijët.

“Prijatelji Dece” je propagirajuća platforma sadržana od osoba sa uspešnom karijerom u polju diplomacije, umetnosti, kulture, sporta i dr, koje će pomoći u podizanju savesti i promovisanju zaštite dece na celom Kosovu, imajući za cilj povećanje savesti kod odgovarajućih institucija i šireg stanovništva, o važnosti zaštite dece i dugoroćnog investiranja za decu.

“ Children’s Friends “ is an advocacy platform made up of successful personalities from the field of diplomacy, art, culture, sports, etc., which will help raise awareness and promote the protection of children throughout Kosovo, aiming at raising the awareness of relevant institutions and the wider population, on the importance of child protection and long-term investment in children.

KOMF është i përbërë nga shumë organizata vendore dhe ndërkombëtare , siç janë: Associazione Amici dei Bambini, Asociacioni për Trajnime Sociale, Hulumtime dhe Avokim – ASTRA, Action for Mothers and Children, Balkan Sunflowers Kosova, Iniciativa 6, Kosovo Education for Sustainable Development, Kosovo Rehabilitation Center for Torture Victims KRCT, Organizata Rinore Akti, One To One Kosova – Qendra e Këshillimit për Familje, One to One Children’s Fund, OPFAKKOS, Programi për të Drejtat Civile, PL4Y International, Qendra për Edukim e Kosovës – KEC, Qendra për Mbrojtjen e Viktimave dhe Parandalimin e Trafikimit me Qenie Njerëzore – MVPT, Qendra për Studime të Avancuara FIT, Save the Children, SOS Fshatrat e Fëmijëve Kosovë, Shpresa dhe Shtëpi për Fëmijët Kosovë, Terre des hommes, VoRAE dhe World Vision.

KOMF se sadrži od mnogo domaćih i međunarodnih organizacija,kao što su: Associazione Amici dei Bambini, Asocijacija za Socijalnu Obuku, Istraživanje i Propagiranje – ASTRA, Action for Mothers and Children, Balkan Sunflowers Kosova, Inicijativa 6, Kosovo Education for Sustainable Development, Kosovo Rehabilitation Center for Torture Victims KRCT, Organizacija Mladih Akti, One To One Kosova – Centar Savetovanja za Porodice, One to One Children’s Fund, OPFAKKOS, Program za Civilna Prava, PL4Y International, Centar za Obrazovanje Kosova – KEC, Centar za Zaštitu Žrtava i Sprečavanje Trgovine Ljudskim Bićima– MVPT, Centar za Unapređena Studiranja FIT, Save the Children, SOS Dečja Sela Kosova, Nada i Kuća za Decu Kosova, Terre des hommes, VoRAE i World Vision.

KOMF members are different national and international NGOs: Associazione Amici dei Bambini, Asociacioni për Trajnime Sociale, Hulumtime dhe Avokim – ASTRA, Action for Mothers and Children, Balkan Sunflowers Kosova, Iniciativa 6, Kosovo Education for Sustainable Development, Kosovo Rehabilitation Center for Torture Victims KRCT, Organizata Rinore Akti, One To One Kosova – Qendra e Këshillimit për Familje, One to One Children’s Fund, OPFAKKOS, Programi për të Drejtat Civile, PL4Y International, Qendra për Edukim e Kosovës – KEC, Qendra për Mbrojtjen e Viktimave dhe Parandalimin e Trafikimit me qenie njerëzore – MVPT, Qendra për Studime të Avancuara FIT, Save the Children, SOS Fshatrat e Fëmijëve Kosovë, Shpresa dhe Shtëpi për Fëmijët Kosovë, Terre des hommes, VoRAE dhe World Vision.

POLITIKA NË KOSOVË

ENERGY

KEDS / KESCO

Zyra Qendrore Bulevardi Bill Klinton nr.5 10000 Prishtinë Republika e Kosovës 35

POLITIKA NË BOTË

ENERGY

EMMANUEL MACRON NGA FILLESTARI NË POLITIKË DREJT E NË PRESIDENT EMMANUEL MACRON OD POČETNIKA U POLITICI DO PREDSEDNIKA EMMANUEL MACRON FROM POLITICAL NOVICE TO PRESIDENT

Ai dikur ishte subjekt i talljes në qarqet politike franceze, por tani Emmanuel Macron, është ai që qesh i fundit.

Centrist i pavarur, i cili asnjëherë nuk ka qenë politikan i zgjedhur nga zgjedhjet, është bërë presidenti më i ri i Francës, pasi ka mposhtur kandidaten ekstreme të djathtë, Marine Le Pen. Bankieri 39-vjeçar i investimeve, i cili hyri në garë pa mbështetjen e një partie të themeluar politike, ishte quajtur nga kundërshtarët e tij si i papërvojë.

I lindur në qytetin Amiens të Francës Veriore në dhjetor të vitit 1977, Emmanuel Macron, është biri i një doktoreshe dhe i një profesori të neurologjisë.

Macron diplomoi në filozofi dhe marrëdhënie me publikun në Paris, para se të vazhdonte në Shkollën Kombëtare të Administrimit, shkollë mjaft e njohur kjo, ku edhe Francois Hollande është në mesin e të diplomuarve të saj.

36

On je nekad bio subjekat ismejavanja u francuskim političkim krugovima, ali sada Emmanuel Macron, je on koji se zadnji smeje.

Nezavisni centralista, koji nikad nije bio izabrani političar iz izbora, postao je najmlađi predsednik Francuske, pošto je porazio kandidatkinju ekstrmene desnice, Marine Le Pen.

He was once the subject of mockery in French political circles. Now Emmanuel Macron has had the last laugh.

The independent centrist who has never held elected office, has become France’s youngest ever president after defeating far-right candidate Marine Le Pen.

39-godišnji bankar, koji je ušao u trku bez podrške jedne osnovane političke partije, bio je nazvan od svojih protivnika kao neiskusan.

The 39-year-old former investment banker, who entered the race without the backing of an established political party, had been branded by his opponents as inexperienced.

Rođen u gradu Amiens u Severu Francuske u decembru 1977 godine, Emmanuel Macron, sine jedne doktorice i jednog profesora neurologije.

Born in Amiens in northern France in December 1977, Emmanuel Macron is the son of a doctor and a neurology professor.

Macron je diplomirao filozofiju i odnose sa javnošću u Parizu, pre nego nastavi u Nacionalnoj Školi Administracije, poznata škola, gde je i Francois Hollande među njenim diplomiranim.

Mr Macron gained degrees in philosophy and public affairs in Paris before attending the elite National School of Administration (which counts Francois Hollande among its graduates).

Ngjitja e tij në karrierë vazhdoi në vitin 2014, kur kryeministri Manuel Valls e bëri atë ministër të ekonomisë.

POLITIKA NË BOTË

Ai u bashkua me shërbimin civil në vitin 2004, nga ku u largua në vitin 2008 për një punë në bankën investuese ENERGY Rothschild.

Thuhet se pasi që u bë milioner, në vitin 2012 ai kaloi në një pozitë të lartë në stafin e ish-presidentit francez Hollande, si zëvendës-sekretar i përgjithshëm në Pallatin Elysee.

He joined the civil service in 2004 and quit for a job with Rothschild investment bank in 2008.

Reportedly becoming a millionaire, he left in 2012 for a senior position in Mr Hollande’s staff, deputy secretary-general at the Elysee Palace.

His climb up the establishment ladder continued in 2014 when then Prime Minister Manuel Valls made him minister for the economy.

On se pridružio u civilnu službu 2004 godine, odakle je otišao 2008 godine za rad u investivnu banku Rothschild.

Kaže se da pošto je postao milioner, 2012 godine, prešao u višu poziciju u osoblju bivšeg predsednika francuske Hollande, kao generalni zamenik-sekretara u Palati Elysee.

Njegovo uzdizanje u karijeri se nastavilo u 2014 godini, kada ga je premijer Manuel Valls imenovao za ministra ekonomije.

Photo by Ed Alcock

37

POLITIKA NË BOTË

ENERGY

38

U martua me mësuesen e tij

Oženjen svojom učiteljicom

Married with his teacher

Si një 17-vjeçar, ai i tha mësueses së tij të shkollës së mesme se një ditë ai do të martohej me të. Ai e përmbushi këtë premtim në vitin 2007, kur Brigitte Trogneux, 24 vjet më e vjetër se ai, u bë gruaja e tij.

Kao jedan 17-godišnjak, on je rekao svojoj nastavnici u srednjoj školi da će se jednog dana oženitinjome. On je ispunio ovo obećanje 2007 godine, kada je Brigitte Trogneux, 24 godina starija od njega, postala njegova žena.

As a 17-year-old, he told his high school teacher that he would one day marry her. He fulfilled that promise in 2007 when Brigitte Trogneux, 24 years his senior, became his wife.

Në një libër biografik të botuar kohët e fundit përshkruhet se si Macron kishte shpërfillur urdhrat e babait të tij për t’i dhënë fund romancës me Trogneux, e cila ishte e martuar me tre fëmijë në atë kohë.

Që nga viti 2015, çifti i cili më parë ishte shumë i mbyllur, kanë dalë më shumë në media, duke u shfaqur në disa revista prestigjioze franceze.

U jednoj biografskoj knjizi izdata u zadnje vreme opisuje se kako Macron zanemario naredbe njegovog oca da završi sa romansom sa Trogneux, koja je bila udata i imala troje dece u to vreme.

Još od 2015 godine, par koji je ranije bio veoma zatvoren, izlazili više u medijima, prikazivajući se u nekoliko prestižnih francuskih revija.

Martesa e tyre u bë qendër e vëmendjes gjatë këtij viti, kur Macron u akuzua se kishte një lidhje me një burrë. Ai i hodhi poshtë akuzat dhe kritikoi ata që bënë thashetheme, duke thënë: “Për ata që duan të përhapin thashetheme se unë jam mashtrues ... përveç që është e pakëndshme për Brigitte, unë ju siguroj që ajo ndan çdo pjesë të ditës me mua”.

Njihova svadba je bila u centru pažnje tokom ove godine, kada je Macron optužen da je imao vezu sa jednim muškarcem. On je odbacio optužbe i kritikovao one koji šire glasine, rekavši: “Za one koji šire glasine ja sam prevarant... osim što je neprijatno za Brigitte, ja vas obezbeđujem da ona deli svaki deo dana samnom”.

In a biography book published lately Macron defied his father’s orders to end the romance with Trogneux, who was married with three children at the time.

Since 2015, the previously very private couple have been spending more time with the media, appearing in several French glossy magazines.

The marriage took center-stage earlier this year when Macron was accused of having an affair with a man. He dismissed the allegations and criticized the rumormongers, saying: “For those who want to spread the rumor that I am deceitful... not only is it unpleasant for Brigitte, but I promise that from morning until night, she shares my whole life with me. She’s wondering how I could physically do it.”

POLITIKA NË BOTË

ENERGY

Nga ministri në kandidat për president

Photo by Ed Alcock

Koha e tij në detyrë si ministër i ekonomisë nuk ishte pa polemika.

Vendosmëria e tij për të nxitur reforma liberale, miqësore me biznesin, e bëri atë të papëlqyeshëm në qeveri.

Me një rebelim të parlamentarëve dhe me humbjen e qeverisë, i ashtuquajturi “Ligji i Macronit”, i cili synonte të shkundë ekonominë nëpërmjet reformës së punës, duhej të shtyhej përmes parlamentit me ndihmën e një mase të diskutueshme parlamentare.

Kjo çoi në disa ditë proteste, por edhe e bëri Macron të kuptojë se nuk ishte vetëm ekonomia që kishte nevojë për të ndryshuar, por ishte i tërë sistemi.

Duke njoftuar dorëheqjen e tij në gusht, ai shpjegoi se kishte “prekur me gishtin e vet, kufijtë e sistemit”, para se të shpallë garën presidenciale duke e nisur partinë e tij, “En Marche” (Në lëvizje)!

Od ministra u kandidata za predsenika Njegovo vreme na zadatku kao ministar ekonomije nije bilo bez polemika. Njegova odlučnost za pokretanje liberalnih reformi, prijateljske sa biznisom, učinila je od njega nepoželjnim u vladi.

Sa jednom pobunom parlamentaraca i gubitkom vlade, takozvani “Zakon Macrona”, koji je imao za cilj da istrese ekonomiju preko reforme rada, trebalo je da se progura preko parlamenta uz pomoć jedne diskutabilne parlamentarne mase.

Ovo je dovelo do nekoliko dana protesta, ali učinilo je da i sam Macron shvati da nije samo ekonomija koja ima potrebe za promenama, nego je bio ceo sistem.

Obaveštavajući njegovu ostavku u avgustu, on je objasnio da je “dotakao svojim prstima, granice sistema, “, pre objavljivanja predsedničke trke poćevši sa svojom partijom, “En Marche” (U pokretu)!

From minister to presidential candidate His time in office as economy minister was not without controversy. His determination to push through business-friendly, liberal reforms made him unpopular on the government’s own benches.

With a backbench rebellion and government defeat looming, the so-called “Macron Law” which aimed to shake up the economy through labor reform, had to be forced through the National Assembly with the help of a controversial parliamentary measure.

It led to several days of protest, but also to Macron’s realization that it was not just the economy that needed to change, but the system itself.

Announcing his resignation in August, he explained that he had “touched with his own finger, the limits of the system,” before catapulting himself into the presidential race by launching his own party, En Marche (On the Move)!

39

POLITIKA NË BOTË

ENERGY

Partia - En Marche!

Partija - En Marche!

Party - En Marche!

Oferta e Macron për presidencën filloi vitin e kaluar kur ai e la Partinë Socialiste të z. Hollande dhe krijoi lëvizjen e tij të pavarur, En Marche! (Në lëvizje).

Ai rekrutoi mijëra vullnetarë për të trokitur në dyer të njerëzve gjatë verës, për të dëgjuar idetë dhe mendimet e njerëzve dhe në këtë mënyrë En Marche ka krijuar një mbështetje mbresëlënëse.

Ponuda Macrona za predsedništvo počela je prošle godine kada je on napustio Partiju Socijalista g. Hollande i stvorio svoj nezavisni pokret, En Marche! (U pokretu).

Mr Macron’s bid for the presidency began last year when he ditched Mr Hollande’s Socialist Party and established his own independent movement, En Marche! (On the Move).

He recruited thousands of volunteers to knock on doors during the summer to hear people’s ideas and opinions and En Marche! has whipped up impressive support.

Programi zgjedhor i Macron premton të reformojë sistemin e mirëqenies dhe pensioneve të Francës.

Ai ka qenë i zëshëm në luftën kundër terrorit dhe pro-ligjit dhe rendit. Kishte lajmëruar propozime për rritjen e shpenzimeve të mbrojtjes, duke angazhuar 10,000 policë dhe duke krijuar një task forcë që do të punonte ditë e natë për të luftuar ISIS-in.

Izborni program Macrona obećava reforme socijalnog sistema i penzija Francuske.

On je bio glasan u borbi protiv terorizma i pro-zakonja i reda. Najavio je predloge za povećanje troškova odbrane, angažujući 10,000 policajaca i stvoreći jednu task snagu koja će raditi danju i noću u borbi protiv ISIS-a.

Politikat e Macron kishin për qëllim të tërhiqnin votuesit konservatorë, por ai gjithashtu zbuloi propozime për të kënaqur edhe të majtët, siç është thirrja e tij për pagesë më të mirë për mësuesit që punojnë në zona të varfra dhe të ndryshme shoqërore.

Ai është pro-evropian i vendosur dhe ka premtuar se do ta kthejë Francën në zemër të BE-së dhe do të mbrojë tregun e vetëm të bllokut.

40

On je regrutovao hiljade dobrovoljaca kucajući na vrata ljudi tokom meseca, da bi saslušao ideje i mišljenja ljudi i na ovaj način En Marche je stvorio jednu impresivnu podršku.

Politike Macrona su imali za cilj da privuku konzenrvativne glasaće, ali on je takođe otkrio predloge da zadovolji i levicu, kao što je njegov poziv za bolje plačanje učitelja koji rade u siromašnim i raznim društvenim zonama.

On je pro-evropski odlučan i obećao je da će vratiti Francusku u srce EZ-e i da će braniti jedino tržište bloka.

Macron’s election manifesto promises to reform France’s welfare and pensions systems.

He has been vocal about the fight against terror and law and order, announcing proposals to increase defense spending, hire 10,000 more police officers and create a task force that would work around the clock to fight ISIS. Macron’s policies had been aimed at wooing conservative voters, but he has also unveiled proposals to please the left too, such as his call for better pay for teachers working in poor, socially diverse areas.

He is staunchly pro-European and has promised to put France back at the heart of the EU and defend the bloc’s single market.

POLITIKA NË BOTË

ENERGY

Ai kishte gjithashtu një ton diplomatik, duke kërkuar dialog konstruktiv me presidentin amerikan Donald Trump, duke shprehur interesimin për të punuar me Rusinë, Iranin, Turqinë dhe Arabinë Saudite, drejt zgjidhjeve të qëndrueshme politike në Siri dhe gjetkë.

Ai ka arritur të ketë mbështetjen e të gjithë spektrit politik në Francë.

On je takođe imao jedan diplomatski ton, zahtevajući konstruktivni dijalog sa ameriškim predsednikom Donald Trump, izražavajući ineresovanje za rad sa Rusijom, Iranom, Turskom i Saudijskom Arabijom, u pravcu stabilnih političkih izbora u Siriji i drugde.

On je postigao da ima podršku celog političkog spektra u Francuskoj.

Në mars, ish-kryeministri socialist Manuel Valls, njoftoi se do të votonte për Macron dhe jo për kandidatin e partisë së tij, dhe pasi që dolën rezultatet e raundit të parë, kandidati i mposhtur socialist, Benoit Hamon, si dhe republikanët Francois Fillon dhe Alain Juppe, premtuan mbështetjen e tyre dhe kërkuan edhe nga votuesit e tyre që të bënin të njëjtën gjë.

Më e rëndësishmja, Macron arriti të tërheqë një numër të votuesve të të gjitha moshave që votuan për herë të parë.

En Marche, e cila u krijua tek në shtator, tani ka më shumë se 200,000 anëtarë, ndërsa takimet e tyre kanë tërhequr turma të mëdha.

U martu, bivši-premijer socijalista Manuel Valls, obavestio je da će glasati za Macrona i na za kandidata njegove partije, i pošto su izašli rezultati prve runde, poraženi kandidat socijalista, Benoit Hamon, kao i republikanci Francois Fillon i Alain Juppe, obećali su njihovu podršku i zahtevali od svojih glasača da urade istu stvar.

Najvažnija stvar, Macron je uspeo da privuće jedan broj glasača svih doba starosti koji glasali po prvi put.

En Marche, koja je stvorena tek u septembru, sada ima više od 200,000 članova, dok su njihovi mitinzi privlačili veliku masu.

Me bazën e tij të fuqishme mbështetëse të nxitur nga republikanët dhe socialistët, Macron u fut në Pallatin Elysee.

Fushata mund të ketë mbaruar, por puna e vërtetë është vetëm fillimi.

Macron vetë tha: “Një faqe e re e historisë sonë” është kthyer.

Sa svojom snažnom osnovom podrške podsticani od republikanaca i socijalista, Macron je ušao u Palati Elysee.

Kampanja je možda završena, ali stvaran rad je samo početak. Macron je sam rekao: “Jedna nova stranica naše istorije” se vratila.

He has also struck a diplomatic tone seeking constructive dialogue with US President Donald Trump, while expressing interest in working with Russia, Iran, Turkey and Saudi Arabia towards lasting political solutions in Syria and elsewhere.

And he’s managed to pull in support from across the political spectrum in France.

In March, former Socialist Prime Minister Manuel Valls announced he would be voting for Macron rather than his own party’s candidate, and since the results of the first round were announced, defeated Socialist candidate Benoit Hamon and Republicans Francois Fillon and Alain Juppe pledged their support and asked their voters to do the same.

Crucially, Macron managed to attract a number of first-time voters of all ages.

En Marche!, which was only created in September, now has more than 200,000 members and his meetings have attracted vast crowds.

With his strong support base boosted

by Republicans and Socialists, Macron was propelled into the Élysée Palace.

The campaign may be over, but the real work is only just beginning. As Macron himself said: “A new page of our history” has been turned.

41

ENERGY

42

LAJME NGA ENERGJIA

ENERGY

LAJME NGA ENERGJIA

NDRYSHIMET E FUNDIT NË ROLET E AKTERËVE TË ENERGJISË NË KOSOVË DHE TARIFAT E REJA ZADNJE PROMENE U ULOGAMA AKTERA ENERGIJE NA KOSOVU I NOVE TARIFE RECENT CHANGES IN THE ROLES OF ENERGY ACTORS IN KOSOVO AND NEW TARIFFS

Nga 1 prilli i këtij viti Zyra e Rregullatorit të Energjisë Elektrike ka futur në fuqi tarifat e reja të energjisë elektrike, me ç’rast, është bërë edhe balancimi i tregut të energjisë elektrike.

Në mbledhjen e fundit të ZRRE-së janë definuar rolet e të gjithë akterëve të energjisë elektrike në Kosovë. Siç dihet, akterët e energjisë në vend janë: KOSTT, KEK, KEDS dhe KESCO.

Od 1 aprila ove godine Regulatorni Ured za Električnu Energiju stavio je snazi nove tarife električne energije, kojim slučajem, je izvršeno i balansiranje tržišta električne energije.

Na zadnjem sastanku RUE-a su definisane uloge svih aktera električne energije na Kosovu. Kao što se zna, akteri energije u zemlji su: KOSTT, EKK, KEDS i KESCO.

Në bazë të ligjeve, rregullave dhe licencave, KEK është prodhues i energjisë elektrike, KOSTT është përgjegjës për operimin me Sistemin e Transimisionit dhe Tregut, KEDS është përgjegjës për distribuimin e energjisë në mbarë vendin dhe përgjegjës për rrjetin elektrik, ndërsa KESCO është përgjegjës për furnizimin e konsumatorëve me energji.

Na osnovu zakona, pravila i licenci, EKK je proizvođać električne energije, KOSTT je odgovrana za operiranje Sistema Transimisije i Tržišta, KEDS je odgovran za distribuciju energije širom zemlje i odgovoran za električnu mrežu, dok je KESCO odgovoran za snabdevanje potrošača energijom.

From April 1st of this year, the Electricity Regulatory Office has introduced new electricity tariffs, and at the same time the energy market balance started.

In the last meeting, ERO has defined the roles of all energy chain actors in Kosovo. As we know, the energy actors in the country are: KOSTT, KEK, KEDS and KESCO. Based on laws, regulations and licenses, KEK is a producer of electricity, KOSTT is responsible for operation with the Transmission System and Market, KEDS is responsible for the distribution of energy nationwide and responsible for the electricity network, while KESCO is responsible to supply consumers with energy.

Sa novim ulogama, KESCO je odgovoran za snabdevanje potrošača na osnovu bilansa energije 60 dana unapred.

With new roles, KESCO is responsible for supplying customers based on the energy balance 60 days ahead.

Nëse prodhimi i energjisë nuk është siç është planifikuar në bilanc, KEK është përgjegjës për të siguruar energjinë e munguar. Nëse prodhimi bie menjëherë dhe pa paralajmërim, është përgjegjësi e KOSTT-it për të siguruar energjinë për 24 orë, gjë që quhet import emergjent.

Ako proizvodnja energije nije kao je planirano u bilansu, EKK je odgovorna da obezbedi nedostatak energije. Ako proizvodnja padne odmah i bez najave, odgovornost je KOSTT-a da obezbedi energiju za 24 časa, stvar koja se naziva hitni uvoz.

If energy production is not as planned in this balance, KEK is responsible for securing the lack of energy. If production drops without planning it is KOSTT’s responsibility to ensure energy for 24 hours, which is called emergency import.

Por nëse kjo mungesë zgjatë më shumë se 24 orë, atëherë është përgjegjësia e KEK-ut që të sigurojë energjinë.

Ali ako ovaj nedostatak traje više od 24 časa, onda je odgovornost EKK-a da obezbedi energiju.

But if this shortage lasts longer than 24 hours, then it is KEK’s responsibility to secure the needed energy.

Me rolet e reja, KESCO është përgjegjës për të furnizuar konsumatorët në bazë të bilancit të energjisë 60 ditë përpara.

43

LAJME NGA ENERGJIA

ENERGY

KOSTT do të jetë rregullues i çmimeve të energjisë vetëm për furnizuesit, ndërsa për gjeneruesin, në këtë rast KEK-un, çmimet do t’i rregullojë tregu.

Të gjithë pjesëtarët e tregut, janë pjesë e mekanizmit balancues dhe janë përgjegjës për jo-balancet nëse i shkaktojnë.

KOSTT će biti regulator cena energije samo za snabdevače, dok za proizvođaće, u ovom slučaju EKK-a, cene će regulisati tržište.

Svi učesnici tržišta, su deo mehanizma balansiranja i odgovorni su za ne-balansiranja ako ih prouzrokuju.

KOSTT will be the regulator of energy prices only for suppliers, while for the generator, in this case KEK, prices will be set by the market.

All energy market members are part of the balancing mechanism and are responsible for the imbalances if they cause them.

Ndryshimet në tarifa nga 1 prilli 2017

Promene u tarifama od 1 aprila 2017

Tariff changes from 1 April 2017

Me këto ndryshime, ZRRE si organ rregullues i energjisë elektrike ka hequr ndarjen e deritashme të çmimit të energjisë në tri blloqe dhe largimin e tarifave sezonale, ku në këtë rast, tarifat do të jenë të njëjta, pavarësisht sezonit të konsumit (verë apo dimër) dhe do të përfshijnë të gjithë konsumatorët fundorë.

Sa ovim promenama, RUE kao regulativni organ električne energije otklonio je dosadašnje razdvajanje cena energije u tri bloka i otklanjanje sezonskih tarifa, gde u ovom slučaju, tarife će biti iste, nezavisno od sezone potrošnje (leto ili zima) i obuhvatiće sve krajnje potrošače.

With these changes, ERO as the regulator of electricity has lifted the current energy price split into three blocks and the elimination of seasonal tariffs, in which case the tariffs will be the same regardless of the consumption season (summer or winter) and this will include all end customers.

PRITE

Ky propozim vjen si rezultat i ndryshimeve minimale të kostove të furnizimit në mes të sezonit dimëror dhe veror.

Me vendimin e ri të ZRRE-së tash do të ketë vetëm dy tarifa, të ditës dhe natës.

Tarifa e lartë është 7 centë për kilovat/ orë, kurse tarifa e ulët është 3 centë për kilovat/orë.

Tarifa e ditës apo e lartë fillon nga ora 7 të mëngjesit deri në ora 22:00, ndërsa tarifa e natës apo e ulët fillon nga ora 22:00 deri në ora 7 të mëngjesit.

44

RËN E LIRË

Ovaj predlog dolazi kao rezultat promena minimalnih troškova snabdevanja između zimske i letnje sezone.

Sa novom odlukom RUE sada će imati samo dve tarife, dnevna i noćna. Viša tarifa je 7 centi za kilovat/čas, dok je niža tarifa 3 centi za kilovat/čas.

Dnevna ili viša tarifa počinje od 7 časova ujutro do 22:00 časova, dok noćna ili niža tarifa počinje od 22:00 časova do 7 časova ujutro.

This proposal comes as a result of minimal changes in supply costs between the winter and summer seasons.

With the new ERO decision now there will be only two tariffs, day and night.

The high tariff is 7 cents per kilowatt hour, while the low tariff is 3 cents per kilowatt hour.

The day/ high tariff starts from 7:00 to 11:00, while night/low rates start from 22:00 to 07:00.

ENERGY

LAJME NGA ENERGJIA

ZVICRA VOTON PËR TË SHFUQIZUAR ENERGJINË BËRTHAMORE ŠVAJCARSKA GLASA ZA UKIDANJE NUKLEARNE ENERGIJE SWITZERLAND VOTES TO PHASE OUT NUCLEAR POWER

Së fundmi populli zviceran ka votuar për të shfuqizuar energjinë bërthamore në favor të energjisë së rinovueshme, me anë të një referendumi. Në këtë referendum votuan më shumë se 58% në mbështetje të lëvizjes drejt burimeve të energjisë së rinovueshme.

Zvicra ka pesë centrale bërthamore të vjetra, që sigurojnë një të tretën e nevojave energjetike të vendit.

Švajcarski narod je glasao za ukidanje nuklearne energije u prilog obnovljive energije, uz pomoć jednog referenduma. Na ovom referendumu više od 58% su glasali za podršku pokreta prema izvorima obnovljive energije. Švajcarska ima pet starih nuklearnih elektrana, koji obezbeđuju jednu trećinu energetskih potreba zemlje.

I dalje nema datuma za dekomisioniranje ovih elektrana, ali zemlja sada će imati za cilj da poveća poverenje u izvore kao u onim solarnim, vetra i hidroelektrane.

Prethodno, protivnici su najavili da se udaljavanje od nuklerane energije će koštati mnogo para.

Nuk ka ende datë për dekomisionimin e këtyre centraleve, por vendi tani do të synojë të rrisë besimin te burimet si ato të diellit, erës dhe hidrocentralet.

Paraprakisht, kundërshtarët kishin paralajmëruar se largimi nga energjia bërthamore do të kushtonte shumë para.

Switzerland has voted to phase out nuclear power in favors of renewable energy. More than 58% backed the move towards greener power sources in a referendum on Sunday.

Switzerland has five ageing nuclear power plants, which provide a third of the country’s energy needs.

There is no date yet to decommission the facilities, but the country will now aim to increase reliance on sources like solar, wind and hydro power.

Opponents had warned the move away from nuclear energy would cost too much money.

45

LAJME NGA ENERGJIA

ENERGY

Presidenti i Partisë së Gjelbër të Zvicrës, Regula Rytz, përshëndeti votimin si një “moment ndryshimesh historike,” ku tha: “Popullata zvicerane ka thënë jo për ndërtimin e centraleve të reja bërthamore dhe po për zhvillimin e energjisë së rinovueshme. Janë vendosur edhe kushte në të cilat ekonomia dhe ekonomitë familjare do të duhet të marrin përgjegjësinë për të ardhmen dhe kjo është absolutisht madhështore.”

Arsyeja që shtyri qeverinë zvicerane të propozojë zëvendësimin e energjisë bërthamore në favor të burimeve të ripërtëritshme, ishte shkatërrimi i centralit Fukushima në Japoni nga një cunami në vitin 2011.

46

Predsednik Partije Zelenih Švajcarske, Regula Rytz, pozdravio je glasanje kao jedan “momenat istorijskih promena,” kada je rekao: “Narod Švajcarske je rekao ne za izgradnju novih nuklearnih elektrana i da za razvoj obnovljive energije. Postavljeni su i uslovi u kojoj će privreda i porodične ekonomije preuzeti odgovornost za budućnost i ovo je absolutno veličanstveno.”

Razlog koji je naterao Vladu Švajcarske da predloži zamenu nuklerne energije u prilog obnovljivih izvora, bilo je uništenje elektrane Fukušima u Japanu još od cunamija u 2011 godini.

But the president of Switzerland’s Green party, Regula Rytz, hailed the vote as a “moment of historic change”.

“The Swiss population has said ‘no’ to the construction of new nuclear power plants and yes to the development of renewable energy,” she added. “The conditions have also been set whereby the economy and households will need to take responsibility for the future.

“It’s absolutely magnificent.”

The Swiss government first proposed phasing out nuclear energy in favour of renewables after Japan’s Fukushima plant was destroyed in a tsunami in 2011.

47

ENERGY

BONEVET, KREATIVNI PROSTOR MLADIH YOUTH CREATIVE SPACE BONEVET

48

Shumë vogëlushë kureshtarë shkojnë në qendrën krijuese BONEVET që të punojnë në projekte kreative të shkencës, artit e teknologjisë. Kështu, ata zhvillojnë edhe më shumë talentet e tyre. Duart e tyre të vogla përpiqen të ndërtojnë eksperimente të ndryshme që më pas me krenari i prezantojnë para të tjerëve. Të qeshurat, argëtimi e diskutimet e përcjella me kuriozitet, janë pjesë e orëve të kaluara në BONEVET.

Mnogo radoznalih klinaca idu u kreativni centar BONEVET da rade u kreativnim projektima nauke, umetnosti i tehnologije. Tako oni razvijaju još više svoje talente. Njihove male ruke trude se izgrade razne eksperimente koje kasnije sa ponosom predstavljaju pred ostalima. Smeh, zabava i diskusije praćene radoznalošću su deo provedenih časova u BONEVET.

Many curious little kids go to creative center BONEVET to work on science, art and technology projects. This way, they further develop their talent.

Their little hands try to create different experiments that they proudly present to others. The laughs, fun moments, and discussions followed with curiosity are parts of the hours held on BONEVET.

BONEVET është organizatë joqeveritare, hapësirë krijuese që ka nisur punën në vitin 2014 në Gjakovë përmes Fondacionit “Unë e du Kosovën” dhe përkrahjes së Komunës së Gjakovës, me qëllim që t’u ofrojë të rinjve mundësi të zhvillojnë talentin në fusha të ndryshme, si shkencë, teknologji dhe art.

“Përmes pajisjeve më të reja teknologjike, në udhëheqjen e stafit dhe mentorëve të kujdesshëm, ata stimulohen të shfaqin kreativitetin e tyre, të jenë kritikë dhe të bëjnë shumë pyetje, të fitojnë vetëbesim dhe të kultivojnë vlera, si respekti dhe barazia ndër tjerash”, tha Arbër Lleshi, Drejtor Ekzekutiv në BONEVET, teksa shpjegon për fillimet e kësaj hapësire.

BONEVET je nevladina organizacija, kreativni prostor koji je poćeo sa radom 2014 godine u Djakovici preko Fondacije “Ja volim Kosovo” uz podršku Opštine Djakovice, sa ciljem da mladima pruži mogućnost razvijanja talenta u raznim oblastima kao nauka, tehnologija i umetnost.

“Preko najnovije tehnološke opreme, u rukovođenju osoblja i pažljivih mentora oni se stimulišu da predstave njihovu kreativnot, da budu kritični i postavljaju mnoga pitanja, da dobiju samopouzdanje i kultivišu vrednosti, kao poštovanje i jednakost između ostalog”, rekao je Arbër Lleshi, Izvršni Direktor u BONEVET, dok objašnjava o poćecima ovog prostora.

BONEVET is a non-governmental organization, a working space that has started working in 2014, through “Unë e du Kosovën” foundation, and the support of Municipality of Gjakova, with the intention to give the youth the possibility to develop their talent in the field of science, technology and art.

“Through new technological tools, and under the support of the mentors and the very careful staff, they are stimulated to show their creativity, be more critical, make questions, gain self-confidence, and cultivate values such as respect and equality”, said Arbër Lleshi, Executive Director at BONEVET, while explaining how this space started working.

SHKENCË

BONEVET, HAPËSIRA KRIJUESE E TË RINJVE

SHKENCË

ENERGY

Projektet dhe klasat e BONEVET

Projekti i razredi BONEVET

Projects and classes of BONEVET

BONEVET funksionon me klasa dhe laboratorë ku fëmijët mblidhen për të zhvilluar projektet e tyre. Klasat në kuadër të BONEVET janë të fushave të ndryshme. Sipas Lleshit, ato përfshijnë mësimet në gjuhën angleze interaktive, ku mësohet gjuha e teknologjisë përmes komunikimit dhe videove, deri te klasa e robot-ikës, ku të rinjtë e moshave 8-15 vjeç, mësojnë të krijojnë lojëra dhe kodojnë robotë.

BONEVET funkcioniše sa razredima i laboraorijama gde se deca okupljaju za razvijanje njihovih projekata. Razredi u sklopu BONEVET su iz raznih oblasti.

Prema Lešiju, one obuhvaćaju nastavu na engleskom intreraktivnom jeziku, gde se uči jezik tehnologije preko komuniciranja i videa, do razreda robotike, gde mladi starosti 8-15 uče da kreiraju igračke i kodiraju robote.

BONEVET functions with classes and labs where kids gather to develop their projects. Classes in BONEVET are of different fields. According to Lleshi they include Interactive English language learning, where the technology language is learned through videos, and also the class of robotics where the 8 to 15-year-old kids learn how to create games and code robots.

“Nuk mungojnë klasët kreative në Art apo edhe Minecraft, ku përmes ngjyrave dhe lojërave kompjuterike stimulohet dhe ushqehet shpirti imagjinues i të rinjve. Së fundmi, por jo më pak të rëndësishme, organizohen edhe klasat profesionale të specializuara në Mekanikë, Elektronikë dhe 3D Modelim për të gjitha moshat, me fokus të veçantë moshat mbi 18vjeç në kërkim të vendeve të punës apo fitim aftësie për të hapur bizneset e tyre”, tha Arbër Lleshi.

“Ne nedostaju i kreativni razredi u Umetnosti ili Minecraft, gde preko boja i kompjuterskih igrica stimuliše i hrani maštoviti duh mladih. Na kraju, ne manje važno, organizuju se i profesionalni razredi specijalizovani u Mehanici, Elektronici i 3D Modeliranje za sva doba, sa posebnim fokusom za starost iznad 18 godina u potrazi radnih mesta ili dobijanja sposobnosti za otvaranje njihovih biznisa”, rekao je Arbër Lleshi.

“There are also creative classes of Art and Minecraft, where through colors and computer games the creative soul of kids comes to life. Last but not least, we organize professional classes of Mechanics, Electronics, 3D modeling for all ages, by focusing on 18-year-old students so they can gain skills that can help them find a job or start their own business”, said Arbër Lleshi.

49

SHKENCË

ENERGY

50

“Klasa e Shkencës” më e veçanta

“Razred Nauke” posebna

“Science Class” is the special one

Fëmijët nga moshat 10 deri në 15 vjeç do të jenë pjesë e klasës më të veçantë, atë të shkencës që ka filluar në muajin maj të këtij viti. Kjo klasë do t’u japë krijuesve të rinj përgjigje për shumë pyetje rreth fenomeneve natyrore dhe eksperimenteve shkencore.

Sipas Lleshit, kjo klasë do të ketë gjithsej 10 të rinj, dhe klasët do të jenë shumë interaktive me informata të shumta. “ Ne shohim, ndjejmë dhe dëgjojmë për fenomenet natyrore që na rrethojnë, por rrallë i kuptojmë ato plotësisht”, thotë Arbër Lleshi.

Sipas tij, përmes “Klasës së Shkencës” krijuesit e rinj do të bëjnë pyetje dhe gjejnë përgjigje përmes eksperimenteve dhe praktikës. Pse dielli lind dhe perëndon? Pse hëna shndrit? Pse bie në tokë një top gome?

Pse ngrihet uji? Pse nuk shohim ajrin?

Deca starosti 10 do 15 godina biće deo najposebnijeg razreda, onog iz nauke koji je počeo u mesecu maju ove godine. Ovaj razred će dati mladim stvaraocima mnoge odgovore oko prirodnih fenomena i naučnih eksperimenata.

Prema Lešiju ovaj razred će imati ukupno 10 mladih, i razredi će biti veoma interaktivni sa mnogim informacijama. “ Mi vidimo, osećamo i slušamo za fenomene prirode koji nas okružuju, ali retko ih razumemo u potpunosti”, kaže Arbër Lleshi.

Prema njemu preko “Razreda Nauke” mladi stvaraoci će postaviti pitanja i pronađu odgovore preko eksperimenata i prakse. Žašto se sunce rađa i zalazi? Žašto mesec svetli? Žašto pada na zemlju jedan gumena lopta? Zašto se ledi voda?

Zašto ne vidimo vazduh?

Kids from 10 to 15 years old are part of the most special class, the science class, that has started in May of this year. This class will give answers to the questions about many nature’s phenomena’s, and science experiments. According to Lleshi this class will have 10 students in an interactive class with many information.

“We see, feel and hear many nature phenomena that are around us, but barely understand them completely” said Arbër Lleshi.

According to him, in “Class of Science” young creators will ask questions and find their answers through experiments and practice. Why the sun raises? Why water turns into ice? Why we don’t see the air? – are only some examples of questions that they experiment with.

850 krijues në BONEVET

850 stvaralaca u BONEVET

850 creators in BONEVET

BONEVET ka pritur nxënës nga mosha 5 vjeç e gjysmë e deri persona në moshën 58- vjeçare. Që nga viti 2015 në BONEVET kanë marrë pjesë 850 krijues përmes klasave dhe trajnimeve të ndryshme.

“Që nga fillimi i punës më 9 shkurt 2015, në BONEVET kanë qenë pjesë më shumë se 850 krijues përmes klasave dhe trajnimeve të ndryshme.

Këtu duke mos llogaritur 71 nxënës të shkollës fillore “Kelmend Rizvanolli”, të cilët u bënë pjesë e pilot-projektit gjatë vitit 2016, ku në shkollën e tyre, BONEVET me pajisje dhe mentor të hapësirës organizoj klasat në programim, elektronikë dhe robotikë pa pagesë”, tha Lleshi.

BONEVET je doćekivao učenike od doba 5 i po godine do osoba u dobu od 58 godina. Još od 2015 godine u BONEVET su učestvovali 850 stvaraoca preko razreda i razne obuke.

“Još od početka rada 9 februara 2015 godine, u BONEVET učestvovali je više od 850 stvaralaca preko razreda i raznih obuka. Ne računajući ovde 71 učenika osnovne škole “Kelmend Rizvanolli”, koji su bili deo pilot-projekta tokom 2016 godine, gde je u njihovoj školi, BONEVET sa opremom i mentorom prostora organizovao razrede sa programom, elektronike i robotike besplatno” rekao je Lleshi.

BONEVET has welcomed creators from 5 to 58 years old. From the 2015 in BONEVET 850 creators have been part of.

“From the beginning of the work in 9th of February 2015, more than 850 creators have been part of classes here. Also, extra 71 students of “Kelmend Rizvanolli” school, that were part of pilot-project during 2016, where BONEVET organized free classes that included programming and robotics in their schools “said Lleshi.

SHKENCË

ENERGY

Bashkëpunimi me Universitete të huaja

Saradnja sa stranim Univerzitetima

Cooperation with foreign Universities

Punës së BONEVET i është shtuar kreativitet nga bashkëpunimet me institucione e universitete të ndryshme.

Sipas Lleshit këto bashkëpunime kanë qenë vizion i BONEVET nga fillimi dhe do të intensifikohen me punëtori apo projekte tjera shkollore.

Radu u BONEVET je dodata kreativnost iz saradnje sa raznim univerzitetskim institucijama. Prema Lešiju ova saradnja je bila vizija u BONEVET još od početka i biće intensifikovane sa radionicama ili ostalim školskim projektima.

BONEVET’s work got more creative thanks to the cooperation with different universities and institutions. According to Lleshi this cooperation was in BONEVET’s vision since the beginning, and will be more in the future with workshops or other school projects.

“Kjo mendohet të intensifikohet në vazhdim, duke angazhuar nxënësit e përbashkët për projekte që mund të lehtësojnë punën në shkollë apo në BONEVET”.

“Mislimo da ovo inteziviramo u nastavku, angažujući zajedničke učenike za projekte koji mogu olakšati rad u školi ili u BONEVET”.

“This will be intensified in the future, by engaging students in projects that can facilitate their work in the school or in BONEVET”.

BONEVET sada ima saradnju sa stranim univerzitetima, kao Univerzitet HAMK u Finskoj.

BONEVET now has cooperation with foreign universities like HAMK University in Finland.

“Što se tiče međunarodnih univerziteta, BONEVET ima sporazum o saradnji sa Universzitetom HAMK u Finskoj, gde sada tri godine studenti Inženjerije iz HAMK dolaze na letnjoj praksi u BONEVET. Trenutno razne vrste saradnje se postavljaju i sa ostalim univerzitetima van Kosova, kao što je Rochester Institute of Technology u SAD i drugo” objasnio je Lleshi.

“BONEVET has cooperation agreement with HAMK University in Finland. For three years engineering students come for practice in BONEVET. Right now, we have different cooperation that are being made outside Kosovo, such as RIT in USA and others” said Lleshi.

Projekti i “Makinës Elektrike”

Projekat “Električne Mašine”

“Electric Car” project

BONEVET planifikon të vazhdojë më ritmin e mirë të punës dhe aktiviteteve.

Projekti i radhës që planifikohet të bëhet nga BONEVET, është ai i “Makinës Elektrike”. Sipas Lleshit krijuesit e moshave 15 dhe 16 vjeç të udhëhequr nga inxhinierë me eksperiencë po kthejnë një makinë Renault Twingo në një makinë që do të funksionojë me energji elektrike. Sipas Lleshit, ky projekt ka synim t’i aftësojë të rinjtë të praktikojnë shkathtësitë e tyre.

“Qëllimet e këtij projekti janë që këta të rinj të praktikojnë shkathtësitë e tyre dhe të japin një mesazh vetëdijesimi për mbrojtjen e ambientit, duke përdorur makina që nuk lirojnë CO2”, tha Lleshi.

BONEVET planiraju da nastavljaju sa najboljim ritmom rada i aktivnosti.

Sledeći projekat se planira da se uradi u BONEVET, je onaj “Električne Mašine”. Prema Lešiju stvaraoci iz doba starosti 15 i 16 godina rukovođeni od inžinjera sa iskustvom vraćaju jednu mašinu Renault Twingo u jednu mašinu koja će funkcionirati sa električnom energijom. Prema Lešiju, ovaj projekat ima za cilj da osposobi mlade da primenjuju njihove veštine.

“Ciljevi ovog projekta je da ovi mladići primenjuju svoje veštine i pruže poruku savesnosti za zaštitu ambijenta, upotrebljavajući mašine koje ne ispuštaju CO2”, rako je Lleshi.

BONEVET plans to work harder and continue having activities. “Electric Car” is the next project. According to Lleshi the creators from 15 years old to 16 years old led by experienced engineers will turn a Renault Twingo Car, in a car that will function with electricity. According to Lleshi this project aims to train youngsters to practice their skills.

“The purpose is the youngsters to practice their skills and give the message to protect the environment by using cars that do not have CO2 emissions” said Lleshi.

BONEVET tash ka bashkëpunim me universitete të huaja, si Universiteti HAMK në Finlandë.

“Sa i përket universiteteve ndërkombëtare, BONEVET ka marrëveshje bashkëpunimi me Universitetin HAMK në Finlandë, ku tash tri vite studentë të Inxhinierisë nga HAMK vijnë për praktikë verore në BONEVET. Për momentin lloje të ndryshme bashkëpunimi po vendosen edhe me universitet tjera jashtë Kosovës, siç është Rochester Institute of Technology në USA dhe tjera,” shpjegoi Lleshi.

51

SHKENCË

ENERGY

BONEVET fitues i çmimit ICT Awards

BONEVET dobitnik nagrade ICT Awards

BONEVET winner of ICT Awards

Anëtarët vjetorë të BONEVET kanë fituar çmimin e parë në ICT Awards gjatë vitit 2016. Projekti i BONEVET, “Sensori për të Verbër” me “3D Skaner” ka qenë finalist në vitin 2017.

Radu u BONEVET je dodata kreativnost iz saradnje sa raznim univerzitetskim institucijama. Prema Lešiju ova saradnja je bila vizija u BONEVET još od početka i biće intensifikovane sa radionicama ili ostalim školskim projektima.

Godišnji članovi u BONEVET su dobili prvu nagradu u ICT Awards tokom 2016 godine. Projekat BONEVET, “Senzor za Slepe” sa “3D Skenerom” koji je bio finalista u 2017 godini.

Drejtori Ekzekutiv i kësaj iniciative, përmend edhe çmimin ndërkombëtar të sfidave “Littlebits”.

“Përmes krijimit të një loje në sportin Judo ku përfshihet medalistja e artë në Olimpiadën e fundit, Majlinda Kelmendi, anëtarët e rinj kanë fituar çmimin ndërkombëtar të sfidave të Littlebits, platformë kjo e famshme botërisht për edukimin në Shkencë dhe Teknologji. Projekti “Fustani me Drita” i realizuar duke bashkuar modën dhe elektronikën, është zgjedhur së fundmi në kampanjën botërore të Littlebits”, përfundoi ai.

BONEVET është përkrahur nga shumë organizata, institucione e biznese, ndërsa edhe është cilësuar si një projekt që do të ndihmojë në edukimin e gjeneratave të reja.

52

“Mislimo da ovo inteziviramo u nastavku, angažujući zajedničke učenike za projekte koji mogu olakšati rad u školi ili u BONEVET”.

BONEVET sada ima saradnju sa stranim univerzitetima, kao Univerzitet HAMK u Finskoj. “Što se tiče međunarodnih univerziteta, BONEVET ima sporazum o saradnji sa Universzitetom HAMK u Finskoj, gde sada tri godine studenti Inženjerije iz HAMK dolaze na letnjoj praksi u BONEVET. Trenutno razne vrste saradnje se postavljaju i sa ostalim univerzitetima van Kosova, kao što je Rochester Institute of Technology u SAD i drugo” objasnio je Lleshi.

Izvršni Direktor ove inicijative, pomenuo je i međunarodnu nagradu izazova “Littlebits”.

“Preko stvaranja jedne igrice u sportu Judo gde je obuhvaćena dobitnica zlatne medalje u zadnjoj Olimpijadi, Majlinda Kelmendi, novi članovi su dobili međunarodnu nagradu izazova littleBits, platforma svetski poznata za obrazovanje u Nauci i Tehnologiji.

Projekat “Haljina sa Svetlima” ostvaren ujedunjenjem mode i elektronika, izabran je u svetskoj kampanji littleBits”, završio je on.

BONEVET je podržana od mnogih organizacija, institucija i biznisa, dok je okarakterisan kao jedan projekat koji će pomoći u obrazovanju mladih generacija.

ENERGY

KULTURË

REVISTAT DHE LEKTYRAT SHKOLLORE DUHET TË BËJNË MË SHUMË PËR TË NXËNË HAPIN E KOHËS REVIJE I ŠKOLSKA LEKTIRA TREBA DA URADE VIŠE DA BI UHVATILI KORAK ZA VREMENOM SCHOOL MAGAZINES AND READING BOOKS SHOULD DO MORE TO CATCH THE TRENDS Revistat për fëmijë kanë një rëndësi të veçantë në zhvillimin e kureshtjes letrare te shkollarët. Në vendin tonë ka disa revista që u jepen nxënësve të shkollave fillore, e dy nga to janë “Pionieri” dhe “Mollëkuqja”.

Revije za decu imaju posebnu važnost u razvijanju književne radoznalosti kod školaraca. U našoj zemlji ima nekoliko revija koje se daju učenicima osnovnih škola, a dve od njih su “Pionieri” i “Mollëkuqja”.

Por, sa kanë arritur këto revista që të jenë në hap me kohën, sa i përket dizajnit dhe përmbajtjes, kur kihet parasysh se sot fëmijët kanë qasje në gjithfarë materialesh shkollore përmes internetit.

Ali, koliko su uspele ove revije da idu u korak sa vremenom, što se tiče dizajna i sadržaja, kada se ima u vidu da deca danas imaju pristup u svakvim školskim materijalima preko interneta.

Magazines for children are of particular importance in the development of literary curiosity for schoolgoers. There are several magazines in our country that are offered to primary school students, and two of them are “Pionieri” and “Mollëkuqja”.

But how much have these magazines have managed to keep up with their design and content, given that today children have access to all school materials through the Internet?

53

KULTURË

ENERGY

Po ashtu, sa i përket aspektit letrar, shkollat fillore u japin nxënësve si detyrë periodike leximin e lektyrave.

Edhe në këtë rast konkurrencë e madhe bëhet nga filmat dhe mediumet tjera që mund t’u qasemi online.

Për të folur rreth asaj se sa po arrijmë ne si shoqëri që të jemi në një hap me kohën sa i përket revistave dhe lekturave shkollore, kemi folur me ekspertin e arsimit, Jonuz Salihajn.

Ai që në fillim thotë se revistat për fëmijë janë shumë të dobishme për një zhvillim të shëndoshë dhe të gjithanshëm të personalitetit të fëmijëve.

“Edhe pse pothuajse 80 për qind e personalitetit të tyre kompletohet deri në moshën 6- vjeçare, mosha shkollore, sidomos niveli i parë i arsimit, shkolla fillore, klasa I-V, ka ndikim vendimtar në kompletimin e zhvillimit psiko-fizik”, thotë Salihaj.

Takođe, što se tiče književnog aspekta, osnovne škole daju učenicima kao zadatak periodično čitanje lektire. I u ovom slučaju velika konkurencija se radi od filmova i ostalih medija kojima možete pristupiti online.

Da bi razgovarali oko onog koliko mi postižemo kao društvo da budemo u korak sa vremenom što se tiče revija i školske lektire, razgovarali smo sa stručnjakom za obrazovanje, Jonuz Salihaj.

On još na početku kaže da revije za decu su veoma korisne za jedan zdrav i svestrani razvoj personaliteta dece.

“Iako takoreći 80 odsto njihovog personaliteta se kompletira do 6-godišnjeg doba, školsko doba, naročito prvi nivo obrazovanja, osnovna škola, razredi I-V, ima odlučujući uticaj u kompletiranju psiho-fizičkog razvoja”, kaže Salihaj.

Also in terms of literary aspect, elementary schools require a periodic reading of books. Even in this case, big competition is made by movies and other media that can be accessed online.

To talk about how are we becoming a society to be in line with trends regarding magazines and school reading books, we talked with education expert Jonuz Salihaj.

He says that children’s magazines are very useful for children’s healthy and comprehensive personality development.

“Although almost 80 percent of their personality is completed by the age of 6, school age, especially 1st level of education, elementary school, I-V grade, has a decisive influence on the completion of psycho-physical development,” says Salihaj.

54

KULTURË

ENERGY

According to him, the time of globalization has brought many problems to the educational process.

The rapid information technology development has affected a lot the young age, so it is up to the educational institutions, parents and the community to take maximum care to protect children from this technological invasion.

“Quality magazines would certainly play an important role, especially in educating them about the role of the family, the basics of ethics, health, the recognition of natural phenomena, etc.”, he says.

Prema njemu, vreme globalizma je donelo mnoge probleme u obrazovno-nastavnom procesu. Bum razvoja informativne tehnologije je najviše dotakao mlado doba, zato je zadatak obrazovnih institucija, roditelja i zajednice, da se maksimalno staraju, za zaštitu dece od ove tehnološke invazije.

According to Salihaj, a variety of topics is needed to cover this area so that magazines become a magnet for attracting and motivating children to read them.

But he does not think that the magazines that are served today to children have reached the right level.

“Kvalitene revije sigurno će odigrati važnu ulogu, naročito u njihovom vaspitanju za ulogu porodice, osnove etike, zdravlja, poznavanju fenomena na prirodnoj osnovi, i dr”, kaže on.

Sipas tij, koha e globalizmit ka sjellë shumë probleme në procesin edukativo-arsimor. Boom-i i zhvillimit të teknologjisë informative ka prekur më së shumti moshën e re, prandaj është detyrë e institucioneve arsimore, prindërve dhe komunitetit, që të kujdesen maksimalisht, për mbrojtjen e fëmijëve nga ky invazion teknologjik.

Prema Salihaju, za pokrivanje ove oblasti potrebna je raznovrsnost tema na način da se revije pretvore u jedan magnet za privlačenje i motivaciju dece za njihovo čitanje.

Ali on ne misli da revije koje se danas serviraju deci uspele da dostignu potrebni nivo.

“Revistat cilësore sigurisht do të luanin një rol të rëndësishëm, sidomos në edukimin e tyre për rolin e familjes, bazat e etikës, shëndetit, njohjen e fenomeneve në bazë natyrore, etj”, thotë ai.

Sipas Salihajt, për të mbuluar këtë fushë nevojitet një diversitet i temave në mënyrë që revistat të shndërrohen në një magnet për tërheqjen dhe motivimin e fëmijëve për leximin e tyre.

Por ai nuk mendon se revistat që sot u servohen fëmijëve të kenë arritur nivelin e duhur.

55

KULTURË

ENERGY

“Për fat të keq, në këtë decenien e fundit, nuk kemi parë një zhvillim pozitiv në këtë fushë. Kryesisht kemi përsëritje tematike dhe ilustruese, që nuk zgjojnë kureshtjen e fëmijëve për lexim”, thotë Salihaj, i cili ka marrë pjesë në hartimin e ligjit për arsim si dhe në hartimin e strategjisë për arsimin para-universitar në Kosovë.

Sipas Salihajt, këto revista duhet të nxisin sidomos kureshtjen e fëmijëve kosovarë në diasporë.

“Nažalost, u zadnjoj deceniji, nismo imali pozitivni razvoj u ovom polju. Uglavnom imamo tematsko i ilustrativno ponavljanje, koje ne probuđuju znatiželju dece za čitanje”, kaže Salihaj, koji je učestvovao u stvaranju zakona o obrazovanju i sačinjavanju strategije za pred-univerzitetsko obrazovanje na Kosovu.

Prema Salihaju, ove revije treba naročito da iniciraju radoznalost kosovske dece u dijaspori.

“Unfortunately, in the last decade, we have not seen a positive development in this area. Mostly we have thematic and illustrative rehearsals that do not awaken the curiosity of children for reading, “says Salihaj, who has participated in drafting the Law on Education and in drafting a strategy for pre-university education in Kosovo.

According ot Salihaj these magazines should especially attract kosovan children in diaspora.

“Ata kanë nevojë për më shumë informata për kulturën tonë, sepse veprojnë dhe jetojnë në ambiente të tilla, që ndikojnë në ç’ kombëtarizimin e shpejtë të tyre”, thotë ai.

“Oni imaju potrebe za više informacija o našoj kulturi, jer deluju i žive u sličnim ambijentima, koji uticaju u njihovom brzom denacionalizovanju”, kaže on.

“They need more information about our culture, because they live in such environments that affect their fast denationalization,” he says.

Çka do të duhej të përmbajë një revistë për shkollat fillore?

Šta treba da sadrži jedna revija za osnovne škole?

What should a magazine for elementary schools contain?

Jonuz Salihaj, mendon se përmbajtja e një reviste shkollore nuk mund të jetë e njëjtë dhe ajo mund të variojë varësisht nga vendi ku fëmijët jetojnë.

Jonuz Salihaj, misli da sadržaj jedne školske revije ne može biti isti i ona može varirati zavisno od mesta gde žive deca.

Jonuz Salihaj thinks that the content of a school magazine could not be always the same and it may vary depending on where the children live.

“Fëmijët në diasporë kanë kërkesa tjera, pasi jetojnë larg traditave shqiptare dhe rrezikojnë të harrojnë doket dhe zakonet tona, bile edhe gjuhën amtare. Ndërsa fëmijët në Kosovë apo Shqipëri, nuk rrezikohen nga ky sindrom. Ata përveç temave nga vendi, kërkojnë personazhet e tyre në filmat vizatimorë, vendorë dhe të huaj, këshilla për njohjen e natyrës, florës dhe faunës, mbrojtjen e ambientit, etj”, thotë Salihaj.

“Deca u dijaspori imaju drugačije zahteve, pošto žive daleko od albanskih tradicija i rezikuju da zaborave naše zakone i običaje, možda i maternji jezik. Dok deca na Kosovu ili Albaniji, nisu u opasnosti od ovog sindroma. Oni osim tema iz zemlje, zahtevaju njihove ličnosti u crtanim filmovima, domaćim ili stranim, savete za poznavanje prirode, flore i faune, zaštitu ambijenta, i dr”, kaže Salihaj.

“Children in Diaspora have other demands, as they live far from Albanian traditions and risk losing our customs, and even our native language. While children in Kosovo or Albania are not at risk of this risk. They, besides the themes from the country, ask for their characters in local and foreign cartoons, advice on recognizing nature, flora and fauna, environmental protection, etc. “, says Salihaj.

On misli da su do sada redakcije revija za decu suočavane sa velikim finansijskim poteškoćama. Prema njemu, ovo je direktno uticalo u njihovom kvalitetu.

He thinks that editorial boards for children magazines have so far faced great financial difficulties. According to him, this has directly affected their quality.

“Ćesto je bilo prepisivanje raznih materijala iz knjiga u Albaniji, kao ona šala sa kravama koje žvaće travu, u reviji “Pioneri”, u kojoj se aludira na drugu, sadržaj neprihvatljiv za decu”.

“Often, there have been descriptions of different materials from books in Albania, like the one with the cow who chewed grass in “ Pioneri “magazine, which was rumored that the cows instead of grass were eating drugs, an unacceptable content for children.”

Ai mendon se deri më tani redaksitë e revistave për fëmijë janë ballafaquar me vështirësi të mëdha financiare.

Sipas tij, kjo ka ndikuar drejtpërsëdrejti në cilësinë e tyre.

“Shpesh ka pasur përshkrime të materialeve të ndryshme nga librat në Shqipëri, si ajo barsoleta me lopët që përtypin bar, në revistën “Pioneri”, në të cilën aludohej në drogë, përmbajtje kjo e papranueshme për fëmijët”.

56

KULTURË

ENERGY

Lëshime të tilla, sipas Salihajt, e ndoshta edhe më të rënda janë evidentuar gjithandej.

“Për tejkalimin e këtyre pengesave nevojitet një angazhim i të gjitha institucioneve arsimore, duke filluar nga MASHT-i deri te Drejtoritë Komunale për Arsim”, thotë ai.

Slični propusti, prema Salihaju, i možda i teži su evidentirani svuda.

“Za prevazilaženje ovih prepreka potrebno je i angažovanje svih obrazovnih institucija, poševši od MONT-a do Opštinskih Direktorijata za Obrazovanje”, kaže on.

Such deviations and sometimes even worse, according to Salihaj, have been identified everywhere.

“To overcome these obstacles there is required an engagement of all educational institutions, ranging from MEST to Municipal Education Directorates,” he says.

Lektyrat shkollore

Školske Lektire

School reading books

Sa i përket lektyrave shkollore shpeshherë është thënë që nuk tërheqin vëmendjen e lexuesve të vegjël dhe se nuk ka pasur ndryshime në këta tituj për dekada.

Što se tiče školske lektire često je rečeno da ne privlače pažnju malih čitalaca i nije bilo promena u ovim naslovima dekadama.

As far as school reading books are concerned, it is often said that they do not draw the attention of young readers and that there have been no changes in these titles for decades.

Eksperti i arsimit mendon se nevojitet një rishikim i tërësishëm dhe urgjent i përmbajtjeve edhe te lekturat shkollore.

“Shumica e fëmijëve nuk i lexojnë fare ato, sepse janë me përmbajtje të vjetruar dhe nuk i joshin ata”, thotë ai.

Sipas tij, nevojitet një reagim i shpejtë dhe profesional në këtë fushë.

“Mileniumi i tretë determinon sjellje krejt tjera nga ato që ofrohen momentalisht në këtë segment. Ne jemi të detyruar të ballafaqohemi me këto sfida dhe të plotësojmë këtë boshllëk, në mënyrë që fëmijët tanë të ndihen njëjtë me moshatarët e tyre në Evropë”, thotë Salihaj.

Mirëpo, ai tërheq vërejtjen se me këtë rast asnjëherë nuk duhet harruar mbjelljen e vlerave të vërteta autoktone për të cilat, siç thotë Salihaj e gjithë bota na ka zili.

“Pranimi i vlerave evropiane nuk do të thotë mohim i vlerave tona, përkundrazi ruajtje me xhelozi të tyre”, përfundon ai.

Stručnjak za obrazovanje misli da je potrebna potpuna i hitna revizija sadržaja i u školskim lektirama.

“Većina dece ne čitaju uopšte njih, jer su sa zastarelim sadržajem i ne privlaće ih”, kaže on.

Prema njemu, potrebno je brzo i profesionalno reagovanje u ovoj oblasti.

“Reći milenijum određuje sasvim druga ponašanja od koji se trenutno pružaju u ovom segmentu. Mi smo primorani da se suočavamo sa ovim izazovima i popunimo ovu prazninu, na način da se naša deca osečaju isto sa njihovim vršnjacima u Evropi”, kaže Salihaj.

Ali, on povlači pažnju da ovim slučajem nikada ne treba zaboraviti sejanje pravih autoktonih vrednosti za koje, kako kaže Salihaj nam ceo svet zavidi.

“Primanje evropskih vrednosti ne znači negiranje naših vrednosti, naprotiv čuvanje sa ljubomorom njih”, završava on.

The education expert thinks that there is needed a complete and urgent review of the contents of all the school reading books.

“Most children do not read them, because they are outdated and do not tempt them,” he says.

According to him, a rapid and professional response in this area is needed.

“The third millennium determines other publishing’s than those currently offered in this segment. We are forced to face these challenges and fill this gap so that our children feel equal with their peers in Europe, “says Salihaj.

However, he warns that in this case should never be forgotten the planting of genuine autochthonous values which for, as Salihaj says, the whole world is envious of us.

“Accepting European values does not mean denying our values, rather saving them with jealousy,” he concludes.

57

ENERGY

SPORT

MEDINA E MEDALJEVE MEDINA MEDALJA MEDINA OF MEDALS

Ushtrimet fizike duhet të bëhen një shprehi e përditshme për fëmijët dhe të rinjtë, sikurse gjumi dhe ushqimi. Sporti ka një ndikim shumë të rëndësishëm në mirërritjen dhe shëndetin e tyre. Një nga dobitë e njohura të sportit, është mbështetja e zhvillimit fizik dhe psikik.

Këtu nuk përjashtohen edhe fëmijët dhe të rinjtë me sindromin down , të cilët inkurajohen të merren me sport qysh në moshë të re, për të ndihmuar ndërtimin e tonit të muskujve të tyre.

Fizičko vežbanje treba da postane svakodnevna navika za decu i mlade, kao hrana i spavanje. Sport ima jedan veoma važan uticaj u njihovom dobrom rastu i zdravlju. Jedno od poznatih koristi sporta je podrška fizičkog i psihičkog razvoja. Ovde se ne izostavljaju i deca i mladi sa sinromom down, koji se podstiču da se bave sportom još u mladosti, da bi pomogli izgrađivanje tona njihovih mišića.

Physical exercises should become a daily habit for children and young people, such as sleep and nutrition.

Sport has a very important impact on their wellbeing and health. One of the popular benefits of sports is the support of physical and psychological development. This does not exclude the children and teenagers with Down Syndrome who are encouraged to be engaged in sports at an early age to help build their muscle tone.

58

SPORT

ENERGY

Programe të mira për edukimin, stimulimi i vazhdueshëm në mjedisin përreth, kujdesi i mirë shëndetësor dhe mbështetja pozitive nga familja dhe komuniteti, bëjnë të mundur që personat me sindromën down të zhvillojnë të gjithë potencialin e tyre dhe të jetojnë në mënyrë të dinjitoze, në harmoni dhe në pavarësi të plotë ekonomike dhe sociale.

Njëri nga këta të rinj, është edhe Medina Surdulli, një vajzë 22- vjeçare e lindur dhe rritur në Prishtinë. Edhe pse me një kromozom më shumë se bashkëmoshatarët e saj, atë asgjë nuk e pengon t’i realizojë ëndrrat e saj.

Ajo është shumë aktive në sport dhe aktivitet të tjera. Qysh në moshë të re ajo ka filluar të merret me aktivitete të ndryshme, ndërsa ka arritur edhe rezultate olimpike.

Ne kemi zhvilluar një intervistë me Medinën, e cila e asistuar nga menaxherja e saj Arjeta Gashi, na jep qasje në jetën dhe sukseset e saj.

Good programs for education, constant stimulation in the surrounding environment, good health care, and positive support from the family and community make it possible for people with Down Syndrome to develop all their potential and to live a dignified life, in harmony and in full economic and social independence.

One of these young people is Medina Surdulli, a 22-year-old girl born and raised in Prishtina. Although with a chromosome more than its peers, nothing prevented her to make her dreams come true. She is very active in sports and other activities. From an early age she has started to be engaged in various activities, and she has also achieved Olympic results.

We have conducted an interview with Medina, who assisted by her manager Arjeta Gashi gives us a glimse of her life and success.

Najbolje programe za obrazovanje, neprekidni stimulans u okolini, dobra zdravstvena nega i pozitivna podrška porodice i zajednice, omogućavaju da osobe sa sindromom down razviju sav njihov potencijal i žive na dostojanstven način, u skladu i potpuno nezavisni ekonomski i socijalno.

Jedna od ovih mladih je i Medina Surdulli, 22- godišnja devojka rođena i odrasla u Prištini. Iako sa jednim hromozomom više od svojih vršnjaka, njoj ništa ne smeta da ostvari svoje snove. Ona je veoma aktivna u sportu i ostalim aktivnostima. Još u mladom dobu ona je počela da se bavi sa raznim aktivnostima, dok je dostigla i olimpijske rezultate.

Mi smo imali jedan intervju sa Medinom, u asistenciji njenog menadžera Arjeta Gashi, dala nam je pristup njenom životu i uspesima.

59

SPORT

ENERGY

Perse ke zgjedhur notin?

Zašto se izabrali plivanje?

Why did you choose swimming?

Që kur isha fëmijë kisha në qejf ujin (babi më ka treguar kështu) dhe me ndihmën e tij unë mësova të notoj dhe të qëndroj në ujë pa më mbajtur njeri, edhe pse isha shumë e vogël.

Me kalimin e kohës unë vazhdova ta doja ujin më shumë, por vetëm si lojë, jo si një notuese apo garuese. Pastaj rastësisht takova menaxheren time, Arjeta Gashi. Ajo më pa duke notuar dhe më ftoi të jem pjesë e notuesve të klubit, të cilin në atë kohë ajo e drejtonte. Nga ajo ditë, pra, që nga viti 2012-2013 unë jam një garuese e notit dhe përfaqësoj komunitetin tim me down syndrom në garat kombëtare e ndërkombëtare, deri tek ato botërore.

Još kad sam bila dete volela sam vodu (otac mi je to pokazao) i uz njegovu pomoć ja sam naučila da plivam i stojim u vodi bez ičijeg držanja, iako sam bila veoma mala. Prolaskom vremena ja sam nastavila da volim vodu više, ali samo kao igru, ne kao plivačica ili takmičarka. Potom sam slučajno srela mog menadžera Arjeta Gashi , ona me je videla kako plivam i pozvala da budem deo plivača kluba kojeg je u to vreme ona vodila. Od tog dana, dakle od 2012-2013 godine ja sam takmičarka u plivanju i predstavljam moju zajednicu sa Down Syndrom u nacionalnim i međunarodnim takmičenjima, do onih svetskih.

Since I was a kid, I liked water (my dad told me that) and with his help I learned to swim and stay in the water, even though I was too young. As time went by, I continued to love water more and more, but only as a game, not as a porfessional swimmer or competitor.

Then I met my manager Arjeta Gashi, and she saw me swimming and invited me to be part of the swimming club which she directed at that time. From that day, from 2012-2013 I am a swimming competitor and I represent my community with Down Syndrom in national and international competitions.

Cilat janë sukseset me të mëdha në not?

Koji su najveći uspesi u plivanju?

What are yoiur greatest successes in swimming?

Që nga fillimi kur kam nisur të merrem me not, sukseset nuk më kanë munguar asnjëherë, si në Kosovë, Maqedoni, Shqipëri, Portugali, Itali etj. Kam aq shumë medalje dhe mirënjohje, sa kam mbushur gjithë dhomën time. Me theks të veçantë dua të përmendi garën botërore në Itali, kur në garë ishin 23 shtete nga e mbarë bota, dhe aty unë isha në mesin e 10 më të mirëve (zura vendin e 8), ndërsa në garat evropiane unë arrita të marr medaljen e bronztë, vendin e III-të.

60

Još od početka kada sam počela da se bavim plivanjem, uspesi nisu nedostajali kao na Kosovu, Makedoniji, Albaniji, Potrugalu, Italiji i dr. Imam toliko mnogo medalja i priznanja , čak sam napunila celu moju sobu.

Sa posebnim naglaskom želim da pomenem Svetsko takmičenje u Italiji gde su se takmičile 23 države iz celog sveta i tu sam ja bila među 10 najboljih (zautela sam 8 mesto), dok u Evropskim Igrama ja sam uspela da osvojim bronzanu medalju, III-e mesto.

From the beginning when I started swimming, I never missed successes, like in Kosovo, Macedonia, Albania, Portugal, Italy etc. I have so many medals and acknowledgements that I have filled my entire room. With special emphasis, I would like to mention the World Championship in Italy when 23 countries from all over the world were in the race and I was among the top 10 (ranked 8th), while in the European Races I managed to get the bronze medal.

SPORT

ENERGY

Si e shihni të ardhmen tuaj në këtë sport?

Koja je tvoja budućnost u ovom sportu?

What is your future in this sport?

Tani shumë shpejt, në tetor kemi garat evropiane që do të mbahen në Francë, këtu tani për tani duhet të fokusohem dhe të punoj shumë. Po ashtu, këtë verë kemi edhe gara në Kosovë dhe jashtë saj, por siç e përmenda, më duhet të bëj shumë punë për të qenë e përgatitur maksimalisht për garat evropiane, ku kam synim medalje si çdo herë.

Sada veoma brzo, u oktobru imamo evropsko takmičenje koje se održava u Francuskoj, gda sada treba da se fokusiramo i da radim mnogo.

Takođe ovog leta imamo i takmičenja na Kosovu i van nje, ali kako sam pomenula, treba da uradim veliki posao da bi bila maksimalno pripremljena za evropske igre gde imam za cilj osvajanje medalje kao uvek.

Now very soon, in October we have European competitions to be held in France. For this competition I have to focus and work hard. Also this summer we have races in Kosovo and abroad, but as I mentioned, I have to do a lot of work to be prepared for the European races where I aim to win medals like always.

Cilat janë interesimet e Medinës, përveç notit?

Koja su interesovanja Medine , osim sporta?

What are Medina’s interests, apart from swimming?

Mua më pëlqen shumë kuzhina, gatuaj mirë dhe e kam pasion, pianon e luaj shumë mirë dhe kam pasur koncerte të ndryshme me Filharmoninë e Kosovës, skijoj dhe kam zënë vendin e dytë në Lojërat Olimpike Speciale Botërore Dimërore 2017, që u mbajtën në Shladmig të Austrisë në kategorinë Alipine Novice Giant Slalom, ndërsa për mua mbetet noti një ëndërr të cilën jam duke e kthyer në realitet.

Meni se mnogo sviđa kuhinja, kuvam dobro i imam strast, klavir sviram veoma dobro i imala sam razne koncerte sa Filharmonijom Kosova, skijam i zauzela sam drugo mesto u Specijalnim Olimpijskim Zimskim Igrama Sveta 2017, koje su održane u Shladmig u Austriji u kategoriji Alipine Novice Giant Slalom, dok za mene plivanje ostaje jedan san koji sam ja vratila u realnost.

I like kitchen a lot, I cook very well, cooking is my passion. I also play piano and I have had different concerts with the Kosovo Philharmonic. I like to ski and I took second place at the Olimpic Special World Winter Games 2017, which were held in Shladmig Austria in the Alipine Novice Giant Slalom category, while for me swiming remains a dream that I’m making a reality.

61

SPORT

ENERGY

Ku e gjen mbështetjen më të madhe?

Kam mbështetës shumë. Motra ime Shqipja, ka qenë dhe do të mbetet mbështetësja ime apo më mirë të them gjysma ime, prindërit, familjarët, me babin jam çdo kund, ai më përcjellë vazhdimisht. Kam trajnerin Enver Haradinaj, Kryetari i Klubit Termopan z.Lulzim Zhrella, ku unë jam anëtare, i cili më ka bë pjesë të klubit dhe jam një shembull në atë klub, menaxheren time Arjeta Gashi, pa të cilën do të ishte pothuajse e pamundur të jem pjesë e garave brenda, e sidomos në garat Evropiane dhe Botërore, Fatlindën, një mike timen, Shoqatën Down Syndrome, kam një ushtri mbrapa andaj edhe sukseset nuk më janë ndalur.

Gde nalazi najveću podršku?

Imam veliku podršku. Moja sestra Shqipja, bila je i ostaće moja podrška ili bolje rečeno moja polovina, roditelji, porodica, sa ocem sam svuda, on me prati redovno, imam trenera Enver Haradinaj, Predsednik Kluba Termopan g.Lulzim Zhrella, gde sam ja član, koji me je učinio delom kluba i ja sam primer u tom klubu, moj Menadžer Arjeta Gashi, bez koje bi bilo takoreći nemoguće da budem deo takmičenja unutar, a naročito u Evropskim i Svetskim takmičenjima, Fatlindu moju prijateljicu, Društvo Down Syndrome, imam jednu vojsku iza sebe i zato se uspesi ne zaustavljaju.

Where do you find the greatest support?

I have a lot of support. My sister Shqipe has been and will remain my greatest supporter or better to say my other half. Also I get a lot of support from my parents, and my family. My dad is everywhere with me.

Others like the coach Enver Haradinaj, Head of the Club “Termopan” Mr.Lulzim Zhdrella who made me a member of the club, my manager Arjeta Gashi without whom it would be almost impossible to be part of the races here and especially in the European and World competitions, Fatlinda a friend of mine, the Down Syndrome Association, I have an army behind me and that’s why my sucesses have not stopped.

62

Çka i ofron sporti një të riu?

Sporti të bën të shëndetshëm, por unë kam gjetur diçka tjetër në sport, kam gjetur shumë shokë e shoqe, shumë miq të vendeve të ndryshme të botës, me kultura të ndryshme.

Por më të rëndësishmen që unë kam gjetur aty, është se kam takuar një djalë nga Danimarka, i cili quhet Nis. Tani jemi çift dhe shihemi shpesh.

Komuniteti nga vij unë, kemi paragjykime, dhe me keqardhje them se jam e vetmja që kam një të dashur, ndaj edhe e lidhi me mesazhin. Në sport janë gjitha të mirat.

Merruni me sport të jeni të shëndetshëm dhe mbi të gjitha ju ndihmon të shihni kultura të tjera dhe të thyeni paragjykimet. Kur keni shëndetin, të keni dhe një dashuri, pse jo? Šta pruža sport jednom mladom čoveku?

Sport te čini zdravim, ali ja sam pronašla nešto drugo u sportu, pronašla sam mnoge drugove i drugarice, mnogo prijatelja raznih zemalja, sa raznim kulturama, ali najvažnije je da sam tu pronašla jer sam srela jednog dečka iz Danske koji se zove Nis, sada smo par i viđamo se često, zajednica iz koje dolazim ima predrasuda i sa žaljenjem kažem da sam ja jedina koja ima voljenog, zato i povezujem sa porukom. U sportu su sve dorote, bavite se sportom da bude zdraviji i iznad svega pomaže da vidite ostale kulture i slomite predrasude, kada imate zdravlje imajte i ljubav, zašto da ne?

What does sports offer to youngsters, what is your message?

Sport makes you healthy, but I’ve found something else in sports, I’ve found many friends, friends of different countries around the world, with different cultures, but the most important thing is that I’ve met a boy from Denmark called Nis. Now we are together and see each other very often. The community I come from is prejudiced and I’m sorry to say that I’m the only one who has a boyfriend.

And this is my message, that in sports everything is good, take on sports to be healthy and above all it helps to see other cultures and break prejudices.

When you have health why not have also love?

SPORT

ENERGY

KEDS INVESTIME

63

ENERGY

KEDS ACADEMY

KANDIDATËT E KEDS ACADEMY IV KANË PËRFUNDUAR PJESËN TEORIKE DHE PRAKTIKE TË PROGRAMIT KANDIDATI KEDS ACADEMY IV SU ZAVRŠILI TEORIJSKI I PRAKTIČNI DEO PROGRAMA THE CANDIDATES OF KEDS ACADEMY IV HAVE COMPLETED THE THEORETICAL AND PRACTICAL PART OF THE PROGRAM

Gjatë vikendit të 18-19 marsit për pjesëmarrësit e KEDS Academy mësimet u fokusuan në historinë e energjetikës dhe u ofruan njohuri për mbrojtjen e mjedisit. Ligjërues kësaj radhe ishin profesorët nga Universiteti Boğaziçi nga Turqia.

Prof.Dr. Tamer Atabarut gjatë shpjegimit potencoi shkaktarët që ndikojnë në ndotjen e ambientit, ajrit, ujit dhe vetëdijesimin e popullatës për ruajtjen e ambientit.

Të ndarë në pesë grupe, studentët patën detyrë që të shkruajnë disa rreshta kush janë shkaktarët kryesorë të ndotjes së ambientit dhe si do të duket në vitin 2070 Kosova .

Të gjithë kishin përgatitur mjaft mirë referatin duke potencuar si shkaktarë kryesorë termocentralet e Kosovës, veturat e vjetra, industritë dhe infrastrukturën rrugore.

64

Për studentët kjo temë ishte shumë e nevojshme, sepse në të ardhmen, siç u shprehën ata, mund të jenë projektues të termocentraleve apo industrive të ndryshme.

Tokom vikenda 18-19 marta KEDS Academy nastava je fokusirana u istoriji energetike i pružena su znanja za zaštitu sredine. Predavači su i ovog puta bili profesori iz Univerziteta Boğaziçi iz Turske.

During the weekend of 18-19 March in KEDS Academy lessons focused on the history of energy and were offered insights on environmental protection.

This time lecturers were professors from Boğaziçi University in Turkey.

Prof.Dr. Tamer Atabarut potencirao je uzročnike koji uticaju u zagađenju ambijenta, vazduha, vode i osvesćivanju stanovništva za čuvanje ambijenta. Takođe preko videa su prikazani mnogi primeri oko zagađenja sredine u raznim mestima u svetu.

Prof. Dr. Tamer Atabarut lectured about the causes that affect the environment, air, water pollution and awareness of the population to protect the environment.

Razdvojeni u pet grupe, studenti su imali zadatak da napišu nekoliko redova kao će izgledati Kosovo 2070 godine i ko će biti glavni uzročnici zagađenja ambijenta na Kosovu. Svi su veoma dobro pripremili referat potencirajući kao glavnog uzročnika termoelektrane Kosova, stara vozila, industriju i putnu infrastrukturu .

Divided into five groups, the students had the task to write a short paragraph about how it will look Kosovo in year 2070 and who are the main causes of environment pollution in Kosovo. They all wrote very well- stressing out as the main causes of pollution the Kosovo power plants, old cars, industries and road infrastructure.

Za studente današnja tema je bila veoma potrebna, jer u budućnosti, kao su oni izrazili, mogu biti projektanti termoelektrana ili raznih industrija.

This topic was very necessary for students, because in the future, as they said, they could be designers of power plants or different industries.

KEDS ACADEMY

ENERGY

“Tema e ligjëratës së sotme ishte mjaft aktuale dhe e nevojshme, sepse ne si e ardhme e këtij vendi duhet të dimë të mbrojmë mjedisin e Kosovës nga ndotja. Kjo është mënyra më e mirë që në Kosovë ndotja dhe degradimi i ambientit të marrin vëmendjen e duhur”, ka thënë Valon Murati, student i Fakultetit të Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike.

Ai po ashtu ka thënë se një përparësi për studentët është që ligjëratat janë në gjuhën angleze, gjë që u ndihmon atyre të avancojnë në mësimin e gjuhës angleze.

Edhe grupi i nxënësve shprehen të kënaqur me njohuritë e reja që marrin me programin e KEDS Academy.

“Mendoj se njohuritë e reja që kam marr këtu më kanë dërguar një hap përpara. Mund të përmendi njohurit rreth Departamentit të Burimeve Njerëzore, që për ne kanë qenë krejtësisht të reja, ka thënë Diellza Babiqi, e cila vjen nga gjimnazi Gjin Gazulli nga Prishtina.

Nga ana tjetër edhe profesori Bilgin Metin gjithmonë ka fjalë të mira për nxënësit.

“Tema današnjeg predavanja je bila veoma aktuelna i potrebna, jer mi kao budućnost ove zemlje treba da znamo da zaštitimo sredinu na kosovu od zagađenja. Mi kao budući inženjeri možemo biti projektanti termoelektrana ili industrija. Ovo je najbolji način da na Kosovu zagađivanje i degradiranje ambijenta dobije potrebnu pažnju”.

On je takođe rekao da je jZavršetakedna prednost za nas studente je da su predavanja na engleskom jeziku, što unapređuje naše učenju engleskog jezika.

I grupa učenika je izrazila svoje zadovoljstvo sa novim znanjima koje dobivaju u programu KEDS Academy.

“Mislim da su nova znanja koja sam dobila ovde odveli su me korak dalje. Mogu pomenuti znanja oko Departmana Ljudskih Resursa, koje su za nas bila potpuno nova”, rekla je Diellza Babiqi, koja dolazi iz gimnazije Gjin Gazuli u Prištini.

Sa druge strane Profesor Metin uvek ima dobre reči za učenike.

“The topic of today’s lecture was quite actual and necessary because we need to know how to protect Kosovo’s environment from pollution. This is the best way that in Kosovo pollution and degradation of the environment receives proper attention.”- said said Valon Murati, student of the Faculty of Electrical and Computer Engineering.

He also said that it is an advantage for the students that the lectures are in English language, which helps them improve their English.

The group of students also expressed their satisfaction with the new knowledge that they receive in KEDS Academy program.

“I think the new knowledge that I received here has brought me a step forward. I can emphasize the knowledge about the Human Resources Department, which for us were completely new “, said Diellza Babiqi, who comes from Gjin Gazuli gymnasium in Prishtina.

Professor Metin on the other hand always has good words for students.

65

KEDS ACADEMY

ENERGY

Studentët fokusohen në menaxhim

Studenti fokusirani u menadžiranju

Students of KEDS Academy are focused in management

Gjatë vikendit të 1 dhe 2 prillit për studentët u mbajtën ligjëratat nga Prof. Dr. Meltem Özturan nga Universiteti Boğaziçi. Temat që u ligjëruan për studentët ishin: Menaxhimi i Operimeve, Menaxhimi i Inventarit, Roli dhe Fushëveprimi i Operimeve, etj.

Tokom vikenda 1 i 2 Aprila održana su predavanja za studente od Prof.

Dr. Meltem Özturan iz Univerziteta Boğaziçi. Teme koje su predavane za studente bile su: Menadžiranje Operiranja, menadžiranje Inventara, Uloga i Polje delovanja Operiranja, i dr.

During the first weekend of April 1 and 2 were held lectures for students by Prof. Dr. Meltem Özturan from Boğaziçi University. The topics which were lectured to students are: Operations Management, Inventory Management, Role and Scope of Operations, etc.

“Vikendi u KEDS kada se održavaju predavanja, su veoma atraktivne, teme su usmerene, vežbe i zadatci u grupama su veoma efektivni i predavači su veoma pripremljeni, dok povezivanje poslova koje oni izvršavaju u kompaniji sa našom nastavom mi se najviše sviđa”, kaže Vjosa Kastrati, studentkinja KEDS Academy.

“Weekends in KEDS when lectures are held, are very attractive. Topics are the right ones, exercises and group assignments are very effective and lecturers are well prepared”, said Vjosa Kastrati, KEDS Academy student.

Teme koje se diskutuju između ne uvek se tiču sa električnom energijom. KEDS Academy je raspravljala o globalnom zagrevanju, klimatskim promenama, bezbednosti na radu, kalkulisanje finansija i njihovo rukovođenje, zadnjoj tehnologiji, za način kako će postati izumitelji ili kako će otvarati nove inovativne biznise.

Topics that we discuss do not always have to do with electricity. In the KEDS Academy are discussed also issues such as global warming, climate change, safety at work, finance calculation and management of them, the latest technology, about how to become inventors or how to create new innovative businesses.

Tokom ovog vikenda za učenike je predavao Prof. Dr. Şaban Selim Şeker temu “Kontrola i merenje energije”.

During this weekend student attended lectures by Prof. Dr. Şaban Selim Şeker on topic “Control and energy measurement.”

“Vikendet në KEDS kur edhe mbahen ligjëratat, janë shumë atraktive, temat janë të qëlluara, ushtrimet dhe detyrat në grupe janë shume efektive dhe ligjëruesit janë shumë të përgatitur, ndërsa ndërlidhja e punës që ata kryejnë në kompani me mësimet tona, më pëlqen më së shumti”, tha Vjosa Kastrati, studente e KEDS Academy.

Temat që po diskutohen në kuadër të ligjëratave në KEDS Academy, jo gjithmonë kanë të bëjnë me energjinë elektrike. KEDS Academy ka diskutuar për ngrohjen globale, ndryshimet klimatike, sigurinë në punë, kalkulimin e financave dhe menaxhimin e tyre, teknologjinë e fundit, për mënyrën se si të bëhen shpikës apo se si të hapin biznese të reja inovative.

Gjatë këtij vikendi për nxënësit ligjëroi edhe Prof. Dr. Şaban Selim Şeker me temën “Kontrolli dhe matja e energjisë”.

Alban Shala nxënës nga shkolla “11 Marsi” në Prizren, u shpreh tepër entuziast me ligjëratën e fundit, duke treguar se po dëgjojnë gjëra të reja rreth matjeve të energjisë.

Ndërsa më 22 prill studentët e KEDS Academy morën pjesë në një ligjëratë më ndryshe krahasuar me herët e tjera. Ata ishin pjesë e ligjëratave mbi bashkëjetesën ndëretnike në Kosovë.

Ligjëruese ishte Maja Marković, këshilltare për Çështjet e Komuniteteve Etnike në Ambasadën e SHBA-ve në Prishtinë.

66

Alban Shala učenik iz škole “11 Mart” –Prizren bio je mnogo oduševljen sa zadnjim predavanjem, pokazujući da slušaju nove stvari oko merenja energije.

Dok 22 aprila studenti KEDS Academy ućestvovali u drugačijim predavanjim u poređenju od ostalih puta. Oni su bili deo predavanja o međuetnićkom suživotu na Kosovu.

Predavač je bila Maja Marković je Savetnik za Pitanja Etničkih Manjina u Ambasadi SAD u Prištini.

Alban Shala student from “11 March” school from Prizren feltoverly enthusiastic with the last lecture, showing that they hear new things about energy measurements.

Students of KEDS Academy participated in a different kind of lecture on April 22, compared to other times. They were part of lectures on interethnic coexistence in Kosovo.

Lecturer Maja Marković is Advisor on issues of ethnic communities at the U.S. Embassy in Pristina.

KEDS ACADEMY

ENERGY

“Kanë kaluar 18 vjet që nga lufta. Brezi juaj ka një shans dhe duhet të jetojnë një jetë normale dhe të pranojnë anëtarët e çdo komuniteti si të barabartë. Ajo që ndodhi duhet t’i përkasë së kaluarës”, tha Markoviç.

Ajo foli përgjithësisht për bashkëjetesën në Kosovë dhe përvojën personale si anëtare e komunitetit boshnjak, por edhe punën e saj në lidhje me pakicat etnike.

Po këtë ditë studentët e KEDS Academy kanë qenë pjesë e ligjëratave për të drejtat e njeriut, me fokus në të drejtat e barabarta gjinore.

Këtë temë e ka shtjelluar në detaje Flora Macula, shefe e zyrës së UN Woman dhe veterane për të drejtat e njeriut në përgjithësi, dhe të drejtat e barabarta të grave në veçanti.

“Të gjitha të drejtat e njeriut janë të pandashme, që do të thotë, qofshin ato të natyrës civile, politike, ekonomike, sociale dhe kulturore, janë të qenësishme për dinjitetin e çdo njeriu. Realizimi i një të drejte varet krejtësisht ose pjesërisht nga realizimi i të tjerave”, tha Macula.

“Prošlo je 18 godina od rata. Nove generacije imaju jednu priliku i treba da žive jedan normalan život i prihvate članove svake zajednice kao jednake. Ono što se desilo treba da pripada prošlosti “, rekla je Marković.

Ona je uopšte govorila o zajedničkom životu na Kosovu i lično iskustvo kao članica bošnjačke zajednice, ali i njen rad u vezi sa etničkim manjinama.

Takođe ovog dana studenti KEDS Academy su bili deo predavanja o ljudskim pravima, sa fokusom u jednaka polna prava.

Ovu temu je u detaljima razradila Flora Macula, šef ureda u UN Woman i veteran za ljudska prava, uopšte i jednakim pravima žena u posebnosti.

“Sva ljudska prava su nedeljiva, što znači, bili one civilne prirode, ekonomske , socijalne i kulturne, one su esencijalne za dostojanstvo svakog čoveka. Ostvarenje jednog prava u potpunosti ili delimično zavisi od ostvarenja drugih”, rekla je Macula.

“18 years have passed since the war. Your generations have a chance and need to live a normal live, and accept members of any community as equal. What happened needs to belong to the past,” said Marković.

She spoke generally about coexistence in Kosovo, and personal experience as a member of Bosniak community, but also her work related to ethnic minorities.

The same day they have been part of lectures on human rights, focusing on equal gender rights.

This topic was elaborated in detail by Flora Macula, Chief of Office of UN Women and veteran for human rights in general and the equal rights of women in particular.

“All human rights are inseparable, which is, whether they are of a civil, political, economic, social or cultural nature, are inherent to the virtue of every human being.

Consequently, they have equal status and cannot be ranked according to importance.

They are interdependent and interrelated, which means that the realization of a right depends entirely or partially on the realization of others”, Macula said.

67

KEDS ACADEMY

ENERGY

Krahas mësimeve teorike, studentët nisin orët për përvojën praktike Studentët e KEDS Academy kanë filluar edhe me mbajtjen e orëve praktike të shpërndarë në departamente të ndryshme të KEDS-it, në të gjitha distriktet. Ata kanë filluar nga leximi dhe montimi i njehsorëve, asistenca në shkyçje dhe rikyçje, e deri te mbrojtja rele dhe kontrollimi i humbjeve.

Një grup i studentëve një ditë të muajit prill praktikën e zhvilluan në rajonin e Podujevës, kryesisht në Nënstacionin 220/35/10- kV me nivelin e tensionit të lartë në Podujevë dhe në Nënstacionin10/35/kV në rajonin e Batllavës.

“Mësimet e marra në fakultet tash po i jetësojmë në praktikë. Është hera e parë që shoh një nënstacion dhe transformator kaq të madh”, tha Blerton Mustafa, student i Fakultetit Teknik.

Uporedo teorijske nastave, studenti počeli časove za iskustvo prakse Studenti KEDS Academy su počeli sa održavanjem praktičnih časova raspodeljeni u raznim departmanima KEDS-a, u svim distriktima. Oni su počeli od čitanja i montiranja brojila, do relejske zaštite i kontrole gubitaka.

Jedna grupa studenata jednog dana u mesecu aprilu praksu su držali u regionu Podujeva, uglavnom u Podstanici 220/35/10- kV sa nivoom visokog napona u Podujevu i Posatanici 10/35/kV u regionu Batlave.

“Dobijena znanja u fakultetu sada oživljavamo u praksi. Prvi je put da vidim jednu podstanicu i tako veliki tranformator”, kaže Blerton Mustafa, student Tehničkog Fakulteta.

In addition to theoretical lessons, students start the hours for practical experience The students of KEDS Academy have also begun holding practical classes distributed in various departments of KEDS, extending to all districts. They started from reading and installing meters, disconnecting and reconnection assistance, up to relay protection and loss control.

A group of students, in Apriln conducted their practical work in the Podujeva region, mainly in the 220/35 / 10- kV substation with high voltage level in Podujeva and substation 10/35/kV in the Batllava region.

“The lessons learned in the faculty are now being implemented in practice. It’s the first time I see such a big substation and transformer. “, said Blerton Mustafa, a Technical Faculty student.

68

KEDS ACADEMY

ENERGY

Përmbyllja e ligjëratave të KEDS Academy IV Përmbylljen e ligjëratave disamuajshe studentët e gjeneratës së katërt të KEDS Academy, e shënuan në mënyrë festive me një ëmbëlsirë para ndërtesës së KEDS-it.

Profesor Pinar Gökçin Özuyar te grupi i nxënësve dhe profesor Fatih Anil, nga Universiteti Boğaziçi u takoi që mbajnë ligjëratën e fundit për këtë gjeneratë.

Tema që profesor Fatih Anil shpjegoi para studentëve kishte të bëjë me marketingun dhe menaxhimin e marrëdhënieve me konsumatorë. Po këtë ligjëratë me temën e njëjtë profesori ligjëroi një javë më parë edhe para grupit të nxënësve.

Profesor Pınar Gökçin Özuyar te grupi i nxënësve po ligjëronte për zhvillimin e qëndrueshëm të shteteve dhe botës në përgjithësi, për ngrohjen globale, ndryshimet klimatike, burimet e energjisë, etj.

Kandidatët e akademisë kanë vazhduar me mbajtjen e orëve praktike nëpër departamente të ndryshme.

Završetak predavanja KEDS Academy IV Završetak nekoliko mesečnih predavanja studenata četvrte generacije KEDS Academy, obeležili na prazničan način sa jednom tortom ispred zgrade KEDS-a.

Profesor Pinar Gökçin Özuyar kod grupe učenika i profesor Fatih Anil, iz Univerziteta Bogazici , pripala je čast da održe zadnja predavanja za ovu generaciju u.

Tema koju je profesor Fatih Anil objasnio pred studentima radila se o marketingu i menadžiranju odnosa sa potrošačima. Isto predavanje sa istom temom profesor je nedelju dana ranije predavao i pred grupom učenika.

Profesor Pınar Gökçin Özuyar kod grupe učenika je predavao o stabilnom razvoju zemalja u svetu opšte, o globalnom zagrevanju, klimatskim promenama, izvorima energije i dr.

Kandidati akademije su nastavili sa održavanjem praktičnih časova u raznim departmanima.

KEDS Academy IV lectures are concluded Conclusion of several months of lectures, is marked by a celebration of the fourth generation KEDS Academy students in front of the KEDS building.

Professor Fatih Anil, from Bogazici University, held the last lecture for this generation in the field of marketing and customer relationship management.

It was a lecture with same subject that the professor has lectured a week before to the group of students.

In the other side, Professor Pınar Gökçin Özuyar was lectured for sustainable development of the countries and the world in general, for global warming, climate changes, energy resources etc.

The participants of the academy are continuing holding the practical hours in various departments.

69

ENERGY

ARGËTIM

NJË DEKADË E PROJEKTIT PËR VIZIONIN E NXËNËSVE PËR TË ARDHMEN E VENDIT TË TYRE JEDNA DEKADA PROJEKTA ZA VIZIJU UZČENIKA ZA BUDUĆNOST NJIHOVE ZEMLJE A DECADE OF THE PROJECT FOR CHILDREN’S VISION FOR THEIR COUNTRY’S FUTURE

Ka 10 vjet që në Kosovë po zhvillohet projekti për nxënësit, i quajtur Kosovision Contest, ku marrin pjesë të gjithë klasat e pesta të të gjitha përkatësive etnike në tërë territorin e Kosovës.

Në këtë konkurs kombëtar, nxënësit paraqesin punimet e tyre me vizionin për të ardhmen e Kosovës në disa lëmi, në arsim, ekonomi, mjedis, infrastrukturë.

Në këto punime me vizatim ata shprehin idetë e tyre, kreativitetin, artin.

Projekti ka karakter garues dhe shtyn nxënësit në angazhim maksimal për të treguar kreativitetin e tyre.

Kosovisioni deri në vitin 2014/2015 është mbështetur nga Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC) në Kosovë dhe Institut i PHZH (Universiteti i Formimit të Mësuesve), për të vëzhguar projektin.

Ndërsa, nga viti 2015 projekti është financuar nga Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë të Kosovës.

Ky projekt ka qenë ndër më atraktivët për shkollat fillore, në nxitjen e imagjinatës së nxënësve për ide dhe planifikim të së ardhmes.

Së bashku me mësuesit nxënësit të ndarë në grupe angazhohen dhe punojnë me muaj të tërë për të realizuar sa më mirë punimet e tyre. Pas gjithë kësaj pune vjen koha e përzgjedhjes së klasës fituese.

Klasa fituese me shumën e përfituar kontribuojnë në projekte të ndryshme, si blerjen e librave për ndonjë shkollë në vende të ndryshme të Kosovës, ndërtojnë kënde gjelbërimi, sallë sportive, etj. Këtë vit shkollor një klasë fituese nga shkolla Faik Konica, me shumën e fituar kanë botuar një libër me krijimet e vet nxënësve, me poezi dhe tregime.

Ky ka qenë edhe viti i fundit të zhvillimit të këtij projekti.

70

Ima 10 godina kako se na Kosovu razvija projekat za učenike, nazvan Kosovision Contest, gde ućestvuju svi peti razredi svih etničkih pripadnosti na celoj teritoriji Kosova.

For the past 10 years, the Kosovision Contest project is taking place in Kosova, where participate all fifth grades of all ethnicities from all over Kosovo.

U ovom nacionalnom konkursu, učenici predstavljau svoje radove sa vizijom za budućnost Kosova u nekoliko oblasti, u obrazovanju, ekonomiji, okolini, infrastrukturi.

U ovim radovima sa crtežima oni izražavaju svoje ideje, kreativnost, umetnost. Projekat ima takmičarski karakter i podstiče učenike na maksimalno angažovanje da bi pokazali njihovu kreativnost.

Kosovision do 2014/2015 godine je podržana og Švajcarske Agencije za Razvoj i Saradnju (SDC) na Kosovu i Instituta PHZH (Univerzitet Formiranja Učitelja), da bi nadgledali projekat.

Dok, od 2015 godine projekat je finansiran od Ministarastva Obrazovanja, Nauke i Tehnologije Kosova.

Ovaj projekat je bio jedan od najatraktivnijih za osnovne škole, za podsticanje mašte učenika za ideje i planiranje budućnosti.

In this national competition, students present their work with a vision for the future of Kosovo in different areas such as in education, economics, environment, infrastructure.

In these drawings they express their ideas, creativity, art. The project has a competitive character and drives students into the utmost commitment to show their creativity.

Kosovovision project up to 2014/2015 has been supported by the Swiss Agency for Development and Cooperation (SDC) in Kosovo and the Institute of Teacher Education, to monitor the project.

Whereas, starting in 2015, the project has been funded by the Ministry of Education, Science and Technology of Kosovo.

This project has been one of the most attractive ones for the elementary schools, in fostering students’ imagination for future ideas and planning.

Zajedno sa nastavnicima učenici odvojeni u grupama se angažuju i rade celim mesecima za što bolju realizaciji njihovih radova. Nakon svog ovog rada dolazi vreme izbora pobedničkog razreda.

Pobednički razred sa dobijenim iznosom doprineće u raznim projektima, kao kupovina knjiga za neku školu u raznim mestima Kosova, izgrade uglove zelenila, sportske hale i dr. Ovu školsku godinu jedan pobednički razred iz škole Faik Konica, sa dobijenim iznosom je izdao jednu knjigu sa stvaralaštvom svojih učenika, sa poezijom i pričama.

Ovo je bila i zadnja godina razvijanja ovog projekta.

Together with the teachers, group-led students engage and work for months to get their work done better. After all this work, it is selected the the winning class.

The winning class contributes to various projects, such as purchasing books for any school in different parts of Kosovo, building green areas, sports halls, and so on. This year, a winning class from Faik Konica school, with the amount earned has published a book with their own creations, with poems and stories.

This was also the last year of this project.

ENERGY

ARGËTIM

MË SHUMË RRETH KËTIJ PROJEKTI ZHVILLUAM NJË BISEDË ME MENAXHEREN E PROJEKTIT KOSOVISION CONTEST NË NIVEL KOSOVE, ARDITA KABASHI VIŠE OKO OVOG PROJEKTA RAZGOVARALI SMO SA MENADŽERKOM PROJEKTA KOSOVISION CONTEST U NIVOU KOSOVA, ARDITA KABASHI TO LEARN MORE ABOUT THIS PROJECT, WE SPOKE WITH KOSOVA PROJECT CONTEST KOSOVO PROJECT MANAGER ARDITA KABASHI

Si lindi ideja për projektin Kosovision Contest?

Projekti Kosovision Contest ka filluar si një projekt i vogël i iniciuar nga KFOR-i zviceran dhe Universiteti i Edukimit të Cyrihut në regjionin e Prizrenit para dhjetë vjetësh, për t’u bërë një garë e madhe nacionale me të gjithë nxënësit e klasave të pesta në Kosovë.

Numri i shkollave pjesëmarrëse ka qenë shumë i madh. 98% e të gjitha shkollave, klasave të pesta, ishin pjesëmarrës në këtë garë. Gjithashtu, 12 shkolla nga komuniteti serb, të cilët ende punojnë me reformat e edukimi të Serbisë, u pajtuan të marrin pjesë në këtë garë, ku programi është adaptuar pak në kontekstin e tyre lokal.

Kao je rođena ideja za projekat Kosovision Contest?

Projekat Kosovision Contest je počeo kao jedan mali projekat iniciran od švajcarskog KFOR-a i Univerziteta Obrazovanja u Cirihu u regionu Prizrena pre deset godina, da bi uradili jedno veliko nacionalno takmičenje sa svim učenicima petih razreda na Kosovu.

Broj škola učesnica je bio veoma veliki.

98% svih škola, petih razreda, bili su učesnici u ovom takmičenju. Takođe, 12 škola iz srpske zajednice, koji još uvek rade sa reformama obrazovanja Srbije, složile su se da učestvuju u ovom takmičenju, gde je program adaptiran malo u njihovom lokalnom kontekstu.

How did you come to the idea for the Kosovision Contest project?

The Kosovision Contest project started as a small project initiated by the Swiss KFOR and the Zurich University, in the Prizren region ten years ago to become a major national competition with all fifth grade students in Kosovo participating.

The number of participating schools was very high. 98% of all fifth grade schools were participants in this competition . Also, 12 schools from the Serbian community agreed to participate in this contest, where the program is slightly adapted to their local context.

71

ARGËTIM

ENERGY

Si zhvillohet Kosovisioni?

Kako se razvija Kosovision?

How is Kosovision organized?

Gara gjithnjë fillon me fillimin e vitit shkollor. Gjatë muajit shtator, mbahen sesione informative për mësimdhënës, nxënësit punojnë rreth dy muaj në disajnimin e posterit dhe japin ide të projektit duke u fokusuar në katër tema: Edukim, Infrastrukturë dhe Mjedis, Ekonomi dhe Bashkëjetesë.

Takmičenje uvek počinje sa početkom školske godine. Tokom meseca septembra, održavaju se informativne sesije za nastavnike, učenici rade oko dva meseca na dizajniranju postera i daju ideje projekta sa fokusom u četri teme: Obrazovanje, Infrastruktura i okolina, Ekonomija i Zajednički život.

Me ndihmën e mësimdhënësve, fëmijët gjenerojnë projekt ide dhe disenjojnë postera , që pastaj vlerësohen në nivel regjional. Rreth 80 klasa përkrahen financiarisht për të implementuar projektet e tyre. Ky proces ka monitorim dhe përkrahje të rregullt nga ana e mësimdhënësve. Cikli përfundon në qershor me një ceremoni përmbyllëse.

Uz pomoč nastavnika, deca generišu projekt ideje i dizajniraju postre, koje se vrednuju u regionalnom nivou. Oko 80 ratreda se finansijski podržavaju za primenu njihovih projekata. Ovaj proces ima nadgledanje i redovnu podršku od strrane nastavnika. Ciklus se završava u junu je jednom završnom ceremonijom.

The contest always begins in the beginning of the school year. During September, there are held information sessions for teachers, then students work about two months in poster design and give project ideas focusing on four topics: Education, Infrastructure and Environment, Economy and Coexistence.

Në vend të kompensimit financiar për mësimdhënësve u jepej mundësia të jenë pjesëmarrës në një program trajnimi më kompleks duke fituar deri në 60 kredite.

Umesto finansijske naknade za nastavnike se pruža mogućnost učešća u jednom složenom programu obuke dobijajući do 60 kredita.

Projekti po përmbyllet pas 10 viteve?

Projekat se završava nakon 10 godina?

Is the project is ending after 10 years of work?

Projekti zgjati një dekadë dhe ky vit ishte viti i fundit i realizimit të tij. Ne vazhdimisht kemi mbajtur shpresë që projekti do të vazhdojë edhe tri vite tjera duke u futur dalëngadalë si pjesë e kurrikulës në shkollat tona, por për shkak të ndryshimeve politike dhe pamundësisë të bëhet një vlerësim, mbase nga ana e MASHT-it, për të parë rezultatet dhe entuziazmin e fëmijëve, ky projekt fatkeqësisht përfundoi këtë vit. Vlen të theksohet që gjatë këtyre dhjetë viteve janë realizuar rreth 700 projekte shkollore, që sadopak kanë mbuluar nevojat e shkollave ose klasave fituese për një mësimdhënie më të mirë.

Projekat je trajao jednu dekau i ovo je bila zadnja godina noegove realizacije.

Neprestano smo se nadali da će se projekat nastaviti još tri druge godine ušavši polako kao deo kurikule u našim školama, ali zbog političkih promena i nemogućnosti da se izvrši jedno vrednovanje, od strane MONT-a, da bise videli rezultati i entuzijazam dece, ovaj projekat je nažalost završio ove godine. Vredi napomenuti da je tokom ovih deset godina realizovano oko 700 školskih projekata, koji donekle su pokrivali potrebe škola ili pobedničkih razreda za jednu bolju nastavu.

The project lasted a decade and this year was the last year of its realization.

We have always been hopeful that the project will continue for another three years by introducing it gradually as part of the curriculum in our schools but due to political changes and inability to make an assessment, perhaps by MEST to see the results and children’s enthusiasm, this project unfortunately ended this year. It is worth mentioning that during these ten years there have been realized about 700 school projects which, although small, have covered the needs of schools or classes for a better teaching.

Fëmijët dhe entuziazmi i tyre ishte në nivel të lartë, sepse për herë të parë në Kosovë me këtë projekt fëmijët kuptuan rëndësinë e tyre në përfshirje dhe vendimmarrje. Kuptuan se ata si pjesë e shoqërisë sonë, dinë dhe munden të kontribuojnë për një të ardhme më të mirë për vete.

Bashkëpunëtorët e terrenit janë ata të cilët gjithashtu e mbajtën gjallë këtë projekt. Puna e tyre është për çdo lëvdatë.

72

Deca i njihov entuzijazma su bili na visokom nivou, jer je po prvi put na kosovu sa ovim projektom deca su shvatila njihovu važnost u obuhvaćanje i donošenje odluka. Razumeli su da oni kao deo našeg društva, znaju i mogu doprineti za jednu bolju budućnost za sebe.

Saradnici sa terena su oni koji takođe održavaju živim ovaj projekat. Njihov rad je za svaku pohvalu.

With the help of teachers, children generate project ideas and design posters, then they are evaluated at a regional level. About 80 classes are financially supported to implement their projects. This process has regular monitoring and support by teachers.

The cycle ends in June with a closing ceremony.

Instead of financial compensation for teachers, they were given the opportunity to participate in a more complex training program, earning up to 60 credits.

Children and their enthusiasm were at a high levels, because for the first time in Kosovo, with this project, children realized their importance in getting involved and decision-making. They understood that as part of our society they and can contribute to a better future for themselves.

ENERGY

ARGËTIM

QENDRA REKREATIVE “GËRMIA” VENDI I RELAKSIMIT PËR FËMIJË RECREATION CENTER “GËRMIA”, A RELAXING PLACE FOR KIDS REKREATIVNI CENTAR “GRMIJA” MESTO RELAKSACIJE ZA DECU

Larg pluhurit të kryeqytetit, në parkun e Gërmisë gjendet Qendra Rekreative “Gërmia”, vendi ideal ku të rinjtë organizojnë aktivitete kreative e relaksimi.

Kjo qendër gjendet rreth 2 kilometra larg Prishtinës dhe ka ekzistuar aty që nga vitet 80-ta, mirëpo është rinovuar së fundi në vitin 2008.

Daleko od prašine glavnog grada, u parku Grmija nalazi se Rekreativni Centar “Grmija”, idealno mesto gde mladi organizuju kreativne aktivnosti i relaksarinje.

Ovaj centar se nalazi oko 2 kilometara daleko iz Prištine i postojao je tu od 80-tih godina, ali renoviran je zadnji put 2008 godine.

Pemët plot gjelbërim, era e freskët, shtëpizat e vogla nga druri, fushat e basketbollit e oborri i bukur, e karakterizojnë këtë Qendër Rekreative, që tash e sa kohë po bëhet vend i preferuar i shumë aktiviteteve të organizatave të ndryshme.

Qendra Rekreative “Germia”, ka objektin kryesor dhe 13 shtëpiza druri.

Shtëpizat janë mjaft komode, kanë 4 shtretër, tavolinë me karrige dhe një dollap për secilin person që qëndron atje.

Drveće puno zelenila, svež vazduh, male kučice od drva, košarkaško igralište i lepo dvotište, obeležavaju ovaj Rekreativni Centar, koji sad i neko vreme postaje poželjno mesto mnogih aktivnosti raznih organizacija.

Rekreativni Centar “Grmija”, ima glavni objekat i 13 drvenih kučica. Kučice su veoma komotne, imaju 4 kreveta, sto sa stolicama i jedan orman za svaku osobu koja boravi tamo.

Jashtë, qendra ka një oborr të bollshëm, ku të rinjtë mund të mblidhen dhe të argëtohen. Këtu gjendet gjithashtu edhe muri alpin i lartë 10 metra me 4 sipërfaqe të ndryshme. Muri shërben për t’i përgatitur të rinjtë për sportin e alpinizmit. Shumë afër qendrës gjendet edhe terreni i basketbollit, vend ky i përshtatshëm edhe për organizimin e sporteve të tjera.

Spolja, centar ima obimno dvorište, gde se mladi mogu okupiti i zabavljati.

Ovde se takođe nalzi alpski zid visok 10 metara sa 4 različite površine. Zid koristi za pripremu mladih u sportu alpinizma. Blizu centra se nalazi i košarkaški teren, mesto prihvatljivo za organizovanje i ostalih sportova.

Far from the city pollution, in “Gërmia Park”, is located the Recreation Center, which presents one of the best places for youngsters to organize relaxing and recreative activities.

This center is 2 kilometers far from Prishtina, and was first built in 80s but was renovated in 2008.

Green trees, fresh air, little wooden houses, basketball fields, beautiful gardens, characterize this Recreation Center that now is becoming a favorite place for youngsters to organize events.

Recreation Genter “Gërmia” has the main object that has 13 wooden small houses. The houses are comfortable, they have 4 beds, a desk with chairs and a closet for every person that stays there.

Outside, there is a big garden, where youngsters can gather and have fun.

Here it is placed and 10-meter alpine wall. The wall can prepare youngsters for alpinism. Near the center there is a basketball field, a suitable place for other sports too.

Kampi Pranveror

Prolečni Kamp

Spring Camp

Së fundi është organizuar Kampi Pranveror, gjatë qershorit të këtij viti që është iniciuar nga shkolla “Përparimi”.

Rreth 70 fëmijë nga 3 qendra burimore, “Përparimi” në Prishtinë, “Lef Nosi” në Prizren dhe “Nëna Terezë” nga Mitrovica, si dhe 2 shkolla të rregullta “Gjergj Fishta” dhe “Hilmi Rakovica” në Prishtinë janë bërë bashkë për 4 ditë në këtë kamp. Kampi është organizuar me qëllim që t’u mundësojë fëmijëve të këtyre shkollave të socializohen dhe shoqërohen mes vete.

U zadnjem vremenu je organizovan Prolečni Kamp, tokom juna ove godine inicirana je iz škole “Përparimi”. Oko 70 dece iz 3 izvorna centra, “Përparimi” u Prištini, “Lef Nosi” u Prizrenu i “Nëna Terezë” iz Mitrovice, kao i dve redovne škole “Gjergj Fishta” i “Hilmi Rakovica” u Prištini bili su zajedno za 4 dana u ovom kampu. Kamp je organizovan u cilju omugućavanja dece ovih škola da se socijalizuju među sobom.

Recently a Spring Camp is organized for the first time during the June of this year. It was an organization that was initiated from “Përparimi” school.

Around 70 kids from 3 special schools, “Përparimi” in Prishtinë, “Lef Nosi” in Prizren and “Nëna Terezë” from Mitrovica, and 2 regular schools “Gjergj Fishta” and “Hilmi Rakovica” from Prishtina were gathered together for four days in this camp. The camp was organized with the ideato help students socialize.

73

ARGËTIM

ENERGY

“Iniciatore ka qenë Blerina, e cila është psikologe në shkollën “Përparimi”, ku qëllimi ka qenë që të gjithë fëmijët dhe njerëzit anembanë botës, pa marrë parasysh se çfarë nevoja kanë, duhet të trajtohen të barabartë”, tha Donika Fazliu, mësuese e gjuhës angleze dhe vullnetare në këtë kamp.

Gjatë ditëve të kampit janë organizuar aktivitete dhe lojëra të ndryshme.

Të gjitha lojërat kishin për synim të argëtonin fëmijët dhe t’u ndihmonin atyre të krijonin miqësi me nxënësit e tjerë.

Fazliu përmend disa nga aktivitetet që ajo ka ndihmuar të zhvillohen në këtë kamp.

“Së pari fëmijët janë njohur dhe prezantuar me të gjithë, pastaj jemi njohur me rregullat e kampit. Ka pasur orë këndimi , vallëzimi, vizatimi, atletikë, basketboll, futboll dhe disa lojëra tjera , si hedhja e balonave të mbushur me ujë”, shpjegon ajo.

Sipas Donika Fazliut, pozitivizmi, argëtimi e të qeshurat janë ndjerë kudo në këto 4 ditë.

“Të marrësh pjesë në një kamp të tillë me fëmijë, të cilët janë me nevoja të veçanta të bënë të kuptosh shumë jetën, si dhe është kënaqësi t’i ndihmosh të tjerët dhe t’i shohësh të lumtur e të buzëqeshur”, tha vullnetarja Fazliu.

74

“Inicijator je bila Blerina, koja je psiholog u školi “Përparimi”, gde je bio cilj da sva deca i ljudi širom sveta, bez obzira na potrebe, treba da se tretiraju podjednako”, rekla je Donika Fazliu, nastavnica enegleskog jezika i dobrovoljac u ovom kampu.

Tokom dana kampovanja organizovane su razne igre i aktivnosti. Sve igre su imale za cilj da zabaljaju decu i pomognu njima da stvore prijateljstvo sa drugim učenicima.

Fazliu pominje neke od aktivnosti koje je ona pomogla da se razviju u ovom kampu.

“Prvo su se učenici upoznali i predstavljni sa svima, potom su upoznati sa pravilima kampa. Bilo je časova pevanja, plesanja, crtanja, atletike, košarke, fudbala i nekoliko ostalih igrica, kao bacanje balona punjeni vodom”, objašnjava ona.

Prema Donika Fazliu, pozitivizam, zabava i smeh su se osećali svuda u ovih 4 dana.

“Da učestvuješ u jednom sličnom kampu sa decom, koji su sa posebnim potrebama čini da mnogo razumeš život, kao i zadovoljstvo je da pomnogneš druge i da ih vidiš srećnim i nasmejanim”, kaže dobrovoljka Fazliu.

“Blerina, psychologist in “Përparimi” school started this initiative. The purpose was that kids from different places to be treated equally” said Donika Fazliu, English teacher and also Camp volunteer.

During the camp days, different activities were organized. All the games were to entertain kids, and help them create new friendship with other students.

Fazliu mentioned some of the activities that she has helped to organize in the camp.

“First, students meet and introduce themselves to each other, then they learn about the camp rules. There has been singing, dancing, and drawing classes, athletics, basketball, football and other games like the one with water balloons” said her.

According to Donika Fazliu, the positivity, entertainment, and the laughs were seen everywhere during these 4 days.

“Being part of such a camp, with kids with special needs, made me understand life better. It is a pleasure to help others and see that they are happy and smiling” said Fazliu.

Organizime të vazhdueshme

Neprestana Organizovanja

Constant organization

Përveç këtij kampi, në këtë qendër po organizohen edhe shumë aktivitete të tjera. Organizatat e ndryshme gjithmonë e më shumë janë të interesuar për hapësirat e përshtatshme që ofron Qendra Rekreative “Gërmia“.

Osim ovog kampa, u ovaj centar se organizuje i mnoge ostale aktivnosti.

Razne organizacije sve više su zainteresovane za odgovarajuće prostore koje pruža Rekreativni Centar “Grmija“.

Besides this camp, many other activities are being organized in this center.

Different Organizations are highly interested to use the facilities that “Gërmia” Recreation Center uses.

Jehona Gjurgjeala, Drejtoreshë Ekzekutive në organizatën “TOKA”, tregon që kanë organizuar disa herë kampe në këtë qendër dhe deri më tash, 200 të rinj kanë qenë pjesë e këtyre aktiviteteve.

“TOKA”, së bashku me Komunën dhe WWF Adria, ka qenë aktive në funksionalizimin e QRG-së për herë të parë gjatë luftës. Në vitin 2015 ka mbajtur dy kampe vikendi, ndërsa në vitin 2016 pesë kampe verore me tema të ndryshme edukative”, tha Gjurgjeala.

Ajo tha që hapësirat e gjelbra të kësaj qendre i bëjnë fëmijët më efektivë të mësojnë e të shoqërohen.

Jehona Gjurgjeala, Izvršna Direktorka u organizaciji “TOKA”, pokazuje da su nekoliko puta organizovali kamp u ovom centru do sada, 200 mladih je bio deo ovih aktivnosti.

“TOKA”, zajedno sa Opštinom i WWF Adria, bila je aktivna u funcionalizaciji RCG-a prvi put nakon rata. U 2015 godini održala je dva vikend kampa, dok je 2016 pet letnjih kampova sa raznim vaspitnim temema”, rekla je Gjurgjeala.

Ona je rekla da zeleni prostori ovog centra ćine decu efektnijom za učenje i druženje.

Jehona Gjurgjeala, Executive Director at “TOKA” said that they have organized camps many times in this center and until now 200 students have been part of these activities.

“TOKA, together with the Municipality and WWF Adria, have been active in the recreation center for the first time after the war. In 2015 we have held two weekend camps, while in 2016 five summer camps have been held with different educational topics”, said Gjurgjeala.

She said that the green spaces of this center help kids be more effective while learning and socializing with each other.

ARGËTIM

ENERGY

“QRG është një hapësirë e mrekullueshme për aktivitete edukative për të rinj. Në përgjithësi, të rinjtë janë më të disponuar të mësojnë gjera të reja, shoqërohen dhe bëjnë punë vullnetare kur ambienti në të cilin qëndrojnë, është i këndshëm “, tha udhëheqësja e organizatës “TOKA”.

Sipas saj, interesimi i të rinjve për të marrë pjesë në aktivitet e kësaj organizate në Gërmi, janë të mëdha.

Gjurgjeala shpjegon që organizata “TOKA” ka plan të organizojë rreth 10 kampe ndërkombëtare.

“Sivjet, “TOKA” do t’i realizojë rreth 10 kampe, tre nga të cilat janë ndërkombëtare dhe me një fokus të veçantë në vullnetarizmin edukativ”, tha Drejtoresha Ekzekutive e “TOKA”, Jehona Gjurgjeala.

Sipas saj, Qendra Rekreative në Gërmi plotëson të gjitha kushtet e nevojshme.

“QRG ofron komoditet dhe siguri maksimale për pjesëmarrësit. Qendra është e rrethuar, ka kamera dhe roje në rotacion 24 orësh”, përfundoi ajo.

“RCG je divan prostor za vaspitne aktivnosti mladih. Uopšte, mladi su više raspoloženi da uče nove stvari, druže i rade dobrovoljne poslove kada je ambijent gde borave, prijatan “, rekla je rukovodilac organizacije “TOKA”.

Prema njoj, interesovanja mladih za učestvovanje u aktivnostima ove organizacije u Grmiji, su velika.

Gjurgjeala objašnjava da organizacija “TOKA” ima u planu da organizuje oko 10 međunarodnih kampova.

“QRG is a wonderful space for youth educational activities. In general youngsters are more likely to learn new things, socialize and volunteer when their environment is pleasant” said Gjurgjeala.

According to her the interest of youngsters to participate in the activity of this organization in Germia is impressive.

Gjurlgjeala said that “TOKA” plans to organize 10 international camps.

“Ove godine, “TOKA” će ostvariti 10 kampova, tri od kojih su međunarodni i sa posebnim fokusom u dobrovoljnom vaspitanju”, rekla je Uzvršna Direktorica u “TOKA”, Jehona Gjurgjeala.

Prem njoj, Rekreativni Centar u Grmiji ispunjava sve potrebne uslove.

“RCG pruža komotnost i maksimalnu bezbednost za učesnike. Centar je ograđen, ima kamere i stražare u rotaciji 24 časa”, završila je ona.

“This year TOKA will organize 10 camps, three from them are international with a special focus in educational volunteering” said Executive Director at “TOKA”, Jehona Gjurgjeala.

According to her, the Recreation Center “Gërmia” meets all the conditions. “ Recreation Center “Gërmia” provides maximum comfort and security for participants. The center is surrounded with cameras and has guards 24-hour “she concluded.

75

ENERGY

ARGËTIM

KRIJOJE VET URADI SAM DO IT YOURSELF

76

Krijo macen tënde

Kreiraj svoju mačku

Create your cat

Udhëzimet:

Uputstva:

Instructions:

Preni format sipas mostrës në fotografi.

Vijat e ndara në fletë palosini, kështu ju filloni të krijoni trupin e maces. Ndarjen e poshtme te këmbët priteni që të mund të krijoni bishtin e maces. Palosjen vazhdoni ta bëni sipas udhëzimeve në fotografi. Macen mund ta ngjyrosni me ngjyrën që juve ju pëlqen, ose edhe ta bëni shumëngjyrëshe.

Iseci oblike prema mustri u fotografiji.

Odvojene linije u stranici savijte, tako što počinjete da kreirate telo mačke.

Donja razdvajanja kod nogu isecite da možete kreirati rep mačke. Savijanje nastavite prema uputstvima u fotografiji.

Mačku možete obojiti za bojom koja se vama sviđa, ili da je napravite u više boja.

Cut the samples as seen in the photo.

Fold the paper in the separated lines, so you can create the body of the cat. After cutting the legs you can create the tail of the cat. Than you can continue to fold the paper by following the instructions in the photo. After creating it you can color the cat with your favorite colors.

ARGËTIM

ENERGY

Krijo breshkën shumëngjyrëshe

Kreiraj raznobojnu kornjaču

Create your colorful Turtle

Udhëzimet:

Uputstva:

Instructions:

Preni mostrën sipas fotografisë. Më pas përmes prerjes me gërshërë bëni ndarjen, që të mund të krijoni shpinën e breshkës. Ndiqni fotografitë që të keni më të lehtë krijimin. Pasi ta përfundoni projektin, shpinën e breshkës ngjyroseni me ngjyra të ndryshme sipas dëshirës tuaj. Gjithashtu për t’i dhënë pamje më reale breshkës ngjyrosni fytyrën, duart dhe këmbët e saj.

Iseci mostru prema fotografiji. Potom preko sećenja makazama uradite razdvajanje, kako bi mogli kreirati leđa kornjače. Sledite fotografiju da vam bude lakše kreiranje. Pošto se završili projekat, leđa kornjače obojite raznim bojama prema vašoj želji. Takođe da bi dali realni izgled kornjači obojite lice, ruke i njene noge.

Cut the sample as shown in the photo.

By cutting in one part separate the paper, so you can create the back of the Turtle. Follow the instructions in the photo so it would be easier for you to create the turtle. After you finish the project, color the back of the turtle with your favorite colors. To give the turtle a real look, color the face, arms and legs.

77

ARGËTIM

ENERGY

KESCO ARKAT

Sistemi automatik i menaxhimit të pritjes në rend në arkat tona 78

ARGËTIM

ENERGY

Krijo oktapodin tënd

Kreiraj svoju hobotnicu

Create your Octopus

Udhëzimet:

Uputstva:

Instructions:

Preni format sipas mostrës në fotografi.

Pjesën katrore të fletës paloseni, kështu ju filloni të krijoni trupin e oktapodit. Palosjen vazhdoni ta bëni sipas udhëzimit në fotografi. Pasi të keni krijuar trupin, këmbët e prera të oktapodit duke përdorur ngjitës për letër vendosini në trup. Sytë e oktapodit mund t’i vizatoni apo t’i ngjitni. Pasi ta përfundoni oktapodin, mund ta ngjyrosni atë me ngjyrën tuaj të preferuar.

Isecite oblik prema mostri u fotografiji.

Kvadratni deo stranice savijte, tako što počinjete da kreirate telo hobotnice.

Pošto ste kreirali telo, isečene noge hobotnice upotrebljavajuči lepak postavite u telu. Oči hobotnice možete nacrtati ili zalepiti. Nakon završetka hobotnice, možete obojiti nju sa vašom poželjnom bojom.

Cut the samples as seen in the photo.

After folding the square part, you start to create the body of octopus. Than continue the steps. After you have created the body, match the leg of the octopus with its body using paper glue.

You can draw the eyes of octopus or cut and match them. After you finish the project, color it with your favorite colors.

79