30 JAAR LIKONA

De Limburgse Koepel voor Natuurstudie (LIKONA) blaast dertig kaarsjes uit. Al drie decennia werkt iedereen die in Limburg met natuuronderzoek bezig is er samen onder één dak. De provincie zorgde voor de opstart en ondersteunt de koepel. “Een succesformule, die in andere provincies navolging kent”, vertelt coördinator Luc Crevecoeur.

Wat is de bestaansreden van LIKONA?

500 VRIJWILLIGERS, MILJOENEN GEGEVENS

Anno 2021 telt LIKONA elf werkgroepen waarin in totaal 500 vrijwilligers actief zijn. De afgelopen dertig jaar verzamelden zij miljoenen gegevens. Ook het aantal gevonden soorten is indrukwekkend. In de paddenstoelengids stonden 1.760 zwammen beschreven. Tien jaar later staat de teller zelfs al op meer dan 3.000. Op de soortenlijst vinden we ook nog 2.660 verschillende kevers. En daar komen er jaarlijks nog minstens twintig bij. De bomenwerkgroep bracht al meer dan 5.000 bijzondere Limburgse bomen in kaart. In het boek Vogels in Limburg tellen we 377 vogelsoorten, de exoten niet meegerekend. Het zijn maar enkele cijfers die een impressie geven van het harde werk van LIKONA.

www.likona.be

Luc Crevecoeur: “Wij willen in de eerste plaats de biodiversiteit in Limburg in kaart brengen. Onze vrijwilligers verzamelden al miljoenen gegevens, die hun weg vinden naar publicaties zoals de Paddenstoelenatlas, de Broedvogelatlas of de Atlas natuursteen in Limburgse gebouwen. Dit najaar verschijnt Vogels in Limburg: Historiek, verspreiding, trends, verplaatsingen, een standaardwerk waarin we alle gegevens over vogels in Limburg sinds de negentiende eeuw bundelen. Er is ook een boek rond merkwaardige bomen in de maak en binnen een tweetal jaar brengen we een werk rond ongewervelden uit. Met die publicaties willen we de stelling dat de natuur achteruitgaat in de diepte onderzoeken en staven met cijfers. Tegelijkertijd kijken we ook naar wat we kunnen doen om het tij te keren. Voor dergelijke analyses werken we samen met UHasselt. De LIKONA-vrijwilligers doen dingen die niemand anders doet. Zo determineerde onze vissenwerkgroep al op 550 punten de vissen in de Limburgse beken. Dat is echt ongezien. Onze vrijwilligers vormen een onmisbare antenne op het terrein.”

Worden jullie data ook gebruikt om beleid te voeren?

Luc: “Meten is weten. LIKONA maakt altijd de brug tussen onderzoek en bescherming. We kijken hoe we onze bevindingen kunnen vertalen naar een passend beheer en naar beleid op gemeentelijk, provinciaal en Vlaams niveau. Wij sloten al overeenkomsten met landbouwers voor de Vlaamse overheid dat deed, en dat doen we nog steeds. Als we een zeldzame soort ontdekken, kunnen we heel kort op de bal spelen en meteen afspraken maken met de landbouwer, die van subsidies geniet als hij de nodige inspanningen doet om de soort te beschermen.”

Hebben jullie zo al soorten kunnen redden?

Luc: “Een tiental jaar geleden verscheen er een persbericht dat de hamster was uitgestorven in Vlaanderen, maar wij bleven volhouden dat er nog burchten in Widooie waren. Uiteindelijk kwam er, mede dankzij de inspanningen van LIKONA, een Vlaams hamsterbeschermingsplan. Soms moet je gewoon koppig zijn (lacht).”

Hoe is de sfeer binnen LIKONA?

Luc: “Onze vrijwilligers werken aan gezamenlijke doelen, waardoor er vanzelf een groepsgevoel ontstaat. Je moet geen diepgaande natuurkennis hebben om je bij één van de werkgroepen aan te sluiten. We organiseren vormingen en de meer ervaren leden nemen de jongeren op sleeptouw. Als de goesting er is, komt de rest vanzelf.”

Meer weten over de publicaties van LIKONA? Surf naar www.likona.be/publicaties

Hoe lang ben je al actief in natuuronderzoek?

André Van de Sande: “Ik ben al zestig jaar met natuuronderzoek bezig. In 1980 volgde ik een opleiding tot natuurgids. Later sloot ik me aan bij het bestuur van de natuurgidsen. Op zaterdag organiseerden we cursussen, op zondag trokken we met een groepje de natuur in. Dat begon met een uitstapje naar de Ardennen, waar we van ’s ochtends tot ’s avonds soorten determineerden. Gewapend met brood, kaas en een fles wijn kwamen we de dag door. Die daguitstappen werden op de duur weekendjes, weekjes en later zelfs maanden. Van de Eifel ging het naar de Alpen, de Pyreneeën, de Griekse eilanden, Gambia, Zuid-Afrika, Ecuador en de Galapagoseilanden.”

Hoe kwam je bij LIKONA terecht?

André: “Op 30 december 1981 kreeg ik een brief van E.H. Pater Landewald met de vraag om een paddenstoelenvereniging te stichten. Op zijn uitdrukkelijke vraag zou deze Mycolim