I BELEVINGSCENTRUM

DE SCHADUWEN VAN DE GRAVEN VAN LOON

BAILLEUL ONTWERPBUREAU (SCENOGRAFIE) - BEECK & HERMANS ARCHITECTEN (RESTAURATIE) - IMPORT.EXPORT ARCHITECTURE (ARCHITECTUUR) 850 jaar lagen ze te rusten, maar volgend jaar komen de vijfde graaf van Loon, Lodewijk I en zijn vrouw Agnes van Metz virtueel terug tot leven. Dat gebeurt in Borgloon in een nieuw belevingscentrum over 1000 jaar graafschap Loon, in een provincie die eigenlijk niet Limburg, maar Loon had moeten heten.

Graaf Lodewijk I van Loon en zijn vrouw Agnes van Metz liggen begraven in de begijnhofkapel. “Dat maakt van Borgloon dé ideale plek voor een belevingscentrum over de Loonse geschiedenis”, zegt Katrien Houbey, diensthoofd Toerisme in Borgloon. De stad brengt de graven van Loon na 1000 jaar terug tot leven in hun thuishaven. Ooit heersten de graven van Loon vanuit Borgloon over het graafschap Loon, de middeleeuwse voorloper van Limburg. De graven van Loon onderhielden goede banden met het Duitse Keizerrijk. Belgisch-Limburg beleefde tot aan de Franse Revolutie een groot deel van de geschiedenis anders dan de rest van België. In de klassieke schoolboeken komt Loon nauwelijks voor en de geschiedenis van

De graven van Graaf Lodewijk I en zijn vrouw Agnes van Metz.

Maquettes tonen hoe het Loonse rijk evolueert. Het nieuwe onthaalpaviljoen.

Loon dreigt verloren te gaan. “Vandaag de dag zijn er weinig tot geen plaatsen waar je permanent kennis kan maken met het grafelijk verleden van Limburg. En die periode is net heel belangrijk voor ons. Dus het wordt tijd dat ook het grote publiek met die rijke geschiedenis kennismaakt”, zegt Katrien Houbey.

TIJDREIZEN

Net buiten de omwalling van de middeleeuwse stad, op de waardevolle historische site aan de Graethenpoort (het vroegere begijnhof) zal in 2023 het belevingscentrum de deuren openen. Katrien Houbey: “Dit is een unieke locatie. De twee bijzondere kapellen, de neogotische kapel en de middeleeuwse begijnhofkapel, zullen gerestaureerd worden en krijgen als beschermde monumenten een nieuwe functie te vervullen. Een mooie binnentuin zal die twee delen dan met elkaar verbinden.” Er komt ook een nieuwbouw die als onthaalplek dienst zal doen. Daar krijgen de bezoekers een eerste kennismaking met de graven van Loon en worden ze warmgemaakt om de rest te ontdekken. “Hoewel we heel wat verbouwen en vernieuwen, gaan we op een respectvolle manier om met de bijzondere historische ruimtes”, verzekert Katrien Houbey. De stad heeft bewust gekozen om de plek een belevingscentrum en geen museum te noemen. Het interactieve parcours loopt door drie gebouwen uit verschillende tijdsperiodes, van recent naar oud. Als bezoeker start je in de nieuwbouw, de onthaalplek, en loop je verder langs de gerestaureerde neogotische kapel naar de middeleeuwse begijnhofkapel. Je loopt als het ware doorheen verschillende deuren van perceptie. “De middeleeuwse begijnhofkapel wordt als hoogtepunt van het bezoek beschouwd en is als oudste deel ook het diepste punt in de grond. Het is een reis door de tijd naar het ultieme eindpunt, want op die plaats ligt het graf van graaf Lodewijk I van Loon en zijn vrouw Agnes van Metz.” In opdracht van de stad Borgloon onderzoeken archeologen of het mogelijk is om de skeletten publiekelijk tentoon te stellen.

NICK CAVE

Vooraleer je tot bij de begijnhofkapel komt, maak je in de neogotische kapel uitgebreid kennis met het verhaal van de graven van Loon en hun verwanten. De rijke geschiedenis past perfect bij de rijkelijk versierde kapel. Aan de hand van een chronologisch parcours of specifieke thema’s - je kiest zelf wat je het meest ligt - komen ludieke en interessante feiten over de grafelijke periode aan het licht. Welke graaf kwam te laat op de Guldensporenslag? Dankzij wie kennen we het werk van Hendrik van Veldeke? Of wist je dat niet alleen Nick Cave gecharmeerd werd door Christina the Astonishing? Ook tijdens het graafschap Loon genoot deze Heilige Christina de Wonderbare een bijzondere status. Dat kom je bijvoorbeeld te weten bij het gedeelte, met markante religieuze vrouwen. Andere thema’s zoals grenzeloze liefde en veroveringsdrang, de impact van de wereldgeschiedenis op Loon zal je ook tegenkomen langs het belevingsparcours. De werkgroep van het belevingscentrum probeert de informatie telkens op een

Bij gebrek aan afbeeldingen kregen de graven silhouetten.

Welke graaf kwam te laat op de Guldensporenslag?

Helmen en wapens van de 11de tot in de 14de eeuw.

originele en interactieve manier weer te geven, en liefst nog met een kwinkslag naar vandaag. Hoe de graven er precies uitzagen, is nog steeds een raadsel. Daarom worden ze afgebeeld aan de hand van schaduwtheaters en silhouetten. Dat laat ruimte voor de verbeelding van de bezoekers, maar creëert ook de mogelijkheid om alles in één stijl te brengen.

ERFGOEDATTRACTIE

De stad hoopt een erg divers publiek te bereiken. “In eerste instantie mikken we op de geïnteresseerde cultuurtoerist. Ze zullen niet alleen het volledig verhaal van de Loonse of Limburgse geschiedenis te zien krijgen, maar ze kunnen ook de twee kapellen bezoeken. Dat was vroeger enkel mogelijk bij bepaalde gelegenheden. Zeker de moeite. De rijkelijk versierde neogotische kapel vormt het ideale decor voor de verhalen van de graven terwijl de begijnhofkapel in al zijn soberheid onmiddellijk de juiste sfeer creëert voor de laatste rustplaats van graaf Lodewijk I van Loon en zijn vrouw. We vinden het ook heel belangrijk om het belevingscentrum aantrekkelijk te maken voor gezinnen. We zullen daarom extra aandacht besteden aan de ontwikkeling van een interactief parcours met schaduwtheaters, animatiefilmpjes en aangepaste audioguides. Ook groepen zoals socio-culturele verenigingen en scholen zullen we met open armen ontvangen.” Borgloon, voor de niet-Limburger vooral gekend om zijn bloesems en het ‘doorkijkkerkje’, hoopt via het belevingscentrum nog meer bezoekers aan te trekken. In combinatie met het Fruitbelevingscentrum zal het belevingscentrum Graven van Loon een waardig alternatief vormen voor fietsers en wandelaars tijdens regenweer. Voor de feestelijke opening wordt gemikt op eind 2023.

Borgloon kreeg van het provinciebestuur een E-xtra²-investeringssubsidie van 1 516 684 euro om het belevingscentrum Graven van Loon te ontwikkelen. Het totaalbudget van het project bedraagt 4 229 260 euro en wordt ingezet voor de restauratie en inrichting van het belevingscentrum in de begijnhofkapel en de neogothische kapel, het ontwerp en de bouw van een multifunctioneel onthaal en de omgevingsaanleg in de besloten tuin. Het belevingscentrum opent de deuren in september 2023.

Meer info over de Graven van Loon