Programma- en festivalkrant 5 mei by Provincie Drenthe

Vrijheidvier jesamen Drenthe is dit jaar het decor voor de start van de Nationale Viering van de Bevrijding op 5 mei. De beleving van vrijheid is voor elke generatie anders. Iemand die de Tweede Wereldoorlog heeft

meegemaakt, voelt er een andere emotie bij dan iemand uit de zestiger jaren. Het Nationaal ComitĂŠ 4 en 5Â mei nodigt dit jaar samen met de provincie Drenthe iedereen uit om hierbij stil te staan.

â&#x20AC;&#x2122;14

Programma- & Festivalkrant 5 mei

inDrenthe inDrenthe

2 Vlammetjes Vrijheidsmaaltijd

Waar eet jij op 5 mei? Samen eten op Bevrijdingsdag in Assen, aanschuiven bij een Vrijheidsmaaltijd kan op de dag dat we onze vrijheid vieren. De Vrijheidsmaaltijden kunnen vanaf 17.30 uur worden genuttigd, met een toost en in goed gezelschap. Alle ingrediënten voor een mooie namiddag en avond. Iedereen kan een plaats reserveren bij de deelnemende restaurants: Xapoe, Grand-Café LIFF en Hotel van der Valk (vrijheidsbuffet). Ook in het Drents Museum worden tafels gedekt voor een Vrijheidsmaaltijd. Uniek in Nederland en speciaal voor Assen: een “veldmaaltijd” uit een Mobiele Satelliet Keuken (MSK) van Defensie. Deze keuken wordt ook ingezet in bijvoorbeeld Mali waar onze militairen straks gelegerd zijn. Aan lange tafels in de Markstraat kunt u aanschuiven voor een veldmaaltijd uit de MSK, een goed gesprek met elkaar en met de militairen over de missies. Nadere info: www.prinsessendag.nl Reserveren Vrijheidsmaaltijd: www.prinsessendag.nl/evenementen/ vrijheidsmaaltijden-2014

Jacques Tichelaar, Commissaris van de Koning in Drenthe Voor Jacques Tichelaar, Commissaris van de Koning in Drenthe, betekent vrijheid dat ieder mens recht heeft op veiligheid, een dak boven zijn hoofd, werk en brood op de plank. De kloof slechten tussen arm en rijk staat bij de commissaris hoog in het vaandel. Pas dan ontstaat er een basis waarop tolerantie kan groeien en mensen vanuit vrijheid kunnen handelen.

Gastlessen 2014

Sinds enige jaren organiseert Stichting Prinsessendag samen met het Bevrijdingsfestival Drenthe in de maand april gastlessen voor leerlingen van groep 7 van het basisonderwijs. In de gastles vertelt een burgemeester, wethouder of raadslid het verhaal van een Joods kind uit een Drentse gemeente dat wordt weggevoerd via Kamp Westerbork naar de vernietigingskampen in Duitsland en Oost-Europa. Herinneringscentrum Kamp Westerbork zorgt voor documentatie over het Joodse kind dat gewoond en geleefd heeft in de Drentse gemeente waar de aanvragende school nu staat. Met deze lessen wordt het verleden herdacht, maar krijgt vrijheid nu en in de toekomst ook betekenis. De gesprekken kunnen heel indringend zijn, vooral als kinderen vertellen wat hun grootouders in de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. In 2014 zijn voor het eerst ook gastlessen gegeven aan VMBO-leerlingen door veteranen. Zij vertellen over hun inzet bij conflictsituaties en missies wereldwijd. Hun ervaringen in bijvoorbeeld Srebrenica of Uruzgan maken diepe indruk op de leerlingen. Op www.prinsessendag.nl vind je meer info.

Vrijheidis ongehinderd kunnen kiezen DOOR

ERIC ALINK | FOTO MARTINE HOVING

Vóór Jacques Tichelaar de politiek inging, gaf hij les op een basisschool in een achterstandswijk van Leeuwarden. “Als je daar een klassengesprek over vrijheid zou houden, zou driekwart glazig voor zich uitkijken. Wat moet je met zo’n thema als je moeder met een blauw oog rondloopt, je vader aan de drank is en speelgoed ontbreekt? Praten over vrijheid is een lege huls als niet aan de eerste levensbehoeften is voldaan: werk, een fatsoenlijk huis, brood op de plank en sociale veiligheid. Anno 2014 is dit fundament niet voor alle burgers vanzelfsprekend. Wie buiten de boot valt, kan zich in zijn vrijheid beteugeld voelen.” Tichelaar ziet in de Drentse samenleving -maar ook elders in Noord-Nederlandgroepen die amper dulden dat leden zich van hen losmaken. “Zulke tegenwerking vind ik ontoelaatbaar. Vrijheid betekent immers ook dat je kennis van het onbekende mag nemen. Het blijft onze taak om een klimaat te scheppen waarin elk individu kan kiezen. Daarom moet je vrijheid aan veiligheid koppelen. Je moet iets kunnen zeggen zonder de angst dat je in een benarde positie wordt gebracht of een klap op je gezicht krijgt.”

Malaise maakt onvrij Hij is sociaaldemo-

craat, maar bovenal realist: “De verheffing waar onderwijs en cultuur voor zouden zorgen, is nog niet volledig gerealiseerd. De achterstand in werk, kennis en inkomen is nog steeds groot. Er zijn groepen in dit land waarbij de malaise van generatie op generatie wordt doorgegeven.

De kloof tussen arm en rijk groeit. Ook in Nederland. Dat is zorgelijk. Het maakt onvrij.’ Toch moet je je blijven inspannen. Waarom? Omdat malaise onvrij maakt.” Hij herinnert aan een werkbezoek dat hij met PvdA-kamerlid Marcouch bracht aan Amsterdam-Noord. “Toen we bij een Marokkaans gezin binnenstapten, week de vrouw des huizes naar achteren. Vader nam het over, zij zweeg. Gelukkig kan het ook anders, zoals het project waarbij

Marokkaanse vrouwen een werkplaats voor fietsreparaties runnen – ook dat is vrijheid. Waar ik me vooral zorgen om maak, zijn de Marokkaanse jongeren. Velen leven in twee werelden: thuis en daarbuiten. Onderwijs en werk kunnen bruggen slaan.”

Kanteling In zijn betoog gaat het vaak

over economie. Vrijheid staat daar niet los van, weet Tichelaar. “Ik zie de kloof tussen arm en rijk groeien. Die mag niet groter worden. Tegelijkertijd zie ik verminderde economische groei ook als een zegen in vermomming. Langzaam slaat de aandacht om van welvaart naar welzijn.” Hij hoopt dat die kanteling het wij-gevoel -een conditie voor vrijheid- zal versterken. “Tweemaal Oranje is het enige dat Nederland verenigt: het koningshuis en een voetbalelftal. Verder zijn we individuen, die onder vrijheid vooral ‘Ik zeg wat ik wil’ verstaan. We zenden, maar ontvangen weinig. Ik vind dat de overheid moet bevorderen dat we de balans tussen ‘ik’ en ‘wij’ hervinden.” Voor de Commissaris van de Koning raakt vrijheid vooral aan verantwoordelijkheidsbesef. Voor hem is 5 mei de dag waarop je extra beseft dat vrijheid geen natuurverschijnsel is. Of Tichelaar dat thuis al leerde? Zijn vader zweeg over de oorlog. Anderhalf jaar was hij in Duitsland tewerkgesteld – doffe ellende. Vrijheid was niet vanzelfsprekend, snapte Jacques al vroeg.

Bedreiging De grootste bedreiging van vrijheid? Tichelaar zonder aarzelen: “De vrijheid om op te roepen tot angst. Zowel uiterst links als uiterst rechts bedient zich van formuleringen voor angst op verschillende thema’s. Dat leidt tot nog grotere individualisering en de houding als-hetmij-maar-niet-raakt. Niet dat ik de vrijheid van meningsuiting zou willen beperken. Mensen laten zich in hun handelingen toch al niet leiden door wetsartikelen.” Indachtig het jaarthema Vrijheid geef je door ziet Tichelaar meer heil in “voorleven”. “Noblesse oblige,” benadrukt hij, “de bovenlaag in de samenleving moet bij uitstek het goede voorbeeld geven.”

DOOR

De prov vorige z dienen v Nationa mei in A staat bek werkt gr een kun door de ergens p Maria K beeld on en waar Een bee teert, en luisteren me op e een kam enig mo een nieu dan de v principe voorbee Daarom mede oo symboli

Het beel hoge dw uitgevoe dat met Maria K gedaan vingspro bijzonde

plaats dat is n om ren. uis en unnen

vaak r niet e kloof ag niet k verals een m slaat de welzijn.” ij-gevoel ersterken. t Nes en een viduen, wat ik ntvanid moet en ‘ik’ en

‘De bevrijding en devrijheid moeten we blijven vieren’ Op 5 mei vindt de Nationale Viering van de Bevrijding in Drenthe

Vlammetjes Hoe waardevol is vrijheid Sinds begin maart trekt een mobiele televisiestudio door Drenthe. Inwoners van alle Drentse gemeenten kunnen er hun verhaal over vrijheid inspreken. Zo ontstaat er een unieke videodatabank die de waarde van vrijheid blijvend onderstreept.

plaats, georganiseerd door de provincie Drenthe, het Nationaal Comité 4 en 5 mei en de gemeente Assen. Voor de voorzitter van het comité, Joan Leemhuis-Stout, is de 5 mei-lezing, dit jaar van de oud-president van Ierland Mary Robinson, een belangrijk moment in de cyclus van herdenken en vieren.

FOTO

CHRIS VAN HOUTS

Joan Leemhuis-Stout roemt het enthousiasme van Drenthe, alle gemeenten in de provincie en het Bevrijdingsfestival Drenthe om samen inhoud te geven aan de Nationale Viering van de Bevrijding in Assen. Elk jaar begint de Nationale

Viering van de Bevrijding in een andere provincie. Leemhuis: “Iedere provincie doet dat op een eigen creatieve wijze, met mogelijkheden om zelf inhoud en tradities zichtbaar te maken. Dit jaar wordt de 5 mei-lezing gehouden door Mary Robinson. Ze heeft diverse onderscheidingen ontvangen voor haar inzet voor vrijheid. LeemhuisStout: “Joan Robinson is een inspirerende vrouw en heeft wereldwijd een krachtige en invloedrijke stem voor de vrijheid en de internationale rechtsorde.”

Bijzonder moment Het ontsteken van het Bevrijdingsvuur door premier Rutte op het bevrijdingsfestival is een bijzonder moment. De minister-president geeft zo aan dat 5 mei staat voor het belang van

Beeldend kunstenares Maria Koijck uit Groningen was ooit op vakantie in Casablanca. Bij een stalletje kocht ze een portie escargots. Ze waren niet echt lekker, maar de slakkenhuizen vielen door hun bijzondere vorm wel op. Nu vormen de slakkenhuizen de inspiratie voor het kunstwerk Luisteren naar Vrijheid dat medio april in Assen is onthuld en waar premier Rutte op 5 mei een bezoek aan brengt, in het kader van de Nationale Viering van de Bevrijding.

DOOR

DAPHNE MEIJER | FOTO MARCEL J. DE JONG

De provincie Drenthe benaderde Koijck vorige zomer om een ontwerp in te dienen voor een kunstwerk voor de Nationale Viering van de Bevrijding op 5 mei in Assen. De Groningse kunstenares staat bekend om haar community art; zij werkt graag samen met bewoners, zodat een kunstwerk meer gedragen wordt door de omgeving dan wanneer het ing raakt ergens plompverloren wordt neergezet. lijkheids- Maria Koijck: “Ik wilde een mooi, groot waarop beeld ontwerpen dat echt iets betekent atuuren waar de bevolking in participeert. huis al Een beeld dat harmonie represenoorlog. teert, en waarin het aspect naar elkaar nd tewerk- luisteren een rol speelt. Dat bracht was niet me op een schelp. Een zeeslak bouwt al vroeg. een kamer om zich heen, waar hij op enig moment uit groeit. Dan voegt hij een nieuwe kamer toe, die groter is g van dan de vorige, volgens het wiskundige en: “De principe van de Fibonaccireeks. Een t. Zowel ient zich voorbeeld van natuurlijke schoonheid. verschil- Daarom koos ik voor de Nautilusschelp, mede ook omdat een schelp luisteren rotere symboliseert.” als-hete vrijheid Het beeld van Koijck is een zes meter perken. hoge dwarsdoorsnede van een schelp, ingen uitgevoerd in kleine vleugels van ijzer, elen.” dat met de vlakke kant naar voren staat. geef je Maria Koijck: ‘‘Het lassen heb ik samen voorlegedaan met mensen uit Assen die verslakt hij, vingsproblemen hebben gehad. Heel moet bij bijzonder was dat.’’ n.”

de vrijheid. Het ontstoken vuur is het startshot voor alle festiviteiten in het land waaronder de veertien Bevrijdingsfestivals die Nederland telt. Het Nationaal Comité wil lokale organisaties op het gebied van 4 en 5 mei graag inspireren voor de herdenkingen en de vieringen door het aanreiken van een thema. Dit jaar is dat wederkerigheid in vrijheid. Waar staat dit voor? Joan Leemhuis-Stout: “Alle burgers zijn gelijk; ze hebben rechten en plichten ten opzichte van elkaar. Besluiten worden in een democratie bij meerderheid van stemmen genomen. Toch betekent dit niet dat de meerderheid alles voor het zeggen heeft. Grondrechten beschermen de minderheid, speciaal degenen die niet gemakkelijk voor zichzelf opkomen. De wederkerigheid van rechten en plichten wordt verzekerd doordat voor iedereen dezelfde regels gelden.”

Veel Drenten hebben hun bijdrage inmiddels geleverd. Ook burgemeesters en wethouders bezochten de studio. Maar ook onbekende inwoners vertellen over hoe waardevol vrijheid voor hen is. Jong en oud geven hun visie. De ene grappig, de ander ontroerend. Een bijzondere herinnering aan de Tweede Wereldoorlog of een eigen visie op landen waar vrijheid minder vanzelfsprekend is: je ziet het via de videobank www.viervrijheid.nl. Tot en met de landelijke viering op 5 mei in Assen groeit deze website, met name door het bezoek van de mobiele studio aan alle Drentse gemeenten. Van 26 april t/m 5 mei staat de mobiele studio in De Nieuwe Kolk in Assen.

Niemandsland

Luisteren naarVrijheidin Assen

Lesbrieven Hoe participeren andere

Drenten? Er komt een lesbrief voor scholen. Via bibliotheken, scholen, verzorgingshuizen, gemeentehuizen e.a. worden vanaf begin maart daarnaast vierkante kaarten verspreid. Op deze kaart staat de vraag: Wat

betekent vrijheid voor jou? Beschrijf een moment waarop je dat hebt ervaren. Mensen beantwoorden de vraag niet zelf, maar bevragen elkaar. Ze kunnen de kaarten invullen met antwoorden. De ingevulde en ingestuurde kaarten worden ingevouwen tot windmolentjes en bevestigd aan de randen van de schelp. Op de ochtend van 5 mei zullen de windmolens draaien in de wind, bij de Vaart in Assen, waar ook het ochtendprogramma van de Nationale Viering van de Vrijheid plaatsvindt. Maria Koijck: “Ik hoop op 1500 windmolentjes. Dat zou prachtig zijn.”

In Niemandsland geven jonge dansers en acteurs van Club Guy & Roni en theater De Steeg op eigen wijze invulling aan wat vrijheid voor hen betekent. Centraal staan verhalen over de periode tijdens en vlak na de bevrijding. Een periode van hoop en blijdschap, maar ook een periode waarin dingen gebeurden waar men het later liever niet meer over had. Wraak, schaamte, ontreddering en verdriet. Ook dát was de bevrijding. Ook zó zag de vrijheid er uit. Vrijheid is niet altijd makkelijk. Het is niet alleen de vraag hoe je vrijheid verwerft, maar ook wat je ermee doet. Niemandsland werd gespeeld tijdens Rondje Cultuur 2014, georganiseerd door De Nieuwe Kolk. Zo zagen op 15, 16, 22 en 23 april alle 1.200 derdejaars leerlingen van het Dr. Nassau College, CSG Vincent van Gogh en Pro Assen deze voorstelling.

Op 4 mei om 21.00 uur is de voorstelling nog te zien in de Oosterpoort in Groningen (toegang € 12,50), en op 8 mei om 15.30 uur in De Nieuwe Kolk in Assen (toegang € 10,-). Zie voor meer info www.desteeg.info en www.clubguyandroni.nl

Aan vrijheidblijf je werken, vrijheidgeef je door “Vrijheid is voor mij gaan en staan waar je wilt. Kunnen zeggen wat je denkt en wat je vindt. Waar dan ook. En op elk moment dat je dat wilt, met respect voor anderen. Vrijheid is niet vanzelfsprekend. Vrijheid is kwetsbaar, aan vrijheid moeten we blijven werken, met elkaar en voor elkaar. Dat zijn we aan elkaar verplicht. 4 en 5 Mei zijn voor mij bijzondere dagen. Op 4 mei herdenken we hen die in de strijd om het behoud van de vrijheid zijn

Nationale Vieringvan de Bevrijding Officieel programma 5 mei, Assen Voor genodigden is er een besloten programma. Publiek is van harte welkom bij alle buitenactiviteiten. RTV Drenthe doet live verslag. 10.15 11.00

12.00 12.15 12.30 12.55 13.00

Ontvangst gasten, onder wie premier Mark Rutte, bij De Nieuwe Kolk in Assen Start programma voor genodigden, met: • Openingsfilm Luisteren naar vrijheid in Drenthe • Welkomstwoord Jacques Tichelaar, Commissaris van de Koning in Drenthe, gevolgd door de Kinderlezing door Hammoude Al-Cheikh • Toespraak door Joan Leemhuis-Stout, voorzitter Nationaal Comité 4 en 5 mei • 5 mei-lezing door Mary Robinson, voormalig Hoge Commissaris van de Mensenrechten • Optredens van het Noord Nederlands Orkest, Ellen ten Damme, blokfluitist Erik Blokgraaf en Au bain Marie. Bezoek aan buitenprogramma Drentse gemeenten door premier Rutte en zijn gevolg, buiten bij de Nieuwe Kolk Premier Rutte hangt een kaart in het kunstwerk Luisteren naar Vrijheid aan de Kop van de Vaart, op de achtergrond oude schepen Verplaatsing naar Bevrijdingsfestival Toespraak premier Mark Rutte vanaf de Jupiler main stage Ontsteken van het Bevrijdingsvuur door de premier, start van het Bevrijdingsfestival

Historische schepen in de Vaart

Van 3 tot en met 5 mei is er een vloot van vijftien historische schepen te bewonderen die liggen aangemeerd aan de Kop van de Vaart. Op zaterdag 3 mei vinden er rondom de schepen tal van activiteiten plaats. Zo is er een markt met kraampjes, een optreden van theatergroep NiznO die het stuk Bagage spelen over een gevluchte familie

en is te horen hoe oude, bijzondere scheepsmotoren klinken. Het geheel wordt muzikaal aangekleed met scheepskoor Bij Nacht en Ontij en een optreden van het Drents Senioren Orkest.

gevallen, herinneren en delen we persoonlijke verhalen. En op 5 mei vieren we de bevrijding. Dat is een echte feestdag waarop we de vrijheid vieren. Dat wij in ons land niet bang hoeven te zijn voor vervolging vanwege overtuiging of afkomst. De landelijke start van bevrijdingsdag is dit jaar in Assen met het ontsteken van het bevrijdingsvuur op het festivalterrein bij de Baggelhuizerplas door de MinisterPresident. Hét startsein voor de vele

activiteiten op de festivals in ons land en in Assen. Op de Kop van de Vaart staat het kunstwerk ‘Luisteren naar Vrijheid’ van kunstenares Maria Koijck, dat onze boodschap uitdraagt: aan vrijheid blijf je werken, vrijheid geef je door!” Mevr. C. Abbenhues, Burgemeester van Assen

Manifestatie op plein voor de Nieuwe Kolk en langs De Vaart nz

Interactief buitenprogamma twaalf Drentse gemeenten Op het plein voor de Nieuwe Kolk en langs de Vaart nz verzorgen de twaalf Drentse gemeenten en enkele organisaties van 10.00 tot 14.00 uur een voor iedereen toegankelijk, gevarieerd buitenprogamma rond het thema ‘Vrijheid geef je door’. Premier Rutte bezoekt de manifestatie met zijn gevolg om 12.00 uur, nadat het officiële programma binnen in de Nieuwe Kolk is afgelopen.

De gemeente Assen geeft vrijheid een gezicht door het gebruik van sensortechnologie in combinatie met het 5 mei-kunstwerk. Tien jonge meiden, de Sensitive Girls of Freedom, lopen rond in kostuums waarin sensoren zijn verwerkt die bij verschillende bewegingen en aanrakingen oplichten. Met de sensoren zullen ook geluidsdecors worden gemaakt. De gemeente Aa en Hunze speelt een interactief spel rond de millenniumdoelen, in 2000 opgesteld door de lidstaten van de VN om vóór 2015 belangrijke vooruitgang te boeken op het gebied van armoede, onderwijs, gezondheid en milieu, belangrijke aspecten voor vrijheid. De gemeente Borger-Odoorn verstrekt op luchtige wijze informatie over Geopark de Hondsrug. Ook zijn er grote ‘stenen mannen’ te zien -op stelten- en wordt er een (opblaasbaar) hunebed neergezet. De gemeente Coevorden laat mensen fietsen (spinnen) en via een film zien wat er rond toerisme en ondernemen gebeurt in deze grensregio. Kinderen van de school De Nieuwe Veste zijn bezig met een uitwisseling met een school uit Duitsland en laten aan de hand van dans, muziek en theater zien dat vrijheid ook staat voor over grenzen heen kijken, samenwerken. De gemeente Emmen presenteert, samen met dierenpark Emmen, machinefabriek Emmen en de Stenden Hogeschool een programma rond het thema Maken (duurzaam bouwen) en Meemaken. Bij de gemeente Hoogeveen kunt u een “ontdek je plekje in de eigen omgevingfietstocht” maken, een initiatief van drie dorpen die hier zelf kunstenaars en ondernemers bij hebben betrokken. Het traject zal worden geprojecteerd op beeldscherm en voert langs kunstobjecten, dorpshuizen en oorlogsmonumenten. Het publiek fietst op spinningfietsen mee en kan zo met Hoogeveners kennismaken.

De gemeente Meppel verzorgt een poppenspel, in samenspraak met het publiek. Een pop zal flyers uitdelen over het Internationale Poppen en figurentheaterfestival (september 2014). De gemeente Midden-Drenthe heeft een tent voor kinderen en voor volwassenen. Via een interactieve toneelvoorstelling volgt u de ontwikkeling van het zuivelgebruik in Nederland (van een tekort in WO II, naar een overdaad nu). In de kindertent staat o.a. een nepkoe die gemolken kan worden. De kinderen kunnen hiermee een melkdiploma verdienen. De gemeente Noordenveld presenteert een programma rond het thema Gezond ouder worden, met dank aan de medische technologie. Er wordt o.a. informatie verstrekt over Lifelines, een onderzoek naar ziekten, lijfstijl en gewoonten over drie generaties. Brengt onze gezondheidszorg ons vooral meer vrijheid, met langer zelfstandig wonen, of creëren we zo ook nieuwe vormen van afhankelijkheid? De gemeente Tynaarlo benaderde een kunstenares die het begrip ‘vrijheid’ heeft onderzocht. In Tynaarlo werden in de oorlog veel onderduikers opgevangen. De kunstenares stelde aan de huidige bevolking de vraag of zij nu, anno 2014, bereid zouden zijn om onderduikers in hun huizen op te vangen en daarbij een stukje ‘vrijheid’ in te leveren. Namens de gemeente Westerveld speelt de Shakespearegroep een aantal keren scenes van drie minuten uit het stuk Midzomernachtdroom. De gemeente De Wolden profileert zich als Drentse paardengemeente door het laten zien van films over de hippische weken, met in de tent een rood plastic paard. Verder zijn ook het Anti-Discriminatie bureau en de bibliotheek Assen aanwezig met de Vier Vrijheid Tour, een mobiele studio waarin iedereen zijn/haar verhaal van vrijheid kan vertellen.

5 MEI 2014 BEVRIJDINGSFESTIVAL DRENTHE

Dankzij de onvoorwaardelijke inzet van liefst 90 vrijwilligers, de steun van diverse sponsoren en Van Gelder Events en Catering is stichting Bevrijdingsfestival Drenthe in staat om op 5 mei een geweldig, gratis toegankelijk bevrijdingsfeest te organiseren. Naast een spannend en divers muzikaal programma voor jong en oud is er ruime aandacht voor de betekenis en het belang van vrijheid en democratie. Tot ziens op 5 mei aan de Baggelhuizerplas in gastvrij Assen! Kijk voor meer informatie op www.bevrijdingsfestivaldrenthe.nl. Bestuur stichting Bevrijdingsfestival Drenthe

DOUWE BOB: “WE MOETEN BESEFFEN DAT WE VRIJ ZIJN.” In de zomer van 2012 won Douwe Bob de titel ‘De Beste Singer Songwriter van Nederland’. Met zijn debuutalbum ‘Born In A Storm’ met daarop onder meer de hit ‘You Don’t Have To Stay’ profileert Douwe Bob zich als een authentieke en talentvolle artiest. Douwe Bob is dit jaar ‘Ambassadeur van de Vrijheid’ en dat vindt hij een eervolle functie. Douwe Bob: “We moeten beseffen dat we vrij zijn.”

PROGRAMMA JUPILER MAINSTAGE

VAN VELZEN VanVelzen is bekend van hits als ‘Baby Get Higher’ en ‘When Summer Ends’. Hij won verschillende awards van 3FM, TMF en 100%NL. Ook was VanVelzen jarenlang jurylid van The Voice of Holland. De Nederlandse muzikant zal samen optreden met de Congolese ster Innocent Balume, die hij heeft ontmoet toen hij Congo bezocht in het kader van het vredesproject ‘Music above Fighting’.

5 VOOR 5 MOMENT Om 5 voor 5 staan alle Bevrijdingsfestivals een moment stil bij de vrijheid in Nederland. Via tv-schermen worden alle Bevrijdingsfestivals in Nederland met elkaar verbonden. Het live-optreden van de Handsome Poets wordt dan onderbroken voor een filmpje van het vrijheidsnummer ‘Dance The War Is Over”. En dat lied is van diezelfde Handsome Poets, die op dat moment in Assen op het podium staan.

MOOI WARK De bekendste boerenrockband uit Drenthe, die al ruim 20 jaar zalen, feesttenten en festivals platspeelt. De formatie is opgericht door zanger/gitarist Bert Koops en heeft vele hits gescoord, die op elk feest door duizenden bezoekers worden meegezongen. Tijdens hun opzwepende optredens worden de grote hits afgewisseld met nieuw materiaal.

HET GOEDE DOEL

12.00 12.15 12.30 12.45 13.00 13.15 13.30 13.45 14.00 14.15 14.30 14.45 15.00 15.15 15.30 15.45 16.00 16.15 16.30 16.45 16.55 17.00 17.15 17.30 17.45 18.00 18.15 18.30 18.45 19.00 19.15 19.30 19.45 20.00 20.15 20.30 20.45 21.00 21.15 21.30 21.45 22.00 22.15 22.30 22.45 23.00 23.15 23.30 23.45 24.00

SENA TALENT STAGE

EKO DANCE STAGE DONERO MISTER MIX TOM SAWYER

JILDOU DUIVEN DOUWE BOB PREMIER - DOUWE BOB

DER HELM

CUZCO

A SILENT EXPRESS SUPREME GENTLEMEN

BLACKBRIAR

KRYSTL

STEFF DA CAMPO

WE FALL SLOWLY FUNKERMAN HANDSOME 5

VOOR

MOMENT

POETS ASINO ZOWAT! RUM & SKUNK ERIC VAN KLEEF

NAT LOOP

KUNS MIDG KUN 13.40 -5V

VAN VELZEN & FRIENDS DANI-L MEBIUS RED WOOD PARK BLUE JACOB VAN HAGE HET GOEDE DOEL TOYCAR TAXI LUCIEN FOORT

LOOKAPONY

MOOI WARK SKITZOFRENIX ADAM & THE RELEVANTS

S.U.N. PROJECT

VUURWERK SHOW

Het Goede Doel is het geesteskind van componist Henk Temming en tekstschrijver Henk Westbroek. Zij begonnen de band in 1979, samen met bassist Sander van Herk. De band groeide uit tot één van de meest succesvolle Nederlandse popgroepen ooit. Ze scoorden in de jaren 80 grote hits met ‘België’, ‘Vriendschap’ en ‘Alles Kan Een Mens Gelukkig Maken’ (met René Froger).

VUURWERK SHOW

KRYSTL

VUURWER

Haar hit ‘Golden days’ was te horen in de Martini-commercial en was daardoor regelmatig te horen op tv. Krystl is gezegend met een indrukwekkende stem en bezit meerdere muzikale talenten. Dat leverde haar een Edison Award op voor Beste Nieuwkomer in 2011. Eind 2013 bracht Krystl haar tweede album ‘Undefeatable’ uit. Hiervoor werkte ze samen met songschrijvers en muzikanten die ook hebben gewerkt voor o.a. Adele, Anouk, Lily Allen en Paul McCartney.

PREMIER RUTTE ONTSTEEKT OM 13.00 UUR HET BEVRIJDINGSVUUR VANAF DE JUPILER MAINSTAGE! PEPSI HEROES STAGE

STATE OF THE ART

OPENINGSACT SAURUS EN STX

13.20 - PREMIER

JUPILER MAINSTAGE

VOORSTELLING BAGAGE

MEREL MARCUSE

LOOPACT i-PUPPETS

B4 WESSEL KLOOSTER MIDGET ACADEMY

VOORSTELLING BAGAGE

NATHAN GREEN

LOOPACT SAURUS

SCHOOLBAND VINCENT VAN GOGH

VOORSTELLING BAGAGE

TIJMEN & EMMA

VOOR

RAYVANO EKO DANCE STAGE

HANGOVER PARADISE

MOMENT LOOPACT i-PUPPETS

LOOPACT SAURUS

MOMENT

SENSATIONAL SECOND COUSINS NOWADAYS PEPSI HEROES STAGE

PARK BLUE

OUDER DAN 18? HAAL EEN POLSBANDJE TOYCAR TAXI

Per 1 januari 2014 mag aan jongeren onder de 18 jaar geen alcohol worden geschonken. Aan de bar kan bij twijfel worden gevraagd om je identiteitskaart. Bevrijdingsfestival Drenthe maakt het bezoekers makkelijk(er) met een 18+ tent op het festivalterrein. Je laat hier je Identiteitskaart zien. Ben je 18 jaar of ouder, dan krijg je een 18+ polsbandje. Aan de bar laat je dit polsbandje zien en dan kun je drankjes bestellen. Lekker snel en makkelijk. We regelen dit dus niet bij de ingang, waar anders lange rijen ontstaan, maar bij een speciale 18+ tent op het terrein tegenover het EKO Dance Stage podium. Waar dat is, zie je hierboven.

GREG REKUS (CAN) PAPAFORMIGAS

BOKSER

RK SHOW

VUURWERK SHOW

S.U.N. PROJECT

VUURWERK SHOW

Het Duitse S.U.N. Project wordt de meest spectaculaire act die ooit in Assen heeft opgetreden. De groep bestaat al sinds 1996 en zorgt voor een zeer interactieve sfeer tussen podium en publiek. Binnen de Psytrance-scene is S.U.N. Project één van de meest gevraagde acts ter wereld. Ze staan garant voor krachtige muziek, waar af en toe ook een catchy gitaar riff wordt gespeeld.

LUCIEN FOORT Bekend geworden als radiomaker bij BNN. Hij scoorde zijn eerste wereldhit in 1991 met het nummer ‘Quadrophonia’. In 2001 ging Lucien maandelijks draaien in club Gatecrasher in Sheffield en speelde hij op Dance Valley op Ibiza. Tegenwoordig deelt hij overal ter wereld podia met Hardwell, Tiësto en Armin van Buuren. Lucien Foort schreef onder meer het anthem voor Dance Valley in 2012.

FUNKERMAN Een internationaal hooggewaardeerde DJ uit Breda. In 2004 richtte hij samen met Raf Jansen en producer/DJ Fedde le Grand het succesvolle label Flamingo Records op. Funkerman scoorde op dit label enkele dikke hits waarvan ‘Speed up’ en ‘Wheels In Motion’ platen zijn die elke DJ over de hele wereld in zijn platentas heeft zitten.

SKITZOFRENIX

THANi-PUPPETS GREEN PACT STBENDE GET NSTBENDE ACADEMY 2O+ 1R 3 VERTREK 5 V OPREMIER 5

Skitzofrenix is een Dirtyhouse-DJ die remixen maakt voor bijvoorbeeld Laidback Luke, Baggi Bagovic, Don Diablo en Icona Pop. Hij werd bekend door zijn hit met Sidney Samson ‘You Don’t Love Me’. Zijn laatste hit ‘Clap’ kwam uit onder het label van Hardwell, de nummer één DJ van de wereld.

De Olympische Spelen van Londen werden in 2012 elke avond afgesloten met de heerlijke sound van de Handsome Poets-hit ‘Sky On Fire’. De Nederlandse Indie-popband heeft opgetreden op o.a. Lowlands, Solar en Concert At Sea. Handsome Poets brak in 2010 door met de hit ‘Dance (The War Is Over)’ en is 3FM Serious Talent geweest.

HANDSOME POETS

PLEIN VAN DE VRIJHEID Op het Plein van de Vrijheid ontmoet je mensen die zich inzetten voor de vrijheid van ons en die van anderen. Je kunt zelf bijdragen aan de vrijheid van een ander door het Plein van de Vrijheid te bezoeken. Je treft hier de volgende organisaties aan. AMNESTY INTERNATIONAL

Ieder jaar sluit Nederland duizenden mensen op in vreemdelingendetentie, waar ze behandeld worden als criminelen. De Nationale Ombudsman en het Anti-Foltercomité van de Raad van Europa hebben harde kritiek geuit op het Nederlandse vreemdelingendetentiebeleid, maar de regering doet hier niets mee. Amnesty International wil een einde maken aan het automatisch gevangenzetten van vreemdelingen en een menselijk detentieregime.

SENA

Sena – de organisatie die de rechten voor artiesten en producenten regelt – is op alle Bevrijdingsfestivals aanwezig met een podium voor regionaal, aanstormend muziektalent: de Sena Talent Stages. Sena zet zich, samen met regionale poppodia en organisaties al jarenlang in voor jong, regionaal talent.

NATIONAAL COMITÉ 4 EN 5 MEI

MINISTERIE VAN BZK

STICHTING VLUCHTELING

DEFENSIE

Op 5 mei vieren we niet alleen onze eigen vrijheid, maar bezinnen we ons ook op onvrijheid elders. Wereldwijd lijden miljoenen mensen onder gewapende conflicten en schending van mensenrechten. Via de Bevrijdingsfestivals in de twaalf provincies, hoofdstad Amsterdam en Hofstad Den Haag staan we hierbij stil. Het motto van 2014: Vrijheid geef je door. Kijk voor meer informatie over het jaarthema op www.4en5mei.nl.

VFONDS

SHELTERBOX

STICHTING MOED

Stichting Vluchteling zet zich in voor vluchtelingen in 23 landen door te zorgen voor schoon drinkwater, onderdak, noodvoeding en medische zorg. Als vluchtelingen kunnen terugkeren, zorgt Stichting Vluchteling dat dit veilig gebeurt en biedt zij steun bij het opbouwen van een nieuw bestaan.

Het vfonds (Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg) richt zich op erkenning van oorlogs- en dienstslachtoffers van de Nederlandse overheid. Daarnaast stimuleert het vfonds projecten over democratie, mensenrechten en de internationale rechtsorde om zo het maatschappelijk debat over vrede en veiligheid een impuls te geven. ShelterBox zet zich in voor mensen die getroffen zijn door (natuur)rampen. Slachtoffers krijgen zo snel mogelijk na een ramp een grote groene box, met onder andere een familietent die voor een periode van minimaal zes maanden onderdak biedt. Sinds de oprichting in 2000 is ShelterBox actief geweest in meer dan 90 landen, bij ruim 200 rampen, waarmee ruim 1 miljoen mensen zijn geholpen. MOED is een initiatief van de Landelijke StichtingTegen ZinloosGeweld. Op 5 mei vragen ze aandacht voor de oorzaken en gevolgen van pesten en geweld en de filosofie achter zinloos geweld. Bij de infostand deelt Moed lieveheersbeestjes uit!

MELDPUNT DISCRIMINATIE DRENTHE

Iedereen die in Nederland woont, heeft recht op gelijke behandeling (Grondwet, artikel 1). Toch worden sommige mensen anders behandeld vanwege leeftijd, huidskleur, geslacht, handicap, geloof of seksuele voorkeur. Het Meldpunt Discriminatie Drenthe wil discriminerende uitingen en gedragingen voorkomen, signaleren en bestrijden, in het belang van alle inwoners en bezoekers van Drenthe.

TIBET SUPPORT GROEP

Als kenniscentrum in Nederland steunt de Tibet Support Groep het Tibetaanse volk in zijn streven naar zelfbeschikking. Zij zet zich in voor internationaal erkende mensenrechten en democratische vrijheden voor de Tibetanen.

WE FASHION

Samen leven en wonen, in een democratische rechtsstaat, met een slagvaardig bestuur is de missie van BZK. Burgers moeten de overheid kunnen vertrouwen. BZK draagt eraan bij dat burgers kunnen wonen in betaalbare, veilige en energiezuinige woningen in buurten waar iedereen meetelt en meedoet en het prettig leven is.

Met mensen en middelen draagt de Koninklijke Luchtmacht/Defensie elke dag actief bij aan vrijheid en veiligheid, in binnenen buitenland. Om jaarlijks onze vrijheid te vieren, vliegt de Luchtmacht op Bevrijdingsdag de ambassadeurs van de Vrijheid met helikopters door het hele land om zoveel mogelijk optredens te kunnen verzorgen. WE Fashion verbindt zich ook dit jaar weer aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei, door productie en distributie van het Freedom t-shirt. Het shirt is ontworpen door Jan Taminiau en is geïnspireerd op het jaarthema ‘Vrijheid geef je door’. Alle 5.000 vrijwilligers van de 14 Bevrijdingsfestivals dragen dit collectors item, dat ook te koop is via de WE-stores en de website.

BUSVERVOER Op 5 mei rijden er pendelbussen van Drenthe Tours vanaf meerdere locaties in Drenthe naar het festivalterrein bij de Baggelhuizerplas in Assen. Een retourtje voor de pendelbus kost 5 euro. De pendelbussen rijden naar het Bevrijdingsfestival in Assen tot de halte na de rotonde achteraan de Zoom. Kijk op www.bevrijdingsfestivaldrenthe.nl voor alle tijden en opstapplaatsen. Vanaf 23.30 uur staan er extra bussen stand-by voor de terugweg. Chauffeurs tellen de passagiers, op grond daarvan bepalen ze de capaciteit voor de terugweg. Samen uit, samen thuis!

PARKEREN Rondom het festivalterrein zijn verschillende parkeervelden waar auto’s geparkeerd kunnen worden. Vanaf de Witterhoofdweg word je opgevangen door verkeersbegeleiders die je naar een parkeerveld verwijzen. Wij adviseren iedereen om met de fiets of het openbaar vervoer te reizen. Fietsers kunnen direct naast het festivalterrein parkeren. Ook fietsers worden begeleid door verkeersbegeleiders.

9 Vlammetje

5 Mei-lezing Mary Robinson

NiznO speelt ‘Bagage’ Tussen 9 april en 5 mei rijdt een gezin in een autootje door Drenthe. Ze zijn op de vlucht, afkomstig uit Illyirië. Hals over kop hebben ze hun huis verlaten, op zoek naar een nieuwe verblijfplaats, een nieuwe identiteit en nieuwe buren. Maar ja, hoe doe je dat?

‘Vrijheidis zó kostbaar

voor degenen die haar niet hebben’ DOOR

Theatergroep NiznO speelt de modulaire voorstelling ‘Bagage’. Het voertuig waarin de acteurs spelen symboliseert de tocht van een vluchteling, die op zijn vlucht steeds meer spullen moet achterlaten. Spullen, die staan voor verhalen. Elke koffer staat voor een verhaal… De Illyriërs zijn verhalenverzamelaars. Verhalen van een vlucht, verhalen van een oorlog, verhalen door de ogen van slachtoffers en daders, verhalen die verteld worden via muziek, woorden, liederen, beweging of objecten. NiznO speelt een speciale theaterversie op 4 mei in Theater De Nieuwe Kolk om 21.00 uur, na de dodenherdenking. Reserveren kan via www.dnk.nl. Op 5 mei rijdt het ‘Bagage’-autootje eerst door Assen om ‘s middags op te duiken op het festivalterrein in Baggelhuizen.

TINE VAN HOUTS | FOTO JENNIFER O’GORMAN

Mary Robinson, oud-president van Ierland, verzorgt dit jaar in Assen de 5 mei-lezing. Vrijheid is de basis van de indrukwekkende internationale carrière van de voormalige Hoge Commissaris voor de Mensenrechten.

Mary Robinson is net terug uit Addis Abeba, even in Dublin, op weg naar New York als ik haar vraag wat vrijheid voor haar betekent. Ze citeert onmiddellijk, uit haar hoofd, de Girl Declaration, de verklaring van vijfhonderd arme meisjes uit landen over de hele wereld:

het jaar dat Martin Luther King werd vermoord. De burgerrechtendemonstraties uit die tijd maakten veel indruk op haar. Robinson: “En dan was er mijn grootvader, hij was advocaat. Een man met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Ook hij heeft me sterk beïnvloed.”

Ik ben niet op deze aarde gezet om onzichtbaar te zijn Ik werd niet geboren om geweigerd te worden Ik heb niet het leven gekregen om het bezit van iemand anders te zijn Ik ben van mezelf Ik heb een stem en die zal ik gebruiken.

Eerste vrouwelijke president Ze won jong een Ierse Senaatszetel, maar bleef vooral als progressief advocaat actief. Ze heeft zo veel kunnen veranderen in het katholieke, behoudende Ierland van die dagen waarin zaken als echtscheiding, anticonceptie en homoseksualiteit volgens de Ierse grondwet illegaal waren. Haar pleidooien voor Ierse cliënten bij het Europese Hof voor de Mensenrechten droegen bij aan de modernisering van de Ierse wetgeving. Toen Mary Robinson in 1990 tot eerste vrouwelijke president van Ierland werd gekozen, besloot ze om van deze ceremoniële functie een presidentschap met een doel te maken. ‘’Ik wilde een morele stem hebben, dat is het allerbelangrijkste voor een leider. Nelson Mandela gaf het goede voorbeeld in zijn eigen leven: hij vergaf zijn vijanden.”

Robinson, voormalig president van Ierland en oud-Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties is advocaat, gespecialiseerd in de mensenrechten. In haar vijf jaar als Hoge Commissaris bezocht ze meer dan honderd landen waar de mensenrechten met voeten werden getreden, vaak met gevaar voor eigen leven. Robinson: ‘’Of het nu om Tsjetsjenië ging of een land in Afrika, ik wilde altijd van de slachtoffers zelf horen wat er speelde voordat ik erover bij de VN ging rapporteren. Ik probeer zo de stemmen van anderen te laten horen.” Haar leven leest als een aaneenschakeling van topbanen, een klassieke carrièrestructuur: “Ik had mijn leven helemaal niet gepland. Als jong meisje op het Ierse platteland in de jaren vijftig had je, als je niet artistiek was, twee carrièremogelijkheden: non worden of trouwen. Ik besloot om non te worden, maar de moederoverste, zei: ‘Mary, kijk eerst maar eens een jaar in de wereld rond.” Robinson ging naar Parijs, studeerde vervolgens rechten in Dublin en kreeg een beurs voor Harvard. Dat was in 1968,

Herdenken in Ierland “Ierland kent geen

4 en 5 mei, wij herdenken onze gevallenen op de tweede zondag in juli. Van de Tweede Wereldoorlog herinner ik me de verhalen van mijn ouders over hoe hard het dagelijkse leven was en dat ik als baby (ze werd in 1944 geboren) een bonnenboekje had. Ierland was officieel neutraal in de Tweede Wereldoorlog.” Robinson hamert op het belang van vrijheid. “Net onder de oppervlakte van mijn geest heb ik verschrikkelijke herinneringen: verkrachtingen, verminkingen, vreselijk geweld. Maar ik was altijd zó onder de indruk van de moed en de veerkracht van de mensen ter plekke, hoe hard ze moesten vechten voor de mensenrechten. Vrijheid is zó kostbaar voor degenen die haar niet hebben, dat moeten we ons blijven herinneren, vooral in West-Europa.”

“Soms ben ik ongeduldig, ik ben niet iemand van: het glas is half vol. Je kunt ook met een paar druppels werken hoop geven, en dat brengt energie. Bisschop Tutu zegt altijd: ‘Ik ben geen optimist, ik ben de gevangene van de hoop.” Wie is Mary Robinson?

‘Het gaat om

de waarde en de

waardigheid van ieder mens.’

Over haar huidige werk voor de Verenigde Naties in Afrika zegt ze: “Je moet mensen een raamwerk geven, met een zichtbaar vredesdividend voor iedereen. Zo creëer je hoop op vrede, veiligheid, samenwerking en ontwikkeling. Het gaat om de waardigheid van ieder mens in grote en in kleine plaatsen.’’

Transformerend leiderschap Wat moeten we doen om in de toekomst de vrijheid te waarborgen? “Het probleem is dat er in West-Europa nu een gebrek aan vertrouwen is in justitie en politici. Met het gevaar van de hoge werkloosheid -vooral onder jongeren-, moeten we de uiterst rechtse partijen goed in de gaten houden en migranten en minderheden waardig behandelen.” Robinson wil de komende tien jaar al haar krachten inzetten voor klimaatbescherming en internationale vrede: “We hebben transformerend leiderschap nodig, op weg naar een veilige wereld voor onze kleinkinderen.” Ze laat de moed nooit zakken:

Mary Robinson (1944, Ierland) studeerde rechten in Dublin, deed haar MA in Harvard in 1968 en keerde terug naar Dublin als advocaat van vooral mensenrechtenkwesties. In 1969 werd ze in de Senaat gekozen. Ze behield haar zetel twintig jaar lang. Van 1990-1997 was ze de eerste vrouwelijke president van Ierland. In de jaren 1997-2002 was ze Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties. Sindsdien woont ze weer in Dublin waar ze als advocaat werkt en haar eigen stichting heeft: de Mary Robinson Foundation-Climate Justice. Sinds 2013 is ze speciale VN-afgezant voor het gebied van de Grote Meren in Afrika. Ze is getrouwd met Nick Robinson, advocaat en cartoonist, heeft drie kinderen en vier kleinkinderen.

AanmoedigingsprijsOorlogsmonumenten voor OnderduikersholValtherbos Tijdens een druk bezochte bijeenkomst in De Nieuwe Kolk in Assen op 17 april maakten de provincie Drenthe en het Nationaal Comité 4 en 5 mei bekend dat de winnaar van de Aanmoedigingsprijs Oorlogsmonumenten 2014 het Onderduikershol in het Valtherbos is. Uit handen van juryvoorzitter en gedeputeerde Rein Munniksma ontvingen het 4 mei comité Valthe/Klijndijk en de dorpsbelangenverenigingen -die samen het Onderduikershol onderhouden-, een kunstwerk en een cheque ter waarde van 1.000 euro.

DOOR

FRANK HEIJSTER | FOTO MARCEL J. DE JONG

Tussen 1942 en 1945 heeft een twintigtal Joden uit vooral Emmen ondergedoken gezeten in holen in de bossen rond Valthe. Landbouwer en verzetsman Albertus Zefat zorgde, met een groep verzetsstrijders, voor onderdak voor de vervolgde joden. Aanvankelijk op zijn eigen terrein, later in de bossen, dat was veiliger. Bijzonder is dat iedereen van de groep onderduikers de oorlog heeft overleefd, ondanks het feit dat men in de oorlog meerdere keren van onderduikadres en ook van ‘hol’ heeft moeten wisselen. Zefat zelf werd in juli 1944 opgepakt door de Duitse bezetter. Toen hij weigerde inlichtingen over zijn onderduikers te geven, werd hij bij zijn boerderij standrechtelijk doodgeschoten.

Het onderduikershol in het Valtherbos is in 2003-2004 zoveel mogelijk in de oude staat van rond 1945 hersteld en is altijd te bezichtigen. Sinds april 1984 staat er ook een monument, met daarop de tekst:

Gevraagd naar waar men de duizend euro voor wil gebruiken, antwoordt een van de vrijwilligers/bestuursleden: ‘’We hebben een oude groene kast staan met

Van december 1942 tot de zonovergoten bevrijding op 11 april 1945 vonden opgejaagden hier in het Valtherbos bescherming door hulp van enkelen der sterksten uit dit Drentse land.

Aanmoedigingsprijs Oorlogsmonumenten

De jury prijst de wijze waarop het monument wordt beheerd: “Elk jaar organiseren de plaatselijke basisscholen en andere betrokkenen activiteiten om het verhaal levend te houden. De plaatselijke vrijwilligers zorgen ervoor dat de monumenten in het bos in tiptop conditie zijn.”

een maquette erin. Die is versleten en er zit vocht in. Deze bijvoorbeeld vervangen door een glazen aquarium zou een prima bestemming zijn.’’

De Aanmoedigingsprijs Oorlogsmonumenten wordt jaarlijks door het Nationaal Comité 4 en 5 mei uitgereikt in de provincie waar de 5 mei-lezing plaatsvindt. Dit jaar is dat Drenthe. De prijs wordt toegekend aan het best beheerde, behouden en meest ‘levende’ oorlogsmonument. Naast het Onderduikershol waren de voormalige Joodse werkkampen in Vledder en Diever en het herdenkingsmonument in het Spaarbankbos in Hoogeveen genomineerd. De jury, bestaande uit Maria Koijck (beeldend kunstenaar in Groningen), Sophie Timmer (historicus en journalist RTV Drenthe), Geert Hovingh (emeritus predikant in Zuidlaren), Rein Munniksma (gedeputeerde provincie Drenthe) en Jan van Kooten (directie Nationaal Comité 4 en 5 mei), had veel waardering voor de wijze waarop alle zestien inzenders zich inzetten voor het behoud van oorlogsmonumenten. PB

Fakkelcampagne

Femke de Heer wint

Adopteereen Monument

Vrijheid

In 2013 schreef Jacques Vriens het verhaal Meester Jaap en het verdwenen oorlogsmonument. Hierop voortbouwend heeft het Nationaal Comité een schrijfwedstrijd uitgeschreven onder de scholen die meedoen aan Adopteer een Monument. De opdracht aan de leerlingen luidde om een passend einde bij dit mooie voorleesverhaal te bedenken. Femke de Heer uit Drenthe is de winnaar van de wedstrijd.

geef je door Met de fakkelcampagne wil het Nationaal Comité 4 en 5 mei zoveel mogelijk mensen enthousiast maken om de fakkel te dragen in aanloop naar en op 4 en 5 mei. De fakkel staat symbool voor herdenken op 4 mei en het vieren van de bevrijding en vrijheid op 5 mei. Door de fakkel te dragen laten mensen zien dat ze herdenken en vieren belangrijk vinden. Ook in 2014 is de fakkel te koop. Geef de vrijheid door en vraag een displaypakket met fakkeltjes aan. Een displaypakket met 300 fakkeltjes kost 30 euro, inclusief verzendkosten. De displays zijn vanaf 14 april in de webshop te bestellen. Voor meer informatie: www.4en5mei.nl

Schrijfwedstrijd

DOOR

DAPHNE MEIJER | FOTO JOB DE HEER

Het verhaal Meester Jaap en het verdwenen oorlogsmonument begint als volgt: “De opa van Quinten kwam in de klas vertellen over de Tweede Wereldoorlog. Als jongen had hij gezien hoe dorpsgenoten een zwaargewonde Canadese piloot hadden geprobeerd te redden, door hem in het gemeentehuis te verbergen. Later was op die plek een monumentje geplaatst, een plaquette. Meester Jaap, opa en de klas gingen direct door naar het gemeentehuis om de plaquette te bekijken. Maar die was nergens te vinden!”

De leerlingen van groep acht van de in totaal 1400 basisscholen die meededen aan het voorleesproject, kregen de opdracht zelf een einde te bedenken. In het verhaal van Femke de Heer uit Annen in Drenthe, nemen de leerlingen van Meester Jaap zelf het initiatief om de plaquette te vinden. Het heeft een verrassend en hoopvol einde.

Luisterboek Begin februari hoorde Femke

dat zij had gewonnen. Femke: ‘’In groep zeven begon ik met schrijven, in een schriftje en op de computer. Bij dit verhaal heb ik vooral mijn fantasie gebruikt, omdat mijn ene opa en oma net te jong zijn en pake en beppe uit Friesland al zijn overleden.’’ Eind april gaat Femke met haar klas bloemen leggen bij het oorlogsmonument in Annen. Het door Femke geschreven

verhaal is als luisterboek te vinden op www.4en5mei.nl. Adopteer een Monument Adopteer een Monument is een landelijk onderwijsproject waarbij leerlingen van groep zeven of acht een oorlogsmonument in hun eigen gemeente of buurt adopteren. Het project is in 1985 van start gegaan en in 2000 aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei overgedragen. Kinderen leren door dit project meer over de lokale geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, de traditie van herdenken en bijbehorende rituelen. De leerlingen organiseren een herdenking bij het monument op een voor de school geschikt tijdstip. Voor meer informatie: www.4en5mei.nl

Drents oral-history project

MienOorlog, oezenaogedachtenis DOOR BETTIE JONGEJAN Het pas opgerichte Oorlogs- en Informatiecentrum Drenthe (OICD) wil de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog in Drenthe levend houden. Met het oral history-project ‘Mien Oorlog, oeze naogedachtenis’ legde het OICD verhalen vast over oorlogsmonumenten in elk van de voormalige 34 Drentse gemeenten. Ze zijn verzameld op www.annodrenthe.nu; bij zes monumenten is een documentaire gemaakt. Met de (gratis) app annodrenthe kun je deze persoonlijke verhalen via je smartphone op locatie beleven. De langere versies zijn te zien op www.oicd.nl. Op 5 mei zijn de documentaires van 13.00-17.00 uur te zien in het Drents Archief in Assen.

“Een van de sublieme woorden in de bijbel luidt: vader vergeef het hun, want zij weten niet wat zij doen. Zo is dan onze zoon het slachtoffer geworden van tomeloze haat en mateloze verblinding. De liefde, welke gij Meppelaren voor hem had, werd een trefpunt van den haatdraagenden mensch.” We zien hoe Roeli Roelfsema (1944) zichtbaar geëmotioneerd de toespraak voorleest die zijn opa hield op de begrafenis van zijn vader, chirurg/gynaecoloog Johan Roelfsema, een van de eerste slachtoffers van de zogenaamde Silbertannemoorden. Op de Munnikenweg in Ruinen werd hij op 29 september 1943 door drie SS’ers doodgeschoten. De plek is gemarkeerd met een oorlogsmonument. Roeli’s moeder was op dat moment zwanger van hem, maar vader Johan heeft nooit van het bestaan van zijn zoon geweten. Dat doet nog altijd pijn.

De andere documentaires gaan over:

• Coba ter Hoeve-van der Helm (1926),

op de boerderij van haar familie zaten Joodse onderduikers. • Het monument op de Johannes Postkazerne bestaat op 5 mei 2014 50 jaar. In 1964 werd het monument in bijzijn van de weduwe en kinderen van Johannes Post en Prins Bernhard onthuld. Zij vertellen hun verhaal. • Bouke de Jonge (1937) uit Eeserveen, verloor in de zomer 1945 drie vriendjes die met Duitse munitie speelden. • Piet Pomp (1930), maakte diverse luchtgevechten in Nieuw-Dordrecht mee, bij één ervan kwam zijn vader om het leven. • Floor Aukema (1935), zoon van de omgekomen verzetsman Evert Aukema uit Roden, vertelt over zijn vader.

Documentaireserie

Verborgen, niet vergeten over Drenthe

Expositie

Dierenpark Emmen Het Noorder Die-

In de documentaireserie Verborgen, niet vergeten vertellen overlevenden uit de Tweede Wereldoorlog hun verhaal. Het zijn heftige verhalen aan de rand van de oorlog. Recent zijn er ook in de provincie Drenthe opnames gemaakt met overlevenden, o.a. over het dierenpark Emmen waar tijdens de oorlog veel mensen schuilden en over Coevorden, ooit een stad met een bloeiende Joodse gemeenschap, die bijna geheel is weggevaagd door de Duitsers. DOOR

FRANK HEIJSTER | FOTO HISTORISCHE STADT EN HEERLICKHEYDT COVORDEN

VERENIGING

De stichting Full Moon is een klein productiehuis dat zich bezighoudt met het vinden en registreren van oorlogsherinneringen. De documentaireserie, gebaseerd op het boek Route ’40 ’45 van Jeroen Wielaert, neemt je mee naar regionale oorlogsmonumenten en -plekken en laat zien welke verhalen hierachter verborgen liggen. Na eerdere opnames in Utrecht, Noord-Brabant en Zeeland, focust de serie dit jaar op Drenthe.

Regisseur en initiatiefnemer Tie van der Horst: ‘’Iedereen kent het verhaal van Anne Frank, wij kiezen bewust voor de invalshoek via monumenten waar verhalen onder liggen die niet zo bekend zijn. We gebruiken alleen primaire bronnen, oude mensen dus, en ondersteunen dit met archiefmateriaal en bewegend beeld van nu. We monteren het tot korte, intense afleveringen van twaalf minuten, zodat de serie ook jongeren boeit en op scholen wordt uitgezonden. RTV Drenthe zendt de documentaires op 4 mei uit, die daarna worden herhaald.’’

renpark begon ooit vanuit de achtertuin van Willem Oosting, een jongen met een droom. In 1935 ging het open. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleken de dierenverblijven een goede schuilplaats, met name de Wilde Dieren Galerij. Oosting nam talloze onderduikers op. Als de man van de kassa iemand opmerkte die wantrouwen wekte, blies hij als waarschuwing hard op zijn vingers, als signaal voor de onderduikers om hun ruimten op te zoeken. Heleen Flier gaat met haar nicht Betty in gesprek over hoe haar familieleden ondergedoken zaten in de Wilde Dieren Galerij. Zus en broer Aleid Rense en Jan Oosting kennen als kinderen van Willem Oosting talloze verhalen over hoe het de onderduikers verging.

Coevorden Op 10 januari 1941 begon

de aanmeldingsplicht voor de Joden in Coevorden. De telling luidde: 137 inwoners met vier Joodse grootouders en vier inwoners met twee Joodse grootouders. In de loop van 1941 werden de Joodse inwoners steeds verder beperkt in hun levensvrijheid. Begin 1942 volgden de eerste transporten. Slechts veertien Joodse inwoners overleefden de oorlog, vier van hen vestigden zich na 1945 opnieuw in Coevorden. De in 1976 gerestaureerde synagoge herinnert aan de ooit bloeiende Joodse gemeenschap hier. In 1985 is er een gedenkteken aangebracht, ter herinnering aan de verschrikkingen van de oorlog. Henk Klifman die in de oorlog schuin tegenover de synagoge woonde, vertelt zijn herinneringen aan zijn Joodse vriendje die nooit meer is teruggekeerd.

Berookte Beelden De expositie Berookte Beelden over Sinti en Roma van toen en nu, is vanaf 26 april tot eind mei te zien in Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Schilder Ron Glasbeek confronteert ons met zowel de romantiek als de rauwe realiteit van de Sinti en Roma in de periode vlak vóór, tijdens en ná de Tweede Wereldoorlog. Berookte Beelden is oorspronkelijk de titel van een roman van Roma-schrijver Menyhért Lakatos uit 1975, waarin hij op magischrealistische wijze zijn jeugd beschrijft in het vooroorlogse Hongarije. Door het lezen van dit boek en diverse ontmoetingen met ‘zigeuners’ raakte Ron Glasbeek (Academie Minerva, beeldend kunstenaar en creatief producent), geboeid door het ‘vreemde’ volk dat ook in Nederland leeft. Zijn schilderijen laten een bitterzoet verhaal zien waarin de reislust en vrijheidsbehoefte van Sinti en Roma worden doorkruist door registratie, razzia’s en deportatie. De paradox van de vrije mens. Een thema dat drama in zich bergt en… schilderachtig is.

TEKST EN FOTO

NIENKE WOLTMEIJER

Eerste kinderlezing tijdens nationale 5 mei viering

Hammoudevertelt eenbijzonder verhaal

JACQUES TICHELAAR MET MEGAN MINGELI EN HAMMOUDE AL-CHEIKH

“Vrijheid, een simpel woord van acht letters. We gebruiken het allemaal. Maar is vrijheid voor u hetzelfde als voor mij?” Zo begint de lezing van Hammoude Al-Cheikh, twaalf jaar oud. DOOR

ARANKA OOSTING | FOTO MARCEL J. DE JONG

Op 5 mei draagt Hammoude, leerling van obs Driemaster in Assen, zijn verhaal voor tijdens de Nationale Viering van de Bevrijding in de provincie Drenthe.

Vegter (Kom maar op, Rake Klappen) hebben de twee kinderen hun verhaal zo bewerkt dat het een groot publiek aanspreekt.

Kunst & Cultuur in Assen kwam met het idee voor de kinderlezing, om kinderen een stem te geven in de discussies over vrijheid. Zes kinderen uit Assen en Westerbork zijn door hun leerkrachten gevraagd een verhaal over vrijheid te schrijven. De kinderen vonden het verhaal van Hammoude het meest overtuigend, gevolgd door dat van Megan Mingeli van obs De Vuurvogel in Assen. Hammoude vertelt zijn verhaal op 5 mei in Assen, Megan dat van haar op 4 mei in Westerbork. Samen met kinderboekenschrijver Chris

Hammoude neemt ons in zijn verhaal mee naar zijn verleden als jong kind in Libanon. Via het hier en nu schetst hij een mogelijk toekomstbeeld. De verhalen van Hammoude en Megan blijven geheim tot ze live op het podium zijn voorgelezen. Ook in de overige verhalen die zijn geschreven voor de Kinderlezing zien we dat kinderen van nu heel goed weten wat oorlog, vrede en vrijheid is. Zo verplaatst Naomi Scholte zich in een oorlogssituatie: “De soldaten begonnen onze spullen te

bekijken, het geld en de sieraden namen ze af, de rest mochten we houden. Samen met vijf andere families werden we ruw in een vrachtwagen geduwd. Allemaal ons afvragend: waar naar toe?” En Muze Brink schrijft: “Ik denk dat vrijheid iets is wat je kunt voelen, horen, ruiken en zien. Maar het kan ook ver weg zijn, kilometers, kilometers ver. (…) Ik leef in de 21ste eeuw, met vrede. Nou ja in Nederland dan, want er is nog genoeg oorlog in de rest van de wereld. Ik heb het geluk dat ik nu ben geboren. In Nederland.” Kinderen zijn als geen ander in staat de vrijheid in beelden op te roepen. Hun woorden en beelden zullen de vrijheid in de toekomst vormgeven.

Colofon De krant Vrijheid vier je samen… in Drenthe is een uitgave van de provincie Drenthe en het Bevrijdingsfestival Drenthe, in samenwerking met het Nationaal Comité 4 en 5 mei, de gemeente Assen en vele instellingen, mei 2014. Interviews en artikelen uit deze krant zijn deels afkomstig uit het NC-magazine, publicatie van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, en deels specifiek gemaakt voor deze uitgave. Hoofdredactie en coördinatie Provincie Drenthe Eindredactie Frank Heijster – Meesters in Communicatie Grafische verzorging Docucentrum – provincie Drenthe Vormgeving Marja Verberne – Zetten Veendam Grote foto omslag Jaspar Moulijn Zwart/wit foto’s omslag + pag. 9 Drents Archief Druk NDC Mediagroep Oplage 250.000 exemplaren www.provincie.drenthe.nl/5mei