Foliolum Juni 2017

REDACTIONEEL G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” 1 Universitair Centrum voor Farmacie

Foliolum PRAESES

HEALTHY AGEING

INTERVIEW

MET DOCENT SOCIAL WORK ALY GRUPPEN Over het HASIC-project

HEALTHY AGEING CAMPUS GRONINGEN

SPIL IN UITGEBREID NETWERK IN BINNEN- EN BUITENLAND Over een geneesmiddel tegen veroudering

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” |Uitgave Foliolum4| Juni | juni2017 2017

CGM APOTHEEK, het Apotheek Informatie Systeem van CompuGroup Medical.

www.cgm.com/nl

3

Foliolum Editie 4

juni 2017

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” in samenwerking met het Universitair Centrum voor Farmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen

Redactioneel

2 Praesides 3 Interview met Aly Gruppen 6 Kennis, onderzoek en ondernemerschap:

Het geheim van Campus Groningen

Facultair

8 Student in het buitenland 10 PhD

Pharmaciae Sacrum 12 Afgestudeerden 13 Even voorstellen...

16 Fotopagina 18 P.S-activiteiten 24 Bestuurscolumn 25 Eten met...

28 Ab-actieel jaarverslag 32 Vijfjarenverslag 36 Activiteitenlijst 42 Als kers op de taart...

43 Puzzel 44 Activiteitenagenda

8

19

23 G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

4

REDACTIONEEL

PRAESIDES TO THE POINT

Geachte lezer, Dit is helaas alweer het laatste Foliolum dat door onze commissie gemaakt is. Ruim een jaar lang hebben we ons met al onze ziel en zaligheid ingezet om vier hele mooie nummers te maken.

Met heel veel plezier kijk ik op dit moment dan ook terug op de gezellige commissie- en InDesignavonden. Gelukkig ligt er nog een prachtig commissieweekend in het verschiet.

Dit laatste nummer hebben we gewijd aan de toekomst: healthy ageing. Mensen leven steeds langer en iedereen houdt zich meer dan ooit bezig met gezond leven. We maken ons met z’n allen druk om gezond oud te worden en dat vervolgens ook te blijven.

In Groningen hebben we een speciale Healthy Ageing Campus.

Deze is zelfs in het UMCG te vinden. De campus verbindt alle bedrijven, faciliteiten en ook onderzoeken die zich bevinden op het UMCG en die zich onder andere richten tot Food & Health. Daarnaast hebben we Aly Gruppen geïnterviewd, zij is als onderzoeker verbonden aan het HASIC-project. HASIC staat voor “Healthy Ageing Support by Internet and the Community”.

In het interview wordt gesproken over het handboek dat ze hebben ontwikkeld met verschillende instrumenten gericht op het bevorderen en behouden van een gezonde levensstijl bij ouderen.

Ook voor dit nummer hebben we een recept van een heerlijk toetje uitgezocht, dat goed aansluit bij het thema. De dagen worden langer en de zon schijnt steeds feller, met dit toetje in je hand ben je helemaal klaar voor de zomer!

Geachte lezer, beste P.S.-er, Nu de lente plaats begint te maken voor de zomer, stromen de terrassen weer vol en is de geur van barbecue weer te ruiken in het Noorderplantsoen. Het is ook het seizoen van heerlijke stukken fruit, die volop gegeten worden. Allemaal bewijzen dat we wel degelijk bezig zijn met onze gezondheid en met gezond ouder worden.

In ons onderwijs wordt steeds meer aandacht besteed aan preventieve behandelingen, zoals calcium- en vitamine D-suppletie. De vergrijzing van onze populatie is al lange tijd ingezet waarbij ons doel duidelijk is gesteld: we willen gezond ouder worden, met een hoge kwaliteit van leven. Hoe we dat precies moeten doen, is voor iedereen anders. Wegen de voordelen op tegen de nadelen, beïnvloedt dit je geluk en wat zijn de offers die je wilt brengen? Al deze zaken zijn erg persoonlijk en daarom is het lastig om hier een algemeen beeld over te schetsen. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de invulling die de commissie heeft gegeven aan deze editie over “healthy ageing”.

Het beginnen van de zomer betekent ook het aflopen van ons bestuursjaar. Het was een leerzaam, druk maar bovenal fantastisch jaar! Ik wil Marloes, Maxime, Luke en Ruud via deze weg bedanken voor dit onvergetelijke jaar. In dit Foliolum zullen ook het ab-actieel jaarverslag, vijfjarenverslag van de ab-actis en de activiteitenlijst zijn opgenomen. Het beleidsplan van het kandidaat-bestuur zal verschijnen in de oktober editie van het Foliolum. Zij staan met z’n vijven te trappelen om te beginnen met hun bestuursjaar en ik wil hen dan ook veel plezier en succes wensen het komende jaar.

Tot slot wil ik de Redactiecommissie feliciteren met alweer hun laatste Foliolum en zou ik hen graag bedanken voor hun inzet het afgelopen jaar. Jullie mogen trots zijn op deze vier prachtige en educatieve edities die jullie hebben neergezet!

Met vriendelijke groet, namens het 135e bestuur der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” Merel Evers h.t. praeses

Hopelijk hebben jullie net als wij genoten van onze Foliola. Ook met dit nummer wens ik u veel leesplezier.

Met vriendelijke groet, namens de redactiecommissie 2016-2017 “To the point” Geka Abelen h.t. praeses

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

REDACTIONEEL

INTERVIEW MET ALY GRUPPEN Door: Geka Abelen Als eerste zouden we graag willen weten wie u bent en wat u doet.

Ik ben docent Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) op de Hogeschool Utrecht. Het wordt ook wel docent Social Work genoemd, want we gaan naar een brede bachelor Social Work. Naast docent op de hogeschool ben ik ook onderzoeker in het lectoraat, het Lectoraat Innovatieve Maatschappelijke Dienstverlening.

Waar richt dat lectoraat zich op?

We richten ons vooral op het brede werkveld van het sociale werk. Dat varieert van de GGZ tot de jeugdhulpverlening, maar ook opvang voor dak- en thuislozen en het begeleiden van ouderen. Dan kijken we waar we daarin vernieuwingen kunnen aanbrengen, hoe kunnen we de praktijk ondersteunen, ook bij vragen die zij hebben. Vanuit het lectoraat doen we dus vooral veel praktijkgericht onderzoek. Wij doen onderzoek naar de problemen die er in de praktijk zijn en hoe we daarbij kunnen ondersteunen en vooral ook vaak vernieuwen.

Vaak doen we deze onderzoeken met studenten.

U bent ook aangesloten bij het project HASIC (Healthy Ageing Supported by Internet and Community), kunt u daar wat meer over vertellen?

Dat is één van de projecten van het lectoraat, die we vorig jaar gedraaid hebben. We doen ook vaak internationale projecten met andere hogescholen en universiteiten. Dit was een project met universiteiten en hogescholen uit zes landen. Dat gaat er vooral over dat je in heel Europa eigenlijk ziet dat ouderen steeds langer leven en langer thuis blijven wonen. Tegelijkertijd zie je een ontzettende bezuiniging op de ouderenzorg. In alle zes landen is het idee dat het anders moet. Ouderen moeten langer zelfstandig blijven. De vraag is dus hoe je kunt voorkomen dat ouderen in de zorg terechtkomen en ook wat ouderen daar zelf in kunnen doen en hoe ze daarin begeleid kunnen worden.

Het was dus een preventief project met het idee om ouderen te stimuleren om een gezonde levensstijl te krijgen of te houden. Wij zijn een instituut voor Social Work en wat je heel veel ziet is dat er heel veel aandacht wordt besteed aan de fysieke kant van gezondheid. Gebleken is dat de sociale kant van gezondheid voor ouderen vaak eigenlijk veel belangrijker is. Als ze sociaal actief blijven, door het houden van een sociaal netwerk, het ontplooien van activiteiten en aansluiting bij groepjes en clubs, blijven ze

gezonder. Daarom hebben we in dit project in gezet op het bevorderen van de sociale gezondheid van ouderen.

Movisie is een kennisinstituut op het gebied van sociaal werk. Zij hebben ook een onderzoek en dat heet “sociaal maakt gezond”. Uit hun onderzoek blijkt over het algemeen dat hoe meer sociale contacten je hebt, hoe gezonder je bent.

Zijn jullie een samenwerking aangegaan met Movisie?

Ja, zij waren onze partner in het project. Samen met zes verschillende landen hebben we gekeken hoe het allemaal werkt in die verschillende landen. De zes landen die meededen waren Noorwegen, Finland, Nederland, Duitsland, Hongarije en Spanje. Het project is gefinancierd door de Europese Commissie. Europa zegt namelijk dat ze in alle landen zien dat ouderen steeds ouder worden en langer zelfstandig blijven wonen. Daarom hebben ze dit project gefinancierd, om ervoor te zorgen dat ouderen gezond blijven, mee blijven doen en niet vereenzamen.

De landen zijn over Europa verspreid, om op deze manier samen materiaal te ontwikkelen dat kan helpen om ouderen actief te houden. Hieruit hebben we dus het handboek ontwikkeld: Handboek Gezond ouder worden.

Hoe hebben jullie de gegevens verzameld?

Het is meer een ontwikkelonderzoek geweest dan een wetenschappelijk onderzoek naar gegevens. Er zijn natuurlijk al veel gegevens, dus daar hebben we ons nu op gebaseerd. We hebben instrumenten ontwikkeld met z’n allen om te zorgen dat in al die landen vrijwilligers, begeleiders, maar ook studenten actief met groepjes ouderen aan de slag gaan. Daarvoor hebben we van alles ontwikkeld en dat hebben we uitgeprobeerd in die zes landen. In alle landen hebben we pilots gedraaid en op basis daarvan hebben we steeds het materiaal bijgesteld en op deze manier het handboek ontwikkeld.

Soms werkt iets in het ene land wel en in het andere land niet. Wij werken in Nederland bijvoorbeeld heel veel met vrijwilligers, maar in sommige landen (Spanje en Hongarije) zijn ze het helemaal niet gewend om met vrijwilligers te werken. In het begin gingen wij er vanuit dat je overal vrijwilligers in kon zetten, maar in andere landen heb je die niet.Uiteindelijk zijn ze in Spanje ook gestart met het inzetten van vrijwilligers en dat heeft heel goed uitgepakt. Daar zijn ze ook vrijwilligers gaan trainen, dus zo leer je ook van elkaar.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

5

6

REDACTIONEEL

Waren er meer verschillen tussen de landen?

Ja, bijvoorbeeld welke thema’s bespreek je met ouderen als het gaat om gezond ouder worden. Wij wilden hier de geestelijke gezondheid bespreken. Het praten over psychische problematiek, of eenzaamheid is hier heel lastig om te bespreken, maar in andere landen is dat soms nog veel moeilijker. In bijvoorbeeld Hongarije is het taboe om daarover te spreken nog veel groter.

Ook het thema seksualiteit zorgde voor verschillen.

Spanje wilde daar wel wat mee doen, maar in Hongarije zei men dat het handboek niet gebruikt zou worden als er seksualiteit in staat. Dat zijn natuurlijk culturele verschillen, wat het project ook leuk maakte. Uiteindelijk hebben we allemaal oefeningen op het gebied van sociale gezondheid, maar ook op het gebied van psychische en lichamelijke gezondheid ontwikkeld. Daarbij kunnen groepen mensen aan de slag gaan met groepjes ouderen om die gezondheid te bevorderen.

Wat is de definitie van gezondheid?

Wat hierbij belangrijk is om te zeggen is dat wij de definitie van Machteld Huber hebben gebruikt. De oude definitie van gezondheid is namelijk die van de World Health Organization (WHO) en die gaat er vanuit dat je gezond bent bij de afwezigheid van ziekte. Veel ouderen hebben tegenwoordig suikerziekte, hartklachten, enzovoort. Dat merkte ik ook toen ik zelf pilots draaide met ouderen.

Dat zou dan betekenen, als je naar ouderen kijkt, dat er eigenlijk geen oudere meer gezond is. Terwijl als je die ouderen vraagt zeggen ze: “Oh ja hoor, ik ben eigenlijk best gezond, want ik zit hier en ik heb nog een prettig leven.” We hebben dus de definitie van Machteld Huber gebruikt. Zij zegt: je bent gezond als je voldoende veerkracht hebt om dat wat je in het leven tegenkomt, om daar weer bovenop te komen en om dat te hanteren. Zij heeft het dan ook niet over de lichamelijke gezondheid, maar dat je vooral moet kijken naar de sociale gezondheid van mensen: Hebben ze contacten? Gaan ze er nog op uit? En ook naar de psychische gezondheid: Voelen ze zich gelukkig? Hebben ze nog zin in het leven? Daar hebben we dus ook met de ouderen zelf over gepraat in die groepen. We hebben daar de vraag gesteld wat gezondheid voor hen betekent.

Eigenlijk alle ouderen zeggen dan dat gezondheid voor ze betekent dat ze zich gelukkig voelen, dat ze zin hebben in het leven en dat ze zin hebben om dingen te doen. Daarom hebben wij voor dit project deze definitie van gezondheid gekozen. Met deze definitie kijk je namelijk ook veel positiever naar ze, dan wanneer je van de andere definitie uitgaat. Daarmee focus je namelijk meer op de zwaktes, dat wat niet goed gaat. Wat wij nu met dit project willen doen is met de ouderen focussen op wat ze juist nog wel kunnen en vooral ook op hun kracht. Dat wat ze nog wel kunnen en hoe ze zelf de regie over hun leven kunnen houden. Hoe pak je dingen aan die lastig zijn en hoe kom je daar weer bovenop. Dat is wel typerend voor het project denk ik.

Welke instrumenten staan er in het handboek?

Bij het ontwikkelen van de instrumenten hebben we gebruik gemaakt van de verhalen van mensen. We hebben de narratieve benadering gebruikt in het handboek. Dat betekent dat we werken met de verhalen van mensen en dat mensen ook heel duidelijk de tijd krijgen om hun levensverhalen te vertellen. Als mensen hun levensverhaal vertellen, dan krijgen ze daar eigenlijk altijd een soort kracht van. Mensen gaan dan in hun kracht staan en dat vinden ze ontzettend leuk om te doen en ook om het van elkaar te horen.

Ik zal een voorbeeld geven van een simpele oefening, een oefening om op te warmen: de naam en het verhaal.

Iedereen zit dan in een kring en vertelt dan om de beurt zijn of haar voornaam of achternaam. Daarna wordt verteld waar die naam vandaan komt, wie hem hun naam heeft gegeven en waarom ze zo zijn genoemd. Ze vertellen ook wat dat voor hen betekent: zijn ze blij met hun naam en waarom wel of niet. Deze oefening helpt ook om contact te maken en het gesprek op gang te helpen, maar vooral ook om een stukje persoonlijke geschiedenis te delen. Als je oudere mensen laat vertellen hoe ze aan hun naam komen, dan gaan ze vertellen over hun oma en waar zij vandaan kwam, over de boerderij van vroeger. Dan komen er hele verhalen en anderen haken dan in en vertellen zelf ook dat ze van een boerderij komen. Zo ontstaat er van alles. Hier hebben we dus gebruik gemaakt van verhalen.

Wat we ook gedaan hebben zijn actieve spelletjes. Mensen willen niet zozeer sporten. Als je oefeningen doet die op sport gericht zijn, dan houden ze daar helemaal niet van.

Daarom hebben we er spelletjes van gemaakt, waarbij ze ook hun cognitieve brein oefenen en ze dingen doen waarbij ze regelmatig moeten opstaan en weer zitten. Zo hebben we ook een kennismakingsoefeningetje gemaakt en die heet ‘In de rij’. Dan zitten de ouderen in een kring en is de opdracht: ga eens op alfabetische volgorde van voornaam staan. Dan moeten ze dus met elkaar praten, nadenken, opstaan en lopen. Zo stimuleren we ze om dan op allerlei manieren bezig te zijn, dus sociaal, fysiek, maar ook cognitief natuurlijk. Dat zijn voorbeelden van oefeningen. We hebben geprobeerd om dat te doen wat bij ouderen aansluit. Ze houden meestal niet zo van sporten, maar als je kleine oefeningen doet in spelvorm waardoor ze toch bewegen, gaat het vaak prima. We hebben dus veel van die spelvormen gebruikt, we hebben veel verhalen gebruikt.

We hebben ook wel veel oefeningen gedaan om taboes te doorbreken. Een voorbeeld, wat ik ook al zei, is eenzaamheid. Dat is een moeilijk thema om te bespreken.

Eenzaamheid voorkomen is beter dan genezen. Wat we dan gedaan hebben is bijvoorbeeld om kunst en cultuur er een beetje in te brengen. Heel veel ouderen zeiden ook

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

REDACTIONEEL

dat ze helemaal geen zin hebben in al die bingoavonden en dat soort activiteiten. Vooral hoog opgeleide ouderen zeggen dat er veel activiteiten zijn die ze niet leuk vinden, die niet bij ze aansluiten. Daar hebben we ook geprobeerd om rekening mee te houden. In dit voorbeeld, waarin we eenzaamheid proberen te voorkomen, is de opdracht dat alle deelnemers een boek, gedicht of liedje mee moeten nemen dat over eenzaamheid gaat. De deelnemer moet dat dan voorlezen of kort vertellen waar het over gaat en wat dat voor hen betekent. Op deze manier maak je eenzaamheid bespreekbaar, zonder het meteen heel erg persoonlijk te maken.

Een ander voorbeeld is dat de deelnemers iemand uit hun omgeving in gedachten moeten nemen die volgens hen eenzaam is. Vervolgens vertellen ze over deze persoon waarom ze denken dat hij of zij eenzaam is. Daarna bespreken de deelnemers met elkaar hoe ze deze personen zouden kunnen helpen om hun gevoel van eenzaamheid te verlichten. Dat helpt ook om het thema bespreekbaar te maken. We hadden er eerst namelijk een oefening in zitten waarbij ze een moment in gedachten moesten nemen waarin ze eenzaam waren. Dat was in de pilot, maar toen zeiden een paar dat het op therapie leek. Dat kwam dus te dichtbij, dat vinden mensen te eng. Daarom hebben we besloten dat omzichtiger te doen.

En als er dan uitkomt dat iemand eenzaam is, wat doen jullie dan?

Daar hebben we ook een oefening voor. De opdracht is dan om te bespreken in de groep wanneer iemand voor het eerst of het laatst gevoelens van eenzaamheid ervaarde.

De sleutelvraag hierbij is: wat heeft je in eerdere situaties geholpen om met eenzaamheid om te gaan? En ook welke alternatieven er zijn om met eenzaamheid om te gaan in de toekomst en schrijf de positieve en nuttige suggesties op.

Dat doen we dan op een groot stuk papier of op een bord, zodat iedereen mee kan lezen. We benadrukken dan dat iedereen weleens eenzaam is, zowel jongeren als ouderen.

Vooral ook de eenzaamheid onder jongeren wordt vaak onderschat.

Als er iemand is die eenzaam is, ga dan met elkaar kijken wat je nou zelf kunt doen om die eenzaamheid op te lossen.

Hoe je zorgt dat je contact krijgt, wie je kunt bellen en dan geven we ook wel suggesties zoals het Ouderenfonds.

Zij hebben bijvoorbeeld een lijn, de Zilverlijn, die wordt gerund door vrijwilligers. Die mensen worden dan regelmatig gebeld door een vrijwilliger om een praatje te maken. Zeker voor mensen die slecht ter been zijn en niet meer de deur uit komen is dit natuurlijk heel fijn.

Het Ouderenfonds organiseert ook uitjes en ze bieden ondersteuning om ouderen aan het internetten te krijgen.

Via internet kan je namelijk nog heel veel contacten

onderhouden door bijvoorbeeld te chatten.

Het Ouderenfonds was ook één van onze partners, omdat we daar heel veel vrijwilligers hebben getraind om met het handboek te werken. Het handboek wordt daar nu ook gebruikt. Daarnaast hebben we samengewerkt met de gemeente Utrecht. Zij hebben ons handboek ook laten drukken en aan sociale makelaars gegeven die werken in de wijken in Utrecht. Die sociale makelaars zijn namelijk ook vaak met groepjes ouderen bezig.

Hoe zijn de ouderen voor dit project geselecteerd?

We hebben veel ouderen via het Ouderenfonds kunnen benaderen en op deze manier ook vrijwilligers getraind.

Daarnaast hebben we nog wat contacten met organisaties, zoals De Dame in Utrecht. Dat is een woonvoorziening voor ouderen in zelfbeheer. Beneden in de grote zaal kunnen ouderen zelf activiteiten organiseren. Een medewerker van Mitros, de woningbouwvereniging, stimuleert en ondersteunt de ouderen om activiteiten te ondernemen. In deze zaal zijn ook groepjes vrijwilligers actief, waaronder studenten. Hier hebben we uiteindelijk ook het handboek gepresenteerd.

In principe hebben we in dit project vooral ingezet op ouderen die zelfstandig wonen. De achtergronden van de ouderen varieert ook.

Hoe wordt het handboek op dit moment gebruikt in de praktijk?

We hebben twee groepen vrijwilligers en professionals getraind uit het hele land. De meesten kwamen uit Utrecht, maar er waren ook deelnemers uit NoordHolland en Groningen. Deze mensen kwamen uit verschillende organisaties en zij zijn het gaan gebruiken in hun netwerk. Daarnaast hebben we het ook op sites gezet en verschillende organisaties gemaild, zoals de gemeente Utrecht, het Ouderenfonds, de Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen (ANBO), zorginstellingen en sociaal makelaars. Daarnaast hebben we vorig jaar een workshop gegeven op de Summerschool van de Hogeschool Utrecht.

In deze Summerschool zaten 24 jongeren van over de hele wereld die met ouderen werken. Het wordt nu dus zelfs gebruikt in Korea! Dit jaar gaan we weer een workshop verzorgen op de Summerschool. Het staat daarnaast ook op de site van Movisie, onder het programma ‘Beter oud’.

Dat is ook het nationale programma dat veel gebruikt wordt in het werk met ouderen. Eigenlijk hebben we het handboek zoveel mogelijk via internetsites geprobeerd te verspreiden. Nu zijn we bezig met een tweede druk, waarbij we toch een aantal oefeningen rondom bewegen toevoegen. Géén sportoefeningen, maar oefeningen waarbij je op een laagdrempelige manier beweegt. De tweede druk komt er dus aan!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

7

8

REDACTIONEEL

KENNIS, ONDERZOEK EN ONDERNEMERSCHAP: HET GEHEIM VAN CAMPUS GRONINGEN

PRAESES

Op Campus Groningen begeeft u zich tussen studenten, ondernemers en onderzoekers, allen trots op deze ontmoetingsplek. Campus Groningen is de innovatiemotor van Noord-Nederland en kent twee aaneengrenzende locaties; de Healthy Ageing Campus en de Zernike Campus Groningen. Ze is onderdeel van een regio met een natuurlijke samenhang en elkaar versterkende sectoren, ze is de spil in een uitgebreid netwerk binnen en buiten Nederland.

Healthy Ageing Campus De Healthy Ageing Campus bevindt zich op en rond het Universitair Medisch Centrum Groningen, aan de oostkant van het centrum in Groningen. Het terrein van deze campus is het kloppend hart van het thema Healthy Ageing. De Campus is een inspirerend ecosysteem waar ondernemers en onderzoekers samenwerken met overheden op het gebied van innovaties.

Toegang tot de kliniek Op de Healthy Ageing Campus Netherlands worden alle faciliteiten, bedrijven en onderzoekers op en rond het UMCG bijeen gebracht die vallen onder de terreinen Food & (e-)Health, Biomedical Technology en Pharma.

De Campus-organisatie brengt, met behulp van de beschikbare valorisatie-infrastructuur, de aanwezige innovatieketens in beeld. Op basis van behoeften binnen die ketens worden bedrijven geacquireerd en gekoppeld aan aanwezige kennis.

Samenwerken als basishouding De Campus ziet voortdurend nieuwe verbanden en legt nieuwe verbindingen met als doel het slimme begin aan duurzame ontwikkelingen te realiseren met impact op de regionale economie. Vanuit ondernemerschap, met wereldberoemde onderzoeksinstituten en een sterke en open samenwerkingscultuur realiseert de Campus impact op wereldniveau. Ondernemerschap staat voorop: de Campus bruist van zowel jonge als ervaren ondernemers, met grote hoeveelheden start-ups en midden en klein bedrijf, allen met dezelfde vraag gestuurde en een op samenwerking gerichte mentaliteit.

De Campus helpt deze brede groep jonge en ervaren ondernemers om effectiever samen te werken, met elkaar én met de andere Campus stakeholders. Hiervoor wordt met name de coöperatieve structuur geïmplementeerd: samenwerking voor en door ondernemers. Denk aan de recent ontwikkelde Life Cooperative en de ontwikkelingen rondom Bio-economy. De schaalvoordelen worden op vele manieren zichtbaar, voor zowel de leden van de coöperaties als de stakeholders daaromheen. Het is de ondernemerschap waar vanuit én waarvoor de Campus zich richt regionale op economische ontwikkeling: ondernemerschap die innovaties naar de markt brengt, die werk biedt aan ruim 95% van de regionale bevolking en waar studenten tijdens en na hun studie een plek vinden. campus.groningen.nl | healthyageingcampus.nl lifecooperative.nl | cityoftalent.nl

Naast onderzoeksfaciliteiten van de universiteit en het UMCG, incubatorgebouwen en bedrijfslaboratoria heeft de Healthy Ageing Campus de beschikking over een R&D Hotel. Dit is een flexibel aanbod van kantoorruimte die op projectbasis kunnen worden gebruikt door onderzoekers en ondernemers.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

|

REDACTIONEEL

GRONINGSE MUIS LEEFT LANGER EN BLIJFT GEZONDER Bron: cityoftalent.nl Groningsemuizenlevenlanger,blijventotophogereleeftijd gezond, slank en fit, en hebben minder kans op kanker, leverziekten en diabetes. Allemaal dankzij professor Cor Calkhoven en de zijnen. De moleculair bioloog aan het European Research Institute for the Biology of Ageing (ERIBA) in Groningen deed een kleine ingreep in het genetisch materiaal van de beestjes. En die kan een grote impact hebben op de mens. ,,We laten de dieren rennen over een rol, die steeds sneller gaat, om te zien wanneer ze eraf vallen. Onze oude labmuizen hielden het bijna net zo lang vol als jonge muizen. Dat is ongekend’’, vertelt Calkhoven. Het is een ontdekking van jewelste. De genetisch gemanipuleerde muizen verbranden continu meer vet. Ze worden daardoor ouder, maar blijven ook slanker en sterker.

En dat allemaal door het ‘weghalen’ van één type eiwit in het lichaam. ,,We kunnen er op moleculair niveau voor zorgen dat dat een regelelementje dat nodig is voor de aanmaak van het eiwit LIP uit het DNA wordt gehaald.

Het gevolg is dat het lichaam denkt dat het in een soort onderhoudstoestand verkeert, waarin de reserves worden aangesproken, en juist niet worden opgeslagen.”

Schakelaar vetopslag uitgezet Dat zit als volgt: in elke cel in het lichaam zit een sensor die binnenkomende voedingsstoffen waarneemt. De sensor staat in contact met genen die áán of uit kunnen staan. En dat regelt een schakelaar tussen de sensor en de genen. Die zegt ‘aan’ als er vet moet worden opgespaard in ongunstige tijden en ‘uit’ als het juist verbrand moet worden. En het is die schakelaar die Calkhoven heeft weten uit te sluiten.

Zodat de genen continu op ‘uit’ staan.

Het gevolg: de gemodificeerde muizen eten precies wat de gewone muizen in de testomgeving krijgen, maar komen niet aan. ,,We hebben ze als proef ook op een heel vetrijk dieet gezet. De gewone muizen werden angstaanjagend dik. Onze aangepaste muizen kwamen wel wat aan, maar beduidend minder. Met als gevolg dat ze tot op vele hogere leeftijd fit bleven.’’

Langer fit, zonder gebreken Wij mensen leven in een tijd waarin voor velen van ons het voedsel in overvloed voor het grijpen is. We hoeven helemaal geen vet meer op te slaan voor barre tijden.

Want die zijn er niet meer. Dus: we passen deze techniek

toe op de mensheid en het is klaar met al het overgewicht.

Bovendien blijven we tot op hogere leeftijd fit, zonder gebreken. Dat is dus opgelost. Toch? ,,Technisch gezien zou het kunnen, maar de ethische barrière is natuurlijk groot. Je gaat mensen niet zo maar genetisch aanpassen. Bovendien helpen een gezonder eetpatroon en bewegen nog altijd meer tegen overgewicht.’’

Pil in de maak Toch wordt er gewerkt aan een toepassing voor mensen, in de vorm van een medicijn. Calkhoven en de gemeente Groningen sloten daartoe onlangs een overeenkomst met European ScreeningPort in Hamburg, onderdeel van het Fraunhofer-genootschap voor toegepaste wetenschap, dat een brug slaat tussen fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en de geneesmiddelenindustrie. Het gaat onderzoeken hoe al die Groningse kennis kan worden omgezet in een farmacologisch middel. Dat zou in wezen een medicijn worden tegen een wel heel alledaagse kwaal: verouderen.

Calkhoven begon zijn grote onderzoek naar de schakelaar, het eiwit LIP, jaren geleden al in een Duits onderzoeksinstituut. Ruim drie jaar geleden kwam hij naar Groningen om zijn onderzoek voort te zetten. ,,Het Eriba is uniek. We hebben hier alle faciliteiten om ons fundamenteel onderzoek te doen. We zijn onderdeel van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), wat grote voordelen heeft. Daar klinisch onderzoek, hier fundamenteel. De lijnen liggen er en we werken al veel samen. Met pathologie, met oncologie ook.’’

Calkhoven en zijn onderzoeksgroep ontdekken steeds meer bijzonderheden aan ‘hun’ eiwit. Zo bleek dat de muizen zonder LIP significant minder vaak kanker krijgen. ,,Dat heeft onze grote interesse nu ook. We zijn bezig uit te zoeken hoe dat kan. Samen met het UMCG.’’ ERIBA is een instituut dat onderzoek doet naar de biologische kant van veroudering. Welke processen liggen daaraan ten grondslag? Wat gebeurt er? Tientallen onderzoekers uit binnen- en buitenland studeren er op. Dat het instituut, ressorterend onder het Universitair Medisch Centrum Groningen in Groningen is gevestigd, is logisch.

Groningen heeft een voortrekkersrol in de wereld als het gaat om onderzoek naar gezond ouder worden, Healthy Ageing. campus.groningen.nl | healthyageingcampus.nl lifecooperative.nl | cityoftalent.nl

|

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

9

10

FACULTAIR

STUDENT IN HET BUITENLAND PRAESES

Door: Theo Last en Jeroen Paulissen Onze vakantie in Ghana begon met enkele weken stage. We begonnen in Accra waar we kennis hebben gemaakt met de CPPA (een soort van Ghanese KNMP). Op onze eerste dag in Accra hebben we een vergadering bijgewoond en verder hebben we een checklist gemaakt voor het auditen van openbare apotheken. Verder bood Accra weinig noemenswaardigs. Na Accra vervolgden we onze reis naar Kumasi, daar was het gras groener, de mensen aardiger en het bier kouder. Hier werden we de eerste avond meteen vriendelijk onthaald en dronken we wat clubbies met onze aankomende collegea. Het weekend erna hebben we ons cultureel verrijkt door een begrafenis feest bij te wonen, twee musea te bezoeken en te zwemmen in het dichtstbijzijnde hotel met zwembad. Onze werkzaamheden in de bereidingsapotheek bestonden uit het opstellen van SOP’s en bereidingsprotocollen. Daarnaast hebben we zelf twee bereidingen gedaan. Het was de bedoeling dat we ook oogdruppels zouden bereiden, maar doordat de verkeerde dopjes geleverd waren, kon dit niet doorgaan.

In ons tweede weekend zijn we naar een kratermeer buiten de stad gegaan, wat een hele onderneming was met het Ghanese openbaar vervoer. Dat bestaat voornamelijk uit oude Europese busjes (‘Trotro’ in het Ghanees) waar je met meer dan twintig personen in wordt gepropt. Verder bestond onze tijd in Kumasi vooral uit Zweedse puzzels maken, ‘Who wants to be a millionaire’ uitspelen op de

computer, rijst met kip eten en Clubbies drinken met onze vrienden van de apotheek. Hierna vervolgden we onze stage in het ziekenhuis in Jirapa, een klein dorpje in het uiterste noordwesten van Ghana, waar toerisme niet bestaat. Door een kleine miscommunicatie was onze begeleider niet op de hoogte van onze komst en hebben we de eerste week niet veel meer gedaan dan een beetje helpen in de apotheek (lees: uitdeelpost). Een groot probleem hier is de beschikbaarheid van medicijnen.

De ziekenhuisapotheek heeft bijna niks op voorraad, waardoor patiënten zelf hun medicijnen moeten halen bij de openbare apotheek in het dorp (die toevallig eigendom is van de ziekenhuisapotheker). Na een vrij vruchteloos eerste weekend, gingen we het tweede weekend naar de grootste toeristische attractie uit de omgeving.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

FACULTAIR

De ‘Mushroom Rocks’. Na een tocht van 40 minuten in de tuctuc kwamen we op de plek van bestemming. We werden overdonderd door de gelijkenis van één steen en een champignon. Hierna vertrokken we voldaan naar het guesthouse om een Clubbie te drinken en deze ervaring te verwerken. De volgende dag stonden we vroeg op om naar de kerk te gaan. We hadden namelijk gehoord dat dit in Ghana een leuke ervaring is. Eenmaal in de kerk aangekomen viel dit toch enigszins tegen. Waar we vrolijke gospel muziek en dansende mensen hadden verwacht, leek de mis vooral op een saaie Nederlandse

kerkdienst. We kwamen zo gezegd nogal van een koude kerk-mis thuis, al was het met 38 graden verdomde warm.

De week erop gingen we met de ziekenhuisapotheker mee naar een symposium/training in Tamale, een grotere stad op zo’n vijf uur rijden van Jirapa. Het onderwerp was de behandeling van hypertensie bij mensen met nierinsufficiëntie. Veel nieuws hoorden we hier niet, maar met een spreker die meer weg had van een preacherman was het erg leuk om naar te luisteren. Hierna begon onze echte vakantie in Ghana en vertrokken we naar het Mole National Park om olifantjes te kijken. Na een paar dagen in Mole in de zon gingen we naar Nkoranza om aapjes te voeren en een waterval te bekijken. Hierna hebben we één dag een reünie gehad met onze vrienden uit Kumasi en de dames uit Groningen. De laatste week zijn we naar de kust afgereisd om op het strand te liggen en langzaam naar Accra door te reizen. Tijdens deze strandweek hebben we Nzulezu (het dorp op palen), de cannopee walk (op 40m hoogte over touwbruggen lopen) en Elmina Castle (het slavenkasteel van de Nederlanders) gezien. Tevens hebben we krokodillen geaaid en een prima aantal Clubbies weggezet. De laatste twee dagen eindigden we in Ada Foah om nog even te zonnen, uit te rusten en clubbies te drinken. Na zeven weken genieten was het tijd om terug te keren naar het leven in Nederland.

Laten we dit stukje eindigen met een quizvraag: ‘Wat doen twee iets minder dik geworden jongens in een hangmat?’

A) Kokosnoot met gin drinken B) Stukje voor het Foliolum schrijven C) Versgesneden ananas eten D) Al het bovenstaande

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

11

12

FACULTAIR

Ph D pim.de.haan@rug.nl Vanaf 2015

2015

2008-2015

Promovendus

Farmaceutische Analyse Projectapotheker, Ziekenhuis Tjongerschans, Heerenveen Farmacie, Rijksuniversiteit Groningen

Door: Pim de Haan Geneesmiddelen testen met een mini-darm op een chip Ik voer mijn promotie-onderzoek uit bij de basiseenheid Farmaceutische Analyse, bij professor Sabeth Verpoorte.

Mijn onderzoek valt binnen het gebied van de organson-chips. Dit zijn geminiaturiseerde modellen van menselijke organen. Deze worden ontwikkeld voor verschillende toepassingen, zo kun je denken aan het testen van nieuwe geneesmiddelen of potentieel giftige stoffen. Geneesmiddelen moeten eerst uitgebreid worden getest op cellijnen en proefdieren, voordat er op gezonde vrijwilligers kan worden getest. Daarom is er grote behoefte aan betrouwbare modellen van de menselijke organen, die het menselijk lichaam nog beter nabootsen dan humane cellen die groeien in wellplaten (zie referentie [1] voor een TED Talk over organs-on-chips, met daarin bewegende beelden van organs-on-chips).

Het bovenste kanaal bootst het darmlumen na, waarin de chymus aankomt. De epitheelcellen die op de bodem daarvan groeien, kunnen stoffen opnemen uit de darm en weer uitscheiden in het andere kanaal, dat het lichaam voorstelt. In deze gut-on-a-chip kunnen we dus de cellen blootstellen aan stoffen (geneesmiddelen, vergiften, of metabolieten daarvan) en de absorptie van deze stoffen in een in vitro systeem bepalen, door de samenstelling van de vloeistof in zowel het onderste als bovenste kanaal te meten met massaspectrometrie. Hierdoor verkrijgen we meer informatie over de biologische beschikbaarheid van deze stoffen en mogelijke effecten van digestie.

Mijn eigen onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een maag-darmsysteem op een chip. Dit systeem moet verschillende onderdelen van het menselijke maagdarmkanaal nabootsen, waardoor we geneesmiddelen en vergiften kunnen testen op deze gut-on-a-chip. We hopen hiermee een beter in vitro model van het menselijke maag-darmsysteem te maken, waarin bij farmaceutisch of toxicologisch onderzoek nieuwe verbindingen kunnen worden getest. Als dit goed blijkt te werken, hopen we daarmee ook het aantal dierproeven dat nodig is te verminderen. Na een geminiaturiseerde digestie, waarbij monsters worden gemengd met verschillende spijsverteringssappen, wordt de chymus (i.e., halfverteerde brij) overgebracht naar de gut-on-a-chip (Figuur 1).

Hierin groeien menselijke darmepitheelcellen op een poreus membraan, met aan twee kanten een kanaal.

Deze chips kunnen we zelf maken bij Farmaceutische Analyse: we hebben een eigen cleanroom, waarin we met microfabricagetechnieken chips kunnen maken.

Ikzelf maak daar mallen voor mijn chips, waarna ik polydimethylsiloxaan (PDMS) gebruik, een siliconenrubber dat we vloeibaar op mallen aanbrengen en vervolgens op 70 °C bakken om het te laten polymeriseren. De PDMS wordt dan hard, en bevat een afdruk van de structuren in de mal.

De kanalen die ik zelf gebruik voor de gut-on-a-chip, waar de darmepitheelcellen in groeien, zijn 150 µm diep, 1000 µm breed en 10 mm lang en zijn vergeleken met andere lab-on-a-chip systemen vrij groot. De darmcellen die hierin groeien worden normaalgesproken in kweekflessen of –platen gebruikt, maar blijken ook goed te gedijen in deze chips. Eén van de verschillen is de blootstelling aan het medium: in wellplaten heeft een cellaag een grote laag

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

FACULTAIR

stilstaand medium boven zich (enkele millimeters hoog), terwijl in een gut-on-a-chip de laag medium slechts 150 µm hoog boven de cellen is, en bovendien continu langzaam stroomt. Uit het werk van onderzoekers in Boston (VS) is gebleken dat deze cellen niet alleen goed groeien onder deze omstandigheden, maar ook differentiëren tot de verschillende in de darm voorkomende celtypen (zoals epitheel en slijmbekercellen). Daarnaast bleek de cellaag ook een driedimensionale structuur met villi en crypten aan te nemen als de ondergrond van de cellen op een peristaltische manier beweegt. Tot slot is ook gevonden dat bacteriën in de darm in co-culture kunnen worden gekweekt in zo’n gut-on-a-chip en daarmee een nog beter model van de menselijke darm kunnen verzorgen. [2] In mijn onderzoek werk ik samen in een consortium met een andere universiteit en een vijftal grote en kleine bedrijven. Ik vind dit zelf een voordeel – we werken samen met partners ‘in het veld’, die tijdens onze meetings regelmatig aangeven wat ze van ons geminiaturiseerde

darmsysteem verwachten en waar de mogelijke tekortkomingen zijn. Mijn onderzoek heeft daarmee een duidelijke (toekomstige/mogelijke) toepassing bij onderzoeksinstituten en bedrijven. Farmaceutische Analyse is daarnaast een heel diverse afdeling, wat ook zeker helpt bij dit type onderzoek: er zijn zowel chemici en natuurkundigen als farmaceuten, waardoor iedereen vanuit zijn eigen ervaring een heel andere blik op hetzelfde onderwerp kan hebben. Het is multidisciplinair onderzoek, dus dat komt goed van pas. Mocht je geïnteresseerd zijn in dit soort onderzoek, neem dan eens contact op met onze afdeling!

Referenties [1] Geraldine Hamilton: Body parts on a chip. TED talk Boston, 2013. Beschikbaar via https://www.ted.com/ talks/geraldine_hamilton_body_parts_on_a_chip..In deze lezing zijn ook bewegende beelden opgenomen van onder meer de gut-on-a-chip en lung-on-a-chip (13 min).

[2] Kim et al. Lab on a Chip, 2012, 12, 2165-2174.

Figuur 1:“Gut-on-a-chip”, waarin darmepitheelcellen groeien op een poreus membraan. In het bovenste kanaal (gut lumen) worden de verteerde monsters naar binnen gebracht, als model voor het darmkanaal. Het onderste kanaal (plasma compartment) stelt het lichaam voor en bevat medium met zuurstof en nutriënten voor de cellen.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

13

14

FACULTAIR

AFGESTUDEERDEN WIJ WILLEN GRAAG DE VOLGENDE AFGESTUDEERDEN FELICITEREN MET HET BEHALEN VAN HUN BUL!

AFGESTUDEERDE Yalda Bakhtiari

VAKGROEP FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie

Rik Beernink

Farmaceutische Technologie en Biofarmacie

Anja Begeman

Farmaceutische Technologie en Biofarmacie

Chris Brouwer

FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie

Anne Ensink

FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie

Hedi Koning

FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie

Vanessa Niburg

Moleculaire Farmacologie

Laurens Roorda

FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie

Suzette Schootbrugge Marcelina Stel Manouk Tchkrtchian Hylke Waalewijn

Klinische Chemie Farmacokinetiek, Toxicologie en Targeting FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie Farmaceutische Analyse

Michiel van der Werf

FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie

Margot van der Zee

FarmacoTherapie, -Epidemiologie en -Economie

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

EVEN VOORSTELLEN ...

ALMANAKCOMMISSIE

DIESCOMMISSIE

Hallo, wij zijn de 32e Almanakcommissie!

Wij zijn een frisse en fruitige commissie met als oudste commissielid onze quaestor, Bjorn van der Weide, met de eerbiedwaardige leeftijd van 21 jaar.

Onze praeses, Jan Appelo, werkt als afwasslaaf bij een banketbakkerij in Haren en heeft zelfs een vast contract.

Een unicum in deze barre tijden.

Mirte Woerdenbag, onze lieftallige ab-actis, heeft een papa die overal bekend is. Waarschijnlijk ken je haar al, ook al geef je dat niet toe. Deze dochter is trots op het feit dat haar papa al meerdere malen docent-van-het-jaar is geweest en dit nog vaak zal worden.

Geeske Grit, assessor III, roeit bij Aegir en heeft vanzelfsprekend een hekel aan Gyas. Zo heeft ze al meerdere peddelwedstrijden in haar zak gestoken.

Onze assessor II, Thirsa Lohuis, komt uit de Achterhoek, a.k.a. Twente.

Charlotte Mittendorff, onze assessor I, kwam er als laatste toch nog even bij.

Zoals te lezen is in dit stukje is deze wulpse commissie vol goede moed en naïviteit, wat deze commissie nodig gaat hebben bij de aankomende InDesign vloeksessies.

Lieve groetjes, de 32e Almanakcommissie

Wij als 136e Diescommissie zijn de trotse organisatoren van een week vol met activiteiten in het teken van de Dies Natalis van de vereniging.

Laura is als praeses aangewezen om een beetje orde in de chaos te creëren binnen de Dies dit jaar. Zij neemt haar taak als praeses erg serieus en elke week komen al haar puntjes langs. Toch raakt zij soms maar niet uitgepraat over dat rijke meisje met de gebleekte tanden.

Onze typmiep Lisette zal vele toetsenborden doen slijten.

Na haar carrière in de Redactie wordt zij onze rots in de branding met InDesign.

Quaestor, ofwel Niels Jacobs. Onze golddigger himself.

Niels heeft de praatjes, de looks en de lach om elk sponsorcontract binnen te slepen voor de Dies. Niels kan heel goed biertjes adten, maar houdt niet van bier. Hij heeft cum laude zijn propedeuse behaald. De meeste in deze commissie weten niet eens wat dit woord betekent.

Frank zal als assessor I zijn verpleegkundige skills uitoefenen bij het verzorgen van de bedlegerige farmaceuten. Met zijn brede lach wordt de brakke Buitendag een groot succes.

Joost als assessor II is te herkennen aan zijn leuke accent en kent alle carnavalsnummers uit zijn hoofd.

Last but not least hebben we Annabel in onze commissie omarmd. Zij is onze wijnkenner en daarnaast is zij ook zeker in voor een aantal shotjes Goldstrike. Zij is erg direct en heeft altijd haar woordje klaar, waardoor wij weten waar wij aan toe zijn.

Melius bene raptum quam male excogitatum

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

15

16

PHARMACIAE SACRUM

EVEN VOORSTELLEN ...

BUITENLANDEXCURSIECOMMISSIE

EERSTEJAARSINTRODUCTIECOMMISSIE

Allereerst zullen wij ons voorstellen. Wij zijn de nieuwe EIK Commissie! Zes man sterk hebben wij als doel om weer een fantastische EIK en een mooie Introductiedag neer te zetten.

Dit jaar zullen wij ons best doen om weer een geweldige reis met educatieve, sociale en culturele activiteiten naar het buitenland neer te zetten.

We beginnen met Luisa, onze Appie III. Nuchter blijven is niet haar grootste specialiteit, dansen in ’t Vaatje op maandagavond zeker wel. Misschien dat ze aan het eind van dit jaar een Ice kan trekken binnen het nummer ‘Ice Ice Baby’?

Wij zullen onszelf even voorstellen, beginnend met Sofie, praeses. Met een aantal commissies in het verschiet is zij de perfecte persoon om te zorgen dat iedereen de taakjes op tijd heeft uitgevoerd. Tevens kan ze ook enorm goed overweg met het streepjessysteem, zowel op de Magnus als tijdens vergaderingen. Over het laatste is de rest van de commissie helaas wat minder enthousiast.

Remco is voor het eerst niet als laatst, maar zelfs te vroeg.

Het koplopen van de zelfgecreëerde streepjeslijst zal hem duur komen te staan. Als quaestor probeert hij in plaats van meiden geld bij elkaar te sprokkelen.

Stan kampeert elke commissieavond weer op een luchtbedje, maar soms lukt het hem een ander slaapplekje te vinden. Een ab-actis in hart en nieren, notuleren doet ie met twee vingers in zijn neus. Tot slot is de derde helft meer weggelegd voor deze grensrechter.

Danique speelt echter alle drie de helften mee. En een sterspeler dat ze is! Ze drinkt op commissieavondjes wel een beetje laf, maar daar gaat zeker verandering in komen!!

Dan hebben we nog de meest geweldig praeses ooit: Tine.

Ondanks dat zij de “Oude Dame” van het zooitje ongeregeld is, leidt zij tussen het escaleren door de commissie onvermoeid door dit geweldige jaar heen.

We missen er nog wel één, maar die heeft een speciale plek: Nienke maakt het assessoraat compleet. Als bescheiden Appie II, trekt ze een riet-adt binnen zes seconden, daarom komt ze als zesde aan bod in dit stukje. Adten doet ze als de beste: het fust zal ze iedere avond van het EIK openen, maar dit verhaaltje blaast ze uit!

Dikke kusjes, AvontuurlEIK

De taak van ab-actis zal worden vervuld door Lisa. Door haar spontaniteit zal het onderhouden van contacten haar gemakkelijk afgaan. In haar vrije tijd is ze te vinden op verschillende feestjes, waar ze iedereen die ze wel of niet kent heel graag knuffelt. Dit gaat de commissie helpen vaak ‘t Vaatje te bezoeken.

Ulrike zal met haar charmes zoveel mogelijk sponsoring binnen halen als quaestor. Wat ze ook goed kan is het vertellen van enorm lange verhalen zonder enige clou, iets waar de rest van de commissie altijd enorm van kan genieten.

Nicolas zal dit jaar de taak van assessor I vervullen. Door zijn Duitse afkomst leren wij van alles. Zo hebben wij genoten van pasta met maïs en zullen wij ons commissieweekend verblijven op zijn zweefvliegclub.

Ten slotte hebben we onze pilsbaas Bram, ook wel de koploper van de riedadt-rankings. Waar hij ook bijzonder goed in is, is het plagen van Sofie tijdens vergaderingen. Het is wel duidelijk dat Bram gemaakt is voor de taak van assessor II. Wij hopen dat jullie net als wij al enorm enthousiast zijn voor de volgende BEC! Liefs, Hit the road, BEC

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

EVEN VOORSTELLEN ...

REDACTIECOMMISSIE

KANDIDAAT-BESTUUR

Met het laatste blad van de redactiecommissie “To the point” voor jullie neus, zal ons commissiejaar vanaf nu écht gaan beginnen. Wij zijn al druk bezig met alle voorbereidingen en kijken dan ook uit naar het moment dat het eerste nummer op de deurmat valt.

Tijdens de jaarlijkse kerstborrel van de faculteit werd Keri gevraagd om een deel van het decor van het Lustrumtoneel te verplaatsen, waar ze werd verrast met de vraag of ze volgend jaar bestuur wilde doen. Met haar onhandigheid en enthousiasme zal ze in ieder geval voor iedereen voor vermaak zorgen.

Nadat er op het hok heftige waterschade werd geconstateerd door Luke, moest Lilly met spoed langskomen om een poster te maken. Hier werd ze verrast met de vraag of zij komend jaar ab-actis wilde worden. Met haar echte Brabandse nuchterheid, zal Lilly altijd alles kunnen relativeren en ons met beide benen op de grond kunnen houden. Verder is Lilly erg precies en nauwkeurig, waardoor volgend jaar alles strak geregeld zal zijn.

Nadat Dennis was verrast met de vraag of hij quaestor wilde worden, had hij er gelijk ongelooflijk veel zin in. Met zijn onverbeten enthousiasme voor eigenlijk alles wat er gebeurt, zal hij volgend jaar zijn enthousiasme werpen op de boekhouding.

Verder vindt hij alles wat hij niet kent ongelooflijk interessant en wil daarom graag veel leren volgend jaar.

Melanie werd opgewacht in haar kamer, waarna ze eerst haar tweelingzus uitschold, omdat die iets voor haar geheim had gehouden. Over het tentamen dat Melanie aan het maken was toen de rest zich in haar kamer installeerde, doen de meeste studenten niet zo lang. Het was daarom nog wel even haasten om te zorgen dat we op tijd waren. Met Melanie haar kritische blik en creatieve ideeën zal zij volgend jaar enthousiast met de commissies aan de slag gaan.

Cees had zich de eerste keer dat hij voor het bestuur gevraagd zou worden verslapen, maar bij poging twee was hij onmiddellijk ongelooflijk enthousiast om assessor II te worden. Cees vindt alles mooi, interessant en ontzettend leuk.

Hij is altijd in voor een feestje, maar zeker ook niet te beroerd om de dag erna vroeg klaar te staan om weer aan de slag te gaan.

Als jullie ons beter willen leren kennen, kom dan vooral ergens een praatje met ons maken of een biertje met ons drinken.

Wij zullen ons even voorstellen. Allereerst Marlyn, onze assesor III. Eerstejaars en een echt gezelligheidsdier. Haar kamer is op en top, waarvan veel van ons nog een hoop kunnen leren.

Onze assesor II is Floris. Van deze grote jongen verwacht je niet direct dat hij vegetarisch eet, maar groente eet hij dan ook als geen ander.

Martijn zal dit jaar de taak van assesor I vervullen. Biertjes wegtikken doet hij als de beste, maar dat kan ook niet anders met die lengte.

Jasper zal als quaestor het geld ophalen. Qua katers kan deze tweedejaars nog een hoop leren, maar kookinspiraties heeft hij als de beste. Mocht apotheker toch niet zijn ding zijn, dan kan hij altijd nog kok worden.

Ab-actis is Hannah helemaal op het lijf geschreven. Als creatieveling en stresskip heeft ze altijd alles op orde en denkt ze vooruit. Hoewel ze kan tappen als de beste, drinkt ze geen druppel bier.

Tot slot, Charlotte als praeses. Als derdejaarsstudent en een echte control-freak heeft zij de taak om dit jaar het overzicht te bewaren. Daarnaast heeft zij een voorliefde voor toetjes, wat zal gaan leiden tot de nodige extra sportmomentjes.

Wij hopen dat jullie allemaal niet kunnen wachten tot het eerste nummer gedrukt is! Wij hebben er veel zin in.

Liefs, Redactiecommissie 2017-2018 “Koffietijd”

Liefs, het kanidaat-bestuur

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

17

18

FOTOPAGINA

19

20

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN FAME-AVOND

Door: Julia Berends Op woensdag 22 februari vond de jaarlijkse FaMe-avond plaats, georganiseerd voor en door geneeskunde- en farmaciestudenten. Tijdens deze avond werden zestig studenten door Dhr. Van Wijhe en Dhr. Haarbosch ondergedompeld in de wereld van opiaten en medicinale cannabis.

Na een uitgebreid dinerbuffet verhuisden we naar de Boeringzaal, waar we willekeurig werden ingedeeld in groepjes. Binnen die groepjes werd gediscussieerd over twintig quizvragen. De mix van de twee studies zorgde ervoor dat de quizvragen van verschillende kanten werden belicht. Ik denk dat we nog veel van elkaar kunnen leren!

De eerste lezing werd gehouden door dhr. van Wijhe, voormalig anesthesioloog in het UMCG en tegenwoordig werkzaam voor Artsen zonder Grenzen. Tijdens zijn werk voor Artsen zonder Grenzen komt hij vaak in aanraking met patiënten die ernstig pijnlijden, terwijl analgetica wel voor handen zijn. Hij stelt dat dit te wijten is aan de angst die patiënten, verpleegkundigen, artsen en overheden hebben om sterke pijnstillers te nemen, te geven of voor te schrijven. Het doel van zijn lezing was daarom om ons te ‘vaccineren’ tegen ‘opiofobie’, zoals hij deze angst zelf noemt. Zijn take-home message is dat er geen maximum dosering voor opioïden bestaat: patiënten moeten zoveel gebruiken als waar zij baat bij hebben. Goed onderwijs aan artsen en apothekers in spe is belangrijk om opiofobie weg te nemen, opdat zij patiënten adequate pijnstilling kunnen bieden.

Na een korte pauze was het aan Dhr. Haarbosch om ons kennis te laten maken met de wereld van medicinale cannabis. Dhr. Haarbosch heeft Farmacie gestudeerd in Groningen en is eigenaar-apotheker van twee apotheken.

Naast zijn werk in de apotheek is hij onder andere actief als bestuurder in de farmacie en is hij als quality controller betrokken bij het bedrijf Bedrocan BV, te Veendam.

Bedrocan produceert sinds 2003 medicinale cannabis, wat op recept verkrijgbaar is. Bedrocan werkt onder GMPregelgeving en is momenteel het enige bedrijf ter wereld dat gestandaardiseerde cannabis produceert. Medicinale cannabis wordt om die reden veel geëxporteerd voor medicinaal gebruik, maar ook om studies uit te voeren.

Grootschalige klinische studies moeten meer kennis opleveren over de werkzaamheid en toepassing van cannabis. Er zijn voldoende aanwijzingen beschikbaar over dat cannabis onder andere kan werken bij pijn en spiertrekkingen als gevolg van multiple sclerose, tics bij het syndroom van Gilles de la Tourette, glaucoom en chronische neurogene pijn. Deze aanwijzingen berusten vaak op kleinschalige onderzoeken en individuele ervaringen. Om deze reden wordt medicinale cannabis niet vergoed door zorgverzekeraars.

Al met al was het een interessante avond over pijnbestrijding en zijn we allemaal meer te weten gekomen over de relatief onbekende wereld van cannabis voor medicinaal gebruik.

De sprekers en de FaMe-commissie, bedankt voor de geslaagde avond!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN LOS SPORTAVOND Door: Lemke Slijkhuis Op 28 februari was het eindelijk tijd voor de sportieve avond georganiseerd door de LOS. Om vijf uur vertrokken we van de chromosomen bij de faculteit. Rond vijf uur fietsten Ulrike, Ruth, Annemiek en ik (Lemke) halsoverkop achter de groep aan. Wij waren natuurlijk aan de late kant en habben zo lui als wij zijn geen zin om even van de Oosterhamrikkade naar de faculteit te fietsen. Dat was allemaal weer extra gedoe.

Eenmaal aangesloten bij de groep konden we op een lekker tempo verder fietsen. Na een gezellig stukje fietsen, met uiteraard goede gesprekken en grapjes, kwamen we aan bij de schermhal. Hier werdt de groep opgedeeld in tweeën. De ene groep begon met boksen, de andere groep met schermen. Onze groep begon als eerste met boksen. zelf schermen. Af en toe werden mensen op een verkeerde plek geraakt. Dat leek best veel pijn te doen. Na het sporten kleedde iedereen zich om, om vervolgens weer op de fiets te stappen. Iedereen stonk best wel naar zweet. Bij Huize Maas was iedereen erg toe aan het avondeten. Het was even wachten, maar dan krijg je ook wat. Iedereen heeft lekker zitten happen in zijn hamburger. Nadat iedereen zijn buikje gevuld had, liepen we weer naar buiten.

We kregen bij het boksen en schermen goede lessen van twee leuke, sportieve mannen. Ze wisten waar ze het over hadden en maakten de meesten van ons enthousiast om lekker mee te doen. Iedereen was dan ook lekker op dreef.

Bij het boksen zag je hier en daar wat agressieve kopjes.

Ach, die agressie moest er natuurlijk ook een keer uit. Het boksen was een fijne uitlaatklep. Ook ik kreeg van Regina te horen dat ik erg gewelddadig werd tijdens het boksen...

We stapten op de fiets richting Café Jut & Jul. Eenmaal aangekomen mochten we groepjes vormen. Ik ga natuurlijk met Regina in een groepje. Achteraf had ik dit misschien beter niet kunnen doen want eerlijk waar Regina, jouw achterstevoren spellen was niet al te best. Zeg maar gerust waardeloos. Onze groep is dan ook niet verbaasd wanneer we als vierde eindigen. Maarja wat maakt het ook uit. De biertjes gaan er goed in en het is erg gezellig.

De LOS heeft goed hun best gedaan op de verzonnen spelletjes. Heel creatief. Als klap op de vuurpijl kregen we een super goodiebag mee naar huis die de LOS-commissie enthousiast, met een mooi winkelwagentje naar buiten reed. Dit was een leuk afscheid, na een mooie avond. Bij deze wil ik de LOS nog even bedanken voor het sportieve en gezellige evenement.

Tussen het boksen en het schermen door kregen we een versnapering (aangezien je best veel honger krijgt als je sport, was dit wel even smakelijk) en een flesje water. Na het boksen mochten we schermen. Hier moest je scheidsen en

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

21

22

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN CARRIÈREDAG een Qualified Person en Qualified Assurance in de praktijk waren tegengekomen. Daarna mocht ik gaan speeddaten met de volgende drie bedrijven: TIO, Teva en Jansen Cilag.

Tijdens het speeddaten was er ruimte om te praten met de bedrijven die zich op de bedrijvenmarkt hadden gevestigd.

Daar heb ik toen gepraat met Novartis en heb ik mijn CV laten controleren door PharmaLead. Na een intensieve en persoonlijke speeddate sessie mocht ik naar de presentatie van het bedrijf Abbvie, een innovatief en jong bedrijf. Mijn dag eindigde bij een bedrijfspresentatie van Teva.

Door: Iris de Jong Op vrijdag 10 maart 2017 heb ik met mijn medestudenten de negende Carrièredag in congrescentrum Hanze Plaza, te Groningen bezocht. Inmiddels wordt dit de derde keer dat ik mee mag doen met de Carrièredag.

Deze Carrièredag is bedoeld voor masterstudenten van armacie. Dit wordt vanuit de Groningse Farmaceutische Studentenvereniging ‘’Pharmaciae Sacrum’’ organiseert door de Carrièredagcommissie. De studievereniging heeft enkele jaren geleden besloten een Carrièredag te organiseren, aangezien in de master van Farmacie niet veel mogelijkheden zijn om in contact te komen met farmaceutische bedrijven. Op deze manier wordt er een brug geslagen tussen masterstudenten en starters binnen de farmaceutische wereld. Het leggen van contacten en kennis opdoen over de farmaceutische wereld staan deze dag centraal. Met behulp van plenaire lezingen, workshops en speeddating komen de studenten in aanraking met de deelnemende bedrijven. Van te voren kon een voorkeur worden doorgegeven door welk bedrijf de student zich graag liet inlichten.

Gelukkig gaven veel van de bedrijven aan dat het mogelijk was om binnen het bedrijf door te wisselen naar een andere afdeling en jezelf te ontwikkelen. Mijn vragen waren na deze dag beantwoord en alle studenten hebben inmiddels een beter beeld gekregen hoe hun toekomstige loopbaan er uit zou kunnen zien. Daarnaast hebben we ook een breder beeld gekregen van andere baanmogelijkheden binnen de farmaceutische industrie, want van verscheidene functies wisten veel het bestaan niet af. Gelukkig werden deze functies na korte gesprekken iedereen duidelijk. Door deze informatieve dag zijn mensen enthousiast geworden om het werkveld in te gaan.

Aangezien er ook lunch- en borrelfaciliteiten werden aangeboden, waren er genoeg mogelijkheden om ook informeel met de medestudenten en de bedrijven te praten.

Op deze momenten was het mogelijk om persoonlijk met een werknemer te praten van een bedrijf waar de student interesse voor had. Als officiële afsluiting werd een heerlijk diner aangeboden om deze dag af te sluiten. De officieuze afsluiting was echter voor veel studenten in een cafeetje in Groningen. Met mij waren alle studenten enthousiast over deze dag, door de goede balans tussen leerzaam en gezellig.

Tijdens de plenaire lezingen werd uitgebreid verteld over de baanmogelijkheden binnen de farmaceutische industrie, in het ziekenhuis en in de openbare farmacie.

Vervolgens begonnen de workshops. Mijn dag begon met een workshop van TIO gevestigd in de rook van Rotterdam, hierbij werden twee casussen besproken die

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN OUDERDAG EERSTEJAARS minder dan onze eigen docent Herman Woerdenbach. Het minicollege betrof een beknopt verhaal over morfine. Dr. Woerdenbach vertelde ons over de oorsprong van morfine, bepaalde toepassingen en andere weetjes.

Door: Hannah Berndt Op 24 maart 2017 vond de Ouderdag plaats voor de eerstejaarsstudenten en hun ouders. Weken van tevoren schreven de eerstejaars zichzelf en hun ouders in via de site van Pharmaciae Sacrum, om vervolgens te beginnen met het aftellen naar de grote dag. Op de dag zelf hadden de eerstejaars nog van 9:00-12:00 een hoorcollege van het vak Farmaceutische Technologie en Biofarmacie, waarna zij en hun ouders ontvangen werken in de hal bij de Keuningzaal voor een goed verzorgde lunch. Tijdens de lunch werden er programmaboekjes uitgedeeld en werden de groepsindelingen uitgelegd.

De dag begon in de Faberzaal met een introductie van Martina Schmidt, opleidingsdirecteur en docent Farmacie.

Zo ervaarden de ouders meteen hoe het is om les te hebben in de zaal waar hun kinderen normaal gesproken tijdens hoorcolleges zitten. Martina Schmidt vertelde in een vogelvlucht iets over de opleiding Farmacie, zoals de leermethodes en leerdoelen. Ook werd de essentie van het beroep van apotheker uitgelegd. Vervolgens was er een interactief praatje van onze praeses Merel Evers, waarin de farmaceutische kennis van de ouders werd getoetst. Verschillende stellingen, van “Je moet altijd twee paracetemollen nemen” tot “alle antibiotica hebben invloed op de werking van de pil”, werden op het scherm gepresenteerd, waarna iedereen zich het hoofd kon breken over “juist” of “onjuist” en vervolgens hun gedachten mochten delen door het opsteken van groene of rode kaartjes.

Na al het leuke en informatieve geklets was het tijd voor het echte werk: een heus minicollege, gegeven door niemand

Na een koffie-en-cake-pauze werd de groep opgedeeld.

Kleinere groepjes werden gekoppeld aan een lid van het kandidaat-bestuur, die hun begeleider zou worden voor de rondleinding en de minipractica. De ouders kregen een rondleiding door het UMCG, waarbij ze een keer konden ervaren waar hun kinderen de hele dag uithingen tijdens de colleges en practica. De practicumzalen werden bekeken en korte demonstraties, zoals bijvoorbeeld tabletteren, mochten door de ouders zelf worden uitgevoerd. Toen het tijd was voor de echte practica, werden de groepen voorbereid door Caroline Visser, docente Receptuurkunde.

In een klaslokaal kreeg iedereen kort wat te horen over wat ze te wachten stond, waarna ze hun spullen achter konden laten in een ander lokaal om zich in labjassen te hijsen en de labzalen te betreden. Eenmaal in de labzalen konden de eerstejaars en hun ouders aan de slag met het mengen van poeders, het vullen van capsules, het smelten van vetten en het gieten van zetpillen. Ook werden er echte handcrèmes geprepareerd en in tubes verpakt, die mee naar huis mochten worden genomen.

Na de rondleiding was het tijd voor de afsluiting van de dag: een ontspannende borrel in Het Zwarte Schaap. Na een drukke dag kon iedereen hier een beetje bijkomen onder het genot van een drankje en hun ervaringen met elkaar bespreken.

De dag was al met al goed geregeld en was geen moment saai. Door de variatie en interactieve activiteiten bleef het de hele dag leuk en hebben de ouders een goede impressie kunnen krijgen van wat hun kinderen de hele dag zoal doen. De eerstejaars Ouderdag, een relatief jong concept, was wederom een groot succes!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

23

24

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN PRAESES VAN LANSCHOT WORKSHOP Hierna kregen we twee balansen te zien van twee openbare apotheken, waarmee bepaald moest worden in welke van de twee apotheken men het beste kon investeren. Met de net geleerde theorie van de workshop konden we bepalen welke apotheek er financieel gezien het beste uitzag, door de activakant van de balans te vergelijken met de passivakant, wat leidde tot een verstandige keuze. In feite werden we zo alvast klaargestoomd tot succesvolle apothekers.

Door: Reinder Schut Op dinsdag 11 april vond de Van Lanschot Workshop plaats. De avond begon met een goed verzorgd diner door P.S., waarna de workshop van start ging. Enthousiast werd er door de twee sprekers verteld over Van Lanschot en wat deze bank voor apothekers kan betekenen. Van Lanschot is namelijk een bank die vermogens kan verstrekken en ook kennis heeft van de zorgsector. Er kwam deze avond onder andere ter sprake hoe de kosten gefinancierd moeten worden die gemaakt worden bij het oprichten of overnemen van een openbare apotheek. Duidelijk werd gemaakt dat je voor financieel advies en leningen heel goed bij Van Lanschot terecht kan. Van Lanschot helpt bij allerlei technische ontwikkelingen op het gebied van efficiency in de apotheek-exploitatie. Hier wordt dan financiële begeleiding en advies aan gegeven.

De avond werd afgesloten met het welbekende spelletje ‘Petje op, petje af ’ waar allerlei ingewikkelde vragen aan bod kwamen over onder andere Van Lanschot en de stad Groningen. Toen er een vraag kwam over hét kenmerk van Evi van Lanschot (bekend van de tv-reclame) hadden velen een blik van herkenning: het was de vrouw zonder ogen! Iedereen deed enthousiast mee, maar uiteindelijk kon er maar één winnen: Maxime Tjioe mocht er deze avond met de winst vandoor gaan. Al met al was het een zeer informatieve avond, waar we later nog wel eens aan terug zullen denken. Zeker degenen die eraan zitten te denken om later een apotheek over te nemen zullen vast in contact komen met Van Lanschot.

Tijdens de workshop werden daarnaast vragen gesteld waarover levendig werd gediscussieerd. Zo was er de vraag of een openbare apotheek binnen een formule zou moeten horen of juist meer zelfstandig zou moeten blijven. Het discussiepunt was of meer zelfstandigheid wel opweegt tegen meer zekerheid omdat binnen een formule apotheken elkaar kunnen ondersteunen, waardoor ook de communicatie beter is. Tenslotte werd in collegevorm uitgelegd hoe een financiële balans precies werkt: apothekers krijgen immers te maken met activa en passiva.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN BUITENLAND EXCURSIE het parlement. Na deze culturele tour was het tijd voor wat ontspanning voor onze voeten in het Széchenyibad.

Het is een oud complex uit 1881 met een grote diversiteit aan baden, waaronder drie buitenbaden met temperaturen variërend van 26°C tot 38°C. Binnen bevinden zich verschillende bassins met water van verschillende samenstellingen en temperaturen.

Door: Evert-Jan Breman Na een jaar lang in Nederland vertoefd te hebben, was het voor ons farmaceuten dan eindelijk weer zo ver, de BEC 2017! Na een heerlijke burger stapten we woensdagavond met volle maag de bus in richting Budapest. Na een lange busreis met enige blikschade (niet alleen Perlenbacher) kwamen we aan bij het eerste bedrijf EGIS. Na het ontvangst was het tijd voor een 3D virtual tour door het bedrijf en het productieproces. Er was voor bezoekers een interactieve rondleiding door het bedrijf met voor elk wat wils. Van foto’s maken van jezelf als CEO achter een bureau tot een wedstrijd wie de beste heftruck bestuurder is.

Gelukkig hadden we daarna tijd om op te frissen in ons hostel voor we Budapest ingingen. Na een heerlijk diner en een avondje stappen in de clubs van Budapest werd het de volgende dag tijd voor een bezoek aan Sanofi. Dit is een groot bedrijf op het gebied van ontwikkelen en produceren van geneesmiddelen. Daarna werd een bezoek gebracht aan de Semmelweis universiteit van Budapest. Daar werden wij rondgeleid door studenten uit Hongarije. Een “lord of the pills” later wisten we hoe anders een opleiding farmacie er uitziet in Hongarije dan in Nederland. Voor ons was het alsof je een stukje terug in de tijd ging, colleges en practica worden nog in houten zalen gegeven.

Voordat we de bus weer zouden instappen, was het tijd voor onze laatste activiteit: bierfietsen door de verkeerschaos in Budapest. De tap ging open en de hitjes werden ingezet.

Na dit avontuur werd de reis naar de tweede stad van de BEC gestart: Leipzig! Na een Crazy 88 door de stad, kregen we een rondleiding door de bierbrouwerij van Sternburg.

Hierbij werd ons het brouwproces uitgelegd, en na afloop was het natuurlijk tijd om te proeven. De laatste avond werd classy afgesloten in een cocktailbar.

Zondagochtend werd nog een bezoek gebracht aan Fraunhofer IZI en Bio City. Beide bedrijven richten zich op het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen, waarbij het eerste bedrijf zich richt op oncologie, neurologie, ontstekings- en auto-immuunziektes. Het tweede bedrijf doet onderzoek naar biotechnologie en biologische geneesmiddelen.

Helaas hadden we nog een terugreis voor de boeg, maar we zijn deze reis zeker vermaakt in de bus door de BEC-CD en een groep 6-spreekbeurt over het vogelbekdier. Na bij de McDonalds gegeten te hebben was het tijd om afscheid van elkaar te nemen.

Ik zou graag de commissie willen bedanken voor hun inzet, het was een topreis! Gelukkig is er een after-BEC borrel waar we met z’n allen de foto’s van deze mooie reis kunnen terugzien.

Zaterdag was het tijd voor een stadswandeling door Budapest. De gids wees ons er direct op dat de stad uit Buda en Pest bestaat en wordt gescheiden door de Donau.

Tijdens de rondleiding zijn we onder andere over de burchtheuvel opgelopen, waar het koninklijk paleis staat, en hebben we een tochtje over de Donau gemaakt. Het laatste deel van de stadswandeling was een rondleiding in

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

25

26

PHARMACIAE SACRUM

COLUMN PRAESES MARLOES DEKENS Door: Marloes Dekens Het tikken van dit stukje begon voor mij met de nachtmerrie van iedere schrijver: een wit vel papier dat minutenlang voor me lag, zonder dat er ook maar een enkel zinnig woord in me opkwam. Nu kan ik mezelf natuurlijk niet echt een schrijver noemen, maar de paniek die toesloeg was wel van professioneel niveau. Goed, zo’n inspiratieloze periode wordt ook wel een “writers block” genoemd. Het is niet prettig kan ik je vertellen. Ik had zelfs al serieuze maatregelen genomen: de lichten in mijn kamer had ik uitgedaan en de melancholische muziek was opgezet.

Zo hoopte ik de creatieveling in mijzelf nog enigszins te bevrijden. En toen, ik had al bijna de handdoek in de ring gegooid omdat het toch wel niets meer zou worden, was daar mijn inspiratiebron.

Nu denk je natuurlijk dat die bron minstens een weelderige met dauw bedekte weide vol Schotse Hooglanders moet zijn, maar niets is minder waar. Mijn inspiratie putte ik namelijk uit de busreizen tijdens de Buitenland Excursie (BEC) in Budapest en Leipzig. Of je de studenten in de bus kunt vergelijken met losgeslagen Schotse Hooglanders is overigens een andere vraag, maar daar wil ik verder niet op ingaan. Ik heb hier namelijk maar 500 woorden te besteden en daar kom ik op deze manier natuurlijk vrij snel aan.

Nu even terug naar die bus, want het is een ervaring op zich hoor! Een paar blikken Perlenbacher, wat chips en af en toe een plaspauze en iedereen is tevreden. Slapen is er natuurlijk niet bij, maar dat deert niet, want je bent door om je heen te kijken al snel voorzien van een educatief en vermakelijk avondprogramma. Zo waren er een aantal studenten die hun probleemoplossend vermogen in de praktijk brachten door jerrycans en een trechter aan te schaffen bij een benzinestation, om de kapotte bus-WC te compenseren en hun nierfunctie op peil te houden.

Hits die trommelvlieskramp kunnen veroorzaken werden door de speakers gepompt. Ik citeer: “Mn team bestaat uit hooli’s junks en louche goons. Ik wil ‘n millie op m’n piggybank, vervroegd pensioen!” Beveiligingslek - EZG

De voorraad halve liters begon na de tweede dag al te slinken en tijdens de rit van Budapest naar Leipzig waren sommigen hun stem inmiddels verloren. Buschauffeur Piet hield de inzittenden scherp door een spannende route door de Tsjechische bossen te kiezen, wat voor de bloeddruk misschien iets minder gunstig was.

Het thema van dit nummer, “Healthy Aging”, contrasteert mooi met het scenario dat ik hierboven beschreef. Toch denk ik dat meegaan met de BEC op de lange termijn bevorderlijk kan zijn voor een gezonde levensstijl. Uit ervaring weet ik namelijk dat er weinig momenten zijn waarop je meer verlangt naar genoeg slaap, alcoholvrij drinken, lichaamsbeweging en vitamines, dan bij terugkomst van de BEC. Momenteel zit ik in die fase en dat bevalt me wel. Mijn ritme zal waarschijnlijk pas helemaal herstellen na de bestuursoverdracht, maar het is een begin. En nu klinkt het allemaal een beetje negatief, maar ik had dit jaar, dat mijn lichamelijk dan gesloopt mag hebben, voor geen goud willen missen! Het leren kennen van zoveel leuke mensen en het leren van ontelbaar veel nieuwe dingen weegt met gemak op tegen wat extra kilo’s en wat minder slaap.

Liefs, Marloes

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

ETEN MET... HET BESTUUR

Door: Adnan Kanaan Het was een regenachtige donkere maandagavond, wij zijn onderweg naar het bestuur. Ja beste lezers, u leest het goed. Gezien de unieke aangelegenheid die zich voordeed, het bestuur eet bij commissies en wij als redactie eten ook bij de rest van de commissies, hebben we het voor elkaar gekregen dat wij bij het bestuur mochten eten!

Na as usual te laat arriveren mochten we eerst de steile trap van Ruud trotseren. Na eenmaal deze horde afgelegd te hebben, werden we warm onthaald door het bestuur. Toen iedereen present was van het bestuur werd er een lopend buffet uitgestald door de hele kamer. Het buffet was in feite een rijkelijke ‘stel uw eigen wrap samen’ met een twistje, namelijk in blokjes gesneden en gebakken kipschnitzel in plaats van de gebruikelijke kipfilet werd er een kipschnitzel in blokjes gesneden en gebakken. Alle wraps kwamen uiteindelijk ook redelijk overeen, afgedekt met twee kilo aan kaas. (P.S. wisten jullie dat Ruud best wel een grote eter is?)

Na onze buikjes vol te hebben gegeten, werd het weer tijd voor het leukste commissiespel dat P.S. ooit gekend heeft (eigendunk to the max, yes we know). “Dobbel je dronken” is een spel dat heel simpel is in de opzet: drinken is winnen. En we hebben gedronken. De mooiste opdrachten kwamen weer langs, zo heeft Luke push-ups gedaan met zwaargewicht Ruud op zijn rug. Marloes bleek een ware moppenkoningin en ook kwam er een verhaal

over babyhoofden in een supermarkt aan bod.

Na letterlijk en figuurlijk onszelf uitgespeeld te hebben (we haalden ‘t Vaatje dus prima), kregen we nog het nieuwe lijflied van het bestuur te horen. Als het Foliolum door de brievenbus valt, is het naar alle waarschijnlijkheid een bekende tophit, maar ten tijde van ons etentje was hij nog tamelijk onbekend. Het lied waar het allemaal om draait is; ‘Jason Derulo – Swalla’.

Om het in stijl af te sluiten zeg ik Swalla-la-la out.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

27

28

PHARMACIAE SACRUM

ETEN MET...

DE BEC ETEN MET ... COMMISSIE DE SSS Door: Nicole Westendorp Op een mooie maandagavond was het dan zo ver, we gingen eten met de SSS. Het zonnetje scheen, er was genoeg drank meegenomen en de hamburgers stonden al voor ons klaar toen we bij Jasper thuis aankwamen. De sfeer werd er meteen ingebracht met de Escalatiemix die Niels inmiddels helemaal uit zijn hoofd kende. Sommige hamburgers waren nog een beetje rauw van binnen, maar ze smaakten er zeker niet minder om Robin! Nadat iedereen zijn buik vol had gegeten, stond er een berg afwas opgestapeld op tafel. Aangezien de jongens niet vrijwillig aanboden om te helpen, heb ik samen met Jasper deze taak op me genomen. Dat de SSS niet voor een toetje had gezorgd, vonden we in eerste instantie erg jammer. Het briljante idee kwam echter om een ijsje te gaan halen, het was immers fantastisch mooi weer die dag. Mijn Nederlandse taal werd door Geka kritisch beoordeeld op weg naar de “dichtstbijzijndste” cafetaria, terwijl ik over mijn “recyclable” lampjes van Inge begon.

Cafetaria nummer één had normaal altijd een grote ijsco buiten voor de deur staan en de softijsjes stonden ook op het menu, maar helaas werd ons medegedeeld dat ze toch geen softijsjes verkochten. Enigszins aangeslagen verlieten we de cafetaria op weg naar de volgende. Ook daar werden we helaas teleurgesteld: softijsjes hadden ze niet. Gelukkig voor ons was het driemaal scheepsrecht bij de Kwalitaria, waar ze wel degelijk softijsjes (met dip!) verkochten en de jongen achter de kassa ook nog eens zo aardig was om een foto van het zooitje ongeregeld te maken. Stilletjes genietend van onze ijsjes liepen we terug naar het huis van Jasper.

Eenmaal daar werd ons befaamde commissiespel tevoorschijn getoverd. Nadat iedereen voorzien was van de nodige drankjes kon het spel beginnen. Tenminste, dat dachten we. Jasper kwam echter met een verhaal over een chick die vroeger bij hem op school zat en hem voor een of ander bedrijf wou strikken. Hij had alleen zijn telefoon niet horen overgaan, dus besloot hij haar terug te bellen op luidspreker. Helaas nam ze niet op en moest hij haar later terugbellen. Het spel begon en de gekste verhalen en opdrachten werden bedacht. Ondertussen had Jasper zichzelf toch even opgesloten om met de deur dicht die meid terug te bellen. Wat er allemaal besproken is weten we niet en misschien is het beter om dat zo te houden. Even later kwam het assessoraat van de SSS met een nieuwe mop, tenminste dat dachten zij. “Wat is groen en rond en glijdt van de berg naar beneden?” Nee het was geen skiwi en ook geen slawine, maar de enige echte Kermit de kikker. Ze vonden dit zelf zo grappig dat ze niet meer bijkwamen van het lachen. Na deze onschuldige grap kwam Niels met een heftiger lulverhaal over vijf baby’s die naar ‘t Vaatje gingen en één voor één om het leven kwamen. Gelukkig zat zijn tijd er snel op en maakte Adnan een einde aan deze ellende.

Ulrike, Lemke en Niels besloten nog even een shotgun te doen. De meesten van jullie hebben het pareltje hiervan al mogen bewonderen. Het werd Niels toch even iets te veel, maar gelukkig kwam hij er snel weer bovenop. De jassen werden gepakt om de avond af te sluiten in ‘t Vaatje. Voor een deel van ons liep dit wat anders dan gepland, toen na ‘t Vaatje nog één drankje in de Negende niet bij één drankje bleef en er doorgegaan werd tot in de kleine uurtjes. SSS, bedankt voor de gezelligheid!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

ETEN MET ... DE REDACTIE

Door: Adnan Kanaan Met dubbele gevoelens gingen we richting Redactiecommissie 2017-2018 “Koffietijd”. Natuurlijk wilden we onze opvolgers ontmoeten die jullie vanaf begin volgend jaar een prachtig blad gaan leveren, echter betekende dit ook dat het onze laatste keer ‘eten met’ was.

Ook deze keer waren we weer fashionably late, maar gelukkig nog wel binnen de marge van een half uur. Ja als je in een commissie zit die voor twee derde bestaan uit meisjes, is dat natuurlijk te verwachten. Eenmaal aangekomen worden we verwelkomd met een farmacieblad uit 2007 op de salontafel. Mij viel gelijk op dat het daar niet voor niks lag en besloot het maar in te kijken om tot mijn schrik te concluderen dat we wel heel erg veel gelijkenissen vertonen met de naam... Zo veel gelijkenis dat het letterlijk “To the point” heette! Hoe het kan dat wij een jaar lang een naam hadden die tien jaar geleden ook al gebruikt werd, blijft dus gissen. Dit was ook gelijk de bedoeling van onze opvolgers: ons wijzen op een onoriginele naam (this round is our loss).

Wat ze natuurlijk nog niet doorhadden, is dat ik de taak had om dit stukje te schrijven. Ik heb dus mijn best gedaan om ons verlies terug te draaien. Dat begon al gelijk, nog voor het eten geserveerd werd. Gezien de nieuwe commissie bestaat uit maar liefst vier(!) eerstejaars, is angst aanpraten het makkelijkst wat je kan doen. Want ja, wie kent de practicadruk uit het tweede jaar nou niet? (huehuehue).

Na gezellig te hebben gekletst over de rest van alle gangbare zaken kwam eindelijk het eten en poeh hé, ook hier weten ze ons mee te imponeren. Risotto it was! Nu hebben we

vaak genoeg geschreven dat aan eten met ons vaak de nodige research vooraf gaat: geen varkens, geen noten en geen vis. Ook hebben we gemerkt dat er vaak voor pizza wordt gekozen als veilige optie, omdat we gelukkig geen glutenallergie in ons midden hebben. Dat er gekookt werd, was bij voorbaat al een pluspunt. Het feit dat het ook nog lekker smaakte, is natuurlijk nog een extra plusje. Toetjes waren ook present, maarliefst twee soorten, dus het eten was “formidable”. Leuke side note, in de donkere tijden dat ik nog geen deel uitmaakte van de commissie, kreeg Geka bij haar allereerste ‘Eten met’ rode wijn over haar broek.

Om het laatste ‘Eten met’ in stijl af te sluiten, was het deze keer een toetje waar haar broek zin in had.

Na het eten was het tijd voor ons prachtige spel. Voor we daaraan begonnen, hadden we echter nog het geweldige idee om een paar Ices te kopen, om zo onze band met de nieuwe commissie te versterken. Zonder al te veel details kwam het erop neer dat wij zelf ook wel zin hadden om ze leeg te drinken en zo geschiedde. Het spel zelf was natuurlijk weer een geslaagde aangelegenheid. De beste tip van de avond, die ik graag met jullie wil delen, is de volgende: nimmer een shotgun “slaan” met een mes. Ja, een mes gaat inderdaad door je biertje heen en in het ergste geval prik je ook je hand lek.

Eenmaal uitgespeeld, was het in mijn geval niet de bedoeling om richting ‘t Vaatje te gaan. Dat ik daar uiteindelijk toch werd gespot, geeft aan dat het al met al een zeer geslaagde avond was.

En dat was het dan wat betreft ons allerlaatste “Eten met”.

Ik ga genieten van mijn vrijheid. *drops mic*

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

29

30

PHARMACIAE SACRUM

AB-ACTIEEL JAARVERSLAG Door: Marloes Dekens Het klinkt even cliché als altijd, maar wat is dit jaar snel voorbij gevlogen. Op het moment dat ik dit schrijf, zijn er voor mij nog maar vijf weken te gaan als bestuur en dat vind ik maar een gek idee. Nu ik het afgelopen jaar nog eens in gedachten doorneem, sta ik er versteld van hoeveel leuke, gekke en leerzame dingen je kunt meemaken in één jaar. Inmiddels is het kandidaat-bestuur al een tijdje bezig om zich voor te bereiden op de bestuurswissel en zijn wij onze taken aan het afronden. Toch kan ik me nog goed herinneren hoe wij een jaar geleden stonden te popelen om te beginnen aan een nieuw avontuur.

Toen Merel, Maxime, Luke en ik in januari 2016 van de Sollicitatiecommissie te horen kregen dat wij het 135e bestuur der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” zouden vormen, konden wij niet wachten om van start te gaan. Na lange tijd in het geheim met elkaar te hebben afgesproken, was daar de onthullingsborrel en brak voor ons de inwerkperiode aan. Een periode waarin we veel leerden over de tradities en gebruiken van de vereniging. In april voegde ook Ruud zich bij ons en konden we aan de slag met het uitwerken van onze plannen voor het komende jaar. Met hulp van het 134e bestuur hebben wij ons Beleidsplan opgesteld. Ons Beleidsplan is gedurende ons bestuursjaar onze leidraad geweest, maar natuurlijk zijn wij ook tegen dingen aangelopen die we vooraf niet voorzien hadden.

Ons Beleidsplan begint met het punt “Beroepsvoorbereiding en Professioneel en Academisch Handelen”. Wij wilden de informatievoorziening over de activiteiten van Pharmaciae Sacrum (P.S.) die in het curriculum zijn geïmplementeerd, verbeteren. Gelijk na de bestuurswissel zijn we met dit beleidspunt aan de slag gegaan. Op de Nestorpagina’s van de cursussen Beroepsvoorbereiding (BV) en Professioneel en Academisch Handelen (PAH) zijn sinds vorig jaar informatiedocumenten over het bijwonen van externe activiteiten beschikbaar. Met hulp van drs. Yael Benjamins hebben wij deze documenten herschreven, om voor studenten eenduidig en helder te beschrijven wat er van hen verwacht wordt. Bestuur Beernink heeft in het studiejaar 2013-2014 een lijst opgesteld met korte beschrijvingen van alle studieondersteunende activiteiten die P.S. aan haar leden aanbiedt. Wij hebben deze lijst ook voor ons bestuursjaar opgesteld en op de Nestorpagina’s geplaatst. In overleg met drs. Yael Benjamins zijn Merel en ik beheerder geworden van de Nestorcursussen BVII, BVIII en PAH. Zo konden wij de documenten op Nestor up-to-date houden wanneer er een nieuwe activiteit werd gepland of vastgelegd.

In ons beleidsplan schreven wij dat we een extra agenda op de P.S.-site wilden maken met daarin enkel de activiteiten voor BV en PAH, zodat er niet langer twee evenementen per activiteit aangemaakt hoefden te worden. Gedurende het jaar was er echter een update van de webbeheerder Congressus, welke het mogelijk maakte om deelnemers een opmerking bij hun aanmelding voor een evenement te laten plaatsen. Wij hebben naar aanleiding daarvan besloten om deelnemers middels een opmerking bij hun aanmelding aan te laten geven of zij de betreffende activiteit wilden laten meetellen voor BV of PAH. Zodoende was het niet nodig om een extra agenda aan te maken op de P.S.-site.

Het studiejaar 2016-2017 was voor Pharmaciae Sacrum een Lustrumjaar. Een absoluut hoogtepunt van het jaar was dan ook zeker de viering van het Lustrum in februari.

Een tipje van de sluier was al opgelicht toen tijdens het Lustrumfestival in september het thema, “Illusie”, bekend werd gemaakt. Illusionist “De Valsspeler” maakte een groot spektakel van deze onthulling, waarna niemand meer kon wachten tot het dan eindelijk februari zou worden. Op woensdag 8 februari was het zo ver: de Officiële Opening van het 27e Lustrum. Een erg bijzonder moment tijdens de ceremonie was de installatie van drs.

Yolande van Remmerden-Gleis als nieuwe erelid van P.S..

Diezelfde avond barstte het feest los tijdens de Receptie in het Newscafé en het Openingsfeest in Café ’t Vaatje.

Ook de twee daaropvolgende weken stonden volledig in het teken van de 135e verjaardag van de vereniging.

Alle trucs konden uit de kast worden gehaald tijdens de activiteit van de Sportavond: trampolinespringen bij Jump XL. Tijdens de Buitendag leefden we ons uit in het Tikibad van attractiepark Duinrell. We hebben mogen genieten van een heus Midlustrumfeest en de theatervoorstelling

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

“Farmatowers”, die de Lustrumtoneelgroep drie avonden opvoerde in het Cultureel Studenten Centrum Usva, was een daverend succes. Het Lustrum werd afgesloten met een spetterend Galabal met Galadiner.

Een flinke uitdaging voor de Lustrumcommissie en ons als bestuur was dat we de locatie van het Galabal drie dagen van te voren moesten afzeggen, omdat deze onverwacht niet aan onze eisen kon voldoen. Het is in samenwerking met de Lustrumcommissie en met advies van de ereleden gelukt om zeer kort van te voren een nieuwe locatie voor zowel het Galadiner als het Galabal te vinden. Achteraf gaf ditveel voldoening, maar het heeft ons ook wat stress opgeleverd. Gelukkig kon het Lustrum zo toch op een feestelijke manier afgesloten worden. Wij zullen dit avontuur niet snel vergeten.

Het gehele jaar hebben wij veel contact gehad met Bureau Onderwijs. Naast de maandelijkse Raad van Advies, waren er veel andere contactmomenten tussen prof. dr. Martina Schmidt en drs. Lidia Westers en het bestuur. Een moment waarop het goede contact met de opleiding duidelijk naar voren kwam, was de periode van de inschrijving voor de Buitenland Excursie (BEC). In de voorgaande jaren is gebleken dat het door het drukke studieprogramma niet gemakkelijk is om het aantal van 50 deelnemers te bereiken. Daarnaast staan niet alle docenten positief tegenover deelname aan de Buitenland Excursie, omdat studenten daardoor vaak een deel van hun cursus moeten missen. Door duidelijke afspraken met Bureau Onderwijs te maken over het vragen van toestemming aan docenten, verliep de inschrijving goed. We zijn in april uiteindelijk met 50 deelnemers afgereisd naar Budapest en Leipzig.

Drs. Yolande van Remmerden-Gleis, het nieuwe erelid van P.S., heeft ons vergezeld. In de aanloop naar de BEC heeft zowel de commissie als het bestuur al veel contact met haar mogen hebben, wat erg waardevol was. Wij hebben er bewondering voor met hoeveel enthousiasme zij dit avontuur is aangegaan.

Ook het kopje “Toegankelijkheid” is terug te vinden in ons Beleidsplan. Om de toegankelijkheid van P.S. te vergroten, hebben wij besloten de rol van P.S.-papa’s en -mama’s nogmaals uit te breiden. Het uitbreiden van

deze rol betrof vooral met het Lustrum. Het Lustrum is voor studenten die voor het eerst kennismaken met de vereniging wellicht nog onbekend en daarom hebben wij de P.S.-papa’s en –mama’s gevraagd om het Lustrum vanaf de Facultaire Introductiedag onder de aandacht te brengen bij de nieuwe eerstejaarsstudenten. Daarnaast hebben de P.S.-papa’s en -mama’s hun groepjes meegenomen naar het Lustrumfestival in september. De Eerstejaarslunchmiddag hebben we gecombineerd met de mogelijkheid tot het passen van labjassen. De Lunchmiddag was mede daardoor zeer druk bezocht.

Naast het actief benaderen van de nieuwe eerstejaarsstudenten, vonden wij het belangrijk om masterstudenten te betrekken bij Pharmaciae Sacrum. Er zijn veel studenten die pas in de masterfase ontdekken wat de meerwaarde van de activiteiten van Pharmaciae Sacrum voor hen kan zijn. Voor deze studenten wilden wij een divers activiteitenaanbod waarborgen. Wij hebben zodoende verschillende activiteiten voor deze doelgroep georganiseerd, zoals een eenmalige Ouderdag voor Ouderejaars, verschillende Masterborrels en een Masterdiner. Er is binnen het activiteitenaanbod voor masterstudenten altijd ruimte voor verbetering. Zo was de borrel voorafgaand aan het EJC-feest in oktober erg rustig. De Masterborrel met Masterdiner en de Ouderdag waren wel daarentegen wel druk bezocht. We hebben veel positieve reacties op deze activiteiten mogen ontvangen en hebben zodoende besloten om tijdens de Jaarvergadering een Werkgroep Masterstudenten te installeren. Deze werkgroep zal zich komend studiejaar buigen over de activiteiten voor masterstudenten.

Een ander punt dat wij hebben besproken in ons Beleidsplan is “Internationalisering”. De bachelor Farmacie zal vanaf het studiejaar 2018-2019 internationaal zijn. Ook P.S. zal zich aan deze ontwikkeling moeten aanpassen. Daartoe hebben wij een Internationaliseringsrichtlijn opgesteld, die de besturen de komende jaren kan helpen bij het internationaliseren van de vereniging. Luke heeft zich het afgelopen jaar tevens ingespannen om de P.S.-site te vertalen. De P.S.-site zal na de Jaarvergadering in het Engels te bekijken zijn, door op het icoon van de Engelse vlag

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

31

32

PHARMACIAE SACRUM

rechts bovenaan de thuispagina te klikken. Ook hebben wij een partij gevonden die de statuten en reglementen van P.S. kosteloos naar het Engels heeft vertaald. Om aan te sluiten bij ons beleidspunt “Internationalisering” hebben wij een internationale spreker uitgenodigd op de Ziekenhuisfarmacie Avond. Prof. dr. T. Hoppe-Tichy, hoofd van de ziekenhuisapotheek van het Universitair Ziekenhuis in Heidelberg en voorzitter van de Duitse Vereniging van Ziekenhuisapothekers, was bereid om te komen spreken.

Dit wekte de interesse van veel farmaciestudenten en het was een geslaagde en drukbezochte avond.

Een van de meest waardevolle ervaringen van ons bestuursjaar is misschien wel het leren kennen van zoveel andere besturen, en in het speciaal de besturen van onze eigen zusterverenigingen. De afgelopen jaren is gebleken dat de samenwerking tussen de K.N.P.S.V. en haar afdelingen echter niet altijd even soepel verloopt.

Wij wilden hier graag wat aan veranderen, aangezien de farmaceutische studieverenigingen een unieke structuur kennen, die naar onze mening de moeite van het in stand houden waard is. Gedurende het jaar hebben wij veel contact gehad met de besturen van de afdelingen en de K.N.P.S.V., om de plaatsbepaling van de K.N.P.S.V. te verduidelijken. Wij hopen dat het 136e bestuur dit voort zal zetten. Ook met andere studieverenigingen dan onze eigen zusjes hebben wij veel contact gehad. Zo heeft in februari de jaarlijkse FaMe-avond plaatsgevonden, die georganiseerd werd door een commissie bestaande uit zowel geneeskunde- als farmaciestudenten. De FaMeavond was met 30 farmacie- en 30 geneeskundestudenten druk bezocht. In maart vroeg drs. Yael Benjamins ons, naar aanleiding van de tegenvallende scores op de Schrijfvaardigheidstoets van het derde jaar, of P.S. Bijlessen in Schrijfvaardigheid zou kunnen verzorgen.

Merel heeft naar aanleiding daarvan contact gezocht met ZaZa, de studievereniging voor Nederlands. Een student Nederlands met ervaring in het geven van bijles was bereid een bijles voor de farmaciestudenten te verzorgen.

Ook hebben wij in samenwerking met het Koninklijk Natuurkundig Genootschap (KNG) in mei een lezing georganiseerd die in het teken stond van CRISPR/Cas: een nieuwe technologie om DNA te verbeteren.

“Persoonlijke ontwikkeling” komt als vierde onderwerp naar voren in ons Beleidsplan. Wij hechten er als bestuur waarde aan dat P.S. haar leden mogelijkheden tot persoonlijke ontwikkeling biedt. Dit wilden wij bereiken door Soft Skills-workshops te organiseren. In samenwerking met Pharmalead is een Soft Skill-workshop georganiseerd, die in oktober 2017 zal plaatsvinden.

Ook is er een plan om in samenwerking met Career Services een dergelijke workshop aan te bieden, maar de organisatie hiervan is niet zo snel en makkelijk gegaan als we hoopten. Op 2 juni zal ten slotte een Netwerkborrel

met leden van de beroepsverenigingen KNMP, VJA, NIA/ STIP en JongNVZA plaatsvinden. Op deze borrel kunnen masterstudenten hun eigen netwerk vergoten en op laagdrempelige manier vragen stellen over de verschillende werkvelden binnen de farmacie.

Het laatste punt waarover wij in ons Beleidsplan hebben geschreven is “Acquisitie”. De acquisitievoering van de commissies van P.S. is de laatste jaren af en toe stroef verlopen. Vaak werden begrote bedragen niet opgehaald, wat demotiverend kon zijn voor de betreffende commissie.

Om het voeren van acquisitie weer uitdagend en realistisch te maken voor commissies, hebben Luke en Maxime in samenwerking met de huidige commissiequaestoren, oud-bestuurders en de Kascommissie een nieuw beleid geschreven.

Binnen dit beleid wordt de acquisitie verdeeld in drie onderdelen, te weten: sponsoring door farmaceutische bedrijven, lokale sponsoring en gerichte sponsoring.

Farmaceutische bedrijven hebben vaak een hoger sponsorbudget dan lokale bedrijven, waardoor onderscheid gemaakt moet worden in de prijzen die commissies voorstellen aan bedrijven. Gerichte sponsoring houdt in dat gratis producten of producten met korting worden verkregen. Deze sponsoring wordt niet rechtstreeks uitbetaald, maar zal wel op de begrotingen van commissies komen te staan. In de begrotingen voor de commissies van komend studiejaar is naast gerichte sponsoring rekening gehouden met realistische bedragen voor farmaceutische en lokale sponsoring. Tevens is het witboek voor de commissiequaestoren herschreven, zodat alle commissies op de hoogte zijn van het nieuwe beleid. Daarnaast zal er een Whatsapp-groep aangemaakt worden met alle commissiequaestoren, de h.t. quaestor van het bestuur en de h.t. assessor I van het bestuur. Via deze weg kunnen snel en gemakkelijk tips gegeven en vragen gesteld worden.

Ook het sponsorbestand is vernieuwd. Dit bestand, waarin bijgehouden wordt wat de huidige en mogelijke sponsoren van de commissies van P.S. zijn, is opgedeeld in de eerdergenoemde drie vormen van sponsoring. Het bestand

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

is opgeschoond en er zijn mogelijke nieuwe sponsoren aan toegevoegd. Tot slot is het de bedoeling dat er jaarlijks na de maart ALV een acquisitietraining zal worden gepland voor alle commissiequaestoren, de h.t. assessor I van het kandidaat-bestuur en de h.t. quaestor van het kandidaatbestuur. Er is op dit moment een bedrijf gevonden die deze training wil geven, maar er is nog geen datum met hen vastgelegd.

Een bestuursjaar zit vol verassingen en zo zijn er veel dingen op ons pad gekomen waarover we ten tijde van het schrijven van ons Beleidsplan nog niet over nagedacht hadden. Zo heeft Ruud zich beziggehouden net het optimaliseren van de artikelenverkoop, is er een nieuwe leverancier voor artikelen van de streeplijst gekomen, heeft het assessoraat een nieuwe P.S.-trui ontworpen en heeft Merel zich gebogen over het opschonen van de besluitenlijst en het wijzigen van de reglementen. Tot slot hebben we ons aan het begin van het jaar gebogen over de herijking van de bestuursbeurs en hebben we het Protocol In- en Uitschrijven herschreven.

Nu de Jaarvergadering waarop wij zullen aftreden als bestuur in zicht komt, kunnen wij terugkijken op wat wij bereikt hebben. Ik ben tevreden dat het ons is gelukt om uit te voeren wat wij als kersvers kandidaat-bestuur in ons beleidsplan hebben beschreven. We hebben ons een jaar lang ingezet voor onze mooie vereniging en ik denk dat we daar trots op mogen zijn. Een bestuursjaar kent pieken en dalen, maar ik ben ervan overtuigd dat de mooie herinneringen ons het sterkst bij zullen blijven. Lieve Merel, Maxime, Luke en Ruud, jullie hebben mijn jaar onvergetelijk gemaakt. Het zal mij ongetwijfeld moeite kosten om mijn draai te vinden in het normale studentenleven, maar gelukkig zijn er genoeg herinneringen die we samen kunnen ophalen. Bedankt voor de mooie tijd!

Aldus naar waarheid opgemaakt, 4 mei 2017 te Groningen, Marloes Dekens h.t. ab-actis der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum”

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

33

34

PHARMACIAE SACRUM

PRAESES

VIJFJARENVERSLAG VAN DE AB-ACTIS DER G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” DE BESTUURSJAREN VAN 2012-2013 TOT EN MET 2016-2017

Door: Marloes Dekens In het volgende schrijven is verslag gelegd van de vijf besturen die Pharmaciae Sacrum heeft gehad van het bestuursjaar 2012-2013 tot en met het bestuursjaar 20162017. Dit betreft de besturen Šebek, Beernink, De Hoog, Last en Evers.

Bestuur Šebek Op 5 juni 2012 nam bestuur Šebek het stokje over van bestuur Berends.

Bestuur Šebek heeft een Meerjarenplan opgesteld. Dit plan beschrijft de visie en doelen van Pharmaciae Sacrum.

Het Meerjarenplan wordt sinds het studiejaar 2012-2013 ieder jaar geëvalueerd en fungeert voor nieuwe besturen als leidraad bij het schrijven van hun Beleidsplan. In het studiejaar 2012-2013 is tevens de boekhouding van Pharmaciae Sacrum volledig overgegaan op het programma Yob. Ook is bestuur Šebek begonnen met het actief bijhouden van de punten die de leden van Pharmaciae Sacrum behalen voor hun Studie Actief Certificaat (SAC).

Daarnaast heeft het SAC in het studiejaar 2012-2013 een nieuw uiterlijk gekregen, dat overeenkomt met het SAC van U.P.S.V. “Unitas Pharmaceuticorum”, na het gelijk trekken van de punten in 2011-2012.

studieprogramma. Om deze reden is de Dies Natalis in het studiejaar 2012-2013 voor het eerst in februari gevierd.

Op de ALV in maart is een voorstel aangenomen om ook in het studiejaar 2013-2014 de Dies Natalis in februari te vieren.

Bestuur Šebek heeft een P.S.-applicatie gelanceerd.

Met deze applicatie konden leden elkaar opzoeken in het ledenbestand, foto’s bekijken en toevoegen en de activiteitenagenda bekijken.

Voor het studiejaar 2012-2013 het verliep het samenstellen van een nieuw bestuur via vragen van leden die interesse hadden getoond in het doen van een bestuursjaar. Om het vormen van een nieuw bestuur transparanter te maken en voor alle leden gelijke kansen te creëren, heeft bestuur Šebek een sollicitatieprocedure opgesteld. Deze is tijdens Jaarvergadering gepresenteerd en goedgekeurd.

Tijdens de Jaarvergadering is het Liefdadigheidsinitiatief Farmacie (LIF) samengevoegd met de Sport Training en Rijwielprestatietocht Commissie (STERC). De nieuwe commissie, die later de Liefdadigheid Ontspanning en Sportcommissie (LOS) zou gaan heten, organiseert vanaf dat moment een Sportactiviteit, de Rijwielprestatietocht (RWPT), een Liefdadigheidsactiviteit en eventueel een extra activiteit.

Bestuur Šebek heeft een webshop voor de verkoop van studieboeken gerealiseerd. Studenten kunnen vanaf studiejaar 2012-2013 studieboeken bestellen via de P.S.site en deze betalen met iDEAL. Bestuur Beernink Op 4 juni 2013 trad bestuur Beernink aan als bestuur van Pharmaciae Sacrum.

Op de Algemene Ledenvergadering (ALV) in oktober is een voorstel aangaande de organisatie van een Jaarafsluitingskamp (JAK) aangenomen. In juni 2013 is dan ook voor het eerst het JAK georganiseerd en dit was een groot succes. Ook is op de ALV in oktober de Werkgroep Wijzigen Statuten en Reglementen opgericht, die zich over het wijzigen van de Statuten en Reglementen heeft gebogen. Tijdens de ALV in maart zijn de door de werkgroep aangedragen veranderingen goedgekeurd.

Tot het studiejaar 2012-2013 werd de Dies Natalis van Pharmaciae Sacrum rond de oprichtingsdatum van de vereniging gevierd. De viering van de Dies Natalis in december bleek echter niet goed uit te komen met het

Sinds het studiejaar 2013-2014 vindt de Raad van Advies met de opleidingsdirecteur en de opleidingscoördinator maandelijks plaats, wat het contact met de opleiding ten goede is gekomen. Tijdens de verschillende bijeenkomsten van de Raad van Advies is bestuur Beernink begonnen

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

met het maken van vaste afspraken over de activiteiten van Pharmaciae Sacrum die in het curriculum van de opleiding zouden kunnen plaatsvinden. Er is in dat jaar met Bureau Onderwijs afgesproken dat studenten die de vakken Beroepsvoorbereiding I, II en III volgen in de toekomst verplicht een aantal P.S.-activiteiten moeten bijwonen.

Bestuur Beernink heeft een document opgesteld met daarin de activiteiten die in het curriculum geïmplementeerd zouden kunnen worden. Aan de hand van de afspraken die bestuur Beernink met Bureau Onderwijs heeft gemaakt, is het plan in de jaren erna verder uitgewerkt.

Om het aantal studieondersteunende activiteiten te vergoten heeft bestuur Beernink Lunchlezingen geïntroduceerd.

Deze laagdrempelige manier om studenten iets bij te brengen over een farmaceutisch bedrijf of onderwerp, was een groot succes. Ook is er dat jaar in samenwerking met de Studievereniging voor Internationale Betrekkingen, SIB, een lezing georganiseerd, die werd gegeven door Carl Djerassi: uitvinder van de anticonceptiepil.

In het studiejaar 2013-2014 zijn de sollicitaties voor het bestuur voor het eerst uitgevoerd. De sollicitatieprocedure beviel goed. Tijdens de Jaarvergadering zijn een aantal wijzigingen in de procedure aangebracht, om deze te optimaliseren voor de komende jaren.

Bestuur Beernink heeft een contract getekend met een nieuwe studieboekenleverancier: Studystore. Sindsdien hebben studenten de mogelijkheid om hun studieboeken thuis te laten bezorgen.

Tijdens de ALV in oktober is besloten dat de Alumnicommissie iedere tweeëneenhalf jaar opnieuw geïnstalleerd zal worden en dat de Alumnidag eens in de tweeëneenhalf jaar zal plaatvinden. Op de ALV in januari is een voorstel aangenomen aangaande het installeren van een JAK Commissie. Deze commissie heeft in het studiejaar 2014-2015 het JAK georganiseerd. Tevens is tijdens deze ALV besloten dat de lange Buitenland Excursie (BEC) voortaan vijf dagen zal duren. Op de ALV in maart is een voorstel aangenomen aangaande de verdeling van de bijdrage vanuit de Alumnicontributie aan de reservering voor de Alumnidag. Vanaf dit moment wordt voor de Alumnidag maximaal twee keer het gespaarde bedrag per alumnus gereserveerd.

Om Pharmaciae Sacrum een moderne uitstraling te geven, heeft bestuur Beernink een nieuwe huisstijl en een bijbehorende website ontworpen. De nieuwe P.S.-website is in studiejaar 2014-2015 in gebruik genomen. Daarnaast is bestuur Beernink druk bezig geweest met de herijking van de bestuursbeurs. Hiervoor moest voor elke activiteit die Pharmaciae Sacrum in de afgelopen drie jaar had georganiseerd een uitleg en bewijsstuk ingeleverd worden.

Er volgde daaruit een conclusie van het CUOS, over

hoeveel vergoeding het bestuur van Pharmaciae Sacrum per jaar krijgt. De hoogte van deze vergoeding geldt voor de daarop volgende drie jaar. Tot slot heeft bestuur Beernink een samenvattingendatabase op de P.S.-site gerealiseerd.

Bestuur De Hoog Op 3 juni 2014 nam bestuur De Hoog de taken van bestuur Beernink over.

In het studiejaar 2014-2015 is de nieuwe P.S.-site in gebruik genomen. Bestuur De Hoog heeft zich ingezet om de P.S.site te optimaliseren door een online inschrijfsysteem voor eerstejaars in te stellen en een nieuw incassosysteem te realiseren.

Om Pharmaciae Sacrum toegankelijker te maken, heeft bestuur De Hoog voor het eerst een Ouderdag georganiseerd. Eerstejaarsstudenten konden hun ouders op deze dag een kijkje geven in hun dagelijkse leven op de faculteit. Er waren veel positieve reacties op de Ouderdag en de organisatie ervan is zodoende doorgezet in de jaren erna. Ook heeft bestuur De Hoog de Lunchmiddagen geïntroduceerd, waarop studenten met hun jaargenoten een broodje knakworst konden komen eten op het P.S.hok.

Bestuur De Hoog heeft zich gedurende hun bestuursjaar ingezet om het implementeren van activiteiten van Pharmaciae Sacrum in het curriculum te realiseren.

Daarnaast is in studiejaar 2014-215 voor het eerst de activiteit GRIP op Onderzoek georganiseerd. Deze activiteit geeft studenten een kijkje in de mogelijkheden die er zijn om tijdens en na de studie Farmacie onderzoek te doen. Ook de organisatie van GRIP op Onderzoek is in de jaren erna doorgezet. Een ander onderwerp waar bestuur De Hoog zich mee bezig heeft gehouden, is het verbeteren van de bijlessen die verzorgd worden door Pharmaciae Sacrum. Er is een plan opgesteld waarin wordt beschreven hoe de continuïteit van de bijlessen gewaarborgd kan worden en hoe gezorgd kan worden dat de deelnemersbijdrage altijd hetzelfde is.

Bestuur De Hoog wilde de overdracht tussen commissies verbeteren en heeft daartoe het Praesidesoverleg een nieuwe invulling gegeven. Praesides van commissies kregen tijdens dit overleg de mogelijkheid om ervaringen

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

35

36 te delen en ideeën uit te wisselen met hun opvolgers. Ook zijn er in dit jaar jaarvertegenwoordigers toegevoegd aan het Studentenoverleg Farmacie (STOF). In ieder studiejaar worden sindsdien twee jaarvertegenwoordigers aangesteld, die het directe aanspreekpunt voor studenten uit hun jaar zijn en hun punten tijdens de STOF-vergaderingen aandragen.

Ook kunnen jaarvertegenwoordigers berichten van het STOF onder de aandacht brengen bij hun jaargenoten.

Tot het studiejaar 2014-2015 had Pharmaciae Sacrum geen beleid op het gebied van drugsgebruik. Bestuur De Hoog heeft zodoende het Alcoholbeleid herschreven tot het Alcohol- en Drugsbeleid, welke op de P.S.-site gepubliceerd is. Ook heeft bestuur De Hoog zich beziggehouden met het opstellen van Archiefrichtlijnen, zodat het voor het bestuur en de Archiefcommissie voortaan duidelijk is wat er wel en niet bewaard moet worden en op welke manier dat moet gebeuren. Veel archiefstukken worden sinds het opstellen van deze Archiefrichtlijn digitaal bewaard, om ruimte in het papieren archief te besparen.

In het studiejaar 2014-2015 was er een idee om een Wintersport te organiseren vanuit Pharmaciae Sacrum, maar het bestuur heeft uiteindelijk besloten geen Wintersportcommissie te installeren. De reden hiervoor was dat er is gebleken dat veel farmaciestudenten hun kerstvakantie niet willen invullen met een wintersport.

Er is helaas geen ander geschikt moment in het studiejaar waarop een wintersport voor alle leden georganiseerd zou kunnen worden.

In de voorgaande jaren was gebleken dat het voor de Buitenland Excursie Commissie lastig was om een bestemming te vinden die binnen het budget viel.

Tijdens de Jaarvergadering is daarom besloten dat de deelnemersbijdrage voor de korte BEC flexibel is, waarbij het uiteindelijke bedrag voor de opening van de inschrijving bekend is. Op deze manier kreeg de commissie meer mogelijkheden bij het uitkiezen van een bestemming.

Bestuur Last Op 2 juni 2015 werd bestuur Last geïnstalleerd als bestuur van Pharmaciae Sacrum.

Bestuur Last heeft de rol van de P.S.-papa’s en –mama’s uitgebreid om Pharmaciae Sacrum toegankelijker te maken voor haar nieuwe eerstejaars. Het uitbreiden van deze rol hield in dat de P.S.-papa’s en –mama’s hun groepje niet alleen begeleidden op de Facultaire Introductiedag en het Eerstejaars Introductiekamp, maar hen ook meenamen naar het EJC-feest in oktober en de Eerstejaars Lunchmiddag. Ook zijn in dit jaar de Jaardiners voor het eerst georganiseerd, om studenten ook buiten de studie met elkaar in contact te laten komen. In april 2016 vond de Oude Lullenborrel plaats, om ook de masterstudenten actief te betrekken bij Pharmaciae Sacrum.

Tijdens de ALV in maart is ook de deelnemersbijdrage van de lange BEC aangepast naar een flexibel bedrag, om de commissie meer ruimte te geven bij de organisatie. Bestuur Last heeft tevens het Lotingsprotocol, dat verouderd was, herschreven. Dit protocol is tijdens de ALV in maart goedgekeurd en is op de P.S.-site gepubliceerd.

In het studiejaar 2015-2016 werd duidelijk, dat de reprobalie per studiejaar 2016-2017 weg zou gaan van de Antonius Deusinglaan. Het gevolg daarvan was, dat studenten niet langer hun practicumartikelen en labjournaals konden aanschaffen op hun eigen faculteit.

Bestuur Last is naar aanleiding daarvan gaan onderzoeken wat voor Pharmaciae Sacrum de mogelijkheden waren om deze artikelen te verkopen aan hun leden. Uiteindelijk is er een samenwerking aangegaan met leverancier Triomed, waardoor studenten sinds het studiejaar 2016-2017 hun practicumbenodigdheden kunnen aanschaffen bij Pharmaciae Sacrum.

Bestuur Last heeft zich er hard voor gemaakt dat Pharmaciae Sacrum met haar tijd meegaat. Daartoe hebben zij een digitale streeplijst gerealiseerd, waarmee leden P.S.artikelen, labartikelen, snacks en drinken digitaal kunnen aanschaffen. Daarnaast zijn de uitnodigingen voor ALV’s naar commissies sinds studiejaar 2015-2016 per e-mail verstuurd en is er een online formulier voor het tonen van interesse in een commissie opgesteld.

In dit jaar zijn de activiteiten van Pharmaciae Sacrum in de vakken BV en PAH geïmplementeerd. Bestuur Last heeft voor de aanmelding voor de activiteiten die studenten mee konden laten tellen voor BV of PAH een apart evenement op de P.S.-site aangemaakt. Op deze manier werd het duidelijk hoeveel studenten de betreffende activiteit mee wilden laten tellen. Bestuur Last vond het belangrijk om samen te werken met andere verenigingen en heeft in april een lezing georganiseerd in samenwerking met SIB, net als bestuur Beernink. De lezing stond in het teken van de “Panama Papers”.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

In het bestuursjaar van Bestuur Last is Pharmaciae Sacrum overgegaan naar een nieuwe drukker. Het Foliolum, de Almanak en de Dies- of Lustrumboeken worden sindsdien bij deze drukkerij gedrukt en het contact met hen verloopt erg prettig.

document is op de nestorpagina’s van de betreffende vakken geplaatst en het bestuur heeft deze toegelicht bij de tutorgroepen van jaar 2. Over de aanmelding voor de Buitenland Excursie zijn duidelijke afspraken met opleidingsdirecteur en –coördinator gemaakt.

Bestuur Evers Op 31 mei 2016 trad bestuur Evers aan als nieuwe bestuur.

Er waren in het studiejaar 2016-2017 helaas te weinig aanmeldingen om de sollicitatieprocedure voor het verkiezen van het nieuwe bestuur in gang te zetten. Het 136e bestuur is om die reden niet samengesteld middels de sollicitatieprocedure.

Het studiejaar 2016-2017 was voor Pharmaciae Sacrum een Lustrumjaar. Het thema van het Lustrum, “Illusie”, werd in september op een feestelijke manier onthuld tijdens een festival dat de 27e Lustrumcommissie had georganiseerd. Het Lustrum werd gepromoot onder de eerstejaars, doordat de P.S.-papa’s en –mama’s hen meenamen naar dit Lustrumfestival. Op de ALV in oktober is een voorstel aangenomen aangaande het aanbieden van het erelidmaatschap aan drs. Yolande van RemmerdenGleis tijdens de viering van het Lustrum in februari.

In februari 2017 is het 27e Lustrum van Pharmaciae Sacrum uitgebreid gevierd. Op woensdag 8 februari vond de officiële opening van het Lustrum plaats. Tijdens deze ceremonie is drs. Yolande van Remmerden-Gleis geïnstalleerd als erelid. De twee weken die volgden stonden geheel in het teken van de 135e verjaardag van Pharmaciae Sacrum. Onderdelen van het tweeweekse Lustrum waren de Receptie, een geaccrediteerd Symposium, een Sportavond, het Midlustrumfeest, een Buitendag, een Rally, de Reünistendag en het Galadiner met Galabal.

Daarnaast werd de voorstelling “Farmatowers” driemaal opgevoerd door de toneelgroep van Pharmaciae Sacrum.

Het waren twee fantastische weken.

Om de communicatie naar studenten over externe activiteiten voor de vakken BV en PAH te verbeteren, heeft bestuur Evers de informatiedocumenten voor studenten herschreven en een lijst opgesteld met korte beschrijvingen van alle activiteiten die meetellen voor deze vakken. Dit

In het jaar 2016-2017 zijn meerdere activiteiten georganiseerd om ouderejaarsstudenten actief te betrekken bij Pharmaciae Sacrum, zoals een eenmalige Ouderdag voor Ouderejaars, een Netwerkborrel, verschillende Masterborrels en een Masterdiner. Deze activiteiten voor masterstudenten zullen komend jaar hopelijk kunnen worden verbeterd en doorgezet door de Werkgroep Masterstudenten.

Bestuur Evers heeft zich beziggehouden met het vernieuwen van het acquisitiebeleid van de commissies.

Het nieuwe acquisitiebeleid is na de ALV van maart ingegaan. Tijdens de ALV in maart is tevens een voorstel aangenomen aangaande het vernieuwen van het Protocol In – en Uitschrijven. Het vernieuwde protocol is te vinden op de P.S.-site.

De bachelor Farmacie zal vanaf het studiejaar 20182019 internationaal zijn. Bestuur Evers heeft daartoe een Internationaliseringsrichtlijn opgesteld. Verder is de P.S.site vertaald naar het Engels en is er een partij gevonden die gratis de statuten en reglementen heeft vertaald. Tot slot heeft bestuur Evers zich beziggehouden met de herijking van de bestuursbeurs en het wijzigen van de reglementen.

Pharmaciae Sacrum is een vereniging met een lange geschiedenis die veel gebruiken en tradities kent. Toch weet ieder bestuur zijn of haar eigen toevoegingen te doen aan de vereniging, zoals uit dit schrijven blijkt. Pharmaciae Sacrum heeft een grote groep actieve leden die ervoor zorgt dat de vereniging levendig blijft en meegaat met haar tijd.

Aldus naar waarheid opgemaakt, 5 mei 2017 te Groningen, Marloes Dekens h.t. ab-actis der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum”

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

37

38

PHARMACIAE SACRUM

ACTIVITEITENLIJST PRAESES Als kandidaat-bestuur Maart 1 maart - P.S.-borrel 2 maart - Biercantus 4 maart - Oud-besturenoverleg 10 maart - Carrièredag - Masteruitreiking 12 maart - Workshop ‘Teambuilding’

- Personal Development Day der

K.N.P.S.V. 15 maart - KNMP Voorjaarscongres - EJC-feest 18 maart - Ouderdag 22 maart - Algemene Ledenvergadering der

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” 30 maart - Activiteit met De

Geneeskundestudent der K.N.P.S.V.

April 5 april - P.S.-borrel met pubquiz 6 april - Pre-BEC borrel 8 april - Oude Lullen borrel 11 april - GRIP op Onderzoek 12 april - STOF-themavergadering 13-17 april - Buitenland Excursie Wenen 20 april - Overleg met 134e bestuur over

Beleidsplan 21 april - Van Lanschot Workshop 25 april - Kroeglezing in samenwerking met

- SIB Groningen

- Kennismaking drs. Lidia Westers 26 april - Overleg met 134e bestuur over

Beleidsplan 28 april - Kennismaking M.F.V. Panacea

Mei 2 mei - Overleg met 134e bestuur over

Beleidsplan

- After-BEC borrel 3 mei - P.S.-borrel 5-8 mei - Congres der K.N.P.S.V. 10 mei - Jaardiner jaar 1 11 mei - EHBO-cursus 12 mei - ABN Amro Workshop 17 mei - Vrouwenactiviteit

18 mei - EHBO-cursus - Gangfeest 19 mei - Kennismaking Femke Munniksma 21 mei - Rijwielprestatietocht

- Kennismaking drs. Yael Benjamins 23 mei - Overleg Talent&Care 24 mei - Kennismaking Janine Buitendijk - STOF-vergadering 25 mei - Raad van Advies - EHBO-cursus Als bestuur - 2016 Mei 31 mei - Jaarvergadering der G.F.S.V.

“Pharmaciae Sacrum”

Juni 1 juni - EHBO-cursus

- Kennismaking Eerstejaars

Introductie Commissie “EIK”

- Afspraak Kamer van Koophandel 2 juni - Gangoverleg

- Afspraak Van Swinderenhuys

- Constitutieborrel T.B.V. Lugus - InDesign/Photoshop-cursus 3-5 juni - Jaarafsluitingskamp 4 juni - Buitendag 6 juni - Jaarvergadering der L.P.S.V.

„Aesculapius” 7 juni - Onderwijsmiddag en

Docent-van-het-jaar Verkiezing - P.S.-borrel 8 juni - Jaarvergadering der U.P.S.V.

“Unitas Pharmaceuticorum” 9 juni - EHBO-examen

- Constitutieborrel ZaZa 10 juni - Functionarissenborrel der

K.N.P.S.V. 11 juni - Sportdag der K.N.P.S.V. 12 juni - HOI-dag 13 juni - Afspraak ABN Amro

- Kennismaking Buitenland Excursie

Commissie 14 juni - Constitutieborrel JFV - EJC-feest

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

ACTIVITEITENLIJST 16 juni - Constitutieborrel der

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” 20 juni - Kennismaking Eerstejaarscommissie

- Constitutieborrel Ibn Batutta 21 juni - Kennismaking Redactiecommissie

- LOS Liefdadigheidsactiviteit 22 juni - Kennismaking kandidaat bestuur der GLV Idun

- Raad van Praesides 23 juni - Kennismaking Apotheekfonds

PharmaConnect

- Kennismaking bestuur der Villa

Volonté

- Constitutieborrel ODIOM 24 juni - Kennismaking

Studentenoverleg Farmacie

- Kennismaking Triomed 28 juni - Study Associations Meeting

- Kennismaking Studenten Organisatie .

Groningen

- Eindbarbecue T.F.V.

‘Professor Francken’

Juli 5 juli - P.S.-borrel 8 juli - Kennismaking Talent&Care

Augustus 22 augustus - Kennismaking studentlid

Universiteitsraad 23 augustus - Masteruitreiking

- Kennismaking Pharmalead 26 augustus - Kennismaking

PriceWaterhouseCoopers

- Kennismaking Fagron 29 augustus - Kennismaking Van Lanschot

Bankiers

- Seminar Integration 30-31 augustus- Binnenland Bedrijven Bezoek

September 1 september - Kennismaking HC Eerstejaars

Introductiekamp Commissie “EIK” 2 september - Facultaire Introductiedag

- EIK Introductiefeest

5 september - Opening Academisch Jaar 6 september - Kennismaking Lustrumcommissie - P.S.-borrel 7 september - EHBO-opfriscursus 8 september - Kennismaking SPITS B.V. - Gangoverleg 9 september - Kennismaking

Carrièredagcommissie 9-11 september- Eerstejaars Introductiekamp 12 september - Informatiebijeenkomst Yantai

- Kennismaking ISCOMS

- Overleg commissiequaestoren

- Constitutieborrel FVOG

- Bètastuf meeting 13 september - Septemberbarbecue T.F.V.

‘Professor Francken’ 14 september - Raad van Advies

- Constitutieborrel EBF 15 september - Constitutieborrel De Chemische

Binding 16 september - Eerstejaars Lunchmiddag

- Pasmiddag labjassen 19 september - Kennismaking Eerstejaarscommissie

- Constitutieborrel VIP 20 september - Tweedejaars Lunchmiddag - Gangoverleg 21 september - Lunchlezing Fagron 22 september - Masteruitreiking

- Constitutieborrel GLV Idun 23 september - Barbecue Talent&Care 24 september - NIA-dag der K.N.P.S.V. 26 september - Afspraak Pharmastep

- Study Associations Meeting

- Afspraak Pharmastep

- Study Associations Meeting

- Constitutieborrel TW!ST 27 september - Afspraak studentlid

Universiteitsraad

- Kennismaking Studenten

Organisatie Groningen

- Constitutieborrel Esperia

- Constitutieborrel ASCI 28 september - Kennismaking drs. mevr. Inia-

Douma

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

39

40

PHARMACIAE SACRUM

ACTIVITEITENLIJST

- Constitutieborrel Cover - Gangdiner 29 september - Raad van Praesides - ePIL-lecture

- Constitutieborrel Meander 30 september - Lustrumbarbecue - Lustrumfestival

Oktober 3 oktober - Eten met Buitenland Excursie

Commissie 4 oktober - Algemene Verenigingen

Vergadering der FVOG 5 oktober - Constitutieborrel UCG Study

Association Caerus 6 oktober - Kasoverleg

- Overleg over CUOS-herijking

- Constitutieborrel UNICEF

Studententeam 7 oktober - Reglementenoverleg 7-9 oktober - Functionarissenweekend der

K.N.P.S.V. 10 oktober - Eten met Eerstejaars

Introductiekamp

Commissie “EIK” 11 oktober - KNMP Najaarscongres 12 oktober - Kennismaking kandidaat-bestuur

Studiosi Mobilae

- Algemene Ledenvergadering der

U.P.S.V. “Unitas Pharmaceuticorum” 13 oktober - Kennismaking Multimedia

Commissie

- Kennismaking Mosadex

- Constitutieborrel T.M.F.V.

Archigenes

- Constitutieborrel Pro Memorie 15 oktober - Oud-besturendiner 16 oktober - Bezoek prof. dr. Jonkman 17 oktober - Overleg Career Services

- Algemene Ledenvergadering der

L.P.S.V. „Aesculapius” 18 oktober - Overleg USS subsidie - Kasoverleg - STOF-vergadering

- Constitutieborrel GHD Ubbo

Emmius

- Borrel voor masterstudenten - EJC-feest 19 oktober - Kennismaking Alliance

- Constitutieborrel ISCOMS

- Constitutieborrel Tweeslag 20 oktober - Constitutieborrel Studiosi Mobilae 21 oktober - Kennismaking Commissie

Farmaceutische Wetenschappen

‘SSS’ 24 oktober - Derdejaars Lunchmiddag

- Overleg Sollicitatiecommissie

- Bètastuf Meeting 25 oktober - Algemene Ledenvergadering der

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” 26 oktober - Aanbieden erelidmaatschap aan

mevr. drs.. Van Remmerden-Gleis 28 oktober - VvAA Studentevent 31 oktober - Quaestorenoverleg

- Afspraak ABN Amro

- Eten met de 27e Lustrumcommissie

November 1 november - P.S.-spelletjesborrel 2 november - Overleg studentlid Universiteitsraad 3 november - Afspraak met de Vaandeldrager 4 november - Kennismaking BENU - Oud-besturenoverleg 7 november - Praesidesoverleg

- Eten met Almanakcommissie 8 november - Overleg ISCOMS

- Overleg drs. Yael Benjamins

- Bestuur Informatie Avond 9 november - Raad van Advies

- Overleg GLV Idun - EHBO-cursus

- Dies VCSVU 11 november - Opleidingsmarkt Faculteit

Bètawetenschappen en Techniek

- Talent&Care Masterborrel - Masterdiner 14 november - Lunchlezing Apotheekfonds

PharmaConnect

- Bètastuf Brainstormsessie

- Overleg Kascommissie en

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

ACTIVITEITENLIJST

Reglementencommissie - EHBO-cursus 15 november - Diesreceptie U.P.S.V.

“Unitas Pharmaceuticorum” 16-17 november- Mosadex Excursie 18 november - Kennismaking Café ‘t Vaatje

- Genodigdendiner U.P.S.V.

“Unitas Pharmaceuticorum”

- Galabal U.P.S.V.

“Unitas Pharmaceuticorum” 20 november - Overleg Alumnicommissie 21 november - Kennismaking VvAA

- Overleg Sollicitatiecommissie 22 november - Kennismaking Auxilio

- Prijsuitreiking Facultaire

Docent-van-het-jaar Verkiezing - EHBO-cursus 23 november - Constitutieborrel Surface 24 november - ePil-lecture

- Jaardiner jaar 3 28 november - Eten met de Lustrum

Ondersteunende

Commissie 29 november - Vierdejaars Lunchmiddag

- Ziekenhuisfarmacie Avond 30 november - EHBO-cursus

December 1 december - Kennismaking Teva Pharmachemie

Pharmachemie 2 december - Eerstejaars Hooghoudt Excursie 6 december - STOF-vergadering - P.S.-sinterklaasborrel 7 december - Kennismaking kandidaat-bestuur

M.F.V. Panacea - EHBO-examens - Gangdiner 8 december - Overleg FVOG 9 december - Afscheidssymposium prof. dr.

Meurs - Alumniborrel 12 december - AlLus-feest 13 december - Lunchlezing SPITS B.V. - Glühweinborrel - Reglementenoverleg

14 december

15 december 16 december

- Kennismaking BDO - Overleg Internetcommissie - Eindejaarsborrel Sector F - Diesreceptie T.M.F.V. Archigenes

Als bestuur - 2017 Januari 9 januari - Kasoverleg

- Nieuwjaarsborrel Faculteit

Bètawetenschappen en Techniek 10 januari - Bestuurlijk Overleg met

K.N.P.S.V. - P.S.-borrel 11 januari - Ouderejaarssymposium 12 januari - KNMP Nieuwjaarsreceptie 13 januari - Overleg Career Services 15 januari - Bestuurlijk Overleg met alle

h.t.-besturen 16 januari - Eten met Congrescommissie der

K.N.P.S.V. 17 januari - Kasoverleg 18 januari - SPITS Excursie 19 januari - Pasdag rokkostuums GENTS

- Constitutieborrel S.V. Lythia - EJC-feest 20 januari - Afspraak studentlid

Universiteitsraad - LAN-party 22 januari - Overleg Alumnicommissie 24 januari - Algemene Ledenvergadering der

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” 25 januari - Raad van Advies

- Universitaire Docent-van-het-Jaar

Verkiezing 26 januari - ePIL-lecture 27 januari - Afspraak VvAA

- Jaardiner jaar 2 30 januari - Algemene Ledenvergadering der

L.P.S.V. „Aesculapius” 31 januari - Afspraak Talent&Care

Februari 2 februari - Overleg drs. Yael Benjamins

- Kennismaking Noord Negentig 6 februari - Quaestorenoverleg

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

41

42

PHARMACIAE SACRUM

ACTIVITEITENLIJST PRAESES 7 februari - STOF-vergadering - P.S.-borrel 8 februari - Lustrum Officiële Opening - Lustrumreceptie

- Lustrum Openingsfeest 10 februari - Lustrum Sportavond 11 februari - Lustrum Buitendag 12 februari - Lustrumrally 13 februari - Eten met de Eerstejaarscommissie - Midlustrumfeest 14 februari - Valentijnsactie Liefdadigheid

Ontspanning en Sportcommissie

- Oratie prof. dr. Hak 15 februari - Lustrumsymposium - Lustrumtoneel 16 februari - Lustrumtoneel 17 februari - Lustrumtoneel 18 februari - Lustrum Reünistendag

- Lustrum Galadiner

- Lustrum Galabal 20 februari - Groningen Together Seminar

- Lustrum Bètastuf 21 februari - Oratie prof. dr. Gosens

- Commissie Informatie Avond 22 februari - Afspraak Triomed - FaMe-avond 23 februari - Constitutieborrel HCSA 27 februari - Eten met de Redactiecommissie 28 februari - Lunchlezing Pharmaline

- Sportavond Liefdadigheid

Ontspanning

en Sportcommissie

Maart 1 maart - Eerstejaarssymposium

- Overleg kandidaat-bestuur - Biercantus 3 maart - Ouderdag Ouderejaars - Oud-besturenoverleg 6 maart - Eten met Commissie

Farmaceutische

Wetenschappen ‘SSS’ 7 maart - Kennismaking Tiofarma 8 maart - Overleg gangbesturen over

samenwerking VvAA

- Overleg over Bijles

Schrijfvaardigheid 9 maart - Masteruitreiking

- Study Associations Meeting 10 maart - Carrièredag 13 maart - Eten met Studentenoverleg

Farmacie 14 maart - Overleg IFMSA Groningen 15 maart - EHBO-opfriscursus

- Galabal Studiosi Mobilae 16 maart - Overleg FVOG 17 maart - Overleg Carrièredagcommissie 18 maart - Personal Development Day der

K.N.P.S.V. 20 maart - Algemene Ledenvergadering der

L.P.S.V. „Aesculapius” 21 maart - Constitutieborrel M.F.V. Panacea - EJC-feest 22 maart - Raad van Advies 23 maart - ePIL-lecture

- Constitutieborrel VESTING 24 maart - Ouderdag Eerstejaars 25 maart - Eten met het bestuur der U.P.S.V.

“Unitas Pharmaceuticorum” 28 maart - Algemene Ledenvergadering der

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” 29 maart - Overleg Wouter van Egmond

April 3 april - Kennismaking Buitenland Excursie

Commissie

- Kennismaking Diescommissie 4 april - Collegecarrousel

- Kennismaking Almanakcommissie

- P.S.-borrel met pubquiz 5 april - Collegecarrousel 6 april - Collegecarrousel

- Kennismaking Redactiecommissie 7 april - Galabal Villa Volonté 10 april - Praesidesoverleg 11 april - Kennismaking Eerstejaars

Introductie Commissie “EIK” - Collegecarrousel

- Van Lanschot Workshopavond

- Pre-BEC borrel

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PHARMACIAE SACRUM

ACTIVITEITENLIJST 12 april - Collegecarrousel - Quaestorenoverleg 13 april - KNMP Jubileumcongres 14 april - Bezoek prof. dr. Neef 18 april - STOF-vergadering

- Asc Academics Workshop 19 april - Overleg drs. Lidia Westers

- Overleg kandidaat-bestuur over

Beleidsplan 19-24 april - Buitenland Excursie 25 april - Overleg CUOS 26 april - Afspraak ABN Amro

- Algemene Verenigingen

Vergadering der FVOG 27 april - Raad van Quaestoren 28 april - Overleg Alumnicommissie

Mei 1 mei - Constitutieborrel Lijst Calimero

- Bètastuf Meeting

- Eten met de Liefdadigheid

Ontspanning

en Sportcommissie 2 mei - Onderwijsmiddag en

Docent-van-het-Jaar Verkiezing - P.S.-borrel 3 mei - Raad van Advies - EHBO-cursus 4 mei - Overleg kandidaat-bestuur over

Beleidsplan

- Kennismaking kandidaat-bestuur

der VCSVU 5-7 mei - Gangweekend 10 mei - Jaardiner jaar 1 - EHBO-cursus - Gangfeest 12 mei - Bestuurlijk overleg met h.t. besturen

- Besturen Beachvolleybaltoernooi 14 mei - Bezoek mevr. drs. Inia-Douma 15 mei - Eten met de Jaarafsluitingskamp

Commissie 16 mei - Lezing in samenwerking met het

Koninklijk Natuurkundig

Genootschap

- After-BEC borrel

19 mei - Functionarissenactiviteit 20 mei - Rijwielprestatietocht 21 mei - Bezoek prof. dr. Frijlink 23 mei - Vrouwenactiviteit 25-28 mei - Congres der K.N.P.S.V. 31 mei - EHBO-cursus - Gangdiner

Juni 1 juni - Constitutieborrel JFV 2 juni - Netwerkborrel 6 juni - Jaarvergadering der G.F.S.V.

“Pharmaciae Sacrum”

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

43

44

TOETJE

... EN ALS PRAESES KERS OP DE TAART VRUCHTENWATERIJSJES Door: Nicole Westendorp Frisse, fruitige vruchtenwaterijsjes: een heerlijke gezonde verkoeling in de zomer!

Voor 6 vruchtenwaterijsjes heb je het volgende nodig: - waterijsvormpjes - een half bakje aardbeien - een bakje bosbessen - een mango - een kiwi - 500 ml perendiksap De ijsjes zijn heel makkelijk te maken. Het belangrijkste zijn de waterijsvormpjes en een vriezer. Haal het kroontje van de aardbeien en snijd ze doormidden. Schil de mango en snijd deze in kleine stukjes, ditzelfde geldt voor de kiwi. Verdeel het fruit naar wens over de vormpjes. Voeg perendiksap toe totdat de vormpjes helemaal gevuld zijn. Plaats de stokjes in de vormpjes. Zet ze vervolgens in de vriezer en wacht tot ze bevroren zijn. Haal de ijsjes uit de vriezer en genieten maar!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

PUZZEL

TRAIN YOUR BRAIN

Horizontaal 2. Hulpmiddel voor ouderen die slecht te been zijn 5. Een buitenactiviteit voor ouderen 8. PDES-remmer gebruikt door ouderen 9. Mondprothese 13. Het gebruik van meer dan 5 geneesmiddelen 14. De haarkleur van veel ouderen 16. Kleding om oedeem tegen te gaan 19. De vader van junior 20. De moeder van een ouder 21. Hulpmiddel voor het lezen van de krant

Verticaal 1. Bezorgdienst voor eten ouderen 3. Verzorging aan huis 4. Spel met balletjes voor ouderen 6. Hulpmiddel om de trap mee op te komen 7. Likeur van eieren 10. Hier zitten ouderen achter 11. Een 65+er 12. Hulpmiddel op wielen 15. Geneesmiddeldistributiesysteem 17. Immuunreactie tegen eigen weefsel 18. Huidplooien

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM� | Foliolum | Juni 2017

45

46

REDACTIONEEL

Activiteitenagenda Juni 6 Jaarvergadering 8 EHBO-examen 9 t/m 11 Jaarafsluitingskamp 10 Buitendag 13 STOF-vergadering 13 P.S.-borrel 16 Functionarissenborrel der K.N.P.S.V. 17 Sportdag der K.N.P.S.V. 20 EJC-feest 27 LOS Liefdadigheidsactiviteit Juli 4

Colofon

P.S.-borrel

Augustus 29 t/m 30 Binnenland Bedrijven Bezoek 31 Facultaire Introductiedag 31 EIK Introductiefeest September 8 t/m 10 Eerstejaarsintroductiekamp

Redactie

Geka Abelen Lisette Bosma Gert-Jan Niemeijer Nicole Westendorp Adnan Kanaan Ulrike van Ark

Ab-actiaat

Lisette Bosma K. de Vriezestraat 4 9741 AE Groningen Tel.: 06-45945895 redactie@psgroningen.nl

Drukkerij

Perfect Book

Oplage

1000 stuks Copyright 2017 Redactiecommissie Foliolum ‘To the Point’ der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum”. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van schrift, druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de auteurs.

Gebruikt bronnenmateriaal is op te vragen bij de Redactiecommissie.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

REDACTIONEEL

PRAESES

Wij z ijn... … Teva in Haarlem, een allround farmaceutisch bedrijf dat actief is in alle segmenten van de farmamarkt. In Haarlem ontwikkelen en produceren wij medicijnen voor de behandeling van kanker en voor luchtwegaandoeningen. Ook zijn wij de grootste leverancier van medicijnen voor Nederland. Eén op de zes geneesmiddelverpakkingen die door apotheken in Nederland worden geleverd is een product van Teva. … Onderdeel van Teva Pharmaceutical Industries Ltd., wereldwijd een toonaangevend farmaceutisch bedrijf dat zich tot doel heeft gesteld om gezondheid te verbeteren en mensen zich beter te laten voelen. Dit doen we onder meer door het ontwikkelen, produceren en verkopen van betaalbare generieke medicijnen als ook innovatieve en specialité-geneesmiddelen en actieve farmaceutische grondstoffen. Teva is wereldwijd de grootste producent van generieke medicijnen. Ons assortiment omvat meer dan 1.800 moleculen, in 16.000 presentatievormen die verkocht worden in 100 landen. Teva’s merkgeneesmiddelen zijn gericht op therapeutische gebieden als migraine en hoofdpijn, Multiple Sclerose en aandoeningen van het bewegingsstelsel, pijn en aandoeningen van de luchtwegen. Ook hebben we aandacht voor medicijnen voor de behandeling van kanker en gezondheidszorg voor vrouwen. Bij Teva werken op dit moment wereldwijd ongeveer 57.000 medewerkers in 80 landen en wij helpen dagelijks 200 miljoen mensen over de hele wereld. www.teva.nl

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Juni 2017

47

Mr Johan Heuker Gertjan Ronner Mr. Richard A. Veening

Gezondheid is het allerbelangrijkst.

Ook op financieel gebied.