Foliolum maart 2016

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” Universitair Centrum voor Farmacie

Foliolum COSMETICA

TIEN VRAGEN

AAN PLASTISCH CHIRURGEN Ziekenhuis vs. privékliniek

L’ORÉAL

DE ROL VAN EEN FARMACEUT Hoe worden cosmetica ontwikkeld?

PLASTISCHE CHIRURGIE COSMETISCH OF MEDISCH? Interview met Dr. T.R. Middelberg

Uitgave 3 | Maart 2016

Foliolum Editie 3

maart 2016

G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” in samenwerking met het Universitair Centrum voor Farmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen

Redactioneel

2 Praesides 3 Interview met dr. T.R. Middelberg 5 Als biofarmaceut werkzaam in cosmetica 7 Cosmetica in de apotheek 8 Wist je dat...?

10 Tien vragen aan Platisch chirurgen

P. 3 Interview met dr. T.R. Middelberg

Facultair

12 Alumnus 13 PhD 14 Student in het buitenland 16 Afgestudeerden

Pharmaciae Sacrum

P. 5 Als biofarmaceut werkzaam in cosmetica

17 Column Bryan Yilmaz 18 Fotopagina 20 P.S.-activiteiten 27 Galafoto’s 28 Eten met... de MMC 29 Eten met... de BEC 30 Selfie van het Foliolum 31 Puzzel 32 Activiteitenagenda

P. 10 Tien vragen aan plastisch chirurgen

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

1

2

REDACTIONEEL

PRAESIDES COMIC SANS Geachte lezer, beste P.S.-er,

In de periode sinds het vorige Foliolum hebben we met de commissie een aantal zeer leuke P.S.-activiteiten bijgewoond.

Waar ik in het vorige voorwoord vooruitkeek naar alle leuke activiteiten, die de Diescommissie voor ons gepland had, hebben we deze nu alweer achter de rug. Het begon voor ons als commissie op de Diesreceptie, waar we de eer kregen het bestuur te feliciteren (als één van de laatsten, waardoor nog slechts één bestuurslid luisterde naar onze speech), een cadeau te overhandigen en te proosten op de Dies. Hier werden natuurlijk de nodige biertjes genuttigd en de avond werd afgesloten op het Openingsfeest in Sunny Beach. Daarna werd het qua activiteiten even rustig voor ons, maar bij het Galadiner en het Gala waren we weer maximaal vertegenwoordigd en hebben wij het maximaal naar onze zin gehad.

Verder hebben we gegeten en gedronken met de MMC, de BEC en het bestuur. Iedere avond vloeide het bier rijkelijk, mede met dank aan ons beruchte bordspel ‘Munupuli’. Het waren drie onvergetelijke avonden!

Natuurlijk hebben we niet alleen geborreld, maar ook hard aan dit blad gewerkt. Het thema is dit keer ‘Cosmetica’, wat voor ons een zeer onbekende en daarom minstens zo interessante richting van de farmaceutische wereld is. In dit blad nemen we jullie mee in de wereld waar cosmetica en farmacie elkaar kruisen.We stellen onder andere vragen aan plastisch chirurgen en hebben een artikel van een biofarmaceut werkzaam bij L’Oréal. Net als is de vorige uitgaven zijn er weer de ‘Wist-jedatjes’, deze keer (hoe kan het ook anders) over cosmetica.

Weer genoeg leuke en grappige stukjes en natuurlijk ook weer een puzzel.

De winter is alweer op zijn beloop en de lente staat in zijn prilste vorm voor de deur. Waar de eerste grutto’s al gesignaleerd zijn in Nederland, beginnen ook de bloembollen uit de grond omhoog te komen. Op het moment van schrijven ligt de 134e Dies Natalis der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” net achter ons.

Tijdens deze feestelijke week hebben we met z’n allen de verjaardag van onze mooie vereniging kunnen vieren.

Ook in het aankomende voorjaar zal P.S. weer een aantal mooie activiteiten organiseren. Wanneer u dit leest heeft de 8e Carrièredag inmiddels plaatsgevonden en is op de P.S.-borrel van maart zowel de bestemming van de Buitenlandse Excursie als het kandidaat-bestuur onthuld. Het voorjaar betekent natuurlijk ook genieten van het mooie weer en de zonnestralen.

Hoewel een mooi bruin kleurtje natuurlijk prettig is, kan de zon ook schade aanrichten aan de huid. Zo stimuleert UV straling bijvoorbeeld het verouderingsproces. Wellicht dat dit Foliolum met als thema ‘Cosmetica’ hierop in zal spelen en dat de zogenaamde ‘Anti-aging’ crèmes de revue zullen passeren.

Daarnaast ben ik erg benieuwd hoe de Redactiecommissie invulling heeft gegeven aan dit thema.

Tot slot wil ik iedereen veel leesplezier wensen met dit Foliolum en hoop ik u te mogen begroeten op P.S.-activiteiten.

Met vriendelijke groet, namens het 134e bestuur der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum” Theo Last h.t. praeses

Bij dezen wens ik jullie veel leesplezier!

Met vriendelijke groet, namens de Redactiecommissie “Comic Sans”, Ceren Zwijnenburg

PHARMACIAE SACRUM

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

REDACTIONEEL

INTERVIEW MET...DR. T.R. MIDDELBERG Dr. T.R. Middelberg is een plastisch chirurg gespecialiseerd in hand-polschirurgie, genderchirurgie en in mammachirurgie.

Sinds 2010 is hij werkzaam in het UMCG als plastisch chirurg. Om een beter beeld te krijgen van plastische chirurgie hebben wij een interview met hem afgenomen.

DOOR FLEUR VAN GELDER

Waarom heeft u voor dit vakgebied gekozen?

“Tijdens de studie geneeskunde was ik niet per se geïnteresseerd in een snijdend vak. Echter ligt hier wel veel voeding in; er wordt snel een resultaat bereikt. De interesse lag dan ook voornamelijk voor mij op chirurgisch gebied of in de orthopedie. Uiteindelijk werd het plastische chirurgie. Plastische chirurgie bestaat uit heel veel verschillende technieken. Als plastisch chirurgie moet je heel creatief zijn omdat defecten op allerlei plekken kunnen zitten.”

Vindt u dat deze vorm van plastische chirurgie valt onder cosmetica?

“Dit is meer een definitie vraag. Er is een verschil tussen esthetische plastische chirurgie en cosmetische chirurgie.

Voor cosmetische chirurgie is er geen specialisatie vereist.

Zij voeren vaak behandelingen uit met botox of fillers zoals hyaluronzuur. Daarnaast worden laserbehandelingen vaak uitgevoerd. Plastische chirurgie is wel een specialisatie en hier valt ook esthetische chirurgie onder. Dit kan heel verwarrend zijn voor patiënten. Een plastisch chirurg wordt ook bij allerlei andere specialisaties betrokken, voorbeelden hiervan zijn de kaakchirurgie, oncologische chirurgie, KNO, gynaecologie, oogartsen, orthopedie en traumachirurgie. Huisartsen vinden het soms lastig waar een patiënt naar doorverwezen moet worden. Daarom geven wij als plastisch chirurgen ook onderwijs aan huisartsen.”

één jaar maar kan verschillen per patiënt. Cross-sex hormonen worden gebruikt door de patiënt. Dit zijn de hormonen van het andere geslacht. Tijdens deze transitie tot het andere geslacht onderga je een soort puberteit. De emoties worden heftiger en het lichaam verandert. De genderdiversiteit is enorm groot en tegelijkertijd worden verschillende genderidentiteiten steeds meer geaccepteerd. Een voorbeeld hiervoor is facebook waar je op allerlei manieren je geslacht kunt aangeven.”

“De psychiater en psycholoog hebben dus een diagnostische taak. Verdere begeleiding is meestal niet nodig. Mensen die voor de transitie staan hebben vaak meer psychische stress dan na de transitie. Deze stress wordt meestal beter naarmate de behandeling vordert. Een goed voorbeeld van deze vermindering in psychische stress is de suïcidaliteit. De suïcidaliteit neemt aanzienlijk af na de geslachtsverandering dan voor de geslachtsverandering. Toch komt suïcidaliteit vaker voor bij transgenders dan in de algemene populatie. Dit zal door een sociaal aspect kunnen komen, maar is vaak meer een beeld van jezelf.”

Wordt de behandeling vergoed?

“95% van de plastische chirurgische behandelingen worden in Nederland vergoed. Over het algemeen worden borstvergrotingen niet vergoed. Het verwijderen van de borstklier en vormen van een mannelijke borst wordt wel vergoed. “

Hoeveel operaties vinden er per jaar plaats?

“Geslachtsveranderingen van vrouw naar man, dus constructie van een penis en balzak, worden op dit moment niet in Groningen gedaan. Hier hebben wij te weinig patiënten voor.

In Amsterdam is het gendercentrum groter en wordt deze operatie wel uitgevoerd. Verder wordt er ongeveer drie keer per maand een operatie van man naar vrouw gedaan. “

Wat is de voorbehandeling van patiënten die genderchirurgie ondergaan? En welk traject moet er worden doorlopen voordat de patiënten in aanmerking komen voor chirurgie?

“Er zijn twee genderteams in Nederland. Een is gevestigd in Amsterdam en de andere hier in Groningen. Er worden 300 tot 350 patiënten per jaar behandeld. In Groningen zijn dit er ongeveer 40 per jaar. De behandeling wordt op dezelfde manier uitgevoerd als in Amsterdam. Eerst komen de patiënten in aanraking met een psychiater waarmee kennis gemaakt wordt en de historie van de patiënt wordt in beschouwing genomen. Hierbij horen psychiatrische aandoeningen, sociaal gedrag, de familiesituatie maar ook wordt er biografisch naar genderdysforie gekeken. Wanneer aan alle eisen wordt voldaan wordt er een diagnose vastgesteld. Hierbij wordt ook naar de consistentie gekeken van de genderdysforie. Wanneer er groen licht wordt gegeven begint de real life fase. Dit duurt gemiddeld

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

3

4

REDACTIONEEL

INTERVIEW MET...

Welke middelen worden er gebruikt tijdens de operatie?

“De patiënt gaat tijdens de operatie volledig onder narcose.

Hierbij worden de gebruikelijke anesthetica, pijnstillers en spierrelaxantia gebruikt. Bij vaginaplastiek (de operatie waarbij de vagina van de penis en de balzak wordt gemaakt bij transvrouwen) moet het nieuwe geslachtsorgaan open gehouden worden met dilatatie. Er wordt een toestel gebruikt die tweemaal op een dag naar binnen gedrukt moet worden.

Dit wordt voor een half jaar gedaan en kan pijnlijk zijn. Na de operatie worden dan ook meestal pijnstillers gebruikt.

Vanaf welke behandeld?

leeftijd

worden

patiënten

Er worden patiënten behandeld vanaf 18 jaar. In Amsterdam worden ook kinderen behandeld. Onder 18 bestaat de behandeling met name uit psychische begeleiding en puberteitsafremming tot een leeftijd van 16 jaar. Dan kan eventueel met een cross-sex hormoonbehandeling gestart worden.”

DR. T.R. MIDDELBERG

Wat voor rol speelt de apotheker?

“Ik denk dat de apotheker eenzelfde rol speelt voor plastisch chirurgen als voor andere chirurgische vakken. Bij pijnstilling speelt de apotheker een belangrijke rol. Lokale anesthetica zoals lidocaïne worden dan ook vaak voorgeschreven. Daarnaast wordt er vaak antibiotica voorgeschreven. Bijvoorbeeld wordt het antibioticum metronidazol veel gebruikt om de infectiekans tijdens en na de operatie in het geslachtsgebied te reduceren.“

Hoe was de behandeling van vroeger en nu?

“Ik weet dat er een tablet is geweest die onder de huid gestopt kon worden. Dit tablet bevatte oestrogeen. Patiënten vinden het vaak jammer dat dit niet meer wordt gemaakt. Tegenwoordig gebruiken patiënten een pleister waar het hormoon uit wordt vrijgegeven.”

Worden doseringen per persoon aangepast?

“Ja, doseringen worden bepaald aan de hand van gemeten bloedconcentraties. Dit kan erg per persoon verschillen.”

Wat is de nabehandeling?

“Oestrogeen en testosteron worden levenslang door de patiënten gebruikt. Hierbij wordt een endocrinoloog betrokken.

Deze artsen zijn gespecialiseerd op hormoonbehandelingen.”

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

REDACTIONEEL

BIOFARMACEUT AAN HET WERK

IN COSMETICA

Ana Lee werkt als Scientific & Regulatory Affairs Advisor bij L’Oréal Nederland. Zij heeft Biofarmaceutische Wetenschappen gestudeerd aan de Universiteit Leiden. De functie die Ana Lee bij L’Oréal heeft is ook geschikt voor iemand die de studie Farmacie gevolgd heeft. Ana Lee heeft voor ons een stuk geschreven over biofarmaceuten werkzaam in cosmetica.

DOOR ANA LEE

Over L’Oréal

Een aantal gegevens over L’Oréal: het bedrijf L’Oréal is gevestigd in 130 landen, verdeeld over 5 continenten. Het bedrijf heeft 32 internationale merken tot zijn beschikking. In 2014 zijn er 501 patenten geregistreerd die onder het bedrijf L’Oréal vallen en had het bedrijf de verkoop van 22.53 miljard euro aan verkochte artikelen op zijn naam staan.

Rol van farmaceuten binnen het bedrijf

De rol van farmaceuten kan verschillen binnen het bedrijf, van Marketing tot aan R&I (Research and Innovation). Zo heeft L’Oréal onder andere 2 bekende merken die verkocht worden in de apotheek: La Roche Posay en Vichy. Deze merken vallen onder de divisie “Active Cosmetics”. Wanneer een farmaceut ambities heeft in een carrière binnen marketing en aansluiting zoekt met producten in de apotheek, zou een functie in de business bij de divisie Active Cosmetics een goede match kunnen zijn.

“Daarnaast heeft L’Oréal een ontzettend grote R&I afdeling met ongeveer 3800 wetenschappers wereldwijd.”

Binnen R&I zijn vier verschillende afdelingen. De eerste is Advanced Research: hierbij zijn er teams die goed presterende en duurzame werkzame stoffen creëren en ontwikkelen. Door de groep ambachten te geven met nieuwe producten, laten zij met hun werk L’Oréal toe om nieuwe uitdagingen in innovatie en duurzame ontwikkeling op te nemen. Onderzoekers van L’Oréal zoeken naar verbetering van hun kennis op vele wetenschappelijke gebieden (biologie, biotechnologie, biofysica, chemie, natuurkunde, fysische chemie, modeling…). Bij Advanced Research staat het team open voor de wereld, door middel van hetgeen wat L’Oréal “open innovatie” noemt: nieuwe upstream modellen worden gecreëerd voor het evalueren van de veiligheid en de prestatie van werkzame stoffen, met behulp van een grote variatie aan gereedschappen en methoden (van numerieke tot gereconstrueerde huid).

L’Oréal Applied Research: hierbij creëren teams bepaalde prototypen formules van de werkzame stoffen die ontnomen zijn van Advanced Research. De teams selecteren ook de formules die leiden tot vernieuwde cosmetische eigenschappen, of ze verbeteren de formules die al bestaan. Verantwoordelijk voor de juiste technologietransfer met Advanced Research, bestuderen zij het gedrag van de ingrediënten die ontnomen zijn van “lokaal” onderzoek of de ingrediënten die aanbevolen zijn door de leveranciers van de groep. Dit door deze als “productconcepten” te benaderen. Na een complete evaluatie kunnen zij het werk overhandigen aan de “development teams”.

Development: teams van Development werken nieuwe formules uit en zorgen ervoor dat de best presterende producten beschikbaar worden gesteld voor de markt, in de meest veilige condities voor zowel de consument als het milieu. Zij voorzien de merken, die onder het bedrijf L’Oréal vallen, met een constante levering van innovatieve producten en maken voor hen gebruiksaanwijzingen aan, die gebaseerd zijn op de reguliere specificaties van de verschillende landen waar de groep is gevestigd. Support Function: hierbij wordt analytische evaluatie uitgevoerd en evaluatie van veiligheid en globale efficiëntie van grondstoffen en formules.

“Het team heeft kennis en inzicht in de verschillende regelgevingen voor het valideren van het product, de communicatie en de vaststelling van regelgevende verslagen.”

Verder gaat de Support Function over de industriële bescherming van de ontdekkingen die binnen de groep gemaakt worden, doen zij aan resource management (projecten, teams, budgets…) en geven zij de consument inzicht.”

Functie van Ana Lee

“Ikzelf werk als senior Scientific & Regulatory Affairs Specialist verantwoordelijk voor Regulatory Affairs van L’Oréal Nederland. Dit valt onder de categorie Support Function bij de afdeling worldwide Product Safety, Regulatory Affairs and Claims (SRC). De missie van de SRC is het bijdragen aan L’Oréal’s productinnovatie, duurzame groei, concurrentie positie en ethische waarde als bedrijf die streeft naar het beste in product veiligheid, regulatory affairs en claims onderbouwing. Dit doen we door dynamische risico assessments met anticipatie en conform internationale regelgeving.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

5

6

REDACTIONEEL

BIOFARMACEUT AAN HET WERK

IN COSMETICA

Dit betekent dat ik op dagelijkse basis de strategie van de L’Oréal groep implementeer in het land omtrent regelgeving, waarborg ik de conformiteit met betrekking tot de productcommunicatie van alle merken, en neem ik actief deel in de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) om zo invloed uit te oefenen op zaken die belangrijk zijn voor L’Oréal en haar activiteiten.

Tevens ben ik de contactpunt voor Nederlandse Autoriteiten zoals de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit.”

Werkzaamheden farmaceuten

“De werkzaamheden van farmaceuten kunnen variëren van onderzoek in Advanced Research tot aan Regulatory Affairs in het lokale kantoor. Denk bij onderzoek bijvoorbeeld ook aan onderzoek van evaluatie van consument perceptie van een product. Een product kan nog zo goed zijn maar als niemand ervan geniet zal het product het ook niet goed doen op de markt. Er zijn mogelijk farmaceuten betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe producten bij L’Oréal, maar helaas zijn er geen onderzoekscentra in Nederland.

“Er bestaan verschillende onderwerpen waar men aan kan werken zoals Hair biology,

Photobiology,

computing,

Hair

Biophysics,

Green

Styling

Scientific Chemistry,

Chemistry,

Skin

Stem Cells, Robotics en Environmental Research. “ De dichtstbijzijnde centra zijn in Frankrijk. Productontwikkeling wordt ook weer onderverdeeld in verschillende afdelingen zoals ik eerder heb genoemd, maar labs worden ook onderverdeeld in Hair Science labs en Skin Care labs. Er bestaan verschillende onderwerpen waar men aan kan werken zoals Hair biology, Photobiology, Scientific computing, Hair Styling Chemistry, Biophysics, Green Chemistry, Skin Stem Cells, Robotics en Environmental Research.

Daar waar jij je toegevoegde waarde kunt laten zien, is het mogelijk dat er plek beschikbaar voor je is. Het is, met bijna 4000 wetenschappers over hele wereld verdeeld, dus lastig aan te geven waar de farmaceuten zich bevinden. Het is denkbaarder dat ze betrokken zijn bij zaken met een meer biochemische invalshoek dan in de fysische hoek.”

Ontwikkeling product

“Wanneer een product tot stand is gekomen moet deze nog ge-upscaled worden zodat het ook in grote hoeveelheden geproduceerd kan worden, vergelijkbaar als in de farmaceutische industrie. Deze optimalisatie gebeurt in de fabriek waarbij het moet voldoen aan allerlei ISO standaarden. Tegelijkertijd wordt er ook gewerkt aan de communicatie van het product.

Productnaam en claims worden bedacht en onderbouwd. Claims zijn beloftes die worden gemaakt op verpakkingen en andere communicatie materialen zoals TV reclames en persdossiers etc. Deze claims moeten worden onderbouwd worden met wetenschappelijke feiten dan wel aanvullende (klinische) studies, instrumentele testen en consumentenevaluaties.”

Klachten over een product

“We hebben als er klachten komen over een bepaald product een Consumer Advisory Department alias het informatiecentrum.

Zij staan consumenten te woord of ze nu een vraag hebben dan wel een klacht. Bij een gezondheid gerelateerde klacht wordt er volgens een interne procedure gehandeld.

“Deze

gegevens

belanden

in

een

grote anonieme poel aan gezondheid gerelateerde klachten database en wordt wereldwijd gemonitord.”

In samenwerking met de manager van deze afdeling train ik het informatiecentrum op het vergaren van belangrijke informatie voor een uiteindelijke causality assessment. Wanneer zij alle informatie verzameld hebben van de consument worden de gegevens naar Scientific & Regulatory Affairs gestuurd en worden deze nauwkeurig in een Cosmeto-Vigilance database ingevoerd. Cosmeto-Vigilance wordt uitgevoerd volgens Cosmeticaverordening (1223/2009/EG).”

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

REDACTIONEEL

COSMETICA IN DE APOTHEEK Roelof Oosterhof is openbaar apotheker in Winsum. Bij de apotheek verkopen ze naast de gebruikelijke medicijnen ook producten van Vichy en hebben daarvoor zelfs een speciale Vichy-assistente in de apotheek. We hebben aan de apotheker en de assistente een aantal vragen mogen stellen over cosmetische geneesmiddelen en de cosmetica van Vichy.

Sinds wanneer en waarom worden er cosmetische middelen verkocht bij uw apotheek?

Er wordt al ongeveer 12-13 jaar Vichy verkocht in apotheek Winsum. We zijn hier toendertijd mee begonnen, omdat er vraag naar goede cosmetica was vanuit de regio.

Wat is de toegevoegde waarde van het kopen van cosmetische middelen bij de apotheek ten opzichte van het kopen van cosmetische middelen bij de drogist?

Er is geen toegevoegde waarde bij het kopen van cosmetische middelen bij de apotheek ten opzichte van het kopen van cosmetische middelen bij de drogist.Vichy is echter alleen in de apotheek te koop, dus daarvoor moet je naar de apotheek.

Krijgt het personeel in de apotheek scholing/cursussen over de cosmetische middelen die in de apotheek verkocht worden? Zo ja, wat voor scholing en hoe vaak?

Ons personeel kan via een e-learning bijscholing krijgen vanuit het merk.

Hoe staat u tegenover plastische chirurgie? Heeft u wel eens contact met een plastisch chirurg?

Neutraal. Wij hebben alleen contact met de plastisch chirurg als er vragen zijn over een recept.

Kopen veel patiënten cosmetische producten bij de apotheek? Wordt er veel advies over gevraagd?

Per week gemiddeld 5 klanten. Als mensen willen switchen naar een nieuw product dan vragen ze advies aan ons.

Zit er verschil in de producten die te koop zijn bij de apotheek en de producten die te koop zijn bij de drogist?

Vichy is alleen in de apotheek te koop. Veel producten die bij de drogist te koop zijn verkopen wij niet. Wij verkopen alleen producten van Vichy.

Waarom heeft u voor Vichy gekozen?

De keuze is gevallen op het verkopen van Vichy door positieve ervaringen van andere apotheken.

Welk product uit deze lijn vindt u het best of heeft de meeste toegevoegde waarde voor patiënten?

Elke dagcreme van Vichy.

Zijn er ook geneesmiddelen die voorgeschreven worden om cosmetische redenen? Zo ja, welke geneesmiddelen? En gebeurt dit vaak? Wat is de meest voorkomende indicatie?

Finasteride kan toegepast worden bij kaalheid. Naar mijn mening wordt het echter zeer weinig voorgeschreven voor deze indicatie, maar bijna altijd voor prostaathyperplasie. Minoxidil kan ook toegepast worden bij kaalheid. Binnen onze apotheek is één dame die dit gebruikt.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

7

8

REDACTIONEEL

WIST JE DAT...

Cosmetica en nanotechnologie

Cosmetica en UV

Wist je dat de cosmetische industrie één van de eerste was om nanotechnologie te gebruiken bij het ontwikkelen van producten? Van meer dan 1000 geregistreerde nanotechnologiegebaseerde producten op de markt in 2009, zijn er meer dan 13% geclassificeerd als producten die voor cosmetisch gebruik zijn. [1]

Wist je dat er een UV beschermende composiet voor cosmetica is ontwikkeld, die tevens gunstige cosmetica-eigenschappen heeft? Dit wordt beweerd in een publicatie op 25 augustus 2015.

Het composiet voor de cosmetica includeert gemicroniseerde titaniumdioxide, een of meerdere soorten magnesiumhydroxide en calciumhydroxide, en verder bij voorkeur een kleimineraal.

Deze componenten zijn met silicone behandeld. Deze stoffen in het composiet leveren onder andere met behulp van silicone een verhoogd UV beschermende effect, een onderdrukte optische activiteit en katalytisch effect van een ultraviolet beschermend materiaal. Deze componenten zorgen ervoor dat de stabiliteit van cosmetica verhoogd kan worden, indien deze in cosmetica verwerkt worden. De studie beweert dat het composiet in vrijwel elke vorm van cosmetica toegepast kan worden. [2]

Cosmetica als camouflage

Cosmetica en massa spectrometrie

Wist je dat men zich over het algemeen beter voelt wanneer zij cosmetica gebruiken als camouflagetherapie en dat zij daardoor zichzelf beter waarderen? Het idee om cosmetica als camouflagetherapie te gebruiken, vooral in de postoperatieve periode, komt oorspronkelijk van het illusionaire effect,.

Hiervan werd gedacht dat het de post-traumatische stress weg doet nemen, na plastische chirurgie aan het gezicht. Hierdoor zullen patiënten zich beter gaan voelen door de cosmetische applicatie, en zullen zij zichzelf beter voelen. [3]

Wist je dat er een versimpelde ‘work flow’ (geautomatiseerd patroon) is ontwikkeld om een snelle analyse uit te voeren op cosmetica en voedsel samples? Hierbij kan er in kaart gebracht worden of cosmetica en voedselproducten illegale substanties bevatten. De ‘work flow’ geschiedt door middel van een miniatuur massa spectrometrie systeem en de zogeheten ‘ambient ionization methods’. Een desktop Mini 12 ion trap massa spectrometer werd gekoppeld met een paper spray ionisatie, een extractie spray ionisatie en een slug-flow micro extractie voor directe analyse van Sudan Reds, parabenen, antibiotica, steroïden, bisphenol en een plasticeerder van ruwe samples met complexe matrices. Limieten voor detectie zo laag als 5 mg/kg werden verkregen voor de target analyten. De ontwikkelde methoden beloven een potentiele analytische mogelijkheid te zijn voor het buiten-het-lab screenen van cosmetica en voedselproducten voor de aanwezigheid van illegale substanties. [4]

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

REDACTIONEEL

9

WIST JE DAT...

Cosmetica en algen

Cosmetica en allergie

Wist je dat de toepassing van microalgen in cosmetische producten de laatste tijd meer aandacht heeft gekregen voor huidproblemen, zoals veroudering, huidbronzen, en pigment ziektes? Er is potentieel gebruik van microalgen als product op het gebied van anti-huid veroudering, depigmentatie, en bestrijden van microorganismen. Algensoorten worden al gebruikt in sommige cosmetische formuleringen, bijvoorbeeld als moisturizer en thickener agents.

[5]

Wist je dat conserveermiddelen, geurende materialen, en haarkleuringen de meest frequente stoffen zijn die een allergische reactie opwekken? Dit blijkt uit een studie gedurende een 26-jarige periode, waarin 14.911 patiënten tussen 1990 en 2014 getest zijn op de frequentie van cosmetica als causale factors van allergische contact dermatitis.[6]

Cosmetica en groene thee

Literatuur

Wist je dat groene thee ook in cosmetica gebruikt wordt, omdat het hoge antioxiderende eigenschappen heeft? Antioxidanten zijn stofjes die strijd aan gaan met vrije radicalen.Vrije radicalen induceren vroegtijdige veroudering. Antioxidanten gaan vrije radicalen tegen en voorkomen dus het verouderingsproces. Het wordt gebruikt in verzorgingscosmetica, shampoo, maskers, en anti-verouderingsemulsies.[7]

1. http://www.sciencedirect.com/science/article/ pii/S0278691515300041 2.

[Hir et al 2015] Hirofumi Ijiri, Kazuo Sato,

Masaharu Suzuki,Yukio Hasegawa.

Composition for cosmetics

having UV shielding effect and sebum

solidifying ability, and cosmetic

preparations. MIYOSHI KASEL,

INC., 25 augustus 2015.

3.

[Gay et al 2014] Gaye Taylan Filinte, MDa,

Tayfun Aköz, MDb. Camouflage therapy in

aesthetic surgery. Elsevier, Clinics in

Dermatology (2014) 32, 813–816 4.

[Qia et al 2016] Qiang Ma a, b, Hua Bai a,

Wentao Li a, Chao Wang a, Xinshi Li a,

R. Graham Cooks c, e, Zheng

Ouyang b, c, d, e. Direct

identification of prohibited substances

in cosmetics and foodstuffs using ambient

ionization on a miniature mass spectrometry

system. Elsevier, Analytica Chimica Acta

912 (2016) 65-73 5. http://www.sciencedirect.com/science/article/ pii/S0960852414017350 6. http://www.mdpi.com/2079-9284/3/1/5/htm 7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC4730195/

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

10

REDACTIONEEL

TIEN VRAGEN AAN...

PLASTISCH CHIRURGEN

“Tien vragen aan..” is de rubriek waarin we vragen hebben gesteld aan drie verschillende plastische chirurgen werkzaam in de cosmetische chirurgie. Twee van deze plastische chirurgen werken in een ziekenhuis en één is werkzaam in een privé kliniek. De antwoorden op de vragen zijn anoniem verwerkt.

Welke ingrepen doet u het meest bij de patiënten?

“Op esthetisch vlak is een bovenooglidcorrectie bij alle cosmetische chirurgen de meest voorkomende ingreep, zowel in de privékliniek als in het ziekenhuis. Borstvergrotingen en verkleiningen van buikwandcorrecties zijn daaropvolgend de meest voorkomende ingrepen. “

Zijn er meer mannelijke of vrouwelijke patiënten?

“In zowel de privékliniek als in het ziekenhuis zijn vrouwelijke patiënten de overgrote meerderheid. Dit percentage kan oplopen tot wel 85% van het totaal aantal patiënten. “

Wat is de gemiddelde leeftijd van de patiënten?

“Bij een faceliftcorrectie inclusief bovenooglid, wenkbrauwlift, halslift, lipofilling gelaat en eventueel een liposuctie buik worden de volgende farmaceutische producten gebruikt: Ten eerste krijgt de patiënt een algehele anaesthesie waarbij de volgende middelen worden toegepast: Propofol, Ketanest, remi fentanyl, ondasetron, dexamethasone, Rocuronium ivb intubatie, Ringerlactaat infuusvloeistof, cefacidal, dipidolor. Na de operatie krijgt de patiënt paracetamol, meloxican, tramadol, en als escape (als er iets misgaat) Sofran.Voor de operatie wordt in het wondgebied voor de liposuctie een tumescent geinfiltreerd van NaCl 9% met Natrium bicarbonaat, adrenaline en lidocaïne.

In het gelaat wordt voor de facelift een tumescent geinfiltreerd van NaCl 9% met kenacort, adrenaline en lidocaïne 2% en ropivacaïne 7,5 mg.”

“Zo rond de eind 40. Er is echter een groot verschil tussen verschillende behandelingen. Een borstvergroting wordt vaak op jongere leeftijd gedaan na puberteit of zwangerschap, ongeveer rond de 28 jaar. Rimpelbehandelingen gebeuren meestel wat later, meestal boven de 50 jaar. “

Heeft u (veel) contact met de (ziekenhuis)apotheker?

“In de privékliniek is af en toe contact met een apotheker. De apotheker komt ook zo’n één keer per jaar controleren voor de audit. In het ziekenhuis hebben de plastisch chirurgen niet één op één contact met de ziekenhuisapotheker. Wel wordt net als bij andere opgenomen patiënten thuismedicatie overgenomen.

Bij ontslag wordt ontslagmedicatie voorgeschreven. Daarnaast wordt er bijvoorbeeld bij een liposuctie de liposuctievloeistof specifiek voor de patiënt bereid. “

Wat voor farmaceutische middelen worden er veel gebruikt tijdens een ingreep?

“Hierbij een aantal voorbeelden van medicatie die bij bepaalde farmaceutische ingrepen in de cosmetische chirurgie worden gebruikt. Citanest 1% en daaraan toegevoegd 1 mg adrenaline, wordt tijdens de bovenooglidcorrectie gebruikt als een lokaal anaestheticum. Bij augmentatie’s (borstvergrotingen) wordt algehele anaesthesie toegepast met diprivan. Als pijnstilling wordt paracetamol en anitibiotica gebruikt. Ropivacaine 7% wordt in de holte achtergelaten waar de prothese geplaatst wordt. Na de operatie krijgt de patiënt Celebrex. “

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

REDACTIONEEL

TIEN VRAGEN AAN...

PLASTISCH CHIRURGEN Welk middel (geneesmiddel, implantaat, enz) bent u het meest tevreden over en waarom?

Heeft u voor en/of na de behandeling contact met de vaste apotheker van de patiënten?

De borstprotheses van Polytech en adrenaline. Dat geeft preoperatief heel weinig bloedingen waardoor je een mooi overzicht behoud. Dit komt doordat het operatieterrein bloedvrij is.

Bij een behandeling hebben we in de privékliniek nooit contact met de apotheker. Soms belt de assistent over de Dermatix, omdat die niet op voorraad is. Dermatix is een littekencrème, die voor een mooier litteken zorgt. Hierin zit sillicone en dat zorgt voor minder littekenvorming.

Naar welk(e) middel(en) moet volgens u meer onderzoek gedaan worden en waarom?

Naar pre-operatieve pijnbestrijding zou meer onderzoek kunnen worden gedaan, zodat er na de operatie minder pijnmedicatie nodig is. Bijvoorbeeld: wat is de beste manier om ropivacaïne (lokaal anaestheticum) toe te dienen? Moet er worden geïnjecteerd in het wondgebied, alleen in de pocket van de prothese of op ander locaties?

In het ziekenhuis bestaat er een ICT koppeling van de medicatie tussen het UMCG en met de apothekers.

Hoe ziet u de toekomst op het gebied van farmaceutische middelen die gebruikt worden binnen de plastische chirurgie? Welke veranderingen verwacht u?

Dat er meer pijnbestrijdingsmedicatie komt die geen invloed heeft op de stollingswaarden van de patiënt. Voorlopig is dat alleen paracetamol.

Heeft u of één van uw patiënten wel eens problemen gehad met farmaceutische producten?

Zo ja, kunt u het probleem schetsen en wat voor oplossing is er gevonden?

Wat waren de gevolgen en waren er restverschijnselen?

Allergische reacties op antibiotica komen af en toe voor. Meestal is de patiënt bekend met allergie voor antibiotica en dan geef je de patiënt een ander antibioticum. Alle patiënten krijgen eerst een proefdosis om een allergische reactie uit te sluiten. Ook komt heel soms een anafylactische shock voor. Dit bijvoorbeeld bij het geneesmiddel Atropine.

Daarnaast kan het voorkomen dat bij patiënten, behandeld met een permanente filler, een abces ontstaat. Dit wordt herkend als een fluctuerende zwelling met weefseldebris en necrose.

De patiënt kan ook last hebben van koorts. De therapie is een incisie en drainage van het abces.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

11

12

FACULTAIR

ALUMNUS Beleidsmedewerker bij Farmacie Het is inmiddels anderhalf jaar geleden sinds ik voor het laatst een stuk voor het Foliolum geschreven heb. Als praeses van de 27e Redactiecommissie ‘Getikt’ heb ik voor veel rubrieken uit het blad wel een of meerdere keren iets op papier gezet: van het voorwoord tot aan de puzzel toe. Er is echter één rubriek waar ik niet eerder voor geschreven had, maar waar ik, nu ik afgestudeerd ben, alsnog de kans toe krijg: als alumnus mag ik iets vertellen over de wondere wereld van de beleidsmedewerker.

DOOR BOY VAN BASTEN

Toen ik aan de opleiding Farmacie begon, wist ik nog niet per se wat ik wilde worden, behalve dan dat onderzoek toch echt niet aan mij besteed was. Uren en uren kwijt zijn aan research, met de kans dat je experimenten nog mislukken ook: daar had ik het geduld niet voor. Dacht ik. Gaandeweg de opleiding begon ik daar anders over te denken: door alle practica, hoe zwaar het soms ook mocht zijn, raakte ik steeds meer geïnteresseerd in het onderzoek. Tegelijkertijd begon ik me te beseffen dat het waarschijnlijk beter was voor zowel de patiënt als mezelf als ik me nooit in een apotheek zou begeven. Daarom besloot ik tegen het einde van mijn studie eens te informeren naar een PhD-plek.

“Een van mijn belangrijkste bezigheden is het in goede banen leiden van de herziening van het Farmacie-curriculum” Dat leidde ertoe dat ik eerst een tijd aan de slag kon als onderzoeks- en onderwijsmedewerker. Hierbij hielp ik andere PhD-ers bij hun experimenten en heb ik studenten begeleid bij hun bacheloronderzoek, maar heb ik bijvoorbeeld ook een jaar lang gewerkt aan het bijwerken en standaardiseren van de Ocasysteksten. Met nog steeds een mogelijke PhD-plek in het vooruitzicht. Totdat me opeens de kans werd geboden om aan de slag te gaan als beleidsmedewerker van de opleiding Farmacie. Het was nog nooit eerder als carrièremogelijkheid in me opgekomen, maar mogen meedenken over de toekomst van een opleiding die ik met veel plezier gevolgd heb? Daar heb ik niet lang over hoeven nadenken.

Een van mijn belangrijkste bezigheden als beleidsmedewerker is het in goede banen leiden van de herziening van het Farmaciecurriculum. Op basis van onder andere adviezen en suggesties van zowel docenten als studenten heb ik in samenwerking met Martina Schmidt (adjunctdirecteur van de opleiding) en Lidia Westers (onderwijscoördinator) een voorstel voor herziening opgesteld, variërend van kleine aanpassingen binnen een cursus tot volledig nieuwe vakken.

Samen met onder meer de docenten, de Opleidingscommissie en het Education Support Centre werk ik nu hard aan de uitvoering van deze plannen, om vanaf volgend collegejaar een nog beter curriculum aan te kunnen bieden!

Daarnaast ben ik momenteel ook veel bij de voorlichting betrokken. Zo heb ik tijdens de afgelopen twee Open Dagen potentiële studiekiezers laten zien hoe leuk de opleiding Farmacie is door een algemene introductie over de opleiding te geven. Ook werk ik nu aan het herzien van de brochures en ben ik in overleg met het Bètasteunpunt om Farmacie ook op andere manieren onder de aandacht van middelbare scholieren te brengen.

“Als farmaceut ben je breed opgeleid en dus ook breed inzetbaar” Hoewel het woord ‘beleidsmedewerker’ misschien klinkt alsof het een ietwat saai beroep betreft, is het dat allerminst.

Toegegeven, ik zit veel in vergaderingen (maar dat is meteen een goed excuus om veel koffie te mogen drinken), maar los daarvan brengt elke dag weer iets nieuws. Flexibiliteit is daarbij wel handig: soms komen er onvoorziene taken op mijn pad waarbij enige spoed geboden is. Dat maakt het werk ook weer uitdagend, om alle verschillende klussen draaiende te houden.

Daarnaast krijg je als beleidsmedewerker ook een kijkje achter de schermen en zie je hoe complex de organisatie achter een opleiding eigenlijk wel niet is. Kortom, ik heb me nog geen dag hoeven vervelen.

Zo zie je maar, je kunt uiteindelijk heel ergens anders terecht komen dan je aanvankelijk verwacht had. Als farmaceut ben je breed opgeleid en dus ook breed inzetbaar, of dat nu als apotheker, onderzoeker of iets totaal anders is. Ik kan jullie dan ook alleen maar aanraden om aan het einde van jullie studie te kiezen voor een baan waarvan je zeker weet dat je er elke dag met plezier naartoe gaat!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

FACULTAIR

PhD Precision-cut tissue slices “One animal organ can produce hundred slices, so we can save a lot of animals for our experiment.”

Our lab has developed a lot of experiments by using this method. We have tried several organs, such as liver, intestine, kidney, and lung. Until now, we prepared the slices from human, rat, and mouse. Slices are prepared from fresh organ by making a cylindrical core using a drill with a hollow bit, from which slices are cut with a specially designed tissue slicer. Also, slices can be prepared by embedded in cylinders of agarose before slicing. Slices are incubated in 12- or 24-well plates under 95% O2/5% CO2 atmosphere. Further details about this technique can be found in: http://dx.doi.org/10.1038/nprot.2010.111.

Hi, my name is Raditya Iswandana. I’m a PhD student from Department of Pharmaceutical Technology and Biopharmacy, supervised by Prof. Dr. Peter Olinga.

Actually, I’m a Bernoulli PhD-sandwich bursary student between University of Groningen and Universitas Indonesia. As an international student, this scholarship has given me a lot of opportunities and experiences to upgrade my research skill in a reputable university, such as University of Groningen.

Also, broaden my relationship with multicultural environment.

BY RADITYA ISWANDANA

Currently, our lab tries to use this method to study the efficacy of particular drugs which have a relation to fibrosis. Fibrosis is the formation of excess fibrous connective tissue in an organ or tissue in a reparative or reactive process.The process is initiated when immune cells such as macrophages release soluble factors that stimulate fibroblasts.The imbalance between inflammation/ injury and tissue repair leads to excessive accumulation of collagen, fibronectin, and other extracellular matrix (ECM) proteins. Based on this mechanisms, we try to observe the early onset expression of certain proteins which involve in fibrosis mechanism by using PCR, Western Blot, ELISA, and morphological staining.

“In conclusion, PCTS from liver, intestine,

As I already mentioned in my title, I’m working on intestinal fibrosis project by using precision-cut tissue slices (PCTS) method. Together with Department of Pharmacokinetics, Toxicology and Targeting, we try to develop this method. What are PCTS? PCTS are viable ex vivo explants of tissue with a reproducible, well defined thickness. They represent a minimodel of the organ under study and contain all cells of the tissue in their natural environment, leaving intercellular and cellmatrix interactions intact, and are therefore highly appropriate for studying multicellular processes. PCTS are mainly used to study the metabolism and toxicity of xenobiotics, but they are suitable for many other purposes. In addition, by using this method, we also try to eliminate animal using in experimentation.

kidney, and lung represent a promising tool to investigate the early onset of fibrosis in both human and experimental animals.”

In addition, in the future, incubations of PCTS with the fibrosis inducing compounds or factors, used to induce fibrosis in vivo in the different organs, may help to further elucidate the mechanisms of human fibrosis and try to find the appropriate drug to treat fibrosis.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

13

14

FACULTAIR

STUDENT IN HET BUITENLAND Sali zämme!

Inmiddels is het al meer dan een jaar geleden dat ik vanuit het twentse Oldenzaal ben vertrokken richting Basel (Zwitserland). Vlak voor de kerst van 2014 kreeg ik het definitieve bericht dat ik vanaf februari 2015 mijn onderzoek vanuit de basiseenheid FTB mocht uitvoeren bij het farmaceutische bedrijf Novartis. Naast de campus en het hoofdkantoor van Novartis is de campus van Roche ook in Basel gelokaliseerd, dus deze stad was bij uitstek een goede plek om een keer intensief te snuffelen aan de farmaceutische industrie. Na een keuzestage bij mijn ouders thuis was het eind januari eindelijk zo ver om te vertrekken richting Basel.

DOOR RIK BEERNINK

Basel ligt in het compleet noord-westen van het kleine neutrale land Zwitserland vlakbij de grens van Duitsland en Frankrijk.

Om deze reden wordt er in de stad een mix gesproken van Duits, Zwitsers en Frans wat in Zwitserland beter bekend staat als het Baslerdüütsch. Verder heeft de stad ook een universiteit, maar het studentenleven is niet zo bruisend als het Groningse studentenleven. Naar mijn mening bestaat de bevolking van Basel meer uit expats die in de farmaceutische industrie werken dan studenten.

Eenmaal aangekomen in Zwitserland was ik bang voor de koude winters in Zwitserland maar niets bleek minder waar, want het weer was vergelijkbaar met Nederland. Samen met een andere Groningse Farmacie student begonnen we op 2 februari met ons avontuur op de campus van Novartis. De eerste twee dagen kregen we een algemene introductie op de campus waarbij we wegwijs werden gemaakt op het gigantische privé terrein en voor het eerst in contact kwamen met de normen en waarden van Novartis. Daarnaast kregen we de mogelijkheid om alle andere nieuwe collega’s te leren kennen. De aantallen zijn me niet volledig bijgebleven, maar de campus bevatte ongeveer twaalf(!) restaurants, een eigen fitness-centrum, huisartsenpost, openbare apotheek (natuurlijk!), postkantoor, bank, lounge bar, Starbucks en vele parken waar alle werknemers in het middaguur van de zon kunnen genieten. Je kan begrijpen dat het de eerste dagen voor ons erg overweldigend was. Tijdens de twee introductiedagen kwamen we ook direct in contact met de indrukwekkende organisatie van Novartis. Op de tweede dag werden we bijvoorbeeld met een iPad op pad gestuurd om door middel van verschillende GPS-opdrachten op de campus en een applicatie op de iPad punten te verdienen.

Op deze tweede introductie dag leerde ik ook mijn team voor het eerst kennen en kreeg ik eindelijk meer informatie over mijn project, omdat mijn supervisor dit van te voren niet kon vertellen. Enkele onderdelen van mijn project zijn confidentieel, dus daardoor kon ik van tevoren geen informatie hierover krijgen.

Mijn project vond plaats binnen de grote afdeling Technical Research and Development en mijn focus lag op een klein onderdeel van een nieuw innovatief productieproces. Op dit moment worden geneesmiddelen voornamelijk nog geproduceerd op basis van batch mode en Novartis is bezig met het ontwikkelen van een nieuwe productiemethode genaamd Continuous Manufacturing. Voor meer informatie over dit proces raad ik je aan om enkele sites of artikelen op Google hierover op te zoeken. Omdat ik in mijn onderzoek veel chemische technologie en fysica moest toepassen, was ik de eerste weken vooral bezig met het lezen van boeken en artikelen. Een centrale rol in mijn onderzoek werd vervuld door een hoog geconcentreerde suspensie (soms wel tot 50% solid w/w). Deze hoog geconcentreerde suspensies worden in de industrie slurries genoemd en je kan deze slurries het beste zien als een dikke pasta/crème. Gedurende mijn onderzoek van 8 maanden was het tof om te zien dat mijn collega’s steeds vaker met vragen over de slurry bij mij kwamen. Omdat ik na een bepaalde tijd werd gezien als één van de ‘slurry-experts’ in het team.Dit kwam doordat ik samen met een Duitse PhD student voortdurend bezig was met de slurry.

Naast mijn project was er natuurlijk in de weekenden en ’s avonds ook tijd om de stad en Zwitserland verder te ontdekken. Eén van de erg fascinerende dingen aan Zwitserland is dat het vier officieel talen heeft (Duits, Frans, Italiaans en Reto-Romaans) en dat overal in het land met een ander dialect wordt gesproken, of een compleet andere taal de voertaal is. Gelukkig beheersen de meeste Zwitsers het hoog-Duits ook redelijk, waardoor ik me toch gemakkelijk verstaanbaar kon maken in de openbare gelegenheden. Alsnog zijn er grote verschillen tussen het hoogDuits en het Zwitsers-Duits wat soms tot miscommunicatie leidde.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

FACULTAIR Eén van de grootste feesten die ik kon meepakken in Basel was het jaarlijkse Fasnacht. Elk jaar wordt er in Basel vier dagen lang het grootste protestantse carnaval ter wereld gevierd en dit festival vindt elk jaar een week na het katholieke carnaval plaats.

Als carnavalsvierder uit Boeskoolstad kon ik het natuurlijk niet laten om dit feest te negeren.

Tijdens Fasnacht is er non-stop door het hele centrum muziek te horen van Cliques. Dit zijn een soort fanfares die bestaan uit alleen piccolo’s en trommels. Eén van de meest memorabele momenten die ik heb meegemaakt tijdens Fasnacht was de officiële opening van het festival. Dit vindt om maandagochtend om 4 uur ’s ochtends plaats. Ik vermoed dat alle Zwitsers uit het noord-westen richting Basel komen (inclusief kinderen en ouderen), want alle straten in het centrum stonden bomvol.

Om klokslag 4 uur gaan alle lichten in het centrum uit en gaan alle Cliques verspreid over het hele centrum allemaal hetzelfde nummer spelen. Vervolgens gaat iedereen borrels drinken in kelders die verspreid zijn over het gehele oude centrum. Voor een betere impressie van de Cliques is er genoeg videomateriaal te vinden op Youtube. Als je deze filmpjes bekijkt, besef je ook dat de meeste expats na 4 dagen het geluid van de Cliques wel zat zijn.

Naast het feit dat Basel bekend staat als een farmacie stad, is er ook veel kunst te vinden. Zo wordt elk jaar één van de bekendste kunst expositie ter wereld georganiseerd; Art Basel met onder andere ook exposities in Miami Beach en Hong Kong. Ik had het geluk dat de vader van mijn huisgenoot een fervent kunstverzamelaar is, dus wij konden via hem met VIP tickets de beurs bezoeken. Naast veel (bizarre) moderne kunst waren er ook veel klassieke kunst en bijzondere artistieke kunstverzamelaars te bewonderen. Voor de rest bevinden het Beyeler Foundation en het Vitra Design museum zich net buiten het centrum van Basel, dus ik kreeg in Basel ook de mogelijkheid om mijn kunst- en designkennis wat te verbeteren.

In de weekenden ben ik verder vaak naar FC Basel en richting de bergen gegaan om daar trektochten te gaan doen met mijn vrienden/collega’s die ik heb leren kennen op borrels georganiseerd voor alle interns en PhDs van Novartis en Roche.

Wanneer Zwitsers een weekend of enkele dagen vrij zijn, gaan ze richting de bergen, bossen of meren om daar te genieten van de fantastische natuur die het land te bieden heeft.Verder is het ook mogelijk om tijdens de zomer in de Rijn te zwemmen die precies door het centrum van Basel loopt. Ook in de winter is dit mogelijk, maar een enkeling is zo gek om dat te doen.

Tijdens de zomer is de kade van de Rijn gevuld met containers/ bars (Buvettes) waar je verkoeling kan vinden in de vorm van een biertje. Niets was beter om in de zomer na een dag werken aan het begin van het centrum in het water te springen met je dry-bag waarin je speakers zaten te pompen. Vervolgens kon je je laten meevoeren met de stroming en aan de andere kant van het centrum uit het water gaan om daar een biertje te gaan drinken.

Voor de rest heb ik nog zoveel meer verhalen te vertellen over mijn geweldige tijd in Basel, maar daarvoor heb ik niet genoeg ruimte. Als je meer informatie wilt hebben over Basel/ Zwitserland (of de verhalen wilt horen), spreek me dan gerust aan op één van de P.S.-activiteiten. Na dit avontuur kan ik iedereen aanraden om Basel een keer te bezoeken en hun master research in het buitenland te doen!

Uf wederluege, Rik

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

15

16

FACULTAIR

AFGESTUDEERDEN

MAART 2016

AFGESTUDEERDE

VAKGROEP

Max Beugeling

Farmaceutische Technologie & Biofarmacie

Marjolein Bouwhuis

Farmaceutische Toxicologie en Targeting

Marjolein Deurloo

Farmaco-epidemiologie en Farmaco-economie

Wieke Noordenbos

Farmaco-epidemiologie en Farmaco-economie

Daan Schagen

Farmaco-epidemiologie en Farmaco-economie

Jeroen Schouten

Farmaco-epidemiologie en Farmaco-economie

Monique Boekema

Farmacotherapie en Farmaceutische Patiëntenzorg

Danique Giesen

Klinische Farmacie en Farmacologie

Evianne van der Kruk

Klinische Farmacie en Farmacologie

Svenja Laarhuis

Farmacotherapie en Farmaceutische Patiëntenzorg

Marissa Reinders

Klinische Farmacie en Farmacologie

Gefeliciteerd met het behalen van jullie bul!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

PHARMACIAE SACRUM

COLUMN BRYAN YILMAZ Bryan Yilmaz is tweedejaars Farmacie, assessor II van het 134e bestuur der G.F.S.V “Pharmaciae Sacrum” en boven alles een gezellige vent. Iedere uitgave schrijft hij een column over zijn ervaringen als jonge bestuurder van een grote, actieve studievereniging. Dit keer over cosmetica.

Ze zijn onderdeel van het dagelijks leven en worden op verscheidene momenten van de dag gebruikt. Nu ken ik mensen die veel middelen gebruiken om zich rein te houden hedendaags.

Veel mensen denken dat cosmetica alleen bestaat uit makeup en parfum. Ook denkt men dat vooral vrouwen deze verzorgingsproducten gebruiken, echter is dit niet waar.

“Over make-up gesproken, ik draag het nog wel, zoals op de foto is afgebeeld.”

DOOR BRYAN YILMAZ

Zoals jullie misschien wel weten ben ik een echte sportman. Ik probeer altijd minimaal twee keer in het jaar te sporten om fit te blijven. Helaas ben ik dit jaar erg druk en haal ik het net een keer.

De pizza’s en het vele voedsel dat is gefrituurd heeft helaas niet bijgedragen aan mijn lichamelijke reinheid. Mijn gewicht liegt er helaas niet om maar ik probeer het komend jaar te herpakken!

“De definitie van cosmetica is dat het een verzamelnaam is voor middelen ter verhoging van de hygiëne, lichamelijke reinheid en het uiterlijk schoon.”

Er zijn genoeg mannen die dezelfde zalfjes en crèmes als de vrouwen gebruiken. Bijvoorbeeld bestaat er het recht van vrouwelijke gevangenen om €30 te spenderen aan cosmetica terwijl mannen deze mogelijkheid helemaal niet hebben. Nu is er opspraak geweest van de mannelijke gevangenen omdat dit discriminerend was ten opzichte van hen waardoor er ook voor hen een regeling is getroffen. Het blijkt dus ook dat mannen behoefte hebben aan verzorgingsproducten. Ondanks dat ik nu een vergelijking met arrestanten maak wil dus niet zeggen dat het niet geld voor de man in het algemeen!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

17

18

FOTOPAGINA

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

19

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

20

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN

ZIEKENHUISFARMACIE AVOND

Op 24 november heb ik de Ziekenhuisfarmacie avond bezocht die werd georganiseerd door Pharmaciae Sacrum. Deze avond stond in het teken van de ziekenhuisfarmacie en werd begonnen met een goed assortiment van belegde broodjes samen met koffie en thee. Om 19:00 uur werd het woord gegeven aan de eerste spreker van de avond: Prof. dr. J. Kosterink die ons meenam in de dagelijkse praktijken van een ziekenhuisapotheker. In zijn verhaal is een overzicht gegeven van hoe een dag als ziekenhuisapotheker eruit ziet. Zo heeft hij taken van verschillende apothekers besproken en een inzicht gegeven in nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ziekenhuisfarmacie en hoe die de het werk van een ziekenhuisapothekers hebben veranderd in de afgelopen jaren.

DOOR FRENK WAGENVOORT

In dit traject staan de competenties die je moet beheersen als ziekenhuisapotheker centraal en er is verteld dat je tijdens je opleiding je gaat bezighouden met ervaring opdoen om deze competenties te beheersen. Deze voordracht over de opleiding tot ziekenhuisapotheker vond ik zeer interessant omdat ik graag na mijn studie farmacie als ziekenhuisapotheker zou willen werken. Door deze presentatie heb ik meer inzicht gekregen van wat de opleiding tot apotheker precies inhoudt: het wordt een leuke uitdaging voor straks.

Om half tien werd de Ziekenhuisfarmacie avond afgesloten met een welverdiend applaus voor de drie sprekers die ieder voor zich een goede presentatie hebben gegeven die iedereen heeft geïnspireerd over het vakgebied ziekenhuisfarmacie. Voor mij was het in ieder geval een geslaagde avond waar ik veel informatie en enthousiasme van heb gekregen voor het beroep ziekenhuisapotheker.

Het verhaal van prof. dr. J. Kosterink was zeer interessant omdat het een goed beeld heeft gevormd van het beroep ziekenhuisapotheker, welke ik graag zou willen beoefenen na de studie farmacie. Door de goede presentatie en de enthousiaste manier van presenteren ben ik meer overtuigd dat ik later in dit vakgebied werkzaam wil worden.

Na de presentatie over de dagelijkse werkzaamheden van een ziekenhuisapotheker werd het woord gegeven aan prof. dr. C. Neef die verteld heeft over de internationale samenwerking van ziekenhuisapothekers. In zijn verhaal stond de organisatie European Association of Hospital Pharmacists (EAHP) centraal waar prof. dr. C. Neef zelf werkzaam is. Deze organisatie heeft contacten in meerdere Europese landen welke gericht zijn om kennis en ervaring met elkaar de delen. In zijn presentatie heb ik geleerd dat er op internationaal gebied nog veel te doen is omtrent het beroep ziekenhuisapotheker. Zo heeft Nederland als een van de weinige landen een goed gedefinieerde functie van een ziekenhuisapotheker en staan ze op het gebied van kennis en vaardigheden aan het voorfront. Met behulp van de EAHP kunnen de kennis en vaardigheden van de Nederlandse ziekenhuisapothekers gedeeld worden met andere landen die nog achterlopen op dit gebied.

“Ook heeft prof. Dr. C. Neef aangegeven dat de EAHP een leuke manier is om als apotheker internationaal bezig te zijn.”

Aan het eind van deze presentatie werd er een pauze gehouden en daarna werd het woord doorgegeven aan dhr. D. van der Meer. In zijn spreektijd heeft dhr. D. van der Meer verteld over de opleiding tot ziekenhuisapotheker en heeft daarvoor ervaringen meegebracht van zijn eigen opleiding in het Isala ziekenhuis. In de presentatie is het traject van de opleiding tot ziekenhuisapotheker besproken.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN

SSS OUDEREJAARSSYMPOSIUM

Op woensdag 6 januari werd het Ouderejaarssymposium georganiseerd door de commissie Farmaceutische Wetenschappen “SSS” van Pharmaciae Sacrum. Dit symposium stond in het teken van ‘geneesmiddelmisbruik’. Gedurende de middag waren er vijf sprekers aan het woord die verschillende kanten van het onderwerp hebben belicht.

DOOR SOPHIE SCHEEPERS

Het eerste college werd gegeven door de dagvoorzitter; Prof.

Dr. D.J. Touw. Tijdens dit college kwamen verschillende casussen van (mogelijke) geneesmiddelintoxicaties aan bod. Aan de hand van deze casussen werd teruggegrepen op theorie uit de farmacokinetiek en toxicokinetiek. Daarnaast is uitgelegd dat door vals-positieve en vals-negatieve testuitslagen verkeerde conclusies kunnen worden getrokken. Daarom wordt er gezocht naar alternatieve matrices zoals haar.

Daarna was Robert de Graaf (VNN) aan het woord. Zijn college ging over het oneigenlijk gebruik van geneesmiddelen.

In principe is er bij elk middel kans op het ontwikkelen van een verslaving. Maar in de praktijk bepalen het middel, de persoon en zijn levensomstandigheden of er sprake is van problematisch gebruik. Een opmerking die erg tot de verbeelding sprak was, dat 40-60% van de apothekers gebruik maakt van potentieel verslavende medicatie zonder voorschrift, waarvan 88% al tijdens de studietijd.

Het derde college ging over de vervalsing van geneesmiddelen.

Dit college werd gegeven door dr. Dries de Kaste (RIVM). Bij de vervalsing van medicijnen gaat het meestal om middelen waar veel vraag naar is zoals erectiemiddelen, antimalaria medicatie en voedingssupplementen.

De vervalste medicijnen en verpakkingen waren voor ons ook nauwelijks van echte medicijnen te onderscheiden. Het is zelfs zo dat met de huidige testmethoden niet alle nepmiddelen kunnen worden opgespoord.

Vervolgens gaf prof. dr. H.J. Haisma een college over doping.

Doping speelt al jaren een rol in de sportwereld. Er wordt gesproken van doping als het middel aan twee van de volgende voorwaarden voldoet: het zorgt voor toegenomen prestaties, is schadelijk voor de gezondheid, is tegen de geest van de sport.

De detectie van doping gebeurt op dit moment meestal via urineanalyse met behulp van spectrometrie. Maar bij vermoedens van EPO-gebruik, bloeddoping of groeihormoon worden juist bloedanalyses toegepast. Een nieuwe ontwikkeling is gendoping om de sportprestaties te verbeteren. Deze vorm van doping is echter nog niet op te sporen. Een bekend voorbeeld van gendoping is het verhogen van de hematocriet door middel van EPO. Het laatste college ging over geneesmiddelen bij dieren en werd gegeven door René Lesuis (NVWA). Tijdens dit college ging het onder andere over de vraag of er aparte apothekers moeten komen die gespecialiseerd zijn in geneesmiddelgebruik bij dieren.

De geneesmiddelen hebben namelijk niet alleen effect op de dieren, maar ook op mensen als de dieren worden geslacht en opgegeten. Dit is ook een van de redenen waarom het gebruik van antibiotica erg is teruggedrongen.

Alles in beschouwing genomen kan worden teruggekeken op een leuke en leerzame middag. Met dank aan de sprekers en de SSS!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

21

22

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN

DIES WETENSCHAPPELIJK SYMPOSIUM

Dit symposium had als thema ‘Therapie van de toekomst’. Voor dit thema heeft de 134e Diescommissie zeven sprekers uit heel Nederland geregeld die allemaal een rol (kunnen gaan) spelen in de therapie van de toekomst. Voor het leiden van de dag heeft de Diescommissie Herman Meurs gevonden als dagvoorzitter. prof. dr. Meurs is het hoofd van de basiseenheid Moleculaire Farmacologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.

DOOR MAYON JOUSMA

De eerste spreker tijdens het symposium was prof. dr. F.J. van Kemenade. Meneer van Kemenade sprak tijdens dit symposium over precision medicine bij kanker. De oncologie loopt voor op het gebied van precision medicine bij tumoren. Bij precision medicine is pharmacogenomics van groot belang. Bij pharmacogenomics wordt onder andere gebruik gemaakt van genome sequencing, wat het resultaat is van technologische ontwikkelingen. Ook patiënten spelen een grote rol in precision medicine. De patiënten zullen meer moeten gaan deelnemen aan onderzoeken zoals Life Lines in Groningen. De lezing wordt afgesloten met de drie p’s van precision medicine: personalised, problematic en promising.

Na een korte pauze met koffie en cake sprak dr.Y.L. Boersma over het belang van biologicals als geneesmiddelen van de toekomst.

De verwachting is dat biologicals (werkzame stoffen uit of van een levend organisme) in 2018 meer verkocht zullen worden dan conventionele geneesmiddelen. Voorbeelden van biologicals zijn therapeutische eiwitten (insuline) en monoklonale antilichamen.

Nadelen van deze antilichamen zijn de grootte (150 D) en de vele kosten. De uitdagingen van biologicals zijn de veiligheid, immunogeniciteit, kwaliteit en werkzaamheid.

De derde lezing, gegeven door prof. dr. F.A.J. Muskiet, ging over het belang van leefstijladviezen in de toekomst. Meer dan 95% van alle ziekten worden veroorzaakt door omgevingsfactoren.

De levensverwachting neemt toe, maar de tijd waarin wordt geleefd met chronische ziekten neemt ook toe. Voorbeelden van chronische ziekten zijn diabetes type II en obesitas. Fysieke inspanning leidt tot minder inflammatie, terwijl stress juist leidt tot een inflammatoire reactie. Een slaaptekort en blauw licht uit smartphones en tablets verstoren het nachtritme.

Ascal (carbasalaatcalcium) is niet bewezen bij vrouwen. De patiënt zelf heeft ook een belangrijke mening die zowel door de arts als apotheker gehoord moet worden.

De lezing die werd gegeven door dr. M van de Wetering ging over stamcelonderzoek en organoïden. Stamcellen zijn functioneel gedefinieerde cellen en kunnen de bekleding van de darm steeds opnieuw vervangen. Organoïden zijn gezonde, stabiele niet getransformeerde cellen en kunnen ongelimiteerd groeien. Organoïden zouden in de toekomst kunnen worden getransplanteerd op een beschadigde plek in de darm, waarna er gezond epitheel op deze plek gaat groeien. Organoïden zouden ook kunnen worden gebruikt om nieuwe geneesmiddelen voor de behandeling van cystic fibrosis (CF) te testen.

Prof. dr. R.H.N van Schaik heeft tijdens zijn lezing verteld over de rol van farmacogenetica in de toekomst. Tussen patiënten is er variatie in hoe zij reageren op een geneesmiddel door het metabolisme in de lever. Hierbij zijn langzame metaboliseerders en (ultra)snelle metaboliseerders belangrijke begrippen. 5-7% van alle ziekenhuisopnames zijn gerelateerd aan bijwerkingen van geneesmiddelen. Wanneer iemand een langzame metaboliseerder voor een geneesmiddel blijkt te zijn, dan zal de dosering van dat geneesmiddel naar beneden moeten worden bijgesteld. Bij een (ultra)snelle metaboliseerder moet de dosering juist worden verhoogd.

De laatste spreker tijdens dit symposium was dr. J.F.M. van Boven.

Hij heeft verteld over de toename van de gezondheidskosten in de toekomst en of de gezondheidszorg in de toekomst betaalbaar blijft. De oorzaken van de kostentoename in de gezondheidszorg zijn de vergrijzing, inkomensgroei, productieen prijsverhoging en technologie. Bij een aanvraag voor de vergoeding van een geneesmiddel zijn noodzakelijkheid, effectiviteit, kosten-effectiviteit en uitvoerbaarheid belangrijke termen. Minister Schippers van Volksgezondheid heeft samen met België en Luxemburg een inkoopplatform om meer korting op dure geneesmiddelen te krijgen.

Al met al was het een leerzaam symposium. Bedankt Diescommissie voor de goede organisatie!

Na een uitgebreide lunchpauze (er waren zelfs kroketten en saucijzenbroodjes!) sprak prof. dr. A.H.E.M Maas over gendersensitieve cardiologie. Volgens haar zouden er vrouwspecifieke richtlijnen moeten worden opgesteld bij de behandeling van myocard infarct. Vrouwen hebben een kleinere diameter van de coronaire arteriën dan mannen. Risicofactoren voor vrouwen zijn migraine, zwangerschapsvergiftiging en – diabetes en inflammatoire ziekten. De meeste geneesmiddelen die op de markt zijn, zijn getest op mannen. De werking van

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN

CULTURELE AVOND

Op donderdagavond 4 februari, een ouderwets koude winteravond, vond de culturele avond van de 134ste Dies van G.F.SV. “Pharmaciae Sacrum” plaats.

DOOR MARLOES DEKENS

Samen met Marjolein arriveerde ik net iets te laat bij Het Paleis, een prachtige locatie waar ons een avondje tekenen naar een naaktmodel te wachten stond.Wel een beetje spannend zoals je je misschien kunt voorstellen. De vrieskou waren we dan ook snel vergeten toen we binnenkwamen in een grote lichte ruimte waar al van alles voor ons klaarstond: een podium met daarvoor rijen stoelen, tekenpapier, houtskool en kneedgum.

“De meeste mensen maken het hoofd veel te groot, let daarop” Na een welkomstdrankje dat voor ons werd ingeschonken door een charmante ober in witte blouse, was het moment daar.

Iedereen nam plaats op een stoel voor het podium. De avond werd ingeleid door professioneel beeldend kunstenares Noor Geurts die tevens Marit, het vrouwelijke model dat voor ons zou gaan poseren, introduceerde. Er werd rustige achtergrondmuziek opgezet door Valliant, Marit stapte het podium op en nam haar eerste pose aan en wij konden beginnen. Het ging om een sessie van een kwartier. Noor liep rond om aanwijzingen te geven: “De meeste mensen maken het hoofd veel te groot, let daarop, verdeel het lichaam in zeven gelijke delen”, “niet te zuinig met de houtskool, zet maar lekker dik aan”, “Gebruik het witte krijt om diepte in je tekening te brengen”. Heel leerzaam.

Al snel, althans dat geldt in ieder geval voor mijzelf, vergat iedereen dat hij naar een naakt lichaam zat te kijken. Iedereen was gebrand om iets moois te maken en het slanke lichaam van het model naar waarheid af te beelden. Er volgde nog een tweede sessie waarin het model een andere pose aannam. Toen het daarna even pauze was, en ik en rondje maakte langs alle tekeningen, was ik onder de indruk van het niveau. Zo zie je maar, farmaceuten kunnen ook heel creatief en kunstzinnig zijn.

Na de pauze, met bittergarnituur, was het tijd voor wat kortere opdrachten zoals tekenen met je niet-schrijfhand, tekenen zonder naar je papier te kijken, tekenen zonder je houtskool van het papier te halen en tekenen op muziek. Lachen geblazen natuurlijk, maar dat mocht.

De laatste opdracht was weer een wat langere waarin het model een liggende pose aannam, erg lastig maar erg leuk vond ik. Na afloop was er nog even tijd om een praatje te maken met Marit.

“Hoe is het nou om naakt te poseren voor een groep onbekenden?” vroegen we ons eigenlijk al de hele avond af. En daar kregen we antwoord op: Het is inderdaad spannend, maar je raakt er aan gewend. En net als dat jullie tijdens het tekenen snel vergeten dat ik naakt ben, vergeet ik dat ook. Het was een geslaagde avond, en wie weet voor herhaling vatbaar!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

23

24

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN

Zaterdag 6 februari vond de Dies Buitendag plaats.

Om 12 uur vertrokken we met de bus naar de schietbaan in Delfzijl. Schieten was iets wat mij super leuk leek en daarom was ik heel blij dat ik mee mocht naar de Buitendag! Andere mensen dachten er waarschijnlijk hetzelfde over, want de inschrijvingen waren helemaal vol.

DOOR LILLY VAN ROOI

Toen we waren aangekomen werden we ingedeeld in groepjes en konden we genieten van een lekkere krentenbol. Drie groepen begonnen met het kogelschieten, terwijl de rest van de groepen begonnen met het kleiduiven schieten. Met elk groepje ging een instructeur mee, die ons kon laten zien hoe het allemaal precies werkte. Bij het kogelschieten werd er met een geweer op een schijf geschoten die op 10 meter en erna op 25 meter ver weg hing.

BUITENDAG

Kogelschieten vond ik er nooit zo moeilijk uitzien, maar het richten was niet altijd even makkelijk. Na een paar missers, ging het richten gelukkig steeds beter.

Na het kogelschieten mochten we op kleiduiven gaan schieten.

Het eerste wat mij opviel is dat de kleiduiven er niet uitzagen zoals ik had gedacht. Het waren (kleine) oranje schijven. Er waren verschillende banen waar we mochten schieten op kleiduiven.

Op elke baan was de richting van de kleiduif verschillend. We mochten op elke baan drie keer proberen om een kleiduif te raken. Sommige mensen (zoals ik) hadden er moeite mee en raakte (bijna) geen kleiduiven.

“Andere mensen waren echte scherpschutters en schoten meerdere kleiduiven uit de lucht.”

Na het schieten hadden we nog tijd voor wat te drinken en even wat te eten in de kantine. Er werd ook nog een medaille gegeven aan de beste mannelijke en vrouwelijke schutter. Hierna werd er een groepsfoto gemaakt en konden we weer terug naar Groningen. Eenmaal aangekomen in Groningen kon iedereen naar huis en zich gaan klaarmaken voor een fantastisch bal!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

PHARMACIAE SACRUM

P.S.-ACTIVITEITEN

GALADINER EN GEMASKERD BAL Once upon a time vond het Diesgala plaats, 6 februari 2016, in Huize Maas, te Groningen.

DOOR CHARLOTTE SIKKING

Voor Huize Maas zat een groepje jongens met een rokkostuum een sigaartje te roken, een ongeschreven traditie die voortgezet moet worden. Net geklede farmaceuten en tevens P.S.-leden, gekleed in jurken en rokkostuums, kwamen vanuit allerlei hoeken en gaten om het Diesgala mee te maken. Nadat wij Huize Maas waren binnengetreden namen we plaats aan één van de geplaatste tafels. Terwijl we daar zo zaten, kon het galadiner gaan plaatsvinden. De maaltijden werden toen rondgebracht en geserveerd aan de hongerige galabezoeker.

We hebben genoten van een overheerlijk, en vooral smaakvol driegangendiner: een verrukkelijke carpaccio, een zéér malse biefstuk, en een zompige cheesecake. Tijdens het galadiner werden tevens wijntjes geschonken, om de farmaceuten alvast een beetje in de stemming te brengen. Na heerlijk gegeten en gedronken te hebben, barstte het feestje los in Huize Maas. In het begin was er eerst nog wat gemorrel omdat er nog geen drank beschikbaar was, maar daarna begonnen de drankjes wel degelijk te vloeien. Ik genoot vooral van een ‘raketje’. Het zusje van Maxime Tjioe liep met haar band het podium op, en begon met haar band te spelen. Er kwamen allerlei leuke hedendaagse hitjes langs, maar ook oudere hitjes uit bijvoorbeeld de jaren ‘90.

De maskers werden opgezet. Naarmate de avond vorderde, werd er steeds meer gedanst, gezongen, en gedronken. Je kreeg echt het idee dat je rondliep op een Venetiaans Bal. Op gegeven moment konden er bij de fotograaf foto’s genomen worden.

Ook was er een fotobooth. Hier werden allerlei random foto’s gemaakt door aangeschoten mensen.

“Kortom: het was een hele leuke, en onvergetelijke avond! Op naar het Lustrumgala in 2017!”

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

25

26

PHARMACIAE SACRUM

P.S. - ACTIVITEITEN MEDIQ WORKSHOPAVOND De Mediq workshopavonden vonden plaats op 2 en 8 december. Tijdens onze opleiding krijgen we weinig marketing -gerichte vakken. Vooral in de bachelor komt dit weinig aan de orde. Tijdens de workshop kregen we een goed beeld over wat marketing is in het leven van een apotheker.

DOOR MAXIME TJIOE

De eerste avond is er gekeken naar manieren om de winst te verhogen. In groepjes werden verschillende apotheken over heel Nederland geanalyseerd volgens de SWOT analyse. De SWOT analyse houdt in dat je kijkt daar de sterke kanten (S), de zwakke kanten (W), de kansen (O) en de bedreigingen (T). Mijn groepje heeft gekeken naar de Wilhelmina apotheek in Utrecht. Een sterk punt voor deze apotheek is dat het in een winkelstraat ligt. Een zwak punt voor deze apotheek is dat het in een buurt ligt met veel werkende mensen. Deze mensen hebben over het algemeen veel haast en dus weinig tijd om te wachten.

“De wachttijden moeten dus korter zijn en dat is lastig voor een apotheek.”

De kansen voor deze apotheek zouden kunnen liggen bij het contact met huisartsen, het ziekenhuis en zorgcentra. Een bedreiging voor deze apotheek is de concurrentie positie met andere apotheken. Aan het eind van de eerste avond hebben we alle belemmeringen voor een apotheek op post-its geschreven en deze belemmeringen gegroepeerd.

De tweede avond begon met een evaluatie van de posters met de post-its. Iedere groep moest vertellen hoe ze op de groeperingen waren gekomen. Daarna werd de huiswerkopdracht besproken.

Iedere groep moest voor zijn gekozen apotheek doelen opstellen waarmee de omzet verhoogd zou kunnen worden. Voor ieder doel werd een strategie opgesteld en een actieplan. Een aantal ideeën waren een externe afhaallocatie in een supermarkt, een afhaalautomaat die ook buiten openingstijden werkt, Dolly de drugshond waar studenten hun drugs zouden kunnen laten testen en filmpjes met eerste uitgifte gesprekken.

Daarna werd de SPIN methodiek uitgelegd. SPIN staat voor Situatie, Probleem, Implementatie en Nuttigeffect. Naar aanleiding van de SPIN methodiek werd een rollenspel gedaan tussen de apotheker en de verkoper van Mediq. De verkoper moest bewijzen dat zijn product toegevoegde waarde had voor de apotheek en hij moest er proberen achter te komen of er nog problemen waren waar hij vervolgens op in kon spelen. De bedoeling was dat beide partijen een goede manier van aanpak vonden om zo’n gesprek te kunnen voeren.

“Het was een leerzame en vooral nuttige workshop, maar daarnaast waren het ook twee gezellige avonden.”

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

27

GALAFOTO’S

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

28

PHARMACIAE SACRUM

ETEN MET...

DE MMC

Op dinsdag 9 februari was het weer zover, de Redactiecommissie “Comic Sans” ging er weer op uit om een gezellige avond te beleven met een commissie.

Dit keer was de beurt aan de MMC Vleermuis.

DOOR INGE TEN SELDAM

De afspraak was voor de MMC onverwachts verplaatst van maandag naar dinsdag door Anna He op de receptie. Helaas zat het weer niet erg mee deze dinsdag. Hierdoor moest het spel op provisorische wijze worden ingepakt met vuilniszakken om het zo te redden. Als verzopen katjes kwamen we aan bij het huis van Erik. Als een waar obstakel volgden wij de steile trap naar zijn kamer. Daar werden we warm ontvangen door de rest van zijn commissie.

Na een verbouwing van zijn iets te kleine kamer voor 12 mensen en het mollen van zijn tafel (sorry Erik) konden ook wij uiteindelijk allemaal zitten. Met het eten had de MMC een nieuwe primeur te pakken, namelijk Domino’s pizza’s, wat bij ons in de commissie ook wel bekend staat als Ceren’s favoriet.

Nadat de pizza’s waren genuttigd volgde zoals gebruikelijk het fameuze ‘Comic Sans’-spel.

De start hiervan ging niet geheel vlekkeloos gezien het feit dat een deel van het spel een keer is blijven liggen in de Negende Cirkel. Dus werden er nog snel de laatste benodigdheden bij elkaar gezocht en gemaakt. Toen dit allemaal was geregeld kon het spel daadwerkelijk beginnen. Bij de eerste worp ging er al meteen een flesje bier over de vloer maar dit bleef niet de enige. Halverwege het spel vertrokken Laura en Sabrina naar de keuken om daar een geweldig toetje in elkaar te flansen.

Hierdoor werd het spel kort onderbroken.

Het toetje werd alleen door Niek en Faisal opgegeten en door de rest voor een groot gedeelte; het toetje bevatte namelijk nogal een groot stuk brownie zoals te zien is op de foto.

Daarnaast kreeg Inge bij dit megatoetje een koffielepeltje, zo werd de korte onderbreking nogal een lange onderbreking, en Sabrina smeerde ijs in haar haar. Na het succesvolle toetje werd het spel weer vervolgd waarbij gelukkig de moeder van iemand van de Redactie weer belde. Uiteindelijk werd er nog een foto gemaakt door de huisgenoot van Erik om deze geweldige bijeenkomst vast te leggen. Het ‘Comic Sans’-spel werd na de foto niet echt meer opgepakt maar in plaats daarvan werd er gevijfd. Op het einde van de avond hadden Faisal en Niek elkaar helemaal gevonden. Een nieuwe ‘bromance’ was ontstaan. Al snel werd door hun het spel one up, one down geïntroduceerd waardoor de avond uiteindelijk toch wel een beetje doodliep.

Al met al hebben wij ontzettend genoten van het etentje. MMC bedankt!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

PHARMACIAE SACRUM

DE BEC

ETEN MET... alles waar 7 in voor kwam of voor kwam in de tafel van zeven moesten juffen, werd de legendarisch regel- mag ik dat zeggen?

JA dat mag ik zeggen- ingevoerd: bij acht moest je onder de tafel gaan zitten en bij vijftien mocht je er weer onder uit. Dit bleek een moeilijke regel, want opeens kwamen we nooit meer verder dan veertien met tellen. Dit resulteerde in een gezellige boel onder tafel, terwijl boven tafel de sfeer steeds meer inkakte.

“Omdat de tokens van ieder groepje kralen waren werd door Marloes een plasketting gefabriceerd.”

Nog even, dan is het eindelijk tijd voor de BEC. Wij hebben al een voorproefje gehad van de sfeer door te eten met de commissie, die deze prachtige reis organiseert.

Omdat Niels niet alleen de BEC heel leuk vindt maar ook de Redactiecommissie geweldig vond, krijgt hij nog één keer de kans zijn kwaliteiten te laten zien.

iets dergelijks, jullie inmiddels allemaal bekend is een goede mix van strategisch vermogen en het vermogen zoveel mogelijk bier weg te zetten in korte tijd.

Nadat de eerste vakjes gekocht waren, werd de eerste kanskaart getrokken en ja hoor de moeder van iemand van de Redactie belde of het allemaal niet wat zachter kon…

DOOR NIELS JACOBS

Op een mooie maandagavond kwam de redactiecommissie bij ons eten. Voordat ze er waren begon het avontuur al, want er moesten boodschappen worden gedaan. Na te hebben bepaald wat we ‘Comic Sans’ aan zouden bieden, er werd getwijfeld tussen lekkerbek en wraps, konden we daadwerkelijk beginnen met boodschappen doen.

Het avontuur was echt pas net begonnen, want in de supermarkt stond een heel pinguïn orkest. Nadat Frank meerdere malen had bekeken hoe het orkest het liedje jingle bells speelde, terwijl de rest de ingrediënten voor wraps aan het zoeken was konden we weer naar huis lopen.

Daar aangekomen gingen we druk aan de slag en toen ik net even een frisse neus aan het halen was zag ik onze vrienden van de redactiecommissie aankomen.

Na een heerlijke maaltijd en een nog lekkerder toetje konden we eindelijk aan het spel beginnen. Het spel Munupuli, of

De plasketting had zijn nut, totdat deze kwijtraakte en niemand meer naar de wc kon. Ik zal maar niet vertellen dat ik deze de volgende dag in mijn broekzak vond.

Toen de plasketting verdwenen was werd snel besloten naar de Negende Cirkel te gaan, of zoals ik nog altijd het liefst zeg: naar ‘t Vaatje gaan.

Geintje natuurlijk, er werd te weinig gezopen dus daar kwam ze iets aan doen.

Na nog verscheidene vakjes gekocht te hebben was ik het spelverloop volkomen kwijt. Dat was precies het moment waarop we het arelaxte telspel gingen spelen. Na de regel dat je de persoon rechts van je moest voeren en dat we bij

Na een omweg van een klein kwartier kwamen we aan in het vaatje, we waren onderweg een paar personen verloren, maar dat mocht de pret niet drukken.

In het vaatje zijn nog de nodige biertjes gedaan, maar daar hebben jullie allemaal bij kunnen zijn.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

29

30

WINNEN

SELFIE VAN HET FOLIOLUM

Ergens in het Wilde Oosten, 6 februari 2016, hield de Dies Buitendag stand. Vanuit de Arriva Express meldde zich een dynamisch duo te Delfzijl. Gedurende het kleiduivenschieten werd een selfie geschoten; het bleek een ware treffer te zijn voor het Foliolum.

Pas op voor Luke (links) en Vaillant (rechts), twee blanke Bad Boys die geen enkele kogel gespaard kunnen laten. Deze gereputeerde alfamannen schieten de kleiduifjes altijd raak, waar geen A-team zich aan kan tippen. Op de selfie, waar Lucky Luke een trademark look laat zien, laat een verstandige Vaillant zichzelf zien als een ware denker. Door middel van deze blikken, die kat en kogel kosten, weten deze cowboys in elke Mexican standoff hun tegenstander te imponeren. Daarmee was de kogel door de kerk, en werd deze selfie verkozen tot selfie van het Foliolum.

Gefeliciteerd Luke en Valliant! Er wacht jullie een mooie prijs!

GEFELICITEERD MET DEZE PRACHTIGE SELFIE! G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM� | Foliolum | Maart 2016

WINNEN

PUZZEL

Los de puzzel op, lever hem in op het P.S.-hok of via redactiecommissie1516@gmail.com en maak kans op mooie een P.S.-gadget!

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016

31

32

Activiteitenagenda April 5 P.S.-borrel met pubquiz 6 Pre-BEC borrel 8 Oude Lullen borrel 11 GRIP op onderzoek 12 STOF-themavergadering 13 t/m 17 Buitenland Excursie 21 Van Lanschot workshop Mei 2 After-BEC borrel 3 P.S.-borrel 10 Jaardiner jaar 1 12 ABN Amro workshop 17 Vrouwenactiviteit 20 Functionarissenactiviteit 21 RijWielPrestatieTocht 23 Lunchlezing Talent & Care 24 STOF-vergadering 31 Jaarvergadering

Colofon Redactie

Ceren Zwijnenburg Niek Metzlar Harmen Huizinga Jules van Boven Inge ten Seldam Fleur van Gelder

Design

Juni 3 t/m 5 JaarAfsluitingsKamp 7 Onderwijsmiddag en Docent-van-het-jaar verkiezing 7 P.S.-borrel 14 EJC-feest

Helena Bukovac

Ab-actiaat

Niek Metzlar J.C. Kapteynlaan 1 9714 CL Groningen Tel.: 06-23122155 redactiecommissie1516@gmail. com

13 T /M 1 7 AP BUIT R ENL AND IL EXCU R

Drukkerij

Perfect Book

SIE

Oplage

1150 stuks Copyright 2016 Redactiecommissie Foliolum ‘Comic Sans’ der G.F.S.V. “Pharmaciae Sacrum”. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van schrift, druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de auteurs.

Gebruikt bronnenmateriaal is op te vragen bij de Redactiecommissie.

G.F.S.V. “PHARMACIAE SACRUM” | Foliolum | Maart 2016