w
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
w
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
Winny raj Z szacunku do wina i natury Marc i Tine zaadaptowali kawałek ziemi w południowej Francji, który dzisiaj bez skrępowania nazywają rajem. Powstała tam organiczna winnica, której rytm wyznacza przyroda. TEKSt i zdjęcia:
16
SLOW LIFE & GARDEN
jesień 2012
Patrycja Siwiec
jesień 2012
SLOW LIFE & GARDEN
17
w
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
SLOW LIFE & GARDEN
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
nie koniec prac, tłumaczy Marc. Najstarsza część zabudowy pochodzi z trzynastego wieku, nosi w sobie ślady obecności Katarów. To właśnie w południowej Francji na przełomie XI-XIII odnotowano ich największą aktywność. Ale to nie najstarsze ślady użytkowania Chateau Castigno. Podczas prac konserwatorskich, na terenie winnicy znaleziono kilka prehistorycznych jaj dinozaurów...
W winnicy wszystkie prace wykonywane są ręcznie. Zwiększa to koszt produkcji wina, ale pozwala na lepszą ochronę gleby i krzewów oraz uzyskanie lepszej jakości surowca: grona są delikatniej traktowane, lepiej selekcjonowane.
18
w
p
onad sto hektarów wypełnionych winnicami, gajami oliwnymi, migdałowcami, dzikimi ziołami, polami pełnych dorodnych, czarnych trufli. Kawałek raju, którego symboliczną klamrę stanowią pobliskie Pireneje. Z dala od zwartej zabudowy miast, hałasu autostrad, ingerencji przemysłu. Miejsce zagospodarowane z rozmachem, pomysłem i przede wszystkim z wielkim szacunkiem dla natury. – To była miłość od pierwszego wejrzenia. W tym samym momencie poczuliśmy pewność, że znaleźliśmy nasze miejsce na ziemi – mówią zgodnie Marc i Tina, właściciele organicznej winnicy Chateau Castigno. To było jednak trudne uczucie. – Zamek otoczony winnicami początkowo przypominał materialne wyobrażenie rozpaczy, śmieje się Marc. – Chateau Castigno to nasz pomysł na emeryturę. Pracowałam jako projektantka i kostiumografka przy produkcjach filmowych, a Marc był biznesmenem, opowiada Tine. – Kupno domu w południowej Francji planowaliśmy już od dawna. Szukaliśmy jednak pomysłu na to, co moglibyśmy tam robić. Obydwoje jesteśmy bardzo aktywni i nie wyobrażaliśmy sobie bezproduktywnego spędzania czasu. Pojawił się pomysł na wino. Cenimy sobie wysoką jakość, dlatego z góry założyliśmy że będzie to wino klasy premium. Początkowo planowaliśmy jedynie zakup niewielkiej winnicy. Nasza pierwsza posiadłość miała znajdować się w pobliskim Minervois, ale przelicytował nas wtedy Brad Pitt. I dziś, paradoksalnie, mam mu ochotę za to podziękować. Nie jesteśmy zawodowymi winiarzami, dlatego zaprosiliśmy do współpracy profesjonalistów. Wybór padł na wybitnych specjalistów w tej dziedzinie: Michela Tardieu i Philippe’a Cambie. – Odnowienie zamku zajęło nam prawie cztery lata, a to i tak
jesień 2012
Biodynamiczne procenty
Organiczne i biodynamiczne winnice lubią ciepły i suchy klimat; to dlatego najczęściej występują w Australii, Kalifornii, we Włoszech, czy w Hiszpanii. We Francji większość takich upraw koncentruje się w Langwedocji i Prowansji, gdzie jest najwięcej słońca i najmniej opadów w ciągu roku. Winnica Marca i Tine jest oddalona od okolicznych wiosek i miasteczek i aby tam dotrzeć, po pierwsze trzeba znać drogę, a po drugie: mieć dobre terenowe auto. Stosowanie zasad uprawy organicznej daje z reguły dobre rezultaty. W tak prowadzonych winnicach krzewy winorośli są zdrowsze, bardziej odporne na choroby, a uzyskane z nich winogrona odznaczają się lepszą jakością, dojrzałością i koncentracją aromatu. W uprawie organicznej szczególną wagę przywiązuje się do utrzymania naturalnej aktywności biologicznej gleby. Krety, roztocza, dżdżownice czy żyjące pod powierzchnią owady spulchniają ziemię, tym samym poprawiając jej przepuszczalność i przewiewność. Sprzyja
Średniowieczny zamek Chateau Castigno, górujący nad okolicą i postawiony z dala od uczęszczanych traktów, był wymarzonym schronieniem dla katarów, chrześcijańskiego odłamu poddanego okrutnym prześladowaniom.
jesień 2012
SLOW LIFE & GARDEN
19
w
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
w
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
– krzewy częściej chorują, a winogrona gniją i pleśnieją. Decyzja o prowadzeniu organicznej winnicy jest więc zawsze podporządkowana klimatycznym i przyrodniczym czynnikom. to głębokiemu korzenieniu się winorośli. Krzewy nabierają lepszej odporności i rodzą winogrona zdrowsze i bardziej wyrównane pod względem wielkości i dojrzałości. Organiczne metody wydają się być więc oczywistym wyborem przy uprawie winnicy. Nie wszędzie jest to jednak możliwe. W chłodniejszym i bardziej wilgotnym klimacie, a także w gorszych lokalizacjach – np. na wilgotnych glebach
Zbieranie winogron to romantyczne zajęcie – wzdłuż każdego rzędu przesuwa się para, oddzielona od siebie krzewem winorośli. Trzeba być uważnym, delikatnym i posuwać się naprzód we wspólnym rytmie.
20
SLOW LIFE & GARDEN
jesień 2012
Aromat i emocje
Ale to nie jedyne wymogi. Tine wierzy, że atmosfera w jakiej zbiera się owoce, ma wpływ na jakość wina. Oboje z Marcem bardzo dbają o zbieraczy. Odnoszę wrażenie, że nikt nie pracuje tam za karę. Winobranie na świeżym powietrzu, w promieniach ciepłego słońca, przy lekkim wietrze wiejącym ze strony Pirenejów jest zajęciem relaksującym i wręcz mistycznym. W trakcie winobrania, Marc codziennie dowozi robotnikom świeże i chrupiące croissanty i pains au chocolat. Dwie godziny później, w cieniu morwy, zasiadamy przy długim drewnianym stole i posilamy się belge broodjes, które są niczym innym jak solidnym kawałkiem bagietki z szynką parmeńską, pomidorem malinowym, chrupiącą sałatą i kawałkiem chevré czyli kozim serem ze świeżymi ziołami, zebranymi w pobliskim ogródku. Popijamy wszystko wodą mineralną i czarną kawą. Po takim posiłku praca przenosi się do pobliskiej cave – jaskini, gdzie dokonuje się druga selekcja. Na niewielkiej taśmie produkcyjnej powoli suną małe grona, a naszym zadaniem jest usuwanie z nich niepotrzebnych części, a więc małych liści, gałązek, a nawet robaków. Każdy z nas przyjechał tu po coś – wiedzę, doświadczenie, materiał do filmu lub reportażu. Jest wśród nas projektant mody męskiej z Londynu, operator z Nowego Jorku, montażystka z Florencji, pracownik międzynarodowej organizacji charytatywnej z Buenos Aires, para aktorów z Antwerpii. Rano ubrani w te same czerwone
Zastosowanie koni zamiast traktorów przy transporcie i pracach polowych pozwala obsługiwać starsze uprawy, liczące nawet kilkadziesiąt lat, z ciasnymi rzędami winorośli. jesień 2012
SLOW LIFE & GARDEN
21
w
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
Marc i Tina, właściciele organicznej winnicy Chateau Castigno
Wszystkie organiczne winnice wymagają dobrej gleby, ale i sprzyjającego klimatu – z dużą ilością słonecznych dni i niewielkimi opadami. W innych warunkach trudno jest skutecznie nawozić ziemię oraz zwalczać szkodniki i choroby naturalnymi metodami.
koszulki z logo Chateau Castigno, w krótkich szortach i bluzach mamy tę samą profesję: zbieramy winogrona do produkcji organicznego wina.
Dalej księżniczko!
Przy produkcji Chateau Castigno Blond, czyli białego wina używamy takich szczepów jak: roussanne, marsanne i grenache blanc. Winobranie to romantyczne zajęcie – robi się to w parach.! Najpierw chwytamy grono, a później mocnym, stanowczym cięciem sekatora odcinamy go od winorośli. Trzeba przy tym uważać na palce i mimo monotonno-
22
SLOW LIFE & GARDEN
jesień 2012
ści ruchów pozostać uważnym i skoncentrowanym, bo pracuje się równolegle z partnerem. Warto uważać, żeby przez przypadek nie uciąć sąsiadowi opuszek, albo samemu nie stracić palca. Nikt przecież nie chce krwawych żniw. Obcięte grono trzeba od razu dokładnie zbadać, czy aby nie ma chorych części albo pleśni. Liście szybko odrzucamy, chore części obcinamy sekatorem. Ilość zepsutych składników może znacząco popsuć jakość wina. Obecnie w większości winnic do zbioru winogron używa się maszyn. Częściowo dlatego, że alejki są zbyt wąskie, aby mogły pomieścić traktory i przyczepy. Drugim argumentem jest ekologia. To
o g ro d z i e
ró ż n o ro d n o ś c i
zdjęcia: Patrycja Siwiec, fotolia
nasze przebieranie to pierwsza selekcja.; tak dokładna byłaby niemożliwa w przypadku mechanizacji tej czynności. Zebrane w ten sposób winogrona pozostawia się w plastikowych koszykach z licznymi otworami. Za chwilę przyjedzie po nie wóz, którym dowodzi Jerome, a siłą napędową jest piękna klacz Princesse. Maszyny w winnicach powodują więcej złego niż dobrego. Ciężki traktor z naczepą niszczy część mineralną i organiczną gleby wraz z mikroorganizmami, które odpowiedzialne są za jakość roślin, a w konsekwencji całych zbiorów.
Marc i Tine bardzo starannie dobierają sobie pracowników i pomocników w winnicy. Są święcie przekonani, że na ostateczny smak wina mają wpływ również emocje ludzi pracujących przy jego produkcji.
24
SLOW LIFE & GARDEN
jesień 2012
Czerwono-fioletowe skrzynki pełne winogron zostają miedzy alejkami. Choć ciężkie, Jerome, z werwą ładuje je na przyczepę wozu. Koń parska, tupie, a Jerome łagodnie mówi: Tranquille, Princesse (Spokojnie, księżniczko). Kiedy wóz jest pełen skrzynek i można iść dalej, Princesse usłyszy komendę: Marchez! (Ruszaj)
Księżyc i wino
– W naszej posiadłości znajdują się ponad stuletnie winnice, z których przygotowujemy nasze najlepsze wina. Położone są na różnych rodzajach gleb: osadowym wapieniu czy glinie, na wysokości od 250 do 280 metrów, co daje winu niezrównany aromat i naturalną świeżość – mówi Ward De Muynck, w Chateau Castigno odpowiedzialny za zrównoważony rozwój. Od jakości gleby zależy jakość tego, co znajdzie się ostatecznie w butelce – Koń, to także nasz ukłon w stronę ekologii i organiczności. Po pierwsze, uwalniamy nasze winnice od emisji gazów cieplarnianych, po drugie nie niszczymy gleby, tym samym zwiększając jakość winogron – tłumaczy Ward. – Chateau Castigno to jedna z najbardziej ekologicznych winnic na świecie. Ten kawałek raju powinien być zachowany dla przyszłych pokoleń – mówi Marc. – Ostatnie krzewy w naszej winnicy sadziliśmy przy pełni księżyca. Jest to pewien eksperyment i już teraz jesteśmy ciekawi co z niego wyniknie. Marc i Tine są zgodni; chodzi nie tylko o sprzedaż wina, ale o szacunek dla natury i jej rytmu. Bo na tożsamość wina oprócz właściwego smaku, aromatu, czy koloru – wpływa coś więcej. Dobre emocje przy jego produkcji.
zdjęcia: fotolia
w