partner nowoczesnego rolnika
ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)
nr
6 czerwiec 2016
Temat numeru
Szukamy oszczędności
w paszy dla świń Agrotechnika
Technika
Zabieg T3 w zbożach
Przegląd przyczep samozbierających
Ferma
nr indeksu 365394
farmer.pl
Sposoby na kryzys na rynku mleka
EDY TORIAL
Miesiąc wystaw i konferencji
Z
„ fa r m e r a”
bliża się sezon na przeróżne targi, wystawy, konferencje i szkolenia dla rolnictwa. Czerwiec wyjątkowo obfituje w tego typu wydarzenia. Nie znam innej branży, która organizowałaby tak dużo imprez różnego typu i co więcej – mogła liczyć na dobrą, a nawet rewelacyjną frekwencję. Mogłoby się zdawać, że rolnicy to wyjątkowa grupa społeczna, która charakteryzuje się dużą ilością wolnego czasu. Z pewnością do takich wniosków mogą dojść ludzie spoza branży – wiadomo, chłop śpi, zboże rośnie, a dopłaty procentują na koncie. Wiemy, jak popularne, a jednocześnie dalekie od prawdy jest takie myślenie. Ciekawe jednak, dlaczego ciągle zainteresowanie targami, wystawami i prezentacjami polowymi jest tak duże; że jest ich tak dużo – to nie dziwi. Rolnik często obraca (podkreślam: obraca) dość dużymi kwotami i liczne firmy konkurujące ze sobą muszą prześcigać się w pomysłach, by zwrócić uwagę właśnie na swój produkt. Dlaczego jednak rolnicy wciąż tak chętnie uczestniczą w tych wydarzeniach? Jak to się ma do ogólnej sytuacji w rolnictwie, którą od dłuższego czasu można określić dość krótko: nie jest dobrze. Zdecydowana większość gospodarstw nie ma nadwyżek pozwalających na inwestycję w sprzęt, a jednak rolnicy na wystawach są. Może dlatego że jest to okazja wyrwania się na chwilę poza gospodarstwo. Wolę jednak myśleć, że rolnicy uczestniczą w wydarzeniach dla nich organizowanych, ponieważ są coraz bardziej otwarci na wiedzę i nowości. Każdy, kto chce profesjonalnie zajmować się rolnictwem, zauważa, że wprowadzane innowacje dają efekty. Czasami
może nie tak spektakularne, jakbyśmy tego chcieli, ale zawsze pojawiają się jakieś korzyści. Jak już wspomniałem, w czerwcu okazji do poszerzenia swojej wiedzy będzie dużo. Warto w szczególności uczestniczyć w pokazach polowych organizowanych przez firmy nasienne i dystrybutorów środków ochrony roślin, a także przez producentów maszyn rolniczych. Podczas tych ostatnich imprez mamy niepowtarzalną okazję, aby zobaczyć różne typy maszyn podczas pracy polowej. Po prostu warto podglądać najlepszych i wymieniać się doświadczeniami. W czerwcu również redakcja „Farmera” zaprasza na II już edycję konferencji „Nowoczesna produkcja świń”. Będzie to nie tylko okazja m.in. do debaty z ekspertami z branży i przedstawicielami ministerstwa rolnictwa o sytuacji w sektorze rolnym czy do poznania trendów rynkowych w Europie i na świecie, lecz także do poszerzenia wiedzy na temat żywienia, organizacji rozrodu czy bioasekuracji. Wiemy, że to trudny sektor, a większość rolników raczej myśli o likwidacji stad niż o ich rozbudowie. Jednak zauważamy również, że są gospodarstwa, które nawet w tak trudnych czasach dla trzody chlewnej jak obecne, wypracowują zyski i myślą o dalszych inwestycjach. Nie zawsze są to gospodarstwa stawiające na dużą skalę produkcji, zazwyczaj jednak wyróżniają się niekonwencjonalnym myśleniem i otwartością na innowacje, zarówno żywieniowe, jak i techniczne. Wszystkim tym, którzy zamierzają uczestniczyć w nadchodzących licznych wydarzeniach, życzę, aby były one owocne w informacje, które przydadzą się w rolniczej praktyce.
_
3 farmer czerwiec 2016
wojciech denisiuk, redaktor naczelny
dział a d r e s r e da kc ji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl r e da k to r n ac z e l n y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y r e da k to r A n acz e l n eg o: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl z e sp ó ł r e da kcyj n y: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl sta ł a wsp ó ł p r aca: Tomasz Roszkowski Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Tomasz Piotrowski: tomasz.piotrowski@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl
spis treści
temat numeru p r o t e i n o w e ko m b i n a c j e w pa s z y Gdzie szukać tańszego białka dla świń? ���������������������������������������������������������������28 Pasze białkowe produkowane w kraju ����������������������������������������������������������������� 34 Groch i łubin na równi z soją? ������������������������������������������������������������������������������������38 Pasze rzepakowe – niedoceniane źródło białka �����������������������������������������������42
dzia ł ma r k e ti n g u i r e k l amy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09 m e n e dż e r tyt u ł u: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl
ko l p o rta ż i p r e n u m e r ata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Na p o czci e i u l isto n osza m oż n a zam ówi ć p r e n u m e r atę n a k wa rta ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. p r e n u m e r ata zag r a n icz n a: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31 w y dawc a: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT
4 P r e z e s: Wojciech Kuśpik
ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77
st u di o g r a ficz n e: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S k ł a d: Karina Chrapka, Marcelina Luks, Katarzyna Świerczek KOREKTA: Jolanta Goryczka, Anna Kamińska, Jacek Molencki o k ł a d k a: Studio PTWP d ru k: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Na k ł a d: 17 000 egz. O d da n o d o d ru ku: 20.05.2016 r. o g łosz e n ia d ro b n e b e zp ł at n e T y l ko d l a ro l n i ków: tel. 22 550 69 03 z dj ęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Codzienne informacje dla rolników
spis treści
70 p o r z ą d k i w m ag a z y n i e p r z e d ż n i wa m i
104 mocne i uniwersalne
–
stałe działy „Farmera” 46 ko n t r a k t y
Wiadomości ����������������������������������������������� 6 „Farmer” poleca �������������������������������������� 22 Farmer.pl ������������������������������������������������� 24 Sonda „Farmera” ������������������������������������� 26 O tym się mówi ��������������������������������������� 27 Agronowości ������������������������������������������� 50 Agrowydarzenia ������������������������������������� 52 Technika nowości ����������������������������������� 98 Technika wydarzenia ��������������������������� 100 Gadżety �������������������������������������������������� 141 Ferma ����������������������������������������������������� 143 Notowania rynku wołowiny i mleka ��� 144 Nowości bydło ��������������������������������������� 146 Wydarzenia bydło ��������������������������������� 147 Notowania rynku wieprzowiny ����������� 164 Nowości świnie ������������������������������������� 166 Wydarzenia świnie ������������������������������� 167 Kuchnia ������������������������������������������������� 182 Relaks z „Farmerem” ���������������������������� 184 Ogłoszenia drobne �������������������������������� 185 Co mi leży na wątrobie ������������������������� 186
152
o pa s w o pa rc i u o ja ł ów k i
c i ą g n i k i o m o c y 170 -20 0 KM
Federacja nagrodziła najlepszych producentów � � � � � � � � � � � � � � � � 8 Czynsz dzierżawny należny jest właścicielowi ziemi z dnia płatności � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 10 TTIP – szansa czy zagrożenie dla polskiego rolnictwa? � � � 14 Odszkodowanie za szkody łowieckie � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 16
agrotechnik a Osiągnięcia i wyzwania hodowli roślin � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 54 Czas zadbać o kłosy � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 58 Drobna plamistość kukurydzy � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 62 Skrzypionki coraz częściej zasiedlają kukurydzę � � � � � � � � � � � � � 66 Skleić łuszczyny, zanim nasiona się osypią � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 72 Zabieg desykacji łuszczyn rzepaku � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 76 Zwalczanie alternariozy i zarazy ziemniaka � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 80 Przędziorek chmielowiec – ekspansywny roztocz � � � � � � � � � � � 86 Nie tylko sadownictwo � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 90 Doradca rolny podpowie, doradzi, dostarczy � � � � � � � � � � � � � � � � � � 92 Lustracja pszenicy w Pawłowicach � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 94 Mało znane funkcje wapnia w roślinie � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 96
technik a rolnicz a 7 HD – ciągnik dla wymagających � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Żniwa bez nerwów – przygotowanie kombajnu zbożowego do sezonu � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Cięcie na poziomie – test kosiarki SaMasz KDTC 300 � � � Tandemem po łące – przyczepy samozbierające � � � � � � � � � � Owijarki na każdą kieszeń – owijarki do balotów � � � � � � � � � CVT – rozwiązanie idealne? – przekładnie bezstopniowe � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Używane, ale ciągle nowoczesne – prasy zmiennokomorowe � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �
102 112 116 120 127 132 136
ferma Jak przetrwać dekoniunkturę na rynku mleka? � � � � � � � � � � � � � Zacielić szybko i skutecznie � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Pomóżmy krowom przetrwać upały � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Co o żywieniu krów mówią raporty wynikowe? � � � � � � � � � � � � Szybsze zakiszanie w rękawie � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Niezbędne składowe nowoczesnej produkcji trzody � � � � � � Żywienie multifazowe to lepsze wyniki tuczu � � � � � � � � � � � � � � Kulawizny – poważny problem loch w intensywnej produkcji � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Certyfikacja produkcji pierwotnej – niemiecki QS, światowy Global GAP, brytyjski Red Tractor � � � � � � � � � � � � � � � � Stres cieplny poważnym zagrożeniem dla loch karmiących � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � Taniej zapobiegać, niż leczyć � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �
148 154 156 158 162 168 170 172 175 176 178
p r aw o
s zko d y ł o w ie c k ie
Odszkodowanie za szkody łowieckie Kwestie szacowania i wysokości odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzynę łowną budzą wśród rolników wciąż wiele emocji. Często są zaniżone i nie pokrywają w satysfakcjonującym stopniu powstałych strat.
O
dpowiedzialność za zwierzynę i za szkody przez nią powodowane istnieje od dawna. Nigdy nie budził wątpliwości fakt, że takie szkody należy pokryć i zrekompensować rolnikowi straty, jednak aktualnie głównym problemem pozostaje wysokość takich odszkodowań. Obowiązująca ustawa Prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 r. stanowi, iż dzierżawca bądź zarządca obwodu łowieckiego (podmiot, który prowadzi gospodarkę łowiecką, czerpiąc korzyści wynikające z otrzymanego uprawnienia do polowania i pozyskiwania zwierzyny, czyli zazwyczaj koło łowieckie) zobowiązany jest do wynagrodzenia szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny.1 Uregulowana w tej ustawie odpowiedzialność ma charakter obiektywny, co oznacza, że jest niezależna od winy podmiotu zobowiązanego, związana z samym faktem prowadzenia gospodarki łowieckiej i nie można się od niej uwolnić, wykazując np. brak winy po stronie myśliwych czy też wystarczającą dbałość o ochronę danych pól i upraw.
16
_ t e k s t: a d w. a n n a s z a j n a-o l s z o w y z d j ę c i a: s h u t t e r s t o c k
Proce du r a p ostęp owa nia
Szczegółowe uregulowania w tym zakresie zawarte zostały w rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 8 marca 2010 r., gdzie opisano działania, jakie powinien
podjąć rolnik oraz podmiot odpowiedzialny za szkodę.2 Zgodnie z tym rozporządzeniem dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego zobowiązany jest do poinformowania właściwego miejscowo wójta (burmistrza) oraz właściwej terytorialnie izby rolniczej o osobach uprawnionych do przyjmowania zgłoszeń szkód łowieckich. Rolnik powinien zgłosić szkodę do takich osób, ponieważ istotne jest, aby szkoda była zgłoszona osobie uprawnionej, a tylko prawidłowe zgłoszenie szkody inicjuje dalsze etapy postępowania. Dla rolnika ważne są terminy, w jakich ma dokonać zgłoszenia oraz konieczność zachowania odpowiedniej, czyli pisemnej, formy zgłoszenia. Zgodnie z postanowieniami ww. rozporządzenia zgłoszenie szkód powinno być dokonane na piśmie w terminie 3 dni od daty ich stwierdzenia lub w przypadku, gdy chodzi o szkody powstałe w sadach, w ciągu 14 dni od ich powstania i z jednoczesnym stwierdzeniem liczby uszkodzonych drzew. Niezachowanie formy pisemnej może rodzić niekorzystne skutki – rolnik może mieć trudność z udowodnieniem, że faktycznie zachował powyższe terminy. Zatem zgłaszając szkodę, zawsze warto zachować kopię zgłoszenia z datą i adnotacją urzędową, w razie gdyby w przyszłości kwestionowano terminowe zgłoszenie powstałej szkody.
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
p r o t ein o w e ko m bin a cje w p a s z y
t e m at n u m e ru
Gdzie szukać tańszego białka dla świń?
28
Oferta dostępnych źródeł białka na rynku paszowym jest szeroka. Jednak przed radykalną zmianą receptury dawki pokarmowej dla świń warto przeanalizować wszystkie za i przeciw, nie pomijając przy tym ceny białka wnoszonego przez te surowce do mieszanki. t e k s t: d r T o m a s z S c h wa r z , UR w K r a ko w i e , z d j ę c i a: i w o n a dy b a , A g n i e s z k a K r ó l a k, b a r t o s z w o j ta s z c z y k
I
nstynktownie wielu producentów zwierząt uważa, że głównym czynnikiem kosztotwórczym mieszanki paszowej dla świń są źródła białka, jako że w zakresie cen jednostkowych są jednymi z najdroższych surowców paszowych. To wrażenie jest jednak dość dalekie od prawdy, ponieważ główny koszt stanowi nie
to, co najdroższe, tylko to, co wchodzi do mieszanki w największej ilości. Zatem bez wątpienia najważniejszym żywieniowym czynnikiem opłacalności produkcji świń są zboża. Niemniej jednak faktem niezaprzeczalnym jest, że źródła białka generują pewne ilości problemów o charakterze organizacyjno-ekonomicznym
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
f i n a n s e „fa r m e r a”
ko n t r a k t y
pszenica M AT I F
pszenica CBOT
kukurydza M AT I F
kukurydza CBOT
+8,60%
+1,14%
+5,47%
+0,93%
maks. 7 2 3 z ł / t min. 648 zł/t
maks. 7 0 1 z ł / t min. 636 zł/t
maks. 7 3 0 z ł / t min. 674 zł/t
maks. 5 9 5 z ł / t min. 561 zł/t
723 zł/t*
663 zł/t
730 zł/t
583 zł/t
Kolejny miesiąc wzrostu cen zbóż i oleistych
46
Liderem zwyżki notowań w ostatnich czterech tygodniach była amerykańska soja. Od marcowego wieloletniego dołka notowań jej cena wzrosła już o ponad 26 proc.
t e k s t: t o m a s z r o s z k o w s k i
W
okresie 15 kwietnia-13 maja br. na światowych giełdach były kontynuowane – rozpoczęte na przełomie lutego i marca – wzrosty cen zbóż i oleistych. Także na naszym rynku kwotowania zbóż nieco drgnęły w górę, a rzepak zyskał 3,5 proc. i w skupie (sonda „Farmera”) kosztował średnio 1633 zł/t. Podobnie jak przed miesiącem (wzrost notowań o 7 proc.) liderem światowych giełd była amerykańska soja, która podrożała aż o 10,4 proc. i jest najdroższa od listopada 2014 r. Jej cena od wieloletniego dołka notowań wyznaczonego 1 marca br. wzrosła już o ponad 26 proc., do 387,64 USD/t (1503 zł/t). W poprzednim okresie (miesiąc temu) jako jedyna z surowców potaniała pszenica na MATIF (o 3,8 proc.) Tym razem była liderką wzrostów wśród zbóż, zyskując 8,6 proc. (164,25 euro/t – 723 zł/t). Średnia cena pszenicy w Polsce (sonda „Farmera”) w skupach przez ostatni miesiąc wzrosła o 0,7 proc., do 608 zł/t. Nieco słabiej od pszenicy wypadły notowania kukurydzy na paryskiej giełdzie. Jej cena wzrosła o 5,7 proc., do 165,75 euro/t (730 zł/t). Jednak warto odnotować, że wyznaczyła nowy szczyt notowań w obecnej fali wzrostowej i jest najdroższa od trzeciej dekady listopada 2015 r. Od dołka wyznaczonego 24 lutego br. cena wzrosła już o 15 proc. Według sondy „Farmera” średnia cena w skupie w naszym kraju podniosła się w ostatnim miesiącu o 1,3 proc., do 630 zł/t.
_
Z boż a
Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w raporcie opublikowanym 28 kwietnia br. podniosła (w stosunku do raportu z 1 kwietnia br.) o 9 mln t prognozę globalnej produkcji zbóż w nadchodzącym sezonie 2016/17, do 2006 mln t. Zapasy końcowe w przyszłym sezonie mają wzrosnąć o 6 mln t, do 472 mln t. O 1 mln t w dół skorygowano szacunki zbiorów zbóż w obecnym sezonie, do 2005 mln t i po raz dziewiąty z rzędu zweryfikowano, tym razem o kolejne 3 mln t, rekordową produkcję w sezonie poprzednim, aż do 2045 mln t. Światowe zbiory pszenicy prognozowane są w nadchodzącym sezonie na poziomie o 4 mln t wyższym niż przed miesiącem i mają wynieść 717 mln t (w rekordowym sezonie 2015/16 – 734 mln t). Wzrost produkcji w stosunku do poprzedniego raportu oczekiwany jest w Unii Europejskiej ze 151 mln t, do 152,1 mln t; w Rosji z 58 mln, t do 59 mln t i w Chinach ze 122,4 mln t, do 127,4 mln t. Niższe zbiory zapowiadane są w USA – spadek o 1,1 mln t, do 52,8 mln t. Globalne zapasy końcowe przewidywane są na poziomie 218 mln t (wzrost o 5 mln t w stosunku do poprzedniego raportu i o 4 mln t wobec szacowanych zapasów na koniec obecnego sezonu). Prognozę światowych zbiorów kukurydzy w nadchodzącym sezonie IGC w ostatnim raporcie zwiększyła o 5 mln t, do 998 mln t (w obecnym sezonie 973 mln t i 1018 mln w 2014/15). Zapasy końcowe
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
o c h r o n a zb óż
ag ro t e c h n i k a
Czas zadbać o kłosy Kłosy należy równie troskliwie chronić przed chorobami grzybowymi, jak we wcześniejszym okresie liście i źdźbła. Służy do tego oprysk środkiem grzybobójczym w terminie T3.
T ekst i zdj ę cia: p r o f. M a r e k Ko r b a s, m g r J a ku b D a n i e l e w i cz , IOR-P IB w P o zn a n i u
Z
abieg chemiczny w terminie T3 należy wykonywać od początku kłoszenia, czyli gdy szczyt kłosa wyłania się z pochwy i ukazuje się pierwszy kłosek, do momentu zakończenia kłoszenia, gdy całkowicie widoczny jest kłos (BBCH 51-59). Dla skutecznej ochrony znaczenie ma nie tylko termin wykonania zabiegu, ale także prawidłowe dobranie substancji czynnej wchodzącej w skład fungicydu, oraz warunki panujące podczas wykonywania zabiegu, tj. temperatura oraz wilgotność powietrza.
58
_
fuz a rioz a kłosów
W okresie kłoszenia pszenica porażana może być przez wielu sprawców chorób, dlatego też każdorazowo warto takowych rozpoznać i zaznajomić się z ich biologią oraz szkodliwością. Duże znaczenie dla rozwijających się kłosów mają sprawcy fuzariozy kłosów – grzyby rodzaju Fusarium. Wymienić należy tu między innymi gatunki takie jak: Fusarium culmorum, F. graminearum, F. poe, F. avenaceum czy F. oxysporum. Grzyby należące do tego rodzaju posiadają zdolność wytwarzania niebezpiecznych dla zdrowia ludzi i zwierząt mikotoksyn. Stanowią one realne zagrożenie dla konsumentów. Do najbardziej niebezpiecznych należą między innymi deoksyniwalenol, niwalenol, zearelenon. Nie ulegają one rozkładowi nawet po obróbce termicznej, stąd ryzyko powikłań po spożyciu produktów pochodzących z porażonych plantacji jest wysokie. Terminowo przeprowadzony zabieg
opryskiwania „na kłos” ogranicza ryzyko wystąpienia fuzariozy kłosów do minimum i pozwala jednocześnie na uzyskanie wyższej jakości surowca. Sprawcy tej choroby wyjątkowo dobrze rozwijają się w warunkach wysokiej wilgotności i temperatury powietrza.
_
se p to rioz a pl e w i cz e rń z bóż
Duże zagrożenie dla dojrzewających kłosów występuje corocznie ze strony septoriozy plew. Sprawcą choroby jest grzyb Septoria nodorum. Wczesne wystąpienie choroby widoczne jest już na górnych liściach, jednak ze względu na objawy podobne do porażenia przez inny gatunek (Septoria tritici) często jest ignorowane i błędnie rozpoznawane. Kłosy porażone przez septoriozę plew posiadają fioletowo-brązowe przebarwienia plew na szczycie lub brzegach plew i/lub nekrozę osadki kłoska. Często obecne są na nich ciemne punkty – kuliste owocniki sprawcy septoriozy plew. Za sprawą nieoczekiwanych zmian w przebiegu pogody oraz występującym nagłym obfitym opadom w czasie, gdy większość zbóż kończy już wegetację, a producenci rolni przygotowują się do zbioru dojrzałego zboża, coraz częściej na plantacjach produkcyjnych widoczni są sprawcy czerni zbóż (Cladosporium spp., Alternaria spp., Epicoccum spp, Ascochyta spp.) Obecność choroby nasila się przed zbiorami zwłaszcza w lata, gdy ze względu na opady opóźnia się żniwa. Choroba często towarzyszy plantacjom, na których uprzednio rośliny porażone były przez choroby
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
t e c h ni k a ro l nic z a
cią gnik i o m o c y 170 -20 0 K M
Mocne i uniwersalne
104
Ciągniki o mocy około 200 KM to maszyny bardzo chętnie kupowane przez właścicieli kilkusethektarowych gospodarstw. Są dość ciężkie, ale ciągle jeszcze na tyle kompaktowe, aby sprostać różnorodnym typom zadań w dużym gospodarstwie, co umożliwiają również nowoczesne rozwiązania i długa lista możliwości konfiguracji. Przyglądamy się wybranym modelom ciągników z zakresu mocy 170-200 KM. T e k s t: K a r o l Wi e t e s k a , Z d j ę c i a: K a r o l Wi e t e s k a , m at e r i a ły p r a s o w e
N
ajwiększe modele ciągników Johna Deere’a serii 6R, do której zalicza się wybrany na potrzeby naszego zestawienia model 6175R, zadebiutowały pod koniec 2014 r. Niewątpliwie mogą pochwalić się interesującymi i bardzo nowoczesnymi rozwiązaniami. 6175 to tzw. duża szóstka, a więc w porównaniu do pozostałych modeli z serii 6R o niższych
mocach konstrukcję charakteryzuje większa rama, która daje rozstaw osi 2,8 m (w przypadku „małych szóstek” jest to 2,58 m). Jest to więc maszyna dość duża i ciężka – masa własna wynosi 8200 kg. W ciągniku pracuje 6-cylindrowy motor o pojemności 6,8 l i mocy znamionowej 175 KM, natomiast przy załączonym systemie IPM
W ciągnikach John Deere 6R możemy liczyć m.in. na wyposażenie w podgrzewany i wentylowany fotel z funkcją obrotu wraz z podłokietnikiem w zakresie 40 st.
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
Prenumerata miesięcznika dwuletnia
192,00 zł
dla
nowych
prenumeratorów
roczna
102,00 zł
roczna
96,00 zł
kwartalna
25,50 zł
dla czytelników przedłużających prenumeratę
półroczna
51,00 zł
dwuletnia
180,00 zł dla uczniów i studentów Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru
78 1600 1055 0002 3211 5599 3001
roczna
78,00 zł
P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A u l . P. Ś c i e g i e n n e g o 3 , 4 0 - 11 4 K a t o w i c e 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice
ferma
polecamy: co o ż y wieniu krów mówią
str.
176 158
ku l aw iz n y
–
p owa ż n y pro b l e m lo ch
r a p o r t y w y n i ko w e?
w i n t e n s y w n e j p ro d u kc j i
W niniejszym artykule przedstawimy analizę ogólnych wyników oceny użytkowości mlecznej stada pod kątem poprawności żywienia. W kolejnym numerze omówimy poszczególne elementy składu chemicznego mleka jako wskaźniki prawidłowego żywienia krów mlecznych.
Kiedyś szacowano, że kulawizny loch stanowiły 10, maksymalnie 30 proc. przyczyn ich brakowania ze stada. Jednak wnioski formułowane w ostatnich latach przez naukowców zajmujących się produkcją towarową świń pokazują, że nawet co druga locha ze stada jest brakowana ze względu na zły stan zdrowotny nóg.
str.
187 172
f a r m ef ar rcmze r wl ui etyc 2 0 1 6
143
b y d ł o mię s n e
Ferma
Opas
w oparciu o jałówki
Chów bydła opasowego najczęściej utożsamiany jest z produkcją wołowiny w oparciu o buhaje mięsne. Istnieją również gospodarstwa, w których dominującym materiałem opasowym są jałówki. T e kst i z d j ę c i a: Ł u k a s z C h m i e l e w sk i
P
152
rzykładem gospodarstwa, które postawiło na opas jałówek, jest to prowadzone przez Kazimierza Saka w woj. lubelskim. Pan Kazimierz gospodaruje łącznie na 56 ha, z czego 50 ha to grunty orne, na których uprawiane są: kukurydza, rzepak, zboża i motylkowate. Pozostałe 16 ha zajmują łąki stanowiące źródło pasz objętościowych wysokiej jakości. Regularnie przesiewane użytki zielone szlachetnymi gatunkami traw w połączeniu z roślinami motylkowymi zapewniają co roku wierne plonowanie, stanowiąc podstawę żywienia bydła. W gospodarstwie utrzymywanych jest ok. 80 sztuk bydła, z czego ponad połowę stanowią jałówki.
_
na mniejsze gabaryty zwierząt i spokojniejsze usposobienie. W poprzednich latach pan Kazimierz utrzymywał również buhaje, jednak dość szybko zrezygnował z tego przedsięwzięcia ze względu na temperament zwierząt. Hodowca skarżył się, że buhaje zaczęły „rozbierać mu oborę”. W obawie więc o stan budynków zrezygnował z utrzymywania wyłącznie byków, na rzecz jałówek. Obecnie w gospodarstwie przebywa 46 jałówek w wieku ok. roku. Oprócz łatwiejszej i bezpieczniejszej obsługi za utrzymywaniem
jałówek przemawia większa dostępność cieląt płci żeńskiej. Zazwyczaj większym zainteresowaniem w przypadku cieląt przeznaczanych na opas cieszą się byczki. Z tego względu organizacja jałówek do opasu jest nieco łatwiejsza. Przy zapewnieniu optymalnych warunków utrzymania również w przypadku jałówek można osiągnąć zadowalające wyniki. Cielęta, które pochodzą ze źródeł wskazanych przez Sokołów, są już przygotowane do opasu właściwego. Hodowca jak dotąd jest zadowolony z pozyskiwanego ma-
Dlaczego jałówki?
Wydawałoby się, że opas jałówek jest zupełnie nieopłacalny. Jednak w optymalnych warunkach pozwala również uzyskać satysfakcjonujący zysk. Umiejętne prowadzenie opasu pozwala uzyskać odpowiednie parametry tuszy, za które rolnik uzyskuje „ekstra” dopłatę. Rzecz jasna, opas jałówek w porównaniu z opasem buhajów będzie z reguły wypadał słabiej, jednak ma on też wiele zalet. Przede wszystkim utrzymywanie jałówek jest bezdyskusyjnie bezpieczniejsze w porównaniu z buhajami, m.in. ze względu
Na zdrowotność jałówek pozytywnie wpływa dostęp do okólnika
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l