FARMER_10_2018_zajawka

PARTNER NOWOCZESNEGO ROLNIKA

UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)

nr

10 październik 2018

TEMAT NUMERU

TUCZ

AGROTECHNIKA

TECHNIKA ROLNICZA

Dla kogo i jaka pomoc po suszy?

Późnojesienne odchwaszczanie zbóż

Test „Farmera”: Ursus C-380

NR INDEKSU 365394

AKTUALNOŚCI

farmer.pl

– NIE ZAWSZE PROSTA UKŁADANKA

EDY TORIAL

Różne odcienie tuczu T

„ fa r m e r a”

ucz kontraktowy wzbudza wiele emocji wśród rolników. Zazwyczaj słyszymy więcej negatywnych niż pozytywnych opinii. Jednak, jakby na tę sprawę nie patrzeć, ten rodzaj produkcji w Polsce nieustannie się rozwija i znajduje swoich odbiorców. Dlatego w tym numerze „Farmera” postaraliśmy się przedstawić wielostronne podejście do tuczu świń, w tym również kontraktowago. Tak, aby każdy z producentów świń mógł wypracować sobie własne zdanie na temat różnych opcji współpracy z firmami lub też możliwości tuczu indywidualnego.

W tym celu poprosiliśmy ekspertów w różny sposób związanych z produkcją świń o opinie na temat tuczu kontraktowego, czyli jego oddziaływania na krajową produkcję świń i możliwość rozwoju gospodarstwa przy prowadzeniu tego rodzaju współpracy. W dalszej części tematu numeru przedstawiamy wybraną część oferty dostępnej na krajowym rynku w zakresie tuczu świń. Przedstawimy też elementy, które dzisiaj kształtują ostateczną cenę skupu świń na rynku krajowym i zagranicznym, tak by jeszcze lepiej rozeznać się w bieżącej sytuacji i globalnie spojrzeć na pewne zależności. Zwracamy też uwagę na główne choroby trzody chlewnej, które mogą

ograniczać przychody z tuczu. Ich wczesna diagnostyka lub też dokładny wybór zwierząt pod kątem statusu zdrowotnego przy zakupie mogą uchronić przed niepotrzebnymi stratami, na które w obecnych warunkach rynkowych nie można już sobie pozwolić.

Nie da się ukryć, że tucz kontraktowy stał się już częścią krajowej gospodarki. Dla niektórych jest złem koniecznym, dla innych formą wsparcia i rozwoju gospodarstwa, a dla jeszcze innych zagrożeniem dla dalszej hodowli świń. Emocji wokół tego tematu jest dużo, czego przykładem mogą być m.in. sytuacje opisane w dziale interwencje.

Zależało nam, żeby nasze dość szerokie i wieloperspektywiczne spojrzenie na tucz mogło pomóc w podjęciu decyzji o kierunku i profilu rozwoju Państwa gospodarstwa.

W bieżącym numerze „Farmera” nie zabrakło też innych gorących tematów, takich jak chociażby pomoc po suszy. Ogłoszono już stawki pomocy do hektara użytków ornych. Niestety, na razie największe wrażenie robią one na mieszkańcach miast. Natomiast rolnicy niepokoją się, że zbyt restrykcyjne warunki uzyskania pomocy pozbawią większość z nich szansy na uzyskanie jakiegokolwiek wsparcia.

_

3 farmer październik 2018

wojciech denisiuk, redaktor naczelny

SPIS TREŚCI A D R E S R E DA KC JI: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl R E DA K TO R N AC Z E L N Y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y R E DA K TO R A N AC Z E L N EG O: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl Z E S P Ó Ł R E DA KC YJ N Y: Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Anna Kamińska: anna.kaminska@farmer.pl Helena Kędra: helena.kedra@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Grzegorz Tomczyk: grzegorz.tomczyk@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Mateusz Wasak: mateusz.wasak@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl S TA Ł A W S P Ó Ł P R AC A: Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl Hanna Jarosławska: hanna.jaroslawska@farmer.pl Tomasz Roszkowski Grzegorz Szularz: grzegorz.szularz@farmer.pl Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl

temat numeru

T U C Z – NIE Z AW S Z E P R O S TA U K Ł A D A N K A

30

Tucz świń – na rozstaju dróg ���������������������������������������� Różne formy tuczu ������������������������������������������������������������ Co wpływa na opłacalność tuczu? �������������������������������� Prosięta z importu ������������������������������������������������������������

30 33 36 38

DZ I A Ł M A R K E T I N G U I R E K L A M Y: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@farmer.pl, tel. 32 356 76 32, 604 289 432 Magdalena Twardokęs: tel. 32 356 76 58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@farmer.pl M E N E DŻ E R T Y T U Ł U: Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09, 600 489 619 KO L P O RTA Ż I P R E N U M E R ATA:

Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: Katarzyna Suchan: katarzyna.suchan@ptwp.pl, tel. 32 356 76 43 N A P O C ZCI E I U L IS TO N OS Z A M OŻ N A Z A M ÓW I Ć P R E N U M E R AT Ę N A K WA RTA Ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał.

P R E N U M E R ATA Z AG R A N I C Z N A: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31

4

W Y DAWC A:

Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA pl. Sławika i Antalla 1 40-163, Katowice tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 P R E Z E S: Wojciech Kuśpik S T U DI O G R A FI C Z N E: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S K Ł A D: Marcelina Bargiel, Karina Chrapka KO R E K TA: Tomasz Rabsztyn, Anna Kamińska, Justyna Wojdała O K Ł A D K A: Studio PTWP D RU K: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław N A K Ł A D: 17 000 egz.

O D DA N O D O D RU KU: 14.09.2018 r.

O G ŁOS Z E N I A D RO B N E B E Z P Ł AT N E T Y L KO D L A RO L N I KÓW: tel. 22 550 69 03 Z DJ ĘCI A: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach.

Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.

Codzienne informacje dla rolników

SPIS TREŚCI Po żniwach jak na przednówku � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8 Jakie będą ceny zboża? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 12 Czy ceny ziemniaków będą rosły? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 14 100 tys. zł na rozpoczęcie działalności pozarolniczej 16 Tucz kontraktowy – proponowany czy forsowany? � 18

74 UPROSZC ZENIA W UPR AWIE – ZA I PRZECIW

stałe działy „Farmera” 42 KONTR A K T Y

Wiadomości ����������������������������������������������� 6

Ochrona dóbr osobistych rolnika � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 20 agrotechnik a

Reakcja pszenicy ozimej na opóźniony siew � � � � � � � � � � � � � 50 Nie bójmy się listopadowego siewu � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 54 Późnojesinne odchwaszczanie zbóż ozimych � � � � � � � � � � � 56 Monitorowanie omacnicy prosowianki – część 2 � � � 60

Farmer.pl ������������������������������������������������� 22

Poprawić stan rzepaku przed zimą � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 64

„Farmer” poleca �������������������������������������� 24

System Conviso Smart � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 68

Sonda „Farmera” ������������������������������������� 26

Gdzie można sprzedać soję? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 70

O tym się mówi ��������������������������������������� 27 Agronowości ������������������������������������������� 44 Agrowydarzenia ������������������������������������� 45

Doświadczenia polowe u farmera z „Farmerem” � � � � 78 technik a rolnicz a

Technika nowości ����������������������������������� 80 Technika wydarzenia ����������������������������� 82

Pełna oferta w polowym pokazie

Ferma ����������������������������������������������������� 111

– nowe maszyny Fendta � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 84

Nowości bydło ��������������������������������������� 112

Deutz-Fahr 4E w praktyce – ciągniki kompaktowe 86

Wydarzenia bydło ��������������������������������� 113 Notowania rynku wołowiny i mleka ��� 114 Nowości trzoda ������������������������������������� 126

Osiemdziesiątka z nowym sercem – test ciągnika Ursus C-380 � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 88

Wydarzenia trzoda ������������������������������� 127

Wydajność na pierwszym planie

Notowania rynku wieprzowiny ����������� 128

– największe kombajny do zbioru buraka � � � � � � � � � � � � � � 100

Kuchnia „Farmera” ������������������������������� 142

Ładowarka czy ciągnik z ładowaczem?

Relaks z „Farmerem” ���������������������������� 144 Ogłoszenia drobne �������������������������������� 145 Co mi leży na wątrobie ������������������������� 146

– maszyny używane � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 104 Zdrożały prace polowe – ceny usług � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 108 ferma

Mlecznice pod namiotami – budynki inwentarskie � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 116 Najlepsze praktyki zapobiegające mastitis � � � � � � � � � � � � 120 Różowa strona opasu bydła � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 124 Różne barwy branży mięsnej � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 130 Bioasekuracja? Cała Europa powinna

94 BEC ZKI DO KONFIGUR AC JI – W O Z Y A S E N I Z A C Y J N E O P O J . 10 T Y S . L

brać z nas przykład � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 132 Duńska bioasekuracja w praktyce � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 134 Nagrzewnice do tuczarni – trudny wybór � � � � � � � � � � � � � � 136 Walczmy o każde prosię � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 138

t u c z – nie z a w s ze p r o s t a u k ł a d a n k a

T E M AT N U M E RU

Co wpływa na opłacalność tuczu?

Po raz kolejny producenci żywca wieprzowego zarówno w kraju, jak i w innych państwach UE z niepokojem obserwują duży spadek cen płaconych za tuczniki. To, jak w najbliższym czasie będą kształtowały się ceny skupu świń, będzie zależało od kilku czynników.

T E K S T: D R H A B. M A R I A N K A M YC Z E K, I N S T Y T U T Z O O T E C H N I K I P I B Z A K Ł A D D O Ś W I A D C Z A L N Y PAW Ł O W I C E , Z D J Ę C I A: S H U T T E R S T O C K

Z

chwilą, gdy po okresie wysokich temperatur dostawy tuczników zwiększyły się, osiągając normalny poziom, niemieckie zakłady mięsne w 37 tygodniu roku ogłosiły obniżkę ceny aż o 7 eurocentów. W ślad za tym również w Polsce została obniżona cena skupu średnio o 0,18-0,25 zł/kg wbc i wynosi obecnie 5,40-6,35 zł/kg w klasie E. Realnym mogłoby się wydawać, że wcześniejsza podwyżka ceny skupu tuczników rekompensowała producentom wzrost kosztów żywienia spowodowany ostatnimi wzrostami cen zbóż paszowych.

_

T RU DN Y RO K DL A PRO DUCE N TÓW

W IE PR ZOW IN Y

36

Bieżący rok jest z pewnością trudny dla producentów wieprzowiny, o czym mogą świadczyć ceny, jakie obowiązywały w kolejnych tygodniach roku (wykres 1). Wykres przedstawia ceny płacone producentom w Polsce oraz dla porównania w trzech krajach (Belgia, Niemcy, Dania), które w pierwszym półroczu 2018 r. wyeksportowały do Polski łącznie 258 tys. t mięsa wieprzowego na kwotę prawie 2 mld zł. Warto zauważyć, że o ile obowiązujące w Polsce i Niemczech ceny skupu tuczników wg wagi wbc są bardzo podobne, to w Belgii są one zawsze o ok. 9 eurocentów niższe.

Tabela pokazuje dane z ostatniego raportu opracowanego przez IGC, w którym na tle poprzednich lat przedstawiona została światowa produkcja, konsumpcja, handel i stan zapasów zbóż w bieżącym sezonie 2018/2019.

Przewidywany jest wzrost konsumpcji zbóż o 20 mln t, natomiast szacuje się, że w wyniku panującej w wielu krajach suszy zbiory zbóż będą niższe o 28 mln t. W tej sytuacji światowe zapasy zbóż zmniejszą się z 610 mln

t do poziomu 538 mln t, co nie pozostanie bez wpływu na ceny zbóż. Już obecnie obserwowane są znaczne wahania cen na giełdach towarowych. W porównaniu do cen zbóż paszowych na początku 2018 r. obecnie są one przeciętnie o 100-120 zł wyższe. Odnotowany w ostatnich dwóch miesiącach wzrost cen zbóż, spowodowany niskimi zbiorami zbóż, powoduje, że koszty wyprodukowania 1 kg żywca już wzrosły o ok. 0,25 zł.

_

NI Ż S Z E CE N Y SKU PU

Tymczasem obserwujemy typowy scenariusz, w którym kiedy pojawia się dostateczna ilość świń przeznaczonych do uboju, zakłady mięsne dyktują znaczną obniżkę ceny skupu. Stosowana praktyka dotyczy także

innych krajów. W Irlandii aktualna cena 1 kg wbc (przy mięsności 57 proc.) wynosi jedynie 1,38 euro, natomiast koszt paszy zużytej na produkcję 1 kg wbc wynosi obecnie 1,08 euro. Stąd szacowana nadwyżka ceny sprzedaży 1 kg wbc nad kosztem paszy przeznaczonej na produkcję 1 kg wbc wynosi jedynie 0,30 euro. Wskaźnik ten jest najniższy od 15 lat, co przyczynia się do tego, że wielu producentów w Irlandii z powodu problemów finansowych znajduje się aktualnie w trudnej sytuacji.

_

DU Ń C Z YC Y M A JĄ PRO BL E M Z E

SPR Z E DA Ż Ą PROSI ĄT

Producenci tuczników w krajach tradycyjnie importujących prosięta z Danii, analizując

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

t e c h n ol o gia u p r a w

AG RO T E C H N I K A

Uproszczenia w uprawie – za i przeciw Uproszczona technologia uprawy ma swoich zwolenników, którzy bez namysłu wskażą jej zalety. Jednak jak każda technologia oprócz plusów ma też minusy, których nie powinno się lekceważyć.

Najważniejsze, by podczas prac umiejętnie łączyć i wykorzystywać zalety uproszczeń, jednocześnie maksymalnie ograniczając wady.

T E K S T I Z D J Ę C I A: D R T O M A S Z P I E C H O TA , U P P O Z N A Ń

74

T

echnologie uproszczone, które pojawiły się w uprawie roli jako alternatywa dla uprawy płużnej, zwanej też tradycyjną, mają w założeniu eliminować lub ograniczać jej wady. Najczęściej podkreśla się, że zastąpienie pługa przez inne, mniej intensywne uprawki zmniejsza koszty uprawy roli i zużycie paliwa. Jeśli przyjrzymy się strukturze kosztów produkcji dowolnej rośliny, to udział

w niej uprawy roli jest niewielki i ewentualne oszczędności w tym zakresie również. Ważniejsze są inne aspekty uproszczeń w uprawie, które są, niestety, mniej doceniane.

Rzepak ozimy uznawany jest za roślinę, która źle znosi uproszczenia w uprawie roli i najczęściej reaguje na nie znacznym obniżeniem plonowania. Taka opinia pochodzi z czasów, gdy dostępne technologie

bezorkowe ograniczały się do płytkiej uprawy całej powierzchni pola za pomocą brony talerzowej, kultywatora lub siewu bezpośredniego, całkowicie bez uprawy roli. Te technologie stawiają bardzo wysokie wymagania technice siewu, ponieważ siewnik pracuje w glebie pokrytej resztkami roślinnymi. Rzepak jest rośliną szczególnie pod tym względem wymagającą i również w uprawie

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

w oz y a s e niz a c y jn e o p oj . 10 t y s . l

T E C H N I K A RO L N I C Z A

BECZKI DO KONFIGURACJI

Ogromne możliwości konfiguracji – to najbardziej rzucająca się w oczy cecha dostępnych na rynku wozów asenizacyjnych.

W tym artykule przyjrzeliśmy się popularnym „dziesiątkom”.

T E K S T: G R Z E G O R Z B O R KO W S K I, Z D J Ę C I A: M AT E R I A ŁY P R A S O W E

M 94

ogłoby się wydawać, że maszyny do wywożenia gnojowicy to nieskomplikowane beczki z pompą. Producenci oferują jednak bardzo różnorodne rozwiązania i pozwalają na łączenie wielu z nich w dość dowolnych konfiguracjach, dzięki czemu dopasowanie maszyny do wymagań użytkownika nie jest w tym wypadku pustym frazesem. Sprawdziliśmy, jak to wygląda wśród maszyn o pojemności ok. 10 000 l w barwach popularnych producentów: Joskin, Pomot Chojna, Pichon, Rekordia oraz Meprozet Kościan.

_

P O M OT CH OJN A

W bogatej ofercie wozów asenizacyjnych z Pomotu Chojna dostępny jest model o pojemności 10 000 l oznaczony symbolem T-546. Można go nabyć w wielu, znacznie różniących się między sobą, wersjach. Maszyna występuje zarówno w wersji samonośnej, jak i z klasyczną ramą. W tej pierwszej zaczep i układ jezdny przymocowane

są bezpośrednio do zbiornika. Dzięki temu beczkowóz jest lżejszy, ale też trudniejszy, jeśli chodzi o ewentualną naprawę zbiornika. Cięższy, bardziej wytrzymały i łatwiejszy w ewentualnym remoncie jest model ramowy. W jego przypadku zbiornik oparty jest na ułożonych wzdłuż maszyny profilach zamkniętych, połączonych poprzecznymi elementami wzmacniającymi. W przypadku obu wersji agregowanie z ciągnikiem odbywa się za pomocą zaczepu dolnego. Po odczepieniu od ciągnika przednia część maszyny oparta jest na mechanicznie regulowanej stopce.

Niezależnie od wersji beczkowóz T-546 jest wyposażony w ocynkowany zbiornik wykonany z blachy o grubości 5 mm. Ma dwa włazy: 25-centymetrowy górny i 90-centymetrowy tylny. W jego wnętrzu znajdują się dwie poprzeczne płyty pełniące funkcję falochronów. Wyhamowują one ruch bezwładnościowy cieczy, który występuje podczas zmiany prędkości jazdy.

Oprócz konstrukcji podwozia producent pozostawia nabywcy także możliwość wyboru między układem jezdnym jednoosiowym a tandemem. W obu przypadkach opcjonalnie można zastosować zawieszenie resorowane. Maszyna wyposażona jest w dwuprzewodowy, pneumatyczny układ hamulcowy z 4-stopniową regulacją siły hamowania oraz hamulec postojowy. Można się z nią poruszać z prędkością do 40 km/h. W przypadku wersji jednoosiowej producent standardowo stosuje ogumienie w rozmiarze 550/60x22,5. W wersji tandem podstawowe opony to 19,5 R22,5.

Niezależnie od wersji beczkowóz wyposażony jest w ocynkowane błotniki z chlapaczami.

Najważniejszy element wozu asenizacyjnego, jeśli chodzi o transport cieczy, czyli pompa, ma maksymalną wydajność równą 8100 l/min, co pozwala napełnić zbiornik w ciągu 5 min. Wyposażona jest w tłumik, który obniża hałas jej pracy o 15 dB. Przed przelaniem chroni zawór dwukulowy

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

PRENUMERATA MIESIĘCZNIKA DWULETNIA

192,00 zł

DLA

NOWYCH

PRENUMERATORÓW

ROCZNA

102,00 zł

ROCZNA

96,00 zł

KWARTALNA

25,50 zł

dla czytelników przedłużających prenumeratę

PÓŁROCZNA

51,00 zł

DWULETNIA

180,00 zł DLA UCZNIÓW I STUDENTÓW Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru

78 1600 1055 0002 3211 5599 3001 Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA Plac Sławika i Antalla 1, 40-163 Katowice

ROCZNA

78,00 zł

P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A Plac Sławika i Antalla 1, 40-005 Katowice 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1

ferma

polecamy:

str. 116

Mlecznice pod namiotami

Duńska bioasekuracja w praktyce

Od kilku lat rośnie w Polsce zainteresowanie halami namiotowymi, głównie z racji ich konkurencyjnej ceny. Przedstawiamy specyfikę hal łukowych jako alternatywnych budynków dla bydła.

Duńczycy to jedni z liderów na europejskim i światowym rynku wieprzowiny. Mają też ogromną wiedzę, jeśli chodzi o eradykację chorób zakaźnych zwierząt gospodarskich. Dlatego pytamy osoby współpracujące z tamtymi hodowcami świń, jak w rzeczywistości wygląda bioasekuracja w tamtejszych gospodarstwach.

str.

134