Najwięcej informacji, najlepsze porady! 6
WIĘCEJ INFORMACJI PORADY, WSKAZÓWKI, PRAKTYCZNE ROZWIĄZANIA
czerwiec 2014 cena 10 zł (w tym 8% VAT) nr indeksu 365394
WAŻNE TEMATY
2014 CZERWIEC nr 6
ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)
Szybka i tania
uprawa
BAZA FILMÓW, GALERIE ZDJĘĆ NOWA STREFA FARMERA: DODAJ ZDJĘCIE, WEŹ UDZIAŁ W DYSKUSJI, DODAJ BEZPŁATNE OGŁOSZENIA CENY PRODUKTÓW ROLNYCH, NOTOWANIA GIEŁDOWE, KONTRAKTY, KURSY WALUT, KOMENTARZE RYNKOWE NOWE NAGRANIA WIDEO
AGROTECHNIKA
Bydło
Nawozy aminokwasowe – rewolucja w nawożeniu
NOWE KOMENTARZE CZYTELNIKÓW KALENDARZ WYDARZEŃ NOWE OFERTY PRACY I SZKOLEŃ, WYSZUKIWARKA MASZYN I POJAZDÓW, NIERUCHOMOŚCI ROLNE SZCZEGÓŁOWA POGODA DLA ROLNIKÓW
Rozród
ważniejszy niż wydajność mleczna
Technika rolnicza
Kombajny zbożowe na każdą kieszeń
www.farmer.pl nr indeksu 365394
TEMAT NUMERU adres redakcji: ul. Nowogrodzka 47a, 00-695 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl P.O. redaktorA naczelnEGO: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl ZASTĘPCA redaktorA naczelnego: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl zespół redakcyjny: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Tomasz Roszkowski: tomasz.roszkowski@farmer.pl Tomasz Piotrowski: tomasz.piotrowski@farmer.pl Aleksandra Kopka: aleksandra.kopka@farmer.pl stała współpraca: Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl dział marketingu i reklamy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus; Urszula Tarasiuk menedżer tytułu: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl
18 PASOWA UPRAWA GLEBY
22 DO PASOWEJ I NIE TYLKO
kolportaż i prenumerata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05; tel. kom. 696 402 991; violetta.bilinska@farmer.pl
stałe działy farmera Na poczcie i u listonosza można zamówić prenumeratę na kwartał: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał.
14 farmer poleca 15 farmer.pl
prenumerata zagraniczna: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
16 Sonda 17 o tym się mówi
wydawca: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT
28 kontrakty
Prezes: Wojciech Kuśpik ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77
31 ceny 32 agronowości 134 relaks z farmerem
studio graficzne: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03
136 co mi leży na wątrobie?
Skład: Karina Chrapka, Marcelina Luks, Szymon Rybka, Katarzyna Świerczek
137 krzyżówka
KOREKTA: Jolanta Goryczka
138 OGŁOSZENIA DROBNE
okładka: Studio PTWP druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Nakład: 17 000 egz. Oddano do druku: 23.05.2014 r. ogłoszenia drobne bezpłatne Tylko dla rolników: tel. 22 550 69 00 zdjęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
70 technika nowości
spis treści 6 Sorry, taki mamy PROW 10 Łatwiej wwieźć przez granicę 12 Zasypie nas ukraińskie ziarno? agrotechnika
Nawożenie nalistne ziemniaka
38
34 Zajrzeliśmy firmie przez ramię 36 Jak to jest z sadzeniakiem 42 Nawozy aminokwasowe 46 Aby zboże nie skrzypiało 48 Święto kwitnącego rzepaku 52 Odmiany mieszańcowe 60 Regulatory wzrostu, lecz nie retardanty 64 Odchwaszczanie sorgo 66 Zdezynfekuj magazyn 68 Ruszył sezon wystaw plenerowych TECHNIKA ROLNICZA
74 76 80 90 95
Zielona wiosna z John Deere 50 lat fabryki w Basildon Nowości z Krone Na każdy teren Teleskop w rozmiarze S
100 Mniejsze ugniatanie, wyższe plony
Budżetowe propozycje
84
105 Ferma
5
kontrakty
Pszenica Matif 16 V 2013
16 V 2013
Pszenica CBOT
Pszenica CBOT
16 V 2014
Kukurydza Matif
(Morze Czarne)
16 V 2014
16 V 2013
16 V 2013 16 V 2014
16 V 2014
872 zł/t Ostatnie tygodnie stały pod znakiem przeceny surowców rolnych, szczególnie ucierpiały notowania rzepaku i zbóż na paryskim Matif.
Te k s t : To m a s z Ro s z kow s k i
28
f a r m e r
735 zł/t
691 zł/t
925 zł/t
Na towarach rolnych powróciły spadki cen
P
oczątek analizowanego pięciotygodniowego okresu nie zapowiadał tego, co się wydarzyło w ostatnim tygodniu. Wzrosty cen były kontynuowane, a wszystkie prezentowane kontrakty surowcowe wyznaczały nowe szczyty notowań. Jednak rynek rozczarował się danymi opublikowanymi 9 maja w raporcie USDA na temat globalnego bilansu zbóż i oleistych. Po raz pierwszy opublikowano prognozy dla nowego sezonu 2014/15. W efekcie ostatni tydzień był najgorszym od kilku miesięcy pod względem nastrojów na światowych giełdach zbóż. Praktycznie przez cały tydzień notowania kontraktów zbożowych traciły na wartości, co skutkowało kilkuprocentowymi spadkami cen w ujęciu tygodniowym. Uczestnicy rynku uznali – wobec optymistycznych prognoz zbiorów popartych poprawą pogody w niektórych zagrożonych suszą rejonach upraw w USA oraz brakiem eskalacji konfliktu pomiędzy Rosją i Ukrainą – że nastał odpowiedni moment na realizację zysków z długich pozycji po 2-3 mies. znacznych wzrostów cen. Od niedawnych szczytów notowań paryska pszenica straciła już 5 proc., a kukurydza 6,3 proc. Jeszcze większe spadki cen dotknęły zboża na giełdzie w Chicago – odpowiednio 8,8 proc. i 7,3 proc. Wydaje się, że dalszy rozwój sytuacji na światowych rynkach zbóż będzie bardziej zdeterminowany obserwowaniem przebiegu
c z e r w i e c
2 0 1 4
pogody niż (jak to było do niedawna) sytuacją na linii Rosja – Ukraina. W przeciwieństwie do rynku zbóż na oleistych ostatni tydzień był dość spokojny, a każdy z kontraktów poruszał się własnym rytmem. Najlepiej przebiegały notowania kanadyjskiej canoli, która wyznaczyła nowe wielomiesięczne maksimum cenowe i była najdroższa od pierwszej dekady września ub.r. Rynek oleistych w ostatnich tygodniach dostosowuje się do prognozowanych zbiorów w nadchodzącym sezonie. Ceny canoli odrabiają straty poniesione po rekordowych zbiorach w Kanadzie w mijającym sezonie (18 mln ton) wobec prognoz na przyszły sezon w wysokości 15,4 mln ton (o 14,4 proc. mniej). Z kolei europejski rzepak w kontraktach obejmujących przyszłe zbiory jest wyceniany znacznie niżej niż notowany jeszcze nie tak dawno kontrakt majowy obejmujący stare zbiory. Prognozy zbiorów rzepaku dla UE są optymistyczne i wynoszą 21,5-21,6 mln ton wobec 21-21,16 mln ton w obecnym sezonie. W efekcie różnica w cenie rzepaku europejskiego i canoli spadła z ponad 500 zł/t do niewiele ponad 100 zł/t.
Zboża
Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w najnowszym – z końca kwietnia – raporcie obcięła własne prognozy
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
UE a rynki wschodnie
Zasypie nas
ukraińskie ziarno? Te k s t : M a r z e n a P o ko r a - Ka l i n ow s ka Z d j ę c i a : Wo j c i e c h D e n i s i u k
25
kwietnia br. weszło w życie unijne rozporządzenie obniżające i znoszące cło na wiele ukraińskich towarów, co ma przynieść ukraińskiej gospodarce 487 mln euro rocznie, z czego 380 mln euro będzie pochodziło z sektora rolnego. W ramach bezcłowych kontyngentów jest m.in. 950 tys. ton pszenicy zwyczajnej (w tym mąka, kasze i granulki), 250 tys. ton jęczmienia (w tym mąka i granulki) oraz 400 tys. ton kukurydzy (w tym mąka, kasze, mączki, granulki i przetworzone ziarno kukurydzy), 40 tys. ton wieprzowiny, 20 tys. ton mrożonych tuszek drobiowych, 16 tys. ton innego mięsa drobiu, 12 tys. ton wołowiny, 3 tys. ton jaj drobiu w skorupkach – wylicza FAMMU/FAPA. Z bezpośrednich preferencji skorzysta 82 proc. ukraińskiego eksportu rolnego. Kontyngenty dotyczą całej Unii i obowiązują do 31 października 2014 roku. To otwarcie unijnego rynku jest częścią pakietu wsparcia UE dla Ukrainy, o wartości ponad 11 mld euro.
Czy rolnicy mają problem?
Unia Europejska pomaga Ukrainie. Czy dba przy tym o interesy własnych rolników? 12
f a r m e r
c z e r w i e c
2 0 1 4
Minister rolnictwa Marek Sawicki poinformował od razu, że nakazał wzmocnienie kontroli produktów sprowadzanych do Polski z Ukrainy. Jednocześnie uspokajał jednak, że to ułatwienie w handlu nie zaszkodzi polskim rolnikom, a Ukraińcy nie będą w stanie spełnić unijnych norm. Mniej spokojne są izby rolnicze. W kwietniu 2014 r. Zarząd KRIR wystąpił do sekretarza Copa-Cogeca, aby stanowiska Komitetów Copa-Cogeca w większym stopniu skierowane były na lobbowanie interesów rolników UE, których organizacje są członkami Copa. Copa i Cogeca obawy rolników skierowała do komisarza ds. handlu De Guchta. „Komitety Copa-Cogeca zwróciły uwagę, że objęcie rozdziału dotyczącego zrównoważonego rozwoju umową o wolnym handlu z Ukrainą pozwoli nam na utrzymanie presji w zakresie norm dobrostanu zwierząt wobec władz Ukrainy. Co więcej, Copa-Cogeca chce uwrażliwić Komisję Europejską na brak gotowości podmiotów finansowych (ubezpieczycieli, banków) do podjęcia działań w zakresie ewentualnych operacji handlowych na Ukrainie. Należy stwierdzić, że jeśli Komisja Europejska jest gotowa na podpisanie umowy o wolnym handlu, dalsze prowadzenie działań handlowych będzie się wiązało z poważnym ryzykiem finansowym dla podmiotów gospodarczych z UE. Unia Europejska powinna ręczyć za przedsiębiorców, by ułatwić dwustronną wymianę handlową” – podaje KRIR.
Preferencje jednostronne, a problem złożony
Jak na razie jednak unijne otwarcie jest jednostronne, nie zobowiązuje Ukrainy do redukcji ceł dla Unii na zasadzie wzajemności, chociaż
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
AGROTECHNIKA RZEPAK
Prace hodowlane polegają między innymi na ochronie roślin rzepaku za pomocą izolatorów przed niepożądanym zapyleniem
Odmiany
Te k s t i z d j ę c i a : A n n a K o b u s
W hodowli mieszańcowych odmian rzepaku ozimego dokonuje się stały postęp, co bardzo sprzyja popularyzacji ich uprawy.
52
f a r m e r
mieszańcowe O
dmiany mieszańcowe rzepaku są uprawiane coraz powszechniej. Rosnące zainteresowanie nimi poświadcza fakt, że 12 z 16 nowo zarejestrowanych w COBORU w tym roku odmian tej rośliny stanowiły hybrydy. Firmy hodowlano-nasienne nie podejmują takich decyzji bez uzasadnienia rynkowego. Dlaczego plantatorzy coraz chętniej wybierają mieszańce? Odmiany mieszańcowe w porównaniu z liniowymi cechuje przede wszystkim wyższy potencjał plonowania o ok. 10-15 proc. To efekt heterozji, który widoczny jest w pokoleniu F1. Zjawisko to polega na uwidacznianiu się jakiejś cechy, np. zwiększonej plenności, w stopniu niespotykanym u form rodzicielskich. Większość z nich wykazuje się lepszą tolerancją na stresy (np. mróz, susza), gdyż posiadają silniejszy system korzeniowy. Tolerują też słabsze
c z e r w i e c
2 0 1 4
stanowiska, jak również opóźniony do ok. tygodnia siew. To ułatwia planowanie oraz organizowanie prac, głównie w wielkoobszarowych gospodarstwach. Hybrydy w porównaniu do odmian liniowych odznaczają się dynamicznym wzrostem jesiennym. Wytwarzają w tym okresie bardzo dużą biomasę – zwłaszcza w warunkach długiej, wilgotnej i ciepłej jesieni. Zatem ochrona przed agrofagami, połączona z regulacją wzrostu roślin przed zimą, stają się obowiązkiem. Natomiast wyższy koszt zakupu materiału siewnego zazwyczaj rekompensuje nadwyżka uzyskanego plonu.
Jak powstają mieszańce?
Produkcja hybryd jest bardziej skomplikowana niż odmian liniowych. W odmianach mieszańcowych dąży się do uzyskania jak najwyższego efektu heterozji. By otrzymać taką odmianę, należy systematycznie
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
Te k s t : M a r c i n K o s i o r e k Z d j ę c i a : Ma t e r i a ł y p r a s owe, M a r c i n Ko s i o r e k , Ka ro l H o ł ow n i a
Budżetowe propozycje
Nowy kombajn zbożowy dla wielu gospodarstw wydaje się nieosiągalnym marzeniem. Czy rzeczywiście taka jest smutna prawda? Żeby się przekonać, sprawdziliśmy, ile kosztują i co mogą nam zaoferować najtańsze nowe kombajny zbożowe dostępne na rynku.
I
le trzeba zapłacić za nowy kombajn zbożowy? Jeszcze kilka lat temu wystarczyło mniej niż 350 tys. zł. Obecnie trzeba się przygotować na to, że rozmowę z dealerem zaczniemy od kwoty minimum 400 tys. zł (brutto). Dla średnich gospodarstw to olbrzymi wydatek i trzeba go poprzedzić dokładną analizą oferty przynajmniej kilku producentów. Przede wszystkim nie można kierować się tylko ceną. Kombajn to inwestycja na lata, warto więc wziąć pod uwagę wiele aspektów, m.in. plany rozwoju gospodarstwa, wydajność, koszty serwisu.
84
f a r m e r
c z e r w i e c
2 0 1 4
Ponadto kwota 400 tys. zł pozwala też na zakup używanego (7-8-letniego) kombajnu klasy Premium, który umożliwi zbiór zbóż z nieporównywalnie większą wydajnością w stosunku do nowych modeli należących do tzw. grupy budżetowej. Niestety, w przypadku maszyny używanej istnieje duże ryzyko wystąpienia awarii, co dla tak zaawansowanych technicznie maszyn nierzadko oznacza wydatek nawet kilkunastu tys. zł. Oczywiście usterkom (nierzadko) ulegają również maszyny nowe, ale wówczas (przynajmniej w teorii) w krótkim czasie są one
usuwane przez autoryzowany serwis na gwarancji. Co zatem wybrać?
Najtaniej ze wschodu
Mimo iż najtańszą maszyną w naszym zestawieniu jest kombajn Deutz-Fahr, to ze względu na brak jego fabrycznego wyposażenia w wózek do przewożenia zespołu żniwnego najlepszą ofertą dysponuje firma Rostselmash. Oferowana przez Ciechanowską firmę Lupus-Wilk maszyna o oznaczeniu Vector 420 powstaje na terenie Rosji, a jej cena netto to 340 tys. zł. W cenę maszy-
ferma
zarządzanie rozrodem
Wpływ rozrodu na efektywność
produkcji mleka
Właściwe zarządzanie rozrodem w wysoko wydajnym stadzie bydła mlecznego może nastręczać wielu trudności. Głównym powodem jest oczywiście aspekt ekonomiczny. Te k s t : M a r c i n G o ł ę b i e w s k i , S G G W w W a r s z a w i e Z d j ę c i a : To m a s z P i o t r o w s k i
rowy, które regularnie się cielą, charakteryzują się wyższą produkcyjnością, a w związku z tym generują wyższe przychody. Poniżej przedstawiono przykład dwóch krów na przestrzeni 3 lat. Krowy te utrzymywane były w tej samej oborze, a w związku z tym żywione i obsługiwane były jednakowo. Pierwsza krowa charakteryzowała się krótkim 365-dniowym okresem międzyocieleniowym, a druga bardzo długim, ponad 540-dniowym. W związku z tym u krowy 1 w okresie 3 lat wystąpiły trzy laktacje. Natomiast ze względu na przedłużający się okres międzyocieleniowy u krowy 2 odnotowano jedynie dwa wycielenia. Ponadto stwier-
K
108
f a r m e r
c z e r w i e c
2 0 1 4
dzono, że łączna masa wyprodukowanego przez obie krowy mleka różniła się zasadniczo. Krowa, która charakteryzowała się trzema laktacjami i trzema szczytami laktacji wyróżniała się lepszą mlecznością niż krowa nr 2. Biorąc pod uwagę fakt, że wydajność krowy nr 2 w laktacji pełnej wynosiła 8 500 kg i była wyższa od pierwszej aż o 1 500 kg, to łączna ilość mleka uzyskana w trzech laktacjach od krowy nr 1 (21 000 kg) była o 4 000 kg wyższa niż jej rówieśniczki (17 000 kg). Biorąc pod uwagę cenę mleka na poziomie 1,5 zł/kg, krowa pierwsza wygenerowała aż o 6 000 zł więcej przychodu w ciągu 3-letniego jej okresu użytkowania. Niewątpliwie dodatkową korzyścią związaną z lepszą płodnością stada jest zwiększenie liczby urodzonych cieląt od krowy w trakcie
c o d z i e n n e
jej użytkowania. Zgodnie z zamieszczonym wyżej przykładem, od krowy nr 1 uzyskano trzy cielęta, a od krowy nr 2 o jedno mniej. Rodzi to stratę już na etapie sprzedaży cieląt. Różnica pomiędzy porównywanymi zwierzętami w odniesieniu do wartości sprzedanych cieląt jest w tym konkretnym przypadku równa wartości jednego cielęcia. Potencjalnie różnica ta może ulec zwiększeniu w momencie podjęcia decyzji przez hodowcę o odchowie nadliczbowych jałówek i ich sprzedaży po zacieleniu. Powoduje to również następstwa związane z pogorszoną efektywnością pracy hodowlanej w stadzie. Tempo postępu hodowlanego w stadzie decyduje m.in. o ostrości selekcji zwierząt, czyli odsetku jałówek, które należy odchować, aby wielkość stada w czasie nie uległa niepo-
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
Najwięcej informacji, najlepsze porady! 6
WIĘCEJ INFORMACJI PORADY, WSKAZÓWKI, PRAKTYCZNE ROZWIĄZANIA
czerwiec 2014 cena 10 zł (w tym 8% VAT) nr indeksu 365394
WAŻNE TEMATY
2014 CZERWIEC nr 6
ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)
Szybka i tania
uprawa
BAZA FILMÓW, GALERIE ZDJĘĆ NOWA STREFA FARMERA: DODAJ ZDJĘCIE, WEŹ UDZIAŁ W DYSKUSJI, DODAJ BEZPŁATNE OGŁOSZENIA CENY PRODUKTÓW ROLNYCH, NOTOWANIA GIEŁDOWE, KONTRAKTY, KURSY WALUT, KOMENTARZE RYNKOWE NOWE NAGRANIA WIDEO
AGROTECHNIKA
Bydło
Nawozy aminokwasowe – rewolucja w nawożeniu
NOWE KOMENTARZE CZYTELNIKÓW KALENDARZ WYDARZEŃ NOWE OFERTY PRACY I SZKOLEŃ, WYSZUKIWARKA MASZYN I POJAZDÓW, NIERUCHOMOŚCI ROLNE SZCZEGÓŁOWA POGODA DLA ROLNIKÓW
Rozród
ważniejszy niż wydajność mleczna
Technika rolnicza
Kombajny zbożowe na każdą kieszeń
www.farmer.pl nr indeksu 365394