Farmer 11 2017 zajawka by Grupa PTWP

NR 11 LISTOPAD 2017 CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT) NR INDEKSU 365394

PARTNER NOWOCZESNEGO ROLNIKA

UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)

11 listopad 2017

TEMAT NUMERU

PIENIĄDZE – skąd je wziąć i jak racjonalnie wydawać?

farmer.pl AGROTECHNIKA

TECHNIKA

FERMA

Kukurydza – uczymy się na błędach

9 popularnych modeli ciągników o mocy 60 KM

Co dalej z ASF?

Wywiad z prof. Zygmuntem Pejsakiem

NR INDEKSU 365394

NA JWIĘCE J INFORMAC JI N A J L E P S Z E P O R A DY

Największa konferencja dedykowana Sadownikom III edycja 20 LISTOPADA 2017 r., WARSZAWA, PGE NARODOWY • 2017 rokiem wyzwań dla polskiego ogrodnictwa. Ocena sytuacji finansowej polskich gospodarstw

• Zaraza ogniowa – wciąż groźna w sadach jabłoniowych i gruszowych

• W pogoni za opłacalnością produkcji w sektorze ogrodniczym

• Opłacalność produkcji truskawek deserowych i przemysłowych w ostatnich sezonach

• Racjonalne nawożenie nowo założonych i owocujących sadów

• Perspektywiczne gatunki roślin jagodowych w Polsce

FORUM FARMER A TER A Z W NOWE J ODSŁONIE

Więcej szczegółów oraz informacje dotyczące rejestracji w portalu www.sadyogrody.pl Sponsor

O DW I E DŹ N A S Z P O RTA L: W W W.FA R M E R.P L

EDY TORIAL

Rolnicy na PGE Narodowym

„ fa r m e r a”

ezon prac polowych właściwie dobiega końca, a tym samym w rolniczym kalendarzu zaczyna się nieco spokojniejszy okres. To dobry czas na podsumowania, analizy, snucie planów, ale też na edukację. Wszystkich, którzy czują taką potrzebę i chcą pogłębiać swoją wiedzę z zakresu nowoczesnego rolnictwa, zapraszamy 20 listopada na PGE Narodowy na V już konferencję „Farmera” – „Narodowe wyzwania w rolnictwie”. To wyjątkowe wydarzenie, podczas którego będzie można wysłuchać dyskusji, wykładów i prezentacji z udziałem kilkudziesięciu prelegentów, przedstawicieli ministerstwa i agencji rządowych, świata nauki i firm dostarczających produkty i technologie dla rolnictwa. Program spotkania ułożyliśmy tak, żeby każdy rolnik znalazł coś dla siebie. Poruszymy tematy globalne, dotyczące wszystkich sektorów rolniczej działalności, ale też w oddzielnych sesjach pochylimy się nad problemami i wyzwaniami stojącymi przed konkretnymi sektorami. W tym roku po raz pierwszy przygotowaliśmy oddzielny program również dla producentów mleka. Ponadto jak co roku równolegle odbędzie się konferencja portalu sadyogrody.pl kierowana do producentów rolnych specjalizujących się w sadownictwie, warzywnictwie

i ogrodnictwie. Jesteśmy przekonani, że wzorem lat ubiegłych będzie to wyjątkowe wydarzenie, podczas którego będziecie mieli okazję do pogłębienia wiedzy, ale też do wymiany doświadczeń. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółową agendą dostępną na stronie farmer.pl/konferencje. Przypominamy, że udział w konferencji jest bezpłatny, ale wymagamy wcześniejszej rejestracji. Oprócz silnie reprezentowanych tematów z zakresu agrotechniki dużo uwagi poświęcimy również zagadnieniom dotyczącym finansów i efektywnego zarządzania gospodarstwem rolnym. To również główne tematy tego wydania „Farmera”, a jednocześnie jedno z większych wyzwań stojących przed współczesnymi rolnikami. Coraz częściej, aby osiągnąć sukces i rozwój gospodarstwa, potrzeba biznesowej wiedzy i wysokich umiejętności menedżerskich. Taką wiedzę nowoczesny rolnik również musi pogłębiać, żeby niezbędne do rozwoju inwestycje były przeprowadzane w sposób racjonalny i stabilne w perspektywie dłuższego czasu. Zapraszam na PGE Narodowy, gdzie będziemy rozmawiać o wszystkich tych tematach. Nie może tam nikogo zabraknąć.

3 farmer listopad 2017

wojciech denisiuk, redaktor naczelny

SPIS TREŚCI A D R E S R E DA KC JI: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl R E DA K TO R N AC Z E L N Y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y R E DA K TO R A N AC Z E L N EG O: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl Z E S P Ó Ł R E DA KC YJ N Y: Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Anna Kamińska: anna.kaminska@ptwp.pl Helena Kędra: helena.kedra@ptwp.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Grzegorz Tomczyk: grzegorz.tomczyk.ptwp.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl S TA Ł A W S P Ó Ł P R AC A: Tomasz Roszkowski Grzegorz Szularz Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl

temat numeru EFEKT Y WNE ZARZĄDZANIE GOSPODARST WEM ROLNYM Jak mądrze inwestować w rozwój? �� 26 PROW w połowie realizacji �� 30 Ołówek i kartka to za mało �� 34

DZ I A Ł M A R K E T I N G U I R E K L A M Y: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@farmer.pl, tel. 32 356 76 32, 604 289 43 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09, 600 489 619 M E N E DŻ E R T Y T U Ł U: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356 76 58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl KO L P O RTA Ż I P R E N U M E R ATA:

Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 356 76 35; michal.wybraniec@ptwp.pl N A P O C ZCI E I U L IS TO N OS Z A M OŻ N A Z A M ÓW I Ć P R E N U M E R AT Ę N A K WA RTA Ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. P R E N U M E R ATA Z AG R A N I C Z N A: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31

4W Y DAWC A:

Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA pl. Sławika i Antalla 1 40-163, Katowice tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 P R E Z E S: Wojciech Kuśpik S T U DI O G R A FI C Z N E: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S K Ł A D: Karina Chrapka, Katarzyna Świerczek KO R E K TA: Jolanta Goryczka, Tomasz Rabsztyn, Jacek Molencki, Anna Kamińska, Justyna Wojdała O K Ł A D K A: Studio PTWP D RU K: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław N A K Ł A D: 17 000 egz. O D DA N O D O D RU KU: 23.10.2017 r. O G ŁOS Z E N I A D RO B N E B E Z P Ł AT N E T Y L KO D L A RO L N I KÓW: tel. 22 550 69 03 Z DJ ĘCI A: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.

Codzienne informacje dla rolników

SPIS TREŚCI

PRODUKC JA ZRÓW NOWA ŻON A W S T Y LU A MERY K A ŃSKIM

CZTEROSKIBOWCE NA MIARĘ – P R Z E G L Ą D P Ł U G Ó W 4-S K I B O W Y C H

stałe działy „Farmera” 38 KONTR A K T Y

Ruszyły zaliczki dopłat bezpośrednich � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8 Rynek cukru bez kwot � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 12 Tory bez przejazdów – rolnicy bez gospodarstw � � � � � 14

Wiadomości �� 6

Ubezpieczenia w rolnictwie – wyzwania

Farmer.pl �� 22

na kolejne lata � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 18

Sonda „Farmera” �� 24 O tym się mówi �� 25

Kiedy grunty scalać, a kiedy wymieniać? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 20 agrotechnik a

Agronowości �� 40

Możemy mieć wpływ na zimotrwałość � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 46

Agrowydarzenia �� 41

Uczmy się na błędach – uprawa kukurydzy � � � � � � � � � � � � � � � 50

Technika nowości �� 66 Technika wydarzenia �� 72 Ferma �� 97 Nowości bydło �� 100 Nowości trzoda �� 101 Notowania rynku wołowiny i mleka �� 102 Notowania rynku wieprzowiny �� 114 Kuchnia „Farmera” �� 126 Relaks z „Farmerem” �� 128 Ogłoszenia drobne �� 129 Co mi leży na wątrobie �� 130

108 S P O S Ó B N A TA N I Ą O B O R Ę

Wysoka presja śmietki � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 54 Nowe odmiany traw na grunty orne � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 56 Zwalczanie chwastów na użytkach zielonych � � � � � � � � � � � 60 Nasiona soi w otoczce � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 62 technik a rolnicz a

Inwestują w rozwój i nowe produkty – nowości Horscha � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 74 Vitalfields dla nowoczesnego rolnika – program do zarządzania uprawami � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 76 Wydajniej, taniej, precyzyjniej – rolnictwo precyzyjne New Holland � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 77 „Sześćdziesiątki” w nowym wydaniu – przegląd ciągników o mocy 60 KM � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 78 Udany bezstopniowiec – używany Deutz-Fahr Agrotron TTV � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 90 Patenty na wąskie drzwi – własne konstrukcje � � � � � � � 94 ferma

Za nami pierwsza edycja „Agro Days – Dni Hodowcy” � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 98 Uboczne produkty w żywieniu bydła mięsnego � � � � 104 Najważniejsze elementy zarządzania rozrodem krów � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 110 Lepiej zapobiegać, niż leczyć – ketoza � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 112 Co dalej z ASF? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 116 O zdrowiu świń w Pawłowicach � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 120 Wykorzystanie soi w żywieniu trzody chlewnej � � � � 122

T E M AT N U M E RU

e f e k t y w n e z a r z ą d z a nie g o s p o d a r s t w e m r ol ny m

Jak mądrze inwestować w rozwój? W ostatnich latach w polskim i światowym rolnictwie zachodzi wiele zmian. Żeby zachować konkurencyjność, polskie gospodarstwa zmuszone są do zwiększania skali produkcji, ale też poprawy efektywności. Osiągnięcie tych celów wymaga dużych inwestycji, z którymi wiąże się też duże ryzyko. T E K S T: WA L D E M A R K W I AT KO W S K I, Z D J Ę C I A: W O J C I E C H D E N I S I U K

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

F IZNI A N D Ł S E „FA R M E R A”

ko n t r a k t y

pszenica M AT I F

pszenica CBOT

kukurydza M AT I F

kukurydza CBOT

rzepak M AT I F

soja CBOT

-0,77%

-2,12%

-4,91%

-0,57%

0,00%

+3,25%

maks. 7 2 0 z ł / t min. 690 zł/t

maks. 6 2 1 z ł / t min. 569 zł/t

maks. 6 7 5 z ł / t min. 649 zł/t

maks. 5 1 1 z ł / t min. 491 zł/t

maks. 1 5 9 8 z ł / t min. 1563 zł/t

maks. 1 3 2 3 z ł / t min. 1267 zł/t

690 zł/t*

582

zł/t

639 zł/t

500 zł/t

1566

zł/t

1323 zł/t

Mieszane notowania surowców rolnych

W ostatnim miesiącu na światowych giełdach spadły ceny zbóż. Przed przeceną obroniły się oleiste.

t e k s t: t o m a s z r o s z k o w s k i

okresie 15 września-13 października na światowych giełdach zbóż i oleistych ceny poszczególnych surowców zachowywały się w dość zróżnicowany sposób. Do końca września były kontynuowane (rozpoczęte na przełomie sierpnia i września) wzrosty cen zbóż. Jednak z początkiem października nastał czas korekty i ostatecznie notowania zbóż zakończyły ostatni miesiąc na minusach. Z tego schematu wyłamała się kukurydza notowana na paryskiej giełdzie. Przed miesiącem jako jedyna potaniała (o 1,9 proc.), a w omawianym okresie ostatnich czterech tygodni była liderem spadków (o blisko 5 proc.). Notowania kukurydzy na MATIF (w kontrakcie z dostawą w listopadzie br. – pierwsza seria obejmująca nowe zbiory) przebywają od blisko czterech miesięcy w silnym trendzie spadkowym. W okresie od 21 czerwca do 13 października cena spadła ze 175 euro/t do 150 euro/t (o 14,3 proc.). Przez ostatni rok jej cena spadła o 5,2 proc. – w tym okresie kukurydza na giełdzie w Chicago podrożała o 0,9 proc. Znaczna rozbieżność notowań kukurydzy po obu stronach Atlantyku jest w dużej mierze spowodowana silnym słabnięciem amerykańskiego dolara. Przez ostatni rok euro umocniło się w stosunku do USD aż o blisko 8 proc. Podobna relacja występuje w przypadku pszenicy. Od 13 października 2016 r. do 13 października 2017 r. notowania pszenicy na MATIF wzrosły o 0,5 proc., natomiast na CBoT cena wzrosła o 5,6 proc.

Na tle zbóż znacznie lepiej wypadły notowania oleistych. Amerykańska soja drugi miesiąc z rzędu podrożała o ponad 3 proc. i jej cena jest najwyższa od końca lipca br. W ujęciu miesięcznym cena rzepaku na paryskiej giełdzie ponownie pozostała bez zmian. W ujęciu rocznym (13.10.2016r.-13.10.2017r.) rzepak jest tańszy o 4,9 proc., natomiast cena amerykańskiej soi wzrosła o 4,6 proc. W omawianym okresie (15 września-13 października br.) pszenica na paryskiej giełdzie MATIF potaniała o 0,8 proc. do 162,00 euro/t (690 zł/t), a od początku roku notowania spadły o 3,6 proc. Natomiast cena pszenicy na giełdzie w Chicago przez ostatnie cztery tygodnie obniżyła się o 2,1 proc., do 161,49 USD/t (582 zł/t). Od początku br. cena jest wyższa o 7,7 proc. W raporcie USDA z 12 października br. prognoza światowej produkcji pszenicy w obecnym sezonie została podwyższona w stosunku do wrześniowych przewidywań o 6,34 mln t, do 751,19 mln t, i jest już zaledwie o 2,96 mln t niższa od rekordowych historycznie zbiorów w minionym sezonie. Przypomnę, że jeszcze w lipcu prognozowane zbiory były na poziomie niższym o ponad 13 mln t od obecnych szacunków. Oczekiwane zapasy na koniec sezonu mają wynieść rekordowe 268,13 mln t (263,14 mln t w poprzednim raporcie). Po raz kolejny podniesiono prognozę produkcji pszenicy w Rosji – tym razem o 1 mln t, do rekordowych

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

r ol nic t w o n a ś w ie cie

AG RO T E C H N I K A

Produkcja zrównoważona w stylu amerykańskim

Amerykańska produkcja rolna jest na pewno inna od polskiej. Z pewnością można w niej dostrzec wiele pozytywnych aspektów. Czy jest to jednak rolnictwo zrównoważone w naszym rozumieniu?

T E K S T I Z D J Ę C I A: A N N A KO B U S

rudno jednoznacznie zdefiniować pojęcie rolnictwa zrównoważonego. Sprawy dodatkowo nie ułatwia fakt, że każdy dział branży rolnej ma swój punkt widzenia. Rolnictwo zrównoważone najczęściej postrzegane jest przez pryzmat bogatego zmianowania, racjonalnego stosowania środków ochrony roślin czy zbilansowanego nawożenia. To także promocja systemów uprawy, które mają za zadanie zapobiegać ubytkowi substancji organicznej w glebie.

DOO KO Ł A T Y L KO SOJA I KU KU RY DZ A

Dzięki zaproszeniu od organizacji US Soybean Export Council (USSEC) dostałam szansę, aby wybrać się do USA. Podróżując przez tydzień przez dwa rolnicze stany Iowa i Illinois, miałam na początku mieszane uczucia. Regiony te praktycznie zdominowane są wyłącznie przez dwie uprawy: kukurydzę oraz soję. Przy tych uprawach silnie skoncentrowana jest także hodowla trzody chlewnej. Większa część wyprodukowanych tu nasion trafia do produkcji paszy dla zwierząt. Gnojowica pochodząca z ferm, oczywiście, wykorzystywana jest jako nawóz. Stosują ją tu bardzo powszechnie, rozlewając na pola w dawkach ustalonych na podstawie wcześniej wykonanego planu nawożenia. Jak jednak przekonywali nas amerykańscy farmerzy, to właśnie te dwie uprawy dają najlepsze wyniki finansowe. Kukurydza plonuje w przeciętne lata na poziomie 14-18 t/ha, natomiast soja daje 3-4 t/ha. Jednak w tym sezonie ze względu na ogromną suszę (zwłaszcza w stanie Iowa) rolnicy spodziewają się obniżki plonowania na poziomie 30 proc. Kukurydzę sieją najczęściej

po połowie kwietnia, soję nieco później – zazwyczaj w maju, gdyż wymaga bardziej ogrzanej gleby. Soję zaczynają zbierać pod koniec września, kukurydzę najczęściej w październiku, a bywa że zbiory przeciągają się do listopada. Ziarno kukurydzy najczęściej dosuszają, a nasiona soi zazwyczaj nie wymagają tego zabiegu. Inne uprawy zwyczajnie w tym regionie nie przyjęły się. Zimy są tu bardzo ostre, stąd siew ozimin bywa ryzykowny. Natomiast lata są bardzo upalne i gatunki wrażliwe na suszę zwyczajnie nie mają tu racji bytu.

KO R Z YŚCI, JA KICH EU RO PA NIE DOS T R Z EG A

Pomijając kwestię tak ubogiego zmianowania i jego wpływu na bioróżnorodność (taka „duokultura” z pewnością nie pozostaje obojętna dla środowiska naturalnego), zastanówmy się nad kolejnymi aspektami typowymi dla rolnictwa praktykowanego w tych dwóch stanach. Zauważmy, że rolnicy amerykańscy już od 20 lat mają przede wszystkim możliwość uprawy organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO). Z tych osiągnięć biotechnologicznych korzysta zdecydowana większość gospodarujących tu rolników. Uprawiana tu soja jest genetycznie odporna na owiany u nas złą sławą glifosat (tzw. soja HT). W przypadku kukurydzy uprawę zdominowała tzw. kukurydza typu stacked (Bt and HT).Takie rośliny są w pełni odporne na omacnicę prosowiankę i zachodnią korzeniową stonkę kukurydzianą, jak również na glifosat. Uprawa takich roślin jest tańsza (stosują mniejszą ilość pestycydów), a odchwaszczanie staje się bardzo efektywne. Między innymi dzięki temu w porównaniu z roślinami konwencjonalnymi uprawy GMO dają tu wyższe plony.

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

p r ze gl ą d p ł u g ó w 4 - s k ib o w y c h

T E C H N I K A RO L N I C Z A

CZTEROSKIBOWCE NA MIARĘ

Jakie parametry mają poszczególne modele w bogatej ofercie producentów pługów? Czy do narzędzi płużnych też wkracza elektronika? Prezentujemy przegląd oferty 6 znanych producentów.

T E K S T: G R Z E G O R Z B O R KO W S K I, Z D J Ę C I A: M AT E R I A ŁY P R A S O W E

ażdy pług zbudowany jest na ramie, której parametry decydują o warunkach, w jakich można stosować narzędzie płużne. Do kluczowych parametrów należą: przekrój ramy, prześwit pod nią oraz rozstawienie korpusów. Nie zawsze docenianą, a przydatną cechą ramy jest możliwość przedłużenia. W przypadku interesujących nas 4-skibowców może to być rama 4+ lub 3+1. Pierwsza w sytuacji zakupu większego ciągnika pozwala dołączyć dodatkowy korpus

i zwiększyć wydajność. Druga poprzez odłączenie ostatniego korpusu może okazać się przydatna, kiedy np. będziemy chcieli popracować mniejszym ciągnikiem lub w ciężkich warunkach glebowych.

AG RO - M A S Z

W ofercie Agro-Maszu znajdują się 3 modele pługów obracalnych z 4 korpusami. Wszystkie mają taki sam prześwit – 76 cm. Najlżejszy POL ma ramę 120 x 120 mm, na której

korpusy rozstawione są co 85 cm. Pozostałe modele mają ramę zbudowaną z profilu 140 x 140 mm. W modelu PO z zabezpieczeniem zrywalnym można wybrać między rozstawem 85 a 100 cm, a w pozostałych pługach dostępna jest tylko ta większa wartość. Pługi POL i PO mają 4-pozycyjną regulację szerokości, natomiast w modelu POV odbywa się ona bezstopniowo z wykorzystaniem siłownika hydraulicznego. Niezwykle szeroki jest tutaj zakres regulacji – od 20 do 50 cm.

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

PRENUMERATA MIESIĘCZNIKA DWULETNIA

192,00 zł

DLA

NOWYCH

PRENUMERATORÓW

ROCZNA

102,00 zł

ROCZNA

96,00 zł

KWARTALNA

25,50 zł

dla czytelników przedłużających prenumeratę

PÓŁROCZNA

51,00 zł

DWULETNIA

180,00 zł DLA UCZNIÓW I STUDENTÓW Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru

78 1600 1055 0002 3211 5599 3001 Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA Plac Sławika i Antalla 1, 40-163 Katowice

ROCZNA

78,00 zł

P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A Plac Sławika i Antalla 1, 40-005 Katowice 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1

ferma

polecamy:

str.

108

S P O S Ó B N A TA N I Ą O B O R Ę

W Y KO R Z Y S TA N I E S O I

Postawienie obory dla krów mlecznych to nierzadko inwestycja obciążająca budżet gospodarstwa na długie lata. Jednak jak pokazują przykłady, są sposoby, aby zminimalizować koszty budowy tego typu obiektu.

W Ż Y W I E N I U T R Z O D Y C H L E W N E J

str.

122

Obecnie śruta sojowa jest podstawowym surowcem białkowym stosowanym w żywieniu świń. Warto wiedzieć jednak, jak przedstawiają się możliwości zastosowania całych nasion tej rośliny.

c h o r o b y m e t ab ol ic zn e

FERMA

Lepiej zapobiegać, niż leczyć – ketoza Okres przejściowy u krowy HF, tj. 3 tyg. przed porodem i 3 tyg. po porodzie, jest najbardziej newralgicznym czasem w życiu wysokowydajnej krowy. To moment zwiększonej podatności na wystąpienie groźnych schorzeń metabolicznych, do których zaliczamy m.in. ketozę.

T E K S T I Z D J Ę C I A: Ł U K A S Z G Ł U C H O W S K I

etoza jest schorzeniem powodującym duże straty ekonomiczne w gospodarstwach produkujących mleko. Ważne jest, aby wykrywać ją w formie podklinicznej, a najlepiej zapobiegać schorzeniu. Zmniejszenie ryzyka wystąpienia ketozy opiera się m.in. na obserwacji krów oraz analizie wyników próbnych udojów.

112

SKĄD SIĘ BIERZE KETOZA?

Problemy z ketozą są spowodowane głównie zaburzeniami apetytu u mlecznic oraz intensywnością przemiany materii bezpośrednio po porodzie. Głównym winowajcą jest tu wysoka intensywność przemiany materii. Krowa przed porodem nastawiona jest na przemiany anaboliczne, na gromadzenie energii, natomiast po porodzie – na wydatkowanie tej energii. Zawsze po wycieleniu pojawia się ujemny bilans energetyczny. Jest to niejako fizjologiczna przypadłość krowy HF, ponieważ nie jest ona w stanie pobrać tyle pokarmu, żeby zabezpieczyć sobie potrzeby energetyczne w ciągu kilku dni po porodzie. Wpływ na tak częste występowanie schorzenia ma również aktywność hormonalna powiązana z insulinową. Krowy HF w toku selekcji genetycznej i przemian z tym związanych mają obniżoną aktywność insuliny. Przed porodem jest ona dosyć wysoka, najniższa

– w momencie porodu i kilka tygodni po nim. Dodatkowo w tym okresie (2-3 tyg. po porodzie) pojawia się niewielka ilość receptorów insulinowych. Insulina nawet podana egzogennie nie do końca tam działa. Ketoza nazywana jest chorobą zawodową krów mlecznych, jednak nieprawdą jest, że schorzenie wynika z wysokiej produkcyjności. Jak pokazują badania, najczęściej na ketozę chorują krowy produkujące 16-20 kg mleka na dobę, utrzymywane w małych i średnich stadach. Jak podkreślają specjaliści, ketoza jest chorobą krów żywionych nieadekwatnie do potrzeb, a także utrzymywanych w złych warunkach.

GRUPA PODWYŻSZONEGO RYZYKA

W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się pierwiastki, ponieważ mają mniej pojemny żwacz, niedostosowany do pobierania odpowiedniej ilości paszy. Dotyczy to również krów cielących się po raz drugi. Wysokie ryzyko dotyczy również krów w ciąży bliźniaczej, ponieważ w ich wypadku wydatkowanie energii na rozwój płodów i sam poród jest dużo wyższe niż u krów z ciążą pojedynczą. Głównymi wskaźnikami bilansu energetycznego krów mlecznych ocenianymi we krwi są: kwas β-hydroksymasłowy, niezestryfikowane kwasy tłuszczowe oraz gluko-

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l