PARTNER NOWOCZESNEGO ROLNIKA
UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)
nr
2 luty 2017
TEMAT NUMERU
NOWE ODMIANY ZBÓŻ JARYCH W WYŚCIGU DO ŻNIW farmer.pl
NR INDEKSU 365394
AKTUALNOŚCI
TECHNIKA
FERMA
Zadłużenie rolników wzrasta
Osprzęt do ładowaczy
Kastracja bez skalpela
Konferencja
NowoczesNa produkcja MLeka 7 marca, Piątnica efektywna i konkurencyjna produkcja mleka na rynku globalnym. Przyjdź na konferencję „Farmera” i poszukaj z nami odpowiedzi na pytania: • Jak zarządzać stadem krów mlecznych? • Jak wyhodować wysokowydajną krowę? • Jak powinna wyglądać nowoczesna obora? Zarejestruj się już dziś na www.farmer.pl/konferencje/
EDY TORIAL
Sięgajmy po nowe technologie W
„ fa r m e r a”
ielkimi krokami zbliża się nowy sezon agrotechniczny. Już za miesiąc wyjadą w pole pierwsze rozsiewacze nawozów i rozpocznie się kolejna batalia o uzyskanie możliwie największych plonów. Część rolników już się przygotowała na nowy sezon – kupiła nawozy, paliwo i środki ochrony roślin. Niestety, wielu jeszcze o tym nie pomyślało lub ze względu na brak środków finansowych zrobi to w ostatniej chwili. Co ich różni? Planowanie. Niestety, wciąż problemem dużej części polskich gospodarstw jest brak strategii działania. Nie tylko długoterminowej, ale nawet tej dotyczącej wiosennej opieki nad uprawami. Wciąż wiele decyzji podejmowanych jest w ostatniej chwili, często brakuje przemyślanego prowadzenia łanu, które uwzględnia wszystkie czynniki wpływające na końcowy sukces – wysoki plon. Oczywiście, trzeba pamiętać, że celem nie może być tylko wysoki plon – ten przy odpowiednich nakładach jest stosunkowo łatwo osiągnąć. Sztuką jest uzyskać wysoki plon, zachowując koszty produkcji na rozsądnym poziomie. Do tego potrzebna jest precyzja, nie tylko podczas wykonywania zabiegów agrotechnicznych, lecz także w kwestii planowania wszystkiego, co robimy w gospodarstwie – przede wszystkim pod kątem kosztów i efektywności działania. Rolnictwo precyzyjne to hasło już dobrze znane, chociaż nie zawsze dobrze rozumiane. Na ogół kojarzy się z GPS-em i maszynami, które poruszają się po polach po założonych liniach, oraz cenami zaporowymi dla przeciętnego polskiego gospodarstwa. W rzeczywistości rolnictwo precyzyjne to coś znacznie więcej
niż ciągnik jadący po wyznaczonym torze. To precyzyjna wiedza m.in. o zasobności gleby każdego pola w gospodarstwie, opracowany wcześniej plan nawożenia i ochrony, właściwie dobrana logistyka pracy maszyn, świadomość, ile ta praca kosztuje, możliwość analizowania kosztów w ujęciu globalnym i konkretnych czynności. Na ogół w polskich gospodarstwach tej precyzji brakuje. Rośnie liczba działek, zabiegów agrotechnicznych, dokumentów, raportów, wydatków i kredytów. Opanowanie tego wszystkiego za pomocą tradycyjnych zapisków w zeszycie czy nawet w arkuszu Excela staje się coraz trudniejsze. Coraz częściej finanse gospodarstwa przypominają beczkę z mnóstwem niewidocznych dziurek, która mimo ciągłego dolewania wody wciąż jest pusta. Dlatego warto korzystać z nowych technologii, które pozwolą znaleźć i usunąć te niewidoczne wycieki. Nie mówimy o zestawach do maszyn z rolnictwem precyzyjnym – to doskonała rzecz, ale dla dużych gospodarstw, które mogą zainwestować przynajmniej kilkadziesiąt tysięcy złotych. Mam na myśli elektroniczne programy wspomagające zarządzanie gospodarstwem rolnym. Niestety, mimo że część z nich to aplikacje darmowe, wciąż znikoma liczba gospodarstw z nich korzysta. Podczas naszej konferencji regionalnej w Wielkopolsce zapytaliśmy ok. 200 obecnych tam rolników o to, kto korzysta z takiej pomocy. Rękę podniosło zaledwie trzech rolników. To zdecydowanie za mało.
_
3 farmer luty 2017
wojciech denisiuk, redaktor naczelny
DZIAŁ A D R E S R E DA KC JI: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl R E DA K TO R N AC Z E L N Y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y R E DA K TO R A N AC Z E L N EG O: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl Z E S P Ó Ł R E DA KC YJ N Y: Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl Joanna Groszyk: joanna.groszyk@farmer.pl Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Anna Kamińska: anna.kaminska@ptwp.pl Helena Kędra: helena.kedra@ptwp.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Aleksandra Ptak: aleksandra.ptak@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl
SPIS TREŚCI
temat numeru o d m i a n y z bóż ja rych Jakie nowości, co wciąż popularne? ����������������� 28
S TA Ł A W S P Ó Ł P R AC A: Tomasz Roszkowski Grzegorz Szularz Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl DZ I A Ł M A R K E T I N G U I R E K L A M Y: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09, 600 489 619 M E N E DŻ E R T Y T U Ł U: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl KO L P O RTA Ż I P R E N U M E R ATA:
Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl N A P O C ZCI E I U L IS TO N OS Z A M OŻ N A Z A M ÓW I Ć P R E N U M E R AT Ę N A K WA RTA Ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. P R E N U M E R ATA Z AG R A N I C Z N A: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
4W Y DAWC A:
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA pl. Sławika i Antalla 1 40-163, Katowice tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 P R E Z E S: Wojciech Kuśpik S T U DI O G R A FI C Z N E: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S K Ł A D: Karina Chrapka, Urszula Przyłucka, Katarzyna Świerczek KO R E K TA: Jolanta Goryczka, Anna Kamińska, Justyna Wojdała O K Ł A D K A: Studio PTWP D RU K: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław N A K Ł A D: 17 000 egz. O D DA N O D O D RU KU: 20.01.2017 r. O G ŁOS Z E N I A D RO B N E B E Z P Ł AT N E T Y L KO D L A RO L N I KÓW: tel. 22 550 69 03 Z DJ ĘCI A: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Codzienne informacje dla rolników
SPIS TREŚCI
48 S K Ł A D N I K I P O K A R M O W E U L E G ŁY W Y M Y C I U?
VI edycja zimowych konferencji „Farmera” rozpoczęta �������������������������������������������������������������������������������� 8 O wszystkim zadecydują konsumenci �������������������������� 12 W 2017 roku PROW jeszcze bardziej opóźniony ������� 16 Zadłużenie rolników wzrasta ������������������������������������������� 18 Prawo ���������������������������������������������������������������������������������������� 20 agrotechnik a
Ostrożnie z ograniczaniem dawek herbicydów ��������� 54 Wiosenne zabiegi chwastobójcze w pszenicy ����������� 58 Startowe nawożenie ozimin potasem ��������������������������� 66 Podwójna rola mikroelementów ������������������������������������ 70 Ochrona zbóż w terminie T1 – i na tym koniec? ������ 74
stałe działy „Farmera” Wiadomości ����������������������������������������������� 6
42
Farmer.pl ������������������������������������������������� 22
ko n t r a k t y
„Farmer” poleca �������������������������������������� 24 Sonda „Farmera” ������������������������������������� 26 O tym się mówi ��������������������������������������� 27 Agronowości ������������������������������������������� 44 Agrowydarzenia ������������������������������������� 46 Technika nowości ��������������������������������� 112 Technika wydarzenia ��������������������������� 114 Ferma ����������������������������������������������������� 147 Nowości bydło ��������������������������������������� 148 Wydarzenia bydło ��������������������������������� 149 Notowania rynku wołowiny i mleka ��� 150 Nowości świnie ������������������������������������� 164 Wydarzenia świnie ������������������������������� 165 Notowania rynku wieprzowiny ����������� 166 Kuchnia „Farmera” ������������������������������� 182 Relaks z „Farmerem” ���������������������������� 184 Ogłoszenia drobne �������������������������������� 185 Co mi leży na wątrobie ������������������������� 186
152 BIL ANSOWANIE DAWEK POK ARMOW YCH DL A KRÓW MAMEK
Zdrowotność pszenicy a nawożenie mikroelementami ���������������������������������������������������������������� 78 Odmiana w mieszance ma znaczenie ��������������������������� 80 Pszenica jara po międzyplonach ścierniskowych 82 Łączne stosowanie agrochemikaliów ��������������������������� 86 Fungicyd w okresie kwitnienia rzepaku ����������������������� 90 Syndrom szczerbatych kolb ���������������������������������������������� 94 Plonowanie wczesnych odmian kukurydzy uprawianej na ziarno ����������������������������������������������������������� 98 Plonowanie odmian średnio wczesnych na ziarno w wynikach PDO �������������������������������������������� 100 Doglebowe płynne szczepionki Rhizobium dla roślin bobowatych ����������������������������������������������������� 102 Nowe odmiany buraka cukrowego – jak plonowały? ��������������������������������������������������������������� 104 Produkcyjne i środowiskowe skutki zakwaszenia gleb ������������������������������������������������������������� 106 Sulfosulfuron w ochronie pszenicy i pszenżyta ����� 110 technik a rolnicz a
Rok najgorszy od lat – rynek maszyn w 2016 r. ���� 116 Nie tylko szufla – osprzęt do ładowaczy i ładowarek �������������������������������������������������������������������������� 120 Efektywnie i z troską o środowisko – szczelinowe aplikatory do gnojowicy �������������������� 128 Wirtualny doradca – programy do zarządzania gospodarstwem ���������� 132 Solidny tandem – używany rozrzutnik Fortschritt T-088 ��������������������������������������������������������������� 136 Przywrócić do życia common rail – regeneracja ���� 140 Wdzięczny w naprawie – John Deere 7010 ������������� 144 ferma
GPS wzbogaci bazę paszową ���������������������������������������� 156 Szybkie i lekkie sprzątanie w oborach uwięziowych ���������������������������������������������������������������������� 158 Zdrowotność racic ������������������������������������������������������������� 162 Możliwość ograniczenia emisji odorów �������������������� 168 Dobra gnojowica to skarb ���������������������������������������������� 172 Kastracja bez skalpela ������������������������������������������������������ 174 Wyeliminuj muchy bez insektycydów ������������������������� 176 Współpraca się opłaca ���������������������������������������������������� 180
T E M AT N U M E RU
28
o d mia ny zb óż ja r y c h
Jakie nowości, co wciąż popularne? Dobór odmiany jest istotnym elementem uprawy każdego gatunku. Nowości wnoszą postęp biologiczny wyrażający się wyższym plonem i większą odpornością. Poprosiliśmy firmy o przedstawienie nowych odmian zbóż jarych przygotowanych na ten sezon wegetacyjny.
T E K S T: W O J C I E C H KO N I E C Z N Y, Z D J Ę C I A: M AT E R I A ŁY P R A S O W E
W
poprzednich latach prezentowaliśmy ofertę odmianową zbóż jarych z perspektywy doświadczeń rolników, których gospodarstwa odwiedziliśmy, bądź wyników doświadczeń porejestrowych nadzorowanych przez COBORU. W tym roku oddaliśmy nasze łamy firmom, prosząc o przedstawienie tego, co jest nowością w ich ofercie, jak również odmian starszych, ale nadal cenionych przez odbiorców i cieszących się niesłabnącym zainteresowaniem.
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
o c h r o n a r o ś l in
ag ro t e c h n i k a
Łączne stosowanie agrochemikaliów w rzepaku W agrotechnice rzepaku coraz częściej stosuje się jednoczesne podawanie preparatów owadobójczych, grzybobójczych i nawozów. Podstawowym powodem takiego działania jest znaczne obniżenie kosztów produkcji. T e k s t: prof. M a r e k Mr ó w c z y ń sk i, prof. M a r e k Kor b a s, i n ż. H e nr y k Wa c h ow i a k, m gr J a k u b D a n i e l e w i c z , I O R-P IB w P ozn a n i u, Z d j ę c i a: W o j c i e c h Ko n i e c z n y, s h u t t e r s t o c k
Ł 86
ączne stosowanie agrochemikaliów w integrowanej technologii uprawy rzepaku pozwala zmniejszyć zapotrzebowanie na olej napędowy o 40 proc., a nakłady robocizny o 30 proc. Wprowadzenie do technologii uprawy mieszanin zbiornikowych ogranicza też liczbę przejazdów maszynami
Zabiegi łączone na własną odpowiedzialność Trzeba też mieć na uwadze to, że gdy stosuje się środki ochrony roślin, muszą one być wykorzystywane właściwie, zgodnie z zasadami dobrej praktyki ochrony roślin i integrowanej ochrony roślin oraz zasadami podanymi w etykietach. Jest to ważne, ponieważ odpowiedzialność dotycząca użycia łącznego stosowania agrochemikaliów spoczywa na stosującym takie rozwiązanie.
po polu oraz związane z tym straty spowodowane ugniataniem gleby i roślin. Ważną zaletą łącznego stosowania agrochemikaliów jest również umożliwienie szybkiego wykonania prac. Jest to szczególnie istotne w przypadku ich spiętrzenia np. na skutek niesprzyjających warunków pogody. Nie bez znaczenia jest też to, iż stosowanie niektórych połączeń odznacza się synergią działania przejawiającą się zwiększeniem skuteczności działania zarówno środków ochrony roślin, jak i wprowadzanego łącznie z nimi nawozu dolistnego. W niektórych przypadkach obserwowane jest też wydłużenie okresu ochronnego zastosowanych preparatów.
_
Wa ru nki ł ąc zn ego stosowa ni a
agroch e mik a liów
W nowoczesnych integrowanych technologiach uprawy rzepaku łączone są ze sobą różne agrochemikalia (rys.). Przy zwalczaniu szkodników istnieje możliwość wspólnego stosowania insektycydów z nawozami do dolistnego dokarmiania roślin rzepaku. W uprawie tej najczęściej spotykane
niedobory dotyczą: siarki, magnezu, cynku, boru, manganu, molibdenu i miedzi. Można je częściowo uzupełnić, stosując specjalistyczne nawozy do dolistnego dokarmiania roślin rzepaku od fazy 6 liści. Zatem dotyczy to zabiegów zarówno jesiennych, jak i wykonywanych po wznowieniu przez rośliny wegetacji wiosną. Praktycy wykorzystują także możliwość tworzenia cieczy opryskowej z insektycydu i środka grzybobójczego. Pozwala to na jednoczesną eliminację takich szkodników, jak np. chowacze łodygowe, słodyszek rzepakowy, mszyce, pryszczarek kapustnik, chowacz podobnik oraz grzybów wywołujących takie choroby, jak np. sucha zgnilizna kapustnych czy zgnilizna twardzikowa. Zabieg łącznego stosowania agrochemikaliów należy przeprowadzać tylko wtedy, gdy spełnione są następujące warunki: • terminy zwalczania chorób, szkodników oraz terminy dolistnego dokarmiania roślin są ze sobą zbieżne, • temperatura powietrza wynosi maksymalnie 20ºC,
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
T E C H N I K A RO L N I C Z A
u ż y w a ny r ozr zu t nik F o r t s c h r i t t T- 0 88
SOLIDNY TANDEM
Fortschritt T-088 stał się przez lata synonimem 10-tonowego rozrzutnika o podwoziu tandemowym. NRD-owska konstrukcja – mimo iż wiekowa – cieszy się dużym zainteresowaniem na rynku wtórnym. Czy faktycznie maszyna jest nadal godna uwagi? T E K S T: Ł U K A S Z G Ł U C H O W S K I, Z D J Ę C I A: Ł U K A S Z G Ł U C H O W S K I, K A R O L W I E T E S K A , M AT E R I A ŁY P R O D U C E N T Ó W
R 136
ozrzutnik jest maszyną niejednokrotnie wykorzystywaną tylko sezonowo – w wielu gospodarstwach jedynie przez kilka dni w roku, dlatego też zakup nowej, drogiej maszyny często mija się z celem. Jest to główny powód poszukiwania przez rolników rozrzutników używanych. Z drugiej strony, to sprzęt, którego elementy konstrukcji są wyjątkowo mocno poddawane działaniu substancji przyspieszających korozję. Nierzadko maszyna pracuje też w ciężkich warunkach terenowych: grząskiej glebie, koleinach i nierównościach, co prowadzi do przyspieszonego zużycia się także jej podwozia. Myśląc o zakupie używanego rozrzutnika, musimy mieć na uwadze, że częstą praktyką jest przeładowanie maszyny przez nakładanie na nią zbyt dużej ilości wilgotnego materiału.
Wszystko to powoduje, że rozrzutniki „z drugiej ręki”, nawet te zaprojektowane i wykonane z najwyższą starannością, bywają mocno wyeksploatowane. Najczęstsze uszkodzenia rozrzutników to korozja elementów skrzyni, pęknięcia ramy, wyeksploatowanie podwozia oraz awarie elementów przeniesienia napędu. Dlatego jeśli decyzja o zakupie takiego sprzętu używanego już zapadnie, bardzo ważne są dostęp do części zamiennych oraz ich przystępna cena. Problemu z tym nie będą mieli ci, którzy decydują na zakup używanego rozrzutnika Fortschritt T-088.
_
maszyna uznawana przez wielu praktyków za przykład bardzo wytrzymałej i przemyślanej konstrukcji, zaprojektowana i produkowana niegdyś w Niemczech Wschodnich przez przedsiębiorstwo Fortschritt. Solidna rama i dyszel (ważące łącznie ponad 800 kg) w połączniu z masywnym wózkiem podwozia typu tandem powodują, że maszyna użytkowana
W Y T R Z Y M A Ł A KO NS T RU KC JA
W rozmowach z rolnikami oraz mechanikami na temat niezawodnych rozrzutników, model T-088 przewija się bardzo często. To
T-088 to rozrzutnik o ładowności 10 t i masie własnej na poziomie 3330-4100 kg (w zależności m.in. od wyposażenia w nadstawki i określony rodzaj adaptera). Maszyna charakteryzuje się bardzo masywną ramą oraz wytrzymałymi podzespołami.
Adapter do obornika składa się z czterech pionowych wałków
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
PRENUMERATA MIESIĘCZNIKA DWULETNIA
192,00 zł
DLA
NOWYCH
PRENUMERATORÓW
ROCZNA
102,00 zł
ROCZNA
96,00 zł
KWARTALNA
25,50 zł
dla czytelników przedłużających prenumeratę
PÓŁROCZNA
51,00 zł
DWULETNIA
180,00 zł DLA UCZNIÓW I STUDENTÓW Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru
78 1600 1055 0002 3211 5599 3001 Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA Plac Sławika i Antalla 1, 40-005 Katowice
ROCZNA
78,00 zł
P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A Plac Sławika i Antalla 1, 40-005 Katowice 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1
ferma
polecamy: S zybkie
str.
158
i lekkie sprzątanie w oborach uwięziowych
Usuwanie odchodów zwykle jest jednym z najbardziej pracochłonnych zajęć związanych z utrzymywaniem bydła. W przypadku krów mlecznych jedynie udój oraz żywienie pochłaniają większe nakłady pracy. Dlatego ważne jest stosowanie systemów ograniczających do minimum nakłady pracy fizycznej.
M ożliwości
str.
168
ograniczenia emisji odorów
Odory to jeden z największych problemów, z jakimi borykają się producenci trzody. Warto zatem zastanowić się, w jaki sposób można ograniczyć ich emisję.
p a s ze o bję t o ś cio w e
FERMA
GPS wzbogaci bazę paszową Okres zimowy jest dobrą porą na zaplanowanie bazy paszowej dla bydła na kolejny sezon. Jedną z pasz, która może wyeliminować deficyt pasz objętościowych, jest kiszonka z całych roślin zbożowych. T E K S T: Ł U K A S Z C H M I E L E W S K I, Z D J Ę C I A: Ł U K A S Z C H M I E L E W S K I, A N N A KO B U S
K
iszonka z całych roślin zbożowych, czyli tzw. GPS (niem. Ganzpflanzensilage), może stanowić cenne źródło paszy objętościowej dla bydła, szczególnie w przypadku deficytu pozostałych pasz w wyniku np. wystąpienia suszy. Niestety, przebiegu pogody w tak dalekiej perspektywie nikt nie jest w stanie przewidzieć, więc jeśli w strukturze upraw znajdują się zboża, warto być może jeszcze raz zastanowić się nad ich przeznaczeniem. Z pewnością bowiem łatwiej będzie dokupić brakującą słomę, aniżeli dobrej jakości kiszonkę.
_
GPS ALTERNATYWĄ DLA KUKURYDZY?
Kiszonkę z całych roślin zbożowych bądź ich mieszanek ze strączkowymi w dużym stopniu wyparła robiąca błyskawiczną karierę kukurydza. Jednak występujące okresowo susze przypadające na okres intensywnego wzrostu i zawiązywania kolb powodują, że sukces w uprawie tej rośliny niejednokrotnie staje pod znakiem zapytania. W niektórych regionach kraju ze względu na słabe gleby, jak również chłodniejszy klimat, kukurydza nie jest w stanie osiągnąć zamierzonych plonów, czasem mając nawet problem z zawiązaniem kolb. W efekcie uzyskujemy ograniczoną ilość paszy o wątpliwej warto-
156
Porównanie składu chemicznego kiszonek Skład chemiczny, proc. suchej masy Białko ogólne (%)
Tłuszcz surowy (%)
Włókno surowe (%)
Zw. bez. N wyciągowe (%)
Popiół surowy (%)
Kiszonka z kukurydzy, 30-35% s.m.
9,8
4,2
22,4
58,9
4,7
Kiszonka z traw, I pokos początek kłoszenia
16,3
3,6
23,8
37,8
6,8
Kiszonka z żyta, kłoszenie
12,6
2,9
32,3
44,3
7,9
Źródło: Tabele składu chemicznego i wartości pokarmowej pasz, Instytut Zootechniki w Krakowie PIB, 2010
ści pokarmowej. Biorąc pod uwagę dodatkowo wysokie nakłady uprawy kukurydzy, taka strategia żywieniowa jest zwyczajnie mało ekonomicznym rozwiązaniem. W związku z tym GPS może okazać się w określonych przypadkach poważną alternatywą dla kiszonki z kukurydzy. GPS jest dość uniwersalną paszą, którą można z powodzeniem stosować w niemal wszystkich grupach żywieniowych bydła. Paszę tę można podawać zarówno krowom, jałówkom, jak i opasom. Jej wykorzystanie na dużą skalę jest jedynie ograniczone w przypadku grupy krów o najwyższej wydajności, co wynika z mniejszej niż w przypadku kiszonki z kukurydzy koncentracji energii. Spośród zbóż wykorzystywanych na GPS, żyto charakteryzuje się niższą wartością pokarmową w stosunku do jęczmienia czy też owsa, jednakże jego przewaga przejawia się w większej mrozoodporności i uniwersalności w uprawie ze względu na niskie wymagania glebowe. Praktykowane są również mieszanki zbóż z roślinami motylkowymi, dzięki którym następuje zagęszczenie łanu pozwalające niekiedy na rezygnację z ochrony herbicydowej, co stwarza możliwość wykorzystania tej paszy również w rolnictwie ekologicznym. Przyjmuje się, że w wyniku produkcji GPS w porównaniu ze zbiorem zbóż na ziarno można ograniczyć zużycie energii o ok. 40 proc. przy jednocześnie wyższym udziale uzyskanych składników pokarmowych nawet o 30 proc. (łącznie w ziarnie i słomie).
_
TECHNOLOGIA ZBIORU
W większości przypadków rośliny zbożowe z przeznaczeniem na GSP zaleca się zbierać w okresie mleczno-woskowej dojrzałości ziarna, co daje dobry kompromis pomiędzy zawartością energii i poziomem włókna w uzyskanej paszy. Wyjątkiem jest praktykowany przez rolników wczesny zbiór pod zasiew kukurydzy, wów-
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
mik r o kl im a t w c hl e w ni
FERMA
Możliwości ograniczenia emisji odorów 168
Odory to jeden z największych problemów, z jakimi borykają się producenci trzody. Warto zatem zastanowić się, w jaki sposób można ograniczyć ich emisję. T E K S T: D R M A R I A N K A M Y C Z E K , I N S T Y T U T Z O O T E C H N I K I P I B Z A K Ł A D D O Ś W I A D C Z A L N Y PAW Ł O W I C E, Z D J Ę C I A: A G N I E S Z K A K R Ó L A K , B A R T O S Z W O J TA S Z C Z Y K
N
owoczesna produkcja trzody chlewnej charakteryzuje się ciągłym procesem zmniejszania się liczby producentów, a jednocześnie powiększania stad. Przykładem mogą być dane z ostatniego spisu wykonanego w Niemczech w listopadzie 2016 r. W ciągu ostatnich 5 lat liczba producentów trzody chlewnej zmniejszyła się z 31 tys. do 24,4 tys. (spadek o 21 proc.), natomiast pogłowie trzody chlewnej pozostało na podobnym poziomie (27,4 mln szt. w listopadzie 2011 i 27,3 mln szt. w listopadzie 2016 r.). To oznacza, że przeciętne stado liczyło w 2011 roku 872 szt., natomiast w 2016 r. już 1118 szt. (wzrost o 28 proc.). Duże stada zwierząt zwiększają uciążliwość zapachową dla mieszkańców rejonów, w których produkcja zwierzęca odbywa się na dużą skalę. Uciążliwość zapachowa związana jest
z emisją odorów, których źródłem jest kał i mocz zwierząt, resztki paszy, kurz i biofilm wentylowany poza budynki inwentarskie. Rozkład przez bakterie tlenowe białek wydalanych z kałem jest powodem powstawania Tabela 1. Zalecana zawartość białka i aminokwasów w 1 kg mieszanki pełnoporcjowej dla tuczników przy zakładanych średnich przyrostach masy ciała w tuczu 850 g/dzień (BLfL, 2014) Masa ciała
kg
28
40
70
90
110
Białko ogólne Lizyna Metionina z cystyną Treonina Tryptofan
g g g g g
190 11,6 6,4 7,5 2,1
180 10,5 5,8 6,8 1,9
160 9,0 5,0 6,0 1,6
145 7,5 4,2 4,9 1,4
120 6,5 3,6 4,2 1,2
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l