RZEPAK OZIMY
ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)
nr
7 lipiec 2017
Temat numeru
ODMIANA KIŁOODPORNA
NOWOŚĆ
Aktualności
technika
FERMA
ASF zagraża polskiej hodowli świń
Kultywatory: przegląd i ceny
Czym pokryć dach obory?
nr indeksu 365394
ATORA F1 POPULAR F1 EINSTEIN F1 MENTOR F1
Jak zbudować wysoki plon rzepaku? farmer.pl
Z NAMI ZYSKUJESZ – TERAZ PODWÓJNIE
LIPIEC 2017 cena 10 zł (w tym 8% VAT) nr indeksu 365394
Szczegóły na stronie www.rapool.pl
NR 7
partner nowoczesnego rolnika
EDY TORIAL
Pomór powrócił b a r t o s z w o j ta s z c z y k , r e d a k t o r d z i a ł u t r z o d a c h l e w n a
ieco ponad osiem miesięcy cieszyliśmy się brakiem nowych ognisk afrykańskiego pomoru świń. Te osiem miesięcy wystarczyło, by w branży odrodziły się nadzieje na pozyskanie potężnego odbiorcy wieprzowiny, jakim są Chiny. Dosłownie na dzień przed otrzymaniem informacji na temat nowego ogniska ASF poinformowano nas o realnych szansach na urzędowe rozdzielenie pomoru dzików od pomoru świń, co przy braku nowych ognisk choroby dawałoby nam szansę na eksport krajowej wieprzowiny na wiele intratnych rynków. Informacją tą cieszyliśmy się niespełna 24 godziny. Nowe ogniska choroby sprawiły, że wszelkie nadzieje i oczekiwania musimy odłożyć na kolejne długie miesiące. Jak zwykle w takiej sytuacji pojawia się pytanie, kto zawinił. Służby weterynaryjne, a do tego zdecydowana w rolników głównych winowajców obecnej sytuacji upatruje w drobnych producentach świń z Podlasia, którzy lekceważąc zasady bioasekuracji, narażają całą branżę na potężne straty. Oczywiście, trudno rozgrzeszać wspomnianych rolników, jednak przy okazji warto zwrócić uwagę również na co innego. Nie wyciągnęliśmy żadnych wniosków z lekcji, jakiej afrykański pomór świń udzielił nam w zeszłym roku. Od lat mówi się o likwidacji tych gospodarstw utrzymujących świnie, które nie dostosowały się do wymogów ochrony biologicznej. Od lat mówi się o redukcji pogłowia dzików. Co z tego wyniknęło? Głównie
to, że od początku roku mamy więcej przypadków pomoru u dzików niż w ciągu poprzednich trzech lat. Pomysł likwidacji stad w gospodarstwach nieprzestrzegających zasad bioasekuracji budzi potężne kontrowersje. Wiele osób twierdzi, że jest to sposób na wyeliminowanie drobnych producentów z rynku. Jesteśmy przekonani, że w naszym kraju jest miejsce zarówno dla wielkotowarowych ferm, jak i drobnych gospodarstw, jednak aby zahamować rozwój choroby, wymogi ochrony biologicznej muszą być przestrzegane przez wszystkich producentów. Wszystkim osobom zatroskanym o los produkcji trzody w naszym kraju chcielibyśmy napisać kilka słów pokrzepienia. Patrząc jednak na obecne realia, trudno o optymizm. Zwłaszcza że najgorsze może dopiero nadejść. Wkrótce żniwa. Bardzo prawdopodobne, że już za miesiąc do chlewów trafi słoma lub zboże pochodzące z upraw, na których żerowały dziki. Co się stanie, jeśli takie zboże trafi na obszar, gdzie do tej pory nie występował pomór? Nie uprzedzajmy jednak faktów. Mamy nadzieję, że nasze obecne obawy okażą się przedwczesne. Tymczasem zapraszamy Państwa do lektury artykułów poświęconych tematyce ASF, jakie zamieszczamy w niniejszym wydaniu „Farmera”. Przygotowane materiały pozwalają spojrzeć na problem afrykańskiego pomoru świń z wielu perspektyw, dzięki czemu łatwiej wyrobić sobie zdanie na ten temat.
_
3 farmer lipiec 2017
N
SPIS TREŚCI A D R E S R E DA KC JI: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl R E DA K TO R N AC Z E L N Y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y R E DA K TO R A N AC Z E L N EG O: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl Z E S P Ó Ł R E DA KC YJ N Y: Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Anna Kamińska: anna.kaminska@ptwp.pl Helena Kędra: helena.kedra@ptwp.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl S TA Ł A W S P Ó Ł P R AC A: Tomasz Roszkowski Grzegorz Szularz Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl DZ I A Ł M A R K E T I N G U I R E K L A M Y: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@farmer.pl, tel. 32 356 76 32, 604 289 43 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09, 600 489 619 M E N E DŻ E R T Y T U Ł U: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356 76 58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl KO L P O RTA Ż I P R E N U M E R ATA:
Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 356 76 35; michal.wybraniec@ptwp.pl N A P O C ZCI E I U L IS TO N OS Z A M OŻ N A Z A M ÓW I Ć P R E N U M E R AT Ę N A K WA RTA Ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. P R E N U M E R ATA Z AG R A N I C Z N A: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
4W Y DAWC A:
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA pl. Sławika i Antalla 1 40-163, Katowice tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 P R E Z E S: Wojciech Kuśpik S T U DI O G R A FI C Z N E: Jakub Tabor – dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S K Ł A D: Karina Chrapka, Szymon Rybka, Katarzyna Świerczek KO R E K TA: Tomasz Rabsztyn, Jacek Molencki, Anna Kamińska, Justyna Wojdała O K Ł A D K A: Studio PTWP D RU K: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław N A K Ł A D: 17 000 egz. O D DA N O D O D RU KU: 23.06.2017 r. O G ŁOS Z E N I A D RO B N E B E Z P Ł AT N E T Y L KO D L A RO L N I KÓW: tel. 22 550 69 03 Z DJ ĘCI A: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
temat numeru JA K Z BU D OWAĆ W YSO KI P L O N R Z E PA KU? Nie ma odmian złych, są tylko źle dobrane ������������������ 26 • Najnowsze odmiany rzepaku ozimego ��������������������������� 27 • Najpopularniejsze polskie odmiany ������������������������������� 30 • Odmiany tolerancyjne na kiłę kapusty �������������������������� 32 Lista odmian zalecanych rzepaku ozimego ������������������ 36 Przygotowanie pola pod rzepak ozimy �������������������������� 46 Rzepak w uprawie pasowej ����������������������������������������������� 50 Rzepak zdrowy przez całą jesień ������������������������������������� 52 Grzybem w grzyb ���������������������������������������������������������������� 56
SPIS TREŚCI
82
120
CHOROBY ODGLEBOWE
M O N TA Ż S T O Ł U T O Z A M A Ł O – U S TAW I E N I A KO M B A J N U DO Z BIORU R Z E PA KU
stałe działy „Farmera”
Zrobiło się za zielono? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8 Przed żniwami z umiarkowanym optymizmem � � � � � � � � � 12 Przydomowy chów trzody chlewnej – kozioł
58
Wiadomości ����������������������������������������������� 6
ofiarny, a może czarna owca branży mięsnej? � � � � � � � � � � � 14
Farmer.pl ������������������������������������������������� 22
Po co nam III memorandum w sprawie GMO? � � � � � � � � � � � 16
KONTR A K T Y
„Farmer” poleca �������������������������������������� 23
Co nowego w umowie kontraktacji? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 20
Sonda „Farmera” ������������������������������������� 24 O tym się mówi ��������������������������������������� 25 Agronowości ������������������������������������������� 60 Agrowydarzenia ������������������������������������� 62 Technika nowości ����������������������������������� 96 Technika wydarzenia ����������������������������� 98 Ferma ����������������������������������������������������� 129 Nowości bydło ��������������������������������������� 130 Wydarzenia bydło ��������������������������������� 131 Notowania rynku wołowiny i mleka ��� 132 Nowości świnie ������������������������������������� 148 Wydarzenia świnie ������������������������������� 149 Notowania rynku wieprzowiny ����������� 150 Kuchnia ������������������������������������������������� 166
agrotechnik a
Rola hodowli odpornościowej w tworzeniu nowych odmian pszenicy ozimej � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 72 Reprodukcja zbóż dla najlepszych � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 78 Zdrowe liście aż do zbioru � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 84 Fitoplazmoza – dziwne twory w rzepaku � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 87 Łatwiejszy zbiór strączkowych � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 88 Międzyplon ścierniskowy – cenny element płodozmianu � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 90 Analizy glebowe po żniwach � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 94 technik a rolnicz a
Kompakt zbudowany na nowo – ciągniki Valtra A � � � 100 Kubota to nie tylko ciągniki – nowości marki � � � � � � � � 104
Relaks z „Farmerem” ���������������������������� 168
Teleskopy szyte na miarę – nowe ładowarki
Ogłoszenia drobne �������������������������������� 169
Kramera � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 108
Co mi leży na wątrobie ������������������������� 170
Podorywka z gruberem – kultywatory ścierniskowe � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 110 Prasy dopasowane do potrzeb – nowości New Hollanda � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 116 Ochronić maszyny przed pożarem � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 124 Z podwójną mocą � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 127 ferma
Najlepsze bydło mleczne z Mazowsza � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 134 Czym pokryć dach obory? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 136 Finisz – końcowy opas bydła � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 138 Ważna doba po porodzie – cz. 2 � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 142
154 P R Z YC Z Y N Y K U L AW I Z N U Ś W I Ń
Walczymy ze skutkami upałów � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 144 ASF znów atakuje � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 152 Mikotoksyny – niewidzialny przeciwnik � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 158 Dobra locha to mleczna locha � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 162
T E M AT N U M E RU
ja k zb u d o w a ć w y s o k i pl o n r ze p a k u?
Nie ma odmian złych, są tylko źle dobrane
Spośród wielu czynników agrotechnicznych dobór odmiany jest jednym z najważniejszych. Wszak od cech drzemiących w nasionach w ogromnym stopniu zależy zarówno przebieg wegetacji, jak i wielkość plonu. T E K S T: W O J C I E C H KO N I E C Z N Y, Z D J Ę C I A: M AT E R I A ŁY P R A S O W E
26
Rz
epak nie jest rośliną łatwą w uprawie. O wysokie plony można „powalczyć” jedynie na glebach żyznych, zasobnych w próchnicę i wapń. Jednocześnie wymaga starannej uprawy gleby, siewu nasion w optymalnym terminie agrotechnicznym, dużych nakładów na nawożenie, ochrony przed chwastami, szkodnikami i chorobami. Bardzo ważnym czynnikiem, mającym istotny wpływ na wielkość plonu jest odpowiedni dobór odmiany. W powiedzeniu „nie ma złych odmian, są tylko odmiany źle dobrane” jest dużo prawdy, bo w skali kraju obserwujemy bardzo duże zróżnicowanie odmian wybieranych do uprawy. Wybór ten jest w dużym stopniu uzależniony od rejonu. Warunki glebowe i klimatyczne na Suwalszczyźnie znacznie odbiegają od tych na Dolnym Śląsku czy Opolszczyźnie. To zróżnicowanie znajduje odzwierciedlenie w wynikach
doświadczeń COBORU. Często wynik średni w skali kraju nie odzwierciedla bardzo dobrego „dopasowania” do lokalnego rejonu klimatycznego. Do Krajowego Rejestru co rok wpisywanych jest kilkanaście nowych odmian rzepaku ozimego, ale tylko niektóre z nich zaistnieją szerzej na rynku. Rolnik, mając tak szeroki wybór, może i powinien próbować nowości, ale na ich szersze zastosowanie dobrze zdecydować się po kilku latach próby. Takie podejście minimalizuje ryzyko, a jednocześnie zapewnia korzyści plantatorowi z wykorzystania postępu biologicznego. A na tym przecież wszystkim zależy. Mówiąc o odmianach „bezpiecznych”, trzeba pamiętać, że ta definicja jest bardzo pojemna i obejmuje nie tylko takie cechy, jak: plenność i zimotrwałość odmiany, lecz także odporność na choroby, wyleganie, dynamikę wzrostu początkowego (tzw. wigor), zimotrwałość, termin
kwitnienia i dojrzewania, które to czynniki mogą zaważyć w kolejnym sezonie wegetacyjnym na końcowym plonie danej odmiany. Najpewniejszym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest uprawa kilku odmian. Zabezpieczamy się w ten sposób przed wystąpieniem wielu niekorzystnych zdarzeń, które mogą prowadzić do straty plonu.
_
Spis treści: Wstęp � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 26 Najnowsze odmiany rzepaku ozimego � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 27 Najpopularniejsze polskie odmiany � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 30 Odmiany tolerancyjne na kiłę kapusty � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 32
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
F IZNI A N D Ł S E „FA R M E R A”
ko n t r a k t y
pszenica CBOT
kukurydza M AT I F
kukurydza CBOT
rzepak M AT I F
soja CBOT
+9,47%
0,00%
+6,15%
-2,09%
-1,57%
maks. 6 4 5 z ł / t min. 585 zł/t
maks. 7 3 7 z ł / t min. 676 zł/t
maks. 5 7 2 z ł / t min. 540 zł/t
maks. 1 5 6 4 z ł / t min. 1472 zł/t
maks. 1 3 6 4 z ł / t min. 1249 zł/t
pszenica M AT I F
+2,36% maks. 7 3 2 z ł / t min. 690 zł/t
733 zł/t*
645
zł/t
733 zł/t
571 zł/t
1530
zł/t
1302 zł/t
Na światowych rynkach drożeje pszenica Przez ostatni miesiąc na giełdzie w Chicago cena pszenicy wzrosła o blisko 10 proc. 58
t e k s t: t o m a s z r o s z k o w s k i
W
ostatnim okresie (12 maja-16 czerwca) notowania zbóż i oleistych zachowywały się na światowych rynkach często diametralnie różne. Niewątpliwie liderem była pszenica notowana na giełdzie w Chicago, której cena wzrosła prawie aż o 10 proc., osiągając najwyższą wartość od prawie roku. Na to, że pszenica może być „w cenie”, zanosiło się już kilka tygodni temu (o czym pisaliśmy na portalu farmer.pl). Prognozy niższej produkcji pszenicy w nadchodzącym sezonie u głównych producentów i jednocześnie głównych eksporterów (por.: komentarz w poprzednim numerze „Farmera”) sugerowały wzrost cen. Wzrost przyszedł – jak to często bywa – znienacka, a impulsem było znaczne pogorszenie kondycji pszenicy jarej w USA. Słabnąca kondycja pszenicy jarej w północnych Stanach (susza i upały) przełożyła się na wzrost cen pszenicy na największej giełdzie zbóż w Chicago. Giełda CBoT jest niejako wyznacznikiem światowych tendencji cenowych. Kierunek zmian cen na innych rynkach jest silnie uzależniony od giełdy amerykańskiej. W efekcie cena pszenicy na paryskiej giełdzie MATIF również wzrosła, chociaż znacznie mniej (o 2,4 proc.) i osiągnęła w połowie czerwca najwyższą wartość od 3,5 mies. W pierwszej dekadzie czerwca blisko roczne maksimum cenowe wyznaczyła amerykańska kukurydza, natomiast na giełdzie w Paryżu notowania były najwyższe
od 3 mies. Niestety, znaczny spadek cen ropy na światowych giełdach (w okresie 7-15 czerwca ropa WTI potaniała o 5,7 proc., do 45,58 dol./baryłkę, a cena ropy Brent spadła o 6,4 proc., do 46,92 dol./baryłkę – osiągając najniższe ceny od listopada 2016 r.) osłabił zapał kupujących na rynku kukurydzy (ok. 40 proc. amerykańskiej kukurydzy przerabiane jest na bioetanol). Spadające ceny ropy również negatywnie oddziaływały na rynek oleistych (ok. 60 proc. rzepaku w Unii Europejskiej przerabiane jest na biopaliwa). W efekcie rzepak, canola i soja potaniały w omawianym okresie o ok. 2 proc. W okresie 12 maja-16 czerwca pszenica na paryskiej giełdzie MATIF podrożała o 2,4 proc., do 173,5 euro/t (732 zł/t), a od początku roku notowania wzrosły o 3,3 proc. Natomiast cena pszenicy na giełdzie w Chicago przez ostatnie pięć tygodni wzrosła o 9,5 proc., do 170,95 dol./t (645 zł/t). Od początku roku notowania wzrosły o 14,0 proc. (najwięcej wśród prezentowanych zbóż). Globalna produkcja pszenicy wg raportu USDA z 9 czerwca ma spaść w nadchodzącym sezonie 2017/18 o 14,57 mln t (o 1,9 proc.), do 739,53 mln t (737,83 mln t prognozowane w maju). W stosunku do majowego raportu wzrost prognoz dotyczy głównie Rosji – o 2 mln t, do 69 mln t i Argentyny – o 0,5 mln t, do 17,5 mln t. Zmniejszono przewidywane zbiory dla Unii Europejskiej – o 0,25 mln t, do 150,75 mln t. W USA prognozę podwyższono o 0,1 mln t, do 49,64 mln t (62,86 mln t
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
o c h r o n a r o ś l in
ag rot e c h n i ka zboża k ł oso w e
Choroby odglebowe Ziarno siewne musi być zabezpieczone przed porażeniem chorobami grzybowymi pochodzenia zarówno odglebowego, jak i odnasiennego. Rezygnacja z zabiegu zaprawiania grozi obniżką plonu nawet o 1/3. T ekst i zdj ę cia: Wo j c i e c h Ko n i e c z n y
Z
82
agrożenie ze strony patogenów glebowych jest wysokie. Są one bardzo żywotne, odznaczają się zdolnością długotrwałego pozostawania w stanie anabiozy, a część z nich potrafi przetrwać w glebie bez rośliny żywiciela, prowadząc życie saprotroficzne bądź jako polifagi rozwijając się na np. chwastach. Z powyższych względów ich potencjał inokulacyjny utrzymuje się w glebie na tym samym wysokim poziomie. Jedynie pod nieobecność rośliny gospodarza populacja nieznacznie się obniża. Wymienione czynniki powodują, że patogeny glebowe stanowią na plantacjach duże zagrożenie. Ich negatywny wpływ na wzrost i rozwój roślin znajduje swoje odbicie w wielkości i jakości uzyskiwanego plonu handlowego. W przypadku bardzo silnego porażenia przez patogeny glebowe może dojść do całkowitego zamierania roślin na plantacji. Okresy, w których są one szczególnie narażone na zniszczenie, to: fazy kiełkowania i wschodów oraz początkowy okres wzrostu. Do chorób zbóż, których źródło znajduje się w glebie lub na jej powierzchni, należą: • fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni; • łamliwość źdźbła zbóż; • ostra plamistość oczkowa; • zgorzel podstawy źdźbła; • zgorzel podstawy źdźbła i korzeni. W glebie może jednocześnie znajdować się grzybnia i zarodniki kilku patogenów, powodujących choroby podstawy źdźbła i korzeni. Ich sprawcy porażają wszystkie zboża ozime i jare. Sprawcą zgorzeli może być jeden grzyb lub kilka jednocześnie. Należą do nich: Pythium spp., Fusarium spp., Bipolaris sorokiniana i w ostatnich latach coraz częściej Rhizoctonia spp. Zgorzel siewek występuje na plantacjach wszystkich uprawianych gatunków zbóż. Wyróżnia się zgorzel: • przedwschodową – porażane są kiełki, które ciemnieją i gniją, a siewki nie wydostają się na powierzchnię gleby;
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
k ul t y w a t o r y ś cie r nis ko w e
t e c h n i k a ro l n i c z a
Podorywka z gruberem Narzędzia do uprawy ścierniskowej, mimo podobieństw, różnią się szczegółami konstrukcji. Przyjrzeliśmy się poszczególnym elementom kultywatorów ścierniskowych i sprawdziliśmy, co oferują najwięksi producenci.
110
T ekst: G r z e g o r z B o r ko w sk i, Z dj ę cia: mat e r i a ły p r aso w e
K
ultywatory podorywkowe, nazywane też gruberami, to narzędzia przydatne na różnych rodzajach gleb. Ich popularność wynika przede wszystkim z osiągania dużej wydajności oraz dobrego realizowania zadań, jakie stawia technice rolniczej uprawa pożniwna. Kluczowy cel tej uprawy, czyli przerwanie parowania wody glebowej, zapewniają boczne lemiesze łap, które podcinają glebę na równej głębokości i w pewnym stopniu mieszają ją z resztkami pożniwnymi. Kolejne elementy robocze, takie jak sekcja talerzowa i wał dogniatający, zapewniają odpowiednie pokruszenie, wyrównanie i wtórne zagęszczenie gleby. Czasami talerze
zastępowane są przez zgrzebło, a zamiast jednego wału można spotkać wały podwójne. Z założenia kultywatory ścierniskowe nie mają problemów z mieszaniem resztek pożniwnych. W praktyce zależy to od dobrania odpowiednich elementów składowych tych narzędzi do warunków panujących na polu i do odpowiedniego ich rozmieszczenia na ramie.
_
Rama to podstawa
Kultywatory podorywkowe oparte są na stalowej ramie. Element ten możemy podzielić na kilka typów w zależności od sposobu zawieszenia, liczby rzędów łap kultywatora,
Skrzydełka redlicy TriMix Lemkena mają zakończenia wygięte do góry, dzięki czemu lepiej odwracają glebę
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
ferma
polecamy: Wa l c z m y z e s k u t k a m i u pa ł ó w
str.
144
Lato to trudny okres dla hodowców bydła i producentów mleka. Oprócz wzmożonych prac polowych związanych ze zbiorem pasz nasilają się także problemy zdrowotne zwierząt. Głównym winowajcą jest stres cieplny, któremu można, a nawet trzeba zapobiegać.
D o br a l o c h a t o m l e c z n a l o c h a
str.
162
Mleczność macior jest podstawowym czynnikiem decydującym zarówno o liczebności miotu, jak i kondycji zdrowotnej prosiąt. Warto zastanowić się, od jakich czynników mleczność zależy i w jaki sposób możemy ją poprawić.
b u d o w nic t w o in w e n t a r s k ie
Ferma
Czym pokryć dach obory?
Dach obory jest ważnym elementem konstrukcyjnym, który odpowiada nie tylko za walory estetyczne budynku, ale i za panujący w nim mikroklimat.
T e k s t: Ł u k a s z C h m i e l e w s k i Z d j ę c i a: Ł u k a s z C h m i e l e w s k i, m at e r i a ły p r o d u c e n t ó w
W
ybór odpowiedniego pokrycia dachowego w oborze jest decyzją na lata, którą należy podjąć zarówno w przypadku nowo powstającego obiektu, jak i przy modernizacji istniejącego budynku. Na rynku istnieje duży wybór materiałów, które można wykorzystać do pokrycia budynku inwentarskiego, jednak nie wszystkie nadają się do obór. Dostępne materiały różnią się przeznaczeniem, wytrzymałością, właściwościami termicznymi, jak również ceną, co często decyduje o wyborze produktu.
_
Dzięki swoim właściwościom płyta falista zapewnia dobry mikroklimat w oborze
Odpowiednie właściwości
W pomieszczeniach, gdzie utrzymywane jest bydło, panuje agresywne środowisko. Duże stężenie amoniaku i siarkowodoru, szczególnie w przypadku obór z niewystarczająco wydajną wentylacją, może sprawić, że źle dobrane materiały ulegną szybkiemu zniszczeniu. Tak więc pokrycie powinno być odporne na agresywne środowisko obory, co tyczy się w szczególności warstwy wewnętrznej, która ma bezpośredni kontakt z atmosferą obory. Wpływ niekorzystnych czynników środowiska obory można w dużym stopniu ograniczyć poprzez za-
stosowanie skutecznej wentylacji, adekwatnej do obsady zwierząt i lokalizacji budynku. Warto przy tym pamiętać o zachowaniu odpowiedniego kąta nachylenia połaci dachu, co ma bezpośredni wpływ na sprawność wentylacji grawitacyjnej. Najczęściej stosuje się pochylenie dachu na poziomie ok. 22°, które stanowi kompromis pomiędzy prawidłowym obiegiem powietrza w budynku a zabezpieczeniem połaci przed gromadzeniem się śniegu. Wśród cech pokrycia dachu obory, jakie należy wziąć pod uwagę, powinna znaleźć się również odporność na nagrzewanie. Jest to właściwość szczególnie istotna latem, gdy temperatury są wysokie. Nagrzewająca się powierzchnia dachu przekazuje temperaturę do wnętrza budynku, potęgując tym samym zjawisko stresu cieplnego u zwierząt. Z kolei w okresie zimowym, kiedy w budynku panuje wyższa temperatura niż na zewnątrz, przy nieodpowiednio dobranym pokryciu na wewnętrznej stronie może skraplać się woda, która następnie będzie ściekać po ścianach budynku. Zwiększona w ten sposób wilgotność jest źródłem rozwoju grzybów, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia zwierząt. Zastosowane materiały powinny więc być odporne na kondensację pary
136
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
c h o r o b y ś w iń
Ferma
Przyczyny kulawizn
u świń
Kulawizny u świń mogą być według różnych źródeł przyczyną 10-30 proc. wybrakowań w obrębie stada podstawowego oraz stanowić główną przyczynę takich problemów, jak charłaczenie oraz duże zróżnicowanie wagowe warchlaków i tuczników. T e k s t i z d j ę c i a: l e k. w e t. Paw e ł W r ó b e l , sp e c j a l i s ta o d ch o r ó b t r z o dy ch l e w n e j i r o z r o d u z w i e r z ąt
K
154
ulawizny zwierząt należą do grupy chorób generujących poważne straty zarówno w chowie towarowym, jak i użytkowaniu rozpłodowym świń. U świń stada podstawowego tego typu zaburzenia są jedną z głównych przyczyn brakowania loch ze stada. U zwierząt rzeźnych kulawizny prowadzą do znacznego pogorszenia parametrów wzrostu. Za główne przyczyny kulawizn u świń uznaje się: • steochondrozę – dotyczącą głównie starszych zwierząt oraz zwierząt stada podstawowego, • zaburzenia w obrębie racicy – również dotyczące zwierząt starszych (chociaż nie zawsze), • czynniki bakteryjne, które atakują właściwie wszystkie grupy wiekowe świń na fermie.
_
Os t eoch o n droz a OC
Osteochondroza (słabość nóg) jest jedną z głównych przyczyn kulawizny u zwierząt stada podstawowego. Wynika z nieprawidłowej funkcji chrząstki stawowej i tzw. płytki wzrostowej (nasadowej) kości. Płytka wzrostu kości odpowiedzialna jest za wzrost kości zarówno na długość, jak i na szerokość (obwód). Dokładny mechanizm powstawania osteochondrozy nie jest znany. Przyjmuje się, że choroba rozwija się w wyniku nadmiernego nacisku (ciężaru) lub szeroko rozumianego stresu na szybko rosnącą kość w miejscu jej wzrostu. Czynniki te prowadzą do znacznego zmniejszenia zaopatrywania chrząstki w tlen, co z kolei prowadzi do degeneracji komórek chrzęstnych oraz zmiany konsystencji samej
Zapalenie wielostawowe u warchlaka
chrząstki – prekursora przyszłej kości. Zmiany patologiczne rozwijające się w chrząstce wzrostowej mają, niestety, charakter postępujący i nieodwracalny. Uszkodzona chrząstka zostaje niejako zastąpiona inną strukturą w postaci tkanki włóknistej o kompletnie innych, znacznie gorszych „parametrach technicznych”. Uszkodzenie płytki wzrostu kości prowadzi do jej skrócenia oraz wyginania się kości długich. Chrząstki stawowe mają tendencję do pękania i tworzenia się w ich obrębie szczelin, a nasady kości są na tyle słabe, że często dochodzi do ich oddzielenia od reszty kości. Oddzielenie się nasady kości od jej trzonu nazywane jest OCD (osteochondrosis dissecans) – martwicą oddzielającą kości, która prowadzi do ekstremalnego bólu i unieruchomienia zwierzęcia. Interesujący jest fakt, że OC może być obserwowana już u dwumiesięcznych, szybko rosnących świń, natomiast nie jest obserwowana u dzików, które potrzebują aż 2 lat do osiągnięcia dojrzałości. Obserwacja tej prawidłowości może wskazywać na podejrzenie, że OC jest
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l