PARTNER NOWOCZESNEGO ROLNIKA UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)
nr
8 sierpień 2018
TEMAT NUMERU
NAJPLENNIEJSZE ODMIANY ZBÓŻ OZIMYCH farmer.pl AKTUALNOŚCI
TECHNIKA
FERMA
Ministerialny „Plan dla wsi”
Wybieramy budżetowe 200 KM
Co zamiast kiszonki z kukurydzy?
NR INDEKSU 365394
EDY TORIAL
Nie brakuje problemów do rozwiązania N
„ fa r m e r a”
owy minister rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski objął stanowisko w dość trudnym momencie. Nastroje wśród rolników nie są najlepsze – można powiedzieć, że problem goni problem, a w ostatnim czasie nastąpiła ich kulminacja. Wciąż nierozwiązane pozostaje zagrożenie ze strony ASF, który systematycznie zwiększa swój zasięg i coraz realniej zagraża całej produkcji trzody chlewnej w Polsce. Od początku wiosny duża część kraju nękana była przez suszę, co przełożyło się na znaczny spadek plonów – problem dotyczy zbóż, rzepaku, ale też kukurydzy i użytków zielonych. Z relacji tych, którzy już rozpoczęli żniwa, wynika, że sytuacja w niektórych rejonach jest dramatyczna i może doprowadzić wiele gospodarstw do niepłynności finansowej. Część rolników zajmujących się produkcją bydła i mleka zastanawia się, czy wystarczy paszy do utrzymania stad, a niektórzy już rozpoczęli wyprzedaż zwierząt. Tymczasem wsparcie ze strony rządu w związku z suszą wydaje się wciąż odległe – problemem okazało się już samo szacowanie strat przez komisje. Dodatkowo pogoda, która w połowie lipca zmieniła kierunek, postanowiła wyrównać deficyt w opadach poprzez ich nadmiar. Skutek to zagrożenie jakości zboża, które czeka na skoszenie – w niektórych rejonach ziarno zaczęło już porastać w kłosach. Nie dość, że plony będą niższe niż zazwyczaj, to jeszcze mogą być słabe jakościowo. Nic nie wskazuje też na
to, że wyrównają to ceny korzystniejsze niż zazwyczaj w okresie żniw – na razie są tylko na minimalnie wyższym poziomie. Z kolei sadownicy i warzywnicy protestują z powodu drastycznego spadku cen wywołanego nadpodażą, ale też dużą chwiejnością rynku, na który nie mają wpływu. Lista problemów, z którymi musi się zmierzyć minister Ardanowski, jest długa i zdaje się nie kończyć. Czy sprosta dość dużym oczekiwaniom rolników? Trzeba przyznać, że szybko pojawiło się kilka konkretnych posunięć, na które rolnicy czekali: czasowe zezwolenie na stosowanie zapraw neonikotynoidowych, wycofanie się z zakazu stosowania uboju rytualnego czy hodowli zwierząt futerkowych. W niecały miesiąc po objęciu resortu rolnictwa minister przedstawił kilka kluczowych kierunków działań ujętych w „Planie dla wsi”. Szczegóły założenia przedstawiamy w dalszej części tego wydania. Z większością proponowanych kierunków zmian trudno się nie zgodzić, ale brakuje wśród nich konkretnych propozycji, chociażby dotyczących rozwiązania problemu ASF. Analizując założenia „Planu dla wsi”, trudno też nie odnieść wrażenia, że zbliżają się wybory. Na razie jednak dajmy ministrowi czas na realizację nowego planu, chociaż – jak sam podkreśla – program jest w części kontynuacją założeń polityki rolnej poprzedniego ministra rolnictwa.
_
3 farmer sierpień 2018
wojciech denisiuk, redaktor naczelny
SPIS TREŚCI A D R E S R E DA KC JI: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl R E DA K TO R N AC Z E L N Y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y R E DA K TO R A N AC Z E L N EG O: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl Z E S P Ó Ł R E DA KC YJ N Y: Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Anna Kamińska: anna.kaminska@farmer.pl Helena Kędra: helena.kedra@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Grzegorz Tomczyk: grzegorz.tomczyk@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Mateusz Wasak: mateusz.wasak@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl S TA Ł A W S P Ó Ł P R AC A: Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl Hanna Jarosławska: hanna.jaroslawska@farmer.pl Tomasz Roszkowski Grzegorz Szularz: grzegorz.szularz@farmer.pl Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl
temat numeru O D M I A N A – PI E RW S Z Y K RO K D O S U KC E S U Topowe odmiany zbóż ozimych �������������������������������������������������������������� 28 Polecane odmiany pszenicy ozimej ������������������������������������������������������� 32 Jeśli żyto, to która odmiana ���������������������������������������������������������������������� 40 Pszenżyto ozime – zboże wyjątkowo uniwersalne ������������������������ 46 Jęczmień ozimy – polecane kreacje ������������������������������������������������������ 52
DZ I A Ł M A R K E T I N G U I R E K L A M Y: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@farmer.pl, tel. 32 356 76 32, 604 289 43 Magdalena Twardokęs: tel. 32 356 76 58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@farmer.pl M E N E DŻ E R T Y T U Ł U: Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09, 600 489 619 KO L P O RTA Ż I P R E N U M E R ATA:
Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: Katarzyna Suchan: katarzyna.suchan@ptwp.pl, tel. 32 356 76 43 N A P O C ZCI E I U L IS TO N OS Z A M OŻ N A Z A M ÓW I Ć P R E N U M E R AT Ę N A K WA RTA Ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. P R E N U M E R ATA Z AG R A N I C Z N A: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
4
W Y DAWC A:
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA pl. Sławika i Antalla 1 40-163, Katowice tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 P R E Z E S: Wojciech Kuśpik S T U DI O G R A FI C Z N E: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S K Ł A D: Marcelina Bargiel, Karina Chrapka, Katarzyna Świerczek KO R E K TA: Tomasz Rabsztyn, Jacek Molencki, Anna Kamińska, Justyna Wojdała O K Ł A D K A: Studio PTWP D RU K: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław N A K Ł A D: 17 000 egz. O D DA N O D O D RU KU: 20.07.2018 r. O G ŁOS Z E N I A D RO B N E B E Z P Ł AT N E T Y L KO D L A RO L N I KÓW: tel. 22 550 69 03 Z DJ ĘCI A: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Codzienne informacje dla rolników
SPIS TREŚCI Susza! � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8 "Plan dla wsi" � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 12 Kto zapłaci za mleko bez GMO? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 14 Myśliwy w minizoo � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 16 Japoński chrzan z tajnej farmy pod Radomiem � � � � � � � � � 18 Z góry widać więcej � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 20 Leasing maszyn rolniczych � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 22
148
agrotechnik a
PEŁNA UPR AWA Z A JEDNYM PR ZE JA ZDEM – A G R E G AT Y U P R AW O W E W U P R AW I E B E Z O R KO W E J
stałe działy „Farmera” 58 KONTR A K T Y
Wiadomości ����������������������������������������������� 6 Farmer.pl ������������������������������������������������� 24 Sonda „Farmera” ������������������������������������� 26 O tym się mówi ��������������������������������������� 27 Agronowości ������������������������������������������� 60 Agrowydarzenia ������������������������������������� 61 Technika nowości ��������������������������������� 132 Technika wydarzenia ��������������������������� 134 Ferma ����������������������������������������������������� 163 Nowości bydło ��������������������������������������� 164 Wydarzenia bydło ��������������������������������� 165 Notowania rynku wołowiny i mleka ��� 166 Nowości trzoda ������������������������������������� 180 Wydarzenia trzoda ������������������������������� 181 Notowania rynku wieprzowiny ����������� 182 Kuchnia „Farmera” ������������������������������� 198 Relaks z „Farmerem” ���������������������������� 200 Ogłoszenia drobne �������������������������������� 201 Co mi leży na wątrobie ������������������������� 202
Obowiązkowe zaprawianie ziarna � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 70 Wpływ zapraw na kiełkowanie � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 76 Nowy zakład nasienny firmy Agrii � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 78 Przedsiewne nawożenie ozimin � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 80 Przedwschodowe odchwaszczanie zbóż � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 84 Reakcja odmian pszenicy ozimej na zróżnicowane warunki glebowe � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 90 Wartość stanowiska po kukurydzy � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 94 Jesienna ochrona rzepaku przed szkodnikami � � � � � � � � � � � 96 Wirus żółtaczki rzepy w rzepaku � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 102 Nasiona punktowo, a nawóz rzędowo � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 106 Czy rzepak się opłaca? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 110 Topowe odmiany � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 112 Powschodowe odchwaszczanie rzepaku � � � � � � � � � � � � � � � � � � 114 Gotowi do zbioru soi � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 120 Problem zwalczania szarka komośnika � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 122 Nawożenie po modyfikacji � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 126 Adiuwanty do herbicydów doglebowych? � � � � � � � � � � � � � � � 128 technik a rolnicz a
Ofensywa nowości – dni praktyczne firmy Horsch � � 136 Budżetowe 200 KM – ciągniki o mocy 200 KM � � � � � 138 Automat nasmaruje – systemy automatycznego smarowania � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 144 Bele w solidnym oplocie – wybór sznurka i siatki ��� 146 Drożej być nie powinno – ceny usług żniwnych � � � 154 Do maszyn i nie tylko – test myjki wysokociśnieniowej Husqvarna PW450 � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 156 Czym smarować? – dobór środków smarnych � � � � � � � 158 ferma
190 J A K A P R Z Y S Z Ł O Ś Ć D L A „ P U Ł A W I A K A”?
Mazowieckie Dni Rolnictwa z wystawą bydła hodowlanego � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 168 Ogólnopolska Wystawa Bydła Hodowlanego po raz X � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 170 Czym zastąpić kiszonkę z kukurydzy � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 172 Ogólna liczba drobnoustrojów a liczba komórek somatycznych w mleku � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 176 ASF – kluczowy problem na ostatniej „Pejsakówce” � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 184 Dbać o transfer wiedzy do praktyki � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 188 Prawidłowa eksploatacja poideł � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 192 Skuteczne mycie fermy � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 194 Pszenżyto – zboże idealne dla świń? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 196
o d mia n a – pie r w s z y k r o k d o s u kce s u
T E M AT N U M E RU
Topowe odmiany zbóż ozimych 28
Plon to główny czynnik, na który każdy rolnik zwraca uwagę przy wyborze odmian zbóż. W tym numerze „Farmera” przedstawiamy te odmiany z Krajowego Rejestru, które pod względem plenności osiągnęły w ciągu ostatnich 3 lat najwyższe wyniki. Podobne zestawienia z podziałem na gatunki przygotowaliśmy dla odmian rekomendowanych, tj. figurujących na Liście Odmian Zalecanych. T E K S T I Z D J Ę C I E: M A Ł G O R Z ATA T Y S Z K A
R
olnicy stoją przed trudną decyzją – wyborem odmian zbóż pod zasiew. Kuszeni są przez firmy hodowlane i dystrybucyjne podczas licznych imprez polowych, konferencji czy indywidualnych spotkań. Każda z nich zachwala swoje i przekonuje o najlepszych wynikach. To jednak tylko marketing. Natomiast za bezstronną, obiektywną ocenę można uznać wyniki
_
badań prowadzonych bądź nadzorowanych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. O DMI A N OW Y Z AW RÓT G ŁOW Y
W Krajowym Rejestrze (KR) zarejestrowanych jest obecnie ponad 110 odmian pszenicy ozimej, blisko 50 pszenżyta ozimego, ponad 60 żyta ozimego i ponad
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
cią gnik i o m o c y 20 0 K M
T E C H N I K A RO L N I C Z A
BUDŻETOWE 200 KM
Ciągniki z fabryki w Mińsku stanowią zdecydowanie najtańszą propozycję w naszym zestawieniu. Średnia różnica w cenie w porównaniu z ciągnikami zachodniej konkurencji to ok. 100 tys. zł
+ niska cena + prosta konstrukcja - jakość wykonania i komfort pracy
Wybierając ciągnik o dużej mocy, trudno mówić o niskim standardzie wyposażenia podstawowego, zwłaszcza gdy porówna się je z tym, co oferują maszyny z niższych kategorii mocy. Niemniej jednak większość producentów oferuje i tutaj traktory na różnych, ustalonych poziomach konfiguracji. W artykule przyglądamy się najtańszym propozycjom poszczególnych producentów dotyczącym ciągników o mocy ok. 200 KM.
A U T O R: M AT E U S Z WA S A K, K A R O L W I E T E S K A , Z D J Ę C I A: M AT E R I A ŁY P R A S O W E
138
B
udżetowe wersje ciągników o dużej mocy wybierane są relatywnie rzadko, niemniej jednak nie brakuje rolników, którzy decydują się na zakup tego typu maszyn. W takich traktorach, w porównaniu z ich „bogatszymi” odpowiednikami, przede wszystkich próżno szukać zaawansowanych systemów wspierających pracę operatora: np. terminali sterujących
Chociaż komfort w ciągnikach Belarus odbiega od komfortu maszyn zachodniej konkurencji m.in. ze względu słabszą ergonomię i gorsze wykonanie, to ciągniki są wyposażone w takie elementy, jak klimatyzacja czy elektroniczne sterowanie TUZ-em
(monitorów) czy przygotowania do prowadzenia automatycznego. Trzeba też liczyć się z faktem, że komfort pracy nie będzie taki, jak w przypadku topowych wersji, m.in. ze względu na rezygnację z amortyzowanej przedniej osi, w większości przypadków również z wielofunkcyjnego podłokietnika czy ograniczenia elektroniki sterowania na rzecz mechanicznych dźwigni. Zazwyczaj też mamy tutaj do czynienia z nieco niższymi parametrami układu hydraulicznego czy ograniczoną liczbą wyjść hydrauliki zewnętrznej. Niemniej jednak taki ciągnik wykona większość prac z podobną skutecznością co maszyna w najbogatszej wersji wyposażenia, a w portfelu kupującego zostanie nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.
_
BE L A RUS 2022.5
Zaczynając od najtańszej maszyny, nasze zestawienie otwiera traktor Belarus 2022.5 Chociaż
Belarus 2022.5 jeśli chodzi o cenę nie ma konkurencji na rynku wśród ciągników o mocy ok. 200 KM, jednak znajduje to odzwierciedlenie w m.in. w jakości wykonania ciągnika odbiega on od modeli konkurencji w zakresie niektórych parametrów (chociażby parametrów układu hydraulicznego czy komfortu obsługi, m.in. przekładni), to nasi wschodni sąsiedzi proponują ciągnik w bardzo konkurencyjnej cenie. Za wymieniony model trzeba zapłacić ok. 260 tys. zł (wszystkie ceny podane w artykule są kwotami netto). Ciągnik Belarus 2022.5 zasilany jest 6-cylindrową, turbodoładowaną jednostką MMZ o pojemności 7,1 l i mocy znamionowej 212 KM. Do przeniesienia napędu wykorzystano prostą, mechaniczna,
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
a g r e g a t y u p r a w o w e w u p r a w ie b e zo r ko w ej
T E C H N I K A RO L N I C Z A
PEŁNA UPRAWA ZA JEDNYM PRZEJAZDEM Największe agregaty do uprawy uproszczonej to potężne narzędzia zdolne do pracy w najtrudniejszych warunkach. Ich zadaniem jest przygotowanie pola do siewu w jednym przejeździe. W jaki sposób tego dokonują? Przyjrzeliśmy się bliżej konstrukcjom takich maszyn czołowych producentów. T E K S T: G R Z E G O R Z B O R KO W S K I, Z D J Ę C I A: M AT E R I A ŁY P R A S O W E
A 148
by po żniwach szybko przygotować glebę pod kolejne zasiewy, np. rzepak po zbożach lub pszenicę po kukurydzy, coraz więcej dużych gospodarstw, upraszczając uprawę, nie stosuje orki, a wykorzystuje złożone agregaty uprawowe, tak aby cały zestaw uprawek wykonać za jednym przejazdem. Producenci maszyn łączą w jednym zestawie przede wszystkim takie narzędzia,
jak: brona talerzowa, kultywator do głębokiej uprawy oraz ciężkie wały. Przyjrzeliśmy się największym tego typu maszynom oferowanym przez firmy: Kuhn, Bednar, Horsch, Amazone i Väderstad.
_
KU H N
Do uprawy uproszczonej Kuhn proponuje agregaty uprawowe Performer. Największy
W przypadku agregatu Kuhn Performer nie zawsze musimy pracować wszystkimi sekcjami jednocześnie – w razie potrzeby talerze albo zęby możemy unieść do góry
z nich ma 7 m szerokości roboczej i waży blisko 10 t. Z przodu maszyna została wyposażona w sekcję talerzową złożoną z niezależnie pracujących dwóch rzędów tarcz o średnicy 510 mm i grubości 6 mm. Mają one ząbkowane krawędzie i lekko wklęsły kształt, co zdaniem firmy ma zapewnić jednorodną uprawę ścierniska na całej powierzchni – taki kształt jest stosowany dość powszechnie w przypadku tego typu elementów. Za talerzami resztki pożniwne są mieszane z glebą przez czterorzędową sekcję zębową. Według producenta rozmieszczenie zębów na czterech belkach pozwala na uzyskanie odpowiednio dużych odstępów przeciwdziałających blokowaniu resztek roślinnych. Sprężynowe zabezpieczenie o sile wyzwalania przy 900 kg skutecznie utrzymuje zęby w glebie, nawet w bardzo trudnych warunkach. Łapy kultywatora w zależności od wykonywanego zabiegu można wyposażyć w różne końcówki, m.in. dłuta
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
PRENUMERATA MIESIĘCZNIKA DWULETNIA
192,00 zł
DLA
NOWYCH
PRENUMERATORÓW
ROCZNA
102,00 zł
ROCZNA
96,00 zł
KWARTALNA
25,50 zł
dla czytelników przedłużających prenumeratę
PÓŁROCZNA
51,00 zł
DWULETNIA
180,00 zł DLA UCZNIÓW I STUDENTÓW Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru
78 1600 1055 0002 3211 5599 3001 Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA Plac Sławika i Antalla 1, 40-163 Katowice
ROCZNA
78,00 zł
P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A Plac Sławika i Antalla 1, 40-005 Katowice 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1
ferma
polecamy: Czas wystaw i czempionów
ASF – kluczowy problem na ostatniej „Pejsakówce”
Relacja z Mazowieckiej Wystawy Zwierząt
str. 168
Hodowlanych w Poświętnem i X Ogólnopolskiej
W Państwowym Instytucie Weterynaryjnym
Wystawy Bydła Hodowlanego w Szepietowie
w Puławach odbyła się „XXIII Międzynarodowa
str.
184
Konferencja Naukowa”. Niestety, jak zapowiedział prof. Zygmunt Pejsak, to już ostatnia organizowana przez niego konferencja hyopatologiczna.
ż y w ie nie b y d ł a
FERMA
Czym zastąpić kiszonkę z kukurydzy?
172
T E K S T I Z D J Ę C I A: Ł U K A S Z G Ł U C H O W S K I
Co roku jak bumerang wraca problem zbilansowania dawki pokarmowej podczas „kukurydzianego przednówka”. W tym roku wielu rolników hodujących bydło spogląda ze zgrozą na swoje plantacje kukurydzy, które ucierpiały z powodu suszy.
N
iesprzyjająca aura spowodowała, że wczesna kukurydza, która miała być zbierana w sierpniu, „przyhamowała” w rozwoju. Niestety, po raz kolejny okazało się, że nawet planowanie z wyprzedzeniem i pewna doza za-
pobiegliwości nie wystarczą w konfrontacji z siłami natury. Kiszonka z kukurydzy to przede wszystkim pasza objętościowa, energetyczna. Analiza jej cech pokazuje, że bardziej dokładnie jest to pasza skrobiowa, a skrobia pochodząca z niej rozkładana jest zarówno w żwaczu, jak i w jelitach. Musimy również pamiętać, że kiszonka z kukurydzy nadaje dawce odpowiednią strukturę. Szukając zastępstwa dla tej paszy, musimy więc brać pod uwagę te cechy.
_
ENERGIA Z CUKROWNI
Przy okazji uzyskiwania cukru z korzeni buraków otrzymujemy melasę oraz wysłodki. Melasa jest to zagęszczony sok buraczany, zawierający ok. 50 proc. sacharozy
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
ż y w ie nie ś w iń
FERMA
Pszenżyto – zboże idealne dla świń?
T E K S T: M G R I N Ż. B A R T O S Z W O J TA S Z C Z Y K, W Y D Z I A Ł P R Z Y R O D N I C Z Y U P H W S I E D L C A C H, Z D J Ę C I A: B A R T O S Z W O J TA S Z C Z Y K, W O J C I E C H KO N I E C Z N Y
Ziarno pszenżyta jest bardzo chętnie wykorzystywane przez producentów trzody. Przedstawiamy właściwości tego surowca oraz najważniejsze zasady stosowania go w paszach dla świń.
H 196
istoria uprawy pszenżyta jest niezwykle krótka w porównaniu z innymi gatunkami zbóż. Pierwsze próby wyhodowania krzyżówki żyta i pszenicy sięgają połowy XIX wieku. Jednak na większą skalę zboże to zaczęto uprawiać dopiero 100 lat później, a prawdziwy rozkwit popularności pszenżyta przypada na początek lat 80. minionego stulecia. Duży w tym udział polskich naukowców, którzy odpowiadają za wyhodowanie szeregu odmian pszenżyta. To właśnie Polska wiedzie prym w globalnej uprawie tego zboża. Według danych FAO pochodzących z 2016 r. powierzchnia uprawy pszenżyta w naszym kraju wyniosła ponad 1,4 mln ha i pozostawiamy daleko w tyle innych znaczących producentów tego zboża, takich jak Białoruś, Niemcy czy Rosja. Jeśli wziąć pod uwagę uwarunkowania środowiskowe naszego kraju, nie powinien dziwić fakt, że pszenżyto zyskało w Polsce aż tak dużą popularność. Jego wymagania glebowe i pokarmowe są bowiem znacznie niższe niż pszenicy, a wysoka zimotrwałość sprawia, że stosunkowo rzadko zdarzają się przypadki wymrożeń. Jednocześnie ziarno tego gatunku charakteryzuje się wyższą przydatnością paszową niż ziarno żyta. Szczególnie chętnie pszenżyto jest skarmiane w żywieniu trzody
_
chlewnej. Warto przedstawić zatem właściwości, zalety i wady stosowania tego zboża w paszach dla świń. ILE PSZENŻYTA MOGĄ ZJEŚĆ ŚWINIE?
Skład chemiczny pszenżyta zbliżony jest naturalnie do innych zbóż stosowanych w żywieniu trzody chlewnej. Na tym tle wyróżnia się jednak przede wszystkim stosunkowo wysoką zawartością białka. Według ostatniego wydania Norm Żywienia Świń (Jabłonna, 2014) pszenżyto zawiera bowiem 12,2 proc. białka ogólnego, czyli więcej nawet niż pszenica. W dalekim tyle pozostawia żyto (9,5 proc. BO), kukurydzę (9 proc. BO) czy jęczmień (11 proc. BO). Białko pszenżyta, podobnie jak w przypadku innych gatunków zbóż, nie jest naturalnie białkiem kompletnym, zawiera jednak stosunkowo dużo lizyny. Uboższe jest natomiast w aminokwasy siarkowe. Mocną stroną pszenżyta jest również ograniczona zawartość włókna. Zboże to zawiera ok. 2,7 proc. tego składnika, czyli znacznie mniej niż jęczmień i owies. O ile zatem zastosowanie jęczmienia w paszy dla trzody jest ograniczone, a owies wykorzystuje się w zasadzie tylko w żywieniu stada podstawowego, o tyle pszenżyto w przypadku wielu grup produkcyjnych może być głównym surowcem energetycznym użytym w recepturze paszy. Jednak to nie relatywnie wysoka zawartość białka czy ograniczony poziom włókna są głównymi przyczynami sukcesu pszenżyta. Wynika on przede wszystkim z niskiej zawartości związków antyżywieniowych. Obecnie również nowoczesne odmiany żyta mogą pochwalić się ograniczonym poziomem alkilorezorcynoli, tanin czy fitynianów, jednak
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l