NR 9 WRZESIEŃ 2018 CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT) NR INDEKSU 365394
PARTNER NOWOCZESNEGO ROLNIKA
UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)
nr
9 wrzesień 2018
TEMAT NUMERU
SIECZKARNIE POLOWE PRZEGLĄD RYNKU
farmer.pl PRAWO
AGROTECHNIKA
FERMA
Zmiany w odszkodowaniach za słupy
Dlaczego termin siewu jest istotny?
Kiszonka z kukurydzy bez strat
NR INDEKSU 365394
EDY TORIAL
Lato stulecia? G
„ fa r m e r a”
dybyśmy działali w branży turystycznej, pewnie liczylibyśmy zyski z wyjątkowo udanego sezonu. Jednak w rolnictwie „lato stulecia” – w niektórych częściach Polski już funkcjonuje takie hasło – nie oznacza nic dobrego. Już dwa miesiące wcześniej wiedzieliśmy, że trwająca od wczesnej wiosny susza będzie oznaczać drastyczny spadek plonów. Mieliśmy jednak wtedy nadzieję, że po fali lipcowych opadów susza się skończy. Niestety, susza trwa nadal i po zgubnym wpływie na rzepak i zboża teraz doprowadza do upadku plantacje kukurydzy, buraka cukrowego i ziemniaka – ich stan na koniec sierpnia w takich regionach, jak np. Wielkopolska, był przerażający. Straty w kukurydzy zarówno tej uprawianej na ziarno, jak i na kiszonkę zapowiadają się ogromne. Całokształt strat wywołanych suszą już teraz jest na tyle duży, że zachwiana będzie płynność finansowa wielu gospodarstw. Jeden z takich przypadków opisaliśmy w tym wydaniu. To przykład gospodarstwa, które z powodu dramatycznego spadku plonu nie jest w stanie wywiązać się z podpisanych umów, w efekcie zmuszone jest do wyprzedawania majątku gospodarstwa w celu pokrycia zobowiązań finansowych. Myślę, że takich historii będzie w tym roku bardzo dużo. Dlatego niezwykle oczekiwana na wsi jest zapowiedziana przez rząd pomoc dla gospodarstw objętych suszą. Niestety, czas od deklaracji do pierwszych wypłat się przeciąga. Na razie jesteśmy na etapie przygotowywania i weryfikowania protokołów
strat suszowych w gospodarstwach. Rolnicy apelują o przyspieszenie procedur, ale też mają wiele uwag do niejasnych zasad oceny wielkości strat, na podstawie których szacowały komisje, zwłaszcza w gospodarstwach, gdzie prowadzi się produkcję zwierzęcą. Niestety, trzeba się przygotować, że nie każdy dostanie wstępnie podaną kwotę wsparcia w wysokości 1000 zł do hektara. Ostateczna wysokość będzie uzależniona nie tylko od poziomu oszacowanych strat, ale też np. od spełnienia przepisów m.in. takich, jak konieczność ubezpieczenia przynajmniej 50 proc. powierzchni upraw w gospodarstwie. Z pewnością to sprawa, która w najbliższym czasie będzie gorącym tematem, zwłaszcza w kontekście zbliżających się wyborów samorządowych. Szczęście w nieszczęściu, że susza w tym roku nie ograniczyła się tylko do Polski. Z jej powodu ucierpiała niemal cała Europa, pojawiła się też w innych częściach świata. W efekcie producenci zbóż i rzepaku, którzy przetrzymali plony przynajmniej kilka tygodni, mogą je teraz sprzedać po dość wysokich, na tle kilku ostatnich lat, cenach. Niestety, niemal natychmiast wzrosły też ceny pasz, nasion kwalifikowanych i nawozów. W dwóch pierwszych przypadkach analogia z ceną zbóż jest zrozumiała, ale jak się ma koszt produkcji tony nawozu do ceny tony zboża? Ktoś chyba stwierdził, że portfel rolników jest w tym roku pełniejszy – czyżby nie zauważył suszy?
_
3 farmer wrzesień 2018
wojciech denisiuk, redaktor naczelny
SPIS TREŚCI A D R E S R E DA KC JI: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl R E DA K TO R N AC Z E L N Y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y R E DA K TO R A N AC Z E L N EG O: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl Z E S P Ó Ł R E DA KC YJ N Y: Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Anna Kamińska: anna.kaminska@farmer.pl Helena Kędra: helena.kedra@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Grzegorz Tomczyk: grzegorz.tomczyk@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Mateusz Wasak: mateusz.wasak@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl
temat numeru
SIECZKARNIE POLOWE – PR ZEGL ĄD RYNKU
26
Do kukurydzy i nie tylko ������������������������������������������������� 26 Do użytku własnego i na usługi ������������������������������������ 30 Giganci mocy i wydajności ���������������������������������������������� 36
S TA Ł A W S P Ó Ł P R AC A: Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl Hanna Jarosławska: hanna.jaroslawska@farmer.pl Tomasz Roszkowski Grzegorz Szularz: grzegorz.szularz@farmer.pl Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl DZ I A Ł M A R K E T I N G U I R E K L A M Y: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@farmer.pl, tel. 32 356 76 32, 604 289 432 Magdalena Twardokęs: tel. 32 356 76 58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@farmer.pl M E N E DŻ E R T Y T U Ł U: Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09, 600 489 619 KO L P O RTA Ż I P R E N U M E R ATA:
Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: Katarzyna Suchan: katarzyna.suchan@ptwp.pl, tel. 32 356 76 43 N A P O C ZCI E I U L IS TO N OS Z A M OŻ N A Z A M ÓW I Ć P R E N U M E R AT Ę N A K WA RTA Ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. P R E N U M E R ATA Z AG R A N I C Z N A: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
4
W Y DAWC A:
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA pl. Sławika i Antalla 1 40-163, Katowice tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 P R E Z E S: Wojciech Kuśpik S T U DI O G R A FI C Z N E: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S K Ł A D: Marcelina Bargiel, Karina Chrapka, Katarzyna Świerczek KO R E K TA: Tomasz Rabsztyn, Jacek Molencki, Anna Kamińska, Justyna Wojdała O K Ł A D K A: Studio PTWP D RU K: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław N A K Ł A D: 17 000 egz. O D DA N O D O D RU KU: 24.08.2018 r. O G ŁOS Z E N I A D RO B N E B E Z P Ł AT N E T Y L KO D L A RO L N I KÓW: tel. 22 550 69 03 Z DJ ĘCI A: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Codzienne informacje dla rolników
SPIS TREŚCI Umowa sprzedaży czy kontraktacji? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8 Nie można oszacować stawek dopłat � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 10 Uwaga na nowe kwestie w kontrolach ARiMR � � � � � � � � � 12 Prąd dla stolicy – megasłupy dla wsi � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 18 Służebność przesyłu nie powstaje z mocy prawa � � 20 agrotechnik a
98 W Y REGU LOWAĆ R Z E PA K
Żniwa oczami rolników � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 50 Dlaczego termin siewu jest taki ważny? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 54 Polecane odmiany zbóż ozimych � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 60 Nalistne dokarmianie zbóż jesienią � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 68
stałe działy „Farmera” 42 KONTR A K T Y
Wiadomości ����������������������������������������������� 6 Farmer.pl, „Farmer” poleca �������������������� 22 Sonda „Farmera” ������������������������������������� 24 O tym się mówi ��������������������������������������� 25 Agronowości ������������������������������������������� 44 Agrowydarzenia ������������������������������������� 45 Technika nowości ��������������������������������� 112 Technika wydarzenia ��������������������������� 114 Ferma ����������������������������������������������������� 147 Nowości bydło ��������������������������������������� 148
Jesienne zwalczanie miotły zbożowej � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 72 Problem odpornych chwastów � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 78 Kiedy zabieg T0 jest konieczny? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 82 Obligatoryjna jesienna ochrona przed mszycami � � � 84 Rzepak ozimy na dopingu � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 88 Przywrócone tylko na 120 dni � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 94 Monitorowanie omacnicy prosowianki – część 1 102 Desykacja naci ziemniaka � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 106 Magnezu nie może brakować � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 110 technik a rolnicz a
Przed nami jubileuszowe Agro Show � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 116 Czy do obsługi kombajnu potrzebny będzie operator?
Wydarzenia bydło ��������������������������������� 149
– nowość Case IH � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 118
Notowania rynku wołowiny i mleka ��� 150
Tucano prawie jak Lexion – nowości w kombajnach
Nowości trzoda ������������������������������������� 164
Claasa � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 120
Wydarzenia trzoda ������������������������������� 165
Premiery na warmińskich polach – nowości New
Notowania rynku wieprzowiny ����������� 166
Hollanda � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 122
Kuchnia „Farmera” ������������������������������� 182
Ładowarki w pełnym składzie – Feresin w ofercie
Relaks z „Farmerem” ���������������������������� 184
spółki Korbanek � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 124
Ogłoszenia drobne �������������������������������� 185
Kilkanaście ton im niestraszne – przyczepy
Co mi leży na wątrobie ������������������������� 186
o ładowności 14-18 t � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 126 Popularne trzymetrowce – trzymetrowe siewniki rzędowe � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 132 Napełnić klimatyzację za 5 zł? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 138 Ile mocy ma 100-konny ciągnik? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 142 ferma
Kiszonka z kukurydzy bez strat � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 152 Monitoring mastitis – jak wysoko ustawić
168 JA K FUNKC JONOWAĆ W D O B I E A S F? – WYWIAD Z P R Z E D S TAW I C I E L E M GRUPY CEDROB
poprzeczkę? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 156 Niskie wskaźniki rozrodu – gdzie są rezerwy? � � � � � � 160 Hormonalna regulacja rozrodu u świń
� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �
170
Jak wygrać z wrzodami żołądka? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 174 Dezynfekcja idealna � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 178 Witaminowe wsparcie loch po upałach � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 180
sie c zk a r nie p ol o w e – p r ze gl ą d r y n k u
T E M AT N U M E RU
Do kukurydzy i nie tylko Sieczkarnie polowe należą do najbardziej wydajnych, ale i najdroższych maszyn do zbioru płodów rolnych. Producentom zależy nie tylko na osiągnięciu jak najwyższych wydajności, lecz także na tym, aby jak najbardziej zautomatyzować ich obsługę i zapewnić najwyższą jakość paszy. W temacie numeru przyglądamy się budowie i rozwiązaniom oferowanych na rynku modeli – zarówno tych dla dużych gospodarstw rodzinnych, jak i przeznaczonych dla największych przedsiębiorstw rolnych i firm usługowych. T E K S T: K A R O L H O Ł O W N I A , K A R O L W I E T E S K A , Z D J Ę C I A: K A R O L H O Ł O W N I A , M AT E R I A ŁY P R A S O W E
W
26
Polsce sprzedaje się rocznie ok. 40-50 nowych sieczkarni samojezdnych. To niewiele, ale zważywszy na ceny tego rodzaju maszyn, takie dane przestają dziwić. Koszt zakupu nawet najmniejszych modeli maszyn renomowanych producentów zachodnich z przystawką do zbioru kukurydzy to rząd co najmniej 1 mln zł. Dlatego wielu gospodarstw nie stać na taki „luksus”. Poza tym dla większości taka inwestycja nie jest opłacalna ze względu na niezbyt duże powierzchnie upraw „pod sieczkarnię”, przez co maszyny z tak dużymi wydajnościami – zaczynającymi się od 60-70 t/h – nie wykorzystywałyby nawet części swoich możliwości i inwestycja byłaby nieuzasadniona ekonomicznie. Nie dziwi zatem fakt, że wzorem krajów zachodnich coraz bardziej rozwija się rynek usług w tym i wielu innych zakresach. Rynek oferuje również bogaty wybór maszyn używanych, na co decyduje się wielu indywidualnych rolników. Zbiór roślin na kiszonkę – w tym przede wszystkim kukurydzy – to praca wymagająca dużych nakładów energii. Dostępne na
Rodzaje przystawek do sieczkarni polowych • do zielonek niskich (np. zboża) • do zielonek wysokich (np. kuku rydza) • podbieracze zbioru z pokosu • do zbioru kolb kukurydzy (CCM) • do zbioru roślin energetycznych
rynku sieczkarnie dysponują zatem potężnymi silnikami – nawet najmniejsze modele zasilają jednostki niemal 400-konne, a największe motory mają grubo ponad 1000 KM. I choć ogólna zasada ich działania jest taka
sama u wszystkich producentów, maszyny różnią się szczegółami i możliwościami wyposażenia.
_
WA LCE WCI ĄG A JĄCE I BĘ BE N T N ĄC Y
Zespół roboczy sieczkarni składa się z kilku głównych elementów, do których należą: walce wciągające, bęben tnący, walce zgniatające i dmuchawa odrzutnika. Pierwszy element, czyli walce wciągające, odpowiada za wciągnięcie i podanie materiału do obróbki, Producenci stosują 4 lub 6 walców wciągających materiał. Wymienne listwy pozwalają dopasować je do rodzaju zbieranego materiału
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
t e c h n ol o gia u p r a w
AG RO T E C H N I K A Z B O Ż A K Ł O S O W E
Dlaczego termin siewu jest taki ważny?
54 T E K S T I Z D J Ę C I A: A N N A KO B U S
Zboża, aby mogły najpełniej uwidocznić swój potencjał plonowania, powinny być zasiane w terminie optymalnym. Odstępstwa od tego terminu wiązać należy z uzyskaniem niższych plonów i jednocześnie modyfikacją ogólnie przyjętej agrotechniki.
T
ermin siewu zbóż dobieramy w zależności od ich gatunku, przedplonu, możliwości organizacyjnych gospodarstwa oraz przebiegu pogody. Wiadomo, że najlepiej, gdy przypadnie w terminach zalecanych. W praktyce jednak często zdarza się, że trudno ich dotrzymać. Choć orientacyjne terminy siewu są wyznaczone dla poszczególnych regionów kraju i gatunków zbóż (tab. 1.), to jednak zdajemy sobie sprawę, że nie do końca te dane są aktualne. W następstwie zmieniających się warunków klimatycznych Polski, postępu hodowlanego czy stosowanych technologii należałoby ponownie przeanalizować i skorygować zalecenia uprawowe dotyczące terminów siewu zbóż ozimych. Temat jest dość złożony. Rozumieją ten fakt firmy
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
PRENUMERATA MIESIĘCZNIKA DWULETNIA
192,00 zł
DLA
NOWYCH
PRENUMERATORÓW
ROCZNA
102,00 zł
ROCZNA
96,00 zł
KWARTALNA
25,50 zł
dla czytelników przedłużających prenumeratę
PÓŁROCZNA
51,00 zł
DWULETNIA
180,00 zł DLA UCZNIÓW I STUDENTÓW Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru
78 1600 1055 0002 3211 5599 3001 Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA Plac Sławika i Antalla 1, 40-163 Katowice
ROCZNA
78,00 zł
P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A Plac Sławika i Antalla 1, 40-005 Katowice 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1
ferma
polecamy: Niskie wskaźniki rozrodu – gdzie są rezerwy?
str. 160
Problemy z rozrodem w stadach wysokowydajnych krów mlecznych są jedną z podstawowych przyczyn brakowania zwierząt w stadzie, a jednocześnie generowania strat finansowych.
Dezynfekcja idealna
str.
178
W kontekście zmian zachodzących w produkcji zwierzęcej skuteczna dezynfekcja pomieszczeń produkcyjnych staje się jednym z ważniejszych ogniw chowu trzody. A trudno ją sobie wyobrazić bez doboru właściwych preparatów dezynfekcyjnych.
ż y w ie nie b y d ł a
FERMA
Kiszonka z kukurydzy bez strat Mało który producent mleka wyobraża sobie żywienie swoich zwierząt bez udziału w dawce kiszonki z kukurydzy. Wartość tej paszy ceni się szczególnie w takich sezonach jak ten, który właśnie rozpoczynamy – niedobory wody znacznie uszczuplą plon kukurydzy. T E K S T I Z D J Ę C I A: Ł U K A S Z G Ł U C H O W S K I
K
iedy plon jest ograniczony przez niekorzystne warunki atmosferyczne, istotne jest, aby podczas zbioru i zakiszania nie powodować dodatkowych strat. Dlatego bardzo ważne jest ustrzeżenie się błędów podczas zbioru kukurydzy kiszonkowej.
_
152
TERMIN ZBIORU
Istnieją różne metody określania terminu zbioru kukurydzy na kiszonkę. Jedną z nich jest ocena na podstawie wyglądu całych roślin oraz ziarniaków. Zalecenia mówią, aby zbierać rośliny, których dolne liście już zaschły, a linia mleczna znajduje się na 1/2-1/3 wysokości ziarna (dojrzałość woskowa). Jednak taka metoda nie jest zbyt dokładana. Dużo lepiej sprawdza się określanie przydatności do zbioru na podstawie suchej masy roślin. Oceny takiej można dokonać bez problemu w domowych warunkach. Aby oszacować poziom s.m. roślin z naszej plantacji, musimy zebrać kilka roślin z różnych miejsc pola. Najlepiej, jeśli reprezentują średnią, czyli nie są ani najwyższe, ani najmniejsze z łanu, a ich rozwój odpowiada temu, co prezentuje większość roślin. Następnie przystępujemy do rozdrobnienia zebranej przez nas kukurydzy. Można to zrobić za pomocą noża, jednak w domowych warunkach najlepiej sprawdzi się do tego rębak ogrodowy. Z tak przygotowanej sieczki wybieramy porcję o określonej masie, np. 500 g, z której
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l