Dostęp do surowca w kontekście zniesienia kwot mlecznych w UE i zmian w WPR
Bartosz Urbaniak,
Dyrektor Zarządzający ds. Agrobiznesu
Polski sektor mleczarski w pigułce Polska
Niderlandy
Niemcy
454,0
19,8
110,3
5,7
61,0
38,4
Liczba krów mlecznych (‘000)
2529
1433
4236
Przeciętna mleczność krów
4487
8000
6800
12 430
11 948
29 629
72%
97%
98%
2010 Liczba gosp. mlecznych (‘000) Przeciętna wielkość stada
Całkowita produkcja (‘000 t) Udział skupu w produkcji
• •
Polska należy do czołowych producentów mleka w Unii; Jeżeli chodzi o poziom produkcji, jest porównywalna z Holandią, istotne różnice istnieją natomiast na poziomie struktury.
Źródło: GUS, Eurostat
2
Warunki glebowe w Polsce korzystne dla produkcji mleka Produktywność użytków zielonych w Europie, 2009 – masa sucha t/ha
Presja ze strony urbanizacji wciąż niewielka
Tereny nierolnicze 1-3 ton/ha 3-5 ton/ha 5-7 ton/ha 7-9 ton/ha > 9 ton/ha Tereny miejskie Źródło: Alterra
3
Niższe są też koszty produkcji mleka Co powoduje, że w Polsce surowiec jest około 15-20% tańszy, niż średnio w UE Porównanie kosztów produkcji mleka (2011 rok) Euro/100 kg
0,60 0,50 Koszty pracy rolnika i rodziny
0,40
Amortyzacja Odsetki Dzierżawa
0,30 0,20
Praca najemna Koszty ogólne Koszty zakupu jałówek Koszty pasz
0,10 0,00
Źródło: FADN
4
Dlatego po zniesieniu kwot Polska prawdopodobnie będzie należała do państw, w których produkcja wzrośnie Zmiany w produkcji mleka w latach 2015-2020, wynikające ze zniesienia kwotowania 4 Francja 3 Niemcy
Irlandia
2 mln ton
Holandia 1
Dania
Polska
0 -20% -10% Wielka Brytania
0%
10%
20%
30%
40%
50%
-1 -2
Wielkość koła – wolumen skupu mleka Źródło: Rabobank
zmiany procentowe
5
W ostatnich latach rośnie regionalne zróżnicowanie produkcji mleka w Polsce Region Polska Dolnośląskie Kujawsko - pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko - mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie
Pogłowie krów w 2012 r. 2 578 006 43 793 162 997 178 035 29 208 203 107 105 806 515 144 50 189 68 134 473 892 79 912 51 090 • 74 842 219 117 • 280 943 • 41 797
Pogłowie krów mlecznych w 2004 i 2012 roku '000
2004
2012
600 500 400 300 200 100 0
Średnio w kraju w latach 2004-2012 pogłowie krów obniżyło się o 15% Jedyne województwo, w którym wzrosło pogłowie krów mlecznych to województwo podlaskie. W województwie podkarpackim, małopolskim i 6 świętokrzyskim spadki sięgnęły 50%.
Regionalizacja produkcji i skupu mleka • Na zachodzie kraju (województwo zachodniopomorskie i lubuskie) zlokalizowane są największe gospodarstwa mleczne – statystycznie dostawca sprzedaje około 160 tys. kg mleka rocznie przy średniej dla kraju: 58 tys. kg; • Jest to region, w którym produkcja mleka może potencjalnie po zniesieniu kwotowania rosnąć – dużo zależy od relacji cen ziemiopłodów rolnych a mleka; • Nastąpi dalsza koncentracja produkcji na Podlasiu, Mazowszu oraz województwach: warmińskomazurskim i kujawsko-pomorskim
Skup mleka na 1 ha: > 900 l 600-900 l 300-600 l < 300 l
7
Rosnące znacznie eksportu (‘000000 l)
2000
2010
2011
2012
2013*
2012/00 (%)
11543
11921
12052
12052
12240
+4
6487
8750
9013
9516
9500
+47
Import
563
767
925
894
935
+59
Eksport
866
2040
2180
2185
2200
+152
11240
10648
10825
10761
10975
-4%
Produkcja z czego skup
Konsumpcja i spasanie
Obecnie rynek mleka rozwija się głównie dzięki eksportowi W 2000 roku udział eksportu w produkcji sięgał 7%, zaś w 2012 roku: 18% Po zniesieniu kwotowania eksport prawdopodobnie jeszcze wzrośnie Źródło: IERiGZ, BGZ forecast
8
Udział firm w całkowitym skupie mleka
Koncentracja polskiego przemysłu mleczarskiego
9
Zniesienie kwotowania – co dalej? Zniesienie kwotowania prawdopodobnie przełoży się na wzrost produkcji towarowej (skupu) w Polsce – według szacunków Rabobanku w latach 2015-2020 o około 5%; Postępować będzie proces koncentracji produkcji w dużych gospodarstwach, oraz proces regionalizacji (na poziomie unijnym oraz krajowym); Niemniej, konkurencja o surowiec może się nasilić, ze względu na duże zainteresowanie podmiotów zagranicznych rynkiem polskim (dostęp do tańszego surowca). 10