LISTA
CENA 9,50 PLN (w tym 8% VAT)
FIRM Z SEKTORA PRZETWÓRSTWA OWOCOWO-WARZYWNEGO
Rozmowa z Moniką Nachyłą wiceprezes Banku BGŻ
Skoncentrowani
na zysku Kto naprawdę zarabia na produkcji koncentratów z polskich owoców?
Raport:
technologie
produkcja
opakowania
INDEKS:
234567
NR 4 (33) 2013
Wstępniak
FOTO: andrzejwawok.com, piotr waniorek / żelazna studio, materiały prasowe
Lepsze czasy Wszystkie znaki wskazują, że polska gospodarka ruszyła. Jeszcze niewielu przedsiębiorców to odczuwa. Co więcej, wiele firm będzie musiało uznać obecny rok za stracony. Najlepiej poradziły sobie zakłady, które postawiły na eksport. Teraz trzeba poczekać, aż konsument poczuje się bezpieczniej – wtedy weźmie kredyt, przestanie oszczędzać, może dostanie podwyżkę – a w jego portfelu pojawi się trochę więcej gotówki i zacznie śmielej kupować. Kiedy to się stanie? Pierwsze sygnały pojawią się pod koniec br. roku, a realne wzrosty będzie widać w II/III kwartale przyszłego roku – firmy będą mogły wtedy trochę odetchnąć. Ale tylko troszeczkę, bo w sektorze widać dużą presję na cenę, handel walcząc o konsumenta, nie pozwoli na mocny ruch w górę. Nie warto się także łudzić, że wracają dobre, beztroskie czasy dla biznesu. Dobrze już było i trudno liczyć na potężne wzrosty PKB, sięgające 4-5 proc. Trudno będzie liczyć także na konsumenta, który nauczony „kryzysem”, będzie kupował i konsumował inaczej, mniej żarłocznie niż przed kryzysem, za to bardziej smart. Jestem jednak przekonany, że nie tylko eksport, ale także konsumpcja wewnętrzna będzie istotnym silnikiem dla polskiej gospodarki. Poprawa koniunktury nie zwalnia jednak szefów firm ze strategicznego myślenia, inwestowania w efektywność i szukania możliwości obniżenia kosztów. Warto więc zadać sobie kilka pytań o to, co czeka polski przemysł spożywczy i sektor handlu w najbliższych latach? Gdzie mogą pojawić się największe problemy i jak się przed nimi ochronić? Gdzie, i w co inwestować? Jak będą wyglądały strategie największych przedsiębiorstw z sektora spożywczego i handlowego? Jak sieci handlowe będą modyfikowały koncepcje rozwoju i planowały zakupy? Na te i inne trudne pytania będziemy starali się odpowiedzieć podczas VI Forum Rynku Spożywczego i Handlu, które odbędzie się w dniach 5-6 listopada w warszawskim hotelu Sheraton. Tegoroczna konferencja zapowiada się imponująco, w 13 debatach weźmie udział ponad 100 panelistów, dyskusje będzie obserwować ponad 1000 osób. Wszystkich Czytelników serdecznie zapraszam do czynnego udziału w naszej konferencji. Podczas Forum nie tylko podsumujemy to, co się wydarzyło na rynku przez ostatni rok, ale spróbujemy także odpowiedzieć na pytanie, co może się wydarzyć w roku przyszłym oraz w dalszej, kilkuletniej perspektywie. A teraz dobra informacja. Według wstępnych danych, wartość eksportu polskich artykułów rolno-spożywczych wzrosła w I półroczu 2013 r. o 1,1 mld euro, czyli (o 13,8 proc. r/r) do 9,3 mld euro. To oznacza, że wartość polskiego eksportu żywności zbliża się do imponującego pułapu 20 mld euro. Dodajmy, że dzieje się to w sytuacji, gdy Europa i świat przeżywają jeden z największych kryzysów w historii, a w polską żywność uderzają jedna po drugiej afery związane z bezpieczeństwem żywności. Dlaczego tak się dzieje? Przecież nasza żywność to idealne połączenie relacji ceny do jakości, a nasi kontrahenci są lojalni pomimo ostatnich afer. Niestety, ostatnie afery niczego nas nie nauczyły. Afery zostały wzięte na przeczekanie, a taka strategia ma bardzo krótkie nóżki. Redaktor naczelny Łukasz Stępniak
SPIS TREŚCI
4
PULS BRANŻY
portalspozywczy.pl poleca
6-7
8-12
Rozmowa polityczna
Potrzebna jest solidarna odpowiedź na czasy globalizacji rozmowa z Januszem Piechocińskim, wicepremierem i ministrem gospodarki
Rynki zagraniczne
Bałkany – rynek z przyszłością
13-15 Wywiad
16-18 ANALIZA
20-21 Komentarz
66-67 E-commerce
eksperta
Polska potęgą jest i basta!
Smartshoper kupuje smartfonem
68-69 Rynek
handlowy
Rola wielkiej dystrybucji w polskiej gospodarce
firmowy
Trzeba rozumieć rynek i partnerów – rozmowa z Grażyną Prokopiuk, prezes zarządu Zakładów Mięsnych Łmeat-Łuków 13-15
6-7
produktowe
W poszukiwaniu nowego produktu
rynku
200 firm z sektora owocowowarzywnego
49-50 Efektywność daje przewagę 52-53 Produkcja żywności na cyfrowo 54-55 Technologia ma znaczenie 56-58 Optymalizacja to proces 60-62 Etykieta prawdę ci powie
19-29 Lista
30-32 Wywiad
46-48 Strategie
numeru
Firmy spożywcze w dobrej kondycji
33-36 Rynek drobiu ma się dobrze 40-42 Młynarstwo między żarnami 43-45 Koncentrat sukcesu
RAPORT: PRODUKCJA TECHNOLOGIE I OPAKOWANIA
Słaba złotówka i eksport będą silnikami polskiej gospodarki – wywiad z Moniką Nachyłą, wiceprezes zarządu Banku BGŻ
3
30-32
4 POLECA
Według wstępnych danych wartość, eksportu polskich artykułów rolno-spożywczych wzrosła w pierwszym półroczu 2013 roku o 1,1 mld euro, czyli o 13,8 proc. w ujęciu rocznym do 9,3 mln euro. Saldo handlu artykułami rolno-spożywczymi jest dodatnie i rośnie. – Udział eksportu sektora rolno-spożywczego wynosił ok. 11 proc. w 2012 roku, a w pierwszym półroczu tego roku było to już około 12,5 proc., natomiast udział importu to ok. 9,2 proc. – powiedział serwisowi portalspozywczy.pl minister rolnictwa Stanisław Kalemba. – Eksport w tym sektorze wzrósł w pierwszym półroczu o 1,1 mld euro, a import tylko o 250 mln euro – dodał. Od wielu lat dominującymi pozycjami w polskim eksporcie rolno-spożywczym są mięso i jego przetwory (730 tys. ton o wartości 1,7 mld euro), wyroby mleczarskie (wartość bez lodów to 765 mln euro, a lody to 42 mln euro), wyroby piekarnicze i cukiernicze (475 mln euro) oraz czekolada (415 mln euro), owoce świeże i przetworzone (985 mln euro), warzywa świeże i przetworzone (600 mln euro), papierosy (650 mln euro) oraz ryby (620 mln euro). W pierwszym półroczu 2013 roku do Polski sprowadzone zostały artykuły rolno-spożywcze na kwotę 6,9 mld euro, czyli o 4,1 proc. więcej w ujęciu rocznym. więcej na
www.portalspozywczy.pl
Początek bieżącego roku przyniósł spowolnienie na rynku spożywczym w Polsce. Według ekspertów, poprawa nastąpi w drugiej połowie roku, co będzie odzwierciedleniem ogólnej sytuacji gospodarczej w kraju. W całym 2013 roku rynek artykułów spożywczych w Polsce osiągnie wartość ponad 233 mld zł, 1,5 proc. więcej w stosunku do roku poprzedniego. Jak wynika danych firmy PMR, kryzys na światowych rynkach finansowych miał znaczny wpływ także na polski rynek spożywczy. Choć skala osłabienia rozwoju gospodarczego była na niższym poziomie niż dla innych europejskich krajów, to jednak z upływem lat wpływała na zmieniające się zachowania klientów i przede wszystkim wielkość zarobków i wydatków. Niestabilna sytuacja osłabiła siłę nabywczą konsumentów i zdewaluowała ich optymizm zakupowy. Rok 2012 był kontynuacją zaobserwowanych w ubiegłych latach trendów. Z jednej strony konsumenci stali się bardziej wrażliwi cenowo, a z drugiej, rezygnując z innych wydatków (niespożywczych), nie chcą rezygnować z codziennych drobnych przyjemności. Dodatkowo druga połowa roku, a zwłaszcza ostatni kwartał uwidoczniły znaczne spowolnienie, które bezpośrednio wpłynęło na rynek spożywczy, a wielu detalistów (szczególnie
13 debat
w segmencie hipermarketów) zanotowało spadki obrotów. Negatywne impulsy wystąpiły także w pierwszej połowie 2013 r. Powodem tego była kumulacja kilku czynników. Po pierwsze, na dynamikę rozwoju gospodarki wpłynęły negatywne informacje ze świata. Po drugie, brak jasnych perspektyw co do pozytywnego rozwoju sytuacji wymusił u konsumentów zwiększoną potrzebę oszczędzania. Kolejnym powodem są rosnące koszty utrzymania, które, przy braku realnego wzrostu płac, powodują zawężenie środków przeznaczanych na konsumpcję. Trendy te zauważają również detaliści, którzy niską cenę coraz częściej wykorzystują do długookresowych kampanii promocyjnych. Coraz większą też uwagę skupiają na markach własnych, które – bardziej atrakcyjne cenowo dla klientów – są dla sieci bardziej opłacalne. Początek bieżącego roku przyniósł spadki wartości sprzedaży w przypadku wielu sieci. Polepszenie sytuacji jest prognozowane na koniec 2013 r., jednak jego skala nie będzie odbiegać znacząco od wyników odnotowywanych w ostatnich latach. Według prognoz PMR, rynek wzrośnie zaledwie o 1,5 proc. rokrocznie do 233,5 mld zł. więcej na
100 panelistów
www.portalspozywczy.pl
1000 uczestników
FOTO: piotr waniorek / żelazna studio, materiały prasowe
Duży wzrost eksportu polskiej żywności Rynek wzrośnie jedynie o 1,5 proc.
wieczorna gala
5-6 listopada 2013 r., hotel Sheraton, Warszawa
20
LISTA
200
Polska potęgą jest i basta! To m a s z S t a r z y k , ekspert firmy Bisnode D&B Polska
Z
najduje to potwierdzenie w twardych danych liczbowych. W 2012 roku nie gdzie indziej tylko właśnie w Polsce zebrano ponad 127 tys. ton malin, co oznacza, że nasz kraj jest największym producentem tych owoców na świecie. Stało się to możliwe dzięki wyhodowaniu nowej odmiany, która przyjęła się w handlu. Jest mniej kosztowna, ponadto owocuje od sierpnia do pierwszych przymrozków, a więc wtedy, gdy w sprzedaży nie ma już popularnych odmian letnich. Jednocześnie na wzrost produkcji malin w Polsce także miały wpływ obowiązujące od blisko sześciu lat dopłaty do produkcji owoców miękkich w wysokości 400 euro na hektar. W efekcie kilkanaście tysięcy hektarów plantacji malin w latach 2004-06 rozrosło się w 2012 roku do 28 tys. Niezależnie od wszystkiego Polska ma wszelkie atrybuty, aby w najbliższych latach nie tylko utrzymać pozycję lidera, ale także powiększyć swój udział w rynku. Jednak producenci muszą obrać ścieżkę, którą wybrali producenci jabłek? Polscy sadownicy postawili na innowacyjność i zmianę całej infrastruktury. Inwestując i modernizując w sady, wprowadzają nowe odmiany. Uprawie jabłek sprzyjają doskonałe warunki meteorologiczne, w szczególności dotyczy to regionu warecko-grójeckiego – największego europejskiego zagłębia jabłoniowego – i województwa świętokrzyskiego – pełnego sadów owocowych. W Polsce tylko w zeszłym roku zebrano 2,9 mln ton jabłek, najwięcej w Europie. Blisko 60 proc. z nich to jabłka przemysłowe, które niemal w całości przerabia się na sok zagęszczony. Ten od
wielu lat cieszy się dużą renomą w Europie i znajduje rzeszę nabywców. Dzieje się tak, ponieważ zagęszczony sok z polskich jabłek charakteryzuje się wysoką jakością i doskonałym smakiem. Dodatkowo spory wpływ na rynek jabłek może mieć produkcja cydru. Ten produkt jest nowością na polskim rynku. Jednak doświadczenia innych państw z Unii Europejskiej, w tym głównie wyspiarskich, dowodzą, że cydr potrafi mieć znaczącą część udziału na rynku alkoholu. Produkcja cydru na masową skalę wpłynie na większe zapotrzebowanie na jabłka, a to przełoży się na wyższe ceny tych owoców, podnosząc opłacalność produkcji samych sadowników. Lwia część produkowanych w Polsce malin i jabłek znajduje swoich odbiorców za granicą. Trzeba wiedzieć, że na eksport w ostatnim roku trafiło 90 proc. z ponad 300 tys. ton wyprodukowanego w naszym kraju jabłkowego soku zagęszczonego i 90 proc. zebranych w Polsce malin. Ogółem w 2012 r. Polska sprzedała żywność o wartości 17,9 mld euro. W pierwszym półroczu br. eksport wzrósł o niemal 14 proc. W ostatniej dekadzie eksport wzrósł ponadczterokrotnie z 4,5 mld euro do 17,9 mld euro w 2012 r. Negatywnie na biznes warzywno-owocowy w Polsce mogą wpłynąć zawirowania związane z kwestionowaniem przez Rosjan jakości polskich produktów spożywczych. Zła prasa jest o tyle niepokojąca, że może uderzyć w cały polski sektor produkcji i przetwórstwa owoców i warzyw. Tylko w ubiegłym roku eksport do Rosji wzrósł o ok. 30 proc., a w tym roku także rośnie. Jest więc o co się martwić. Trudna sytuacja z eksportem polskich towarów do Rosji prowadzi jednak do kilku wniosków. Wiadomo, rynek rosyjski jest wielki,
chłonny i kwitnący, pomimo kryzysu w Europie daje ogromne możliwości rozwoju biznesu i ponadprzeciętne zyski. Dlatego już od kilku lat nasz eksport do Rosji rośnie znacznie szybciej niż do innych ważnych partnerów handlowych, chociażby tych z Unii Europejskiej. Polskie firmy produkujące mięso, a także owoce i warzywa, nie myśląc o wielkiej polityce, w ostatnich latach zarabiają krocie na współpracy z rosyjskimi partnerami. Wydaje się, że nawiązane relacje zaprocentują w przyszłości, bowiem zarówno Niemcy, Francuzi czy mieszkańcy Wielkiej Brytanii mocno ograniczyli zakupy. To, jak radziły sobie polskie firmy działające na rynku warzywno-owocowym, pokazuje nasz ranking. W przygotowanym zestawieniu największych firm specjalizujących się w produkcji i przetwórstwie warzyw i owoców uwzględniliśmy ponad 200 firm z szeroko pojętej branży producentów i przetwórców owoców i warzyw. Te podzieliliśmy na dwie grupy. Decydującym elementem była dostępność danych finansowych. Dane finansowe zabrane na potrzeby rankingu jasno pokazują, że polskie firmy owocowo-warzywne zdały egzamin ze zdolności adaptacyjnych w trudnym czasie dla światowej gospodarki. Te największe i najcenniejsze w sektorze spożywczym postawiły nie tylko na utrzymanie status quo, ale za swój strategiczny cel wybrały rozwój i zwiększenie udziału w rynku. Stwierdzenie to znajduje swoje potwierdzenie nie tylko w danych makroekonomicznych dla naszego kraju, lecz przede wszystkim w naszym rankingu. Zestawione podmioty wykazują się w średnim ujęciu zwiększonym przychodem. Łyżką dziegciu w beczce miodu jest fakt, że te same firmy jednocześnie wykazały się spadającym zyskiem. NR 3(32)
2013
FOTO: piotr waniorek / żelazna studio, SHUTTERSTOCK.COM
Polska w ostatnim roku wyrosła nie tylko na światowego lidera w produkcji malin, lecz także jest w czołówce produkcji jabłek w Unii Europejskiej. Polskie warzywa i owoce każdego roku podbijają kolejne rynki eksportowe.
Rynki zag
Biedronka bardziej niż telewwpływowa izja
raniczne
Niemcy –
stabilny
O finanso grup prodwaniu w Polsce ucenckich
Przemysł
mleczarski
Ukraińcy
partner
o polski
NR 1 (30)
walczą
Przemysł
rynek ml
2013
V Europejs Gospoda ki Kongres rcz w Katow y icach
mięsny
ZM Polon
us eka gra cz na ryn – nowy ku mięsa
NR 2 (31)
2013
1 867 96 1 10
Rozmow
a pol
Protekcjoityczna – Czesław Siek ierski: nizm zag Unii Europ raża ejskiej
NR 3 (32)
2013
(w tym 8% VAT) CENA 9,50 PLN
CENA 9,50 PLN NR 1(30) 2013 • PISMO PRODU
k
subskrybenci newsletterów
W
CENTÓ W PRZET WÓRCÓ
af t Food
s Polska
HANDL OWCÓ
Raport m
leczarski
WOJN
O SUROWA IEC
Dostęp do dobrego zdecyduj mleka o przyszłoe wielu m ści w Polsceleczarni
W
W HANDL OWCÓW
branżowy serwis gos pod zarządzając ej firm z bran arczy dedykowany kadrze ży żywnoś ciowej i han dlowej
PRZET WÓRC ÓW
prezes Kr
075 711 190 038 łączna liczb a odsłon
NR 3(32) 2013 PISMO PRODU CENTÓ
Kraf t stawiaFonods innowac a je Zoltán No vá
CENA 9,50 PLN
(w tym 8% VAT)
(w tym 8% VAT)
łączna liczb a użytkow ników
poz ost ałe por tal e:
Musimy zmienić filozofię
250 250 wyd awc a por tali bizn eso
RA NK
wyc h
IN G
INDEK S:
2345 67
INDE KS:
11:18:46
234 567
INDE KS:
234 567
Zamawiam prenumeratę Rynku Spożywczego 2013-02-08
h yc zn lic ch eta wy d ci rto sie i hu
NAJWIĘKSZ YCH MIĘSNYCH ZAKŁADÓW W POLSCE
(11 numerów) – 80 PLN (w tym 8% VAT) Ilość prenumerat
Prenumeratę chcę rozpocząć od numeru
Firma Adres pocztowy
Osoba zamawiająca Stanowisko
Kolportaż, prenumerata: tel. (32) 209 13 03 w. 151, fax (32) 356 76 50 kolportaz@ptwp.pl
Telefon Fax E-mail NIP Jestem płatnikiem podatku VAT i upoważniam PTWP SA do wystawienia faktury bez mojego podpisu
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez PTWP SA z siedzibą w Katowicach, przy ul. P. Ściegiennego 3, zgodnie z Ustawą z dnia 29.08.1997 r. o Ochronie Danych Osobowych (Dz. U. Nr 133 poz. 883).
Prenumeratorom gwarantujemy udział w konferencjach organizowanych przez Rynek Spożywczy
Wypełniony formularz prosimy przesłać faksem pod nr (32) 356 76 50 • Prenumeratę można zamówić również na stronie www.portalspozywczy.pl
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA 40-114 Katowice, ul. Ściegiennego 3, tel. 32/ 209 13 03, 258 11 98; fax 32/ 253 06 77 Prezes zarządu, dyrektor generalny: Wojciech Kuśpik, e-mail: wojciech.kuspik@ptwp.pl Nakład: 10 000 egz. Drukarnia: „Tolek”, Mikołów Redakcja: 00-695 Warszawa, ul. Nowogrodzka 47a, tel. 22/ 550 69 23, fax 22/ 550 69 26 e-mail: info@portalspozywczy.pl www.portalspozywczy.pl Redaktor naczelny: Łukasz Stępniak, tel. 22/ 550 69 23, tel. kom. 728 379 561, e-mail: lukasz.stepniak@portalspozywczy.pl
Zastępca redaktora naczelnego: Edyta Kochlewska, tel. 22/ 550 69 22, e-mail: edyta.kochlewska@portalspozywczy.pl Dziennikarze: Roman Wieczorkiewicz, tel. kom. 601 292 945, e-mail: roman.wieczorkiewicz@portalspozywczy.pl Łukasz Rawa, tel. kom. 669 484 154, e-mail: lukasz.rawa@portalspozywczy.pl Barbara Woźniak, tel. 22 550 69 23, e-mail: barbara.wozniak@portalspozywczy.pl Paweł Jachowski, tel. 22 550 69 23, e-mail: pawel.jachowski@portalspozywczy.pl Magdalena Brzózka, tel. kom. 601 446 054, e-mail: magdalena.brzozka@portalspozywczy.pl Paulina Mroziak, tel. 22/ 550 69 24 e-mail: paulina.mroziak@portalspozywczy.pl
Paulina Bełżecka, tel. kom. 668 193 245 e-mail: paulina.belzecka@portalspozywczy.pl Dział marketingu i reklamy: Tomasz Ruszkowski, tel. 32/ 209 13 03, e-mail: tomasz.ruszkowski@ptwp.pl Menedżer tytułu i portalu Rafał Sikora, tel. 32/ 209 13 03 w. 171, e-mail: rafal.sikora@ptwp.pl Dział kolportażu: Michał Wybraniec, tel. 32/ 209 13 03, e-mail: kolportaz@ptwp.pl Dział promocji: Agnieszka Jakubczyk, tel./fax 32/ 209 13 03, e-mail: promocja@ptwp.pl Studio graficzne: Jakub Tabor, tel. 32/ 209 13 03, e-mail: studio@ptwp.pl
NR 4(33)
2013
5-6
Wa listo rsz pad aw a, H a 2 0 ote l Sh 13 era ton
Największa konferencja dedykowana sektorowi spożywczemu oraz handlowemu w Polsce
KILKANAŚCIE SESJI TEMATYCZNYCH
Forum w liczbach:
2 dni, 13 debat, 100 panelistów, 1000 uczestników, wieczorna gala I Dzień
II dzień
(5 listopada 2013 r.)
• Patriotyzm gospodarczy czy już protekcjonizm – sektor spożywczy w polityce krajów UE • Przemysł spożywczy i handel pod presją globalnych zmian w trendach żywieniowych • Biznes i technologie – innowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem branży FMCG • Polskie firmy rodzinne – potencjał i kierunki rozwoju • Przemysł mleczarski w Polsce – nowe wyzwania w nowych realiach gospodarczych • Innowacyjność w branży mięsnej – przyszłe kierunki rozwoju sektora • Ograniczenie kosztów – klucz do sukcesu w biznesie produkcyjnym i handlowym Sponsor Główny:
Partnerzy:
(6 listopada 2013 r.)
• Handel detaliczny i hurtowy w Polsce – możliwe scenariusze rozwoju rynku • Forum nowych technologii. E-commerce, płatności bezgotowkowe, technologie mobilne • Dyskonty – wpływ formatu na handel i przemysł spożywczy w Polsce • Współpraca na linii dystrybucja-dostawcy. Ograniczanie strat w łańcuchu dostaw • Multi-channel – efektywne strategie sieci handlowych na polskim rynku • Convenience – globalny trend w Polsce
r.