4
2015 kwiecień nr 4
ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)
kwiecień 2015 cena 10 zł (w tym 8% VAT) nr indeksu 365394
temat numeru
Moc nowości na targach
Sima www.farmer.pl nr indeksu 365394
Agrotechnika
Aktualności
Zwalczanie słodyszka rzepakowego
Czas ubezpieczyć uprawy
ferma
Opłacalne żywienie tuczników
edytorial farmera
Wojciech Denisiuk
redaktor naczelny Farmera
Jak zadbasz, tak zbierzesz Sezon agrotechniczny wkracza w najbardziej intensywną fazę. W kwietniu przede wszystkim trzeba zadbać o rzepak ozimy i tej tematyce poświęcamy dużą część aktualnego wydania „Farmera”. Podpowiadamy, jak zwalczyć słodyszka i zapewnić roślinom prawidłowe odżywianie. Co prawda, ostatni sezon nie rozpieszczał finansowo producentów rzepaku, ale nadchodzą sygnały, że w tym roku zasiewy i zbiory rzepaku w Europie mogą być mniejsze, co pozwala mieć nadzieję, że ceny będą stabilniejsze i bardziej korzystne. Również zima obeszła się łagodnie z plantacjami – rośliny są w wyjątkowo dobrej kondycji. Zatem szanse na wysokie plony stają się bardzo realne. Dobrze rokują także zboża, którym również trzeba poświęcić szczególną uwagę – właśnie teraz budują podstawy pod ostateczny plon.
Poruszamy też temat roślin strączkowych, które za sprawą wymogów zazielenienia przeżywają renesans. Nie zapominamy o kukurydzy i ziemniakach, których produkcja – wiele na to wskazuje – może stać się znów opłacalna. Polecamy też temat numeru poświęcony nowościom maszynowym zaprezentowanym podczas targów Sima w Paryżu. Patrząc na liczbę nowych propozycji, aż trudno uwierzyć, że ta branża przeżywa kryzys spowodowany spadkami sprzedaży. Oczywiście, kwietniowe wydanie obfituje w szereg innych ciekawych i potrzebnych artykułów, np. dających odpowiedź na pytanie, jak opłacalnie prowadzić tucz świń. Jednak w najbliższym czasie przede wszystkim życzę Wam, Drodzy Czytelnicy, wraz z całą redakcją „Farmera”, abyście zbliżające się święta Wielkiej Nocy spędzili w spokoju, szczęściu i w rodzinnej atmosferze.
k w i e c i e ń
2 0 1 5
f a r m e r
3
Moc nowości na targach adres redakcji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl redaktor naczelny: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl ZASTĘPCY redaktorA naczelnego: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl zespół redakcyjny: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Aleksandra Kopka: aleksandra.kopka@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl Kamil Karkowski: kamil.karkowski@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl stała współpraca: Tomasz Roszkowski Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Tomasz Piotrowski: tomasz.piotrowski@farmer.pl dział marketingu i reklamy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus; aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09 menedżer tytułu: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl kolportaż i prenumerata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05;
Sima
38
temat numeru
stałe działy farmera 12 wiadomości
tel. kom. 696 402 991; violetta.bilinska@farmer.pl
32 farmer poleca
Na poczcie i u listonosza można zamówić prenumeratę na kwartał: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał.
34 farmer.pl 36 Sonda 37 o tym się mówi 50 kontrakty 54 agronowości
prenumerata zagraniczna: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
56 agrowydarzenia
wydawca: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT
180 technika wydarzenia
178 technika nowości 215 serwis maszyn
Prezes: Wojciech Kuśpik ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77
269 co mi leży na wątrobie? 270 kuchnia
studio graficzne: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 Skład: Karina Chrapka, Dariusz Dworakowski, Marcelina Luks, Szymon Rybka KOREKTA: Jolanta Goryczka okładka: Studio PTWP druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Nakład: 17 000 egz. Oddano do druku: 20.03.2015 r. ogłoszenia drobne bezpłatne Tylko dla rolników: tel. 22 550 69 03 zdjęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
272 relaks z farmerem 273 kącik małego farmera 53 ceny
274 ogłoszenia drobne
spis treści 6 14 20 24
28
Rolnik kontra komornik
Regionalne konferencje Farmera Sezon ubezpieczeń otwarty Jaki kredyt na zakup ziemi? Pieniądze to możliwość działania
agrotechnika
74
Gdy rzepak rozkwitnie
86
Dobry stan ozimin
58 Sezon pod znakiem słodyszka 64 Słodyszek rzepakowy bezkarny? 70 Przygotuj rzepak na stres 82 Najefektywniejsze programy ochrony rzepaku 92 Mieszaniec lepszy na każdym polu 98 Jaka agrotechnika, takie zachwaszczenie 102 Ocena skuteczności działania herbicydów 105 Obniżona dawka herbicydu 108 Odczepić przytulię 112 T-2 w zbożach ozimych 120 Poszukiwanie źródeł odporności na rdzę żółtą 122 Rdza żółta nabiera znaczenia 124 Aby zboże nie wyległo 126 Magnez doglebowo czy nalistnie? 130 Odchwaszczanie owsa i pszenżyta jarego 133 Pielęgnacja i zbiór grochu 137 Nawożenie kukurydzy w technologii Yara 140 Dzielić dawki herbicydów? 144 Powschodowe odchwaszczanie kukurydzy 150 Mączka mięsno-kostna pod kukurydzę kiszonkową 156 Wiosenne stosowanie nawozów wapniowych 160 Sadzeniaki też zaprawiamy 163 Odchwaszczanie ziemniaka przed wschodami 168 Czy uprawa ziemniaka ma przyszłość? technika rolnicza
186
Farmtrac, Ursus czy Zetor?
217 Ferma
232
Zalecenia na okres poporodowy
182 W laboratorium jak na polu 184 Uszyte na miarę 190 Sprawdzona w akcji 194 Siew pod linijkę 200 Metamorfoza opryskiwacza 204 W pokos i na pryzmę 208 Mocne kompakty 210 Dynashift czy Dyna – co wybrać? 212 Ważna nie tylko cena siewnika 214 Ostrożności nigdy za wiele budownictwo materiały budowlanie
266 Z czego budować?
5
Prawo uprawnienia komorników
Rolnik
kontra komornik
Większość inwestujących w rozwój gospodarstw jest obciążona kredytami, które w okresach dekoniunktury mogą być przyczyną utraty płynności finansowej, a w konsekwencji zainicjowaniem spraw egzekucyjnych przeciwko rolnikom. W takiej sytuacji warto znać uprawnienia zarówno komornika, jak i własne – jako dłużnika – tak aby w razie potrzeby móc szybko i adekwatnie zareagować, w razie gdyby komornik podejmował nieodpowiednie działania.
P
Te k s t : a d w . A n n a S z a j n a - O l s z ow y Zdjęcia: shutterstock
odstawę działalności komorników sądowych stanowią w szczególności: ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji oraz ustawa z dnia 17 listopada 1964 r., tj. Kodeks postępowania cywilnego (zwana dalej k.p.c.). Zgodnie z przywołanymi regulacjami komornik jest organem egzekucji sądowej, który jest powiązany z władzą sądowniczą. Powyższe oznacza, iż komornik podlega orzeczeniom sądu i prezesowi sądu rejonowego, przy którym działa. Warto przy tym mieć świadomość, że komornik sądowy wykonując swoje zadania, posiada status funkcjonariusza publicznego, co oznacza, iż z jednej strony korzysta na gruncie polskiego prawa karnego ze szczególnej ochrony prawnej, ale jednocześnie podlega szczególnej odpowiedzialności karnej w razie np. przekroczenia przez niego uprawnień czy też niedopełnienia obowiązków. Ponadto sprawowanie obowiązków przez komornika zaliczane jest do kategorii zawodów zaufania publicznego, z czym wiąże się przynależność do samorządu zawodowego i co również łączy się z dodatkowymi prawami, ale i obowiązkami (m.in. odpowiedzialność dyscyplinarna, powinności etycznego działania). 1 W celu zagwarantowania sprawnej egzekucji komornik sądowy korzysta z uprawnienia do stosowania środków przymusu, co pozwala klasyfikować komornika jako organ władzy publicznej występujący w imieniu państwa.
Różnica między komornikiem a windykatorem 1
Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji. Komentarz, Świeczkowski J. (red.), Banasik P., Dziewulska M., Kuczyński G., Machnikowska A., Powałowski A., Stelina J. LEX, 2012.
28
f a r m e r
W tym miejscu warto dokonać jasnego rozgraniczenia pomiędzy komornikiem a windykatorem, gdyż w opinii wielu osób te dwa pojęcia są utożsamiane, podczas gdy różnice pomiędzy nimi są bar-
k w i e c i e ń
2 0 1 5
dzo istotne. Chcąc wyjaśnić kim jest windykator, a kim komornik sądowy, należy przede wszystkim zaznaczyć, iż działają oni na różnych etapach dochodzenia roszczeń przez wierzycieli. Wierzyciel ma bowiem możliwość wyboru drogi dochodzenia jego roszczeń, to znaczy – może on podjąć działania na ścieżce sądowej, jak i pozasądowej. Jeżeli wierzyciel zdecyduje się na odzyskanie swoich należności bez udziału sądu, to wtedy właśnie może zlecić odzyskanie długu windykatorowi. Zasadniczo windykatorzy mają ograniczone uprawnienia i poza podejmowaniem działań zmierzających do zawarcia ugody z dłużnikiem, tj. wysyłaniem mu wezwań do zapłaty i mobilizowaniem go do zapłaty długu, nie mogą podejmować innych czynności. W szczególności windykator nie może: zajmować lub spisywać majątku dłużnika, wejść do mieszkania dłużnika bez jego zgody, rozmawiać o fakcie jego zadłużenia z innymi osobami, rozpowszechniać informacji o długu w miejscu pracy dłużnika, naruszać dóbr osobistych i godności osobistej dłużnika, np. zastraszać, grozić, nękać, używać siły. W sytuacji gdy podejmowane przez firmy windykacyjne czynności nie przynoszą rezultatu, wierzyciel może wystąpić na drogę postępowania sądowego, a następnie po jego zakończeniu oraz uzyskaniu tytułu wykonawczego, może w dalszej kolejności zainicjować działanie komornika sądowego, składając stosowny wniosek o wszczęcie egzekucji. Oczywiście wierzyciel może skorzystać z wyboru drogi sądowej od razu, nie poprzedzając jej działaniami pozasądowymi i nie angażując uprzednio firm windykacyjnych.
Uprawnienia komornika sądowego
Niewątpliwie komornik sądowy jako funkcjonariusz publiczny posiada znacznie szerszy zakres kompe-
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
kontrakty
Pszenica Matif
Pszenica CBOT
Pszenica CBOT
Kukurydza Matif
(Morze Czarne)
13 III 2014
13 III 2014
13 III 2014
13 III 2015
13 III 2015
13 III 2014
13 III 2015
13 III 2015
790 zł/t
732 zł/t
1189 zł/t
682 zł/t
Surowce rolne drożeją w Europie Za oceanem zboża i oleiste nadal traciły na wartości.
Te k s t : To m a s z Ro s z kow s k i
50
f a r m e r
W
ostatnim miesiącu doszło do wyraźnego rozdźwięku w notowaniach zbóż i oleistych po obu stronach Atlantyku. W USA wymienione surowce potaniały o 2-4 proc., natomiast na giełdzie w Paryżu zwyżki w tym czasie wyniosły 2-7 proc. Z pewnością duże znaczenie w tak rozbieżnych tendencjach cenowych w tym okresie miało silne osłabienie się euro wobec dol. (ok. 8 proc.), co spowodowało, że surowce z Europy stały się bardziej konkurencyjne w stosunku do amerykańskich w handlu międzynarodowym. Zaowocowało to chociażby podniesieniem w ostatnim raporcie USDA prognozy eksportu pszenicy z obszaru Unii Europejskiej o kolejne 0,5 mln t do 31,5 mln t w tym sezonie, co tylko umacnia UE jako lidera światowego eksportu tego ziarna (pierwszy raz w historii). Pojawiły się pierwsze wstępne prognozy produkcji zbóż i oleistych w nadchodzącym sezonie. Zapowiadane zbiory na świecie mają być niższe o 2-5 proc. w przypadku pszenicy, kukurydzy i rzepaku. Natomiast w UE-28 spadek produkcji ma być znacznie większy – od 4,5 proc. pszenicy
k w i e c i e ń
2 0 1 5
do nawet 12 proc. w przypadku rzepaku (czyt. poniżej). Wydaje się, że to jest drugi czynnik, który wpływał na lepsze zachowanie się cen surowców rolnych w Europie. Na początku kwietnia pojawi się pierwszy raport po zimie o kondycji plantacji pszenicy ozimej w USA. Biorąc pod uwagę fakt, że zima w USA w tym roku była ostra (już w listopadzie ub.r. silne mrozy bez wystarczającej okrywy śnieżnej), dane mogą zaskoczyć i wpłynąć na znaczną zmienność cen tego ziarna na światowych giełdach.
Zboża
Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w raporcie opublikowanym 26 lutego br. podniosła prognozę globalnej produkcji zbóż w obecnym sezonie 2014/15 do historycznie rekordowego poziomu 2 006 mln t (2 002 mln t w prognozie z lutego i 2 001 mln t w sezonie poprzednim). Jednocześnie podniesiono globalną prognozę zużycia, w związku z tym oczekiwane zapasy końcowe mają spaść w stosunku do raportu styczniowego o 1 mln t, do 431 mln t. O 2 mln t podwyższono prognozę światowych zbiorów pszenicy, do rekordowego poziomu 719 mln t. Wzrost oczekiwań produkcji
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
agrotechnika rzepak
Łuszczyny uszkodzone przez szkodniki stają się bardziej podatne na infekcje szarą pleśnią i czernią krzyżowych
Najefektywniejsze programy
ochrony rzepaku W Te k s t i z d j ę c i a : A n n a K o b u s
Prawidłowo skomponowany wiosenny program ochrony rzepaku zapewni uzyskanie wymiernych korzyści w postaci uratowania znacznej części plonu wytworzonego przez rośliny. 82
f a r m e r
k w i e c i e ń
2 0 1 5
latach 2009-2013 w Oddziale Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego (IOR – PIB) w Sośnicowicach przeprowadzono badania ponad 20 wariantów stosowania insektycydów i ich mieszanin z fungicydami, analizując ich skuteczność działania. Naukowcy: dr Gustaw Seta, mgr Krzysztof Płonka, mgr Anna Gałuszka przeprowadzili w tym kierunku szereg ścisłych doświadczeń poletkowych. Badania prowadzone były na odmianie Digger. W doświadczeniu wykorzystano następujące insektycydy: • pyretroidy: Bulldock 025 EC (beta-cyflutryna), Fury 100 EW (zeta-cypermetryna), • z grupy eterów arylo-propylowych: Trebon 30 EC (etofenproks), • neonikotynoidy – Mospilan 20 SP (acetamipryd),
c o d z i e n n e
• neonikotynoidy z pyretroidem – Proteus 110 OD (tiachlopryd, deltametryna), • fosforoorganiczne – Pyrinex 480 EC (chloropiryfos). Opryski wykonywano zgodnie z sygnalizacją, po wystąpieniu szkodników na plantacji i w zależności od stwierdzonego gatunku stosowano je: • w fazie ruszania wegetacji roślin (BBCH 50) (zabieg T1); • pąkowania (BBCH 55) (zabieg T2); • pełni kwitnienia – 50 proc. kwiatów na głównym kwiatostanie było otwartych, a starsze płatki opadały (BBCH 65) (zabieg T3). Insektycydy stosowano w mieszaninach z fungicydami, w celu jednoczesnej ochrony łuszczyn przed szkodnikami oraz chorobami grzybowymi. W terminie T3 insektycyd Pyrinex 480 EC (którego substancją czynną jest fosforo-
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
TECHNIKA ROLNICZA budżetowe ciągniki kompaktowe
Farmtrac, Ursus czy Zetor? Te k s t : W o j c i e c h D e n i s i u k , Ka m i l Ka r kow s k i Zdjęcia: materiały informacyjne producenta
Każdy, kto szuka nowego, niedrogiego ciągnika o mocy ok. 80 KM, na pewno konfrontuje ze sobą oferty Zetora Majora 80, Farmtraca 675 DT i Ursusa C-380. Okazuje się, że zaskakująco dużo te ciągniki łączy.
U
rsus C-380 pojawił się na polskim rynku stosunkowo niedawno i z pewnością może tylko pozazdrościć popularności, jaką w latach 2011 i 2012 cieszył się Farmtrac 675 DT i jaką w ciągu 2 lat obecności na rynku zyskał Zetor Major 80. Jednak jeśli wziąść pod uwagę zbliżone parametry i ceny wspomnianych modeli
186
f a r m e r
k w i e c i e ń
2 0 1 5
maszyn, każda z nich w tym roku ma podobne szanse w walce o tytuł najbardziej popularnego modelu ciągnika o mocy ok. 80 KM.
Zbliżone ceny
Tym, co łączy konfrontowane ciągniki, oprócz zbliżonych podzespołów, jest również ich cena. Najtańszą propozy-
c o d z i e n n e
cją w naszym zestawieniu jest Farmtrac 675 DT. Za podstawową wersję ciągnika zapłacimy 98,9 tys. zł (wszystkie kwoty podane w artykule są cenami katalogowymi netto). Standardowy model Ursusa C-380 kosztuje 99,6 tys. zł. Ten sam model Ursusa w wersji M, cechujący się szybszą przekładnią 40 km/h, to wydatek o 9 tys. zł
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
f erma
w fermie: Wszystko dla produkcji zwierzęcej
218 Targi Ferma 2015 w nowej odsłonie Żywienie krów
224 Dlaczego nie wyjadają? Wyposażenie obory
Wyposażenie chlewni
244 Optymalny mikroklimat to dobre wyniki Walka z afrykańskim pomorem świń
247 Nowe wnioski i plany na temat ASF Stado podstawowe
228 Przez drabinę do stołu
250 Inne spojrzenie na wybór loszek
Okres poporodowy
Soja w żywieniu zwierząt
232 Zalecenia na okres poporodowy Żywienie
236 Kukurydza kiszonkowa niejedno ma imię Nowoczesna obora
238 Obora inna niż wszystkie Choroby krów
240 Środowiskowe uwarunkowania kulawizn
254 Soja ma potencjał Żywienie świń
258 Jaka pasza, takie wyniki Nanotechnologia w rolnictwie
262 Czas na nanosrebro
ferma
okres poporodowy
Zalecenia na okres poporodowy
Te k s t i z d j ę c i a : Ł u ka s z G ł u c h ow s k i
W ostatnim Farmerze pisaliśmy o postępowaniu w czasie porodu. W tym numerze postaramy się przedstawić zalecenia dotyczące okresu poporodowego, w czasie którego krowa wchodzi w laktację, osiąga szczyt wydajności, a „w międzyczasie” powinna powtórnie zajść w ciążę. ajważniejszy cel na okres poporodowy, który umownie trwa ok. 90 dni, to nie dopuścić do wystąpienia u krowy schorzeń metabolicznych. Cel ten osiągniemy głównie poprzez odpowiednie żywienie i suplementację dodatkami zapobiegającymi wystąpieniu wspomnianych schorzeń. Bez osiągnięcia tego założenia trudno będzie wykonać kolejne cele – szybko zacielić krowę oraz zmobilizować ją do produkcji jak największej ilości mleka w jak najdłuższym szczycie laktacji.
N
232
f a r m e r
k w i e c i e ń
2 0 1 5
Pokrycie wymagań
Coraz częstsze przykłady pokazują, że można powadzić stado krów rasy HF w taki sposób, aby osiągnąć wysoką wydajność oraz dobre parametry rozrodu. W czym więc tkwi problem, lub problemy, przez które HF-y są uznawane za chorowite mlecznice o słabych wskaźnikach rozrodu? Nie bez przyczyny bydło rasy HF zdominowało hodowlę nastawioną na produkcję mleka. Żadna krowa nie wyprodukuje tylu kg białego surowca, co czarno-biała mlecznica. Jednak selekcja w kierunku wysokich wyników produkcyjnych zaowocowała wytworzeniem bardzo wymagających zwierząt.
c o d z i e n n e
Bardzo zaawansowana i wydajna maszyna nie popracuje długo w słabych warunkach na paliwie marnej jakości. Prędzej czy później coś się zepsuje. Podobnie krowa rasy HF, bez zapewnienia jej odpowiednich warunków utrzymania oraz żywienia na odpowiednim poziomie nie wyprodukuje dużej ilości mleka, jednocześnie zachowując zdrowie. A jakiekolwiek problemy zdrowotne odbijają się najpierw na organach najmniej potrzebnych zwierzęciu do przetrwania, a najbardziej związanych z produkcyjnością: wymieniu i układzie rozrodczym.
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l