R Z E PA K OZIMY Z NAMI ZYSKUJESZ
SK UJ Y Z Z A T ER
ESZ
IE N J Ó W D PO
+ 10% = 1,65 mln nasion = wysiew na 3,3 ha
MARATHON F1 MERCEDES F1
POPULAR F1 SHREK F1 MENTOR F1
LIPiec 2015 cena 10 zł (w tym 8% VAT) nr indeksu 365394
PROMOCJA!
7
+10%
2015 LIPiec nr 7
ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)
temat numeru
Polecane odmiany
rzepaku
NOWOŚĆ
NOWOŚĆ
NOWOŚĆ
STOP KILE KAPUSTNYCH
www.farmer.pl nr indeksu 365394
w w w. r a p o o l . p l
Aktualności
technika
Debata przedżniwna Maszyny
– prognozy cen zbóż
do uprawy pożniwnej
edytorial farmera
Wojciech Denisiuk
redaktor naczelny „Farmera"
Warto mieć wizje Ze smutkiem żegnamy jednego z ludzi, którzy tworzyli historię i pracowali na sukces „Farmera”. Nie znałem osobiście Pana Macieja Cegłowskiego, który jako członek redakcji, a także redaktor naczelny związany był z pismem przez kilkanaście lat. Wiem jednak, że był to człowiek z wizją. Potrafił wyczuć aktualne trendy i wyjść im naprzeciw. W 1996 r. przyczynił się m.in. do zmiany tytułu z ówczesnego „Młodego Rolnika” na aktualnego „Farmera”, dążąc do tego, aby czasopismo było łatwo rozpoznawalne również w odbiorze międzynarodowym. Zupełnie jakby blisko 20 lat temu przewidział, że polskie rolnictwo zmierzać będzie w kierunku, jaki wyznaczyli farmerzy z Europy Zachodniej – gospodarstwa staną się większe i bardziej nowoczesne. Nasuwa się jednocześnie refleksja, że „Farmer” w swojej już 84-letniej historii za-
wsze miał szczęście do ludzi z pasją i wizją. Kilkakrotnie zmieniała się nazwa, format, częstotliwość wydań, jednak zawsze twórcze wizje popychały nas do rozwoju i wychodzenia naprzeciw oczekiwaniom czytelników. Wiele konkurencyjnych tytułów już od dawna nie istnieje, a „Farmer” ma się coraz lepiej i jest jednym z najchętniej czytanych wydawnictw rolniczych. Dzięki wizjonerom związanym z naszym tytułem powstała strona internetowa Farmer.pl, która stanowi obecnie podstawowe źródło informacji dla rolników i osób związanych z tą branżą. Nowym wyzwaniem, na które jest również ogromne zapotrzebowanie branży, są liczne konferencje od kilku lat cyklicznie organizowane przez redakcję „Farmera”. Myślę, że wszyscy, którzy już odeszli, a los „Farmera” był zawsze bliski ich sercu, patrzą teraz „z góry” z dumą, radością i zaskoczeniem na nasze wspólne dzieło.
Z głębokim żalem informujemy, że w wieku 71 lat odszedł od nas
śp. Maciej Cegłowski Znakomity dziennikarz i nasz dobry kolega, pełniący funkcję redaktora naczelnego naszego tytułu w latach 1985-1993. W 1991 r. wygrał konkurs na stanowisko dyrektora Państwowego Przedsiębiorstwa Wydawniczego „Rzeczpospolita”, lecz pozostał w składzie „Farmera” do 2005 r. Przez tych, którzy go znali, zostanie zapamiętany jako wizjoner nowoczesnego dziennikarstwa, wspaniały felietonista i najdowcipniejszy człowiek na świecie.
Łączymy się w żalu po Jego śmierci z Rodziną. Zespół redakcyjny miesięcznika „Farmer” i portalu Farmer.pl
adres redakcji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl redaktor naczelny: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl ZASTĘPCY redaktorA naczelnego: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl zespół redakcyjny: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Aleksandra Kopka: aleksandra.kopka@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl Kamil Karkowski: kamil.karkowski@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl stała współpraca: Tomasz Roszkowski Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Tomasz Piotrowski: tomasz.piotrowski@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl dział marketingu i reklamy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus; aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09 menedżer tytułu: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl kolportaż i prenumerata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05; tel. kom. 696 402 991; violetta.bilinska@farmer.pl
Polecane odmiany rzepaku
26
temat numeru 26 28 32 38
Trudny wybór odmiany Ranking odmian rzepaku Rzepak z listy odmian zalecanych Zalecenia odmianowe firm
stałe działy farmera 6 Wiadomości 22 Farmer Poleca 23 Farmer.pl 24 Sonda
Na poczcie i u listonosza można zamówić prenumeratę na kwartał: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał.
25 O tym się mówi 44 Kontrakty 48 AgronowoścI 49 Agrowydarzenia 92 Technika nowości
prenumerata zagraniczna: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
94 Technika wydarzenia 129 Gadżety
wydawca: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT
131 Ferma 165 Co mi leży na wątrobie
Prezes: Wojciech Kuśpik ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77
166 Kuchnia 168 Relaks z Farmerem
studio graficzne: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 Skład: Karina Chrapka, Dariusz Dworakowski, Marcelina Luks, Szymon Rybka KOREKTA: Jolanta Goryczka okładka: Studio PTWP druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Nakład: 17 000 egz. Oddano do druku: 18.06.2015 r. ogłoszenia drobne bezpłatne Tylko dla rolników: tel. 22 550 69 03 zdjęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
169 Kącik małego Farmera 47 ceny
170 Ogłoszenia drobne
Konferencja „Farmera”: Nowoczesna produkcja – świnie
spis treści 12 Zboża nieco mniej, ale cena nie większa 14 Kup pan Elewarr
7 18
Prawne aspekty siewu z własnych zbiorów
agrotechnika
52 54 55 56 57 58 60 70 72 76 78 80 82 84 88
Pola klasy S Aura wymusza zmiany Panorama pól – Timac Agro Oferta Danko na jesień i wiosnę Cenne mikrogranule Dobry znajomy w nowej roli Bayer SeedGrowth – nowa strategia zaprawiania Odmiany tolerancyjne na kiłę Przedwschodowe odchwaszczanie rzepaku ozimego Wapnowanie pod rzepak Uprawa pożniwna kontra zerowa Stan upraw roślin bobowatych Chwościk – coroczny problem w buraku cukrowym Wymagania jakościowe zbóż konsumpcyjnych Dziesięć błędów w uprawie zbóż ozimych
technika rolnicza
64
Zboża zebrane – czas nawozić rzepak
96 Opolagra 2015 – sukces w pełnym słońcu 97 Rolniczy weekend w Sielinku 98 Maszyny zielonkowe 108 Agregaty do uprawy pożniwnej 114 Czym podać zboże? Przenośniki do ziarna 120 Cenne raporty – system Tronik 122 Najpopularniejsze używane prasy zwijające 126 Nowa stara „czeszka” – remont przyczepy
131 Ferma
kombajnisty 102 ABC – ustawienia kombajnu
137 Narzędzia pomocne w wykrywaniu rui
5
CO DALEJ Z ELEWARREM?
Kup pan Elewarr Te k s t : M a r z e n a P o k o r a - K a l i n o w s k a Z d j ę c i a : Wo j c i e c h D e n i s i u k , Wo j c i e c h Ko n i e c z n y, m a t e r i a ł y p r a s o w e / E l e w a r r
Jaka przyszłość czeka Elewarr? Czy spółka jest niepotrzebna, a jej likwidacja zalecana przez NIK jest uzasadniona? Rząd postanowił, że ARR odda spółkę pod zarząd Ministerstwa Skarbu Państwa. Dalsza droga jest łatwa do przewidzenia: prywatyzacja. Nie wiadomo tylko, czy MSP będzie skłonne utworzyć najpierw holding spożywczy.
O
tym, że dobrze jest kiedy indziej zboże kupić, a kiedy indziej sprzedać, wiedział – za sprawą doradcy, ale jednak – nawet Nikodem Dyzma. Miał też świadomość, że między tymi okresami trzeba zboże przechować, co kosztuje i wymaga magazynów, i że dobrze różnicować przy tym, czy sprzedaje się w kraju czy za granicę – bo to i odpowiada się za wyżywienie swoich obywateli, i wpływając na ceny, stymuluje rozbudzenie życia gospodarczego w kraju. Od czasów międzywojnia oczywiście sytuacja się zmieniła, ale pozostały główne potrzeby i obowiązki z nią związane. Zboże trzeba skupić, trzeba przechować i sprzedać w odpowiednim czasie, najlepiej z zyskiem. Mając magazyny, można też świadczyć usługi przechowywania dla podmiotów komercyjnych oraz Agencji Rezerw Materiałowych. I w tym celu od 1992 roku działa Elewarr Sp. z o.o., która jak sama się definiuje na swojej stronie internetowej, „jest samodzielnym podmiotem gospodarczym ze 100%-owym udziałem Agencji Rynku Rolnego”.
Likwidować?
To samookreślenie nie jest nieistotne: charakter spółki ma znaczenie przy rozstrzygnięciu, czy podlega ona ustawie
14
f a r m e r
l i p i e c
2 0 1 5
c o d z i e n n e
kominowej. Bo właśnie przekroczenie i omijanie jej zasad NIK podniosła wobec Elewarru po kontroli w 2011 roku i ponowiła ostatnio. A miało to skutki zasadnicze. Teraz ich nie ma. W 2011 r. NIK stwierdziła, że członkom Zarządu Spółki przyznano wynagrodzenia w kwotach przekraczających limity dozwolone w ustawie kominowej. Łączna kwota wynagrodzeń nienależnie pobranych wyniosła 1 401,8 tys. zł. W lipcu 2013 roku natomiast opublikowano zapis rozmowy Władysława Łukasika, byłego prezesa ARR, i Władysława Serafina, szefa Kółek Rolniczych. Nepotyzm, niegospodarność, prywata i buta spółek podległych ARR, ujawnione w szczerej rozmowie panów Władysławów, doprowadziły do dymisji ministra Marka Sawickiego. W listopadzie 2013 roku prokuratura skierowała do sądu akt oskarżenia: Lucjan Zwolak, będąc zobowiązany do nadzoru nad spółką Elewarr podlegającą pod ARR, przekroczył swoje uprawnienia w ten sposób, że działając w celu osiągnięcia korzyści dla Andrzeja Śmietanko, poprzedniego prezesa, tak aby umożliwić mu dalsze pobieranie wynagrodzenia z pominięciem ustawy kominowej, zatwierdził nowy re-
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
kontrakty
Pszenica Matif 12 VI 2014
Pszenica CBOT 12 VI 2015
747 zł/t
Kukurydza Matif 12 VI 2014
12 VI 2014 12 VI 2015
687 zł/t
12 VI 2015
676 zł/t
Karuzela nastrojów Ostatni miesiąc, podobnie jak poprzedni, charakteryzował się podwyższoną zmiennością cen zbóż i oleistych na światowych giełdach.
Te k s t : To m a s z Ro s z kow s k i
44
f a r m e r
l i p i e c
na rynku surowców trwa
O
statnie cztery tygodnie na światowych giełdach zbóż i oleistych były bardzo zmienne. Już koniec poprzedniego okresu (połowa maja) zapowiadał ciekawe wydarzenia na rynkach surowców (7-proc. wzrost ceny pszenicy na giełdzie w Chicago w jeden dzień). Tak też było. Silne wzrosty cen pszenicy ze znaczną korektą notowań w trakcie utrzymały się prawie do końca pierwszej dekady czerwca, po czym ponownie doszło do spadku cen. Ta istna karuzela nastrojów spowodowana była mieszanką na przemian pojawiających się informacji na rynku. Zagrożenia suszą, powodzie, a nawet mróz oraz zjawisko El Nino (opisane w komentarzu w poprzednim miesiącu) i pojawiające się nowe prognozy produkcji powodowały silne wzrosty i spadki cen z dnia na dzień. Już późną jesienią ub.r. mówiło się głośno, że w nadchodzącym sezonie 2015/16 zbiory zbóż będą niższe od rekordowego sezonu 2014/15. Jednak ostatnie raporty wykazują poprawę światowego bilansu. Z jednej strony ośrodki analityczne wprowadzają ostatnie korekty w bilansie globalnych zbiorów zbóż i oleistych w mijającym sezonie 2014/15 – w większości in plus. Z drugiej strony podnoszą
2 0 1 5
własne prognozy sprzed miesiąca dotyczące światowych zbiorów w nowym sezonie 2015/16. Prognozowany globalny bilans zbóż i oleistych w nadchodzącym sezonie nie jest już o tyle gorszy, jak sądzono jeszcze 2-3 miesiące temu. W sumie nie był to łatwy czas dla uczestników rynku. W okresie 15 maja-12 czerwca br. najlepiej zachowywały się surowce notowane na paryskiej giełdzie Matif. Kukurydza i rzepak praktycznie odrobiły straty z poprzedniego okresu (wzrost cen o 5-6 proc.), a pszenica zniwelowała poprzednią zniżkę o połowę (wzrost ceny ponad 3 proc.). Liderem rynku była kanadyjska canola, której cena po wzroście o prawie 7 proc. osiągnęła najwyższą wartość od ponad roku. Bezpośrednią przyczyną wzrostu notowań canoli był mroźny weekend, który spowodował uszkodzenie ok. 10 proc. plantacji i konieczność przesiewów. Tym razem słabiej wypadły notowania surowców na giełdzie w Chicago (1-3 proc. spadki cen), jednak należy pamiętać, że w poprzednim okresie sytuacja była odwrotna.
Zboża
Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w raporcie opublikowanym 28 maja ponownie podniosła prognozę
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
f er m a
w fermie: Krowy
Wystawy hodowlane
132 Nowości 133 Wydarzenia
150 Czempiony z Sielinka
Produkcja wołowiny
152 20 lat pracy nad specjalizacją weterynarii i produkcją świń
134 Wołowina „od widelca do zagrody”
Jubileuszowa „Pejsakówka”
Rozród bydła
Stado podstawowe
137 Narzędzia pomocne w wykrywaniu rui
154 Właściwa struktura stada loch
Organizacja bazy paszowej
Rynek prosiąt
140 Zaczynamy od obrotu i struktury stada
156 Ile kosztuje produkcja prosiąt?
Rozród bydła
Zwalczanie much
144 Gdzie leży problem w rozrodzie krów mlecznych?
159 Skrzydlaty problem
Świnie
Żywienie świń
148 Nowości 149 Wydarzenia
162 Rola wody w produkcji trzody
ferma
Rynek prosiąt
Ile kosztuje
Te k s t : d r M a r i a n K a m y c z e k , I Z P I B Z D P aw ł ow i ce Zdjęcia: Iwona Dyba
produkcja prosiąt?
Szansą dla producentów prosiąt na przetrwanie trudnych okresów na rynku jest cięcie kosztów produkcji. Aby móc przeprowadzić takie działania, niezbędny jest dobry materiał bazowy, czyli bardzo dobra genetyka zwierząt, wysoki status zdrowotny i efektywnie prowadzona produkcja. edług danych GUS z marca 2015 roku liczba loch w kraju wynosiła 962 tys. i była o 3,9 proc. mniejsza aniżeli przed rokiem. Przy takiej wielkości stada loch i przy odchowie 22 prosiąt od jednej lochy liczba prosiąt przeznaczonych na tucz powinna wynieść 20,9 mln. Taki scenariusz jest jednak nierealny, gdyż uzyskiwane w kraju wyniki odchowu prosiąt od jednej lochy ciągle jeszcze odbiegają od średniej w krajach UE. Według wstępnych danych GUS w ubiegłym roku
W
156
f a r m e r
l i p i e c
2 0 1 5
skierowano do uboju 20,5 mln tuczników, ale w tym także liczone są zwierzęta sprowadzone do Polski jako prosięta lub tuczniki. W 2014 roku łącznie sprowadzono do kraju 5 449 000 żywych świń, w tym około 5 mln stanowiły prosięta pochodzące głównie z Danii, Niemiec i Holandii. Zakup importowanych prosiąt jest podyktowany trudnością w zakupie w kraju wyrównanych i dużych partii zwierząt pochodzących od jednego dostawcy. Nie bez znaczenia jest także możliwość zakupu zwierząt z chlewni posiadających najwyższy status zdrowotny.
c o d z i e n n e
W krajach UE pogłowie loch liczy około 12,5 mln sztuk, a z tej liczby około 7,5 proc. utrzymywanych jest w Polsce. Poszczególne regiony Europy charakteryzują się różną intensywnością rozmieszczenia stad. Rysunek 1. przedstawia, w jakich regionach Europy według danych z 2013 roku znajdowały się stada loch. Największym regionem produkcji, w którym jest około 30 proc. loch utrzymywanych w krajach UE, jest obszar Danii, północnych Niemiec, Holandii i Belgii. Kolejne regiony o dużym natężeniu produkcji to Bretania we Francji, Katalonia i Murcja w Hiszpa-
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l