9
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
WRZESIEŃ 2015 CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT) NR INDEKSU 365394
C
2015 WRZESIEŃ NR 9
UKAZUJE SIĘ OD 1931 R • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)
www.farmer.pl NR INDEKSU 365394
PRAWO
Jak sporządzić umowę dzierżawy
AGROTECHNIKA
Zboża – wirusy zaatakują jesienią
FERMA
Prawidłowy odchów cieląt
Miesięcznik „Farmer” oraz portal farmer.pl zapraszają na konferencję NOWOCZESNA PRODUKCJA MLEKA
8 września 2015 r.
Ciechanowiec
hotel Nowodwory, ul. Pałacowa 7, 18-230 Ciechanowiec (woj. podlaskie)
Konferencja
NOWOCZESNA PRODUKCJA MLEKA Zakres tematyczny: Perspektywy rozwoju rynku mleka po zniesieniu limitów produkcyjnych – debata Inwestycja w obory z nowym PROW · PROW 2014-20 – praktyczne wykorzystanie przy produkcji mleka · Sytuacja na europejskim i krajowym rynku mleka · Finansowanie inwestycji rolniczych
Efektywne żywienie i zarządzanie drogą do sukcesu · Pasze treściwe – kompozycja własna czy gotowa? · Jak efektywnie produkować mleko? – monitorowanie zysków z produkcji (MMM) · Wysokiej jakości pasze objętościowe – start do wysokiej produkcji mleka · OPTImaize – dobra kiszonka z kukurydzy podstawą wysokiej produkcji mleka · Nowoczesny system zarządzania stadem – łatwiej, szybciej, przyjemniej · Jak funkcjonuje zrobotyzowana obora?
Dobre stado podstawą wysokiej produkcji · Genomika w polskiej hodowli – nowe możliwości i wątpliwości · Dobra reprodukcja to wysoka produkcja – naprawa rozrodu w stadzie · Bioasekuracja – jak ochronić stado przed chorobami zakaźnymi?
BEZWZGLĘDNYM WARUNKIEM, KTÓRY UMOŻLIWI UDZIAŁ W KONFERENCJI, JEST DOKONANIE REJESTRACJI POPRZEZ: • Wypełnienie formularza na stronie: www.farmer.pl/konferencje/ • Wysłanie zgłoszenia na adres e-mail: rejestracja@farmer.pl • Zgłoszenie telefoniczne: (32) 209 13 03, (32) 356 76 15 lub faksem: (32) 356 76 16 organizator
sponsor
partner
Udział w konferencji jest bezpłatny. Organizator zastrzega sobie możliwość odmowy przyjęcia zgłoszenia.
edytorial farmera
Wojciech Denisiuk
redaktor naczelny „Farmera"
Biednemu zawsze wiatr w oczy Niestety, potwierdza się powiedzenie, że nieszczęścia chodzą parami. Nie dość, że rolnictwo jest w kryzysie z powodu niskich cen produktów rolnych, to jeszcze pogoda postanowiła ostatecznie je dobić. Susza zaczęła się właściwie już jesienią ubiegłego roku, a skutki suchej zimy i wiosny poczuli na swojej skórze w pierwszej kolejności producenci zbóż i rzepaku, którzy w wielu rejonach kraju zebrali znacznie niższe plony niż w roku ubiegłym. Była jednak nadzieja, że chociaż w części zrekompensują to wyższe ceny skupu zbóż. Nic z tego. Po dość krótkiej euforii i wzrostach cen na giełdach i w skupach, zboża znów tanieją. Tymczasem susza nie odpuszcza i już wiemy, że skutek utrzymujących się od końca lipca upałów będzie katastrofalny dla wielu gospodarstw. Dramatyczna sytuacja czeka zwłaszcza gospodarstwa mleczne i te, w uprawach których dominuje kukurydza – straty są już na tyle duże, że za kilka miesięcy może im po prostu zabraknąć paszy do utrzymania stad. Olbrzymie straty poniosą też producenci roślin okopowych, warzyw
i owoców. Susza z pewnością obniży też przyszłoroczne plony rzepaku, którego na ogół nie można było zasiać w optymalnym terminie. Sytuacja jest katastrofalna, ale w końcu suszę zauważył również minister rolnictwa i jak zapewnia, robi wszystko, żeby wesprzeć najbardziej poszkodowanych. Minister obiecuje, a rolnicy czekają, liczą na pomoc i szacują straty. Problem w tym, że najwyraźniej na razie nikt nie wie, jak ta pomoc ma wyglądać, kiedy dotrze do rolników i przede wszystkim na jakiej podstawie będzie udzielana. Wstępnie padające propozycje kwot i rozwiązań systemowych nie napawają optymizmem. Oby tylko finalnie z pomocy, która dla wielu gospodarstw naprawdę może oznaczać „być albo nie być”, nie uczyniono narzędzia w kampanii wyborczej. Wydaje się, że „groszowa” pomoc socjalna udzielona większej grupie rolników tak naprawdę nikomu znacząco nie pomoże… No może tylko rządzącym partiom w przedwyborczych rankingach. w r z e s i e ń
2 0 1 5
f a r m e r
3
adres redakcji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl redaktor naczelny: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl ZASTĘPCY redaktorA naczelnego: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl zespół redakcyjny: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Aleksandra Kopka: aleksandra.kopka@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl Kamil Karkowski: kamil.karkowski@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl stała współpraca: Tomasz Roszkowski Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Tomasz Piotrowski: tomasz.piotrowski@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl dział marketingu i reklamy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus; aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09 menedżer tytułu: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl kolportaż i prenumerata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05; tel. kom. 696 402 991; violetta.bilinska@farmer.pl
temat numeru Najciekawsze nowości 2015 r. od 40 do 440 KM
24
stałe działy farmera 6 Wiadomości 18 Farmer Poleca 20 Farmer.pl 22 Sonda
Na poczcie i u listonosza można zamówić prenumeratę na kwartał: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. prenumerata zagraniczna: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31 wydawca: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT Prezes: Wojciech Kuśpik ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77
studio graficzne: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 Skład: Dariusz Dworakowski, Marcelina Luks, Szymon Rybka, Dorota Sewiło KOREKTA: Jolanta Goryczka okładka: Studio PTWP druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Nakład: 17 000 egz. Oddano do druku: 21.08.2015 r. ogłoszenia drobne bezpłatne Tylko dla rolników: tel. 22 550 69 03 zdjęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
23 O tym się mówi 44 Kontrakty 48 AgronowoścI 50 Agrowydarzenia 128 Technika nowości 133 Technika wydarzenia 159 Gadżety 161 FERMA 197 CO MI LEŻY NA WĄTROBIE 198 KUCHNIA 200 RELAKS Z FARMEREM 201 KĄCIK MAŁEGO FARMERA 47 ceny 202 OGŁOSZENIA DROBNE
spis treści 10 Ceny wysokie, ale ziemniaków mało 12 Finansujemy co trzeci kredyt dla rolnictwa 14 Jak sporządzić umowę dzierżawy
8 Susza się wylała Wartość nawozowa słomy
90
agrotechnika
54 Zanim ziarno trafi do gleby 60 Wpływ zaprawy na jakość ziarna siewnego 62 Wczesny termin siewu pszenicy ozimej 64 Odmiany pszenicy na późny siew 72 Siew jęczmienia ozimego 74 Jesienna inwazja grzybów 76 Walka z miotłą – czym i za ile 86 Uwaga! Wirusy zaatakują jesienią 96 Kulisy skutecznego odchwaszczania 102 Opłacalność odchwaszczania 104 Koryguj pokrój rzepaku 110 Dokarmianie ozimin mikroelementami 114 Strategie nawożenia rzepaku mikroelementami 118 Sposoby na ślimaki 120 Ochrona plantacji ziemniaka bezpośrednio przed zbiorem 122 Międzyplon ozimy – co zasiać technika rolnicza
136 Zmodernizowany Lexion i nie tylko – nowości Claasa 140 Nowy oręż Claasa – seria Atos 144 Uprawa na okrągło – przegląd wałów uprawowych 150 Przyczepa z bonusem – test przyczepy Wielton PRS-2 Long 158 Sezon na części zamienne
Wapnowanie jesienią
154
124
Popularne i wydajne używane sieczkarnie samobieżne
161 Ferma
184
Rozwój produkcji z płynnym żywieniem świń
Prawo UMOWA DZIERŻAWY
Jak sporządzić umowę dzierżawy Umowy dzierżawy są nadal bardzo popularne wśród rolników, zwłaszcza te zawierane na czas oznaczony, z uwagi na pewność ich trwania. Biorąc pod uwagę rozciągnięcie w czasie skutków umowy dzierżawy, jak i często zasadnicze znaczenie w funkcjonowania gospodarstw rolników, np. przy dzierżawie dużej ilości gruntów rolnych i duże nakłady ponoszone przez rolników na dzierżawionych terenach, warto zapoznać się z poniższymi wskazówkami i wiedzieć, na co zwrócić uwagę przy zawieraniu takiej umowy.
D
Te k s t : a d w . A n n a S z a j n a - O l s z ow y Zdjęcia: ARCHIWUM
zierżawa została uregulowana w artykułach 693-709 kodeksu cywilnego jako odmiana umowy najmu. Istota umowy dzierżawy sprowadza się do tego, że jedna ze stron zobowiązuje się oddać określony przedmiot dzierżawy do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony (wydzierżawiający), natomiast druga strona ma obowiązek płacić czynsz w ustalonej w umowie wysokości (dzierżawca).1
Forma umowy
Umowa dzierżawy jest umową konsensualną, co oznacza to, że wywołuje skutki poprzez złożenie zgodnych oświadczeń woli stron. Przepisy nie rozstrzygają, w jakiej formie należy zawrzeć umowę dzierżawy, stąd też może być ona zawarta w dowolnej formie. Przy czym w wypadku, gdy przedmiotem dzierżawy jest przedsiębiorstwo, umowa powinna być zawarta w formie pisemnej, z podpisami
14
f a r m e r
w r z e s i e ń
2 0 1 5
notarialne poświadczonymi – w takim wypadku niezachowanie forma umowy powodować będzie jej nieważność. Dodatkowo, jeżeli przedmiotem dzierżawy jest nieruchomość i dzierżawa ma trwać przez okres dłuższy niż 1 rok, to umowa powinna zostać sporządzona na piśmie. Jeśli jednak strony zawrą tę umowę w innej formie, np. ustnej – to uważa się, że dzierżawa została zawarta na czas nieoznaczony.
Co powinno znaleźć się w umowie dzierżawy
Pierwszym elementem, który zawsze należy umieścić w umowie, jest tytuł, który powinien od razu wskazywać na kwalifikację prawną umowy, czyli nazwa umowy – w tym przypadku umowa dzierżawy. Drugim elementem jest zawsze oznaczenie miejsca zawarcia umowy i daty jej sporządzenia. To bardzo istotne, gdyż w razie ewentualnego sporu sądowego dotyczącego tej umowy wiemy, jakie
c o d z i e n n e
prawo zastosować (z jakiej daty) i gdzie doszło do zawarcia umowy. W dalszej kolejności należy zadbać o prawidłową komparycję umowy, czyli oznaczenie stron umowy. Komparycja ma dwa zasadnicze cele, tj. z jednej strony wskazanie, kto jest stroną umowy, kto jest uprawniony do skutecznego składania oświadczeń woli w imieniu podmiotów zawierających umowę, a z drugiej ma być kluczem wskazującym, jakie elementy będą nam potrzebne w przypadku konieczności sformułowania powództwa. W uproszczeniu: komparycja umowy wraz z ewentualnymi załącznikami (odpisami z KRS czy CEIDG) daje nam materiał, aby w razie konieczności „namierzyć” daną osobę czy też spółkę. Sporządzając komparycje umowy, mamy również szansę na zweryfikowanie naszego kontrahenta w oparciu o przekazane nam przez niego dokumenty lub też dane zawarte w internecie.2 Na tym etapie
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
kontrakty
Pszenica Matif
Pszenica CBOT
14 VIII 2015
14 VIII 2014
736 zł/t
14 VIII 2014
Kukurydza Matif
14 VIII 2015
14 VIII 2015
14 VIII 2014
700 zł/t
748 zł/t
Przecena towarów rolnych na światowych giełdach W ostatnich kilkunastu tygodniach trwa karuzela nastrojów na światowych rynkach.
Te k s t : To m a s z Ro s z kow s k i
44
f a r m e r
S
ilne wzrosty cen surowców rolnych, które trwały przez kilka tygodni, zakończyły się na początku lipca. W tym czasie kontrakty na zboża zyskały 20-35 proc. i nieco mniej na oleiste. Rozpoczęta na początku lipca korekta notowań trwa już blisko 1,5 mies. (dane na 14 sierpnia br.) i przybrała równie mocny charakter jak wcześniejsze wzrosty cen. W efekcie większość cen kontraktów zbożowych i na oleiste znalazła się na poziomie z połowy czerwca, czyli z początkowego okresu 2-3 tyg. bardzo dynamicznych wzrostów notowań. Silne rozchwianie cen, które występuje na przestrzeni ostatnich kilkunastu tygodni wynika ze sprzecznych danych napływających z głównych ośrodków analitycznych i oczekiwań uczestników rynku. Z jednej strony, zapowiadane anomalie pogodowe (m.in. El Nino) powodowały wzrost optymizmu wśród inwestorów i idący za tym wzrost cen. Z drugiej strony publikowane raporty nie wskazywały na wyraźne pogarszanie się światowego bilansu zbóż i oleistych, a w niektórych przypadkach wręcz parametry poprawiały się. W efekcie w okresie ostatnich 5-6 tyg. od momentu wyznaczenia lokalnych szczytów notowań, pszenica
w r z e s i e ń
2 0 1 5
na giełdzie w Paryżu potaniała o 14,1 proc., a w Chicago o 17,6 proc. Cena kukurydzy na Matif obniżyła się w tym czasie o 7,7 proc., a CBoT o 16,0 proc. Rzepak na paryskiej giełdzie potaniał o 6,8 proc., cena soi w Chicago spadła o 7,4 proc., a canoli w Winnipeg o 10,4 proc. Dużo wskazuje na to, że w kolejnych tygodniach znaczna zmienność cen może być utrzymana, aczkolwiek w najbliższym czasie można się spodziewać wzrostu cen wynikającego chociażby z zakończenia żniw na półkuli północnej. Z niedowierzaniem trzeba też patrzeć na niektóre prognozy, które są znacznie wyższe od krajowych szacunków. Tak czy inaczej, będzie ciekawie.
Zboża
Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w raporcie opublikowanym 30 lipca br. podniosła (w stosunku do raportu czerwcowego) o 4 mln t prognozę globalnej produkcji zbóż do 1970 mln t (i zweryfikowała o dodatkowe 2 mln t rekordową produkcję w sezonie poprzednim aż do 2013 mln t). Zapasy końcowe zbóż mają wynieść 435 mln t (aż o 13 mln t więcej w stosunku do raportu czerwcowego). Światowe
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
agrotechnika ochrona roślin
Wpływ zaprawy
na jakość ziarna siewnego Czy i jak długo można przechowywać zaprawiony materiał siewny? Jak zmieniają się jego cechy jakościowe? Czy czynniki gatunkowy i odmianowy odgrywają istotną rolę? Naukowcy, szukając odpowiedzi na te i podobne pytania, sprawdzili, jak czas przechowywania wpływa na wartość siewną zaprawionego wcześniej materiału. Te k s t i z d j ę c i a : M a ł g o r z a t a Ty s z k a
W
Katedrze Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu zespół naukowców w składzie: dr hab. Katarzyna Panasiewicz, dr Agnieszka Faligowska, dr Grażyna Szymańska analizował wpływ okresu przechowywania na wartość siewną i wigor ziarna siewnego kilku odmian pszenżyta ozimego i żyta. Nasiona pierwszego gatunku zaprawiono środkiem zawierającym jako substancję czynną fludioksonil (obecną w wielu zaprawach nasiennych). Do zabezpieczenia nasion żyta przed chorobami grzybowymi wykorzystano preparat dwuskładnikowy zawierający karboksynę i tiuram. Ziarno poddane badaniom magazynowane było w temperaturze 5-10⁰C i przy wilgotności powietrza 60-70 proc. Ocena wartości siewnej i wigoru ziarna była przeprowadzana bezpośrednio po zaprawieniu i po 180 dniach przechowywania.
Dokładne wyniki
Ocena podstawowych parametrów wartości siewnej ziarna pszenżyta ozimego wykazała zróżnicowany wpływ czynników. W przypadku energii kiełkowania nie odnotowano istotnego zróżnicowania w zależności od odmiany i okresu przechowywania. Z kolei półroczny okres przechowywania ziarna pszenżyta spowodował istotne obniżenie siły kiełkowania – o 4,5 proc., wzrost liczby ziarniaków martwych (z 3 do 13 proc.) oraz pogorszenie wigoru ziarna średnio o 75 proc. Test wzrostu siewki polegający na ocenie długości pierwszego liścia i najdłuższego korzenia siewki wykazał, że półroczny okres przechowywania zaprawionego ziarna pszenżyta spowodował skrócenie średniej długości siewek o ok. 36 proc. Półroczny okres przechowywania zaprawionego karboksyną i tiuramem ziarna żyta wpłynął niezależnie od odmiany na istotne obniżenie jego siły kiełkowania o 4 proc. oraz wzrost o 8 proc. udziału martwych ziarniaków. Natomiast wigor nie był istotnie modyfikowany pod wpływem tego czynnika.
60
f a r m e r
w r z e s i e ń
2 0 1 5
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
TECHNIKA ROLNICZA Test przyczepy Wielton PRS-2/W9L
Przyczepa z bonusem Przyczepy typu Long reklamowane są jako bardziej wielofunkcyjne niż te o klasycznej konstrukcji. Czy tak jest naprawdę, sprawdziliśmy na przykładzie 9-tonowej przyczepy Wielton PRS-2/W9L Long. Te k s t i z d j ę c i a : W o j c i e c h D e n i s i u k
W
ybierając przyczepę rolniczą, łatwo można popełnić błąd. Zwłaszcza wtedy, gdy przyjmie się założenie, że to prosta maszyna i właściwie nie ma powodu inwestowania w droższy produkt. Może się tak wydawać, gdyż wielu producentów korzysta z tych samych dostawców burt, osi, siłowników czy zamków. Niestety, wykorzystanie częściowo tych samych podzespołów nie sprawia, że cała maszyna będzie się tak samo sprawować: mieć tę samą wytrzymałość, trwałość i funkcjonalność. Podczas wzrokowych oględzin nawet przyczepy z niższej półki wyglądają dobrze. Jednak dopiero w realnym użytkowaniu okazuje się, jak istotne są „szczegóły”, zwłaszcza dokładność wykonania i staranne przemyślenie wszystkich rozwiązań konstrukcyjnych. To cechy, których należy oczekiwać od producentów z doświadczeniem, do których z pewnością należy firma Wielton. Przyczepy tej marki są jednymi z droższych na tle innych polskich producentów. Podczas testu mieliśmy więc doskonałą okazję sprawdzić, czy warto zapłacić za produkt „premium”.
150
f a r m e r
w r z e s i e ń
2 0 1 5
Testowi została poddana przyczepa typu Long o ładowności 9 ton, o dość skomplikowanym oznaczeniu PRS2/W9L. W ofercie firmy jest jeszcze większy model Long o ładowności 12 ton. Long – jak sama nazwa wskazuje – oznacza wydłużoną skrzynię ładunkową. Pojawienie się tego typu maszyn w ofercie firmy Wielton wynika z uwzględnienia potrzeb niektórych rolników, którzy używali przyczep nie tylko do transportu materiałów sypkich, takich jak zboża. Wydłużona skrzynia ma poszerzyć możliwości wykorzystania przyczepy, np. pozwolić na przewóz większej liczby bel słomy czy siana. Podczas testu okazało się, że przyczepa typu Long ma też kilka innych zalet, które podkreślamy w dalszej części artykułu.
liśmy, przyczepa PRS2/W9L ma ładowność 9 ton. To jednak ładowność techniczna, czyli chcąc być w zgodzie z przepisami, nie powinniśmy przewozić nią większych ciężarów. Okazuje się jednak, że podczas transportu zboża dość łatwo przekroczyć tę wartość. Skrzynia ładunkowa ma wewnętrzną długość 5250 mm, szerokość 2435 mm i wysokość 1000 mm, a więc jej kubatura wynosi 12,8 m3. Przyjmując gęstość pszenicy na poziomie 0,78 t/m3, można obliczyć, że jeśli zasypiemy testowaną przyczepę równo z burtami, to pomieści ona nawet 10 t ziarna. W praktyce okazało się,
Przyczepa dla bardziej wymagających
Na początku przedstawmy bliżej bohaterkę testu. Jak już wspomnie-
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
f er m a
w fermie: Bydło
162 Nowości 163 Wydarzenia Hodowla bydła
164 Zawalczyć o długowieczne krowy Żywienie krów
Świnie
182 Nowości 183 Wydarzenia Nowoczesna produkcja świń
184 Rozwój produkcji z płynnym żywieniem świń Stado podstawowe
168 Żywienie krów w okresie zasuszenia
188 Zaburzenia rozrodu o podłożu wirusowym
Żywienie bydła
Mikroklimat chlewni
172 Pasze w zastępstwie Odchów cieląt
176 Prawidłowy odchów cieląt zapobiega chorobom Poidła
180 W czym podać wodę dla bydła?
190 Sposób na odory Żywienie świń
194 Przeżytek czy szansa na tańsze żywienie?
ferma
Odchów cieląt
Prawidłowy odchów
cieląt zapobiega chorobom Te k s t : d r h a b . Te r e s a N a ł ę c z - Ta r w a c k a , m g r i n ż . A g a t a Wó j c i k, S G G W w Wa r s z aw i e Zdjęcia: Łukasz Chmielewski
Prawidłowy odchów cieląt ma ogromne znaczenie, gdyż od jego przebiegu zależy późniejsza zdrowotność, produkcyjność i długowieczność zwierząt.
prawidłowy rozwój cieląt należy zadbać jeszcze przed ich urodzeniem, kiedy to krowę na 2 tygodnie przed porodem przeprowadzamy do porodówki, aby zdążyła wytworzyć przeciwciała przeciwko patogenom znajdującym się w środowisku, w którym urodzi się cielę. Odpowiednie żywienie krowy matki jest ważne ze względu na jakość siary, która jest wytwarzana w wymieniu przed porodem. Dla płodu jest bardzo istotna również zawartość β-karotenów w paszy pobieranej przez krowę, gdyż od ich ilości zależy wykształcenie się nabłonków jelitowych u cielęcia, co wiąże się z wchłanianiem przeciwciał.
O
Postępowanie z cielęciem po porodzie
Po narodzeniu należy oczyścić ciało cielęcia z resztek wód płodowych, co pozwoli mu na swobodne oddychanie, zabezpie-
176
f a r m e r
w r z e s i e ń
2 0 1 5
czyć pępowinę i osuszyć ciało zwierzęcia. Po tych czynnościach trzeba zapewnić noworodkowi pierwszą porcję siary. Cielę pobiera ją bezpośrednio z wymienia lub można napoić je za pomocą wiaderka ze smoczkiem, które musi być ustawione na wysokości 50-60 cm nad podłogą (aby rynienka przełykowa mogła się utworzyć). W przypadku cieląt słabych należy podać siarę za pomocą sondy. Jeśli cielę ssie siarę z wymienia czy przez smoczek, to połyka małe porcje (5-6 ml) i miesza je ze śliną, a gdy pije z wiaderka (bez smoczka) – połyka większe porcje – ok. 50 ml. Siara jest pokarmem bardzo bogatym, zarówno w składniki odżywcze, jak i prozdrowotne, dlatego nazywana jest często „złotym płynem”. Najważniejszą jej funkcją jest zaopatrzenie noworodka w ciała odpornościowe, czyli immunoglobuliny. Immunoglobuliny są bogate w ciała neutralizujące wirusy i opsonizujące bakterie. Płód bydła chroniony jest przez błony płodowe, rozwija się w aseptycznych
c o d z i e n n e
warunkach macicy samicy, co ogranicza stymulację antygenową do wytworzenia własnych przeciwciał. Ograniczona jest też możliwość przenikania immunoglobulin matki do organizmu płodu. W takiej sytuacji noworodek nie ma żadnej odporności i konieczne jest, aby jak najszybciej po urodzeniu podać mu siarę. Zaraz po porodzie w tak zwanej „godzinie zero” 1 litr siary zawiera ok. 127 g ciał odpornościowych, ale po 6 h jest ich 80 g, a po 12 h – tylko 32 g. To od hodowcy zależy, kiedy poda cielęciu siarę. Jeśli zrobi to zaraz po porodzie, wtedy cielę będzie bardzo dobrze uodpornione. Jeśli stanie się to dużo później, wtedy ilość przeciwciał, jaka dostała się do organizmu noworodka, będzie niewielka. Należy zatem podkreślić, że pierwsze godziny życia cielęcia decydują o budowaniu jego odporności. Przez pierwszych 36 godzin ciała odpornościowe są wchłaniane, gdyż w trawieńcu nie ma kwasu solnego, a w siarze znajduje się inhibitor trypsyny zapobiegający
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l