12
2015 GRUDZIEŃ NR 12
UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)
GRUDZIEŃ 2015 CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT) NR INDEKSU 365394
TEMAT NUMERU
Ekologiczna produkcja szansą dla polskiego rolnictwa?
www.farmer.pl NR INDEKSU 365394
AGROTECHNIKA Dyrektywa azotanowa:
ograniczenia stosowania N
FERMA
Zimowe zagrożenia zdrowotne w chlewni
TECHNIKA ROLNICZA
Agritechnica 2015 – nowości ze świata maszyn?
V cykl konferencji Farmera
lo k a l i zacje 2016
styczeń – woj. dolnośląskie – Wrocław styczeń – woj. wielkopolskie – Dolsk styczeń – woj. pomorskie – Gniew luty – woj. mazowieckie – Płock luty – woj. podlaskie – Ciechanowiec luty – woj. lubelskie – Pawłów k. Rejowca
Z ak res te mat ycz ny:
Finanse i ubezpieczenia w gospodarstwie
o Dla kogo pieniądze z PROW 2014-2020? o Jeśli nie PROW, to co? Jak finansować rozwój gospodarstwa? o Czy rolnictwo się opłaca? Gdzie szukać rezerw i jak liczyć koszty?
Agrotechnika
o Wiosenne nawożenie rzepaku/pszenicy ozimej, w kontekście przebiegu wegetacji jesienią o Wiosenna strategia ochrony rzepaku/pszenicy ozimej przed chorobami grzybowymi o Ochrona plantacji kukurydzy kiszonkowej/pszenicy ozimej przed chwastami o Efektywne nawożenie kukurydzy kiszonkowej/pszenicy ozimej
Technika rolnicza
o Racjonalny wybór maszyn rolniczych o Elementy wyposażenia, rozwiązania technologiczne i ustawienia w sieczkarniach polowych
Więcej informacji oraz rejestracja na poszczególne konferencje na www.farmer.pl/konferencje/ Organizator:
edytorial farmera
Wojciech Denisiuk
redaktor naczelny „Farmera"
Rolnicy chcieli zmiany Mamy nowy rząd i nowego ministra rolnictwa. Nowe władze dostały olbrzymi kredyt zaufania również od rolników. Według sondaży na partię Jarosława Kaczyńskiego głosowało ponad 53 proc. rolników, a więc tak spektakularne zwycięstwo w wyborach parlamentarnych to również zasługa elektoratu wiejskiego. To dobitny sygnał, że wieś źle oceniła bieżącą sytuację w rolnictwie, a tym samym dotychczasowe działania rządu w sprawach rolnictwa, i oczekuje istotnych, a przede wszystkim szybkich zmian. Nowa premier Beata Szydło w exposé zapowiedziała, że już podczas najbliższych trzech miesięcy rząd doprowadzi do zmian przepisów dotyczących ubezpieczeń i sprzedaży ziemi, a w dłuższej perspektywie zajmie się m.in. sprawą wyrównania dopłat. Właściwie usłyszeliśmy wszystko, co mieszkańcy wsi pragnęli usłyszeć, bo przecież każdy chciałby, żeby rolnikowi żyło się godnie, jego przychody były stabilne, a wsie się nie wyludniały. Jakie plany i priorytety ma nowy minister rolnictwa Krzysztof
Jurgiel? Mieliśmy nadzieję, że usłyszymy to podczas konferencji „Farmera” pt. „Narodowe wyzwania w rolnictwie na Narodowym”, ale nowy minister nie znalazł czasu dla blisko tysiąca rolników biorących udział w tym spotkaniu. Żałujemy, ale też staramy się rozumieć – kilka dni po objęciu teki ministra rolnictwa miał dużo pracy, wiele się działo, a ponadto przedłużyły się obrady Sejmu. Mamy jednak nadzieję, że nowy minister dość szybko znajdzie czas na przedstawienie dokładniejszej wizji swoich działań, a w przyszłości również na bezpośrednie spotkania z rolnikami. Na razie znamy ogólniki – minister Jurgiel chce stabilizacji rynków rolnych, uregulowania obrotu ziemią i poprawy warunków życia na wsi. Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia tego właśnie – obok tradycyjnych życzeń spokojnego i radosnego świętowania – w imieniu własnym i całej redakcji „Farmera” życzę wszystkim mieszkańcom wsi. Będziemy kibicować nowym władzom, by udało im się zrealizować jak najwięcej ze złożonych obietnic, a było ich dużo.
g r u d z i e ń
2 0 1 5
f a r m e r
3
adres redakcji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl redaktor naczelny: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl ZASTĘPCY redaktorA naczelnego: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl zespół redakcyjny: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl Helena Kędra: helena.kedra@ptwp.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl stała współpraca: Tomasz Roszkowski Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Tomasz Piotrowski: tomasz.piotrowski@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl dział marketingu i reklamy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus; aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09 menedżer tytułu: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl kolportaż i prenumerata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05; tel. kom. 696 402 991; violetta.bilinska@farmer.pl Na poczcie i u listonosza można
Ekologiczna produkcja szansą dla polskiego rolnictwa?
30 temat numeru 30
Ekologiczna produkcja – kropla w morzu
34
Jak zacząć produkcję ekologiczną
38
Z uprawy konwencjonalnej na ekologiczną
40
Świnie w stylu eko
stałe działy farmera 6 Wiadomości 24 Farmer Poleca
zamówić prenumeratę na kwartał: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał.
26 Farmer.pl 28 Sonda 29 O tym się mówi 42 Kontrakty 46 AgronowoścI
prenumerata zagraniczna: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31
47 Agrowydarzenia
wydawca: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT
107 Gadżety
Prezes: Wojciech Kuśpik ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77
70 Technika nowości 109 FERMA 141 CO MI LEŻY NA WĄTROBIE 142 KUCHNIA
studio graficzne: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 Skład: Karina Chrapka, Marcelina Luks, Katarzyna Świerczek KOREKTA: Jolanta Goryczka, Anna Kamińska, Justyna Wojdała okładka: Studio PTWP druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Nakład: 17 000 egz. Oddano do druku: 20.11.2015 r. ogłoszenia drobne bezpłatne Tylko dla rolników: tel. 22 550 69 03 zdjęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
144 RELAKS Z FARMEREM 145 KĄCIK MAŁEGO FARMERA 45 ceny 146 OGŁOSZENIA DROBNE
spis treści 18 W rolnictwie nastąpił postęp – wywiad z Markiem Sawickim 20 Sosnowe zacisze, czyli praca i wypoczynek
8
III edycja konferencji „Narodowe wyzwania w rolnictwie na Narodowym”
22 Sąsiedzkie spory – drzewo przy granicy AGROTECHNIKA
50 Dyrektywa azotanowa – ważne zmiany dla rolników? 54 Stan rzepaku i zbóż przed zimą 62 Przybywa mieszańców roślin zbożowych 64 Krajobraz po suszy 68 Kiedy łubin pozwala zarobić Technika Rolnicza
Zwycięzcy konkursu „Farmera” Innowacyjny Produkt Rolniczy 2015
14
82 Olbrzym w kukurydzy – kombajn New Holland CR 10.90 84 Coraz bliżej seryjnej produkcji – opony PneuTrack firmy Mitas 86 Mocny i stylowy – ciągniki Deutz Fahr serii 9 90 Uprawa z 40-letnim doświadczeniem – maszyny uprawowe firmy Pöttinger 94 Steyr przekroczył 300 KM – nowa seria ciągników 96 Mali żywiciele – wozy paszowe do 5 m3 102 Zaskakująco komfortowy – test ciągnika Class Arion 460
Pleśń śniegowa atakuje przed zimą
72
58
W centrum globalnego rolnictwa – relacja z targów Agritechnica 2015
109 Ferma
114
Żywienie krów mlecznych w laktacji
temat numeru
Produkcja ekologiczna
Jak zacząć
produkcję ekologiczną Gdy znajdziemy potencjalnego odbiorcę, można zacząć myśleć o przestawieniu gospodarstwa na produkcję ekologiczną. Aby to zrobić, należy zdawać sobie sprawę z kilku etapów, które należy przejść, i kosztów, jakie będzie trzeba ponieść. Te k s t : R o m a n Wieczorkiewicz Zdjęcia: EC2015, Iwona Dyba
34
f a r m e r
Aby
rozpocząć produkcję ekologiczną, należy spełnić kilka warunków. Przede wszystkim zorientować się, kto mógłby odbierać takie produkty. Koniecznie należy sporządzić rachunek zysków i strat, gdyż trzeba przetrwać okres konwersji gospodarstwa, zapłacić za kontrole itd. Należy również zapoznać się z odpowiednimi przepisami. W naszym kraju szczegółowe wymagania w zakresie rolnictwa ekologicznego reguluje Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym i rozporządzenie Rady nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych (Dz.U.L. 189 z 20.07.2007 r, s.1), natomiast unijnym aktem prawnym, obowiązującym także polskich rolników, jest Rozporządzenie Rady 2092/91/EWG z dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych. Wszystkie powyższe akty prawne można znaleźć na stronie Ministerstwa Rolnictwa. Cytowanie i komentowanie ich nie jest celem niniejszego tekstu. Podstawowe zasady rolnictwa ekologicznego w uprawie roślin sprowadzają się do nawożenia nawozami organicznymi lub naturalnymi, wytworzonymi we własnym gospodarstwie lub – w przypadku nieposiadania zwierząt – pozyskanymi z innych gospodarstw ekologicznych, oraz nawozami i środkami poprawiającymi właściwości gleby zakwalifikowanymi do stosowania w rolnictwie ekologicznym; stoso-
g r u d z i e ń
2 0 1 5
wania ekologicznego materiału siewnego; odchwaszczania mechanicznego, bez chemicznych środków ochrony roślin lub za pomocą środków ochrony zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym; oraz stosowania preparatów biologicznych i wyciągów roślinnych. Najważniejsze zasady w chowie zwierząt to: właściwe utrzymanie zwierząt – zapewnienie odpowiedniej powierzchni oraz dostępu do wybiegów i pastwisk; zachowanie dobrostanu; maksymalna obsada zwierząt na 1 ha – nie więcej niż 1,5 DJP; żywienie oparte na paszach pochodzących z własnego gospodarstwa lub innych, ale wytworzonych metodami ekologicznymi, i leczenie metodami naturalnymi, stosowanie alopatycznych weterynaryjnych produktów leczniczych oraz antybiotyków tylko za zgodą jednostki certyfikującej na odpowiedzialność lekarza weterynarii. W produkcji ekologicznej nie wolno stosować: pasz przemysłowych, GMO – organizmów genetycznie modyfikowanych, zapraw nasiennych, syntetycznych środków ochrony roślin, sztucznych nawozów i koncentratów czy promieni jonizujących. Dla równowagi wolno stosować środki ochrony roślin zakwalifikowane do stosowania w rolnictwie ekologicznym w Polsce (wykaz środków można uzyskać w Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu) oraz nawozy i środki poprawiające właściwości gleby w rolnictwie ekologicznym (wykaz nawozów i środków można uzyskać w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach).
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
kontrakty
Pszenica Matif
13 XI 2014
Pszenica CBOT
Kukurydza Matif
13 XI 2015
13 XI 2015
13 XI 2014
750 zł/t
13 XI 2015
13 XI 2014
717 zł/t
703 zł/t
Mieszany miesiąc notowań surowców rolnych Ostatnie cztery tygodnie na światowych giełdach charakteryzowały się zróżnicowaniem notowań poszczególnych towarów.
Te k s t : To m a s z Ro s z kow s k i
42
f a r m e r
Do
pierwszych dni listopada na większości surowców rolnych były kontynuowane rozpoczęte na przełomie sierpnia i września wzrosty cen. W kolejnych dniach (do 13 listopada) na rynku wystąpiła korekta notowań. Ponieważ w ostatnich czterech tygodniach na poszczególnych surowcach notowania przebiegały w zróżnicowany sposób, to w efekcie dało rozpiętość zmian cen od 3 do 5 proc. Bardzo słabo wypadły notowania amerykańskiej soi (spadek o 4,4 proc.) i co najważniejsze – jej cena znalazła się na poziomie najniższym od marca 2009 r.! Przyczyną słabości rynku soi jest drugi rok z rzędu rekordowej światowej produkcji sięgającej 321 mln t, w tym w USA rekordowe ponad 108 mln t i w Brazylii również rekordowe 100 mln t. Jak wzrosła skala zbiorów w ciągu ostatnich dwóch lat, najlepiej widać, porównując z okresami wcześniejszymi. W sezonie 2013/14 produkcja wyniosła 283 mln t, a sezon wcześniej 269 mln t. Od sezonu 2002/03 (produkcja 197 mln t) światowe zbiory wzrosły aż o 63 proc. W ciągu ostatniego roku (13.11.2014-13.11.2015) notowania obniżyły się o 18,2 proc. Jeszcze słabszy wynik w ostatnim miesiącu odnotowała amerykańska kukurydza – spadek ceny o 4,9 proc. Licząc rok do roku, notowania obniżyły się
g r u d z i e ń
2 0 1 5
o 7,2 proc. Odmiennie zachowały się ceny kukurydzy na paryskiej giełdzie MATIF. Przez ostatni miesiąc wzrost wyniósł 3 proc., a rdr. notowania podniosły się o 9,2 proc. Różnica w wycenie wynika z silnego spadku produkcji kukurydzy w obecnym sezonie w UE (o ok. 25 proc.). Dość zgodnie w minionych czterech tygodniach przebiegały notowania pszenicy po obu stronach Atlantyku. Na giełdzie w Chicago cena wzrosła o 0,7 proc., a w Paryżu 0,4 proc. W ujęciu rocznym znacznie lepiej wypadły notowania pszenicy europejskiej, które wzrosły o 0,6 proc., natomiast amerykańska w tym czasie potaniała o 10,5 proc. Pomimo – drugi rok z rzędu – rekordowej produkcji w UE europejska pszenica jest bardziej konkurencyjna w eksporcie (od dwóch lat lider światowego eksportu), po części dzięki osłabieniu euro względem amerykańskiego dolara. Przez ostatni miesiąc rzepak potaniał o 1,2 proc., a kanadyjska canola o 1,7 proc. Jednak przez ostatni rok cena rzepaku wzrosła o 10,5 proc., a canoli o 5,6 proc. Wyższa cena rzepaku jest zasługą niższych zbiorów w bieżącym sezonie. Po dwóch rekordowych poprzednich sezonach (produkcja blisko 72 mln t) w obecnym sezonie światowe zbiory są szacowane na 67 mln t (blisko 7-procentowy spadek).
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
Agrotechnika Ochrona roślin
Pleśń śniegowa atakuje przed zimą Te k s t : K a t a r z y n a S z u l c Z d j ę c i a : A n n a Ko b u s
Wbrew nazwie infekcja zbóż ozimych pleśnią śniegową następuje jeszcze przed zimą. Na porażenie szczególnie narażone są zboża będące w słabej kondycji.
58
f a r m e r
P
rzy przedłużającej się, ciepłej jesieni młode jeszcze zasiewy narażone są na atak ze strony patogenów chorobotwórczych, a szczególnie rośliny z plantacji zagęszczonych. W takich warunkach pogodowych wcześnie siane gatunki nadmiernie się rozrastają i budują dużą masę liści. W gęstym łanie panuje sprzyjający chorobom grzybowym mikroklimat. Chcąc uchronić uprawy przed infekcjami, najlepiej stosować do siewu zaprawione ziarno, jednak zaprawa chroni rośliny tylko w początkowym okresie ich wzrostu. Długość działania ochronnego nie przekracza 90 dni i ustaje przed wejściem roślin w okres spoczynku zimowego, co oznacza, że plantacja pozostaje w tym czasie niezabezpieczona. Długa, wilgotna i ciepła jesień stwarza dogodne warunki do rozwoju chorób grzybowych i sprzyja atakowi patogenów chorobotwórczych. Przy takiej pogodzie u roślin obserwuje się porażenie grzybami z rodzaju Fusarium, m.in. pleśnią śniegową, która wbrew obiegowej opinii występuje nie tylko po stopnieniu śniegów zimowych, ale z powodzeniem rozwija się jeszcze przed zimą. Źródłem infekcji jest ziarno, gleba i resztki pożniwne, a rozwojowi pleśni śniegowej sprzyja wysoka wilgotność powietrza powyżej 90 proc. i temperatura do 10°C, przy czym siewki porażane są intensywnie w temperaturach 5-10°C, a kiełkujące w glebie ziarno – także w temperaturze poniżej 5°C. Pleśń śniegowa, której sprawcą w stadium konidialnym jest Fusarium nivale, potocznie nazywana jest chorobą złego przezimowania. O porażeniu plantacji tą chorobą świadczy placowe (często bardzo rozległe) wypadanie roślin. Wiosną, po ustąpieniu śniegu, widać, że pokrywa je białoróżowa, watowata grzybnia. Szczególnie wysokie straty notowane są w tych sezonach, w których śnieg spada na niezamarzniętą glebę. Innym czynnikiem sprzyjającym masowemu jej występowaniu jest dłu-
g r u d z i e ń
2 0 1 5
gość zalegania okrywy śnieżnej. Gdy okres ten nie przekracza 60 dni, nasilenie jej występowania jest zazwyczaj niewielkie. Gdy mieści się w przedziale 60-90 dni, jest ono średnie. Jeśli śnieg przykrywa rośliny dłużej niż 90 dni, zachodzi wysokie prawdopodobieństwo silnej presji choroby. Wysokie porażenie wiąże się ze stratami plonu ziarna rzędu nawet 50 proc.
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
technika rolnicza test ciągnika Claas Arion 460
Zaskakująco komfortowy Po raz pierwszy mogliśmy dłużej i dokładniej przetestować ciągnik firmy Claas. Do redakcyjnego testu trafił model Arion 460 z fabrycznym ładowaczem. Sprawdźcie, czym nas zaskoczył. Te k s t i z d j ę c i a : Wo j c i e c h D e n i s i u k , K a r o l H o ł o w n i a
102
f a r m e r
g r u d z i e ń
2 0 1 5
c o d z i e n n e
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l
test ciągnika claas arion 460 technika rolnicza
S
eria ciągników Claas Arion 400 debiutowała stosunkowo niedawno, bo w połowie 2014 r. Ma ona dość wszechstronny charakter, dzięki czemu może znaleźć zastosowanie zarówno w średnich, jak i dużych gospodarstwach. W skład całej rodziny wchodzi 6 modeli napędzanych 4-cylindrowymi silnikami o mocy nominalnej od 85 do 135 KM (maksymalnej odpowiednio: 90-140 KM). Masa najsłabszego w rodzinie Ariona 410 wynosi aż 4700 kg, a najmocniejszego Ariona 460, który jest bohaterem tego testu – 5100 kg. Nie są to więc maszyny, które można zaliczyć do lekkich. Czy to wada? W tym przypadku z pewnością nie. Znaczna masa predysponuje ciągniki do prac uprawowych, a inne cechy konstrukcyjne, takie jak np. bardzo mały promień skrętu czy precyzyjna i szybka skrzynia Quadrishift, sprawiają, że mogą się one sprawdzić również w innych typach prac, np. transportowych czy podczas współpracy z ładowaczem czołowym. Do jakiej grupy należy zaliczyć ciągniki? Na pewno nie do klasy budżetowej. Koszt najsłabszego w rodzinie, 90-konnego modelu Arion 410 w wersji podstawowej wynosi około 200 tys. zł netto. To niemało, ale też w tym przypadku nawet podstawowa wersja oznacza bardzo długą listę wyposażenia. Model, który otrzymaliśmy do testu: Arion 460, czyli najmocniejszy, 140-konny ciągnik w serii, charakteryzował się wieloma dodatkowymi opcjami, w tym fabrycznym ładowaczem czołowym L100. Cena takiego zestawu przekracza 300 tys. zł netto.
Bezpośrednie połączenie okna dachowego z przednią szybą daje niczym niezakłóconą widoczność na ładowacz czołowy w pełnym zakresie jego pracy
Wnętrze jest wykończone schludnie, dobrymi materiałami, w miłych dla oka barwach
Zaawansowane funkcje przeniesienia napędu
Arion 460 to, jak już wspomnieliśmy, najmocniejszy ciągnik w serii napędzany 4-cylindrowym silnikiem FPT o pojemności skokowej 4,5 l, zasilanym układem wtryskowym common rail. Jednostka napędowa generuje 135 KM mocy nominalnej i 140 KM mocy maksymalnej (dostępnej przy transporcie i pracach z WOM), a do oczyszczania spalin użyto systemu SCR i katalizatora DOC. Warto podkreślić wysoką kulturę pracy silnika i cichą pracę, ale przede wszystkim dobrą elastyczność. To zasługa dość wysokiego momentu obrotowego – 570 Nm – który jest osiągany już przy bardzo niskich obrotach silnika (1200-1600 obr./min). Dzięki temu, mimo że stosowana w ciągniku przekładnia Quadractiv ma tylko 16 biegów (pomijając opcjonalne biegi pełzające), bardzo łatwo dobrać odpowiednie przełożenie do każdego typu pracy. Ponadto skrzynia Quadractiv jest bogatsza, w stosunku do standardowo stosowanej w serii Arion przekładni Quadrshift, o automatykę przełączania biegów. Trzeba jednak przyznać, że nawet bez niej przekładnia może się bardzo podobać. Nie tylko ze względu na szybką i prawie niewyczuwalną zmianę przełożeń pod obciążeniem, ale przede wszystkim z powodu wyjątkowo łatwej obsługi. W centralnej części wielofunkcyjnego dżojstika znajduje się wygodny przełącznik, którego lekkie przesunięcie do przodu lub do tyłu powoduje zmianę jednego z 4 półbiegów na wyższy lub niższy. Natomiast mocniejszy ruch
przełącznikiem (czuje się wtedy nieco większy opór) powoduje zmianę grup biegów (są cztery). Warto jednak dopłacić do przekładni Quadractiv, czyli z automatyką przełączania biegów, która razem z komputerem pokładowym CIS daje wiele wartych docenienia możliwości. Dzięki CIS można wybierać np. między kilkoma trybami automatycznej zmiany przełożeń. W trybie pełnej automatyki biegi zmieniają się przy zróżnicowanych obrotach silnika – zależnie od obciążenia, prędkości jazdy i potrzeb kierowcy lub pozycji pedału gazu. Można też jako priorytet ustawić obroty WOM – wtedy biegi dopasują się tak, aby były zawsze zbliżone do zadanych. Za pomocą CIS można też zaprogramować obroty silnika, przy których ma nastąpić wzrost lub redukcja półbiegów. Przydaje się to np. podczas dojazdu do końca pola. Zdjęcie stopy z gazu powoduje redukcję przełożeń (użytkownik
g r u d z i e ń
2 0 1 5
f a r m e r
103
f e r m a
Bydło
110 Nowości 111 Wydarzenia
Świnie
126 Nowości 127 Wydarzenia
Żywienie krów
Stado podstawowe
112 Precyzyjne żywienie z automatu 114 Żywienie krów mlecznych w laktacji
128 Innowacje w paszach dla loch Choroby układu oddechowego świń
Produkcja żywca wołowego
118 Certyfikat powiększa zyski
131 Kaszel w chlewni – najtrudniejszy zimą Produkcja prosiąt
Utrzymanie zwierząt
122 Nadchodzi zima
134 Zatroszcz się o lochę i prosięta Żywienie świń
Higiena doju
124 Zadbaj o higienę doju
138 Probiotyki w żywieniu świń
ferma
Innowacje w paszach dla loch Takie substancje jak CLA i L-karnityna większość z nas rozpoznaje jako środki prozdrowotne czy też mające wpływ na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Ich szerokie spektrum działania w ciągu kilku ostatnich lat zostało docenione w żywieniu ludzi. Dlatego warto wiedzieć, co się za nimi kryje, gdy znajdziemy je na etykietach pasz – nie tylko dla tuczników, lecz także dla loch.
Te k s t i z d j ę c i a : I w o n a D y b a
ostatnim wydaniu „Farmera” zwracaliśmy uwagę na ciekawe możliwości wzbogacenia pasz w dodatki funkcjonalne, które mogą poprawić wyniki produkcyjne stada loch. Nie chodzi wyłącznie o poprawę kondycji loch, ich zdrowotności czy płodności, ale też o jak najlepszy wynik w odchowie prosiąt, który zapewni im dobry start w tucz. Oprócz szeregu substancji biologicznie czynnych i składników odżywczych, z których są tworzone współczesne pasze, tym razem przyglądamy się dwóm nowym składnikom, które chętnie są testowane przez naukowców w mieszankach
W
128
f a r m e r
g r u d z i e ń
2 0 1 5
paszowych nie tylko dla tuczników, ale właśnie dla loch. Nowe dodatki, coraz częściej wykorzystywane w suplementacji diety ludzi, są też doceniane w przypadku żywienia loch i ich wpływu na użytkowanie rozpłodowe samic. A chodzi tym razem o dwa związki, czyli L-karnitynę i CLA, czyli sprzężone dieny kwasu linolowego, z grupy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Karnityna potrzebna w intensywnej produkcji
L-karnityna produkowana jest z lizyny i metioniny w organizmach ssaków, głównie w wątrobie, nerkach i mózgu. Jak sama
c o d z i e n n e
nazwa wskazuje, z łac. caro, carnis – znaczy mięso. Właśnie w mięśniach związek znajduje się w największej koncentracji i to stamtąd został po raz pierwszy wyizolowany w 1905 r. Najwięcej L-karnityny jest w mięśniu sercowym, wątrobie i mięśniach szkieletowych. Dzięki temu, że jest syntetyzowana endogennie, istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia jej niedoboru. Jednak sytuacja jest zupełnie inna w przypadku intensywnie użytkowanych zwierząt gospodarskich. W szczególności, że ich dieta po wprowadzeniu zakazu stosowania mączek mięsno-kostnych jest oparta głównie na komponentach roślinnych, w których zawartość L-karnityny
w i a d o m o ś c i
n a :
w w w . f a r m e r. p l