NR 1
partner nowoczesnego rolnika
ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% VAT)
nr
1 styczeń 2016
styczeń 2016 cena 10 zł (w tym 8% VAT) nr indeksu 365394
Temat numeru
Zimą serwisowanie maszyn jest tańsze
farmer.pl
Aktualności
agrotechnika
Czeka nas zmiana Oceniamy ustroju rolnego stan ozimin
nr indeksu 365394
Ferma
Producenci zwierząt rozpoczynają Modernizację
V cykl konferencji Farmera
Nowoczesny portal dla producentów owoców i warzyw lo k al i z ac je 2016
8 stycznia – woj. dolnośląskie – Wrocław 26 stycznia – woj. wielkopolskie – Dolsk
Problemy, którymi żyje polskie sadownictwo
3 lutego – woj. mazowieckie – Płock
Szanowani eksperci rynku rolnego
23 lutego – woj. podlaskie – Ciechanowiec
Interesujące zagadnienia: agrotechnika, technika rolnicza
25 lutego – woj. lubelskie – Pawłów k. Rejowca
Monitoring cen owoców i warzyw
Finanse i ubezpieczenia w gospodarstwie Z a k r es te mat yc z ny
Rzetelne, aktualne informacje
28 stycznia – woj. pomorskie – Gniew
• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 • Finansowanie inwestycji realizowanych ze wsparciem UE
Organizator:
Agrotechnika • • • • •
Wpływ nawożenia azotowego na parametry jakościowe ziarna Wiosenne nawożenie rzepaku w kontekście przebiegu wegetacji tej rośliny jesienią 2015 r.* Wiosenna strategia ochrony rzepaku przed chorobami grzybowymi* Ochrona plantacji kukurydzy kiszonkowej przed chwastami** Efektywne nawożenie kukurydzy kiszonkowej**
Technika rolnicza • Racjonalny wybór maszyn rolniczych • Systemy uprawy pożniwnej i ich wpływ na wielkość plonu* • Eksploatacja samojezdnych sieczkarni polowych do kukurydzy**
* Dotyczy konferencji we Wrocławiu, Dolsku, Gniewie i Pawłowie. ** Dotyczy konferencji w Płocku i Ciechanowcu.
Więcej informacji oraz rejestracja na poszczególne konferencje na www.farmer.pl/konferencje/
Grupa PTWP SA 40-114 Katowice, ul. Piotra Ściegiennego 3 tel.: 32/ 209 13 03
e dy tEDYTORIAL o r i a l fa r m e r a
Stabilne i dochodowe rolnictwo P
„ fa r m e r a”
oczątek roku to zazwyczaj czas osobistych postanowień i wytyczania sobie nowych celów. W niedawnym sejmowym wystąpieniu również minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel ogłosił plany Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na najbliższe lata – są bardzo ambitne i zakładają rozwiązanie właściwie wszystkich problemów nurtujących wieś. Główne cele ministerstwa to: stabilizacja rynków rolnych, uregulowanie obrotu ziemią, zapewnienie stabilnych dochodów rolnikom i generalna poprawa poziomu życia mieszkańców obszarów wiejskich (szczegółowo planowane działania prezentujemy w tym wydaniu „Farmera”). Właściwie z każdym punktem należałoby się zgodzić, bo któż by nie chciał, żeby rolnikom żyło się lepiej, ich dochody były stabilne, praca szanowana, a wsie się nie wyludniały? Niestety, na razie nie usłyszeliśmy zbyt dużo o konkretnych propozycjach, które mogłyby do tego doprowadzić. Jednak minister rolnictwa zastrzegł, że osiągnięcie tych celów będzie wieloetapowe i wymaga czasu. Pozostaje nam tylko czekać i mieć nadzieję, że jak najwięcej z obietnic uda się zrealizować już w nowym 2016 roku. Redakcja „Farmera” ma również swoje własne cele. 2016 rok rozpoczynamy z nowym – mam nadzieję – jeszcze bardziej czytelnym layoutem. Oprócz zmiany szaty graficznej wprowadzamy kilka nowych treści, m.in. więcej informacji rynkowych, które są niezbędne
w prowadzeniu nowoczesnego gospodarstwa rolnego. Nadal będziemy poruszać najciekawsze i najbardziej przydatne naszym czytelnikom tematy. Podobnie jak w poprzednich latach chcemy spotykać się z rolnikami na licznych, organizowanych przez „Farmera” konferencjach, które są okazją do pozyskania wielu przydatnych informacji i wymiany doświadczeń. Na pierwsze spotkanie zapraszam już niebawem – 8 stycznia– rolników z województw dolnośląskiego i opolskiego. Mam również nadzieję, że w 2016 roku wspólnie z Wami pobijemy kolejne rekordy na portalu farmer.pl, który już teraz stanowi główne źródło informacji dla rolników. Razem z zespołem doświadczonych dziennikarzy czekamy na telefony i maile z sugestiami, które są dla nas bardzo cenne i pozwalają tworzyć miesięcznik bliższy czytelnikom.
_
W imieniu swoim i redakcji „Farmera“ życzę, aby 2016 rok okazał się pomyślny i przyjazny trudnej pracy rolnika, a także, aby pozwolił na realizację jak największej części planów ministra rolnictwa.
3 farmer styczeń 2016
wojciech denisiuk, redaktor naczelny
spis treści
14 d o p ł aty b e zp o ś r e d n i e ru szy ły
86 n aw ó z az o t o wy n a sta r t
stałe działy farmera
42 Ko n t r a k t y
6
Wiadomości
Czeka nas zmiana ustroju rolnego Kiedy mamy do czynienia z wypadkiem rolnika
8
przy pracy?
16
Pomoc po suszy tylko na niby?
20
Farmer poleca
24
agrotechnik a
Farmer.pl
26
Kondycja zbóż przed zimą
Sonda
28
Sprawdź zachwaszczenie ozimin
58
O tym się mówi
29
64
Agronowości
46
Jak nawozić jęczmień pastewny i browarny? Najlepsi z najlepszych w uprawie jęczmienia
Agrowydarzenia
47
mieszańcowego
68
Technika nowości
98
Stan plantacji rzepaku ozimego nie zachwyca
72
Mądry Polak po szkodzie
80
Azot i siarka – zgrana para
90
Technika wydarzenia
100
Gadżety
129
Nowości bydło
132
Wydarzenia bydło
133
Nowości świnie
152
Wydarzenia świnie
153
Kuchnia
166
Relaks z „Farmerem”
168
Ogłoszenia drobne
169
Co mi leży na Wątrobie
170
48
Potas i magnez w odżywianiu mineralnym roślin 92 Chore bulwy początkiem problemów Priming – mechanizm obronny roślin przed
94
szkodnikami
96
technik a rolnicz a
Budżetowe 120 KM – ciągniki do 220 tys. zł netto 102 Dobre wschody po Fenixie – zestaw uprawowo-siewny firmy Unia Group Szybki załadunek – przegląd ładowaczy
110
czołowych do ciągników o mocy 80-90 KM
116
Mocna i poręczna – ładowarka teleskopowa JCB 122 W obliczu kolejnej normy – projekt norm emisji spalin
126
ferma
144 wych ó w ci e l ąt w sta dach by d ł a m l e cz n e g o
Polecane w Fermie
131
Notowania wołowina
134
Nieznaczna poprawa na rynku mleka
135
Rolnicy idą po „Modernizację”
136
Zimny wychów się sprawdza
140
Kiszonki z kukurydzy wątpliwej jakości Krzyżowanie towarowe szansą dla mniejszych
148
gospodarstw
150
Rynek wieprzowiny
154
Nowa tuczarnia – na przekór trudnym czasom 156 Poprawić skuteczność inseminacji
160
Czas na żyto hybrydowe
162
t e m at n u m e ru
zim o w y s e r w is m a s z y n
30
Serwis maszyn – najkorzystniej zimą co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
f izni a n d ł s e fa r m e r a
kopnatgin r a kat y
pszenica Matif
pszenica CBOT
kukurydza Matif
kukurydza CBOT
-1,13%
-2,47%
-3,92%
+3,21%
maks. 7 7 9 z ł / t min. 717 zł/t
maks. 7 2 5 z ł / t min. 670 zł/t
maks. 7 1 7 z ł / t min. 691 zł/t
maks. 5 9 7 z ł / t min. 561 zł/t
758 zł/t*
704 zł/t
691 zł/t
577 zł/t
Mizerny rok notowań surowców rolnych W 2015 r. wzrosły jedynie ceny rzepaku i canoli.
42
t e k s t: t o m a s z r o s z k o w s k i
P
rzez ostatni miesiąc większość kontraktów na zboża i oleiste na światowych giełdach potaniała. Także poprzedni miesiąc był na rynku dość mizerny. To w sumie spowodowało, że w przeciwieństwie do poprzednich dwóch lat końcówka roku 2015 na rynku zbóż i oleistych, zarówno na świecie, jak i w Polsce nie była tak udana. W 2013 i 2014 roku od mniej więcej początku października do końca roku wzrosty cen zbóż i oleistych wynosiły nawet 30 proc. (pszenica na MATIF w ub.r.). W tym roku było wręcz przeciwnie. W listopadzie soja, a na początku grudnia amerykańska pszenica wyznaczyły wieloletnie minima cenowe. Soja była najtańsza od 7 lat, a pszenica od 5,5 roku. Słabość cenowa rynku jest efektem trzeciego z rzędu obfitego w zbiory sezonu na świecie. W przypadku pszenicy i soi bieżący sezon jest kolejnym historycznie rekordowym pod względem produkcji. Drugim ważnym czynnikiem wpływającym negatywnie na ceny zbóż i oleistych były spadające na świecie ceny innych surowców. Szczególne znaczenie ma ropa naftowa, której notowania są na poziomach najniższych od 7 lat, a część produkcji kukurydzy (w USA ok. 40 proc.), soi i rzepaku przerabiana jest na biopaliwa. W ostatnim miesiącu (do 16 grudnia) cena rzepaku na paryskiej giełdzie obniżyła się o niewiele
ponad 1 proc., ale od początku roku wzrosła o 4,8 proc. Niewiele mniej, bo o 4,6 proc., w tym czasie podrożała kanadyjska canola. W Polsce ceny rzepaku również wzrosły. W sondzie prowadzonej przez „Farmera” w skupach średnia cena w ostatnim miesiącu wzrosła o 4,2 proc., do 1621 zł/t i była o blisko 30 zł/t wyższa niż na giełdzie w Paryżu (załączona tabela). Od początku roku rzepak w Polsce podrożał o ok. 12 proc. Ceny rzepaku na świecie utrzymują się na stosunkowo wysokim poziomie z dwóch powodów. Po pierwsze, odpowiada za to niższa w obecnym sezonie produkcja globalna (o blisko 7 proc.) i spodziewana w wyniku zjawiska El Nino niższa produkcja oleju palmowego w Azji. W gronie oleistych najsłabiej wypadły notowania soi. Co prawda przez ostatni miesiąc cena nieznacznie wzrosła, ale od początku roku zniżka wynosi aż 15,4 proc. Główny powód spadku ceny: drugi rok z rzędu rekordowa światowa produkcja (dane poniżej). Ostatnie cztery tygodnie, tak jak i cały rok, nie były najlepsze na rynku pszenicy. Piętno na cenach odcisnęła głównie drugi rok z rzędu historycznie rekordowa produkcja. Przez miesiąc cena na MATIF spadła o 1,1 proc., a na CBOT o 2,5 proc. W Polsce w tym czasie średnia cena w sondzie „Farmera” obniżyła się 0,3 proc., do 643 zł/t i była aż o 115 zł/t niższa niż na giełdzie w Paryżu. Od początku roku spadki
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
zb oż a ozim e
ag ro t e ch n i k a
Kondycja zbóż przed zimą Stan zaawansowania wegetacji i status zdrowotny roślin mają decydujący wpływ na to, jak przetrwają zimę. Chcąc się przekonać, jak sytuacja wygląda w makroskali, dokonaliśmy szeroko zakrojonej lustracji pól w kilku województwach. T ekst i zdj ę cia: Kata r zy n a S z u l c , M a ł g o r zata T ysz k a , W o j ci e ch Ko n i e cz n y
M
48
imo katastrofalnie suchego lata i początku jesieni, stan zbóż ozimych należy ocenić jako dobry. Zadecydowała o tym długa, ciepła i przekropna jesień. Mimo skracającego się dnia świetlnego, rośliny świetnie rosły i o ile nie zostały posiane w terminach zbyt
odległych od zalecanych, osiągnęły fazę krzewienia zdecydowanie podnoszącą szansę przetrwania przez nie zimy. Cieszy także relatywnie niewielka presja chorób grzybowych.
Wielkopolska, powiat szamotulski.
Długa i ciepła jesień pozwoliła zbożom z późnego siewu na zbudowanie zarówno masy nadziemnej, jak i korzeniowej. W powiecie nakielskim rośliny w połowie grudnia były w fazie krzewienia i miały 4 do 6 liści. Tylko na jednej z lustrowanych plantacji widoczne było porażanie mączniakiem. Siane w regionie nakielskim pszenżyto w terminie optymalnym, w połowie grudnia wykształciło 3-5 rozkrzewień. Susza krótko po siewie i niewielkie (początkowo) opady deszczu zmobilizowały rośliny do budowy głęboko penetrującego systemu korzeniowego. Tak rozwinięte zboże nawet przy ewentualnych wiosennych posuchach powinno lepiej poradzić sobie z krótkotrwałym niedoborem wody niż „dobrze wyglądające”, z obfitą masą nadziemną, ale płytkim systemem korzeniowym. Na odwiedzanych plantacjach pszenżyta widoczne były ślady obecności mączniaka właściwego oraz uszkodzenia powodowane przez ploniarkę zbożówkę, dolne 1-2 liście były pożółkłe,
Obsada roślin plantacji pszenicy to średnio 40 roślin na m2
_
KUJAWSKO - P O M OR SKIE
m a t e r i a ł r e k l a m o w y : s t r. 4 9 - 5 1
Prenumerata miesięcznika dwuletnia
192,00 zł
dla
nowych
prenumeratorów
roczna
102,00 zł
roczna
96,00 zł
kwartalna
25,50 zł
dla czytelników przedłużających prenumeratę
półroczna
51,00 zł
dwuletnia
180,00 zł dla uczniów i studentów Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru
78 1600 1055 0002 3211 5599 3001
roczna
78,00 zł
P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A u l . P. Ś c i e g i e n n e g o 3 , 4 0 - 11 4 K a t o w i c e 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice
ferma
polecamy: „moderniz ac ję”
Wiele osób czekało na „Modernizację gospodarstw rolnych” w PROW na lata 2014-2020, głównie dlatego że tym razem jest w szczególności przeznaczona dla rolników zajmujących się produkcją zwierzęcą. Sprawdzamy, jak wypadły pierwsze nabory wniosków, jakie plany mają rolnicy w zakresie rozwoju produkcji prosiąt, mleka oraz żywca wołowego, a także czego dotyczą największe wątpliwości inwestorów.
str.
136 w y c h ó w c i e l ąt
w s ta d a c h b y d ł a mlecznego
Producenci zazwyczaj koncentrują się na krowach mlecznych. Natomiast wychów młodzieży hodowlanej w stadach bydła mlecznego stanowi ważny, aczkolwiek często niedoceniany aspekt produkcji mleka.
str. 144
131 farmer styczeń 2016
rolnic y idą po
Ferma
„ m o d e r niz a cja” z p r ze zn a c ze nie m dl a p r o d u kcji z w ie r zę cej
Rolnicy idą po „Modernizację” Sprawdzamy, jak wypadły pierwsze nabory wniosków na „Modernizację gospodarstw rolnych”, która w nowym PROW w szczególności jest skierowana do rolników zajmujących się produkcją zwierzęcą.
_
T e k s t: I w o n a Dy b a , Ł u k a s z Ch m i e l e w s k i, Ł u k a s z G ł u c h o w s k i, B a r t o s z W o j ta s z c z y k
M
136
ożliwość dofinansowania produkcji zwierzęcej w PROW na lata 2014-20 to efekt kilkuletniej walki związków branżowych, ale i rolników o wsparcie finansowe tak trudnej dziedziny rolnictwa, jaką jest chów zwierząt. Polscy rolnicy nieustannie muszą stawiać czoła wysokiej i nie zawsze równej konkurencji gospodarstw z Europy Zachodniej. Tym bardziej wiele osób z zapałem do rozwoju i nadzieją na wsparcie swojej produkcji czekało na ogłoszenie warunków i terminu naborów nowej modernizacji. Jak wskazuje liczba wniosków, które ostatecznie wpłynęły do ARiMR, przystąpienie do modernizacji nie było takie proste. W sumie tylko 2471 rolników złożyło wnioski na „Modernizację gospodarstw rolnych”. Jak informuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, spośród rolników, których wnioski zostały zarejestrowane w ARiMR, najwięcej (aż 1529 osób) ubiega się o pomoc w łącznej wysokości 504,08 mln zł na inwestycje w rozwój produkcji mleka krowiego. Kolejnych 645 producentów rolnych stara się o przyznanie 231,75 mln zł na operacje związane z rozwojem produkcji bydła mięsnego. Najmniej, bo 297 wniosków na kwotę 221,05 mln zł, wpłynęło od rolników, którzy zaplanowali rozwijanie produkcji prosiąt. Jest wiele aspektów, które ograniczały rolników przy podejmowaniu decyzji o przystąpieniu do modernizacji. Przede wszystkim obecna koniunktura cen, głównie na rynku trzody chlewnej i mleka, pozostawia wiele do życzenia i ogranicza zapał do podejmowania czasami kilkumilionowych inwestycji. Dodatkowo grupę potencjalnych osób do skorzystania z modernizacji mocno zawęziła ustalona w założeniach wartość ekonomiczna gospodarstwa, która nie może przekroczyć 200 tys. euro, oraz obszar gospodarstwa nie większy niż 300 ha. Nie bez znaczenia jest również czasami żmudne i czasochłonne uzyskiwanie pozwolenia na budowę obory czy chlewni.
O nową oborę niełatwo,
ale warto się starać
O różnych aspektach przygotowywania wniosków, a także szczegółach inwestycji opowiadają nam rolnicy, którzy stawiają na rozwój swojej produkcji zwierzęcej. Jednym z gospodarstw ubiegających się o wsparcie do rozwoju produkcji mleka jest gospodarstwo należące do Tadeusza i Barbary Mroczkowskich z województwa podlaskiego. Producenci mleka planują podwoić produkcję, co łączyć się będzie także z wieloma zmianami m.in. w systemie utrzymania. – Właściwie w każdej dziedzinie przeskoczymy o dwa poziomy – mówi gospodarz. Dotychczasowe stado 25 krów ma być rozbudowane do 49 sztuk dojnych, jednak – jak zaznaczają inwestorzy – obiekt jest zaprojektowany tak, aby w przyszłości można było go przedłużyć. Łączny koszt planowanej inwestycji wynosi netto ok. 1,2 mln zł. Środki z dofinansowania nie pokryją połowy inwestycji. Resztę trzeba będzie wyłożyć z własnej kieszeni. Zmiany będą dotyczyć niemal każdej dziedziny produkcji. System utrzymania na płytkiej ściółce
w oborze uwięziowej ma zostać zamieniony na system wolnostanowiskowy z podłogą szczelinową. Dojarkę konwiową ma zastąpić hala udojowa typu rybia ość 2x6. Modernizacji ulegnie również system żywienia – z tradycyjnego zadawania paszy na system TMR. Gospodarze zwrócili uwagę, że należy pilnować szczegółów – można wybrać tylko taki wóz paszowy, który ma oznaczenie TMR. Podobna sytuacja dotyczyła kompletowania dokumentów związanych z planowaną budową obiektu. Musi zostać dokładnie sprecyzowany rodzaj budynku i jego przeznaczenie. Przykładowo: nie wystarczy umieścić zapisu „budynek inwentarski”. Trzeba dokładnie określony typ obiektu, np. „obora wolnostanowiskowa boksowa bezściółkowa”. Pewien niepokój wśród hodowców wywołuje jedno z obostrzeń w aktualnym naborze na modernizację, mówiące o możliwości złożenia tylko jednej poprawki. Dodatkowo w przypadku wykrycia przez agencję nieścisłości lub błędów w postępowaniu przetargowym może dojść do potrącenia 25 proc. przyznanej pomocy. Kolejnym z wymogów, który w pewnych przypadkach może sprawiać trudności w jego spełnieniu, jest konieczność po-
Tadeusz i Barbara Mroczkowscy, producenci mleka z Podlasia. Chcą rozbudować stado do 49 krów dojnych
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
o d c h ó w ciel ą t
Ferma
Wychów cieląt w stadach bydła mlecznego Producenci zazwyczaj koncentrują się na krowach mlecznych. Natomiast wychów młodzieży hodowlanej w stadach bydła mlecznego stanowi ważny, aczkolwiek często niedoceniany aspekt produkcji mleka. T e k s t: d r M a r c i n G o ł ę b i e w s k i, SGGW w Wa r s z aw i e , Z d j ę c i a: Ł u k a s z Ch m i e l e w s k i
W
144
iększość hodowców koncentruje uwagę na krowach mlecznych, które poprzez produkcję mleka w bezpośredni sposób wpływają na rachunek ekonomiczny gospodarstwa. Wychów jałówek pozostaje często bez należytej atencji. Takie działanie prowadzi do sytuacji, w których młode zwierzęta niewłaściwie przygotowane są do roli, jaką będą pełnić w przyszłości – krów mlecznych. Bardzo często przyrosty oraz kondycja takich jałówek odbiegają od zakładanych wartości. Zbyt wolne tempo wzrostu prowadzi do konieczności odłożenia w czasie decyzji o kryciu takich osobników. Z kolei nadmierne otłuszczenie może powodować zaburzenia funkcjonowania układu rozrodczego oraz problemy z zapłodnieniem. Szacuje się, że koszty wychowu jałówek wahają się od 6 do 9 gr/kg wyprodukowanego mleka w zależności od przyszłej wydajności życiowej krowy. Badania wskazują, że postępując zgodnie z opracowanym planem wychowu jałówek, zarówno hodowcy, jak i producenci mleka mogą obniżyć koszty ich odchowu do 3-4 gr/kg mleka, co w przypadku łącznej produkcji mleka na poziomie 1 mln kg mleka rocznie daje oszczędność rzędu 30-40 tys. zł. Powinien to być wystarczający bodziec skłaniający producentów mleka do podjęcia konkretnych działań. Należy również dodać, iż wdrożenie właściwych praktyk odchowu młodzieży hodowlanej przyczyni się do uzyskania bardziej produkcyjnych, długowiecznych i zdrowszych krów, które generować będą lepszy wynik finansowy gospodarstwa.
_
Chyba najbardziej krytyczny moment w odchowie młodzieży hodowlanej stanowi odchów cieląt. Okres prenatalny
Trudno sobie wyobrazić, że o jakości przyszłych krów decydują już decyzje pojęte przed narodzinami cielęcia. Potencjał genetyczny przyszłych krów zależy bowiem w dużej mierze od trafności podjętych decyzji hodowlanych. Ponadto świadome planowanie przyszłego materiału reprodukcyjnego uzależnione powinno być również od wskaźników związanych z remontem stada. Wskaźnik brakowania krów decyduje o liczbie jałówek, które każdego roku muszą „wejść” do stada, aby zachować jego stałą wielkość w czasie. Hodowca, chcąc realizować politykę hodowlaną w swoim stadzie, musi określić, jakie są jego priorytety. Powinien zdefiniować jasno, jakie są słabe i mocne strony jego zwierząt oraz na co należy zwrócić szczególną uwagę w doskonaleniu następnych pokoleń krów. Kolejnym krokiem jest wybór odpowiednich krów, które charakteryzują się pożądanymi cechami w odniesieniu do obranych celów hodowlanych. Na tym etapie należy nadmienić, że tempo postępu hodowlanego w stadzie w dużej mierze zależy od tego, jaka jest intensywność selekcji rodziców następnego pokolenia krów w naszym stadzie. To z kolei zależy od wskaźników rozrodu. Im wyższy poziom brakowania w stadzie, tym niższa intensywność selekcji. W skrajnych przypadkach praktycznie każda urodzona w stadzie cieliczka musi
zostać odchowana, aby zapewnić prostą reprodukcję w stadzie. Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej problemy, należy wykorzystywać inne narzędzia, aby kreować postęp hodowlany oraz zapewnić dobrą genetykę dla przyszłego pokolenia. Takim rozwiązaniem jest skoncentrowanie uwagi na wyborze właściwego buhaja. Aby właściwie dokonać wyboru rozpłodnika, należy skoncentrować się na kilku ważnych aspektach. Przede wszystkim trzeba zwracać uwagę na unikanie kojarzenia w pokrewieństwie. Rosnący inbred może zniweczyć efekt pracy hodowlanej, zwiększając prwdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnych mutacji genetycznych. W praktyce wystarczy analiza rodowodu sięgająca 3 pokoleń wstecz. W katalogach buhajów istnieją informacje dotyczące nosicielstwa wad genetycznych, co również należy brać pod uwagę w trakcie podejmowania decyzji o wyborze konkretnego osobnika. Ostatnim, ale nie mniej ważnym etapem wyboru jest selekcja osobników charakteryzujących się odpowiednią wartością hodowlaną, szczególnie pod względem cech, które wymagają poprawy w stadzie. Ważne jest uwzględnienie w selekcji zarówno cech produkcyjnych, jak i funkcjonalnych. Hodowcy często w swojej pracy hodowlanej uwzględniają jedynie cechy związane z poprawą produkcji mleka, podczas gdy cechy, takie jak zdrowotność, odporność na mastitis czy długowieczność, nie są w ogóle brane pod uwagę. Działania takie, owszem, przynoszą szybką poprawę cech produkcyjnych, ale
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l