PARTNER NOWOCZESNEGO ROLNIKA
UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)
nr
2 luty 2016
TEMAT NUMERU
PARADA ODMIAN ZBÓŻ JARYCH farmer.pl
NR INDEKSU 365394
GORĄCY TEMAT
TECHNIKA ROLNICZA
FERMA
ZIEMIĘ KUPI TYLKO ROLNIK
PRZEGLĄD ROZSIEWACZY NAWOZOWYCH
ODCHÓW I ŻYWIENIE JAŁÓWEK
V cykl konferencji Farmera
Zapraszamy na regionalne konferencje Farmera! Każde spotkanie to okazja, by poznać zalecenia i porady ekspertów, a także wziąć udział w dyskusji i uzyskać odpowiedzi na trudne pytania. LO K AL IZ AC JE 2016
3 lutego Płock woj. mazowieckie
23 lutego Ciechanowiec woj. podlaskie
25 lutego Pawłów k. Rejowca woj. lubelskie
Organizator:
Z AK R ES T EMAT YC Z NY
Finanse i ubezpieczenia w gospodarstwie • Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 • Finansowanie inwestycji realizowanych ze wsparciem UE
Agrotechnika • • • • •
Wpływ nawożenia azotowego na parametry jakościowe ziarna Wiosenne nawożenie rzepaku w kontekście przebiegu wegetacji tej rośliny jesienią 2015 r.* Wiosenna strategia ochrony rzepaku przed chorobami grzybowymi* Ochrona plantacji kukurydzy kiszonkowej przed chwastami** Efektywne nawożenie kukurydzy kiszonkowej**
Technika rolnicza • Racjonalny wybór maszyn rolniczych • Systemy uprawy pożniwnej i ich wpływ na wielkość plonu* • Eksploatacja samojezdnych sieczkarni polowych do kukurydzy** * Dotyczy konferencji w Pawłowie. ** Dotyczy konferencji w Płocku i Ciechanowcu.
Więcej informacji oraz rejestracja na poszczególne konferencje na www.farmer.pl/konferencje/
EDY TORIAL
Ministerstwo prosi o czas
W
„ fa r m e r a”
szystko wskazuje na to, że mimo wciąż trwającej zimy zbliża się dość gorący okres w rolnictwie. Niestety, atmosferę podgrzewają same negatywne zjawiska, a zwłaszcza utrzymująca się zła koniunktura w większości sektorów rolniczej produkcji. Cena żywca wieprzowego nadal jest dramatycznie niska – na tyle że niektóre organizacje skupiające rolników zagroziły blokadami, jeśli nic się nie zmieni. Nie lepiej jest na rynku mleka. Na domiar złego rolnicy wciąż czekają na wpływ „dopłat” na konto, a pieniędzy w większości przypadków nie ma i… tak naprawdę nikt nie jest w stanie zapewnić, kiedy na pewno zaczną być wypłacane na szerszą skalę. Zamieszanie z wypłatą dopłat spowodował system komputerowy, a właściwie jego brak. Firma, która miała go przygotować, pod koniec listopada ubiegłego roku poddała się, informując, że nie dokończy zadania. Niektórzy politycy obecnej władzy uznali to za celowy sabotaż, wszczęto audyty, a rolnicy nadal czekają na dopłaty. Ministerstwo rolnictwa uspokaja, że prace nad przygotowaniem systemu komputerowego idą „pełną parą” i podając harmonogram wypłat, zapewnia, że jak na razie ilość wypłaconych środków nie odbiega od stanu z lat ubiegłych. Generalnie rządzący resortem rolnictwa proszą o cierpliwość i danie im trochę czasu, a odpowiedzialnością
za obecną sytuację obciążają poprzedni rząd. Rzeczywiście poprzedni minister rolnictwa powinien dopilnować prawidłowego harmonogramu prac nad tak ważnym systemem, zwłaszcza w okolicznościach tak znacznego skomplikowania sposobu naliczania dopłat. Problem w tym, że dla rolnika nie jest ważne, kto najbardziej zawinił. Rolnik musi kupić środki do produkcji, spłacić kredyty, a bez pieniędzy z dopłat nie może tego zrobić – finalnie złość środowiska rolniczego i tak skupi się na obecnej władzy. Ministerstwo zapewnia, że sprawa jest pod kontrolą, ale jednocześnie asekurująco mówi, że na pewno wszystkie płatności zostaną zrealizowane w regulaminowym czasie, czyli do 30 czerwca, a rolnicy w trudnej sytuacji będą mogli liczyć na nieoprocentowane kredyty. Trudno być optymistą. Pewnym pocieszeniem dla części rolników jest zapowiedź ruszenia w marcu ponownych naborów na „Modernizację gospodarstw rolnych”, zwłaszcza na bardzo wyczekiwany obszar D umożliwiający dofinansowanie zakupu maszyn również dla rolników niezajmujących się produkcją mleka, żywca wołowego czy prosiąt. Mam nadzieję, że do tego czasu sytuacja się unormuje i okoliczności do podejmowania kolejnych inwestycji będą bardziej sprzyjające.
_
3 farmer luty 2016
wojciech denisiuk, redaktor naczelny
spis treści a d r e s r e da kc ji: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl r e da k to r n ac z e l n y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y r e da k to r A n acz e l n eg o: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl z e sp ó ł r e da kcyj n y: Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl sta ł a wsp ó ł p r aca: Tomasz Roszkowski Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Tomasz Piotrowski: tomasz.piotrowski@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl dzia ł ma r k e ti n g u i r e k l amy: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@ptwp.pl, tel. 32 356 76 32 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09
temat numeru Więcej troski o jare 26 Pszenica jara – doskonałe zboże jakościowe 30 Mieszanki zbożowe – polska specjalność 36
26 pa r a d a o d m i a n z bóż ja rych
m e n e dż e r tyt u ł u: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl
ko l p o rta ż i p r e n u m e r ata: Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; michal.wybraniec@ptwp.pl Na p o czci e i u l isto n osza m oż n a zam ówi ć p r e n u m e r atę n a k wa rta ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. p r e n u m e r ata zag r a n icz n a: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31 w y dawc a: Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT P r e z e s: Wojciech Kuśpik ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77
st u di o g r a ficz n e: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S k ł a d: Karina Chrapka, Marcelina Luks, Katarzyna Świerczek KOREKTA: Jolanta Goryczka, Anna Kamińska, Tomasz Rabsztyn o k ł a d k a: Studio PTWP d ru k: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław Na k ł a d: 17 000 egz. O d da n o d o d ru ku: 21.01.2016 r. o g łosz e n ia d ro b n e b e zp ł at n e T y l ko d l a ro l n i ków: tel. 22 550 69 03 z dj ęcia: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoeszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.
Codzienne informacje dla rolników
spis t r e ści
16
156
proszę nam dać trochę cz a su
–
wywiad
n i e z awo d n e b l i ź n i a k i
z wiceministrem rysz ardem z arudzkim
–
stałe działy farmera 42 ko n t r a k t y
Wiadomości „Farmer” poleca Farmer.pl Sonda „Farmera” O tym się mówi Agronowości Agrowydarzenia Technika nowości Technika wydarzenia Gadżety Ferma Nowości bydło Wydarzenia bydło Notowania rynku wołowiny i mleka Nowości świnie Wydarzenia świnie Notowania rynku wieprzowiny Kuchnia Relaks z „Farmerem” Ogłoszenia drobne Co mi leży na Wątrobie
6 20 22 24 25 46 48 126 128 163 165 166 167 168 182 183 184 198 200 201 202
ci ąg n i k i u ż y wa n e
„Przez innowacyjność do sukcesu” z „Farmerem” po raz V 8 Ziemia dla rolników 12 Konsekwencje niedopilnowania zwierząt 18 agrotechnik a
Lustracja pszenicy ozimej i ocena stanu roślin 50 Którą odmianę jęczmienia wybrać? 54 Charakterystyka odmian owsa 61 Polecane odmiany pszenicy jarej 64 Odmiany pszenżyta jarego 70 Narastający problem septoriozy paskowanej liści pszenicy 74 Ekonomiczna efektywność ochrony jęczmienia jarego 80 Optymalizacja dawkowania herbicydów w zbożach jarych 84 Charakterystyka kukurydzy zarejestrowanej w 2015 roku 90 Sprawdzamy, czy rzepak przemarzł 98 Gdy przyjdzie przesiać rzepak 102 Wrażliwość odmian ziemniaka na ospowatość bulw 110 Ziemniak spod folii – przegląd odmian 112 Nawozy naturalne a zdrowotność roślin 116 Czarno to widzę – ubywa substancji czynnych 120 Pożegnanie z kretem 123 Dla roślin i zwierząt – wywiad z prezesem firmy Arkop 124 technik a rolnic z a
Inwestują i nie zapominają o przeszłości – inwestycje w Grupie SDF 130 Nowa klasa premium – Case IH, Steyr 134 Twarda sztuka – test pługa Rabe Albatros 136 Skuteczne i tanie – przegląd rozsiewaczy nawozów 142 Plusy i minusy norm spalin 148 Zdążyć z silosami na żniwa 152 Przy wymianie sprzęgła nie warto oszczędzać 160 ferma
196 i n s ta l a c j a w o d n a r ó w n i e ż w ymaga cz yszczenia
Żywienie i odchów jałówek w stadach bydła mlecznego 170 Zimowe choroby bydła 174 Najważniejsze elementy walki z mastitis 176 Gdzie występują największe straty w produkcji mleka? 180 Potrzeba certyfikowanych produktów, ale tylko z polskiego mięsa 186 Strata paszy to strata pieniędzy 187 Elementy chowu – szczególnie ważne dla knura 190 Świnie potrzebują włókna 192
t e m at n u m e ru >>
zb oż a ja r e
Więcej troski o jare Dlaczego większość gospodarstw stara się maksymalnie ograniczyć powierzchnię uprawy zbóż jarych? Czy rzeczywiście problemem jest ich plenność? Może tkwi on gdzie indziej? T e k s t i z d j ę c i a: W o j c i e c h Ko n i e c z n y
26
R
olnicy swoją wręcz alergiczną niechęć do jarych zbóż kłosowych tłumaczą dużym ryzykiem związanym z przebiegiem pogody, niską plennością odmian i wynikającą z tego niewielką opłacalnością ekonomiczną uprawy. Wyjaśnienia te nie przekonują do końca. Warunki pogodowe wiosną i wczesnym latem (mam na myśli głównie ilość i rozkład opadów) determinują wysokość wydawanych przez nie plonów, ale czy nie jest to czynnik silnie rzutujący na wyniki osiągane także przez rośliny ozime? Można się w tym miejscu zastanawiać, gdzie ryzyko suszy jest na tyle wysokie, że lepiej ze zbóż jarych zrezygnować. Z pewnością dotyczy to Wielkopolski, Kujaw i Ziemi Lubuskiej. Tam bilans wodny jest niski, a 40czy nawet 50-dniowe okresy bezdeszczowe
relatywnie częste. Natomiast cały obszar Polski na wschód od Wisły charakteryzuje się sporymi zapasami wody pozimowej (zimą zawsze jest okrywa śnieżna), jak również większymi i znacznie korzystniej rozłożonymi w czasie opadami w okresie wegetacji. Wiosenne i letnie opady w ilościach gwarantujących normalny rozwój roślin występują także na Dolnym Śląsku i w pasie województw północnych. Zatem popularne powiedzenie „lepsze słabe ozime, aniżeli dobre jare” nie jest do końca prawdziwe.
_
Nisk a pl e nn ość nie je s t pr aw dą
Rozważmy argument niskiej plenności odmian. Przeczą temu publikowane przez COBORU (powszechnie uznawane za bardzo wiarygodne) wyniki doświadczeń przeprowadzonych
w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Wynika z nich, że w ostatnim okresie (lata 2013-2015) poszczególne gatunki zbóż jarych plonowały na poziomie: • pszenica jara: – poziom agrotechniki a1 – 6,5 do 7,4 t/ha; – poziom agrotechniki a2 – 7,7 do 8,5 t/ha; • jęczmień jary: – poziom agrotechniki a1 – 6,4 do 7,9 t/ha; – poziom agrotechniki a2 – 7,7 do 8,9 t/ha; • pszenżyto jare: – poziom agrotechniki a1 – 6,6 do 6,9 t/ha; – poziom agrotechniki a2 – 7,5 do 7,9 t/ha; • owies: – poziom agrotechniki a1 – 6,8 do 7,4 t/ha. W obliczu przedstawionych faktów nie sposób dalej podtrzymywać tezę niskiej plenności tych roślin.
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
f i n a n s e „fa r m e r a”
ko n t r a k t y
pszenica M AT I F
pszenica CBOT
kukurydza M AT I F
kukurydza CBOT
-5,57%
-2,02%
-2,82%
-1,76%
maks. 7 5 5 z ł / t min. 725 zł/t
maks. 7 1 0 z ł / t min. 661 zł/t
maks. 6 9 7 z ł / t min. 615 zł/t
maks. 5 8 4 z ł / t min. 544 zł/t
728 zł/t*
703 zł/t
683 zł/t
578 zł/t
Słaby początek roku na rynku surowców rolnych Na przełomie 2015 i 2016 r. pszenica na giełdzie w Paryżu potaniała blisko 6 proc. 42
t e k s t: t o m a s z r o s z k o w s k i
O
statnie dwa tygodnie poprzedniego i pierwsze dwa tygodnie obecnego roku nie przyniosły poprawy na polskim i światowym rynku zbóż i oleistych. Szczególnie słabo w tym okresie przebiegały notowania surowców rolnych na giełdzie MATIF (wykresy). W okresie 16 grudnia-15 stycznia pszenica w Paryżu potaniała o 5,6 proc. do 165,25 euro/t (728 zł/t). Cena kukurydzy obniżyła się o 2,8 proc. do 155,0 euro/t (683 zł/t) i rzepaku o 2,9 proc. do 357,25 euro/t (1575 zł/t). Nieco lepiej przebiegały notowania na giełdach za oceanem. Pszenica na CBOT potaniała w tym czasie o 2,0 proc. do 174,1 dol./t (703 zł/t), a kukurydza o 1,8 proc. do 143,0 dol./t (578 zł/t). Natomiast soja podrożała o 1,9 proc. do 323,0 dol./t (1305 zł/t). Również cena kanadyjskiego rzepaku notowanego na giełdzie w Winnipeg wzrosła – o 2,5 proc. do 484,7 CAD/t (1350 zł/t). Na krajowym rynku w tym okresie ceny minimalnie spadły. Średnia cena pszenicy w sondzie „Farmera” (oferty w skupach) obniżyła się o 0,3 proc. do 641 zł/t. Również o 0,3 proc. potaniała kukurydza do 675 zł/t. Najwięcej – o 1,0 proc. spadła średnia cena rzepaku – do 1605 zł/t. Na kolejny słaby miesiąc notowań surowców rolnych złożyło się kilka czynników, które w zasadzie są w większości znane od kilku miesięcy, a niektóre z nich przybrały na sile. Trzeci z rzędu sezon wysokich zbiorów zbóż i oleistych na świecie i wzrost zapasów
nie jest rzecz jasna obecnie zaskoczeniem, ale w kontekście ostatnich wydarzeń jest dodatkowym ciężarem spychającym ceny w dół. Ostatnie dane z chińskiej gospodarki (spowolnienie gospodarcze) na tyle rozczarowały inwestorów, że przez światowe rynki akcji i surowców przetoczyła się – czy też nadal trwa – fala wyprzedaży. W połowie stycznia cena ropy amerykańskiej (WTI) i Brent (z Morza Północnego) spada poniżej 30 dol./baryłkę do poziomów najniższych od 2003 r.! (jeszcze w połowie 2014 r. cena przekraczała 110 dol./baryłkę). Spadek cen ropy ma istotne znaczenie dla światowego poziomu cen zbóż i oleistych, zwłaszcza przy wysokiej produkcji. Po pierwsze część produkcji przerabiana jest na biopaliwa. Po drugie, znacznie mniejsze przychody z eksportu ropy, głównie krajów arabskich (importerów zbóż) zmniejszą ich zakupy. W kontekście zawirowań na ww. rynkach, ostatnio na dalszy plan zeszło zjawisko El Nino, które jest najsilniejsze od kilkudziesięciu lat, a jego negatywny wpływ na produkcję rolną już jest zauważalny (niższa produkcja oleju palmowego w Azji – susza, czy też powodzie w Ameryce Południowej). Wpływ El Nino na pogodę w Europie nie jest do końca rozpoznany, ale wysokie mrozy bez pokrywy śnieżnej na przełomie roku w Polsce, w części Rosji i na Ukrainie już z pewnością wyrządziły szkody w oziminach.
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
w io s e n n a l u s t r a cja r ze p a k u ozim e g o
ag ro t e c h n i k a
Sprawdzamy, czy rzepak przemarzł Wiosenna lustracja plantacji rzepaku to moment, w którym należy podjąć decyzję o kontynuowaniu uprawy lub jej zaoraniu. Po styczniowym ataku mrozu stan wielu plantacji jest bardzo niepewny. T e k s t i z d j ę c i a: W o j c i e c h Ko n i e c z n y
Ł 98
agodną jesień, przeciągającą się do ostatnich dni grudnia, przerwała gwałtownie fala silnego mrozu w I dekadzie stycznia. Na Mazowszu, Podlasiu i Lubelszczyźnie temperatura nocą spadała przy gruncie do -23-25oC, co przy braku okrywy śnieżnej musiało wpłynąć negatywnie na rośliny – zwłaszcza na rzepak ozimy. Z dużym prawdopodobieństwem można przewidywać silne uszkodzenia mrozowe. Czy rzepak całkowicie wymarzł? W wielu miejscach mogło do tego dojść. Jeszcze więcej plantacji mróz pokaleczył, ale nie zniszczył. Prawdopodobnie wiosną nie zobaczymy na nich żywego liścia. Nie jest to równoznaczne z koniecznością ich zaorania. Rzepak odznacza się bowiem dużym potencjałem regeneracji.
_
oce n a s ta n u pl a n tac ji
W zaistniałej sytuacji wiosenna lustracja plantacji nabiera bardzo dużego znaczenia.
Pierwszą ocenę (wstępną) przeprowadzamy po zejściu śniegu. Kolejną, gdy widoczne są już wyraźne objawy wznowienia wegetacji, a aby upewnić się w ocenie, warto powtórzyć ją po kilku dniach. Rzepak wykazuje wrażliwość na duże wahania temperatury między dniem a nocą. Rośliny, które początkowo uznaliśmy za zdrowe, bez uszkodzeń mrozowych, po kilku (szczególnie słonecznych) dniach niejednokrotnie zamierają. Przyczyną jest tak zwane wysadzanie, czyli wypieranie roślin z gleby, spowodowane częstymi zmianami temperatury na przedwiośniu, kiedy to temperatura w dzień jest dodatnia, a nocą ziemia zamarza. Zamarzanie i odmarzanie gleby powoduje zmianę jej objętości, co prowadzi do uszkodzeń i rozrywania korzeni. Roślina nie ma się czym trzymać podłoża i jest wypierana na powierzchnię. Im wcześniej nadejdzie wiosna oraz im gwałtowniejsze skoki temperatury
przyniesie, tym większe są szkody spowodowane wysadzaniem. Oceny stanu pola dokonujemy, zwracając szczególną uwagę na: stan szyjki korzeniowej i systemu korzeniowego roślin, liczbę zdrowych roślin na m2, równomierność ich rozmieszczenia na polu.
_
s to pie ń z ach wa s zc z e ni a pl a n tac ji
Kondycję roślin po zimie sprawdzamy, wykopując je (nie wyrywamy, bo urwiemy samą rozetę) i badając stan skórki na części podziemnej. Jeśli pod naciskiem palca odchodzi ona od szyjki korzeniowej, to znaczy, że doszło w tym miejscu do przemarznięcia. Dalsza analiza dotyczy korzenia. Ponownie sprawdzamy związanie skórki z tkanką głębiej położoną, zwracając jednocześnie uwagę na jej kolor. Zbrązowienie wnętrza
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
t e s t p ł u g a R ab e A l b a t r o s H A 120 I V/ 8 0
t e c h n i k a ro l n i c z a
Twarda sztuka
136
Rabe Albatros HA 120 IV/80 to oznaczenie jednego z bardziej popularnych modeli pługów firmy Rabe. Narzędzie w wersji 4+ mieliśmy okazję testować jesienią podczas przedsiewnej orki – w bardzo trudnych warunkach.
A
lbatros to jedna z najbardziej popularnych serii pługów firmy Rabe. Tworzą ją cztery modele wyposażone w 3 do 5 korpusów. Albatrosa w wersji „4+”, skonfigurowanego z zabezpieczeniem hydraulicznym oraz półśrubowymi, pełnymi odkładnicami i dużymi przedpłużkami mieliśmy okazję przetestować podczas wrześniowej orki przedsiewnej.
_
Zwa rta i cię ż k a ko ns t ru kcja
Albatros 120 w wersji „4+”, czyli 4-skibowy z możliwością dołączenia 5. korpusu, na pierwszy rzut oka jest bardzo zwartą konstrukcją. Może dlatego sporym zaskoczeniem był dla nas pomiar masy pługa, podczas
którego waga wskazała wartość 1780 kg. Oznacza to, że pług Rabe jest jedną z najcięższych konstrukcji wśród pługów 4-skibowych dostępnych na rynku. Maszyna jest oparta na solidnej ramie o przekroju kwadratu (120x120 mm) z blachy o grubości 10 mm. Na ramie rozmieszone są 4 korpusy w odległości metra. Prześwit pod ramą to z kolei 0,8 m. Całość osadzona jest na obrotnicy o średnicy 100 mm. Pług ma koło podporowe umiejscowione na wysokości 3. korpusu. Dzięki temu nie wystaje ono poza obrys szerokości roboczej pługa, przez co orka mogła być wykonywana blisko przeszkód, np. słupów i studzienek. Poza tym m.in. taki zabieg skutkował tym, że
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l
Prenumerata miesięcznika dwuletnia
192,00 zł
dla
nowych
prenumeratorów
roczna
102,00 zł
roczna
96,00 zł
kwartalna
25,50 zł
dla czytelników przedłużających prenumeratę
półroczna
51,00 zł
dwuletnia
180,00 zł dla uczniów i studentów Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru
78 1600 1055 0002 3211 5599 3001
roczna
78,00 zł
P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A u l . P. Ś c i e g i e n n e g o 3 , 4 0 - 11 4 K a t o w i c e 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA ul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice
ferma
polecamy: s t r ata p a s z y
n a j wa ż n i e js z e
e l e m e n t y wa l k i z m a s t i t is
str.
176
Mastitis jest uważane za chorobę przynoszącą największe straty w chowie krów mlecznych. Dlatego od wielu lat specjaliści zajmujący się zagadnieniem produkcji mleka opracowują plany walki z tym schorzeniem.
t o s t r ata p i e n i ę d z y
str.
187
Każda, najmniejsza nawet strata paszy bezpośrednio odbija się na wyniku finansowym produkcji żywca wieprzowego. Źródeł strat może być wiele, dlatego opisujemy główne z tych, którym można zapobiec.
f a r m e r l u ty 2 0 1 6
165
higie n a in s t al a cji w o d n ej w c hl e w ni
Ferma
Instalacja wodna
również wymaga czyszczenia Czyszczenie instalacji do pojenia zwierząt to nie tylko dbałość o higienę chowu, zdrowie świń i ich dobre wyniki produkcyjne. To również działanie, które może w razie kontroli gospodarstwa uchronić stado przed jego blokadą. T e k s t: Iw o na Dy b a , z d j ę c i a: s h u tt e r s t o ck
I
nstalacja wodna w chlewni to często bagatelizowany element wyposażenia budynku. W praktyce utrzymanie jej w odpowiedniej czystości może mieć spore znaczenie dla zachowania wysokiego statusu zdrowotnego zwierząt, jak i dla właściwego prowadzenia produkcji, zgodnie z wymaganiami weterynaryjnymi.
_ 196
Trudny do usunięcia biofilm
Głównym problemem linii pojenia zwierząt jest biofilm, czyli tzw. błona biologiczna, która powstaje na granicy ciało stałe-ciecz. Jest to śluzowaty, wielokomórkowy twór stworzony przez różne szczepy i gatunki drobnoustrojów, a także substancji organicznych i nieorganicznych. W skład biofilmu mogą wchodzić nie tylko bakterie, ale też grzyby oraz glony. Jego powstawanie to proces wielostopniowy (rysunek). Do powierzchni rury przyczepiają się tylko te drobnoustroje, które mają zdolność adhezji. Na początku kolonizacji powierzchni przez mikroorganizmy, utworzoną przez nie powłokę można łatwo usunąć. W miarę upływu czasu proces postępuje, a drobnoustroje wytwarzają specyficzne wiązania z powierzchnią, do której przylegają. Po dobrym przytwierdzeniu do podłoża, kolonie bakterii zaczynają dojrzewać. To oznacza, że drobnoustroje zaczynają się różnicować w zależności od warunków, w jakich bytują. Wówczas mogą zachodzić także mutacje niektórych genów, przez co mikroorgani-
zmy stają się bardziej oporne na zwalczanie. Wraz ze wzrostem biofilmu i ubytkiem tlenu rośnie udział przeprowadzanych beztlenowych szlaków metabolicznych w namnażających się mikrobach. Zostaje również zahamowana produkcja niektórych enzymów i substancji. To powoduje, że drobnoustroje bytujące w biofilmie nabierają innych właściwości niż te same drobnoustroje żyjące poza instalacją. Rozbudowany biofilm zaczyna się pokrywać zewnątrzkomórkowymi polimerami, zbudowanymi głównie z polisacharydów. W ostatniej fazie rozwoju ta warstwa osiąga tzw. krytyczną grubość i zaczyna pękać, a drobnoustroje w dużych ilościach zaczynają uwalniać się do przepływającej wody. W chlewniach, gdzie instalacje nie są myte i dezynfekowane, można się spodziewać, że biofilm będzie istotnie wpływał na zdrowotność zwierząt i skuteczność przeprowadzanych terapii leczniczych zwierząt przy podawaniu leków w wodzie. Może też reagować z podawanymi lekami, osłabiając ich działanie, ale i doprowadzać do przewlekłych i trudnych w leczeniu zakażeń zwierząt. Nieusuwany miesiącami, a czasami latami biofilm jest także jednym z czynników prowadzących do uszkodzeń, zwiększając korozję rur i elementów instalacji wodnej.
_
Skuteczne czyszczenie
Zalecenia do czyszczenia instalacji wodnych dla ferm trzody chlewnej mówią o konieczności
mycia i dezynfekcji linii po zakończeniu każdego rzutu produkcyjnego. Chodzi tu głównie o rozbicie biofilmu, odkamienienie instalacji i usunięcie zalegających złogów zanieczyszczeń. Na rynku pojawia się coraz więcej preparatów, które umożliwiają przeprowadzenie samodzielnego czyszczenia linii pojenia. Ich skład bazuje zazwyczaj na związkach kwasu solnego, nadtlenku wodoru, niektóre zawierają również nanocząsteczki srebra, które mają naturalne właściwości odkażające. Środki wytworzone na tej bazie są wystarczające do rozbicia biofilmu i usunięcia zanieczyszczeń. Czyszczenie polega na napełnieniu instalacji 1-proc., maksymalnie 3-proc. roztworem preparatu i pozostawieniu go w instalacji do 24 godz. Po upływie tego czasu należy przepłukać instalację bieżącą wodą, aż przestaną z niej wypływać widoczne zanieczyszczenia. Preparaty na bazie tych związków są łatwe i bezpieczne do stosowania, nie powodują również korozji instalacji. Po czyszczeniu warto zadbać o zakwaszenie wody, które pozwoli na rozbicie kamienia zalegającego w instalacji. Zakwaszacze świetnie ograniczają również wzrost bakterii, które sprzyjają zakażeniom układu pokarmowego, są to np. Salmonella czy E. coli. W celu dalszego przeprowadzania sanityzacji instalacji, po wcześniejszym wyczyszczeniu, do wody dodaje się preparaty z mieszaninami kwasów organicznych, jak np. kwas mrówkowy, propionowy, cy-
co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l