Fachowy Wykonawca 1/2016 by Publikator Sp. z o.o.

WWW.FACHOWYWYKONAWCA.PL

FACHOWY WYKONAWCA NR 1/2016

ISSN 2081-3449 / EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

TEMAT NUMERU

Opisujemy materiały, technologie oraz omawiamy zasady budowy i termoizolacji obiektów energooszczędnych

RANKING 46 NARZĘDZIOWY

Paweł Wróblewski, dyrektor związku POiD mówi o nowych wyzwaniach stojących przed branżą stolarki otworowej

Prezentujemy 10 najlepszych lekkich młotowiertarek sieciowych, które sprzedają się na naszym rynku

WYWIAD NUMERU

CHEMIA BUDOWLANA

Wszystko o produktach do klejenia oraz prawidłowym montażu płytek ceramicznych

FACHOWY WYKONAWCA | SPIS TREŚCI

magazyn branżowy nr 1/2016 Adres redakcji: 15-425 Białystok ul. Cieszyńska 3A tel. (85) 65 39 000 fax (85) 65 39 856 www.fachowywykonawca.pl redakcja@fachowywykonawca.pl Redaktor naczelna: Marta Borowska Redaktor prowadzący: Radosław Zieniewicz Redakcja: Mariusz Golak, Arkadiusz Kaczanowski, Beata Michalik, Wojciech Napora, Anna Raducha-Romanowicz, Piotr Sawczuk DTP: Studio Graficzne Publikator

Wydawca: Publikator Sp. z o.o. 15-425 Białystok, ul. Cieszyńska 3A tel. (85) 65 39 000 fax (85) 65 39 856 www.publikator.com.pl poczta@publikator.com.pl

:LDGRPRĂFL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1RZRĂFL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 :VïXFKXMHP\ VLÚ Z JïRV EUDQĝ\ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 : NLHUXQNX HQHUJRRV]F]ÚGQHJR EXGRZQLFWZD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 'RP RWXORQ\ FLHSïHP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 2G]\VNDÊ FLHSïR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 = SRPRFÈ QDWXU\ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 ¥FLDQD QD ķPXU EHWRQĵ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 1D VWUDĝ\ GRPRZHJR FLHSïD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 'U]ZL GR ]DGDñ VSHFMDOQ\FK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 5DQNLQJ OHNNLFK PïRWRZLHUWDUHN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 6WDELOQD Z\JRGD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 )DFKRZH ]DSOHF]H SDUNLHFLDU]D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 'UHZQR SRG RFKURQÈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 .OHM QD SLHUZV]\P SODQLH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 =PLHU]\Ê VLÚ ] ZLOJRFLÈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 'DQH :\GDZF\ ZJ *RRJOH $QDO\WLFV 12/2015 BIZNES MEBLOWY

Prezes: Wojciech Kuśpik Dyrektor Finansowy: Agnieszka Masiewicz Dyrektor Wydawniczy: Justyna Łotowska Dyrektor Studia Graficznego: Bohdan Majewski Reklama: Zastępcy Dyrektora Handlowego: Ewa Gugnowska (egugnowska@publikator.com.pl) Alicja Klimowicz (aklimowicz@publikator.com.pl) Dyrektor Działu Promocji: Agnieszka Jakubczyk agnieszka.jakubczyk@ptwp.pl tel. (32) 20 91 303 Kolportaż i prenumerata: Maciej Zarachowicz salonprasowy@publikator.com.pl www.salonprasowy.pl tel. (85) 67 85 367 Redakcja nie zwraca nie zamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczonych reklam. Copyright by Publikator Sp. z o.o. Wszystkie materiały objęte są prawem autorskim. Na okładce wkładki zdjęcie: Rockwool Polska

358 tys. XQLNDOQ\FK Xĝ\WNRZQLNöZ • 2,6 mln RGVïRQ RYNEK ŁAZIENEK

Nowy dostawczy Hyundai H350

Sprawnie i wygodnie do celu Jako przedsi䠁biorca z bran䡓y budowlanej potrzebujesz samochodu, kt䟟ry tak jak Ty nie boi si䠁 ci䠁䡓kiej pracy. Nowy Hyundai H350 sprosta ka䡓demu zadaniu, jakie przed nim postawisz. Atrakcyjny design nowego Hyundaia H350 uzupełnia gama praktycznych rozwi䟮za䠢 oraz mocnych, elastycznych i oszcz䠁dnych silnik䟟w. Przestronna kabina nowego H350 została zaprojektowana z my䠴l䟮 o wygodzie kierowcy i pasa䡓er䟟w oraz oferuje bogate wyposa䡓enie seryjne i dodatkowe. Nowy H350 mo䡓e przewozi䟰 ładunki o masie do 1,4 t i obj䠁to䠴ci nawet do 12,9 m3. Bo wi䠁cej przestrzeni to wi䠁kszy zysk. Poznaj korzy䠴ci z posiadania nowego Hyundaia H350: 3 lata gwarancji bez limitu kilometr䟟w oraz leasing 103%. Nowy Hyundai H350 dost䠁pny jest r䟟wnie䡓 w wersji podwozie do zabudowy.

Powy䡓sza propozycja dotyczy nowych samochod䟟w marki Hyundai, model H350 z roku produkcji 2015 i obowi䟮zuje do odwołania lub do wyczerpania zapas䟟w. Niniejsza propozycja nie stanowi oferty w rozumieniu przepis䟟w Kodeksu Cywilnego i jest adresowana wył䟮cznie do przedsi䠁biorc䟟w. Kalkulacj䠁 sporz䟮dzono dla modelu Hyundai H350 w wersji furgon w cenie 99 919 zł netto w oparciu o zmienn䟮 stop䠁 procentow䟮 WIBOR 1M w wysoko䠴ci 1,66% z dnia 01.09.2015 r. Wpłata wst䠁pna wynosi 40%, okres leasingu 36 miesi䠁cy, wykup 1%, ł䟮czna suma opłat 103%. Przyznanie finansowania jest uzale䡓nione od wyniku badania zdolno䠴ci kredytowej ubiegaj䟮cego si䠁 o finansowanie. Szczeg䟟ły u dealer䟟w. Propozycja finansowania przygotowana została przez %DQN %*Ľ %13 3DULEDV 6 $ z siedzib䟮 w Warszawie. Hyundai Finance jest nazw䟮 handlow䟮, pod kt䟟r䟮 Bank %*Ľ %13 3DULEDV 6 $ , nadzorowany przez .1) i działaj䟮cy na podstawie licencji bankowej, oferuje swoje usługi na podstawie odr䠁bnego porozumienia z Hyundai Motor Poland Sp. z o.o., b䠁d䟮cym po䠴rednikiem kredytowym %DQNX %*Ľ %13 3DULEDV 6 $ W zale䡓no䠴ci od wersji silnika w modelu H350 zu䡓ycie paliwa w cyklu mieszanym wynosi od 8,1 do 9,1 l/100 km, emisja CO2 warto䠴䟰 u䠴redniona od 212 do 239 g/km. Informacje dotycz䟮ce odzysku i recyclingu pojazd䟟w wycofanych z eksploatacji dost䠁pne s䟮 na stronie www.hyundai.pl. Szczeg䟟ły oferty oraz programu gwarancyjnego u Autoryzowanych Dealer䟟w Hyundai.

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

Monteriada na targach Budma „Dobry montaż jest tak samo ważny jak dobry produkt” – pod takim hasłem, Związek POiD od ponad roku realizuje kampanię edukacyjną Dobry Montaż. Jak jednak wygląda proces profesjonalnej instalacji okien, drzwi, bram czy osłon? Dzięki kolejnej inicjatywie POiD, montaż w wykonaniu profesjonalistów będą mogli zobaczyć uczestnicy tegorocznych targów Budma.

Monteriada wpisuje się w ideę ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Dobry Montaż” realizowanej przez POiD i stanowi swoistą akademię profesjonalnej instalacji wyrobów stolarki budowlanej. Wydarzenie jest skierowane do osób i grup, dla których istotny jest nie tylko dobry produkt,

lecz również jego prawidłowa instalacja, a więc inwestorów, monterów, sprzedawców, dystrybutorów, czy uczniów szkół zawodowych.

INTERAKTYWNIE I PRAKTYCZNIE W ramach interaktywnego pokazu podczas targów Budma 2016, profesjonalne ekipy montażowe zrealizują montaż drzwi, okien, bram garażowych i osłon czołowych, polskich producentów. Wykorzystają do tego najnowocześniejsze systemy montażowe, mocowania oraz narzędzia. Codziennie, przez cały czas trwania Monteriady, od godz. 10.30 do godz. 16.00, będzie można obserwować jak montowane są poszczególne rozwiązania. Podczas montażu ekspert firmy zaprezentuje kroku po kroku proces instalacji oraz produkty i narzędzia do niej użyte.

Uczniowie zdobędą solidne wykształcenie i doświadczenie zawodowe w najnowocześniejszym zakładzie produkcji katalizatorów BASF w Europie, który mieści się w miejscowości Święte. Fot. BASF

Nowy kierunek kształcenia W roku szkolnym 2016/2017 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Środzie Śląskiej, rusza nowa klasa o profilu monter mechatronik. Pomysłodawcą stworzenia nowego kierunku kształcenia zawodowego jest BASF Polska. Klasa monter mechatronik w BASF będzie miała charakter dualny, co oznacza, że część zajęć będzie odbywała się w szkole, a część w fabryce katalizatorów BASF Polska w powiecie średzkim. Pod okiem wykwalifikowanych instruktorów zawodu oprócz wiedzy merytorycznej, uczniowie będą mogli zdobyć pierwsze doświadczenie

zawodowe i zapoczątkować karierę w wiodącej firmie chemicznej na świecie. BASF oferuje uczniom swojej klasy patronackiej szeroki pakiet benefitów w tym transport do zakładu, dodatkowe zajęcia z języków obcych, wymianę zagraniczną oraz wspieranie dalszego kształcenia. Edukacja zostanie uwieńczona podwójną certyfikacją: (OPR. ZR) polską oraz niemiecką.

(OPR. RZ)

BUDMA 2016 – CENTRUM INSPIRACJI, WIEDZY, BIZNESU Ponad ośmiuset wystawców, setki nowości produktowych, rynkowe premiery, szereg merytorycznych spotkań, designerskie perły producentów materiałów budowlanych, spotkania ze światowej sławy architektami, mistrzowskie pokazy i prezentacje technik montażowych. Tak, w ogromnym skrócie, prezentować się będzie 25. edycja najbardziej rozpoznawalnych targów w branży budowlanej

Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury BUDMA 2016 odbędą się między 2 a 5 lutym br. Przyjrzyjmy się zatem co czeka nas już w lutym, w Poznaniu.

które na rynku dostępne będą dopiero po BUDMIE. Po raz pierwszy zobaczymy nowe produkty takich marek jak: Blachy Pruszyński, BudMat, MOL, Novoferm, Pol-Skone, Renson czy także Raiko.

TARGI INSPIRACJI

TARGI WIEDZY

Nowości rynkowe to zawsze dobry pomysł, aby odwiedzić targi. To tutaj zobaczymy najnowsze propozycje wielu producentów i dystrybutorów w jednym miejscu. Wśród nich warto zwrócić uwagę na szczególne pozycje. Po raz drugi organizatorzy Targów uruchomili program Klub Premier BUDMA, dzięki któremu w Poznaniu zobaczymy m.in. absolutne rynkowe premiery, produkty,

Spotkania biznesowe, nawiązywanie nowych kontaktów to najważniejsza funkcja targów. Jednak niemniej istotnym punktem jest możliwość zdobycia wielu cennych informacji i wiedzy na temat zmian, chociażby w prawie budowlanym, czy też najbardziej efektywnego sposobu montażu np. okna. Dobre praktyki montażu okien, drzwi, bram i osłon z wykorzystaniem nowoczesnych

technik montażowych, mocowań oraz narzędzi zaprezentowane zostaną podczas pokazu Monteriada, organizowanego przez Związek Polskie Okna i Drzwi. Ciekawie zapowiadają się zmagania młodych dekarzy i parkieciarzy o tytuł Mistrza Polski. W obu przypadkach zwycięstwo to nie tylko zaszczytny tytuł, ale również udział w międzynarodowych zawodach. Młodzi dekarze reprezentować będą Polskę na Mistrzostwach Świata, z kolei parkieciarze zaprezentują swoje umiejętności podczas Mistrzostw Europy. Podczas BUDMY poznamy również nowego Mistrza Polski montażu wykładzin. Podziwiać będziemy również nieprzeciętne umiejętności płytkarzy, którzy wezmą udział w pokazie

nowoczesnych technik montażu okładzin ceramicznych.

TARGI BIZNESU Szeroka oferta producentów i dystrybutorów materiałów budowlanych w jednym miejscu i czasie to znakomita okazja do zdobycia nowych kontaktów biznesowych i negocjacji atrakcyjnych warunków cenowych. Niemniej ważny jest też bezpośredni kontakt z przedstawicielami firm, dzięki któremu możemy nawiązać długofalowe, znakomite relacje biznesowe. W końcu symboliczny uścisk dłoni ma często tak duże znaczenie w biznesie jak postawienie parafki na kontrakcie.

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

XI Konwent Stolarki w Bochni Jedenasty i zarazem ostatni w 2015 r. Konwent Stolarki zgromadził w Bochni w dniach 11-12 grudnia renomowanych producentów, montażystów, dilerów i dostawców w branży stolarki otworowej. Podczas dwóch dni zaprezentowane zostały nowości produktowe, poruszono kwestie związane z prawem konsumenckim, prawem międzynarodowym, a zgromadzeni goście mogli zapoznać się z innowacyjnymi technikami tzw. „ciepłego montażu”. Dla części uczestników pierwszy dzień Konwentu rozpoczął się od zwiedzania fabryki firmy Wiśniowski w Wielogłowach. Następnie udali się oni do Bochni, gdzie przysłuchiwali się rozmaitym prelekcjom. Na początku zaprezentowali się przedstawiciele patronów merytorycznych: Andrzej Żyła z Laboratorium Techniki Budowlanej oraz Marta Walk z Centrum Techniki Okrętowej. Wysłuchali także prelekcji dotyczących stolarki stalowej (Robert Mastalski, Wiśniowski), szkła i szyb zespolonych (Tomasz Koziara,

Effector). O nietypowych systemach PVC dedykowanych na różne rynki europejskie opowiedział Karol Reinsch z Aluplastu, zaś wystąpienie dotyczące rynku technik okiennych w kontekście osłon zaprezentował Robert Sowa z Fakro.

PRAWO, EKSPORT, MARKETING Podczas drugiego dnia Konwentu, kolejne prelekcje mecenasów poprzedziło wystąpienie Piotra Bratka, który opowiadał o strategii eksportowej, pozyskiwaniu

Na Konwencie oprócz prelekcji obyły się też praktyczne pokazy. Najbardziej oczekiwaną prezentacją był kasetowy montaż okna zaproponowany przez firmę Stropex. Widowiskowe sprawdzanie wytrzymałości szkła hartowanego przedstawiła firma Effector. Fot. Stolarka VIP nowych rynków oraz jakimi cechami powinien wyróżniać się dobry handlowiec. Następnie Mecenas Tomasz Waszkiewicz oraz dr Dariusza Fuchs rozwiali wątpliwości dotyczące ustawy o ochronie danych osobowych, rękojmi i gwarancji, a także zmian w Kodeksie cywilnym, które choć weszły w życie

Junkers z tytułem Superbrands Międzynarodowa organizacja The Superbrands, która od 20 lat wyróżnia najsilniejsze brandy na całym świecie, przyznała marce Junkers tytuł „Superbrands 2015/16”. Tytuł Superbrands 2015/16 przyznany marce Junkers potwierdza jej rynkowy sukces, osiągnięty dzięki konkurencyjnym korzyściom jakie oferuje konsumentom. Junkers od ponad 100 lat dba o ciepło i komfort użytkowników dzięki Badania na zlecenie organizacji The Superbrands realizuje Instytut przyjaznym środowisku, łatwym w obsłudze badawczy ARC Rynek i Opinia. Jest ono przeprowadzane na próbie i wysokiej jakości urządzeniom. Bazą wyróżnienia ponad 15 tys. respondentów. Fot. Junkers Superbrands są wyniki szeroko zakrojonych konsumenckich badań rynku, które pozawalają poznać konsumenckich. Obok konsumentów, w procesie oceny i zrozumieć układ sił w poszczególnych kategoriach. popularnośći marki na danym rynku uczestniczy ponad 40 ekspertów branżowych. Organizacja Superbrands jest SPRAWDZONA MARKA jedyną na świecie niezależną jednostką promującą ideę Badania na zlecenie organizacji The Superbrands realizuje brandingu poprzez identyfikację, nagradzanie i prezentację Instytut badawczy ARC Rynek i Opinia. Jest ono przeprostudiów przypadku marek, które osiągnęły sukces. wadzane na próbie ponad 15 000 respondentów. W badaniu, co roku analizowana jest pozycja ponad 2300 marek (OPR. RZ)

25.12.2014 r. wciąż przysparzają sporo kłopotów. Goście mogli zwiedzić stoiska, porozmawiać z ekspertami i prawnikami uczestniczącymi w Konwencie. Po zakończeniu wszystkich prelekcji organizatorzy wylosowali szczęśliwców, którzy otrzymali nagrody ufundowane przez patronów (OPR. RZ) oraz Stolarkę VIP.

Trimo doinwestowane Innova Capital inwestuje w wiodącego europejskiego dostawcę kompletnych rozwiązań dla systemów wykończenia budynków i elewacji stalowych Trimo. W dniu 14 grudnia 2015 r. Innova Capital podpisała wiążącą umowę nabycia 97,45% udziałów w Trimo i 44,9% udziałów w Trimo MSS, jak również całkowitego zadłużenia bankowego od 10 słoweńskich banków i innych instytucji kredytowych. Transakcja ma się zamknąć w pierwszym kwartale 2016 r., po tym, gdy zostaną spełnione formalne zatwierdzenia i warunki zawieszające. Grupa Trimo zajmuje się projektowaniem i produkcją oryginalnych rozwiązań dla budynków stalowych, systemów fasadowych, dachów, jednostek modułowych i systemów dźwiękoszczelnych. Grupa prowadzi działalność w ponad 50 krajach, a jej skonsolidowane przychody w 2014 r. osiągnęły kwotę ok. 100 mln euro. (OPR. ZR)

Europejskie Targi Projektowania Fasad i Architektury Wne˛trz

SUKCES MA WIELE BARW. I JEDNE TARGI – FAF.

y termin: Główne wydarzenie branz˙y – obowia˛zkow ˛tkowa˛ oferte˛ wyja ˛ ja zentu zapre m Targi FAF 2016 w Monachiu ry wne˛trz. dotycza˛ca˛ zewne˛trznej i wewne˛trznej architektu e pomysły. acyjn innow i ci ´ s nowo ˛ce gora Moz˙na be˛dzie tu spotkac´ Czekamy na Pan´stwa!

02. – 05. MARCA 2016

TERENY TARGOWE W MONACHIUM

www.faf-messe.de

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

Rynek grzewczy pod wpływem ErP Wpływ Dyrektywy ErP na rynek grzewczy zaznaczy się w drugim kwartale br. Przez pierwszych kilka miesięcy 2016 r. kotły wyłączone przez Dyrektywę, a zgromadzone w dystrybucji mogą być sprzedawane aż do wyczerpania zapasów. Co więcej, kotły klasyczne są tańsze, więc trafiały często do użytkowników kierujących się niższą ceną. Potwierdzają to analitycy z firmy De Dietrich.

Vaillant wspiera SOS Wioski Dziecięce Dzięki pomocy firmy kolejne domy podopiecznych SOS Wioski Dziecięcej w Biłgoraju są jeszcze cieplejsze. Przekazanie urządzeń grzewczych to część długofalowej współpracy pomiędzy Vaillant i Stowarzyszeniem SOS Wioski Dziecięce. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce jest organizacją dobroczynną, która opiekuje się dziećmi opuszczonymi, osieroconymi oraz pochodzącymi z rodzin dysfunkcjonalnych. Na początku grudnia 2015 r., w budynkach największej i zarazem najstarszej w Polsce SOS Wioski Dziecięcej w Biłgoraju zakończyła się instalacja kolejnych systemów ogrzewania podarowanych przez firmę Vaillant. Wydajne i przyjazne urządzenia zamontowane zostały w domu zamieszkałym przez podopiecznych organizacji, a także w budynku, w którym znajdują się pomieszczenia przeznaczone do prowadzenia zajęć z dziećmi, w tym pracownia komputerowa i sala gimnastyczna.

NIE PIERWSZY I NIE OSTATNI Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez ﬁrmę De Dietrich wpływ Dyrektywy ErP na rynek grzewczy będzie mocno widoczny w II kwartale 2016 r. Fot. De Dietrich Teraz grupa odbiorców poszukująca tańszych rozwiązań najprawdopodobniej skupi się na zakupie najtańszych kotłów kondensacyjnych lub semi-kondensacyjnych. Oby nie przyniosło to znacznego obniżenia jakości i funkcjonalności tych urządzeń. Niektórzy producenci mogą upatrywać w tym swojej szansy na obniżenie kosztów produkcji. Dyrektywa wymaga też poprawy efektywności pomp ciepła i zasobników c.w.u., więc trwałym trendem będzie technologiczny rozwój także tych urządzeń. W latach późniejszych Dyrektywa będzie też dotyczyć kotłów stałopalnych, co powinno spowodować dalsze ograniczenie niepożądanych emisji i poprawę jakości tych urządzeń.

DOFINANSOWANA WYMIANA Wiadomo, że w obecnej perspektywie finansowej UE i krajowych funduszach środowiskowych znajdują się środki na wymianę starych kotłów i zastąpienie ich bardziej ekologicznymi rozwiązaniami. Branża grzewcza prawdopodobnie skorzysta na tych programach, zachęcając swoich klientów do wymiany urządzeń w ramach dotacji, czy preferencyjnych pożyczek. Rok 2016 więc będzie wyjątkowo bogaty w programy krajowe i europejskie. Obok znanej powszechnie Kawki będzie funkcjonował program Lemur dla budynków użyteczności publicznej, „Ryś” wspierający termomodernizację budynków jednorodzinnych, czy Bocian dla zwiększenia produkcji energii z instalacji wykorzystujących OZE. (OPR. RZ)

To nie pierwsza tego typu pomoc przekazana przez firmę Vaillant producenta rozwiązań grzewczych oraz wentylacyjnych. Vaillant od 2013 r. wspiera modernizację urządzeń grzewczych w SOS Wiosce Dziecięcej w Biłgoraju. Dostarczone przez firmę nowoczesne

Dzieci mogą już korzystać z sali gimnastycznej w SOS Wiosce Dziecięcej w Biłgoraju. Fot. Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce rozwiązania zapewniają ciepło oraz ciepłą wodę użytkową mieszkańcom SOS Wioski Dziecięcej. Zastąpiły one starsze i nieefektywne urządzenia, umożliwiając ograniczenie wydatków ponoszonych na ogrzewanie oraz energię elektryczną. Co więcej, specjaliści Vaillant dbają o bieżący przegląd funkcjonujących już instalacji i ich utrzymanie w optymalnym stanie (OPR. RZ)

Wienerberger pomaga budować domy Firma Wienerberger rozpoczęła współpracę z Fundacją Habitat for Humanity Poland. Trzyletni program wsparcia obejmie pomoc dla rodzin borykających się z problemami mieszkaniowymi. W ub.r. rozpoczął się pierwszy, wspólny projekt – adaptacja poddasza na mieszkania przy ul. Brechta w Warszawie. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie modelowego systemu mieszkalnictwa socjalnego tzw. „mieszkań rotacyjnych” dla sześciu, siedmiu podopiecznych opuszczających ośrodek reintegracji społecznej. W tym przypadku będą to młodzi ludzie z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego Księży Orionistów, którym przekazane mieszkania ułatwią usamodzielnienie się, kontynuację nauki na studiach, czy też zdobycie wykształcenia zawodowego. Warszawskie mieszkania

przy ul. Brechta będą zamieszkiwane przez nowych beneficjentów co trzy lata. Oprócz tego przedsięwzięcia, przewidziane są już kolejne, wspólne projekty budowlane, które będą realizowane w 2016 r. Firma Wienerberger zaoferowała także wsparcie w organizowaniu przygotowanej przez HFH Poland konferencji nt. mieszkalnictwa w Polsce oraz zaangażowanie chętnych pracowników w prace budowlane w ramach wolontariatu pracowniczego. (OPR. ZR)

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOĹ&#x161;CI

Mistrzowie Izolacji realizujÄ&#x2026; marzenia dzieci

20. jubileusz Sto na Budmie

Czwarta edycja programu Mistrzowie Izolacji Isover ma wyjÄ&#x2026;tkowy charakter. Profesjonalni wykonawcy zbierajÄ&#x2026;c punkty zÂ etykiet produktĂłw, zdobywajÄ&#x2026; nagrody iÂ jednoczeĹ&#x203A;nie pomagajÄ&#x2026; speĹ&#x201A;niaÄ&#x2021; marzenia podopiecznych Fundacji Mam Marzenie.

Wielkimi krokami zbliĹźa siÄ&#x2122; 25. edycja MiÄ&#x2122;dzynarodowych TargĂłw Budownictwa i Architektury Budma. DokĹ&#x201A;adnie 20 lat temu na targach Budma podpisano akt zaĹ&#x201A;oĹźycielski polskiego oddziaĹ&#x201A;u firmy Sto â&#x20AC;&#x201C; producenta i dostawcy systemĂłw ociepleĹ&#x201E; i chemii budowlanej.

Mistrzowie Izolacji to autorski program Isover producenta materiaĹ&#x201A;Ăłw izolacyjnych, dedykowany wykonawcom pracujÄ&#x2026;cym na produktach marki. Uczestnicy zbierajÄ&#x2026;c punkty za zakup premiowanych produktĂłw, wymieniajÄ&#x2026; je na atrakcyjne nagrody â&#x20AC;&#x201C; wÂ tym dla najlepszych tygodniowy wyjazd all inclusive na MajorkÄ&#x2122;.

aktywnoĹ&#x203A;ci, moĹźemy speĹ&#x201A;niÄ&#x2021; marzenia dwĂłjki dzieci, podopiecznych fundacji Mam Marzenie â&#x20AC;&#x201C; Filipa, ktĂłry chciaĹ&#x201A;by wraz zÂ mamÄ&#x2026; obejrzeÄ&#x2021; na Ĺźywo mecz druĹźyny piĹ&#x201A;karskiej FC Barcelona oraz Oliwii, ktĂłra marzy, aby zostaÄ&#x2021; arielkÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; mĂłwi Monika NaczeĹ&#x201E;ska, koordynator komunikacji marketingowej, Isover.

PROFESJONALNE WSPARCIE

Aby doĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do programu, wystarczy wypeĹ&#x201A;niÄ&#x2021; formularz iÂ zarejestrowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; na stronie najlepszeizolacje.pl. WysyĹ&#x201A;ajÄ&#x2026;c etykiety zÂ produktĂłw premiowanych, wykonawcy wymieniajÄ&#x2026; je na atrakcyjne nagrody oraz majÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; udziaĹ&#x201A;u wÂ profesjonalnych szkoleniach. KaĹźdy program zwieĹ&#x201E;czony jest atrakcyjnym finaĹ&#x201A;em.

Na ogromnym, bo 250 m stoisku targowym Sto moĹźna bÄ&#x2122;dzie zobaczyÄ&#x2021; caĹ&#x201A;y zakres produktĂłw i systemĂłw Sto â&#x20AC;&#x201C; od tych standardowych po najbardziej innowacyjne. Doradcy firmy Sto, odpowiedzÄ&#x2026; na wszelkie pytania a ekspozycjÄ&#x2122; uzupeĹ&#x201A;niÄ&#x2026; codzienne pokazy aplikacji dekoracyjnych powĹ&#x201A;ok elewacyjnych i do wnÄ&#x2122;trz. Z kolei wentylowany system elewacji podwieszanej StoVentec R zostanie zaprezentowany na Strada di Architettura, czyli najbardziej architektonicznej alei gwiazd designu â&#x20AC;&#x201C; specjalnej Ĺ&#x203A;cieĹźki zwiedzania. Na miejscu moĹźna bÄ&#x2122;dzie poznaÄ&#x2021; teĹź nowy dziaĹ&#x201A; firmy Sto â&#x20AC;&#x201C; Industry. PowstaĹ&#x201A; on z myĹ&#x203A;lÄ&#x2026; o klientach przemysĹ&#x201A;owych, ktĂłrzy najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej potrzebujÄ&#x2026; indywidualnych rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201E; i niestandardowych produktĂłw. IdeÄ&#x2026; DziaĹ&#x201A;u jest bliska wspĂłĹ&#x201A;praca na kaĹźdym etapie prowadzonej wspĂłlnie inwestycji.

(OPR. RADOSĹ AW ZIENIEWICZ)

(OPR. RZ)

DodatkowÄ&#x2026; korzyĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; udziaĹ&#x201A;u wÂ trwajÄ&#x2026;cej wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie 4. edycji Programu jest moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wsparcia fundacji speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;cej marzenia dzieci zmagajÄ&#x2026;cych siÄ&#x2122; zÂ chorobami zagraĹźajÄ&#x2026;cymi ich Ĺźyciu. To wyjÄ&#x2026;tkowa edycja Programu â&#x20AC;&#x17E;Mistrzowie Izolacjiâ&#x20AC;?, poniewaĹź wykonawcy mogÄ&#x2026; czerpaÄ&#x2021; podwĂłjnÄ&#x2026; radoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zÂ udziaĹ&#x201A;u wÂ nim. JuĹź teraz, za sprawÄ&#x2026; Ĺ&#x203A;rodkĂłw pozyskanych dziÄ&#x2122;ki ich

WYSTARCZY DOĹ Ä&#x201E;CZYÄ&#x2020;

Tegoroczne targi bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; dla Sto okazjÄ&#x2026; do wspomnieĹ&#x201E;. DokĹ&#x201A;adnie dwadzieĹ&#x203A;cia lat temu wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciel niemieckiego koncernu Sto Jochen Stotmeister podpisaĹ&#x201A; akt zaĹ&#x201A;oĹźycielski polskiego oddziaĹ&#x201A;u firmy. Wraz z tym wydarzeniem rozpoczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a ona swÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i od dwĂłch dekad nieustannie umacnia pozycjÄ&#x2122; lidera na polskim rynku systemĂłw ociepleĹ&#x201E; i chemii budowlanej.

JUBILEUSZOWE STOISKO

REKLAMA

www.profesjonalne-narzedzia.pl www.jrtech.com.pl

SURIHVMRQDOQH GRUDG]WZR VSU]HGDÄ? V]NROHQLD

JR-Tech Sp. z o.o. 6DORQ VSU]HGDÄ?\

XO *URG]LHĂąVND :DVLONĂśZ WHO V]NROHQLD#MUWHFK FRP SO

XO %HUOLQJD % %LDĂŻ\VWRN WHO VDORQ#MUWHFK FRP SO

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

SUFITOWE UDOGODNIENIE Marka Rigips wprowadziła kolejne udogodnienie montażowe, które wyróżnia konstrukcję sufitową Quick-Lock. Gniazda profili nośnych, w które wpina się poprzeczki, są ponumerowane cyframi: 1, 2, 3 i 4. Dzięki temu ułatwieniu, wykonawcy montujący poprzeczki w rozstawie co 600 mm, mają możliwość wpinania ich w gniazdo zawsze o tym samym numerze. Takie rozwiązanie w znaczący sposób przyspiesza montaż poprzeczek, eliminując konieczność „odliczania” gniazd i ewentualne błędy wykonawcze. Producent: Rigips Saint-Gobain, www.rigips.pl

Ognioodporne drzwi

Kolekcja Guardia to dwa modele drzwi wewnętrznych wejściowych EI30 oraz EI60. Przeznaczone są do obiektów użyteczności publicznej, ale świetnie sprawdzą się także w prywatnych domach. Każdy z nich cechuje się podwyższoną odpornością ogniową 30 lub 60 minut. Drzwi Guardia wyposażone zostały w płyty ognioodporne, stanowiące skuteczną barierę dla ognia. Posiadają aprobatę techniczną AT-15-6103/2013 oraz certyfikat zgodności nr W569, który pozwala na zamontowanie ich w hotelach, obiektach gastronomicznych bankach oraz biurach. Wybór ułatwia szeroka oferta oklein i możliwość zastosowania dekoracyjnych listew Completo. Zgodnie z Technologią Invado pionowe krawędzie skrzydeł są zaokrąglone. Drzwi sprzedawane są wyłącznie w komplecie z ościeżnicą. Cena netto: od 1460 zł. Producent: Invado www.invado.pl

Akustyka na tapecie Systexx Active AcousTherm to nowy rodzaj pokrycia ścian firmy Vitrulan, które nie tylko dobrze wygląda, ale przede wszystkim poprawia akustykę wnętrz i oszczędza energię. Grubość tkaniny wynosi zaledwie 3 mm. A osiągając wskaźnik αw 0,25 (H), zgodnie z normą DIN EN ISO 354 zaklasyfikowana jest do klasy absorpcji dźwięku E. Tapety te sprawdzają się w szczególności w pomieszczeniach, takich jak: szkoły, hotele, restauracje czy biura, gdzie znacząco redukują pogłos i tworzą przy tym optymalną atmosferę wnętrza. Dzięki zwartej strukturze oraz zawartemu powietrzu tapeta przyczynia się do oszczędzania energii, zaś jej właściwości ognioodporne zapewniają dodatkowe bezpieczeństwo. Producent: Vitrulan, www.systexx.com

Hybrydowy „chwyt” Nowy klej montażowy T-Rex od firmy Soudal dzięki wzmocnieniu włóknem na bazie SMX polimer zapewnia elastyczne, odporne na wilgoć i wibracje mocowanie o ekstremalnej sile spojenia początkowego wynoszące 400 kg/m2 już w 1 s od dociśnięcia. Przeznaczony do wszystkich powierzchni porowatych i gładkich odpornych chemicznie: betonu, ceramiki, metali, szkła, korka, drewna, wielu tworzyw sztucznych, gipsu, MDF-u itp. Odporny na szeroki zakres temperatur, niewrażliwy na skrajne warunki atmosferyczne, wodoodporny i wodoszczelny – może być stosowany nawet na wilgotnych podłożach. Spoina daje się malować nawet farbami wodnymi. Pełne utwardzenie następuje po 24 godz. Producent: Soudal, www. Soudal.pl

Lakier do renowacji

Firma V33 przygotowała produkt, który pozwala uniknąć niedogodności związane z renowacją podłóg. Dzięki specjalnemu Lakierowi Renowacyjnemu Do Parkietów V33 nie jest już konieczne usuwanie starej powłoki. Specjalna technologia Direct Protect pozwala nałożyć akrylowy lakier bezpośrednio na odnawiany obszar. Co bardzo ważne, jako jedyny na rynku lakier, preparat produkowany przez V33 nadaje się również do zniszczonych laminowanych paneli. Lakier V33 sprawdza się na podłogach wykonanych z gatunków drewna europejskiego i egzotycznego, które wcześniej były lakierowane innymi produktami. Produkt jest bezbarwny ale posiada trzy typy dające efekt matowy, satynowy lub wysokiego połysku. Potrzebne są jedynie 3 godz. odstępu pomiędzy nakładaniem kolejnych warstw. Producent: V33, www.v33.pl

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Mobilna innowacja

Mobilna ładowarka i uchwyt samochodowy systemu Bosch Wireless Charging umożliwiają fachowcom ładowanie akumulatorów do elektronarzędzi Bosch 18 V podczas jazdy, dzięki czemu są one naładowane przed rozpoczęciem pracy. Dzięki temu drugi akumulator przestaje być niezbędny. To sprawia, że praca staje się bardziej wydajna, generuje mniejsze koszty i może być wykonywana znacznie szybciej. Wytrzymała konstrukcja uchwytu gwarantuje narzędziom i ładowarce stabilność podczas jazdy. Ładowarka nie posiada styków, co sprawia, że jest niezwykle wytrzymała. Charakteryzuje się także odpornością na działanie wody, pyłu i zanieczyszczeń. Producent: Bosch www.bosch-professional.com/pl/pl

KOMPLEKSOWY ASORTYMENT Regułą marki Blue Dolphin Tapes jest podążanie za potrzebami rynku, dlatego firma nieustannie poszerza swój asortyment. Od początku roku do bogatej już oferty dodano całą gamę mieszadeł budowlanych, poziomnic i łat murarskich. Asortyment marki Blue Dolphin Tapes dedykowany jest nie tylko dla profesjonalistów, ale także dla wykonawców ceniących sobie najwyższą jakość. Jeżeli dbasz o standard wykonywanych przez Ciebie zadań, z pewnością powinieneś wybrać produkty marki Blue Dolphin Tapes. Producent: Blue Dolphin Tapes www.bluedolphintapes.com

Plastyfikator do mieszanek betonowych Plastyfikator do mieszanek betonowych Prefix jest to gotowa do użycia płynna domieszka, która uplastycznia i ogranicza użycie wody zarobowej. Poprawia urabialność mieszanki betonowej, która lepiej się pompuje, podaje i zaciera. Umożliwia dokładne połączenie się cząstek kruszywa i cementu dzięki czemu mieszanka betonowa jest lepiej zagęszczona i jednorodna. Struktura stwardniałego betonu jest zwarta, pozbawiona rys skurczowych i porów powietrznych. Domieszka bezchlorkowa nie powoduje korozji stali w mieszance betonowej. Preparat przeznaczony jest głównie do produkcji wyrobów betonowych typu: płyty, krawężniki, nadproża, kostka, kręgi, płoty betonowe, stropy, ściany i ławy fundamentowe itp. Produkt zalecany jest do wykonywania posadzek betonowych, a w szczególności wylewek pod ogrzewanie podłogowe, jak również wylewek na tarasach i balkonach. Produkty Prefix dostępne w ogólnopolskiej sieci dystrybucji SIG; www.sig.pl, www.prefix.pl

Udane połączenie

Wśród produktów oferowanych dla fachowców w szerokiej gamie klejów do przyklejania płytek ceramicznych wyróżnia się KLEiB C11 – parametryczny klej do okładzin ceramicznych. Dzięki specjalnie dobranej recepturze posiada bardzo szerokie spektrum zastosowania w budownictwie (typ C2 TE S1). Nowoczesne środki modyfikujące podnoszą plastyczność i elastyczność mieszanki w całym okresie eksploatacji. Stosujemy go na wszelkie podłoża budowlane. Na zewnątrz łącznie z balkonami, tarasami i schodami (podłoża odkształcalne oraz krytyczne), jak i wewnątrz budynków na podłoża pionowe (brak efektu spływu). Dedykowany jest do systemów ogrzewania podłogowego (wodnego jak i elektrycznego), klejenia płytki na płytkę jak i okładzin ceramicznych wielkoformatowych. Klej KLEiB C11 łączy ze sobą nowoczesną formułę z tradycyjną formą. Dbałość o najlepszą jakość z zadowoleniem inwestora. Producent: KLEiB, www.kleib.pl

GŁADKI FINISZ Cekol F-16 Finisz jest gotową do użycia gładzią szpachlową, do obróbki metodą zacierania na mokro. Jest lekka do szlifowania, w przypadku zastosowania tradycyjnej metody obróbki. Produkt odpowiedni do nakładania ręcznego oraz mechanicznego za pomocą agregatów i narzędzi. Po wyschnięciu można malować wszystkimi rodzajami farb. Cekol F-16 Finisz można stosować wewnątrz budynków w pomieszczeniach suchych, na podłożach betonowych, gipsowych, na płytach g-k, wysezonowanych tradycyjnych tynkach cementowo-wapiennych oraz akrylowych powłokach malarskich, charakteryzujących się dużą przyczepnością do podłoża. Jest mieszanką specjalnych spoiw polimerowych, wypełniaczy mineralnych i dodatków modyfikujących. Dostępny w marketach Praktiker Polska i na www.praktiker.pl

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Gruntowne rozwiązanie

Środek ulepszający i gruntujący Uni-Kontakt HD marki Arsanit. Reguluje proces chłonności oraz zwiększa wiązanie i przyczepność do podłoża. Dzięki temu kolejne, nakładane warstwy wyrobów wysychają równomiernie, nie są narażone na odparzenie i osiągają przewidziane parametry wytrzymałościowe. Czas schnięcia: min. 4 godz. Średnie zużycie: 0,1–0,3 kg/ m2. Stosowany wewnątrz i na zewnątrz. Aplikowany na powierzchnie gipsowe, cementowo-wapienne i warstwy wyrównawcze np. z zapraw samopoziomujących. Cena brutto: 91,32 zł/15 kg. Producent: Arsanit www.arsanit.pl

Inwerterowa pompa ciepła WPL 15/25 AC(S) to inwerterowa, kompaktowa pompa ciepła powietrze/woda do ustawienia na zewnątrz budynku. Jest przeznaczona do centralnego ogrzewania, podgrzewu wody użytkowej oraz chłodzenia aktywnego. Automatycznie ogrzewa wodę grzewczą do maksymalnej temperatury zasilania +65°C, stąd jest odpowiednia do instalacji w nowych i modernizowanych budynkach. Zakres temperaturowy dla dolnego źródła: powietrze o temperaturze -20°C do +40°C. Wykorzystanie takich rozwiązań jak: elektroniczny zawór rozprężny, dodatkowy wymiennik ciepła „ekonomizer” czy między wtrysk pary powoduje, że urządzenie spełnia najwyższe rygorystyczne wymagania, co potwierdza najwyższa klasa efektywności energetycznej A++. W pompach WPL 15/25 AC(S) zastosowano najnowocześniejszą sprężarkę typu scroll – Power inwerter. Jest sterowana zależnie od aktualnego zapotrzebowania na ciepło, co zapewnia wysoką wydajność systemu i znacznie zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Technologia inwerterowa pozwala na uzyskanie wysokich współczynników efektywności sezonowej SPF. Cena katalogowa netto: 33 500 zł (WPL 15 ACS). Producent: Stiebel Eltron, www.stiebel-eltron.pl

KOMPLETNA OSŁONA Hunter Douglas uzupełnił ofertę o ruchome osłony przeciwsłoneczne ProScreen, które dzięki opatentowanej „wstawce redukującej hałas” skutecznie ograniczają dźwięki do absolutnego minimum. System prowadzenia bocznego w roletach ProScreen absorbuje wszelkie wibracje, które powstają na skutek ruchów wywołanych m.in. przez wiatr. Wszelkie potencjalne odgłosy generowane przez dolną szynę są zatem ograniczone do minimum. Wysoki stopień ochrony słonecznej na poziomie 75% eliminuje efekt olśnienia, natomiast zmniejszenie ciepła słonecznego (85%) przyczynia się do zachowania odpowiedniej temperatury i przyjaznych warunków w pomieszczeniu. W rezultacie wykorzystania ProScreen poprawia się komfort mieszkańców i pracowników, którzy działają efektywniej. Producent: Hunter Douglas, www.hunterdouglas.pl

Innowacyjne stropy

Zespolony Strop Gęstożebrowy Vector to panel o wysokości 4 cm i szerokości 60 cm, wyposażony w zbrojenie w postaci zatopionej osiowo, na całej długości panelu, stalowej kratownicy. Kratownica ułatwia montaż paneli na placu budowy, zaś zalana warstwą nadbetonu wzmacnia jego połączenie z panelem. Dodatkowo na swej górnej powierzchni, panel został wyposażony w tzw. warstwę sczepną, wzmacniającą połączenie pomiędzy warstwami. Strop tego typu nie wymaga indywidualnego projektowania do każdego pomieszczenia, w którym ma być zastosowany. Niska masa własna paneli Vector pozwala na przewiezienie jednym transportem samochodowym do 250 m2 stropu. Nie wymaga również zastosowania ciężkiego sprzętu przy montażu – wystarczy samochód z HDS. Ilość elementów zastosowanych przy budowie tego typu stropu została istotnie ograniczona. Podpory montażowe wystarczy rozstawić co 1,8 m. Producent: Konbet, www.konbet.com.pl

FUTURYSTYCZNE OŚWIETLENIE Zewnętrzne lampy Steinel XLED curved wyposażone są w 70 diod SDCM4 o mocy 10,5 W, które zapewniają do 50 tys. godz. pracy. Lampy wyróżnia neutralna barwa światła 4000 K i strumień świetlny wynoszący 690 lm. Indeks oddawania barw Ra ≥ 80. Lampy są zbudowane z odpornej na promienie UV aluminiowej obudowy. Wyposażone w czujnik ruchu o zasięgu 8 m oraz zmierzchy o ustawieniu progu czułości zmierzchowej: 2–1000 luksów. Zasilane prądem o napięciu sieciowym 230–240 V, 50 Hz. Dostępne w białej i czarnej obudowie. Cena lampy zewnętrznej z czujnikiem ruchu oraz zmierzchu XLED curved firmy Steinel, wynosi 355 zł netto. Dystrybutor: LŁ, www.langelukaszuk.pl

BUDOWNICTWO (1(5*226=&=}'1( ZASADY PROJEKTOWANIA I WYKONANIA BUDYNKÓW ENERGOOSZCZĘDNYCH ■ NISKOTEMPERATUROWE INSTALACJE GRZEWCZE ■ REKUPERACJA ■ MATERIAŁY WZNOSZENIOWE ■ STOLARKA OTWOROWA ■ TERMOIZOLACJA PRZEGRÓD

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | WYWIAD

Wsłuchujemy się w głos branży Wraz z Pawłem Wróblewski, dyrektorem Związku Polskie Okna i Drzwi podsumowujemy miniony rok i rozmawiamy o nowych trendach i wyzwaniach jakie czekają branżę stolarki otworowej w przyszłych latach. Z Pawłem Wróblewskim rozmawia Radosław Zieniewicz. v Jak z punktu widzenia Związku POiD wyglądał rok 2015 dla branży związanej z produkcją i montażem okien? Przed branżą stolarki budowlanej stało i stoi obecnie wiele wyzwań, związanych przede wszystkim z dalszym rozwojem eksportu, energooszczędnością wyrobów, legislacją na poziomie Unii Europejskiej, a także prawidłowym montażem rozwiązań oferowanych przez producentów. Dlatego też, w ubiegłym roku, Związek POiD, jako reprezentant branży, podjął szereg działań mających na celu sprostanie powyższym wyzwaniom.

v Jakie zatem były to działania? Aktywnie zabiegaliśmy o ponowne uznanie branży stolarki budowlanej za polską specjalność eksportową i włączenie jej do kolejnej edycji Branżowego Programu Promocji. Decyzją Ministerstwa Gospodarki nasz sektor będzie promowany na zagranicznych rynkach w ramach kategorii „budowa i wykańczanie budowli”. Nie mogło także zabraknąć działań związanych z prawidłowym montażem stolarki. Aktywnie lobbowaliśmy za stworzeniem zawodu montera stolarki budowlanej i przygotowaliśmy kurs montera z rekomendacją ITB dla szkół zawodowych i urzędów pracy. Kontynuujemy działania ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Dobry Montaż”, obejmujące m.in. kampanię PR i outdoor, promocję akcji w Internecie oraz podczas wydarzeń branżowych i spotkań ze studentami uczelni technicznych.

v Jak z kolei nasi producenci stolarki otworowej radzą sobie na rynkach zagranicznych, dokładnie na jakich najlepiej? Co powoduje, że zdobywają oni rynki zagraniczne? Polscy producenci poczynili w ostatnich latach znaczne inwestycje, dzięki czemu dysponują nowoczesnymi parkami maszynowymi i posiadają jedne z lepszych technologii produkcyjnych. Atutem rozwiązań „made in Poland” jest również atrakcyjna dla zagranicznych odbiorców cena. Wszystko to sprawia, że rodzime przedsiębiorstwa są w czołówce producentów stolarki otworowej w Europie. Największym odbiorcą stolarki otworowej wyprodukowanej w Polsce w 2014 roku były Niemcy (33% wartości całego eksportu). Dwa następne, duże rynki zbytu to Wielka Brytania i Francja (łącznie 26,0% wartości całego eksportu). Inne ważne kierunki eksportu to kolejno: Włochy, Belgia, Czechy, Słowacja, Norwegia, Szwecja, Dania i Litwa.

v Jak wygląda sytuacja producentów specjalizujących się w produkcji stolarki okiennej i drzwiowej na rodzimym rynku?

v Dobry produkt to jedno, ale też ważny jest jego prawidłowy montaż. Jak ocenia Pan

Na rynku działa wielu fachowców zajmujących się montażem, posiadają oni doświadczenie, są również szkoleni przez firmy zajmujące się produkcją stolarki. Brakuje jednak systemu edukacji, w ramach którego monter stolarki budowlanej funkcjonowałby, jako formalny zawód. 14

PAWEŁ WRÓBLEWSKI DYREKTOR ZWIĄZKU POLSKIE OKNA I DRZWI (POID)

wykonawców, którzy specjalizują się w montażu stolarki okiennej i drzwiowej? Prawidłowa instalacja wyrobów stolarki budowlanej wymaga kompleksowego podejścia, stąd też inicjatywy Związku POiD skierowane zarówno do monterów stolarki budowlanej, jak i odbiorców indywidualnych, którzy wybierają do swoich inwestycji okna, drzwi, bramy garażowe czy elementy fasady budynku. Na rynku działa wielu fachowców zajmujących się montażem,

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | WYWIAD

Na rynku stolarki okiennej i drzwiowej w Polsce działa aktualnie około 2,5 tys. producentów. Są wśród nich zarówno niewielkie, rodzinne firmy wytwarzające wyroby głównie na rynek lokalny, jak i duże przedsiębiorstwa, z powodzeniem konkurujące za granicą. Branża jest więc dosyć mocno rozdrobniona i prognozy wskazują, że będzie ona podlegać stopniowej konsolidacji. posiadają oni doświadczenie, są również szkoleni przez firmy zajmujące się produkcją stolarki. Brakuje jednak systemu edukacji, w ramach którego monter stolarki budowlanej funkcjonowałby, jako formalny zawód. Dlatego Związek POiD, wsłuchując się w głos branży, podejmuje wspomniane już wyżej działania mające na celu edukację, sformalizowanie zawodu montera i szkolenie przyszłych specjalistów. v Jak wygląda stan prawny, związany z przygotowaniem i wprowadzaniem przez UE etykiet energetycznych dla produktów stolarki okiennej i drzwiowej? I jak Rząd Polski reprezentuje interesy rodzimych producentów w tym temacie? Czy POiD oczekuje od nowego Rządu zmiany polityki i czy jest szansa, że taka zmiana nastąpi, da się ją wyegzekwować? Kwestia etykietowania energetycznego wyrobów stolarki okiennej jest w dalszym ciągu przedmiotem dyskusji na forum Unii Europejskiej. Komisja Europejska zaproponowała bowiem, aby wydajność energetyczną stolarki oprzeć na większej liczbie parametrów niż tylko wartość współczynnika przenikania ciepła (U).

Projekt w takiej postaci uniemożliwia jednak krajom członkowskim podejście uwzględniające zasadnicze uwarunkowania klimatyczne panujące w Europie, różnice w lokalnych przepisach i tradycjach budowlanych. Związek POiD pozostaje w stałym kontakcie z organizacjami europejskimi i wspólnie z nimi dąży do wypracowania na szczeblu unijnym rozwiązań, które odpowiadają wyzwaniom stojącym przed sektorem stolarki otworowej. POiD chciałby również zaangażować w te działania stronę rządową tak, abyśmy mówili tutaj jednym głosem. Związek kontaktuje się obecnie z przedstawicielami instytucji państwowych w celu omówienia tej kwestii. Ufam, że wypracujemy tu dobre, wspólne stanowisko. v Jakie najważniejsze wyzwania, trendy i zmiany czekają producentów polskiej stolarki okiennej i drzwiowej oraz całą branżę w nadchodzącym 2016 roku, jak i 2017 roku? Poza wspomnianymi już wyżej zagadnieniami, jak dobry montaż wyrobów stolarki budowlanej i etykietowanie energetyczne, branża będzie niewątpliwie potrzebować dalszych działań wspierających eksport

rodzimych rozwiązań. Wiemy już, że nasz sektor będzie promowany na zagranicznych rynkach w ramach kategorii „budowa i wykańczanie budowli”. Związek POiD będzie aktywnie zabiegał o to, by ostateczny kształt programu był jak najbardziej korzystny dla uczestniczących w nim przedsiębiorstw i jak najlepiej odpowiadał ich potrzebom. Kolejnym wyzwaniem, lecz jednocześnie szansą dla branży jest rozwój sektora osłon okiennych. Energooszczędność obecnie postrzegamy bowiem nie tylko jako ograniczenie strat ciepła, lecz również skuteczne zapobieganie zbytniemu nagrzewaniu się budynku. Taką funkcję spełniają właśnie osłony okienne. W ramach Związku została powołana Grupa Zadaniowa Osłony, której zadaniem jest reprezentowanie interesów tej grupy producentów i odpowiadanie na stojące przed nimi wyzwania. W 2016 i 2017 roku przed nami będzie z pewnością wiele jeszcze innych wyzwań i zmian. Związek POiD, jako wiarygodny partner branży stolarki budowlanej, będzie aktywnie na nie odpowiadał i dążył do dalszego rozwoju sektora, który jest flagowym okrętem rodzimej gospodarki. v Dziękuję za rozmowę.

Prawidłowy montaż i energooszczędność to obecnie jedne z najważniejszych wyzwań stojących przed branżą stolarki budowlanej w Polsce. Oba te zagadnienia zostały omówione podczas konferencji Związku POiD, na której oﬁcjalnie zainaugurowano kontynuację działań kampanii edukacyjnej „Dobry Montaż”. Fot. POiD

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | ZAGADNIENIA OGÓLNE

Przykładowa wizualizacja plusenergetycznego budynku, którego fasada oraz dach zintegrowane zostały z panelami fotowoltaicznymi. Dzięki temu obiekt produkuje energię elektryczną, a wszelkie nadwyżki są przesyłane siecią energetyczną i dystrybuowane przez elektrownie. Fot. proj. arch. Piotr Kuczia; wiz. A. Pluta

W kierunku energooszczędnego budownictwa Przez ostatnie cztery lata na polskim rynku wzrosła liczba budowanych domów, w tym zwiększył się udział zastosowanych rozwiązań energooszczędnych. W 2015 roku aż 34% inwestorów wybierało energooszczędną okienną stolarkę trójszybową i 30% zdecydowało się na ponadstandadrową izolacje cieplną nowo budowanych domów jednorodzinnych. Jednak czy zastosowanie takich rozwiązań jest wystarczające, aby obiekt spełniał podwyższone standardy energetyczne? 16

Na podstawie danych Buildesk można zaobserwować, że co roku oddaje się do użytkowania ponad 70 tys. domów jednorodzinnych. Coraz więcej z nich spełnia wysokie wymagania stawiane obiektom energooszczędnym. Wyróżnia je niskie zapotrzebowanie na energię użytkową (EUco), które waha się między 30, a 70 kWh/m2 rocznie. Z kolei budynki pasywne wymagają jeszcze niższego zapotrzebowania na tę energię sięgającą poniżej 15 kWh/m2/rocznie. Jak wykonawcom i deweloperom udaje się spełnić te wymagania?

BUDOWNICTWO PRZYSZŁOŚCI Budynki energooszczędne to budynki przyszłości. Co do tego nie ma

wątpliwości. Państwa Unii Europejskiej zobowiązały się, że od 2021 roku wszystkie nowo budowane obiekty będą budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Takie postanowienie wynika z przyjętej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/ UE z dnia 19 maja 2010 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. W ramach przyjętych zobowiązań Polska powinna przede wszystkim opracować szczegółowo stosowaną w praktyce definicję budynku o niemal zerowym zużyciu energii. Ma ona odzwierciedlać krajowe, regionalne lub lokalne warunki i obejmować liczbowy wskaźnik energii pierwotnej oraz na energię użytkową wyrażone w kWh/ m2/rok. Wskaźniki energii pierwotnej

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | ZAGADNIENIA OGÓLNE

stosowane do określenia pierwotnego zużycia energii mogą opierać się na krajowych lub regionalnych uśrednionych wartościach rocznych i mogą uwzględniać odpowiednie normy europejskie. Problem polega na tym, że w Polsce do tej pory ustawodawca nie stworzył przepisów, ani definicji określających precyzyjną i jednoznaczną charakterystykę budynku o niemal zerowym zużyciu energii. Obowiązujące w Polsce Warunki Techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie nie zawierają wytycznych dotyczących budynków energooszczędnych. Zawarte w nich normy są dalekie od europejskich standardów budynków energooszczędnych, nie mówiąc już o najbardziej zaawansowanych technologicznie i najmniej energochłonnych budynkach pasywnych. Gdzie zatem polscy inwestorzy, deweloperzy i wykonawcy którzy są zainteresowani zrównoważonym budownictwem mogą odnaleźć szczegółowe wskazówki i wytyczne?

DWA STANDARDY NF Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej stworzył dwa standardy na potrzeby swojego programu „Dopłaty do domów energooszczędnych”: NF40 (dla domu energooszczędnego) i NF15 (dla domu pasywnego). W opracowanym przez NFOŚiGW najważniejszym wskaźnikiem jest osiągnięcie wymaganego zapotrzebowania na energię użytkową

EUco. Chodzi o fizyczną ilość energii jaką trzeba zużyć w budynku. Czyli jak bardzo jest energochłonny, aby mógł funkcjonować zgodnie z założeniami projektowymi stworzonymi przez NFOŚiGW dla domów energooszczędnych i pasywnych. Wartość ta zależy od wielu czynników. Choćby od jakości materiałów z jakich został wykonany, jego kształtu, wielkości przeszkleń, orientacji w terenie, izolacyjności przegród nieprzezroczystych i stolarki, likwidacji mostków termicznych, ewentualnie zastosowanego odzysku ciepła z wentylacji mechanicznej z rekuperacją itd. Dom z niską wartością EUco będzie zawsze potrzebował mało energii. W wymaganiach technicznych, opracowanych przez NFOŚiGW, wartość energii użytkowej dla standardu NF40 wynosi ≤40 kWh/ m2/rok, a dla standardu NF15 EUco wynosi ≤15 kWh/m2/rok. Ponadto, oprócz wskaźnika zapotrzebowania na energię użytkową budynki budowane w standardzie NF40 lub NF15 muszą spełniać jeszcze szereg innych wymogów. Dotyczą one kształtu bryły budynku, układów wentylacji mechanicznej oraz instalacji ogrzewania, jak i układów instalacji przeznaczonej do przygotowania ciepłej wody użytkowej.

CECHY STANDARDU PASYWNEGO Zwarta bryła budynku i bardzo dobra termoizolacja, tak w skrócie można

DOFINANSOWANIE NA INSTALACJE OZE Program Prosument, którego budżet wynosi 600 mln zł, realizowany będzie w latach 2014–2020. Umowy kredytowe będą mogły być zawierane do 2018 roku. Zainteresowani inwestorzy będą mogli otrzymać preferencyjne kredyty na 1% rocznie maksymalnie do 15 lat wraz z dotacją, pokrywające do 100% kosztów kwalifikowanych instalacji. Do tej pory, aby skorzystać z dofinansowania, trzeba było zdecydować się na jednoczesną instalację urządzeń produkujących ciepło oraz prąd. Tymczasem z końcem lipca 2015 roku zasady programu Prosument znacznie się zmieniły – nie ma obowiązku łączenia instalacji grzewczej z tą wytwarzającą prąd, aby uzyskać dofinansowanie. W przypadku zakupu i instalacji kotłów na biomasę, pomp ciepła i kolektorów o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt można uzyskać dofinansowanie w wysokości 20% kosztów kwalifikowanych do końca 2016 roku, potem zaś – 15%. Zgodnie z zasadami programu maksymalna wysokość kosztów kwalifikowanych zakupu i montażu tych instalacji nie może przekroczyć 100 tys. zł (w przypadku budynku mieszkalnego dla osoby fizycznej). Maksymalne jednostkowe koszty kwalifikowane dla każdego rodzaju instalacji są dokładnie opisane w zasadach programu na stronie internetowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Warto się z nimi zapoznać przed decyzją o ubieganiu się o dofinansowanie i wyborem konkretnego urządzenia. Źródło: De Dietrich

Wsparcie dla każdych wymagań Mariusz Garecki, ekspert ze Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń Budownictwa energooszczędnego nie czeka żadna rewolucja wynikająca ze zmiany wymagań w zakresie termoizolacyjności przegród. Wymagania dotyczące izolacyjności ścian zewnętrznych dla budynków energooszczędnych i pasywnych są już teraz zdefiniowane na wyższym poziomie niż te określone w aktualnie obowiązujących rozporządzeniu o warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 17.07.2015 roku (Dz.U. poz. 1422, załącznik nr 2). Dla strefy klimatycznej I, II, III (wg PN EN 12831) w standardzie NF40 dla budynków jednorodzinnych wymagany jest współczynnik przenikania ciepła Umax dla ściany na poziomie 0,15 W/m2K, natomiast w standardzie NF15 – 0,10 W/m2K. Współczynnik ten dla IV i V strefy klimatycznej w standardzie NF 15 maleje nawet do Umax = 0,08 W/m2K (wytyczne do weryfikacji projektów budynków mieszkalnych, zgodnych ze standardem NFOŚiGW z dnia 23.08.2012 roku, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.). Tymczasem według warunków określonych w przytoczonym rozporządzeniu od 1 stycznia 2017 roku wartość tego parametru powinna wynosić 0,23 W/m2K w nowo stawianych budynkach, a w roku 2021 – 0,20 W/m2K. Zatem projektując i realizując budynek już dzisiaj w oparciu o wymagania stawiane budynkom energooszczędnym, uzyskujemy wyższe standardy w zakresie termoizolacyjności przegród zewnętrznych niż będą wynosić wymagania, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku. Inwestorzy planujący budowę w standardzie energooszczędnym już od dawna mogą liczyć na wsparcie producentów systemów ociepleń. W ofercie rynkowej łatwo jest znaleźć nowoczesne wyroby dedykowane do ocieplania ścian zewnętrznych w takich budynkach, które charakteryzują się wysokimi parametrami ochrony termicznej. Systemodawcy służą również fachowym doradztwem w zakresie doboru i zastosowania odpowiednich materiałów. Warto podkreślić, że dla powodzenia każdej inwestycji w ocieplenie kluczowe jest zastosowanie kompletnego systemu pochodzącego od jednego producenta. Tylko taki wyrób jest przebadany i posiada wymaganą dokumentację dopuszczającą go do obrotu. Zainstalowanie na elewacji przypadkowo dobranych elementów ocieplenia nie tylko nie zapewnia odpowiedniej ochrony termicznej, lecz może też prowadzić do awarii i usterek. Ich skutki inwestor musi usuwać zazwyczaj na własny koszt, ponieważ gwarancja producenta obejmuje wyłącznie pełny system ociepleń.

scharakteryzować obiekt pasywny. Wszystkie elementy jego zewnętrznych przegród powinny być izolowane termicznie w takim stopniu, aby współczynnik U całej bryły budynku ze wszystkimi przegrodami zewnętrznymi nie przekraczała wartości 0,15 W/(m2K). Budynek spełniający tak wysokie standardy pasywne powinien być tak zaprojektowany, aby fasady z dużymi powierzchniami przeszkleń były usytuowane od strony południowej. Na etapie projektowania budynku pasywnego powinna być też uwzględniona problematyka zacieniania, gdyż pasywne wykorzystanie energii słonecznej jest znaczącym czynnikiem przy projektowaniu tego typu obiektów. Najczęściej wykorzystuje się do tego Pakiet do Projektowania Budynków Pasywnych PHPP. Program ten to narzędzie wykorzystywane do

projektowania, optymalizacji i weryfikacji projektów budowlanych pod kątem wymagań stawianych zarówno obiektom energooszczędnym, jak i pasywnym. W budynkach pasywnych stosuję się energooszczędną stolarkę okienną. Certyfikowane pasywne okna (oszklenie i ramy okienne) muszą wyróżniać się bardzo niskimi współczynnikami U poniżej 0,80 W/(m2K), przy czym współczynniki g okien muszą wynosić około 50%. Ważna jest też szczelność powietrzna przegród zewnętrznych takiego budynku (powłoki). Infiltracja powietrza przez nieszczelności połączeń przegród zewnętrznych musi być mniejsza od 0,6 h-1 objętości całego budynku na godzinę i certyfikowana przez Blower Door Test. Budynki pasywne wymagają też zastosowania pasywnego podgrzewania wstępnego powietrza świeżego (zewnętrznego).

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | ZAGADNIENIA OGÓLNE

„Zmienne” współczynniki Józef Macech, ekspert Stowarzyszenia Producentów Białych Materiałów Ściennych „Białe murowanie” Ściany są elementem budynku o znaczeniu zarówno konstrukcyjnym, jak też wydzielają przestrzeń izolując ją od różnych czynników zewnętrznych. Te czynniki to hałas, wiatr, opady atmosferyczne, różnice temperatur, pożar. Każdy czynnik mierzony jest właściwą dla materiału ściennego odpornością lub izolacyjnością. Dla celów izolacyjności cieplnej korzysta się z dwóch powszechnie przyjętych współczynników. Zdarzają się pomyłki poprzez ich utożsamianie. Od 2014 roku dla ścian zewnętrznych współczynnik przenikania ciepła U wynosi 0,25 W/m2K. Zgodnie z rozporządzeniem, od stycznia 2017 roku wymagania będą zaostrzone i współczynnik U dla ścian zewnętrznych będzie mógł osiągnąć maksymalnie 0,23 W/m2K. Będzie to niewątpliwie kolejne wyzwanie dla producentów, projektantów i wykonawców, mając jednak na uwadze dotychczasowe doświadczenia można oczekiwać, że spełnienie tych wymagań będzie możliwe, chociaż może wiązać się z podniesieniem kosztów budowy, wynikającym np. z konieczności zastosowania grubszej warstwy izolacyjnej.

Bardzo istotny przy projektowaniu i wznoszeniu energooszczędnych i pasywnych obiektów budowlanych jest wybranie takiej technologii budowania, która zapewni nie tylko wysoką izolacyjność ciepną, ale też i szczelność przegród budowlanych. Przy odpowiedniej konﬁguracji paneli o różnej grubości oraz długości klamr wznoszona ściana w systemie Quad-Lock może uzyskać współczynnik przenikania ciepła (U) od 0,28 W/m2K do 0,06 W/m2K. Fot. Quad-Lock

Świeże powietrze zewnętrzne może być doprowadzane do budynku przez GWC rurowe, w których dochodzi do wymiany ciepła z gruntem. Powoduje to wstępne podgrzanie powietrza świeżego do temperatury powyżej 5°C, nawet w trakcie zimnych dni sezonu zimowego. Budynki pasywne nie mogłyby uzyskać wymaganego bilansu energetycznego bez zastosowania efektywnego odzysku ciepła z powietrza usuwanego przy wykorzystaniu wymiennika ciepła powietrze-powietrze. Większość ciepła obecnego w powietrzu usuwanym jest przekazywana do napływającego

powietrza świeżego. Sprawność odzysku ciepła wynosi powyżej 80%. W przypadku zaopatrzenie budynku pasywnego w ciepłą wodę użytkową wykorzystuje się odnawialne źródła energii gromadzone przez pompy ciepła, czy też kolektory słoneczne. Całość dopełnia wyposażenie domu w energooszczędne sprzęt gospodarstwa domowego. W domu pasywnym nieodzowne są urządzenia o niskim zużyciu energii (lodówki, kuchenki, zamrażarki, lampy, pralki, suszarki itd.). OPR. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

Wytyczne stawiane wybranym elementom budynku jednorodzinnego – porównanie Ściany zewnętrzne

Drzwi zewnętrzne i garażowe

Okna fasadowe i inne przeszklenia pionowe

Okna połaciowe

Szczelność budynku

Dachy

n50=1,5 1/h (wentylacja mechaniczna); 3,0 1/h (wentylacja grawitacyjna)

Umax=0,20 W/m2K

Warunki techniczne obowiązujące w roku 2014 Umax=0,25 W/m2K

Umax=1,70 W/m2K

Umax=1,30 W/m2K

Umax=1,50 W/m2K

Warunki techniczne zaplanowane na rok 2017 Umax=0,23 W/m2K

Umax=1,50 W/m2K

Umax=1,10 W/m2K

n50=1,5 1/h (wentylacja mechaniczna); 3,0 1/h (wentylacja grawitacyjna)

Umax=1,30 W/m2K

Umax=0,18 W/m2K

Warunki techniczne zaplanowane na rok 2021 Umax=0,20 W/m2K

Umax=1,30 W/m2K

Umax=0,90 W/m2K

n50=1,5 1/h (wentylacja mechaniczna); 3,0 1/h (wentylacja grawitacyjna)

Umax=0,15 W/m2K

n50=1,00 1/h (dozwolona tylko wentylacja mechaniczna)

Umax=0,10 W/m2K

n50=0,60 1/h (dozwolona tylko wentylacja mechaniczna)

Umax=0,08 W/m2K

Umax=1,10 W/m2K

Dom energooszczędny w standardzie NF40 Umax=0,12 W/m2K

Umax=1,30 W/m2K

Umax=0,80 W/m2K

Dom pasywny w standardzie NF15 Umax=0,08 W/m2K

Umax=0,70 W/m2K

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

Dobór odpowiednich materiałów do izolacji termicznej to tylko połowa sukcesu. Liczy się także prawidłowy montaż, przeprowadzony przez profesjonalną ekipę budowalną. Fot. Isover

Dom otulony ciepłem Oszczędzania energii domaga się dziś zarówno środowisko, przepisy jak i konto w banku inwestora. Stąd rosnące zainteresowanie budownictwem energooszczędnym. Jednak żeby budynek spełniał jego standardy, musi być on przede wszystkim odpowiednio zaizolowany. Już w momencie projektowania oraz przy realizacji początkowych etapów inwestycji warto zwrócić uwagę na elementy, które pozwolą w przyszłości zmniejszyć zużycie energii. Chodzi tutaj przede wszystkim o zaplanowanie właściwej izolacji budynku, z uwzględnieniem grubości ścian. To jeden z najważniejszych elementów, choć niejedyny, który decyduje o parametrach energooszczędnego budynku. Równie istotne są też przecież takie aspekty jak szczelności okien, drzwi, wejścia do garażu oraz wyposażenie domu w wysokiej jakości systemy grzewcze i prądotwórcze. Ale to izolacja ścian, dachu czy podłogi są elementami, których naprawa w przypadku błędów

na etapie wykonawczych, jest najtrudniejsza.

PARAMETRY DO SPEŁNIENIA Od 2014 roku obowiązują nowe Warunki Techniczne (WT), jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie. Nowe przepisy zaostrzają wskaźnik EP, który określa zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną oraz współczynnik przenikania ciepła (U) przegród budynku. Według danych Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Wodnej średni wskaźnik EP dla domów jednorodzinnych wynosił w 2013 roku 140 kWh/ (m2/rok). Zgodnie z obowiązującymi przepisami od 2014 roku nie

może on przekraczać 120 kWh/(m2/ rok), w 2017 roku powinien wynosić 95 kWh/(m2/rok), aby w 2021 roku osiągnąć 70 kWh/(m2/rok). Co ważne, wedle prawa po 2018 roku wszystkie nowo budowane obiekty użyteczności publicznej będą musiały być niskoenergetyczne o prawie zerowym zużyciu energii, a po roku 2020 te wymogi będą musiały spełnić wszystkie nowe budynki, także domy prywatne. To przekłada się więc także na parametry rozwiązań jakie będą (albo już powinny być) wykorzystywane do ocieplania budynków. Obecnie do ocieplenia ścian wybierane są płyty o grubości 15 cm, w przypadku dachów 20 cm, natomiast jeśli chodzi

o podłogę jest to minimum 10 cm – mówi Krzysztof Krzemień, dyrektor ds. technicznych Termo Organiki. Zgodnie z coraz bardziej restrykcyjnymi przepisami docelowo do 2021 roku optymalna grubość izolacji ścian będzie wynosiła co najmniej 20 cm, a w przypadku dachu 25–30 cm.

WAŻNA ŚCIANA Najwięcej ciepła w domu ucieka przez ściany zewnętrzne, dlatego precyzyjne wykonanie termoizolacji w tej części budynku jest kluczem do sukcesu w projekcie „dom energooszczędny”. Wykonanie termoizolacji domu energooszczędnego to zadanie dla certyfikowanych fachowców, którzy przeszli gruntowne szkolenia organizowane przez producentów, czy organizacje działające na rzecz upowszechniania wiedzy o systemach ociepleń. Sprawdzonym i polecanym przez ekspertów sposobem ocieplenia nowych lub remontowanych budynków

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

energooszczędnych jest metoda ETICS (ang. External Thermal Insulation Composite System), dawniej nazywana BSO lub lekka-mokra. System ETICS polega na przyklejeniu izolacji cieplnej (głównie styropianu EPS i XPS albo wełny mineralnej) do ściany zewnętrznej budynku, wykonaniu warstwy zbrojonej i nałożeniu tynku elewacyjnego. W ten sposób zostaje stworzona profesjonalna ochrona termiczna budynku przynosząca oszczędność energii i podnosząca komfort użytkowania. Styropian jest najpowszechniej stosowanym materiałem do ocieplania budynków – począwszy od fundamentów i podłóg, przez ściany zewnętrzne, po dachy. Dzięki różnorodności dostępnych na rynku odmian białego i szarego styropianu do każdego z tych zastosowań można dobrać płyty o odpowiednich właściwościach izolacyjnych i wytrzymałościowych. Styropian jest blisko dziesięciokrotnie lżejszy i wytrzymalszy na rozrywanie siłą prostopadłą do powierzchni niż wełna mineralna.

Izolacja w domu energooszczędnym – jakie aspekty wziąć pod uwagę? Sławomir Kocur, kierownik produktu Isover Wznoszenie budynków o zapotrzebowaniu na energię użytkową na potrzeby ogrzewania i wentylacji na poziomie nie przekraczającym 40 kWh bądź 15 kWh/(m2/rok) wymaga drobiazgowo zaplanowanych rozwiązań. Jeśli mówimy o budownictwie pasywnym, szczelność staje się krytycznym elementem budynku, odpowiednio zarządzając wilgocią w izolowanej przegrodzie. Zapewnienie szczelności to nie uszczelnienie newralgicznych miejsc na ostatnim etapie budowy, ale uwzględnienie jej już podczas projektowania. Nieszczelności powstawać mogą w strukturze powłok budynku, należy zatem przewidzieć nie tylko dobre osadzenie wszelkich otworów okiennych i drzwiowych, ale również połączeń przegród pomiędzy sobą. Szczególną uwagę należy poświęcić minimalizacji nieszczelności instalacyjnych, czyli tych powstających na przejściach instalacji elektrycznych, wodno–kanalizacyjnych, czy wentylacyjnych. Rozwiązaniem zapewniającym zarówno termoizolację, jak i szczelność budynku oraz właściwe zarządzanie wilgocią w przegrodzie, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego mikroklimatu jest system Isover Vario®Xtra.

Zarówno styropian, jak i wełna posiadają identyczne właściwości termoizolacyjne. Wełna za to ma lepsze parametry jako izolacja akustyczna oraz warstwa ognioochronna. Ogranicza też ryzyko zatrzymywania się wilgoci w budynku, a przez to rozwoju pleśni i grzybów – wełnę mineralną od styropianu wyróżnia właśnie odporność na

wilgoć i paroprzepuszczalność. W efekcie jest to materiał droższy i trochę bardziej wymagający, jeśli idzie o montaż. Jedną z najważniejszych cech wszystkich materiałów termoizolacyjnych jest lambda deklarowana (λD), czyli współczynnik przewodzenia ciepła – im niższej jest wartości, tym lepiej. Np. dla rodzajów styropianu produkowanego w Polsce

wartości lambdy mieszczą w zakresie od 0,045 (W/mK) do 0,030 (W/mK). Do ocieplania fasad należy stosować płyty z lambdą o wartości nie gorszej niż 0,040 (W/mK) – wówczas do zaizolowania standardowej ściany z pustaka wystarczą, zgodnie z dzisiejszymi wymaganiami dotyczącymi izolacyjności termicznej ścian, płyty o grubości od 15 do 20 cm.

budynków, a także dla tych już istniejących, poddawanych renowacji. Sztandarowym produktem Isover zapewniającym komfort ciszy jest Aku-Płyta. Aku-Płytę charakteryzują wyróżniające się na rynku wełny świetne współczynniki pochłaniania dźwięku na poziomie 1,00 już dla grubości 75 mm.

rozwiązania w obiektach różnego typu. Są wśród nich zarówno hotele (Hilton w Rzeszowie, Angelo i Etap w Katowicach), galerie handlowe (Agora w Bytomiu, Millenium Hall w Rzeszowie), jak i domy mieszkalne (osiedle przy ul. Borkowskiej w Krakowie), budynki szkolne i akademickie (Wydział Nanotechnologii AGH w Krakowie, Szkoła Muzyczna w Radomiu) czy obiekty sportowe (Stadion Cracovii w Krakowie) oraz nietypowe obiekty, jak Rondo Sztuki w Katowicach.

SKUTECZNY SPOSÓB NA HAŁAS Hałas jest powszechnym problemem wpływającym na komfort użytkowników budynków – domów, dworców kolejowych, biur, hoteli czy centrów handlowych. Źródłem hałasu jest sprzęt AGD, RTV, instalacje budynku oraz fakt przebywania wielu osób na ograniczonej przestrzeni. Nadmierny hałas może być przyczyną znacznego dyskomfortu dla ludzi. Dlatego ważne jest, aby projektując i wznosząc budynki, ograniczać rozprzestrzenianie się hałasu, stosując odpowiednie materiały dźwiękochłonne.

POCHŁANIANIE DŹWIĘKU Własności dźwiękochłonne materiału charakteryzuje wskaźnik pochłaniania dźwięku α, którego wartość zawiera się w przedziale od 0 do 1. Tu w przeciwieństwie do lambdy dla materiałów termoizolacyjnych im wskaźnik

pochłaniania dźwięku większy, tym lepszy jest materiał dźwiękoizolacyjny. O ile w izolacji termicznej można mówić o porównywalnym poziomie skuteczności wełny i styropianu, o tyle do izolacji akustycznej styropian się po prostu nie nadaje, nie tylko nie tłumi, ale wręcz odbija dźwięki i potęguje hałas.

KOMFORT AKUSTYCZNY Z ISOVER Isover proponuje skuteczne rozwiązania zapewniające maksimum komfortu akustycznego dla nowo powstających

UDANE ROZWIĄZANIE Doceniono walory akustyczne Aku-Płyty, decydując się na zastosowanie tego

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

PRZEGLĄD SYSTEMÓW DO TERMOIZOLACJI

System izolacji nakrokwiowej

System ociepleń Therma+

producent: Isover i Wkręt-met elementy systemu: płyty izolacyjne IsoverTaurus, wysokoparoprzepuszczalna membrana wstępnego krycia Isover Draftex premium, inteligentna paroizolacja Vario XtraSafe oraz wkręty Wkręt-Met charakterystyka: montaż odbywa się bez ingerencji we wnętrze budynku; izolacja montowana jest na krokwiach i przenosi obciążenie pokrycia dachowego oraz parcia wiatru, ciężaru śniegu itp., system poprawia stabilność konstrukcji dachowej – deska montażowa usztywnia dach w kierunku podłużnym i poprzecznym; jest trwały i niepalny, zabezpiecza konstrukcję przed zawilgoceniem, poprawia izolacyjność cieplną i akustyczną oraz bezpieczeństwo pożarowe zastosowanie: do izolacji dachu skośnego – jako izolacja dodatkowa lub podstawowa

producent: Arsanit elementy systemu: zaprawa klejowa do przyklejania płyt styropianowych Styramik THS-04, materiał izolacyjny styropian Thermo Fasada lub Thermo Fasada Extra, zaprawa klejowa do zatapiania siatki zbrojeniowej Therma+ TH-03, warstwa zbrojąca siatka z włókna szklanego Vertex 145 / AKE 145, podkład tynkarski gruntujący Therma Grunt, tynk strukturalny ThermaTynk charakterystyka: system ociepleniowy oparty na styropianie o współczynniku przewodzenia ciepła od λD≤0,038 (W/ mK) do λD≤0,040 (W/mK), zapewnia wysoki poziom energooszczędności oraz, dzięki tynkom strukturalnym ThermaTynk, chroni elewację przed korozją mikrobiologiczną zastosowanie: fasada

Baumit Pro

Swisspor Lambda White fasada

producent: Baumit elementy systemu: mineralna zaprawa klejowo-szpachlowa Baumit ProContact, elewacyjna płyta styropianowa ProTherm, siatka z włókna szklanego Baumit StarTex, podkład gruntujący Baumit UniPrimer, tynk silikonowy Baumit SilikonTop chrakterystyka: klasyczny system ocieplenia w europejskim standardzie jakości (λD=0,040 W/mK), z wyprawą wierzchnią w postaci tynku; Baumit Pro ze styropianem perforowanym Baumit openTherm lub wełną mineralną przepuszcza parę wodną i dzięki temu odczuwalnie poprawia klimat w mieszkaniach, bardzo popularny w obszarze modernizacji domów z wielkiej płyty ze względu na brak ograniczeń wysokościowych zastosowanie: fasada

producent: Swisspor Polska elementy systemu: ETICS charakterystyka: płyty EPS nowej generacji łączące zalety szarego i białego styropianu, w standardzie płyty styropianu fasadowego Lambda White są nacinane siatką nacięć przeciwprężnych zgodnie z technologią opracowaną wspólnie z Hochschule Luzern, Zentrum für Integrale Gebäudetechnik, pierwsze w Polsce rozwiązanie problemu naprężeń w szarym EPS, produkt dedykowany dla budownictwa pasywnego i energooszczędnego, lepsza izolacyjność λD≤0,031 (W/mK), nie wymaga ochrony przed słońcem, niezwykła stabilność wymiarowa, możliwość szlifowania zastosowanie: fasada

Termonium Plus fasada

Frontrock Max E

producent: Termo Organika elementy systemu: ETICS charakterystka: grafitowy styropian Termo Organiki Termonium Plus fasada zaliczany jest do kategorii płyt styropianowych Maximum w ofercie firmy Termo Organika, co oznacza, że przeznaczony jest do ocieplenia domów energooszczędnych i budynków pasywnych, grafitowy styropian Termo Organiki był wykorzystany do ocieplenia modelowych budynków energooszczędnych w Polsce m.in. pierwszego budynku pasywnego z certyfikatem Instytutu Passiv Haus z Darmstad; feklarowany współczynnik przewodzenia ciepła λ deklarowana wynosi 0,031 W/(mK) zastosowanie: fasada

producent: Rockwool Polska elementy systemu: ETICS charakterystyka: Frontrock Max E to dwugęstościowa płyta z wełny skalnej do izolacji ścian zewnętrznych w bezspoinowych systemach ociepleń (ETICS); dzięki cechom samego materiału ocieplenie zapewnia minimalizację strat ciepła, jak również ochronę przed ogniem i hałasem przez wiele lat użytkowania zastosowanie: fasada

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

Dla spełnienia wymagań, które będą obowiązywać w budownictwie od 2021 roku, potrzebne jest 20 cm takiej izolacji lub 15 cm izolacji z szarego styropianu z lambdą 0,031 (W/mK) – mówi Kamil Kiejna, prezes zarządu Polskiego Stowarzyszenia Producentów Styropianu.

GÓRA I DÓŁ Dach i podłoga są tymi miejscami w domu, w których izolacja musi zmierzyć się z dodatkowymi wyzwaniami: naprężeniami, wilgocią, temperaturami czy hałasem (np. deszczu uderzającego o pokrycie dachowe). Stąd, poza współczynnikiem przewodzenia ciepła, trzeba zwracać uwagę na dodatkowe parametry wykorzystywanych materiałów. Konstrukcje dachowe potrzebują lekkiego i sprężystego materiału izolacyjnego, który nie będzie obciążał konstrukcji, a zarazem zagwarantuje wypełnienie całej przestrzeni między krokwiami. Stąd do izolacji poddasza najczęściej wykorzystuje się wełnę mineralną, która może mieć współczynnik λ=0,033 W/(mK), a ponadto dobrze tłumi dźwięki. Trzeba mieć bowiem na uwadze, że dobrze zaizolowane poddasze to nie tylko skuteczna bariera dla ucieczki ciepła – to także rozwiązanie, które zapewnia komfort akustyczny. Głównym zadaniem dobrej izolacji z wełny mineralnej jest szczelne wypełnienie przestrzeni, aby uniknąć strat ciepła poprzez mostki termiczne. Aby było to możliwe, istotna jest ciągłość izolacji. Sprężystość wełny mineralnej szklanej znacznie ten aspekt ułatwia – zarówno w czasie montażu, jak i później, kiedy konstrukcja dachu z każdym rokiem będzie podlegać obciążeniom i pracy – mówi Marek Kolarz, kierownik produktu firmy Isover. – Ważna jest też grubość izolacji – w przypadku dachu powinna zwykle wynosić min. 30 cm. Zawsze powinniśmy stosować dwie warstwy izolacji. Ponadto, istotne jest zastosowanie paroizolacji od wewnątrz oraz wiatroizolacji, czyli membrany wstępnego krycia od zewnątrz przegrody, które zabezpieczą przegrodę przed przedostaniem się do niej wilgoci – dodaje ekspert. Równie popularne są ocieplenia poddasza z polistyrenu ekspandowanego (EPS) czy folie termoizolacyjne z wypełnieniem z pianki polietylenowej. Bardzo dobre właściwości termoizolacyjne mają płyty poliuretanowe PIR.

STYROPIAN DO WERYFIKACJI Jakość styropianu jest mocno związana z jego wagą. Odpowiednia gęstość i upakowanie granulek polistyrenu, z których zbudowana jest płyta, przekłada się na właściwości tego wyrobu. Zbyt mały wsad surowca przełoży się na mniejszą izolacyjność i wytrzymałość płyt ze styropianu. Dlatego warto sprawdzić rzetelność informacji na etykiecie wyrobu. W tym celu wystarczy zważyć paczkę i porównać wynik ważenia z zaleceniami Programu „Gwarantowany Styropian”. Za pomocą zwykłej ręcznej wagi można wstępnie potwierdzić (albo poddać w wątpliwość) zgodność parametrów styropianu z opisem, a więc jakość wyrobu, jak też rzetelność jego producenta i sprzedawcy. Źródło: Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu

Konstrukcje dachowe potrzebują lekkiego i sprężystego materiału izolacyjnego, który nie będzie obciążał konstrukcji, a zarazem zagwarantuje wypełnienie całej przestrzeni między krokwiami. Fot. Rockwool

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

JAKIE WYZWANIA CZEKAJĄ PRODUCENTÓW I WYKONAWCÓW? v W myśl dyrektywy Parlamentu Europejskiego od początku 2021 roku wszystkie nowo powstające budynki będą musiały być obiektami „o niemal zerowym zużyciu energii”. Jak to wpłynie na rozwój rynku materiałów termoizolacyjnych? Jacek Michalak, prezes Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń: Energooszczędności w budownictwie sprzyjają nowe wymogi formalne określone przez obowiązujące od 2014 roku Warunki Techniczne zwiększające wymagania dotyczące izolacyjności termicznej ścian budynków oddawanych do użytkowania. Zgodnie z tymi założeniami współczynnik zapotrzebowania na energię EP dla domów jednorodzinnych, wynoszący obecnie 120 kWh/m2, w 2021 roku powinien spaść do 70 kWh/m2, zaś dla budynku wielorodzinnego – ze 105 kWh/m2 do 65 kWh/m2. Osiągnięcie takich wartości będzie wymagać stosowania jeszcze lepszych ociepleń niż obecnie. Istotną kwestią jest także trwałość stosowanych rozwiązań ociepleniowych. Wiedza inwestorów w tym zakresie rośnie, wzrasta więc też zapotrzebowanie na systemy ociepleń o coraz wyższych parametrach termoizolacyjnych. Konsumenci zdają sobie sprawę, że ma to – niezależnie od wymiernie mniejszych kosztów ogrzewania – również duże znaczenie dla rynkowej wartości nieruchomości. Inaczej mówiąc, im budynek bardziej oszczędny, lepiej ocieplony, tym korzystniejszą okazuje się inwestycją. W tym kontekście niezadowalające wydawać się może wsparcie państwa dla inwestorów zainteresowanych termomodernizacją i rozwiązaniami oszczędzającymi energię. Takich działań jak program „Ryś” powinno być więcej. Warto iść za przykładem innych krajów europejskich, które od dawna przeznaczają znaczne środki na rozwój budownictwa energooszczędnego.

v Do czego może prowadzić niestosowanie się do tego wymogu?

v A jak polski rynek budowlany przygotowanyjest do tych zmian?

Tylko prawidłowa instalacja kompletnego systemu daje pewność, że tworzące system ociepleń elementy, we wzajemnym połączeniu, będą właściwie funkcjonować na elewacji. Producenci ociepleń udzielają gwarancji wyłącznie na kompletne oferowane przez nich systemy ociepleń, nie biorą natomiast odpowiedzialności za działanie przypadkowo zestawionych materiałów. Z tego względu Stowarzyszenie wiele wysiłku wkłada w dotarcie z informacją o zasadności ociepleń systemowych do wszystkich uczestników procesu budowlanego: projektantów, inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych, firm wykonawczych, inspektorów nadzoru inwestorskiego i budowlanego, kierowników robót i budów. Takie podejście daje szansę na utrwalenie tej wiedzy i – w rezultacie – powszechne stosowanie certyfikowanych systemów ociepleniowych. Obecnie, jak wynika z deklaracji wykonawców ze wspomnianego już badania TNS Polska, ciągle ponad jedna czwarta budynków ocieplana jest niesystemowo. W ocenie samych producentów takich obiektów może być jeszcze więcej.

Warto wspomnieć o jednym aspekcie istotnym dla producentów materiałów budowlanych. Chodzi mi o deklaracje środowiskowe wyrobów budowlanych.

v Dziękuję za rozmowę.

Z kolei eksperci oceniają, że około 10% wszystkich strat ciepła w domach jednorodzinnych spowodowanych jest jego przenikaniem z budynku do podłoża gruntowego. Aby zniwelować te straty można wykorzystać do izolacji standardowe materiały jak płyty EPS, XPS, wełna, czy też granulaty keramzytowe. Przy czym każdy z tych materiałów na swój sposób radzi sobie z głównym problemem jaki występuje w przypadku ocieplania podłóg na gruncie – z wilgocią. Poszczególne materiały różnie na nią reagują, choć wszystkie są też odpowiednio zabezpieczone – aspekt nasiąkliwości jest jednym z tych, na który trzeba zwrócić uwagę. Na etapie wykonawczym istotne jest więc, by ochronić izolację przed kontaktem z wodą poprzez układanie pod nią warstwy hydroizolacji.

ENERGOOSZCZĘDNE WYZWANIA Projektant na etapie opracowania wytycznych do systemu ociepleń musi wskazać

Dziś są one dobrowolne, ale wkrótce będą obligatoryjne. Od 1 lipca 2013 roku obowiązuje rozporządzenie CPR regulujące rynek materiałów budowlanych w krajach Unii Europejskiej, które narzuca konieczność dostosowania budownictwa do zasad zrównoważonego rozwoju. Jednak świadomość tego zjawiska w polskiej branży budowlanej nie jest wielka, więc czeka nas jeszcze dużo pracy, by odpowiedzieć na wyzwania budownictwa zrównoważonego. Troską napawa też nieznajomość przepisów prawa budowlanego na rynku. Niemal dwie trzecie (62 procent) wykonawców ankietowanych wiosną ubiegłego roku przez TNS Polska błędnie uważało, że używanie do ociepleń niesystemowych produktów jest legalne. Jedynie co trzeci zapytany wykonawca zdawał sobie sprawę, że prawo wymaga stosowania jednorodnych systemów ociepleń, objętych aprobatą techniczną.

metody zapewnienia ciągłości izolacji termicznej, czyli połączenia ocieplenia ścian fundamentowych z izolacją termiczną ściany osłonowej zewnętrznej. Nie wolno również zapomnieć o zdefiniowaniu sposobu zakończenia wykonywanego ocieplenia, czyli styku z połacią dachową lub np. obróbką blacharską ściany zewnętrznej. Równie wielka uwaga musi być poświęcona kwestiom szczelność połączeń systemu ze stolarką i innymi elementami budowli – dotyczy to zarówno wnikania wody opadowej od strony zewnętrznej jak i ograniczenia stopnia przenikania ciepła z wewnątrz pomieszczenia. Błędy na tym etapie (choć nie tylko) mogą skutkować powstawaniem mostków termicznych, czyli takich miejsc w ścianach czy podłogach przez które ucieka ciepło – a tym samym zostaje zaburzona idea domu energooszczędnego. Przyczynami powstawania mostków termicznych może być naruszenie ciągłości warstwy izolacji termicznej, jej pocienienie albo błędy

konstrukcyjne. Oczywiście ucieczki ciepła z budynku ograniczyć się nie da, ale w budownictwie energooszczędnym chodzi o to by nie przekraczało ono pewnego poziomu – konkretnie z pewnymi wyjątkami, np. w przypadku płyty balkonowej – 0,10 (W/mK). Gdzie notujemy największe straty ciepła? Najczęściej problemy występują na połączeniu płyty balkonowej ze ścianą czy obrzeżach otworów

okiennych i drzwiowych, a w przypadku ocieplana podłogi – na połączeniu ściany fundamentowej z podłogą i ścianą zewnętrzną. Stosowanie się do projektu oraz zasad układania izolacji opisanych dla danego materiału pozwala wyeliminować większość potencjalnych problemów związanych z ucieczką ciepła. ARKADIUSZ KACZANOWSKI

NA RATUNEK STARSZYM OBIEKTOM Jeżeli po kilku latach od zakończenia inwestycji właściciel odczuwa, że z domu „ucieka” ciepło to również w takim przypadku istnieje możliwość zadbania o zoptymalizowanie zużycia energii. Można na przykład zerwać istniejącą już izolację i zastąpić ją nową, bardziej efektywną. Jest to jednak poważne przedsięwzięcie remontowe, które wiąże się niestety z powstaniem dużej ilości gruzu, co generuje dodatkowe koszty, potrzebne na zutylizowanie zużytych materiałów. Prostszym sposobem wydaje się być nałożenie nowego docieplenia, bez demontażu poprzedniej warstwy. Po wykonaniu diagnozy stanu dotychczasowej termoizolacji, można zamontować kolejną, dostosowaną do specyfiki budynku. Najważniejszym elementem są tutaj kołki mechaniczne, które spajają oba systemy. Należy dopilnować, aby kołek integrował wszystkie warstwy izolacji. Źródło: Arsanit

www.najlepszedomy.pl

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | SYSTEMY WENTYLACYJNE

Jakość powietrza, którym oddychamy we wnętrzach domów ma ogromne znaczenie dla naszego samopoczucia. Dlatego tak ważna jest jego właściwa cyrkulacja. Ma to szczególne znaczenie w dobie rozwoju energooszczędnych rozwiązań, które znacznie ograniczają samoistną wymianę powietrza.

Odzyskać ciepło

Sercem systemu wentylacji z odzyskiem ciepła jest rekuperator. Fot. Aeris

Rozwój budownictwa energooszczędnego sprawia, że coraz częściej mieszkamy w budynkach, w których cyrkulacja powietrza między wnętrzem a otoczeniem jest mocno ograniczona. Szczelność domów zapewnia ich energooszczędność, ale może mieć negatywny wpływ na klimat, jaki w nich panuje. Bez dostępu do świeżego powietrza pomieszczenia mieszkalne stają się duszne, zadymione i może pojawić się w nich wilgoć. Gdy mówimy o systemach wentylacji w Polsce to nadal zdecydowanie najpopularniejszym rodzajem jest wentylacja naturalna, zwana też grawitacyjną. Jej siłą napędową jest różnica gęstości powietrza zimnego (świeżego, na zewnątrz pomieszczeń) i ciepłego (znajdującego się w pomieszczeniach).

Aby system wentylacji naturalnej działał prawidłowo wymagane są pionowe przewody kominowe. Doprowadza się je do każdego pomieszczenia, z którego powietrze powinno być usuwane. Wśród największych zalet systemu wentylacji grawitacyjnej wymienia się niski koszt jej montażu i eksploatacji. Wentylacja taka działa praktycznie za darmo, jest bezawaryjna i nie wymaga dodatkowych urządzeń mechanicznych, które wykorzystują energię elektryczną. Do największych wad wentylacji grawitacyjnej należy jej niska skuteczność – w dużym stopniu uzależniona od warunków atmosferycznych. Trudno jest także zwiększyć wydajność wentylacji grawitacyjnej. Warto dodać, że w coraz lepiej ocieplonych budynkach wydajność tego systemu spada. W efekcie

znacznie pogarsza się jakość powietrza w pomieszczeniach, a przede wszystkim nadmiernie wzrasta wilgotność powietrza sprzyjająca rozwojowi grzybów i pleśni. Poza tym system grawitacyjny powoduje duże straty ciepła – na wentylację może przypadać od 30% do 60% wszystkich strat. To właśnie wysokie koszty związane z ogrzaniem budynków wyposażonych w wentylację naturalną oraz brak kontroli nad wydajnością takiej instalacji sprawiły, że zaczęto szukać innych rozwiązań. Pojawiła się wentylacja mechaniczna, w której wymiana powietrza jest niezależna od jakichkolwiek wpływów atmosferycznych. Wymuszony przepływ powietrza uzyskuje się dzięki zastosowaniu jednego lub kilku zasilanych wentylatorów.

Wentylacja mechaniczna ma kilka odmian. W wersji nawiewnej powietrze jest wtłaczane do pomieszczeń za pomocą wentylatorów, a odpływ odbywa się samoczynnie przez nieszczelności. W wentylacji mechanicznej wywiewnej powietrze usuwane jest z pomieszczenia przez wentylatory wyciągowe, a dopływ powietrza odbywa się samoczynnie przez nieszczelności lub specjalne otwory. Świeże powietrze dociera do domu tak jak w systemie wentylacji grawitacyjnej – przez otwory bądź szczeliny w ścianach zewnętrznych lub oknach. W systemie nawiewno–wywiewnym dostarczanie i usuwanie powietrza odbywa się w pełni mechanicznie. Do najskuteczniejszych i najbardziej komfortowych systemów wentylacji

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | SYSTEMY WENTYLACYJNE

mechanicznej, stosowanej w domach energooszczędnych, należy wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła. Instalacja taka wymaga zastosowania dwóch układów. Przez system nawiewników powietrze dostaje się do pomieszczeń, kanałami wentylacyjnymi rozprowadzane jest po całym mieszkaniu, a za pomocą wywiewników wydostaje się na zewnątrz. Najczęściej jest to system z centralną instalacją (rekuperatorem), w której powietrze wywiewane ogrzewa powietrze świeże. System ten zapewnia pełną kontrolę nad tym ile powietrza wywiewanego jest z budynku i ile do niego napływa. Dodatkowo wspomaga ogrzewanie pomieszczeń. Niestety wiąże się z wysokimi kosztami instalacji i eksploatacji.

REKUPERACJA, CZYLI ODZYSK CIEPŁA Najprościej mówiąc, rekuperacja jest odzyskiwaniem ciepła z powietrza usuwanego z budynku i „przekazania” go do powietrza tłoczonego do wnętrza. Dzięki temu w chłodne dni możliwe jest

Opłacalna alternatywa Grzegorz Łukasik, menadżer produktu, Bosch Termotechnika Nowoczesna wentylacja z odzyskiem ciepła to wygodna i ekologiczna alternatywa do klasycznego wietrzenia pomieszczeń. Centralne urządzenie wentylacyjne wyprowadza powietrze z pomieszczeń z dużą ilością wilgoci: kuchni, łazienki, pomieszczeń gospodarczych, dostarczając jednocześnie świeże powietrze do przestrzeni mieszkalnej i pokoi, w których śpimy. Takie rozwiązanie zapewnia więc optymalny obieg powietrza w domu – nie musimy już pamiętać o otwieraniu i zamykaniu okien. Ważne jest także to, że w systemach wentylacji z rekuperacją, takich jak np. AerastarComfort marki Junkers, ciepło z powietrza wywiewanego z pomieszczeń poza budynek nie marnuje się – wymiennik ciepła wchodzący w skład systemu przekazuje je do powietrza nawiewanego. Dzięki temu odzyskiwane jest nawet ponad 90% energii cieplnej. Wentylacja tego typu to także idealne rozwiązanie dla alergików. Zastosowane w systemie filtry latem zatrzymują nie tylko insekty, ale też najbardziej uciążliwe dla osób uczulonych pyłki.

dogrzanie domu powietrzem dostarczanym przez wentylatory. Rekuperacja jest możliwa wyłącznie w systemie wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej, która odróżnia się od systemu wywiewnego tym, że wentylatory nie tylko usuwają powietrze z budynku, ale również w jego miejsce dostarczają świeże powietrze zewnętrzne. Odzysk ciepła odbywa się za pomocą urządzeń wyposażonych w krzyżowy przeciwprądowy wymiennik ciepła

– ciepło przekazywane jest przez cienkie płytki z tworzywa sztucznego na zasadzie przeciwprądowej. Dzięki wykorzystaniu rekuperacji możliwe są oszczędności na ogrzewaniu sięgające nawet 40%. W dużej mierze zależy to od rodzaju centrali, która posiada różny stopień odzysku ciepła. Rekuperatory mogą pełnić również inną bardzo ważną funkcję. Jest nią odzysk wilgoci z wilgotnego zużytego powietrza. Dzięki temu, zwłaszcza zimą, gdy powietrze jest suche, możliwa

jest poprawa parametru wilgotności w budynku. Wadami mechanicznej wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła są wysokie koszty instalacji, w porównaniu z wentylacją grawitacyjną, awaryjność elementów mechanicznych, konserwacja przewodów nawiewnych (powinno się je regularnie czyścić) oraz potrzeba wygospodarowania sporej przestrzeni. WOJCIECH NAPORA

REKLAMA

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | SYSTEMY WENTYLACYJNE

PRZEGLĄD SYSTEMÓW WENTYLACYJNYCH Z ODZYSKIEM CIEPŁA

System Logavent HRV2

System Aerastar Comfort

producent: Buderus System Logavent HRV2 to kontrolowana wentylacja z odzyskiem ciepła. Nie tylko zapewnia dopływ świeżego powietrza do wnętrza budynku. Dzięki skutecznym filtrom oczyszcza je również z pyłków i kurzu - dużą różnicę odczują na pewno wszyscy alergicy. System pomaga także oszczędzać: jego częścią jest wydajny wymiennik ciepła, który w zimie przekazuje ciepło z powietrza odprowadzanego do powietrza doprowadzanego bez mieszania tych dwóch strumieni. Dzięki temu nawet 90% ciepła wraca do pomieszczeń wraz ze świeżym powietrzem, co pozwala na obniżenie kosztów ogrzewania. Natomiast w letnie noce, gdy temperatura wewnątrz pomieszczeń jest wyraźniej wyższa od temperatury na zewnątrz, system zapewnia dopływ przyjemnego, chłodniejszego powietrza do budynku dzięki załączającemu się automatycznie obejściu (by-pass).

producent: Junkres System Aerastar Comfort to wygodna i ekologiczna alternatywa do klasycznego wietrzenia pomieszczeń. Centralne urządzenie wentylacyjne wyprowadza powietrze z pomieszczeń z dużą ilością wilgoci typu: kuchnia, łazienka, pomieszczenia gospodarcze. Wprowadza natomiast świeże powietrze do przestrzeni mieszkalnej i pokoi, w których śpimy. Ciepło z powietrza wywiewanego z pomieszczeń przekazywane jest poprzez wymiennik ciepła do powietrza nawiewanego. Dzięki temu odzyskujemy aż do 91% ciepła z usuwanego powietrza. Aerastar Comfort to także idealne rozwiązanie dla alergików. W lecie zastosowane w systemie filtry zatrzymują nie tylko insekty, ale też najbardziej uciążliwe dla osób uczulonych pyłki. Systemy Aerastar Comfort mają atest Niemieckiego Instytutu Techniki Budowlanej (DIBt) oraz certyfikat wydany przez Instytut Budownictwa Pasywnego (PHI).

Centrala wentylacyjna z rekuperatorem LWZ

ZL 300/400VF

producent: Stiebel-Eltron Centrala wentylacyjna z rekuperatorem LWZ, zaopatruje w świeże powietrze całe mieszkanie i gwarantuje około 10-krotne obniżenie strat wentylacyjnych. Wysokowydajny wymiennik przeciwprądowy zapewnia wymianę ciepła pomiędzy powietrzem zużytym, usuwanym z pomieszczeń sanitarnych, a powietrzem świeżym, pobieranym z otoczenia i dostarczanym do pomieszczeń „suchych”. Centrala pozwala odzyskać aż do 90% energii z powietrza usuwanego. Trzystopniowa regulacja obrotów wentylatora za pomocą zewnętrznego przełącznika umieszczonego np. w kuchni pozwala na korektę w zależności od okresowego zapotrzebowania. Bezstopniowa nastawa obrotów poprawia dopasowanie wydajności do specyfiki obiektu. Dowolność miejsca montażu oraz kompatybilność z każdym systemem centralnego ogrzewania umożliwia stosowanie central wentylacyjnych typu LWZ w nowo budowanych, jak i modernizowanych mieszkaniach i domach. Urządzenie charakteryzuje się wyjątkowo niskim zużyciem energii elektrycznej (dzięki wentylatorom prądu stałego) oraz bardzo cichą pracą.

producent: Dimplex

ZL 300/400VF to kontrolowana wentylacja z odzyskiem ciepła. Centralny system rekuperacji wykorzystuje jedną centralę serii ZL, która za pomocą kanałów wentylacyjnych podłączona jest do pomieszczeń. Zużyte powietrze z pomieszczeń przechodzi przez zintegrowany krzyżowo-przeciwprądowy wymiennik ciepła (który odzyskuje energię cieplną), a następnie usuwane jest na zewnątrz. Odzyskane ciepło, wymiennik przekazuje do pobieranego, świeżego powietrza zewnętrznego i kieruje do pomieszczeń. ZL 300/400VF wyposażone są w modulowane wentylatory EC zapewniające cichą pracę. Urządzenia posiadają zaawansowaną automatykę umożliwiającą nadzór nad systemem grzewczo-wentylacyjnym z pompami ciepła. Centrale serii ZL odzyskują nawet do 95% ciepła z usuwanego powietrza, a co za tym idzie zmniejszają wydatki na ogrzewanie.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

FOT. DOMY CZYSTEJ ENERGII. PROJEKT: SIELSKI

Z pomocą natury

Istotą budownictwa energooszczędnego jest korzystny bilans energetyczny i czerpanie energii z odnawialnych źródeł. Chodzi o to, by do minimum zmniejszyć zapotrzebowanie budynku na energię, którą pozyskuje się z instalacji wykorzystujących OZE. Jakie są zalety „zielonego” budownictwa i jak powinien wyglądać energooszczędny dom? Energooszczędny dom to przede wszystkim budynek, który charakteryzuje się małymi stratami ciepła. Od tego trzeba zacząć. Już w fazie projektu powinniśmy zadbać o to, by ciepło nie uciekało przez ściany, dach, okna i drzwi, a bryła budynku była zwarta i prosta. Wszelkiego rodzaju szczeliny powodują straty ciepła, a na to w tego rodzaju budynkach nie można sobie pozwolić. Również mostki termiczne są wrogiem energooszczędności. Dlatego nie warto projektować skomplikowanych, wielospadowych dachów, wykuszy, lukarn itp. Należy też zadbać o odpowiednią stolarkę otworową (charakteryzującą się niskim współczynnikiem przenikania ciepła i pozyskiwaniem do wewnątrz energii słonecznej) i jej prawidłowy montaż oraz o wentylację mechaniczną

z odzyskiem ciepła. To oczywiście tylko niektóre aspekty energooszczędnego budownictwa. Równie ważne jest zastosowanie w domach energooszczędnych instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii. Do wyboru jest kilka opcji. Pierwsza dotyczy ogrzewania i podgrzewania c.w.u., druga produkcji prądu.

OGRZEWANIE I C.W.U. Decydując się na instalację grzewczą opartą o odnawialne źródła energii możemy wybierać między pompą ciepła a kolektorami słonecznymi. Możemy także połączyć te dwa urządzenia. Wybierając pompę ciepła powinniśmy wiedzieć, że są trzy główne rodzaje tych urządzeń: powietrze/woda, solanka/woda, woda/ woda. Ten ostatni rodzaj jest najrzadziej

stosowany. Różni je źródło, z którego czerpią energię do wytworzenia ciepła: powietrze, grunt lub woda. Warto również wiedzieć, że jedynie pompa gruntowa (solanka/woda) i pompa typu woda/woda są w stanie zapewnić energię, niezbędną do podgrzania wody (zarówno tej do ogrzewania, jak i c.w.u.), przez cały rok. Pompy powietrzne zawsze wymagają dodatkowego (awaryjnego) źródła ciepła (np. kotła), ponieważ przy bardzo niskich temperaturach (np. -20ºC) pracują ze słabą efektywnością lub nie pracują wcale. Niewątpliwymi zaletami powietrznych pomp ciepła są stosunkowo mały koszt instalacji i możliwość zamontowania ich niemal w każdym miejscu zarówno w nowych, jak i modernizowanych budynkach. Gruntowe pompy ciepła to wysoki koszt samej instalacji, jak

i montażu. Niezbędne jest wykonanie prac ziemnych – odwiertów (w przypadku kolektorów pionowych) i wykopów (przy kolektorach poziomych), a to znacznie podwyższa koszty. Ponadto stanowi ograniczenie ponieważ nie wszędzie możliwe jest wykonanie takiej instalacji. Inną instalacją, wykorzystującą OZE, chętnie montowaną w domach energooszczędnych są kolektory słoneczne. Służą one do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Dodatkowo mogą być wykorzystywane jako wspomaganie wodnego ogrzewania budynku. Kolektory słoneczne zamieniają energię słoneczną na energię cieplną nośnika ciepła, którym może być ciecz (np. glikol) lub gaz (powietrze). Na rynku dostępne są dwa podstawowe rodzaje kolektorów słonecznych: płaskie i próżniowe rurowe. Ze względu

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

Pompy ciepła, jako niskotemperaturowe dolne źródła ciepła najlepiej współpracują z „górnymi” niskotemperaturowymi źródłami ciepła, takimi jak ogrzewanie podłogowe. Fot. Immergas

Sprawdzą się w energooszczędnym domu Adam Kiszkiel, menadżer produktu, Bosch Termotechnika Jeśli za budynek energooszczędny przyjmiemy ten, którego roczne zapotrzebowanie na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji wynosi maksymalnie 40 kWh/m2, to okaże się, że tylko nieliczna grupa urządzeń grzewczych jest w stanie zapewnić taki jej poziom. Niskie zapotrzebowanie budynku na energię wiąże się bowiem z koniecznością ograniczenia ilości energii dostarczanej do niego przez urządzenia grzewcze. Pompy ciepła i panele fotowoltaiczne spełniają te wymogi, dlatego są tak popularne w budownictwie energooszczędnym. Pompy ciepła doskonale sprawdzają się w takim budownictwie także z innego powodu. Zgodnie z drugą zasadą termodynamiki, ciepło jest wymieniane samorzutnie od ciała o temperaturze wyższej do ciała o temperaturze niższej. Wymiana ciepła jest tym bardziej intensywna, im wyższa jest różnica temperatur pomiędzy dwoma ośrodkami. Tyle teorii, a w praktyce? Temperatura wody, którą zasilamy odbiorniki ciepła takie jak ogrzewanie płaszczyznowe (podłogowe, ścienne), czy grzejniki powinna być oczywiście wyższa od oczekiwanej temperatury w pomieszczeniach, ale jednocześnie – powinna być najniższą z możliwych. Niska temperatura zasilania pozwala nam bowiem ograniczyć straty związane z wymianą ciepła przez przegrody budowlane. Im wyższa jest różnica temperatur pomiędzy odbiornikami (ogrzewanie podłogowe zatopione w wylewce, grzejniki przy otworach okiennych), a otoczeniem budynku, tym straty są wyższe. Wyższe straty to więcej energii potrzebnej na cele ogrzewania. Dlatego w budynkach energooszczędnych pompy ciepła, których wydajność (COP) jest tym wyższa z im niższą temperaturą zasilania pracują, są tak dobrym rozwiązaniem.

W domach energooszczędnych, w których zainstalowana jest instalacja fotowoltaiczna, pompa ciepła może nam też pomóc w magazynowaniu nadwyżek wytworzonej energii. O ile magazynowanie energii cieplnej nie jest zanadto kosztowne, to magazynowanie energii elektrycznej kosztuje sporo. Jak najlepiej wykorzystać energię elektryczną? Pompa ciepła zamieni energię elektryczną wyprodukowaną przez panele fotowoltaiczne i dostosowaną do wymogów sieci przez inwerter, w energię cieplną, którą następnie zmagazynujemy w buforze ciepła (zbiorniku z wodą) i wykorzystamy kiedy chcemy i jak chcemy. Warto podkreślić, że w słoneczny dzień panele fotowoltaiczne przy praktycznie zerowym nakładzie energii pierwotnej (potrzebnej do zasilania inwertera) w wersji dla budownictwa jednorodzinnego tj. o mocy 3 kW do 4 kW będą w stanie zasilić sprężarkę pompy ciepła bez jakiegokolwiek udziału energii z sieci. Pompa ciepła sprawdzi się też w połączeniu z kolektorami słonecznymi popularnymi w domach energooszczędnych. O ile produkcję energii elektrycznej przez panele fotowoltaiczne możemy swobodnie ograniczyć przy pomocy inwertera, czyli – kontrolować, o tyle na pracę kolektorów słonecznych nie mamy wpływu. Energia słoneczna jest przekształcana na energię cieplną i po prostu musimy ją odebrać. Najlepiej, jeśli odprowadzimy ją do tego samego bufora (typu zbiornik w zbiorniku) co pompa ciepła lub do niezależnego podgrzewacza ciepłej wody użytkowej. Te praktyczne aspekty z pewnością decydują o popularności pomp ciepła, paneli fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych w budownictwie energooszczędnym. Jednak duże znaczenie ma też fakt, że osoby decydujące się na dom energooszczędny interesują się rozwiązaniami grzewczymi wykorzystującymi odnawialne źródła energii, gdyż są one w zgodzie z ich postawami proekologicznymi.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

Dzięki panelom fotowoltaicznym możemy praktycznie za darmo produkować energię elektryczną. Problemem jest dość wysoki koszt samej instalacji. Dlatego warto skorzystać z doﬁnansowania NFOŚiGW. Fot. De Dietrich na trudności technologiczne rzadko spotyka się płaskie kolektory próżniowe. Jako że w Polsce zdarzają się dni bez słońca lub z jego niewielką ilością kolektory słoneczne nie są w stanie zapewnić energii do podgrzania c.w.u. przez cały rok i wymagają dodatkowego źródła ciepła.

ENERGIA ELEKTRYCZNA Wśród instalacji, które dzięki odnawialnym źródłom energii wytwarzają energię elektryczną największą popularnością cieszą się panele fotowoltaiczne i małe elektrownie wiatrowe. Najprościej mówiąc instalacja fotowoltaiczna służy do przekształcania energii słonecznej w prąd elektryczny. Wykorzystuje do tego zjawisko fotowoltaiczne powstałe w ogniwie fotowoltaicznym. Praktycznie każde produkowane obecnie ogniwo wykonane jest z krzemu: monokrystalicznego lub multikrystalicznego. Panele fotowoltaiczne produkowane są z bardzo wytrzymałych materiałów odpornych na działanie czynników atmosferycznych. Instalacja fotowoltaiczna nie wymaga praktycznie

żadnej konserwacji. Przewidywany przez producentów średni okres eksploatacji paneli wynosi 30 lat. Wśród największych wad instalacji fotowoltaicznej wymienia się wysokie koszty montażu zestawu. Dopiero dotacje rządowe w wielu krajach sprawiły, że fotowoltaika przeżywa w ostatnich latach prawdziwy rozkwit i staje się coraz bardziej powszechna. Również przydomowe elektrownie wiatrowe cieszą się coraz większą popularnością. Przede wszystkim dlatego, że do wytwarzania energii elektrycznej wykorzystują odnawialne źródła energii – w tym przypadku wiatr. Dzięki temu koszt pozyskiwania prądu jest praktycznie zerowy. Pozostaje jednak kwestia montażu instalacji, która nie należy do najtańszych. Dlatego decyzję o instalacji przydomowej elektrowni wiatrowej powinna poprzedzić fachowa analiza, uwzględniająca m.in. wybór lokalizacji, rodzaj elektrowni, kwestie prawne (pozwolenie na budowę, koncesję), analizę kosztów (inwestycji i możliwość dofinansowania), ryzyko oraz eksploatację (przewidzianą średnią

Wsparcie NFOŚiGW Paweł Bartoszewski, koordynator programu „Ryś” w NFOŚiGW Celem nowego programu „Ryś” – termomodernizacja budynków jednorodzinnych jest zmniejszenie emisji dwutlenku węgla oraz pyłów w wyniku poprawy efektywności wykorzystania energii w istniejących domach jednorodzinnych. Celem dodatkowym jest promowanie idei energooszczędności oraz rozwój rynku urządzeń i wykonawców. Budynki jednorodzinne stanowią prawie połowę wszystkich budynków mieszkalnych w Polsce, jednak do tej pory ich termomodernizacja nie była w znaczący sposób wspierana przez państwo. Tymczasem efektywność energetyczna tych budynków jest często bardzo niska, a ponadto prawie 70% budynków jednorodzinnych w Polsce jest ogrzewanych przy wykorzystaniu kotłów i pieców węglowych. NFOŚiGW ma duże doświadczenie w tworzeniu i wdrażaniu programów termomodernizacji budynków, stąd pomysł by wykorzystać nasze doświadczenie i stworzyć program odpowiadający potrzebom właścicieli domów, z korzyścią dla środowiska. Pomocny był tu dokument Mapa Drogowa Polska 2050 roku. Projekt Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej wskazuje na konieczność stworzenia realnego systemu wsparcia dla działań termomodernizacyjnych w budynkach indywidualnych, w których występuje ponad połowa potencjału wzrostu efektywności energetycznej w budownictwie. Prace nad programem „Ryś” wspiera także Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Energii. Spodziewamy się, że w wyniku realizacji programu „Ryś” tysiące polskich domów zostanie poddanych kompleksowej termomodernizacji, a roczne emisje dwutlenku węgla zostaną zmniejszone o co najmniej 25 tys. ton, pyłu PM10 – o 50 ton, pyłu PM2,5 o 45 ton.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

Kolektory słoneczne służą do podgrzewania c.w.u. Mogą też stanowić wsparcie w podgrzewaniu wody służącej do ogrzewania budynku. Fot. Hewalex

OZE w budynkach energooszczędnych? Ireneusz Jeleń, menadżer ds. marketingu i szkoleń, Hewalex Bilans zużycia ciepła w budynkach energooszczędnych różni się znacznie od bilansu dla starszych budynków. Nie jest to jedynie kwestia poziomu zapotrzebowania ciepła, ale również struktury jego zużycia. W starszych budynkach udział ciepła zużywanego na potrzeby wody użytkowej jest zwykle niewielki, stanowiąc zwykle od 5% do 15% całkowitego rocznego zużycia ciepła. Z kolei w nowych budynkach niskoenergetycznych udział ten wynosi już od 20% do 40%, a w domach pasywnych może przekraczać 50%. Uzyskanie niskich kosztów eksploatacyjnych w domu energooszczędnym wymaga więc zwrócenia szczególnej uwagi na efektywne podgrzewanie ciepłej wody. Relatywnie stałe w ciągu roku potrzeby cieplne dla podgrzewania wody użytkowej i mała moc grzewcza podstawowego źródła ciepła w budynku energooszczędnym, stwarza bardzo korzystne warunki do zastosowania urządzeń korzystających z energii odnawialnej: kolektorów słonecznych i pomp ciepła. Instalacja solarna może zapewnić zdecydowanie najniższe koszty podgrzewania wody użytkowej i elastycznie współpracować z nowoczesnym kondensacyjnym kotłem gazowym. Przy współpracy z pompą ciepła typu grunt/woda, instalacja solarna zmniejsza obciążenie dolnego źródła ciepła i poprawia warunki regeneracji cieplnej. Skrócenie czasu pracy sprężarki w pompie ciepła „gruntowej” lub „powietrznej”, dodatkowo podwyższa jej efektywność energetyczną i korzystnie wpływa na trwałość. Dla podgrzewania wody znajdują także zastosowanie samodzielne pompy ciepła typu powietrze/woda np. z integralnie wbudowanym zbiornikiem. Zapewniają dłuższy w porównaniu do instalacji solarnej czas pracy w ciągu roku ze względu na mniejszą zależność od warunków pogodowych. Mogą także współpracować z kotłem gazowym lub instalacją solarną, gdyż najczęściej posiadają wbudowaną jedną lub dwie wężownice grzejne. Coraz bardziej popularne rozwiązanie stanowią pompy ciepła powietrze/woda typu Split lub Monoblok, które przy wysokim standardzie energetycznym budynku, mogą pełnić samodzielną funkcję (tryb monoenergetyczny) bez konieczności stosowania dodatkowego kotła grzewczego. Budynek może wówczas nie wymagać sieci gazowej i … komina.

roczną produkcję energii i przewidywany czas działania turbiny). Każdy z wymienionych czynników może być bardzo różny dlatego każdą taką inwestycję należy traktować indywidualnie. Warto również wziąć pod uwagę ceny energii elektrycznej pozyskiwanej z różnych źródeł.

ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ Z DOPŁATĄ Jako że temat energooszczędności dotyczy bezpośrednio państwa – przepisy UE zobowiązują nas do zmniejszenia zużycia energii – rząd, za pośrednictwem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wprowadza programy wspierające ekologiczne inwestycje. Dotyczą one zarówno poprawy termoizolacyjności budynków, jak i inwestycji w instalacje wykorzystujące OZE. Jednym z programów, z których mogą obecnie korzystać inwestorzy, jest „Ryś”. Program ten jest skierowany do osób

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

chcących poprawić izolację termiczną swojego domu. Jak zapewniają przedstawiciele NFOŚiGW, Narodowy Fundusz przeprowadzi szeroką edukację wśród mieszkańców i pracowników gmin, by uświadomić im korzyści płynące z termomodernizacji. Celem programu „Ryś” jest także rozwój krajowego rynku urządzeń i usług, związanych z efektywnością energetyczną. Dofinansowanie obejmuje prace dociepleniowe, ale też modernizację instalacji wewnętrznych oraz wymianę źródeł ciepła. Będzie można uzyskać finansowanie do 100% kosztów kwalifikowanych, przy czym dla każdego przedsięwzięcia określono maksymalne, jednostkowe koszty kwalifikowane – czyli ile pieniędzy Narodowy Fundusz może na dane działanie wypłacić. Innym programem wspierającym ekologiczne inwestycje jest Prosument – linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji. Beneficjentami mogą być osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe,

wspólnoty mieszkaniowe, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz spółki prawa handlowego, w których jednostki samorządu terytorialnego posiadają 100% udziałów albo akcji. Na inwestycje w systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe i mikrokogenerację o mocy do 40 kW, w latach 2015–2016 można otrzymać dofinansowanie do 40% kosztów kwalifikowanych. W kolejnych latach pomoc spada do 30%. Maksymalny okres realizacji przedsięwzięcia wynosi 18 miesięcy od daty zawarcia umowy kredytu/pożyczki wraz z dotacją. W przypadku inwestycji realizowanych przez gminy okres ten jest wydłużony do 24 miesięcy. Preferencyjne finansowanie obejmuje także zakup i instalację kotłów opalanych biomasą, pomp ciepła i kolektorów słonecznych o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kWt. Dla tych przedsięwzięć dofinansowanie wynosi do końca 2016 roku 20% kosztów kwalifikowanych, potem zaś – 15%. WOJCIECH NAPORA

Pompy typu powietrze/woda należą do najpopularniejszych i najchętniej instalowanych dolnych źródeł ciepła. Głównie ze względu na stosunkowo niski koszt. Fot. Buderus

PRECYZYJNE CIĘCIE METALU Bosch wprowadził na rynek pilarkę do metalu GKM 18 V-LI Professional. Narzędzie gwarantuje precyzyjne rezultaty cięcia redukując jednocześnie ryzyko powstawania zadziorów i przebarwień powierzchni. Rozwiązania zastosowane w modelu GKM 18 V-LI Professional zapewniają też bezpieczne środowisko pracy dzięki niemal całkowitemu braku iskrzenia.

Wszystko dzięki specjalnej tarczy pilarskiej do obróbki stali „Standard for Steel”. Dzięki niej cięcie staje się nie tylko bezpieczniejsze, ale też bardziej dokładne – iskrzenie, które przesłania widok linii cięcia, jest w przypadku tego narzędzia znikome. Dodatkowo, ograniczone ryzyko powstawania zadziorów i przebarwień powierzchni redukuje nakłady związane z dodatkową obróbką materiału.

BEZPIECZNE CIĘCIE Pilarkę GKM 18 V-LI Professional charakteryzuje również niska waga

wynosząca zaledwie 2,7 kg, co gwarantuje komfortową pracę w warsztacie i na budowie. Jej zalety docenią z pewnością wykonawcy konstrukcji stalowych, ślusarze i dekarze. Technologia CoolPack zastosowana w akumulatorze litowo-jonowym 18 V o pojemności 4,0 Ah sprawia, że nawet przy intensywnej eksploatacji akumulator wykorzystuje pełną pojemność energii i nie przegrzewa się. W modelu GKM 18 V-LI Professional zoptymalizowano też chłodzenie silnika wykorzystując do tego dwa wentylatory. Ponadto systemy EMP (Electronic Motor

Protection) i ECP (Electronic Cell Protection) dodatkowo chronią narzędzie i akumulator przed przeciążeniem, co także wpływa na jego żywotność.

DOBRZE WYPOSAŻONA W wyposażeniu akumulatorowej pilarki do metalu znajduje się wskaźnik stanu naładowania akumulatora, oświetlenie LED i wizjer w podstawie, zapewniające dobrą widoczność linii cięcia i wysoką precyzję pracy. Komfort pracy zapewnia także płynna

regulacja głębokości cięcia, ergonomiczna rękojeść i zaczep, przy pomocy którego użytkownik może zawiesić pilarkę GKM 18 V-LI Professional np. na drabinie, rusztowaniu lub ławie roboczej.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | MATERIAŁY WZNOSZENIOWE

Z jakich materiałów i w jakiej technologii najlepiej jest wznieść dom energooszczędny? Oferta produktów dostępnych na rynku jest bogata, choć każdy z nich ma zarówno zalety, jak i wady, co sprawia, że przed podjęciem ostatecznej decyzji trzeba dokładnie poznać ich właściwości. Należy przy tym pamiętać, że „ciepła” ściana w równym stopniu jest zasługą użytych materiałów wznoszeniowych, jak i zastosowanych technologii budowlanych.

Ściana na „mur beton” Z ceramiki poryzowanej można wznosić wszystkie rodzaje ścian, od jednodo trójwarstwowych. Fot. Wienerberger

Podstawowym zadaniem ścian zewnętrznych jest ochrona domu przed wpływem czynników atmosferycznych, takich jak chłód, ale też letni skwar. Nie można też zapomnieć o wietrze, opadach śniegu czy zacinającym deszczu. Przegrody powinny stanowić również barierę przed dobiegającym z zewnątrz hałasem. Zatem wygoda użytkowania domu sprowadza się przede wszystkim do zapewnienia w jego wnętrzu odpowiednich warunków

cieplno-wilgotnościowych. Nie można zapominać, że ściany zewnętrzne pełnią również funkcje konstrukcyjne – przenoszą wszystkie obciążenia poziome i pionowe, a także zapewniają wymaganą sztywność budynkowi.

JEDNO- CZY WIELOWARSTWOWA? Wybór konstrukcji ścian zewnętrznych to jedna z kluczowych decyzji inwestora

myślącego o budowie domu energooszczędnego. Trzeba bowiem pamiętać, że odpowiadają one nawet za 30% wszystkich strat ciepła. W praktyce można zdecydować się na ściany jedno-, dwulub trójwarstwowe. Wybór między nimi podyktowany jest parametrami cieplnymi, które inwestor chce osiągnąć, a także jego możliwościami finansowymi. W przypadku ściany jednowarstwowej zarówno funkcje termoizolacyjne,

jak i konstrukcyjne pełni jedna i ta sama warstwa, od zewnątrz pokryta tynkiem lub licówką (np. klinkierową). Za jej największy atut uznaje się szybkie tempo prowadzenia prac oraz mniejszy – w porównaniu do ścian warstwowych – nakład robocizny. Poza tym tego typu ściana ma mniej skomplikowaną konstrukcję, co znacznie ułatwia pracę na budowie. Niestety, narzuca też wykonawcom konieczność

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | MATERIAŁY WZNOSZENIOWE

ścisłego przestrzegania zasad sztuki budowlanej, gdyż ewentualnych niedoskonałości nie da się „ukryć” na przykład pod warstwą izolacji. Z kolei istotą ścian warstwowych jest rozdzielenie części odpowiadającej za trwałość budynku od tej, która ma zapewnić ochronę przed stratami ciepła. Ściany dwulub trójwarstwowe składają się – oprócz muru – także z wełny mineralnej bądź styropianu (umieszczonych na zewnątrz lub w środku przegrody), a także wykończenia w postaci tynku albo ścianki osłonowej (chroniącego materiał izolacyjny przed zawilgoceniem i uszkodzeniami mechanicznymi). Są to konstrukcje zdecydowanie najefektywniejsze z punktu widzenia ochrony cieplnej. Budowanie ścian warstwowych jest bardziej czaso- i pracochłonne niż murowanie ścian jednowarstwowych, ale też – dzięki nim – uzyskuje się przegrodę trwalszą i cieplejszą. W tym przypadku również należy zwracać uwagę na błędy wykonawcze, wśród których do najczęściej popełnianych należą: nieprawidłowa wentylacja szczeliny powietrznej (w ścianach trójwarstwowych), zbyt cienka albo zawilgocona izolacja, nieprawidłowe zespolenie ściany nośnej z osłonową.

WYTRZYMAŁE SILIKATY Do ich produkcji wykorzystuje się wyłącznie naturalne surowce – piasek (90%), wapno (7%) i wodę (3%). Po nasyceniu parą wodną piasek i wapno twardnieją, tworząc „sztuczny kamień”. Zwarta i gęsta struktura bloczków silikatowych sprawia, że mają one dużą masę, a co za tym idzie wysoką wytrzymałość na ściskanie. Znaczna masa kształtuje także wysokie parametry izolacyjności akustycznej. Ściana wzniesiona z bloczków silikatowych skutecznie odgradza od hałasów napływających z zewnątrz, jak i generowanych przez instalacje techniczne pracujące wewnątrz domu. Ze względu na silny odczyn zasadowy silikaty odznaczają się wysoką odpornością na korozję biologiczną, zapobiegają rozwojowi grzybów i flory bakteryjnej. Korzystny współczynnik paroprzepuszczalności i wysoka akumulacja ciepła stabilizują wilgotność i temperaturę powietrza w pomieszczeniach.

Konstrukcja ściany jednowarstwowej wymaga precyzyjnego wykonania nadproży okiennych. Fot. Bruk-Bet

Sprawdzone silikaty Tomasz Malkowski, menadżer PR Xella Polska Silikaty to materiał dedykowany do wznoszenia konstrukcyjnych ścian nośnych przenoszących obciążenia z kondygnacji górnych i od stropów oraz oddziaływujące na nie siły od obciążeń poziomych. Można je również wykorzystywać jako ściany wypełniające w konstrukcjach szkieletowych, ściany działowe i osłonowe obciążone głównie poziomo. Nadają się też do wykorzystania w ścianach piwnicznych i fundamentowych w częściach podziemnych budynku. Jednym z częściej popełnianych błędów jest zły dobór zaprawy murarskiej do stosowanych elementów murowych. Bloki silikatowe wykonane są z wysoką dokładnością wymiarową, stąd do ich murowania przeznaczona jest zaprawa do cienkich spoin. Tymczasem bardzo często do bloków tego typu stosuje się zaprawy zwykłe, przez co grubość spoin w murze wynosi około 1,5 cm. Takie rozwiązanie pogarsza parametry termoizolacyjne muru i przyczynia się do zwiększenia strat ciepła w budynku. Wiele błędów podczas murowania ścian powstaje na skutek nawarstwiania się drobnych niedokładności. Do najczęstszych błędów tego typu należą: nieprecyzyjne układanie elementów, niewypełnienie zaprawą spoin pionowych w połączeniach elementów o gładkich powierzchniach czołowych (bez pióra i wpustu), brak przesunięcia spoin pionowych względem siebie w kolejnych warstwach muru, niedokładne docinanie bloków. Błędy te bardzo często prowadzą do występowania nieszczelności ścian oraz obniżenia ich wytrzymałości. Wpływa to oczywiście negatywnie na straty ciepła w budynku, jego trwałość, a przede wszystkim na komfort i bezpieczeństwo użytkowania.

Keramzytobeton – skuteczna termoizolacja Andrzej Dobrowolski, kierownik produktu Keramzyt Weber Leca® Ściany z pustaków keramzytobetonowych najczęściej buduje się w domach jednorodzinnych. Wytrzymałość pustaków pozwala na bezproblemowe budowanie tego typu budynków podpiwniczonych i niepodpiwniczonych, w których występują 2–3 stropy. Stropy najczęściej wykonuje się jako gęstożebrowe stropy Teriva z pustakami keramzytobetonowymi. Ponadto, pustaki ścienne stosuje się również do budowy innych budynków, takich jak np. sale gimnastyczne, pawilony handlowe, przechowalnie owoców i warzyw, hale produkcyjne i magazynowe. Innym rodzajem elementów ściennych są bloczki z keramzytobetonu, z których najczęściej buduje się ciepłe i lekkie ściany fundamentowe oraz ściany o wysokiej izolacyjności akustycznej pomiędzy pomieszczeniami i mieszkaniami. Wykonywanie ścian z pustaków i bloczków keramzytobetonowych niczym nie różni się od budowy ścian z innych materiałów. Najczęściej wykonuje się je jako murowane na pełną spoinę poziomą i pionową. Warto pamiętać, aby zgodnie ze sztuką budowlaną marka zaprawy murarskiej dostosowana była do wytrzymałości pustaków czy bloczków. Czyli zaprawa do pustaków o wytrzymałości zbliżonej do ich wytrzymałości, a dla muru z bloczków o wytrzymałości nie większej niż dwukrotna wytrzymałość bloczków. Zbliżone wytrzymałości zaprawy i wyrobów ściennych ułatwiają współpracę tych dwóch elementów w murze. Sprawiają, że cały mur pracuje jednolicie przy obciążaniu i zmianach termicznych.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | MATERIAŁY WZNOSZENIOWE

Zaleca się, aby w przypadku domu energooszczędnego z silikatów wznosić ścianę trójwarstwową, która wyeliminuje ryzyko powstania mostków termicznych. Dzięki ścianie osłonowej z silikatu oraz zastosowaniu wypełnienia z wełny mineralnej przegroda doskonale także tłumi hałas. Poza tym układ warstw w ścianie trójwarstwowej sprawia, że w porze letniej w pomieszczeniach jest stosunkowo chłodno, natomiast w sezonie zimowym ściany akumulują ciepło i oddają je w razie potrzeby z powrotem do wnętrza. Dodatkowym atutem jest doskonały mikroklimat. Ściana przepuszcza parę wodną, lecz nie pozwala na jej kondensację w przegrodzie – w ten sposób nigdy nie jest ona zawilgocona, gdyż ciągle „oddycha”.

PAROPRZEPUSZCZALNY KERAMZYTOBETON

Bloki silikatowe wykonane są z wysoką dokładnością wymiarową, dlatego do ich murowania służy zaprawa do cienkich spoin. Fot. Xella Polska

Techniki murowania Murowanie tradycyjne Bazuje na standardowych zaprawach cementowych i cementowo-wapiennych przeznaczonych do murowania na grube spoiny (10–15 mm). Spoiny tego typu odznaczają się wysoką wytrzymałością na ściskanie (około 8 MPa), dlatego zakres ich stosowania jest bardzo szeroki – nadają się do murowania zewnętrznych i wewnętrznych ścian konstrukcyjnych, ścian działowych, a nawet fundamentów i piwnic. Posiadają bardzo dobrą przyczepność do podłoża. Są mrozo- i wodoodporne. Przeznaczone są do murowania wszystkich dostępnych na rynku materiałów wznoszeniowych. Wymagają przygotowania na placu budowy. Murowanie cienkowarstwowe Odbywa się przy pomocy gotowych, suchych mieszanek, które wymagają jedynie wymieszania z wodą w proporcjach wskazanych przez producenta (dzięki temu nie ma problemów z uzyskaniem właściwych proporcji). Dają bardzo cienką spoinę, o grubości do 2 mm, stąd wielokrotnie nazywane są zaprawami klejowymi. Ta cecha sprawia, że ich współczynnik przenikania ciepła zbliżony jest do współczynnika elementu murowanego, dzięki czemu maleje ryzyko pojawienia się mostków termicznych. Zaprawy cienkowarstwowe powinny być przeznaczone do wznoszenia ścian z elementów o dużej dokładności wymiarowej. Zaprawa murarska w piance Od kilku lat na rynku istnieją zaprawy murarskie w piance (nakładane pistoletem), dzięki którym szybko i łatwo łączy się poszczególne elementy. Technologia pozwala na wznoszenie ścian jednowarstwowych, ścian zewnętrznych z dociepleniem, ścian wewnętrznych nośnych, działowych i osłonowych. W porównaniu do tradycyjnego sposobu murowania oszczędza czas pracy – znika bowiem konieczność rozrabiania i nakładania tradycyjnej zaprawy. Umożliwia też murowanie w niskich temperaturach.

Keramzyt powstaje w wyniku wypału glin pęczniejących w temperaturze 1200°C. W postaci małych granulek trafia do mieszanki betonowej zamiast żwiru i piasku. Tak właśnie powstają bloczki keramzytobetonowe. Lekki, wytrzymały, odporny na wilgoć i niskie temperatury – takimi właściwościami charakteryzuje się keramzytobeton. Porowate granulki, które zawiera w swojej strukturze, sprawiają, że jest to materiał o dobrych parametrach termoizolacyjnych. Przy tym cechuje go bardzo dobra paroprzepuszczalność – budynki z keramzytobetonu szybko odprowadzają wilgoć, szybko też wysychają po budowie. Większość bloczków i pustaków keramzytobetonowych posiada profilowane boki, co ułatwia murowanie i eliminuje konieczność stosowania spoin pionowych. Niektóre wyroby zaopatrzone są we wkładki styropianowe, podwyższające ich właściwości cieplne. Co więcej, niekiedy mają jedną ściankę grubszą, która pełni funkcję warstwy akumulacyjnej odpowiadającej za gromadzenie i utrzymywanie ciepła w ścianie. Zgodnie z zaleceniami producentów, spełnienie obowiązujących przepisów o ochronie cieplnej budynków wymaga wykonania z elementów keramzytobetonowych ścian dwu- i trójwarstwowych, wykorzystujących jako materiał izolacyjny wełnę mineralną.

POROWATA STRUKTURA Do produkcji betonu komórkowego wykorzystuje się: spoiwo (cement, wapno), kruszywo (piasek kwarcowy, popiół lotny), środek porotwórczy (proszek aluminium, pastę aluminiową) oraz detergent (środek powierzchniowo czynny). Półpłynna masa powstała z wymieszania wszystkich składników trafia do specjalnych form. O wysokich parametrach cieplnych produktu finalnego decyduje proces produkcji, podczas którego – na skutek dodania środka porotwórczego – powstają pory wypełnione powietrzem. Beton komórkowy występuje w kilku odmianach, od 300 do 700, różniących się klasą gęstości, a co za tym idzie obszarem zastosowania. Można z nich wykonywać ściany nośne i wypełniające, jak również elementy stropowe i dachowe. Dobierając bloczki do określonych zastosowań, trzeba zwrócić uwagę nie tylko na ich odmianę (klasę gęstości), ale i klasę wytrzymałości. Porowata struktura betonu komórkowego sprawia, że można z niego wykonywać nawet ściany jednowarstwowe o dobrej izolacyjności cieplnej, która spełni wymagania stawiane obiektom energooszczędnym. Do budowy ścian jednowarstwowych stosuje się bloczki klasy 400. Z kolei w przypadku ścian warstwowych z reguły wykorzystuje się bloczki klasy 600.

WYPEŁNIONE „POWIETRZEM” Wykorzystanie ceramiki w budownictwie energooszczędnym stało się możliwie dzięki technologii poryzacji. Uformowane w prasie próżniowej pustaki trafiają do pieca tunelowego, gdzie w temperaturze 900–1000°C spędzają około 30 godz. Wcześniej do masy ceramicznej dodaje się trociny i pył drzewny. Podczas wypału ulegają one całkowitemu spaleniu, pozostawiając po sobie mikropory wypełnione powietrzem. Dzięki porom pustaki charakteryzują się wysokimi właściwościami cieplnymi. Izolacyjność akustyczna, ogniotrwałość i wysoka wytrzymałość to kolejne cechy tych materiałów. Z ceramiki poryzowanej można wznosić wszystkie rodzaje ścian, od jednodo trójwarstwowych. Jednak w przypadku domów energooszczędnych za optymalną konstrukcję muru uznaje się ścianą trójwarstwową. Ponadto,

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | MATERIAŁY WZNOSZENIOWE

Wytrzymałość pustaków keramzytobetonowych pozwala na bezproblemowe budowanie domów jednorodzinnych podpiwniczonych i niepodpiwniczonych, w których występują 2–3 stropy. Fot. Weber Leca® aby dodatkowo zwiększyć termoizolacyjność przegrody zewnętrznej, można zastosować szlifowane pustaki poryzowane, łączone zaprawą klejową zamiast tradycyjnej zaprawy murarskiej. Technika ta minimalizuje powstawanie mostków termicznych.

NAJWAŻNIEJSZE PARAMETRY Współczynnik przenikania ciepła (U) to jeden z najważniejszych parametrów przywoływanych w celu opisania strat ciepła przez przegrody budowlane. Charakteryzuje on ilość ciepła „wędrującego” przez przegrodę na skutek różnicy temperatury między jej zewnętrzną a wewnętrzną stroną. Im współczynnik U jest niższy, tym niższe są również straty ciepła, czyli ściana zewnętrzna charakteryzuje się lepszą izolacyjnością termiczną. Należy pamiętać, że ściany budynku energooszczędnego muszą charakteryzować się maksymalną wartością współczynnika przenikania ciepła U≤0,15 W/m2K.

W przypadku domu energooszczędnego ważna jest również akumulacyjność cieplna, czyli zdolność materiałów i przegród budowlanych do gromadzenia ciepła. Zależy ona przede wszystkim od masy przegrody i pojemności cieplnej użytych materiałów. Im są one wyższe, tym rosną zdolności akumulacyjne. Także sama konstrukcja ściany ma wpływ na gromadzenie przez nią energii cieplnej. Pod tym względem najlepiej prezentują się ściany dwu- i trójwarstwowe, gorzej jednowarstwowe (pozbawione materiału izolacyjnego), a najsłabiej z akumulacją ciepła radzą sobie ściany ocieplone od wewnątrz. Dzieje się tak dlatego, że warstwa izolacji zapobiega ucieczce ciepła do otoczenia. Gdy jest ona umieszczona po zewnętrznej stronie ściany, chroni przed wypromieniowaniem ciepła z budynku. Umieszczenie jej od wewnątrz utrudnia magazynowanie energii „czerpanej” z pracującego systemu grzewczego.

Beton komórkowy – lekki i ciepły Jarosław Kwaśniak, szef rozwoju rynku i promocji produktów Bruk-Bet Beton komórkowy jest niezwykle wdzięcznym materiałem do wznoszenia ścian nie tylko zewnętrznych, ale i działowych. Niska waga poszczególnych elementów systemu, ergonomiczne uchwyty montażowe oraz połączenia pióro-wpust sprawiają, że stawianie ścian oraz konstrukcja nadproży czy stropów są niezwykle szybkie i proste. Błędy wykonawcze, jeśli się zdarzają, dotyczą zwykle konstrukcji ścian jednowarstwowych. Ponieważ wznosi się je bez ocieplenia, które mogłoby „przykryć” ewentualne niedociągnięcia, trzeba je od początku do końca wykonać z wysoką starannością. Ważnym zadaniem jest odpowiednie wykonanie i izolacja termiczna wieńców stropowych, rdzeni i słupów żelbetowych oraz nadproży otworów okiennych i drzwiowych – pozostawienie niezabezpieczonych elementów betonowych będzie skutkować powstawaniem tzw. mostków cieplnych, przez które „uciekać” będzie najwięcej ciepła. Problemów tych także unikniemy, stosując elementy systemowe w postaci samonośnych nadproży z betonu komórkowego zbrojonych prętami stalowymi. W porównaniu z tradycyjnymi nadprożami żelbetowymi produkty te oferują wysokie tempo prac przy zachowaniu wysokich właściwości termoizolacyjnych ściany. Innym błędem wykonawczym jest murowanie bloczków na cementowo-wapienną zaprawę o grubości ponad 1 cm. Należy pamiętać, że w przypadku elementów z betonu komórkowego niezbędne jest stosowanie cienkowarstwowej, ciepłochronnej zaprawy klejowej (około 2 mm), gdyż tylko taka będzie gwarantem zachowania określonej izolacyjności całej przegrody. Wynika to z faktu, że tradycyjna zaprawa będzie zawsze kilkakrotnie zimniejsza niż beton komórkowy, więc im grubsza będzie jej warstwa, tym straty ciepła będą rosły. Warto także wspomnieć o konieczności stosowania belek nadprożowych o odpowiedniej długości, zapewniających właściwe oparcie na murze (20–25 cm) oraz obowiązku wykonywania zbrojenia pod otworami okiennymi, których brak może skutkować pojawieniem się zarysowań ściany w narożach okiennych.

MARIUSZ GOLAK

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA OKIENNA

Okna „Prolux” ﬁrmy Oknoplast są nie tylko energooszczędne, przepuszczają również więcej światła do pomieszczenia. Fot. Oknoplast

Na straży domowego ciepła W dobie zaostrzających się przepisów dotyczących nowo budowanych obiektów producenci okien regularnie wprowadzają do swojej oferty produkty o wysokich parametrach cieplnych. Same współczynniki jednak nie wystarczą, by osiągnąć komfort cieplny budynku, niezbędne jest również zachowanie zasad odpowiedniego montażu stolarki.

środkowego oraz optymalizacji strefy izolacyjnej z piankowymi przekładkami. Z kolei firma MS Więcej niż Okna w jednym ze swoich najnowszych produktów uzyskała dobre efekty, stosując specjalne wzmocnienia, które poprawiają sztywność i wytrzymałość okna oraz pozwalają uzyskać znacznie lepsze parametry termiczne. W przypadku systemów okiennych firmy Vetrex zastosowanie specjalnych profili pozwala na szklenie okien masywnymi pakietami P4A, które wpływają nie tylko na właściwości antywłamaniowe i dźwiękoszczelne, ale również termiczne.

SZCZELNY MONTAŻ Zasadniczą tendencją w budownictwie energooszczędnym jest stosowanie coraz cieplejszej stolarki, co wynika ze zmieniających się wymagań dotyczących energooszczędności. Już za rok maksymalny współczynnik przenikania ciepła dla okien stosowanych w nowych budynkach ogrzewanych ulegnie zaostrzeniu z obecnego poziomu Umax=1,3 W/m2K do 1,1 W/m2K. Jednocześnie bardzo modna stała się stolarka wielkoformatowa, zapewniająca lepsze doświetlenie i szerszy widok na zewnątrz – zaznacza Andrzej Polijaniuk, dyrektor ds. marketingu i produktu z firmy Schüco. W przypadku okien zalecanych do budynków energooszczędnych i pasywnych parametry te są zazwyczaj jeszcze lepsze – producentom niejednokrotnie udaje

się uzyskać współczynnik przenikania ciepła mniejszy niż 0,8 W/m2K.

SPOSÓB NA ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ Jak osiągnąć dobre współczynniki przenikania ciepła w oknach? Producenci szukają różnych sposobów, co wyraźnie widać w załączonym przeglądzie produktów dostępnych aktualnie na polskim rynku. Parametry termiczne okna – niezależnie od tego, z czego wykonano profile (drewno, plastik, aluminium itp.) zależą od wielu czynników, spośród których warto wymienić chociażby grubość profili, liczbę komór, rodzaj przekładek termoizolacyjnych, zastosowane pakiety szybowe i elementy

ułatwiające ich montaż. Liczą się też wymiary okna, które mają wpływ na doświetlenie pomieszczenia. Dla przykładu – rozwiązania zastosowane przez firmę Oknoplast w oknie Prolux zostały dodatkowo wzmocnione przez fakt, że okno przepuszcza znacznie więcej światła niż inne podobne produkty, dzięki czemu efektywność energetyczna jest wyższa. Dobry bilans energetyczny okna dachowego Velux „GGL” również wynika między innymi z tego, iż okno ma dobre zdolności pozyskiwania darmowej energii ze słońca, gdyż jego współczynnik całkowitej przepuszczalności energii słonecznej g wynosi 1,0. Firma Schüco zastosowała innowacyjne rozwiązanie uszczelnienia

Sposobem na zapewnienie komfortu cieplnego w całym energooszzcędnym domu oraz zmniejszenie kosztów zużycia energii cieplnej jest tzw. ciepły montaż, a mówiąc dokładniej montaż szczelny. W budownictwie pasywnym i energooszczędnym bardzo ważne jest unikanie mostków termicznych, aby jednak ich uniknąć trzeba sobie zdawać sprawę z ich istnienia – zaznacza Artur Głuszcz, dyrektor ds. produkcji w firmie MS Więcej niż Okna. Z kolei Paweł Hryniewicz, menadżer produktu marki, Roto Okna Dachowe zwraca uwagę na niezwykle istotną w przypadku domów energooszczędnych precyzję wykonania i ciągłość połączeń, ale także jakość używanych produktów.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA OKIENNA

Istotna jest właściwa kolejność

Bez mostków konstrukcyjnych

Paweł Hryniewicz, menadżer produktu, Roto Okna Dachowe

Artur Głuszcz, dyrektor ds. produkcji MS Więcej niż Okna

W przypadku montażu każdego rodzaju okien należy przede wszystkim zwrócić uwagę na kolejność działań opisaną w instrukcji. Montaż okien dachowych oraz zestawów uszczelniających powinien odbywać się zgodnie ze sztuką dekarską, wówczas możemy mieć pewność, że będą one szczelnie osadzone w połaci. W tzw. ciepłym montażu kluczową kwestią jest precyzja połączeń. Okno dachowe powinno być szczelnie złączone z membraną dachową lub innym materiałem pod pokryciem odpowiadającym za wodoszczelność dachu. Wokół okna należy zamontować dopasowany do rodzaju pokrycia kołnierz uszczelniający, który odprowadzi wodę zbierającą się wokół okna. Aby uniknąć mostka termicznego, należy zadbać również o właściwe ocieplenie wokół ościeżnicy okna i zabudowy wewnątrzokiennej oraz wykonanie szczelnego połączenia okna z paroizolacją dachu, tak aby uniemożliwić wilgoci z pomieszczenia przedostanie się do warstwy ocieplenia dachu. W tym wypadku znajdą zastosowanie zestawy przyłączeniowe pełniące funkcję nie tylko termoizolacji, ale także wiatro- i hydroizolacji, jak np. zestaw montażowy Roto MDA lub zestaw ASA ECO. Okna z termo-blokiem WD można także uszczelnić zestawem AAS. W jego skład wchodzą boczne profile aluminiowe, narożniki wewnętrzne oraz wodoodporna taśma klejąca do łączenia z membraną dachową.

W budownictwie pasywnym i energooszczędnym bardzo ważne jest unikanie mostków termicznych, aby jednak ich uniknąć trzeba sobie zdawać sprawę z ich istnienia. Warto dobierać takie systemy nośne okien (kotwy, klocki podporowe, szyny montażowe), które są jak najlepszym izolatorem i nie zawierają (lub jest ograniczona ilość) elementów metalowych. Aby izolacja była skuteczna, musi być zachowana jej ciągłość, dlatego okno (które również jest izolacją od warunków zewnętrznych) powinno być zamontowane w warstwie ocieplenia muru. W przeciwnym wypadku wokół okna powstanie mostek konstrukcyjny (osłabienie izolacji). Na zachowanie ciągłości izolacji niebagatelny wpływ mają nie tylko zastosowane materiały ale również dokładność wypełnienia szczeliny pomiędzy ramą okna a murem (ociepleniem). Ostatnio popularne jest łączenie okien lub nawet samych szyb pod kątem 90°. Owszem, jest to ładnie wyglądające rozwiązanie i pewnie z tego względu często korzystają z niego architekci. Patrząc jednak z punktu widzenia budownictwa energooszczędnego i pasywnego tego typu rozwiązanie jest grubym błędem, ponieważ stanowi tzw. geometryczny mostek cieplny.

Biorąc pod uwagę, że okna dachowe są w większym stopniu narażone na oddziaływanie niekorzystnych warunków atmosferycznych, warto ich montaż zaplanować z uwzględnieniem rozwiązań najwyższej jakości – mówi Paweł Hryniewicz. Nawet okna o najlepszych parametrach nie zapewnią oczekiwanego

Najlepszym sposobem na zmniejszenie mostków termicznych jest montaż okna w strefie izolacji termicznej – mówi Marcin Tomczyński, zastępca dyrektora ds. technicznych i rozwoju w firmie Vetrex. Producenci okien są zgodni co do tego, że gwarancję prawidłowego montażu może dać tylko wykwalifikowana ekipa – na tym elemencie budowy domu

poziomu izolacyjności termicznej, jeśli zostaną źle zamontowane. Dobrze przeprowadzony energooszczędny montaż przynosi korzyści w postaci zminimalizowania utraty ciepła, przede wszystkim ze względu na jego szczelność. Równie ważną kwestią jest takie ustawienie okna w murze, aby minimalizować tzw. mostki termiczne, przez które ucieka ciepło.

nie warto więc oszczędzać. Dobrym pomysłem może też być korzystanie z gotowych zestawów izolacyjnych dopasowanych do konkretnego rodzaju okien. Pozwoli to na uniknięcie błędów montażowych i osiągnięcie dobrych parametrów cieplnych okna. BEATA MICHALIK

Izolacja to podstawa Sławomir Łyskawka, dyrektor techniczny, Velux Polska Każde okno połaciowe jest integralnym elementem dachu, dlatego powinno być szczelnie z nim połączone, a także odpowiednio ocieplone. Podstawową zasadą dobrego montażu jest właściwe ułożenie izolacji przeciwwilgociowej i cieplnej wokół ościeżnicy. Poprawne wykonanie tych czynności jest kluczowe, gdyż to właśnie błędy montażowe, a nie jakość materiałów, jest najczęstszą przyczyną reklamacji. Wykwalifikowana ekipa dekarska może wykonać to za pomocą tradycyjnych materiałów dostępnych na budowie tzn: folii paroprzepuszczalnych, paroizolacyjnych i wełny. Wymaga to dużej staranności i precyzji. Aby zminimalizować błędy, a także usprawnić proces montażu warto skorzystać z gotowych zestawów izolacyjnych, np. Velux BDX. Kupuje się je pod rozmiar okna, dzięki czemu doskonale do niego pasują. W zestawie znajduje się wokółokienna izolacja przeciwwilgociowa BFX w postaci specjalnej harmonijki, którą dekarz jedynie rozwija naokoło okna, zapewniając szczelność od strony dachu. Kolejnym elementem zestawu jest rama BDX ze spienionego polietylenu, która przylega idealnie do okna zapobiegając powstawaniu mostków termicznych i wychładzaniu wnęki okiennej. Co ważne, okno z nią zamontowane osiąga lepszy współczynnik izolacyjności termicznej. Na obwodzie ramy znajdują się kątowniki, które pozwalają precyzyjnie dokręcić ją do łat montażowych. Instalację okna ułatwi także wokółokienna paroizolacja BBX, która pozwala na jego szczelne połączenie z izolacją przeciwwilgociową pomieszczenia. Na etapie wykończenia wnętrza należy zwrócić uwagę na kształt wnęki okiennej - na dole powinna być ona prostopadła do podłogi, zaś na górze równoległa do niej. Takie jej ukształtowanie, a także grzejnik umieszczony bezpośrednio pod oknem poprawią cyrkulację ciepłego powietrza zimą i zapobiegną kondensacji pary wodnej.

Drewniane okna dachowe Velux „GLL” charakteryzują się wysoką efektywnością energetyczną. Fot. Velux

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA OKIENNA

PRZEGLĄD OKIEN ENERGOOSZCZĘDNYCH

AWS 90.SI

MS Evolotion

producent: Schüco charakterystyka: Pasywny system „AWS 90.SI+ wyróżnia najwyższy na rynku standard termoizolacyjności na poziomie Uf=1,0 W/m2K. Okno z potrójnym pakietem szybowym o współczynniku Ug=0,6 W/m2K z ramkami dystansowymi z tworzywa sztucznego osiąga standard pasywny Uw=0,8 W/m2K. Doskonałe parametry przy niewielkiej szerokości zewnętrznej profili od 117 mm osiągnięto dzięki innowacyjnemu rozwiązaniu uszczelnienia środkowego oraz optymalizacji strefy izolacyjnej z piankowymi przekładkami. System wyposażony w ukryte okucia mechaniczne Schüco AvanTec lub mechatroniczne Schüco TipTronic SimplySmart pozwala na wykonywanie dużych skrzydeł o ciężarze nawet do 160 kg i ochronę przed włamaniem do klasy RC3 włącznie.

producent: MS więcej niż okna charakterystyka: Okna pasywne „MS Evolution” zyskały certyfikat niemieckiego Instytutu Techniki Okiennej ift Rosenheim, zezwalający na ich montaż w domach pasywnych. Zbudowane są z niemieckich 6-komorowych profili PVC Salamander w klasie A, o szerokości 92 mm. Zastosowano w nich wzmocnienia termiczne SteelPUR, które poprawiają sztywność i wytrzymałość okna oraz pozwalają uzyskać znacznie lepsze parametry termiczne. Okna dostępne są w 40 kolorach oklein. Poprawie parametrów termicznych służy także zastosowanie szyby Supertermo 0,5 W/ m2K z ciepłą międzyszybową kolorową ramką Chromatech ultra, dostępną w sześciu kolorach. Zapewnia współczynnik całkowitej przepuszczalności energii g=49% i przepuszczalności światła L=71% wg PN-EN 674:2011, PN-EN 410:2011. Współczynnik przenikania ciepła dla okna referencyjnego: 0,72 W/m2K.

Prolux

Roto Designo R6

producent: Oknoplast charakterystyka: Autorska konstrukcja profilu PVC ramy i skrzydła oraz większa powierzchnia szyby dają do 22% więcej światła niż standardowe okna PVC. Konstrukcja bazuje na najwyższej jakości profilach w klasie A. Dzięki niższemu wymiarowi skrzydła (zabudowa 108 mm) do pomieszczenia wpada więcej światła. Istnieje możliwość zastosowania w oknie Prolux szyb dwukomorowych o współczynniku Ug=0,6 W/m2K. Dzięki takiemu rozwiązaniu, okno Prolux można zaliczyć do segmentu okien energooszczędnych z Uw na poziomie 0,9 W/m2K. Zaczepy antywyważeniowe mocowane są do stalowego zbrojenia, co znacznie utrudnia dostanie się do wnętrza pomieszczenia.

producent: Roto charakterystyka: Okno obrotowe Roto Designo R6 z osią obrotu w połowie okna zostało wyposażone w cztery punkty ryglowania, zapewniające bezpieczeństwo i szczelność. Klasyczne rozwiązanie dostępne w szerokiej ofercie oklein drewnopodobnych podkreślających szczególny charakter wnętrza. Okna wyposażone w fabrycznie montowany termo-blok WD z opcją przyłączenia dodatkowej wiatro- i termoizolacji w postaci zestawu MDA gwarantującej ochronę przed zimnem i wysoką oszczędność energii cieplnej. Są to specjalne modele okien spełniające wymagania domów pasywnych: NF15 i NF40.

Velux GGL

VR90 Synergy

producent: Velux charakterystyka: Drewniane okna Velux GGL to więcej światła dziennego, większy komfort użytkowania, a także mniejsze zużycie energii. Dzięki nowej technologii zwanej ThermoTechnology zredukowano jego współczynnik przenikania ciepła do Uw: 1,2 W/ m2K. To innowacyjne rozwiązanie polega na zastosowaniu wysokoizolacyjnego EPS do ocieplenia ramy i skrzydła, przy jednoczesnym zwiększeniu szyby nawet o 10%, co sprawia, że okno ma lepszy bilans energetyczny. Okno o współczynniku całkowitej przepuszczalności energii słonecznej g: 1,0. Wyposażone w szybę energooszczędną, hartowaną i laminowaną z pakietem wyciszania deszczu. Wyróżnia je smukłe profile skrzydła i ościeżnicy z drewna sosnowego. Produkt przeznaczony jest do montażu w dachach o nachyleniu 15–90° w każdym pokryciu, na standardowej lub obniżonej o 4 cm głębokości.

producent: Vetrex charakterystyka: System bazuje na unikalnym systemie profili o głębokości zabudowy 90 mm umożliwiającym szklenie pakietami o szerokości do 58 mm o właściwościach ciepłochronnych i antywłamaniowych. Opracowana technologia oraz budowa skrzydła pozwoliła na osiągnięcie wysokiego współczynnika Ug=0,5 W/(m2K). Specjalne profile zastosowane w tym systemie pozwalają na szklenie masywnymi pakietami P4A, które wpływają nie tylko na właściwości antywłamaniowe i dźwiękoszczelne, ale również termiczne (Uw=0,75 W/m2K dla okna o wymiarze 1230x1480 mm). Co więcej, okna Vetrex VR90 Synergy posiadają okucia z ukrytymi zawiasami, dzięki czemu uszczelki nie ulegają deformacji. Okno VR90 Synergy posiada również ciepłochronną ramkę międzyszybową Master Therm, która obniża ryzyko skraplania się pary wodnej na szybie wewnątrz pomieszczenia, a także zwiększa izolacyjność cieplną całego okna.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA DRZWIOWA

Drzwi do zadań specjalnych Odpowiednie wypełnienie i uszczelnienie, szyby termoizolacyjne w przypadku modeli przeszklonych, właściwa konstrukcja i sposób osadzenia w murze, wreszcie – przemyślane umiejscowienie w bryle budynku – to warunki, jakie powinny spełnić drzwi zewnętrzne dedykowane budynkom energooszczędnym i pasywnym. Dobry współczynnik przenikania ciepła to nie wszystko – aby dawać pożądane efekty termiczne, drzwi muszą być prawidłowo usytuowane i umocowane, co pozwoli nie tylko na uniknięcie mostków termicznych, ale też umożliwi odpowiednią wentylację i zabezpieczenie przed wilgocią. Tylko fachowy „ciepły” montaż sprawi, że nie zmarnujemy energooszczędnego potencjału produktu, który na polskim rynku nie należy do najtańszych. Warto przy tym wybierać takie drzwi, które – obok parametrów termicznych – mają również cechy zapewniające trwałość i zabezpieczenie antywłamaniowe.

NOWE WARUNKI TECHNICZNE Według nowych warunków technicznych, jakim od stycznia 2014 roku powinny odpowiadać budynki, minimalny współczynnik przenikania ciepła dla całych zamontowanych drzwi zewnętrznych nie może być wyższy niż 1,7 W/(m2K). Dla domów energooszczędnych to jednak zdecydowanie za mało. Drzwi o takich parametrach tylko w pewnym stopniu zmniejszą ilość energii niezbędnej do pokrycia zapotrzebowania na ciepło w domu. Dlatego, dla poprawienia efektywności energetycznej całego budynku warto zastosować drzwi o izolacyjności lepszej niż ta minimalna wymagana przez obowiązujące rozporządzenie – mówi Krzysztof Horała, prezes firmy Hörmann Polska. – Tę świadomość ma też ustawodawca, który przewidział, że w ciągu najbliższych kilku lat przepisy te zostaną zaostrzone. W 2017 roku dopuszczalny współczynnik przenikania ciepła dla drzwi zewnętrznych wynosił będzie 1,5 W/(m2K), a w 2021 roku – 1,3 W/(m2K). To moim zdaniem bardzo dobry kierunek. Obecne rozporządzenie zdaje się być kompromisem między dążeniem do realizacji wysokich standardów ekologicznych w budownictwie a oczekiwaniami

Drzwi zewnętrzne „ThermoCarbon” dedykowane domom pasywnym. Fot. Hörmann Polska

Coraz lepsze współczynniki Krzysztof Horała, prezes firmy Hörmann Polska Na nic zdadzą się drzwi o najlepszych nawet parametrach cieplnych, jeśli będą one niewłaściwie zamontowane. Podczas montażu przede wszystkim należy zwrócić uwagę na izolację pod progiem, żeby warstwy betonu na zewnątrz i wewnątrz były właściwie rozdzielone. Pod progiem musi zostać umieszczona specjalna konstrukcja o odpowiednim współczynniku przenikania ciepła. Oczywiście zachowane też muszą zostać ogólne zasady montażu drzwi. Należy więc pamiętać, że płaszczyzna montażowa musi być zgodna z płaszczyzną izolacji, a przestrzeń między otworem a drzwiami należy uszczelnić taśmą rozprężną. Usytuowanie drzwi w bryle domu wynika natomiast z ogólnych zasad stawiania budynków i wiąże się z dążeniem do osiągnięcia – zgodnie z wymaganiami dyrektywy UE – jak najwyższej efektywności energetycznej. Aby była ona jak najlepsza, południowe strony domów muszą posiadać duże przeszklenia, które pozwalają akumulować ciepło z energii słonecznej. Logiczną tego konsekwencją jest usytuowanie drzwi wejściowych od strony północy, a więc tam, gdzie najbardziej narażone są one na straty ciepła i działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych. Dlatego drzwi wejściowe w nowoczesnym domu powinny posiadać jak najniższy współczynnik przenikania ciepła. Ten minimalny, który obowiązuje od stycznia uważam jeszcze za wysoki. Na szczęście coraz więcej producentów przygotowanych jest na coraz bardziej restrykcyjne przepisy. Na rynku znajdują się już masowo produkowane drzwi w umiarkowanych cenach (poniżej 3 tys. zł) o współczynniku U nawet 1,2 W/ (m2K). Niestety znajduje się też na nim sporo drzwi, których współczynnik przenikania ciepła przekracza 1,7 W/(m2K). Kupowanie takich drzwi absolutnie nie ma sensu.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA DRZWIOWA

Ważna kolejność prac Sylwester Osojca, kierownik ds. rozwoju produktu, Porta Konstruując drzwi o bardzo niskich współczynnikach przenikania ciepła, wszystkie elementy drzwi takie jak: rama, wypełnienie, opłaszczowanie, uszczelnienie, wkłady szybowe czy mocowanie szyb muszą być dokładnie przemyślane i przeanalizowane. Aby uzyskać Ud o wartości poniżej 0,8 (W/m2K), konstruktor musi dobrać najlepsze materiały dostępne na rynku europejskim. W naszych drzwiach zewnętrznych wykorzystaliśmy wypełnienie wykonane z materiału o współczynniku przewodzenia ciepła 0,030 (W/mK), zaś dębowa rama skrzydła posiada na współczynnik na poziomie 0,12 (W/mK). W drzwiach przeszklonych stosowane są wkłady szybowe o równie wysokich parametrach. Bardzo ważny jest także pomysł na konstrukcję drzwi i sposób ich mocowania w murze. Efektywny system montażu jest niezwykle istotny z punktu widzenia uzyskania jak najlepszych parametrów izolacyjności drzwi, gdyż ma za zadanie zapobieganie powstawaniu mostków termicznych i zabezpieczenie konstrukcji izolacji termicznej budynku (na styku z ościeżnicą) przed penetracją wody. Właściwy montaż dodatkowo zapewnia właściwą wentylację, co pozwala uniknąć wykraplaniu się wilgoci w związku z różnicą temperatur. Przystępując do prac należy pamiętać o trzech podstawowych zasadach: warstwa paroszczelna od strony wewnętrznej budynku; warstwa środkowa termoizolacyjna; warstwa paroszczelna od strony zewnętrznej budynku. Porta SaveEnergy – proponowany przez nas system ciepłego montażu drzwi zewnętrznych Eco – to duże ułatwienie dla klientów, ponieważ oferowane przez konkurencyjne firmy systemy bardzo często wymagają zakupu specjalnych, kosztownych rozwiązań – zwłaszcza w przypadku systemów uszczelnienia progu. System Porta Save Energy jest specjalnie przygotowany do współpracy z ciepłym progiem Porta Therm Control. Rdzeń progu zbudowany jest z twardego drewna, który obłożony jest specjalnie ukształtowaną stalą nierdzewną. Specjalne ułożenie blachy sprawia, że punkt przemarzania nigdy nie przekracza pierwszej linii uszczelnienia, co zapobiega tworzeniu się mostków termicznych.

Wewnątrz szczelniej niż na zewnątrz Robert Mastalski, menedżer produktu stolarka aluminiowa i stalowa, firma Wiśniowski Mostek termiczny to część przegrody budowlanej o znacznie wyższym niż sąsiadujące z nim elementy współczynniku przewodzenia ciepła. Mostki termiczne to niepożądane zjawisko, ponieważ prowadzą do punktowego wychłodzenia przegród budowlanych, powodując duże straty energii cieplnej. Kiedy powstaną, są bardzo trudne do zlikwidowania. Dlatego warto im zapobiegać już na etapie projektowania. Ciepły montaż drzwi to metoda pozwalająca znacznie udoskonalić parametry izolacyjne miejsca styku drzwi z murem poprzez dodatkowe zabezpieczenie warstwy izolacji cieplnej. Należy go rozpocząć po zakończeniu prac mokrych przeprowadzanych wewnątrz budynku (otynkowanie, wykonanie posadzek, suszenie). Zanim rozpoczniemy kolejne prace, niezbędne jest dokładne oczyszczenie oraz zagruntowanie muru, w którym planujemy zamontować ościeżnicę. Podczas montażu ważne jest, aby umieścić drzwi w odpowiedniej przestrzeni termoizolacji budynku, aby uniknąć powstawania mostków termicznych. W tym celu należy odpowiednio chronić piankę izolacyjną, by nie miała bezpośredniego kontaktu z wodą zbierającą się podczas budowy i podczas normalnej eksploatacji domu. Zachowując zasadę „wewnątrz szczelniej niż na zewnątrz”, zapewniamy spoinie optymalne warunki, które wpływają na jej trwałość i jakość. Jest to doskonała alternatywa dla wciąż powszechnej w Polsce metody osadzania drzwi i okien, opartej jedynie na pianie i silikonie, która po latach może prowadzić do niekontrolowanych strat ciepła, tworzenia się mostków termicznych i zawilgocenia warstwy izolacji. W efekcie rosną koszty ogrzewania i powstaje ryzyko pojawienia się bardzo niebezpiecznego dla zdrowia zagrzybienia.

Drzwi „Eco Nord” (Porta) z systemem podwójnego uszczelkowania. Fot. Porta i przyzwyczajeniami inwestorów, którzy dopiero uczą się myśleć długofalowo. A ci zdaniem Prezesa firmy Hörmann Polska coraz częściej przekonują się, że większy wydatek poniesiony na drzwi o lepszym parametrach izolacyjnych szybko się zwróci, a w perspektywie przyniesie nawet zysk, związany choćby z oszczędnościami uzyskanymi na zmniejszeniu kosztów ogrzewania.

POMYSŁ NA KONSTRUKCJĘ I MONTAŻ Jak powiedział nam Sylwester Osojca, kierownik ds. rozwoju produktu w firmie Porta – materiały to dopiero połowa sukcesu. Bardzo ważny jest także pomysł na konstrukcję drzwi i sposób ich mocowania w murze. Efektywny system montażu jest niezwykle istotny z punktu widzenia uzyskania jak najlepszych parametrów izolacyjności drzwi, gdyż ma za zadanie zapobieganie powstawaniu mostków termicznych i zabezpieczenie konstrukcji izolacji termicznej budynku (na styku z ościeżnicą) przed penetracją wody. W przypadku ciepłego montażu drzwi zewnętrznych – podobnie jak przy montażu okien – niezwykle ważna jest też odpowiednia kolejność czynności i moment rozpoczęcia całego procesu. Należy go rozpocząć po zakończeniu prac mokrych przeprowadzanych wewnątrz budynku (otynkowanie, wykonanie posadzek, suszenie). Zanim rozpoczniemy kolejne

prace, niezbędne jest dokładne oczyszczenie oraz zagruntowanie muru, w którym planujemy zamontować ościeżnicę. Podczas montażu ważne jest, aby umieścić drzwi w odpowiedniej przestrzeni termoizolacji budynku aby uniknąć powstawania mostków termicznych – wyjaśnia Robert Mastalski, menedżer produktu stolarki aluminiowej i Stalowej w firmie Wiśniowski. Producenci zalecają również stosowanie gotowych systemów montażu i izolacji, dedykowanych konkretnym modelom drzwi, co pozwala zminimalizować ewentualne błędy popełniane przez montażystów. Oprócz wymienionych zasad prawidłowego montażu drzwi, warto pamiętać o jednej z podstawowych spraw, którą ustalamy jeszcze na etapie projektowania domu – o właściwym umiejscowieniu drzwi w bryle budynku. To również wiąże się z dążeniem do osiągnięcia – zgodnie z wymaganiami dyrektywy UE – jak najwyższej efektywności energetycznej. Aby była ona jak najlepsza, południowe strony domów muszą posiadać duże przeszklenia, które pozwalają akumulować ciepło z energii słonecznej. Logiczną tego konsekwencją jest usytuowanie drzwi wejściowych od strony północy, a więc tam, gdzie najbardziej narażone są one na straty ciepła i działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych – podsumowuje Krzysztof Horała. BEATA MICHALIK

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA DRZWIOWA

PRZEGLĄD DRZWI ENERGOOSZCZĘDNYCH ThermoPlus

Eco Nord

producent: Hörmann charakterystyka: Stalowa płyta drzwiowa (gr. 65 mm) i aluminiowa ościeżnica 80 mm z przegrodą termiczną wypełnione są wysokiej jakości pianką poliuretanową. Profil ramy skrzydła wykonany z kompozytu. Próg z aluminium i tworzywa sztucznego jest również przegrodą termiczną. Drzwi z potrójną płaszczyzną uszczelnienia. Wzory z przeszkleniem wyposażone są w 3-szybowe szkło termoizolacyjne, bezpieczne na zewnątrz i wewnątrz. Drzwi „ThermoPlus” osiągają bardzo dobry współczynnik przenikania ciepła UD – nawet 0,87 W/(m2K). Mają też zamek z 5-punktowym ryglowaniem oraz listwę zabezpieczającą przed wyważeniem, zamocowaną na całej wysokości skrzydła po stronie zawiasów. Istnieje możliwość zastosowania wyposażenia przeciwwłamaniowego w klasie RC 2. Dostępne w 8 wzorach, 16 kolorach oraz 5 rodzajach oklein.

producent: Porta charakterystyka: Modele „Eco Nord” mają konstrukcję ramowo-płycinową. System podwójnego uszczelkowania i skrzydło o grubości 68 mm, z wypełnieniem wysokiej jakości ekspandowanym polistyrenem pozwoliły uzyskać współczynnik przenikania ciepła od UD=1,1 (W/m2K). W drzwiach przeszklonych z tej kolekcji zastosowano pojedynczy wkład szybowy. Podobnie jak w przypadku „Eco Polar Passive”, w wyposażeniu standardowym wszystkich modeli „Eco Nord” znajduje się innowacyjny ciepły próg Porta ThermControl, który, przeciwdziałając w zimie powstawaniu mostków termicznych, znacznie poprawia wartość współczynnika przenikania ciepła w porównaniu z podobnymi drzwiami dostępnymi na rynku. Drzwi pokryte są fornirem pokrytym trzema warstwami lakieru.

Creo

MS ExternAL Premium

producent: Wiśniowski charakterystyka: Drzwi „Creo” dają swobodę aranżacji wejścia do budynku. Wykonywane są one na wymiar z zakresu L do 1300 mm, H do 2500 mm. Mogą być rozbudowane o naświetla boczne. Ta wyjątkowa kolekcja łączy dobry styl i świetne parametry techniczne. Konstrukcja bazuje na systemie termoizolowanych profili aluminiowych, który jest jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie systemów drzwiowych. Wypełnienie skrzydła panelem izolowanym o gr. 77 mm oraz system uszczelnień pozwala osiągnąć wartości U od 0,8 W/ m2K. „Creo” to idealne rozwiązanie dla tych, dla których liczy się swoboda w komponowaniu indywidualnego, niepowtarzalnego modelu.

producent: MS więcej niż okna charakterystyka: Konstrukcja drzwi bazuje na systemie termoizolowanych kształtowników aluminiowych MB-86, które są obecnie najbardziej zaawansowanym technologicznie rozwiązaniem stosowanym w przypadku drzwi zewnętrznych. Profil skrzydła jest dostosowany do łączenia ze specjalnymi wypełnieniami, zlicowanymi z powierzchnią ościeżnicy. Cztery warianty konstrukcji (ST, SI, SI+ oraz AERO) pozwalają na uzyskanie bardzo dobrych parametrów termicznych. Unikalna budowa, zastosowane materiały i odpowiednio wyprofilowane uszczelki zapewniają wysoką szczelność na wodę i powietrze, co wpływa na oszczędność kosztów i komfort użytkowania. Drzwi „ExternAL Premium” mają współczynnik przenikania ciepła już od UD=0,61 W/m2K. Równie korzystne są parametry wodoszczelności. W skali wodoszczelności od 1A do 9A, drzwi panelowe MS dostępne są w klasie 6A (im wyższa klasa, tym lepsze zabezpieczenie przed działaniem wody).

ADS 75 SimplySmart producent: Schüco charakter ystyka: Drz wi zewnętrzne „ADS 75 Simply Smart 75” posiadają bardzo dobry współczynnik przenikania ciepła ramy drzwi na poziomie Uf=1,6 W/m2K, uzyskany dzięki zastosowaniu podwójnego uszczelnienia i nowej uszczelki środkowej. Nowatorskie rozwiązania obwodowych uszczelnień środkowych i ochrona wrębu szybowego gwarantują perfekcyjne parametry przepuszczalności powietrza czy wodoszczelności. Zgłoszone do patentu rozwiązanie hybrydowego połączenia przekładki termicznej i aluminium eliminuje efekt bimetaliczny, dzięki czemu możliwe jest wykonywanie wielkogabarytowych i stabilnych drzwi o wysokości nawet do 3 metrów i ciężarze do 200 kg.

Arctic producent: Vikking charakterystyka: Kompozytowe drzwi wejściowe Vikking łączą w sobie estetykę drewna, lekkość aluminium i odporność stali. Drzwi dostępne są w 4 liniach: Arctic, Premium, Optimal i Interior. Wykonanie tych drzwi w tych 4 technologiach umożliwia dopasowanie się do indywidualnych potrzeb klienta i uzyskanie preferowanych parametrów cieplnych drzwi. Linia „Arctic” to drzwi stworzone dla wymagających i ceniących jakość. Najwyższej klasy okucia i wyposażenie uzupełniają ofertę drzwi o doskonałych walorach estetycznych i użytkowych. Drzwi w zespoleniu z ościeżnicą PVC są całkowicie odporne na wilgoć. Nie wymagają zadaszeń chroniących je przed opadami. Współczynnik ochrony przed utratą ciepła – UD od 0,81 W/m2K.

FACHOWY WYKONAWCA | ELEKTRONARZĘDZIA

NOWE MŁOTY UDAROWO-OBROTOWE HITACHI Pierwsze w tej klasie w branży elektronarzędziowej młoty udarowo-obrotowe wykorzystujące do napędu silniki bezszczotkowe wprowadza właśnie do sprzedaży firma Hitachi.

Cztery nowe urządzenia o symbolach DH45ME, DH45MEY, DH52ME oraz DH52MEY to całkowicie nowe konstrukcje młotów. Najbardziej innowacyjnym elementem konstrukcyjnym tych elektronarzędzi jest bezszczotkowy silnik.

WYDAJNE WYBURZANIE Firma Hitachi wykorzystała tę technologię do napędu młotowiertarek sieciowych. Nowoczesne, wysokowydajne silniki bezszczotkowe to przede wszystkim

zdecydowane wydłużenie żywotności napędu elektronarzędzia. Seria nowych młotowiertarek może pochwalić się bardzo dobrymi właściwościami wyburzeniowymi, nawet do 30% większymi w porównaniu do poprzednich modeli Hitachi. Również zwiększono o 20% prędkość wiercenia w porównaniu do poprzednich modeli. Dodatkowo na wytrzymałość i niezawodność urządzeń ma wpływ nowa konstrukcja korpusu. Wykorzystanie technologii AHB – Aluminuim Housing

Body czyli wykonanie korpusu urządzenia z aluminium wpływa na zwiększenie sztywności konstrukcji oraz jej wagę, co przekłada się na komfort pracy.

KUCIE BEZ ZBĘDNYCH WIBRACJI W nowej serii młotowiertarek zastosowano również nowoczesny system antywibracyjny UVP (dla modeli DH45MEY oraz DH52MEY). Oryginalny, zaprojektowany przez Hitachi sprężynowy,

DH45ME

Model

DH45MEY

dynamiczny pochłaniacz drgań zmniejsza i pochłania wibracje o około 15% lepiej niż w poprzednich modelach poprawiając efektywność działania i komfort pracy. Dzięki zastosowaniu silnika bezszczotkowego mamy również możliwość doboru parametrów pracy. W zależności od potrzeb możemy odpowiednio ustawić prędkość obrotową oraz liczbę udarów. Więcej na stronie producenta: www.hitachi-narzedzia.pl

DH52ME

DH52MEY

Wiercenie w betonie

45 mm

52 mm

Wiercenie koronką

125 mm

160 mm

Parametry Moc

1500 W

Rodzaj mocowania

SDS max

Prędkość obrotowa bez obciążenia

230 V

120–310/min

110–280/min

Liczba udarów

230 V

1200–2950/min

1000–2400/min

535 mm

585 mm

Długość całkowita Waga Akcesoria standardowe

9,0 kg

9,5 kg

11,0 kg

Rękojeść boczna, smar, walizka transportowa

11,5 kg

FACHOWY WYKONAWCA | ELEKTRONARZĘDZIA

W rankingu elektronarzędzi zwróciliśmy się do respondentów z firm handlowych z całej Polski, z prośbą o wytypowanie najlepiej sprzedających się modeli w danej grupie asortymentowej. Tym razem postanowiliśmy sprawdzić, które lekkie młotowiertarki cieszą się największą popularnością u dystrybutorów i w hurtowniach budowlanych. Dziesięć modeli, które otrzymały największą ilość głosów, prezentujemy w poniższym zestawieniu.

Ranking lekkich młotowiertarek i RE go nie posiadają. Ma to oczywiście wpływ na cenę oferowanych elektronarzędzi – te z „bogatszym” osprzętem są po prostu droższe. Czy to dodatkowe wyposażeni skusiło wykonawców do zakupu młotowiertarki nr 1 naszego rankingu?

„TRÓJCA” RZĄDZI RYNKIEM Nie, nie chodzi nam o trzy najbardziej rozchwytywane przez wykonawców modele lekkich młotowiertarek, ale o trzy podstawowe wytyczne, którymi kierują się oni przy zakupie elektronarzędzi. Otóż ankietowani przez nas dystrybutorzy i sprzedawcy (detaliczni, jak i hurtowi) elektronarzędzi, potwierdzili, że wykonawcy zanim zakupią młotowiertarkę to w pierwszej kolejności pytają o jej cenę, niezawodność (długość gwarancji) oraz dostępność serwisu naprawczego. I tak jeżeli chodzi o cenę standardowo powinna ona być możliwie jak najniższa. Tutaj niezastąpionym narzędziem jest Internet, gdzie błyskawicznie można porównać ceny i wyposażenie elektronarzędzi. Wykonawcy także poszukiwali bezawaryjnych młotowiertarek, a ich bezawaryjność często określają po długości oferowanej, bezpłatnej

Zasady Rankingu Tę edycję rankingu przeprowadziliśmy na grupie ponad 50 dystrybutorów i sprzedawców elektronarzędzi. Liczbę sklepów i hurtowni postaraliśmy się tak dobrać, aby możliwie jak najwierniej odzwierciedlić poziom obrotów realizowanych przez producentów elektronarzędzi w tych regionach. Każdy z respondentów pracujących w punktach sprzedaży typuje 3 najlepiej sprzedające się produkty w danej grupie asortymentowej, w tym wypadku lekkie młotowiertarki sieciowe w klasie do 3 kg, z funkcją lekkiego podkuwania. W zależności od przyznanego produktowi miejsca, modele otrzymują: 10 punktów za miejsce pierwsze, 8 punktów za miejsce drugie oraz 5 punktów – miejsce trzecie.

FOT. BOSCH

To jest pierwszy taki ranking elektronarzędzi opublikowany na łamach naszego magazynu Fachowy Wykonawca. Chcieliśmy nie tylko sprawdzić po czyje młotowiertarki sieciowe z funkcją udaru najczęściej sięgają wykonawcy, ale też i definitywnie określić jakimi priorytetami kierują się przy podejmowaniu decyzji przy zakupie. W tym wypadku ankietowani wytypowali 38 różnych modeli młotowiertarek sieciowych w klasie do 3 kg z funkcją lekkiego podkuwania, oferowanych przez 8 producentów elektronarzędzi. W tym rankingu zależało nam też bardzo, aby ankietowani podali precyzyjnie nazwy poszczególnych modeli. Wielu producentów oferuje kilka wariantów tego samego elektronarzędzia, dodając do podstawowej nazwy różne oznaczenia. Przykładem może być zwycięski model Boscha GBH 2-26, który dostępny jest w różnych konfiguracjach (DFR, DRE, RE). Generalnie tak oferowane elektronarzędzie nie różni się podstawowymi parametrami, ale standardowym wyposażeniem. Model Boscha GBH 2-26 DFR jest wyposażony w dodatkowy, wymienny uchwyt wiertarski SDS-plus, a młotowiertarki z oznaczeniem DRE

1. Bosch GBH 2-26 DFR 162 punkty producent: Bosch charakterystyka: moc: 800 W; prędkość obrotowa: 0–900 obr./min; energia udaru: 2,7 J; liczba udarów: 0–4000 ud/min; waga: 2,9 kg cena netto: ok. 850 zł

gwarancji. Oczywiście, zakładali oni że, elektronarzędzia mogą niespodziewanie ulec uszkodzeniu, więc sprawdzali serwis naprawy oferowany przez producentów. W tej kwestii naturalnie liczy się szybkość wymiany zepsutych podzespołów lub ewentualna wymiana młotowiertarki na nową, po to by jak najszybciej wykorzystać ją z powrotem w pracy. Wykonawcy także zwracają uwagę na parametry techniczne, które wpływają na efektywność kucia. Im większa energia

udaru i liczba (częstotliwość udarów), tym skuteczniej i łatwiej wykonawcom skuwać i podkuwać młotowiertarkami.

„WYCOFANY” RANKING? Jeżeli chodzi zaś o wskazywane przez respondentów modele młotowiertarek to kilka z nich zostało już wycofanych z rynku. Choćby model Dewalt D25123K został wycofany ze sprzedaży w marcu 2015 roku. Z kolei Hitachi Power Tools Polska wycofało serię DH24PC3 już ponad

FACHOWY WYKONAWCA | ELEKTRONARZĘDZIA

2. Makita HR 2610 (wycofany z produkcji)

3. Bosch GBH 2-28 DFV 73 punkty producent: Bosch charakterystyka: moc: 850 W; prędkość obrotowa: 0–900 obr./min; energia udaru: 3,2 J; liczba udarów: 0–4000 ud/min; waga: 3,1 kg cena netto: 1229 zł

109 punktów

FOT. BOSCH

FOT. MAKITA

producent: Makita charakterystyka: moc: 800 W; prędkość obrotowa: 0–1200 obr./min; energia udaru: 2,4 J; liczba udarów: 0–4600 ud/min; waga: 2,8 kg cena netto: 705 zł

4. Makita HR2610 T (wycofany z produkcji) 70 punktów

FOT. MAKITA

producent: Makita charakterystyka: moc: 800 W; prędkość obrotowa: 0–1200 obr./min; energia udaru: 2,4 J; liczba udarów: 0–4600 ud/ min; waga: 2,9 kg cena netto: 882 zł

6. Hitachi DH24PC3 (wycofany z produkcji)

66 punktów

56 punktów

producent: Makita charakterystyka: moc: 780 W; prędkość obrotowa: 0–1100 obr./min; energia udaru: 2,4 J; liczba udarów: 0–4500 ud/min; waga: 2,9 kg cena netto: 589 zł

producent: Hitachi Power Tools Polska charakterystyka: moc: 800 W; prędkość obrotowa: 0–1150 obr./min; energia udaru: 3,2 J; liczba udarów: 0–4600 ud/min; waga: 2,4 kg cena netto: –

FOT. MAKITA

FOT. HITACHI POWER TOOLS POLSKA

5. Makita HR2470 (wycofany z produkcji)

roku temu. W pierwszym, podanym wyżej przypadku nie powinno nikogo dziwić, że mimo iż firma Stanley Black&Decker nie produkuje już młotowiertarek D25123K to dystrybutorzy i sprzedawcy jeszcze mają je w swoich magazynach. Jednak model Hitachi DH24PC3 nie jest

produkowany od ponad roku, a mimo to zajął w naszym rankingu 6. miejsce. To jest bardzo zastanawiające, gdyż rozmawiając z dystrybutorami i sprzedawcami jasno określaliśmy ramy czasowe. Prosiliśmy ich o podanie wskazanie 3 najlepszych modeli młotowiertarek jakie

sprzedawały się przez ostatnie 3–4 miesiące. Przeglądając największe platformy i serwisy transakcyjne można jeszcze „natknąć” się na pojedyncze modele Hitachi DH24PC3, jednak to zjawisko teoretycznie nie powinno przekładać się na tak dużą popularność tego modelu

w naszym rankingu. Wyjaśnieniem popularności tych ww. modeli może być to, że wykonawcy sceptycznie podchodzą do nowych „zamienników” i sięgają po te sprawdzone elektronarzędzia. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

FACHOWY WYKONAWCA | ELEKTRONARZĘDZIA

8. Hitachi DH26PC

52 punkty

51 punktów

producent: Bosch charakterystyka: moc: 720 W; prędkość obrotowa: 0–900 obr./min; energia udaru: 2,7 J; liczba udarów: 0–4000 ud/min; waga: 2,7 kg cena netto: 650 zł

producent: Hitachi Power Tools Polska charakterystyka: moc: 830 W; prędkość obrotowa: 0–1100 obr./min; energia udaru: 3,2 J; liczba udarów: 0–4300 ud/min; waga: 2,8 kg cena netto: 649 zł

FOT. BOSCH

FOT. HITACHI POWER TOOLS POLSKA

7. Bosch GBH 2400

9. Dewalt D25123K (wycofany z produkcji)

10. DH28PCY 31 punktów

FOT. STANLEY BLACK&DECKER

producent: Stanley Black & Decker charakterystyka: moc: 800 W; prędkość obrotowa: 0–1150 obr./min; energia udaru: 2,8 J; liczba udarów: 0–4300 ud/min; waga: 2,9 kg cena netto: -

FOT. HITACHI POWER TOOLS POLSKA

producent: Hitachi Power Tools Polska charakterystyka: moc: 850 W; prędkość obrotowa: 0–1100 obr./min; energia udaru: 3,4 J; liczba udarów: 0–4300 ud/min; waga: 2,9 kg cena netto: 769 zł

42 punkty

Sklepy i Hurtownie, które wzięły udział w głosowaniu (wg województw): dolnośląskie: Alfa (Lubin), Artech (Głogów), Technar (Głogów); kujawsko-pomorskie: Domitech (Bydgoszcz), Elbor Andrzej Cienkowski (Toruń), Mimex (Żnin); lubelskie: PHU Asmet (Puławy), Elektromet (Chełm), Lubnar (Lublin); lubuskie: Romitec (Zielona Góra), Skand (Gorzów Wielkopolski), Sparky (Zielona Góra) łódzkie: Elektra (Łódź), Hempis (Piotrków Trybunalski), Jumikop (Łódź), Narzędziownia Bis (Łódź); małopolskie: FHU Almar (Kraków), Aspro (Kraków), Salon Techniczny (Kraków);

mazowieckie: Eltar (Błonie), NU Air Polska (Warszawa), Remex (Siedlce), Tech Mig (Warszawa); opolskie: F.U.H Katarzyna Wroża-Mazur/Elekronarzędzia (Kropowice), F.U.H Katarzyna Wroża-Mazur/ Elekronarzędzia (Opole), Micromaxx (Kędzierzyn-Koźle); podkarpackie: IMS Elektronarzędzia (Rzeszów), Le Gre (Krosno), PHU Rich (Sanok), Seger (Dębica); podlaskie: Bart, (Białystok), Elmax Narzędzia (Białystok), Majster 1 (Białystok), Podlaskie Centrum Narzędziowe JR-Tech (Białystok); Podlaskie Centrum Narzędziowe JR-Tech (Wasilków); Hitako (Białystok); pomorskie: Bosch Centrum Agres (Gdańsk), ZUH

Typowane marki (i liczba modeli) Bosch (9), Makita (8), Metabo (5), Dewalt (4), Hitachi (3), Sparky (3), Tech Mig (3), Milwaukee (2)

Elektromajster (Żukowo), Milwaukee Centrum (Gdańsk); śląskie: Budohit (Katowice), Elektronarzędzia Janusz Suchecki (Gliwice), Robi-Majster (Tychy); świętokrzyskie: PHU Etron (Starachowice), Zibis (Kielce), Zibis (Ostrowiec Świętokrzyski); warmińsko-mazurskie: Tool Serwis (Olsztyn), Vibex Service (Giżycko); wielkopolskie: PHU Metal-Tech (Konin), FHU Partner (Szamotuły), ZHU Tombud (Krotoszyn); zachodniopomorskie: Cezar-Szczecin (Szczecin), Hit-Elektronarzędzia (Szczecin), Pro-Tech (Koszalin).

FACHOWY WYKONAWCA | STELAŻE PODTYNKOWE

Rynek proponuje dwa rodzaje stelaży podtynkowych do sprzętów podwieszanych, przeznaczone do zabudowy ciężkiej oraz do zabudowy lekkiej. Jednak przy montażu nie tylko ważny jest rodzaj stelaża, ale też i rodzaj materiału do jakiego jest mocowany.

Stabilna wygoda W zależności od sposobu montażu, stelaże dzielą się na konstrukcje do zabudowy mokrej oraz do zabudowy suchej. Stelaże do zabudowy mokrej zbudowane są ze stalowej, blaszanej ramy, na której zamocowane są pozostałe elementy, np. uchwyty dla podejść wod.-kan., śruby montażowe dla przyborów sanitarnych, zbiorniki płuczące itp. W wykonaniu specjalnym mogą dodatkowo posiadać izolacje akustyczne i cieplne. Sztywność, jak i wytrzymałość ramy jest niewielka, dlatego stelaże tego typu wymagają montażu na ścianie pełnej o odpowiedniej wytrzymałości i nośności i dodatkowego obmurowania cegłą lub belitem. Do zabudowy suchej natomiast instalatorzy najczęściej wykorzystują ramę z profili stalowych o dużej wytrzymałości i trwałości, zdolną do przenoszenia obciążeń pochodzących tak od przyboru sanitarnego, jak i jego użytkownika. Rama nośna, w zależności od producenta, może być wspólna dla wszystkich przyborów sanitarnych lub różnić się wytrzymałością i wymiarami (np. inna rama dla stelażu muszlowego i inna dla umywalkowego). Stelaże do zabudowy suchej nie wymagają też wykonania ciężkich ścianek osłonowych, można je przykrywać bezpośrednio płytą g-k, przy czym rama stelaża staje się w tym wypadku profilem montażowym dla płyty. W odróżnieniu od konstrukcji do zabudowy mokrej, stelaże do zabudowy suchej mają znacznie więcej dostępnych rozwiązań i zastosowań.

„MOKRY„ CZY „SUCHY”? Stelaże do zabudowy mokrej przykręcamy do ściany litej, ewentualne nierówności ściany można kompensować

uchwytami dystansowymi. Zamocowany stelaż obudowuje się ścianką z belitu lub cegły. Stelaże muszlowe wymagają zwykle dodatkowego podmurowania od spodu, w celu odciążenia muszli. Ściany masywne, do których przykręcane są elementy montażowe mogą być wykonane z cegły lub betonu, jednak ze względów akustycznych ich masa nie może być mniejsza niż 220 kg/m2. Po zaznaczeniu i wywierceniu otworów montażowych, należy przykręcić element montażowy do ściany wykorzystując do tego celu specjalne uchwyty mocujące lub odginane płaskowniki. Element należy podłączyć do instalacji wodnej i kanalizacyjnej, a następnie obmurować. – tłumaczy Małgorzata Rycaj-Dąbrowska, specjalista ds. kontaktów z klientami marki Geberit. Niektórzy producenci oferują do ww. konstrukcji specjalne „nogi” montażowe wzmacniające sztywność stelaża. Przód stelaża może być przykryty płytą g-k. W przypadku gdy elementy montażowe nie mogę być przykręcane bezpośrednio do ściany (np. montaż ze ścianą licową), należy zastosować nogi montażowe, a następnie całość zamurować lub obmurować. Nogi montażowe ze stopkami można zastosować do wszelkich elementów montażowych o grubości wylewki 0–25 cm – dodaje Małgorzata Rycaj-Dąbrowska. Stelaże do zabudowy suchej mogą być montowane na wiele sposobów. W montażu przyściennym, stelaż przykręcany jest do podłogi i ściany pomieszczenia. Uchwyty ścienne mają z reguły regulowaną długość i kąt ustawienia, co pozwala na likwidowanie nierówności ściany, a także montaż nietypowy, np. w rogu pomieszczenia. Duża sztywność ramy pozwala też na montaż w ścianie

Stelaże do zabudowy ciężkiej stosuje się w przypadku ścian murowanych. Wymagają one obmurowania np. bloczkami z betonu komórkowego czy cegłami. W przypadku konstrukcji szkieletowych, które są bardziej popularne, stosuje się stelaże do zabudowy lekkiej. Można także zamontować je w lekkiej ściance działowej z proﬁli stalowych wykończonej płytami g-k. Fot. Grohe

FACHOWY WYKONAWCA | STELAŻE PODTYNKOWE

Różne pojęcia zabudowy Małgorzata Rycaj-Dąbrowska, specjalista ds. kontaktów z klientami marki Geberit

Kombﬁx element Delta. Fot. Geberit

wolnostojącej, g-k. W tym wypadku stelaż przykręcany jest do profili ściennych (pionowych i podłogowych), sam stelaż również staje się profilem dla płyty. Wytrzymałość statyczna jest osiągnięta poprzez stabilność samonośnego elementu. Elementy montażowe poddawane są testom na obciążenie statyczne dla: WC i bidetu – 400 kg, umywalki – 150 kg, poręczy i uchwytów dla niepełnosprawnych – 150 kg, pisuaru – 100 kg – podkreśla Małgorzata Rycaj-Dąbrowska.

PORADNIK MONTAŻYSTY Stelaż podtynkowy jest rozwiązaniem nie tylko estetycznym, ale także łatwym w montażu, w trakcie którego należy zwrócić uwagę na kilka szczegółów. Ważną sprawą jest odpowiednie ustawienie stelaża w pionie i poziomie. Należy również ustawić ramę stelaża na odpowiednią wysokość. Przed zabudowaniem stelaża konieczne jest sprawdzenie szczelności połączeń. Ostatnim etapem instalacji jest

montaż miski podwieszanej. Tu należy zwrócić uwagę na odpowiednie docięcie króćców zasilającego i odpływowego. – wymienia Jacek Graliński, kierownik działu serwisu w Roca Polska. Przykręcając płyty do stelaża konstrukcyjnego należy pamiętać, aby nie mocować ich do profili przykręconych do podłogi czy sufitu. Powstałe spoiny między płytami, miejsca łączeń ścianek instalacyjnych ze ścianą murowaną, wymagają zabezpieczenia zaprawą uszczelniającą. Do izolacji przejścia rur wodociągowych czy kanalizacyjnych przez płyty g-k stosuje się m.in. gotowe, elastyczne taśmy uszczelniające. Z kolei przestrzeń między rurą, a krawędzią płyty należy wypełnić silikonem przeznaczonym do łazienek. Naroża zabudowy trzeba również zabezpieczyć narożnikiem perforowanym, który wtapia się w warstwę zaprawy. Można także zastosować płyty pokrywające innego typu jak np. płyty włókowe Fermacell, które dzięki

W przypadku wykonania zabudowy w lekkiej ścianie działowej element montażowy należy wstawić w profil podłogowy konstrukcji ściany. Następnie przymocować w dwóch punktach do podłoża śrubami i kołkami rozporowymi. Wysokość elementu montażowego reguluje się poprzez ustawne nogi podporowe. Zakres regulacji wysunięcia nóg wynosi od 0 do 20 cm – ustawienie zależne od grubości warstw wykończeniowych podłogi. Elementy należy związać z pionowymi profilami konstrukcyjnymi ściany przy pomocy wkrętów samogwintujących. Profile konstrukcyjne ściany należy stężyć przekładkami z płyty g-k stabilizującymi konstrukcję. Z kolei zabudowa w ścianie instalacyjnej wymaga przeprowadzenia montażu elementu przy użyciu wsporników dystansowych do ściany oraz do podłoża. Ustawienie elementu montażowego reguluje się wysokościowo – poprzez ustawne nogi podporowe, a głębokościowo poprzez wsporniki dystansowe. Należy pamiętać, że elementy montażowe można montować na podłożu wytrzymującym obciążenie min. 5 N/mm2. W przypadku pokryć płytą g-k, zarówno w zabudowie w ściance instalacyjnej, jak również w ścianie wolnostojącej, elementy montażowe należy zabudować 1-warstwowo wodoodporną płytą g-k o grubości 18 mm lub 2-warstwowo wodoodporną płytą g-k o grubości 2x12,5 mm. Płytę g-k należy mocować wkrętami do profilu konstrukcyjnego lub ramy stelaża. Przy zabudowie w ścianie o konstrukcji drewnianej element montażowy musi być ustawiony na belce podłogowej. W elementach znajdują się specjalne otwory umożliwiające przykręcenie ramy do pionowych elementów (słupków) konstrukcji ściany. Jeżeli rozstaw słupków wynosi 50 cm (szerokość elementu) to element mocowany jest czteropunktowo do belki podłogowej i słupków. W przypadku większego rozstawu, element może być umocowany również do poziomej rozpory. W lekkiej ścianie działowej (zabudowa naprzeciwległa) można zamontować naprzeciwległe dwa elementy montażowe. W tym przypadku grubość ściany jest zależna od średnicy i sposobu prowadzenia zbiorczego odpływu kanalizacyjnego.

8 cm WC Bidet. Fot. Viega

FACHOWY WYKONAWCA | STELAŻE PODTYNKOWE

Rodzaje mocowań a właściwości konstrukcyjne Marcin Szymczak, doradca techniczny Koło, Grupa Geberit Dobranie odpowiednich mocowań stelaża podtynkowego ma kluczowe znaczenie dla zachowania stabilności i bezpieczeństwa zamontowanego produktu. Zarówno posadzka, jak i ściana naturalnie powinny być wykonane z zasadami sztuki budowlanej. W przypadku zastosowania innych elementów konstrukcyjnych (cegła dziurawka, pustaki etc.) należy dobrać mocowanie zależne od użytego materiału. Inne mocowania zastosujemy do ściany wykonanej betonu komórkowego (gazobetonu), inne do cegły dziurawki. Na rynku istnieje szeroka gama kołków montażowych renomowanych producentów przeznaczonych do różnych materiałów budowlanych. Raczej nie zalecamy stosowania rozwiązań uniwersalnych, sugerujemy użycie mocowań dedykowanych. W przypadku braku możliwości zastosowania dedykowanych elementów rozporowych (kołki, dyble, kotwy), pomocne mogą być również kotwy chemiczne zapewniające poprawne właściwości montażowe przy zachowaniu szerokiej uniwersalności stosowania. W przypadku zabudowy niestandardowej, wykonanej choćby z płyt g-k lub płyt OSB, sytuacja wygląda nieco inaczej. Do montażu stelaża podtynkowego należy uprzednio przygotować specjalną konstrukcję stelażową, do której dopiero montujemy stelaż podtynkowy. Rodzaje użytych mocowań zależeć będą wówczas od właściwości konstrukcyjnych materiałów użytych do konstrukcji owego stelaża.

Błędy przy montażu stelaża podtynkowego Vessela Carrillo, starszy menadżer produktu, Villeroy&Boch Stelaż podtynkowy to jeden z niezbędnych elementów nowoczesnej łazienki – ukrywa całą instalację i decyduje o charakterze wnętrza. Nic jednak nie zwalnia nas od obowiązku przestrzegania kilku zasad podczas montażu. Po pierwsze należy bardzo precyzyjnie rozplanować umiejscowienie toalety – zarówno odpowiednio wybrać miejsce w łazience, jak i dokonać dokładnych pomiarów. Częstym błędem podczas montażu stelaża podtynkowego jest umieszczenie go na złej wysokości – wtedy okazuje się, że miska zawieszona jest za nisko lub za wysoko względem podłogi. Jeśli montujemy stelaż przed położeniem posadzki, musimy wziąć pod uwagę jej grubość. Po instalacji nie ma możliwości dokonywania zmian. Oczywiście wszelkie naprawy możliwe są przez otwór pod przyciskiem spłukującym, ale zmiana wysokości stelaża wiąże się z całkowitym demontażem. Jeżeli myślimy o toalecie myjącej z funkcją bidetu, trzeba również pamiętać o doprowadzeniu elektryczności i instalacji wodnej – zabudowanie stelaża uniemożliwi jej późniejsze podłączenie. Ważną rzeczą również podczas montażu stelaża podtynkowego jest dobór przycisków spłukujących. Osoby, dla których ważny jest design łazienki, powinny na to zawrócić szczególną uwagę. Do danego stelaża WC musimy dobrać rekomendowany panel z przyciskami, inaczej elementy mogą do siebie nie pasować. Często przyciski z jednej kolekcji pasują tylko do stelaża z tej samej linii. Przy instalacji samych przycisków można popełnić kolejny błąd – wyciąć zbyt duży otwór w zabudowie, przez co panel z przyciskami montowany na płytkach może nie przykryć w całości otworu serwisowego. Przed montażem należy także pamiętać o oczyszczeniu wszystkich elementów, szczególnie odpływu wody – wszelkie zanieczyszczenia mogą zakłócić jego późniejsze działanie. Warto też zwrócić uwagę, czy producent zapewnia gwarancję na dostępność części zamiennych, bo może się zdarzyć, że niewielka awaria będzie wiązała się z wymianą całego stelaża, a tym samym kosztownym remontem łazienki.

większej wytrzymałości w porównaniu z płytami g-k mogą być stosowane jako pojedyncza płyta o grubości 18 mm. Należy zwrócić uwagę, że każdy stelaż podtynkowy powinien przejść badania kontrolne potwierdzające wytrzymałość konstrukcji zgodnie z normą PN-EN

997. Przypadki problemów z nośnością i wytrzymałością zabudowy stelaży do ceramiki sanitarnej wynikają prawie zawsze z błędów podczas montażu. W większości przypadków stelaże montowane są do masywnej ściany murowanej oraz do posadzki. Montaż

Stelaż podtynkowy Duplo marki Roca. Fot. Roca

Stelaże i miska WC Meridian montowane do murowanej ściany. Fot. Roca

FACHOWY WYKONAWCA | STELAŻE PODTYNKOWE

Dobór mocowania

Specjalna konstrukcja umożliwia płynną regulację wysokości stelaża (wbudowane hamulce wysokości) oraz trzy opcje obrotu stopy stelaża w zakresie 90–180°. Zapewnia płynną regulację położenia rury odpływowej.

FOT. GROHE

Szybka i łatwa możliwość kalibracji głębokości montażu stelaża, dzięki zastosowaniu uchwytów Quick Fix z dźwignią pozwalającą na szybki montaż i regulację bez użycia dodatkowych narzędzi.

System mocowań zapewnia dużą ergonomię i szybkość montażu bez konieczności użycia specjalistycznych narzędzi.

Fot. Koło

Unikalna konstrukcja uchwytu umożliwia przeprowadzenie montażu na nierównej ścianie oraz gwarantuje łatwe wykonanie zabudowy narożnej.

odbywa się w większości przypadków tylko w 4 punktach. Dwa do posadzki oraz dwa do ściany. Użycie nieprawidłowych kotew może spowodować obluzowanie mocowania i uginanie się całej konstrukcji. Pamiętajmy, że do silikatów wymagane są inne kotwy niż do porotermu a jeszcze inne do gazobetonu – tłumaczy Adam Brząkowski, doradca techniczny firmy Viega. Dolne mocowania (stopki), są przytwierdzane do posadzki. Posadzka betonowa wydaje się wyjątkowo wytrzymałym podłożem i punktem mocowania. Niestety nie zawsze tak jest. Jastrychy cementowe wykonywane z tzw. moksokreta często mają wytrzymałość zaledwie 10 MPa przy grubości 4 cm uzyskujemy bardzo słaby punkt mocowania. Byłem świadkiem mocowania stelaża w nowo wybudowanym bloku do posadzki, która miała zaledwie 4 cm grubości. Standardowe kotwy umożliwiały przymocowanie stopek w sposób gwarantujący stabilność

konstrukcji. Mocowanie stopek stelaża przez wylewkę i warstwę styropianu do płyty stropowej, także nie gwarantuje stabilności konstrukcji. – dodaje Adam Brząkowski. Powodem problemów w takiej sytuacji jest warstwa styropianu umieszczona pod jastrychem. Posadzka „pływająca” wymaga solidnego mocowania stelaży do wylewki o odpowiedniej wytrzymałości lub ustawienia i przymocowania stopek bezpośrednio do płyty stropowej. Takie rozwiązanie jest szczególnie polecane przy tworzeniu tzw. „wysp”. Montaż stelaży w takim przypadku odbywa się z pominięciem montażu góry konstrukcji do ściany. Pominięcie mocowania góry konstrukcji do ściany wymaga stworzenia wyjątkowo sztywnej konstrukcji o odpowiedniej szerokości. Należy pamiętać, że szersza konstrukcja będzie sztywniejsza. Montaż dwóch warstw płyt g-k, także zwiększa sztywność konstrukcji – puentuje Adam Brząkowski. PIOTR SAWCZUK

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

Dobór elektronarzędzi oraz osprzętu do wykonywania prac parkieciarskich zależy od rodzaju materiału jaki będzie nimi obrabiany. Każdy producent lub dystrybutor elektronarzędzi udostępnia odpowiednie informacje dotyczące przeznaczenia, jak i parametrów pracy narzędzi i osprzętu. W przypadku elektronarzędzi należy tak dobrać ich parametry, żeby uzyskać przynajmniej 20% zapas „mocy”, co zapewni bezawaryjną pracę. Podstawowym urządzeniem, w które powinien zaopatrzyć się każdy parkieciarz jest pilarka tarczowa posiadającą stabilną płytę umożliwiającą precyzyjne ustawianie przykładnic. Fot. Festool

Fachowe zaplecze parkieciarza Obecnie mamy dostępny bogaty wybór materiałów do wykonania drewnianych posadzek. Występują zarówno elementy z litego drewna odpowiednio impregnowanego – różne

wzory klepek, czy desek, jak i szeroki wybór materiałów drewnopochodnych typu panele, czy deski warstwowe. Do montażu obydwu rodzajów podłóg fachowcy używają podobnych narzędzi.

Specjaliści, wybierając profesjonalny sprzęt do prac parkieciarskich, w tym przypadku elektronarzędzi – w szczególności zwracają uwagę na trwałość, jakość, ergonomię i ich wielofunkcyjność.

Parametry pozwalające na precyzyjną pracę elektronarzędziem to jeden z kluczowych warunków zakupu. W mniejszym stopniu, lecz jednak przy wyborze, rolę odgrywa również

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

cena urządzenia. Oprócz tego dużą rolę odgrywają opinie o urządzeniu, pojawiające się w mediach. Podejmując decyzję o wyborze elektronarzędzi, fachowcy często decydują się na rozwiązania systemowe, które zapewniają im wykonanie większej ilości prac jednym narzędziem. W przypadku elektronarzędzi wykorzystywanych przy pracach parkieciarskich, ich funkcjonalność jest bardzo ważna. Dotyczy to zwłaszcza drogich, profesjonalnych urządzeń, gdzie wykonawca inwestując w takie narzędzia, może skorzystać z dodatkowych jego funkcji.

OD A DO Z Trudno wyobrazić sobie warsztat parkieciarza, w którym nie będzie na wyposażeniu urządzeń służących do ciecia i przycinania. Ilość oraz rodzaj tego typu sprzętu na rynku jest dzisiaj ogromny. Podstawowym urządzeniem, w które powinien zaopatrzyć się każdy parkieciarz jest piła ze skrętnymi tarczami, posiadające stabilną płytę umożliwiającą precyzyjne ustawianie przykładnic. W każdej z takich prac z pewnością nie obędziemy się bez pilarki ukosowej, bądź bardziej uniwersalnej pilarki ukosowo-stołowej. Dzięki tym elektronarzędziom wykonamy precyzyjne cięcia proste oraz pod dowolnym kątem. Dodatkowo możemy je wykorzystać do przycinania listew i gierowania cokołów – mówi Tomasz Szczygieł, specjalista ds. marketingu handlowego marki Dewalt w firmie Stanley Black&Decker. Dzięki precyzyjnemu ustawieniu lewych i prawych krawędzi można ciąć dokładne ukosy bez straty materiału. Piła znajduje zastosowanie przy cięciu paneli, belek drewnianych, aluminium, tworzywa sztucznego, parkietu i laminatu. W pracach związanych z obróbką nietypowych kształtów – narożników, rur, pomocna będzie frezarka. W przypadku parkietów z litego drewna wymagających końcowego szlifowania przydatna jest również szlifierka mimośrodowa, która posiada system kontroli szlifowania, eliminuje zarysowania i zmienną, nastawianą prędkość. Wykonamy nią prace wykończeniowe w trudnodostępnych miejscach, np. pod kaloryferami – dodaje Tomasz Szczygieł. Drewno jako materiał wykończeniowy wymaga szczególnej obróbki.

Generalnie poza (tzw. podłogami gotowymi) główną czynnością wykonywaną podczas układania posadzki jest jej szlifowanie potocznie nazywane zresztą niezbyt prawidłowo cyklinowaniem. Szlifierki walcowe są dzisiaj bardzo popularne, posiadają je w swojej ofercie wszyscy znaczący producenci. Najbardziej zaawansowanymi technicznie i wydajnymi są szlifierki taśmowe. Stosuje się w nich taśmy bezkońcowe, obracające się na dwóch wałkach: szlifierskim i napinającym. Takie rozwiązanie znacznie przedłuża żywotność taśmy szlifierskiej. Te maszyny zalecane są parkieciarzom posiadającym już określoną wiedzę i doświadczenie. Niesprawny operator ze względu na dużą agresywność maszyny może poczynić na szlifowanej posadzce nieodwracalne szkody. Wszystkie współczesne szlifierki (cykliniarki) charakteryzują się tym, że posiadają własny system odsysania pyłów – stąd też nazywa się je bezpyłowymi. Dobra szlifierka powinna mieć właściwie wypośrodkowaną proporcję w rozdziale mocy przeznaczonej na szlif i odsysanie. Jeśli tego nie będzie, poszkodowanym może się okazać zmniejszona agresywność szlifu lub niska skuteczność odpylania. Szlifowanie miejsc trudno dostępnych np. pod grzejnikami, a także schodów, przeprowadza się przy pomocy szlifierek krawędziowych zwanych także kątówkami. Ze względu na przeznaczenie i długość ramienia będą się one różnić między sobą. W pełni profesjonalna firma parkieciarska powinna dysponować osobną maszyną do szlifowania schodów, inną mieć do wykończeń w narożnikach i pod grzejnikami. Alternatywą jest zaopatrzenie się w szlifierkę krawędziową z możliwością stosowania wymiennej końcówki – krótkiej lub długiej. Kluczowym elementem, na który należy zwrócić uwagę podczas prac każdym elektronarzędziem jest bezpieczeństwo. Podczas prac elektronarzędziami należy stosować się do zaleceń producentów, wykorzystując dostępne zabezpieczenia takie jak osłony tarcz i innych elementów ruchomych. Dodatkowo należy pamiętać o okularach ochronnych. Większość narzędzi jest wyposażona w dodatkowe przyłącza pozwalające na podłączenie odkurzaczy przemysłowych, które zabezpieczają przed nadmiernym zapyleniem oraz dbają

Odzież i akcesoria robocze Irek Augustyniak, starszy menadżer ds. obsługi klienta Hultafors Group W najnowszych nakolannikach XTR D3O Snickers Workwear zastosowaliśmy zaawansowany technologicznie materiał D3O, wykorzystywany w rozmaitych produktach służących ochronie ciała lub delikatnych urządzeń elektronicznych np. w kaskach do futbolu amerykańskiego, kombinezonach i ochraniaczach dla motocyklistów, osłonkach do tabletów, czy ochraniaczach na biodra dla seniorów. Inteligentne materiały D3O to specjalistyczne rozwiązania z zakresu amortyzacji wstrząsów i ochrony przed uderzeniami. Wchodzące w ich skład opatentowane kompozyty polimerowe zawierają opracowany chemicznie środek o odwróconej plastyczności, który pochłania energię. W normalnych warunkach cząsteczki materiału poruszają się swobodnie. W momencie wstrząsu zazębiają się w celu pochłonięcia i rozproszenia energii, po czym natychmiast powracają do pierwotnego, elastycznego stanu. Co ważne – D3O nie twardnieje. Te szczególne właściwości pozwalają na wykorzystywanie materiału w wielu zastosowaniach ochronnych. Dlatego też Snickers Workwear zastosował go, aby stworzyć pierwsze aktywne nakolanniki zapewniające udoskonaloną amortyzację, długotrwały komfort i nadzwyczaj skuteczną ochronę kolan podczas pracy. Oprócz materiału D3O stosujemy też wiele innych, zarówno znanych jak i mniej popularnych w Polsce. W kurtkach i butach wykorzystujemy Gore-tex, aktualnie najlepszy materiał pod względem wodoodporności i oddychalności. Odzież z Gore-texem jest używana przez pracowników farm wiatrowych i platform wiertniczych, gdyż najdłużej z tego typu materiałów wytrzymuje złe warunki atmosferyczne. W spodniach roboczych stosujemy materiał Cordura – niezwykle trwały, wytrzymały i odporny na brud, doskonale wzmacniający kieszenie, rękawy i nogawki na kolanach. W rękawicach dobrze sprawdza się Hipora – nieprzemakalna i oddychająca membrana. Poron XRD, to z kolei elastyczna i lekka pianka, która amortyzuje wstrząsy, a jednocześnie przez lata zachowuje swoją sprężystość – mamy ją w rękawicach i butach. Wprowadziliśmy też linię bielizny z tkaniny 37,5™, która nie jest jeszcze szeroko znana w Polsce. To najnowsze rozwiązanie w zakresie odprowadzania wilgoci z powierzchni skóry i neutralizacji przykrych zapachów. Bielizna z tego materiału schnie nawet 5 razy szybciej niż inne podobne produkty.

o porządek na stanowisku pracy. – podsumowuje Tomasz Szczygieł.

PRZYGOTOWANIE PODŁOŻA Jeżeli praca parkieciarska ma zostać dobrze wykonana, należy postępować metodycznie i z rozwagą. Pierwszym elementem na który musimy zwrócić szczególną uwagę jest podłoże. Jastrych powinien mieć wilgotność poniżej 2% mierzonych CM, następnym ważnym elementem jest równość posadzki, bo odpowiednia płaszczyzna pozwoli prawidłowo zamontować parkiet. Nie wolno zapomnieć o odpowiedniej wytrzymałości posadzki ponieważ parkiet jest higroskopijny i przy zmiennych warunkach wilgotnościowych pracuje, kurczy się lub rozszerza, co może skutkować oderwaniem od podłoża. – mówi Jan Osiński, właściciel firmy Parkietus Łódź. Dobór kleju uzależniony jest od wielkości mocowanych elementów,

im większe elementy tym mocniejszy klej. Oczywistym jest iż parkiet musi mieć odpowiednią wilgotność około 8%. Jeśli będzie utrzymana prawidłowa wilgotność między 45–65% w pomieszczeniach, to będziemy zadowoleni z podłogi drewnianej na długie lata – dodaje Jan Osiński. Na rynku pojawiły się firmy wykonawcze, które oferują przeprowadzenie wszelkich prac w pełnym zakresie, a więc także i podłogi. Obecnie klient bardziej wybiera podłogę gotową i to jest powodem wielu nieporozumień, ponieważ uważają, że podłoga gotowa to jest tylko przyklejenie. Niestety tak nie jest, a każda podłoga wymaga wyszkolonego i sprawdzonego fachowca. Drewno jest pięknym i naturalnym materiałem wykończeniowym i tylko umiejętna obróbka doprowadzi do efektu końcowego, który sobie założyliśmy – przestrzega właściciel firmy Parkietus Łódź. PIOTR SAWCZUK

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

PRZEGLĄD ELEKTRONARZĘDZI I AKCESORIÓW PARKIECIARSKICH

Szlifierka GBR 15 CAG

Szlifierka D26410

producent: Bosch charakterystyka: szlifierka do betonu wyposażona w silnik o mocy 1500 W i prędkości obrotowej: 9300 obr./min gwarantuje szybkie tempo pracy także przy dużym obciążeniu; specjalny system uszczelnień chroni przekładnię i silnik przed abrazyjnym pyłem betonowym, zapewniając narzędziu długą żywotność; wyposażona w system odsysania pyłu Click&Clean pozwala na bezpyłową pracę; przeznaczona do usuwania nierówności na małych obszarach; błyskawicznie, na sucho, tarczą diamentową o średnicy 125 mm zdejmie naddatek podłoża pozostawiając gładź; regulowana osłona umożliwia podejście do narożnika ze ścianą i usunięcie naddatków wylewki w tych obszarach podłogi; produkt objęty 3-letnią gwarancją

producent: Stanley Black&Decker charakterystyka: szlifierka mimośrodowa marki Dewalt o mocy silnika 400 W i regulowanej prędkości obrotowej: 4000–10000 obr./min; liczba ruchów okrężnych: 8000–20000 obr./min; przeznaczona do szlifowania wykańczającego i do szybkiego usuwania materiału, dzięki ustawieniom wielkości ruchu okrężnego: 3 i 6 mm; możliwość nastawiania prędkości zapewnia precyzyjne szlifowanie, polerowanie lub wygładzanie; urządzenie posiada system kontroli szlifowania (CFS), który reguluje szybkość rotacji, eliminując zarysowania przy rozpoczynaniu pracy; wyposażona w zintegrowany system odsysania pyłu oraz posiada dwa worki na nieczystości – tekstylny i papierowy, średnica tarczy: 150 mm

Zagłębiarka TS 55 R

Pilarka CS 50 EB

producent: Festool charakterystyka: płaska obudowa zagłębiarki zapewnia najwyższą elastyczność i minimalny12-mm odstęp od ściany; silnik o mocy 1200 W i prędkości obrotowej: 2000–5200 obr./min; precyzję pracy zwiększają punkty bazowe i rozszerzona regulacja (-1° wzgl. 47°); bezpieczeństwo i łatwe ustawienie pilarki podwyższa klin prowadzący, a nowe przesuwne okienko kontrolne zapewnia dobry widok rysy i tarczy pilarskiej; dzięki nowemu kształtowi kanału wiórowego odsysanie zanieczyszczeń jest jeszcze lepsze; łatwość obsługi gwarantuje podwojona skala głębokości cięcia; do wyboru z lub bez szyny prowadzącej

producent: Festool charakterystyka: przesuwna pilarka stolikowa Festool o mocy 1200 W i prędkości obrotowej: 1600–4200 obr./min; wyposażona w wielofunkcyjny uchwyt do przesuwania i wpust V wokół całego stołu dla zamocowania przykładnicy kątowej; system FastFlix zapewnia baznarzędziową wymianę tarcz pilarskich; przeznaczona do wykonywania: przekrojów poprzecznych do szerokości 300 mm; przy 45° przekroje poprzeczne do szerokości 200 mm; przekroje wzdłużne do wysokości 52 mm oraz przekroje skośne od -2° do 47° dzięki ustawianej pod kątem tarczy pilarskiej

Piła GTM 12 JL Professional

Nakolanniki 9191 XTR D3O

producent: Bosch charakterystyka: stolarska piła tarczowa oraz ukośnica w jednym urządzeniu; wyposażona w silnik o mocy 1800 W i średnica tarczy: 305 mm gwarantuje szybkie tempo pracy; wbudowany laser zapewnia precyzyjne wykonywanie prac; maksymalna głębokość cięcia wynosi 95 mm – funkcja ukośnicy i maksymalna wysokości cięcia 51 mm – funkcja pilarki stołowej); ustawienie kąta: 48° L / 48° R; ustawienie nachylenia: 47° L / 2° R wbudowane oświetlenie zwiększa wygodę pracy także w niekorzystnych warunkach

producent: Hultafors Group charakterystyka: nakolanniki wyróżniają się innowacyjnością konstrukcji oraz materiałów, zastosowanych w celu maksymalnej ochrony zdrowia i sprawności fizycznej użytkowników; wykonane są z aktywnego tworzywa, które amortyzuje wstrząsy, bardzo dobrze chronią stawy kolanowe; użyty w wewnętrznej stronie nakolanników technologicznie zaawansowany materiał złożony jest z inteligentnych cząsteczek, płynnie reagujących na ruchy; zapewnia komfort podczas normalnego poruszania się na kolanach, ale w momencie wstrząsu np. niefortunnego klęknięcia na krawędź deski czy płytki jego cząstki zazębiają się w celu pochłonięcia energii uderzenia, co zapobiega powstawaniu urazów

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

PRZEGLĄD ELEKTRONARZĘDZI I AKCESORIÓW PARKIECIARSKICH Szlifierka taśmowa 9403

Strug P20SA2

producent: Makita charakterystyka: szlifierka taśmowa o mocy 1200 W i prędkości taśmy ściernej: 500 m/min o wymiarach: 100x610 mm; umożliwia dokładne szlifowanie do samej krawędzi; urządzenie zapewnia korzystny rozkład ciężaru w stosunku do płyty podstawy i szczególnie niski poziom hałasu; wydajność szlifowania z tym urządzeniem jest zwiększona o 50%; konstrukcja labiryntowa chroni łożyska przed pyłem

producent: Hitachi Power Tools Polska charakterystyka: strug marki Hitachi o mocy 720 W i głębokości noży: 82 mm; posiada bezstopniową regulację głębokości frezowania do 3 mm i felcowania do 25 mm; stopa wykonana jest z jednolitego odlewu; urządzenie ma bardzo ergonomiczny kształt obudowy; do fazowania krawędzi zastosowano nacięcie w stopie w kształcie litery V; silnik przystosowany jest do pracy pod dużym obciążeniem

Szlifierka SV12SG

Frezarko-wycinarka RT0700C

Producent: Hitachi Power Tools Polska Charakterystyka: szlifierka oscylacyjna o mocy 200 W i suwie szlifującym: 1,5 mm; wyróżnia ją ergonomiczna konstrukcja obłożona wykładziną antypoślizgową; korpus jest idealnie dostosowany do dłoni operatora; wydajny system odpylania zapewnia podłączenie odkurzacza; bez regulacji obrotów, prędkość obrotowa: 14000 obr./min; średnica papieru ściernego: 114x140 mm

producent: Makita charakterystyka: frezarko-wycinarka o zwiększonej mocy 710 W i prędkości obrotowej: 10000–30000 obr./min; głębokości wycinania: 0–40 mm; płaska górna część obudowy oraz poziome umieszczenie przewodu zapewniają stabilizację podczas wymiany narzędzia; regulacja prędkości obrotowej możliwa jest za pomocą pokrętła; korpus urządzenia wykonany jest z aluminium

Cykliniarka Tiger

Cykliniarka krawędziowa Panda

producent: Janser charakterystyka: dwubiegowa cykliniarka taśmowa dla wymagających profesjonalistów; o mocy 2200 lub 2900 W; urządzenie szlifuje na szerokości 200 mm; wymiary taśmy to 750x200 mm; prędkość obrotowa walca: 2000–2300 obr./ min; cykliniarka waży około 78 kg

producent: Janser charakterystyka: cykliniarka krawędziowa o mocy: 1150 W; prędkość obrotowej: 3200 obr./min; średnica tarczy: 150 mm; długość nasadki: 130 mm; waga 12 kg; przeznaczona do szlifowania schodów, krawędzi i trudno dostępnych miejsc

FACHOWY WYKONAWCA | ZABEZPIECZENIE PARKIETU

Drewno pod ochroną Bezsprzecznie lakierowanie posadzek drewnianych wciąż jest jednym z najpopularniejszych sposobów jej zabezpieczania. Tak chronioną podłogę wyróżnia podwyższona odporność zarówno na uszkodzenia mechaniczne, jak i chemiczne. To także jedna z najbardziej wytrzymałych form zabezpieczania drewnianej posadzki. Przy dobrze dobranym do parametrów użytkowych podłogi lakierze, może posłużyć on nawet około 10 lat. Dostępne na rynku inne rozwiązania chroniące drewnianą posadzkę, jak oleje, woski czy olejowoski, chociaż lepiej wydobywają naturalne walory drewna, nie chronią jej w tak wysokim stopniu jak lakier. Ponadto olejowanie posadzki powinno się powtarzać najlepiej raz w roku. Co zatem należy wziąć pod uwagę, aby lakier spełniał wymagania wytrzymałościowe pomieszczeń mieszkalnych, a przy okazji i oczekiwania estetyczne użytkowników? Na co zdecydować się w zależności od drewna, z jakiego wykonana jest posadzka?

FOT. V33

WODNY CZY ROZPUSZCZALNIKOWY?

Drewno nigdy nie wychodzi z mody. To samo dotyczy drewnianych posadzek. Ale na to, czy będą one przez lata użytkowania piękne i funkcjonalne, wpływ mają przede wszystkim zabezpieczające je lakiery. Jakie najlepiej stosować w obiektach mieszkalnych i jak prawidłowo wykonać ich aplikację? 58

Niezależnie od tego, z jakim rodzajem posadzki drewnianej przyjdzie parkieciarzowi pracować: litą deską, parkietem, deską parkietową, mozaiką, do zabezpieczenia ich posłużą dostępne na rynku lakiery, oleje lub woski. Dobieramy je biorąc pod uwagę gatunek drewna, stopień obciążenia nawierzchni oraz zakres stosowania. W przypadku lakierów i ich właściwości istotna jest użyta baza przy ich produkcji. Podstawowy podział lakierów wynika głównie z zastosowania w nich różnych rozpuszczalników. Mamy zatem lakiery wodne i rozpuszczalnikowe. Każdy z nich zawiera preparaty różniące się zawartymi w nich żywicami oraz liczbą składników, które należy połączyć przed aplikacją. Dlatego w każdej z wymienionych grup, wyróżniamy lakiery jedno- i dwuskładnikowe. Ogólna opinia na temat lakierów wodnych – w szczególności poliuretanowych i poliuretanowo-akrylowych

jednoskładnikowych – jest taka, że są one mniej wytrzymałe na uszkodzenia mechanicznie w porównaniu do lakierów rozpuszczalnikowych. Jednak wielu specjalistów podkreśla, że nie do końca jest to prawdą. Aby być pewnym jakości lakieru wodnego należy przede wszystkim wybierać produkty uznanych na rynku producentów. Kolejny warunek to precyzyjna aplikacja tego rodzaju lakieru. Należy zadbać zarówno o przycięcie wystających włosków drewna przed lakierowaniem, jak również przestrzegać zaleceń producenta co do temperatury pomieszczenia i podłogi podczas wysychania. Zbyt szybkie wiązanie lakieru powoduje, że ślady nakładania warstw stają się widoczne. Lakiery wodne są wydajne, efektowne i wytrzymałe. Oferowane są w różnych efektach połysku – od matowego do błyszczącego. Poza tym w najmniejszym stopniu zmieniają naturalny kolor drewna. Lakiery wodne wyróżniają się tym, że są prawie bezwonne i najmniej szkodliwe dla zdrowia (zawierają tylko 4–15% rozpuszczalnika). Ich cechą jest także stosunkowo szybkie wysychanie: od 1 godz. do 3 godz. (w temperaturze pokojowej). Tradycyjnie w ich składzie nie ma także agresywnego chemicznie formaldehydu. Dlatego polecane są one w szczególności do zastosowania na posadzkach w sypialniach, garderobach, pokojach na piętrze czy pokojach dziecięcych. Lakiery rozpuszczalnikowe poliuretanowe jedno- i dwuskładnikowe są najbardziej odporne na użytkowanie, ścieranie i zarysowania. Wyróżniają się dobrą przyczepnością, są wolne od szkodliwego formaldehydu i zawierają 50–60% rozpuszczalników. Ich użycie pogłębia naturalną barwę drewna. Czas schnięcia jednej warstwy jest długi i wynosi od 6 godz. do 10 godz. (w temperaturze pokojowej), ale dzięki temu posadzka drewniana uzyskuje lepsze parametry wytrzymałościowe. Całkowite utwardzenie uzyskuje się po 8–14 dniach. Lakiery rozpuszczalnikowe w obiektach mieszkalnych najlepiej sprawdzą się w pokojach dziennych,

FACHOWY WYKONAWCA | ZABEZPIECZENIE PARKIETU

Dostosować się do specyfiki miejsca Jacek Dziurdzia, technolog w firmie Bona Zapewne każdy z nas miał okazję poślizgnąć się na stopniu schodów. Może nawet spaść z nich. Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo, do pomalowania drewnianych stopni dobrze jest wybrać lakier zapewniający możliwie mały stopień poślizgu. Szczególnie kiedy wyobrazimy sobie, że dodatkowo schody są mokre. Antypoślizgowe właściwości powłoki lakierowej są w stanie w krytycznych sytuacjach zapewnić nam stabilny krok i uchronić przed wypadkiem lub urazem. Niektóre lakiery, szczególnie dające efekt otwartych porów, mogą, z powodu gromadzenia się zanieczyszczeń, być trudniejsze w utrzymaniu czystości niż lakiery tworzące powłokę jednolitą. A to w kontekście łatwości w pielęgnacji powierzchni lakierowanej może być problemem dla użytkowników. Ponadto, gromadzący się brud, nierzadko także piasek, może dodatkowo przyspieszać niszczenie powłoki, wyraźnie zmniejszając estetykę schodów. Jeżeli chodzi o kuchnię czy łazienkę, warto pamiętać, aby lakiery przeznaczone do malowania podłóg drewnianych ułożonych w tych pomieszczeniach klasyfikować po części według cech podobnych, jak w przypadku schodów. Jednakże teraz cecha odporności i trwałości przybierze wymiar odporności bardziej na czynniki chemiczne, jak wino, kawa, gorąca woda, alkohol, aniżeli na mechaniczne ścieranie. Również w tych obu pomieszczeniach, niezaprzeczalną rolę spełnić może antypoślizgowość, jako czynnik bezpieczeństwa (co znajduje wyraz w regulacjach sanitarnych i bhp dla kuchni w obiektach zbiorowego żywienia). Natomiast jeżeli chodzi o łatwość pielęgnacji, to przypadek kuchni jest szczególnie czytelny ze względu na mnogość zabrudzeń mogących mieć miejsce. Na przykład w postaci ciekłej – rozpryskujący się olej, woda gorąca i zimna, ocet, musztarda, inne przyprawy. Lub w postaci stałej, w postaci rozsypanej mąki, soli, ziaren roślinnych i innych materiałów. Wszystkie te środki mogą powodować, pomijając zagrożenia dla jakości powłoki i jej wyglądu, zagrożenie o charakterze biologicznym w postaci rozwoju bakterii, pleśni, grzybów.

holach oraz ciągach komunikacyjnych, np. schodach.

KWESTIA ESTETYKI To, jaki wygląd ostatecznie będzie miała lakierowana posadzka drewniana zależy przede wszystkim od zastosowanego lakieru. Wykorzystywane w nich żywice i rozpuszczalniki wpływają bowiem na zmianę wybarwienia i koloru drewna. Należy pamiętać zatem, że poliuretan stosowany w lakierach zmienia kolor drewna i wpływa na jego wyraźne przyciemnienie. Zachowanie jasnego koloru posadzki zapewnia zastosowanie odpowiedniego lakieru podkładowego. Nie pod wszystkie lakiery można go jednak stosować. Takim wyjątkiem są tu preparaty rozpuszczalnikowe alkidowo-uretanowe, pod które należy nakładać np. podkłady nitrocelulozowe. Na ostateczny efekt wizualny mają wpływ także technologia wykonania, jak i jakość wykonanych prac (cyklinowania i samego lakierowania). Rodzaj wybieranego lakieru zależy także od tego, jaki typ drewna będzie

nimi zabezpieczany. I tak do drewna drzew liściastych polecane są lakiery elastyczne, np. poliuretanowe, czy alkidowo-uretanowe, które nie pękają podczas pracy drewna. W przypadku posadzki z drewna drzew iglastych warto wybrać np. lakiery alkidowo-uretanowe. W pierwszej kolejności trzeba z nich jednak usunąć żywicę. Do drewna egzotycznego jak np. lapacho czy iroko, przeznaczone są lakiery do tzw. trudnych gatunków. Zanim jednak zaaplikujemy lakier, należy położyć specjalny podkład odcinający. W przypadku gatunków jak np. jatoba czy merbau, po położeniu podkładu neutralizującego olejki eteryczne, można zastosować dowolny lakier. Z kolei do parkietów wyprodukowanych z drewna tzw. intensywnie pracującego, jak np. buk, nie należy stosować lakierów wodnych. Konieczne jest również uprzednie zabezpieczenie posadzki podkładem, który nie pęka podczas pracy drewna.

PRAWIDŁOWE PRZYGOTOWANIE POSADZKI DREWNIANEJ I APLIKACJA LAKIERU Ernest Wesołowski, ekspert ds. lakierów parkietowych oraz Szef Zespołu Serwisu i Aplikacji Akademii Technik Malarskich Dekoral Professional (PPG Deco Polska) v Na użytkowanie i trwałość lakieru położonego na posadzce drewnianej wpływa prawidłowe jej przygotowanie. Jak zatem odpowiednio o nią zadbać przed lakierowaniem? Posadzki z drewna cechują się wyjątkową trwałością. Zależy ona jednak nie tylko od jakości i parametrów materiału, z którego zostały wykonane, czy od jakości połączenia ich z podłożem i ułożenia, lecz też od sposobu zabezpieczenia i użytkowania. W przypadku renowacji, przed lakierowaniem podłogi drewnianej, należy usunąć stare powłoki zabezpieczające poprzez szlifowanie do surowego drewna. Efektem powinno być usunięcie wszelkich nieczystości, starych powłok i przygotowanie parkietu do lakierowania. Zwykle realizuje się szlifowanie wyrównawcze, wygładzające i wykańczające. Dzięki temu możliwe jest otrzymanie równej i jednolitej powierzchni. Jeżeli w posadzkach występują szczeliny, przed końcowym szlifowaniem należy zaszpachlować ubytki za pomocą szpachli z dodatkiem pyłu drzewnego. Po pracach cykliniarskich, gdy wszystkie nieczystości opadną na powierzchnię, trzeba dokładnie oczyścić posadzkę z wszelkich zabrudzeń w postaci zalegającego kurzu i pyłu. Staranne odkurzanie (odkurzamy także listwy, parapety i grzejniki), przetarcie podłogi mopem oraz ściereczkami antystatycznymi pozwala pozbyć się luźnych drobin. Kolejnym krokiem – gwarantującym poprawność wykonania renowacji parkietu czy zabezpieczenia nowej posadzki – jest zapewnienie optymalnych warunków stosowania lakierów. v Jak należy przygotować pomieszczenie, w którym będzie odbywać się lakierowanie? Pomieszczenie przed lakierowaniem powinno być uszczelnione i zabezpieczone (zamykamy okna, drzwi, a wejścia zabezpieczamy, oklejając je folią) przed dostawaniem się do niego nieczystości. Szczególnie niekorzystne są przeciągi, które mogą nanosić drobne zabrudzenia z sąsiednich pomieszczeń. Należy także pamiętać o zapewnieniu optymalnych warunków do przeprowadzania prac lakierniczych: wilgotność między 40–65% i temperatura powietrza w granicach 15–25°C. Przed rozpoczęciem prac lakierniczych należy zadbać także o stan narzędzi. Do aplikacji należy używać przyrządów o odpowiednich parametrach oraz jakości. Wałek należy „wyczochrać” i dokładnie odwirować na wiertarce w celu usunięcia luźnych włókien runa lub pozostałości podeschniętego lakieru wynikających z niestarannego przechowywania go w rozpuszczalniku. Następnie można przejść do prac lakierniczych. v O czym warto wiedzieć, aby uniknąć błędów w aplikacji lakieru? Jak prawidłowo go przygotować? Lakierowanie polega na rozprowadzeniu lakieru z wałka na kolejne powtarzalne pola posadzki. Dzięki temu uzyskujemy jednakowy nakład lakieru na jednostkę powierzchni. Jeżeli jest to możliwe lakierowanie przeprowadzamy wzdłuż ułożonego wzoru podłogi lub wzdłuż kierunku promieni słonecznych wpadających do wnętrza przez największe okno. Należy pamiętać o dodatkowym lakierowaniu powierzchni wzdłuż listew – w ten sposób lakier zostanie rozprowadzony równomiernie na całej podłodze. Nakładamy 2–3 warstwy lakieru Domalux, pamiętając o zachowaniu między kolejnymi warstwami zalecanych przez producenta odstępów czasu na schnięcie i o sprzątaniu międzywarstwowym, którego celem jest uzyskanie idealnego efektu końcowego i podkreślenie walorów estetycznych drewna. Sposób nanoszenia lakieru, narzędzia zalecane do pracy oraz wydajność produktu zaznaczone są na opakowaniu lakieru oraz w jego karcie technicznej. Przedziały optymalnych nakładów lakieru zależą od narzędzi i sposobu nanoszenia produktów – lakier powinien być aplikowany swobodnie i z największą starannością. Uzyskane powłoki lakiernicze uzyskują pełną twardość i odporność po około 3–4 dniach od zakończenia malowania.

MARTA BOROWSKA

FACHOWY WYKONAWCA | ZABEZPIECZENIE PARKIETU

PRZEGLĄD LAKIERÓW DO ZABEZPIECZANIA POSADZEK DREWNIANYCH

Bona Mega

Domalux Szybkoschnący

producent: Bona charakterystyka: Bona Mega jest 1-komponentowym, 100% poliuretanowym lakierem na bazie wody modyfikowanym naturalnymi olejami roślinnymi. Jest przeznaczony do lakierowania podłóg drewnianych w obiektach mieszkalnych (w tym w kuchniach i łazienkach), jak i obiektach użyteczności publicznej o niezbyt dużym natężeniu ruchu. Cechuje się wysoką odpornością na ścieranie, ślady po obcasach, zarysowania i na chemikalia stosowane w gospodarstwie domowym. Jego zaletą jest także odporność na poślizg (zgodny z normą DIN 18032:2), bardzo niska emisja lotnych związków organicznych, co potwierdza sklasyfikowanie produktu jako EC1 oraz bezpieczeństwo użytkowania potwierdzone certyfikatem DIBt.

producent: Domalux charakterystyka: nowoczesny wodorozcieńczalny lakier poliuretanowo-akrylowy opracowany z wykorzystaniem nanotechnologii. Przeznaczony do lakierowania drewna wewnątrz pomieszczeń, a w szczególności parkietów, drewnianych podłóg, boazerii, mebli i innych elementów drewnianych nienarażonych na bezpośrednie działanie czynników atmosferycznych. Tworzy dekoracyjne powłoki odporne na ścieranie, uszkodzenia mechaniczne i czynniki chemiczne, takie jak: woda, alkohol, roztwory środków myjących oraz światło. Zastosowana nanotechnologia zapewnia wyższą odporność mechaniczną i trwałość powłoki lakierowej oraz dłuższy czas użytkowania. Polecany do stosowania w szpitalach, żłobkach, przedszkolach, szkołach i pomieszczeniach mieszkalnych.

Lobadur 2K Invisible Protect

Aqua Nanolack NT 100

producent: Loba-Wakol Polska charakterystyka: Środek najnowszej generacji na bazie wodnej do zabezpieczania powierzchni parkietu i podłóg drewnianych. Na szczególnie duże obciążenia. Zostaje zachowana optyka naturalnego wyglądu oraz odczucie surowego drewna. Prawie niewidoczna warstwa dzięki zastosowaniu wysokiej jakości surowców jest przez cały czas nadzwyczaj odporna na zadrapania. Doskonała odporność na chemikalia i wytrzymałość na ścieranie.

producent: Murexin charakterystyka: Dwuskładnikowy, wodny lakier poliuretanowy do lakierowania parkietów i innych rodzajów posadzek drewnianych. Opracowany w oparciu o Nanotechnologię. Dzięki wyjątkowo małym cząstkom żywic użytych w surowcach posiada wiele zalet niespotykanych dotychczas wśród wodnych lakierów do parkietów. Odporny na żółknięcie. Posiada ekstremalnie wysoką odporność na zarysowanie i ścieranie, doskonałą odporność chemiczną oraz elastyczność powłoki, będąc przy tym wyjątkowo łatwy w utrzymaniu czystości. Szczególnie polecany do silnie użytkowanych powierzchni. Może być stosowany na ogrzewaniu podłogowym. Dostępny w odmianie z połyskiem lub satynowo matowej (sidenmatt).

SOLAK PUR PARKIET 2K

Lakier Renowacyjny Do Parkietów

producent: Sopur charakterystyka: Lakier tworzy powłokę o doskonałej twardości, elastyczności i ścieralności. Produkt posiada wysoką odporność na działanie wody, alkoholi oraz środków czystości, polakierowana powierzchnia jest jedwabista w dotyku. Charakteryzuje się krótkim czasem schnięcia, łatwością aplikacji oraz dobrą rozlewnością. Lakier dostępny jest w stopniach połysku: półmat, połysk, wysoki połysk. Uzupełnieniem oferty lakierów do podłóg jest lakier nitrocelulozowy Solak Kapon, który polecany jest do gruntowania w celu zabezpieczenia drewna przed ciemnieniem.

producent: V33 charakterystyka: Dzięki specjalnemu Lakierowi Renowacyjnemu Do Parkietów nie jest już konieczne usuwanie starej powłoki. Odnawiając podłogę wystarczy teraz jedynie delikatnie zmatowić powierzchnię. Specjalna technologia Direct Protect pozwala nałożyć akrylowy lakier bezpośrednio na odnawiany obszar. Jako jedyny na rynku lakier, preparat nadaje się również do zniszczonych laminowanych paneli. Lakier V33 sprawdza się na podłogach wykonanych z gatunków drewna europejskiego i egzotycznego. Produkt jest bezbarwny ale posiada trzy typy dające efekt matowy, satynowy lub wysokiego połysku. Lakier Renowacyjny Do Parkietów V33 daje trwałą powierzchnię, która odporna jest na uderzenia, plamy i ścieranie. Swoją pełną wartość użytkową uzyskuje po dwóch tygodniach od aplikacji, dlatego przez ten czas warto zachować ostrożność w eksploatacji podłogi.

FACHOWY WYKONAWCA | MONTAŻ OKŁADZIN CERAMICZNYCH

Funkcjonalność okładziny ceramicznej zależy bezpośrednio nie tylko od jakości zastosowanych płytek ceramicznych i kompetencji układającego je glazurnika. Niemały wpływ na końcowy efekt właściwy dobór kleju do okładzin ceramicznych.

Klej na pierwszym planie

Właściwy dobór kleju wpływa na końcowy efekt prac glazurniczych i zwiększa trwałość powstałej okładziny. Fot. Kreisel

Wybór właściwego kleju ma szczególne znaczenie przy montażu okładzin ceramicznych na podłożach tzw. trudnych (takich jak np. stara glazura), albo też nietypowych – podlegających dużym obciążeniom (we wnętrzach o dużym ruchu) czy niszczącemu działaniu wody (jak łazienka czy baseny). Nie bez znaczenia przy doborze właściwego kleju jest również rozmiar układanej okładziny ceramicznej. Prawidłowy dobór kleju bywa więc sztuką, której tajniki warto poznać. Złe decyzje na tym polu mogą bowiem skutkować np. odspajaniem się płytek.

RYNKOWY URODZAJ Oferta klejów do płytek dostępna na rynku jest naprawdę obfita. Każdy z producentów chemii budowlanej proponuje przynajmniej kilka wariantów produktów tego typu. Czasem więc wydawać by się mogło, że to bogactwo wyboru zamiast ułatwiać, może utrudniać wykonawcy pracę. Jednak wyselekcjonowanie odpowiedniego kleju, dostosowanego do specyfiki danej realizacji, nie jest tak trudnym zadaniem, na jakie z pozoru może wyglądać.

Generalnie kleje do płytek ceramicznych można podzielić na trzy główne rodzaje. Wśród nich są wodoszczelne kleje na bazie żywic reakcyjnych – oznaczane symbolem „R”. Są przeznaczone do zastosowania na powierzchniach metalowych i poliestrowych, wykładzinach PVC oraz na starych płytkach ceramicznych. W składzie tego typu klejów znajdują się syntetyczne żywice, mineralne wypełniacze i dodatki organiczne. Kolejny rodzaj to gotowe do użycia kleje dyspersyjne (czyli takie, które stanowią płynną mieszankę składników) – oznaczone literą „D”. One również są przeznaczone do zastosowania na powierzchniach pokrytych już glazurą, a także na płytach drewnopochodnych oraz g-k. Najpopularniejsze i najczęściej wykorzystywane są jednak kleje oznaczone literą „C”. Są to klejowe zaprawy cementowe, które przed użyciem miesza się z wodą. Ich głównym składnikiem jest spoiwo cementowe oraz kruszywo, które wspólnie stanowią o 90% masy zaprawy. O szczególnych właściwościach klejowych zapraw cementowych decydują pozostałe składniki – metyloceluloza, proszek dyspersyjny, włókna, dodatki hydrofobowe oraz przyspieszacze wiązania

TYPY NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANYCH ZAPRAW KLEJOWYCH DO PŁYTEK C1 – klej podstawowy normalnie wiążący C2 – klej o podwyższonych parametrach C2 S1 – klej o podwyższonych parametrach, elastyczny C2 S2 – klej o podwyższonych parametrach, wysokoelastyczny

Praktiker radzi – wybieramy klej Piotr Walaszczyk, ekspert Praktiker Polska Wykańczając lub remontując łazienkę oprócz wyboru glazury, mebli lub dodatków, należy również zwrócić uwagę na wybór odpowiedniej zaprawy do przyklejenia płytek, jak również na jej jakość. Jeżeli mamy ogrzewanie połogowe lub kupujemy płytki dużego formatu lub też na ścianie mamy płyty gipsowe, polecamy zastosowanie kleju Adesilex P9 włoskiej firmy Mapei, która nadaje się m.in. do klejenia na zewnątrz i wewnątrz budynków płytek ceramicznych i mozaiki ceramicznej, niewrażliwego na wilgoć kamienia naturalnego na podłogach, ścianach i sufitach oraz na podłożach tradycyjnych. Jeżeli nie posiadamy ogrzewania podłogowego, a zakupiliśmy płytki gresowe, możemy użyć zaprawy Kerabond T. Jest to klej szczególnie polecany do mocowania płytek gresowych i klinkierowych wewnątrz pomieszczeń o maksymalnym formacie 900 cm2. Jeżeli mamy tradycyjne nieodkształcalne podłoża, takie jak tynki cementowe i cementowo-wapienne, posadzki cementowe, tynki gipsowe jednowarstwowe lub ściany z bloczków, najlepiej zastosować zaprawę Mapeklej Extra, którą możemy przykleić m.in. mozaiki ceramiczne i płytki ceramiczne średniego formatu na zewnątrz i wewnątrz budynków. Musimy jednak pamiętać, że materiał, do którego będziemy stosować tę zaprawę musi być mocny, stabilny, suchy i czysty.

FACHOWY WYKONAWCA | MONTAŻ OKŁADZIN CERAMICZNYCH

W zależności od podłoża Jarosław Pacierz, menadżer produktu w firmie Alpol Dobierając klej do podłoża trzeba zwrócić uwagę na kilka elementów. Jeśli mamy zamiar ułożyć okładziny jedynie na powierzchni poziomej dobrym rozwiązaniem jest wybór kleju upłynnionego, który ze względu na swoje własności zapewnia prawie całkowite wypełnienie przestrzeni pomiędzy płytką a podłożem. Ogranicza to tym samym ryzyko powstania późniejszych uszkodzeń płytki wynikających z jej niepełnego podparcia lub odspojeń mrozowych czy termicznych. Jeśli potrzebujemy kleju uniwersalnego, który będzie przeznaczony również do przyklejania płytek na ścianach, warto wybrać klej o ograniczonym spływie (T), który zapobiega osuwaniu się płytek, a tym samym ułatwia przyklejanie na powierzchniach pionowych. Do podłoży standartowych (betony, nieogrzewane podkłady cementowe, tynki cementowe i cementowo-wapienne, mury z cegieł i pustaków ceramicznych, silikatu, gazobetonu) można stosować kleje cementowe normalnie wiążące klasy C1. W przypadku podłóg ogrzewanych ze względu na powstające naprężenia termiczne konieczne jest stosowanie klejów co najmniej uelastycznionych klasy C1 (jeśli producent dopuszcza taki klej do tego celu) lub elastycznych o podwyższonych parametrach przyczepności klasy C2. W przypadku podłoży trudnych np. tarasów i balkonów (bardzo duże obciążenia termiczne), basenów (obciążenia parciem wody) zaleca się tzw. kleje elastyczne lub wysokoelastyczne klasy C2 o odkształceniu poprzecznym klasy S1 lub S2. Takie same kleje należy stosować w przypadku podłoży specjalnych np. płyt OSB, starych płytek, warstw zbrojących w systemach ociepleń, podłoży obciążonych intensywnym ruchem. Są to jednak ogólne zasady. Aby nie popełnić błędu przed zakupem kleju trzeba zapoznać się z informacjami technicznymi producenta (kartami technicznymi, opisem na opakowaniu), które oprócz parametrów technicznych zawierają dane o rodzajach podłoży, na które dany klej może być stosowny i odpowiednim ich przygotowaniu.

Na ścianach sprawdzą się zaprawy klejowe sygnowane literą „T” – o zmniejszonym spływie. Fot. Alpol

i twardnienia. Dobór tych dodatków i ich odpowiedniej ilości ma wpływ na np. wydłużony czas otwarty pracy zapraw klejowych, ich wysoką elastyczność czy zdolność do szybkiego twardnienia.

DO ZADAŃ SPECJALNYCH Aby wskazać te dodatkowe, szczególne właściwości i specjalną przydatność, oprócz trzech wyżej wymienionych, podstawowych rodzajów klejów do płytek, producenci wyróżniają również klasy klejów. Podstawowym parametrem

określanym przez klasy jest przyczepność czyli siła klejenia. I tak zaprawy klejowe oznaczone dodatkowo cyfrą 1 (czyli oznakowane symbolem C1) będą wykazywały przyczepność standardową, która wynosi co najmniej 0,5 N/mm2. Natomiast wyższą przyczepność, wynoszącą co najmniej 1 N/mm2, będą miały zaprawy klejowe oznakowane cyfrą 2 (czyli C2). Typ kleju C1 sprawdzi się na standardowych podłożach budowlanych, czyli tynkach i wylewkach. Natomiast drugi typ – C2 – znajdzie zastosowanie na

W łazienkach można stosować podstawowe kleje typu C1T lub C1TE. Fot. Bolix

Okładziny z kamienia czy szklanej mozaiki Ireneusz Stachowicz, specjalista ds. produktu firmy Bolix Sam proces klejenia okładzin powinien przebiegać z uwzględnieniem podstawowych zasad montażowych. Należy więc zadbać o przygotowanie podłoża, które finalnie powinno być: pozbawione spękań, nośne, równe, suche, oczyszczone z powłok antyadhezyjnych (kurz, tłuszcz, pyły i bitumy) oraz wolne od agresji biologicznej czy chemicznej. Elementy o słabej przyczepności (odspojone tynki i powłoki malarskie) muszą zostać usunięte, a nierówności i ubytki wyrównane zaprawą wyrównawczo-murarską. Do tego, powierzchnie chłonne należy zagruntować preparatem gruntującym. W przypadku gładkich płaszczyzn betonowych, wskazane jest zmatowienie ich grubym papierem ściernym, odpylenie, a następnie zagruntowanie preparatem. Aplikacja zaprawy klejowej odbywa się przy użyciu pacy zębatej (wym. zębów pacy dobrać odpowiednio do wielkości płytek). Zaprawa powinna pokrywać minimum 80% powierzchni wewnętrznej płytki. Przy pracach na zewnątrz budynku lub w miejscach narażonych na silne obciążenia, stopień krycia wzrasta nawet do 100%. Okładzinę dociska się do podłoża, by następnie, delikatnymi ruchami, ustalić jej ostateczne położenie. Dla osiągnięcia optymalnego efektu, należy sprawdzić w specyfikacji wybranego produktu, najważniejsze wskazania wykonawcze czy zalecania co do zastosowania. Wśród nich znajdą się m.in.: czas na dokonanie korekty położenia, optymalna oraz maksymalna grubość warstwy klejowej czy średnie zużycie zaprawy. Każdy produkt posiada bowiem unikatowe właściwości, które w zestawieniu z uniwersalnymi, sprawdzonymi regułami, decydują o powodzeniu całej aplikacji.

podłożach trudniejszych, np. płytach OSB, starych okładzinach ceramicznych i innych podłożach o mniejszej nasiąkliwości lub pokrytymi warstwami starych klejów. Oprócz przyczepności, innym ważnym parametrem zaprawy klejowej jest odkształcalność – podatność utwardzonego kleju na deformację pod wpływem działania naprężeń między płytką ceramiczną a powierzchnią układania, bez uszkodzenia powierzchni zainstalowania, czyli jednym słowem elastyczność kleju. Producenci stopień odkształcalności

oznaczają za pomocą symboli „S1” lub „S2”. Pierwszy z nich odnosi się do zapraw klejowych o standardowej odkształcalności, mieszczącej się w przedziale: 2,5–5 mm, drugi określa kleje szczególnie podatne na deformację, o wysokiej odkształcalności – od 5 mm wzwyż. Kleje te zdadzą egzamin na podłożach narażonych na niekorzystne czynniki termiczne czy mechaniczne. Można ich używać do mocowania okładzin na balkonach, tarasach, elewacjach, kominkach, ogrzewaniu podłogowym i ściennym,

FACHOWY WYKONAWCA | MONTAŻ OKŁADZIN CERAMICZNYCH

Zasady prawidłowej aplikacji Cezary Zych, specjalista ds. szkoleń i marketingu w firmie KLEIB Dobór zaprawy klejowej do okładzin ceramicznych determinuje kilka czynników: rodzaj i sposób przygotowania podłoża. Rodzaj i parametry kleju. Dobór odpowiednich płytek. Ze względu na zastosowanie rozróżniamy kleje przeznaczone do wnętrz, do stosowania na zewnątrz i do wnętrz, jak i uniwersalne (ścienne i podłogowe), podłogowe, elastyczne, na podłoża typowe, do trudnych i podłoży krytycznych, szybkowiążące, o wydłużonym czasie otwartym pracy, o ograniczonym spływie itp. Odpowiednio dobrany klej ma zapewnić mocne i trwałe, ale też i stabilne połączenie płytki z podłożem przez cały czas eksploatacji. Dopiero po wyborze zaprawy klejącej o odpowiednich właściwościach wykonawca może przejść do kolejnego etapu jakim jest klejenie okładzin ceramicznych. I w tym wypadku należy wykonywać te prace zgodnie ze sztuką glazurniczą, biorąc pod uwagę wiele ważnych czynników. Przy klejeniu płytek, które maja zwiększoną powierzchnię tzn. o wymiarach 33x33 cm lub formaty 30x60 cm, czy 40x40 cm itp. Należy uwzględnić zarówno rodzaj podłoża, jak i typ kleju. Niebagatelny wpływ na efekt końcowy i jakość pracy mają dobór płytek i rodzaj spoiny. Przy klejeniu powierzchni pionowych ścian zaleca się stosować kleje o podwyższonych parametrach technicznych i obniżonym spływie (typ C2 TE i C2 TE S1). Ze względu na wielkość płytek czas wiązania zaprawy jest dłuższy zasadne może być zastosowanie klejów szybkowiążących (typ C2 FT S1). Przy zastosowaniu cienkiej spoiny lub przy klejeniu okładziny stycznie (bez spoiny) coraz częściej stosowane są tzw. kleje upłynnione. Bez względu na rodzaj podłoża i rodzaj płytek stosować należy się do zaleceń producenta i korzystać z usług doświadczonych wykonawców.

czy też stropach drewnianych, płytach g-k, elastycznych hydroizolacjach z folii. Inne ważne parametry zapraw klejowych to: szybkość wiązania – kleje szybkowiążące oznaczone są literą „F”, zmniejszony spływ (istotny przy klejeniu płytek na ścianie) sygnowany literą „T” oraz wydłużony czas otwarty, oznaczony literą „E”, umożliwiający korygowanie położonych płytek.

OPAKOWANIE DO LEKTURY Na opakowaniu kleju producenci umieszczają również informację o innych ważnych parametrach klejów, m.in. o ich mrozoodporności, czyli odporności na długotrwały wpływ cyklicznie zmieniających się ujemnych i dodatnich temperatur oraz zachowaniu odpowiedniej wytrzymałości w takich warunkach. Podobnym parametrem jest wodoodporność – świadcząca, że dany klej nie niszczeje pod wpływem kontaktu z wodą. Kolejna właściwość, o której można znaleźć informację na opakowaniu kleju to samorozpływność, czyli zdolność do wypełnienia całej przestrzeni pod płytką, bez ryzyka powstawania pustek powietrznych czy gromadzenia się wody. Cecha ta jest szczególnie użyteczna

w przypadku płytek wielkoformatowych – wyklucza możliwość pękania na skutek uderzenia lub nacisku. Właściwy dobór kleju do okładzin ceramicznych może mieć fundamentalny wpływ na ich trwałość. Nieprawidłowo zastosowany klej (np. klej wewnętrzny użyty na zewnątrz, niedostosowany do wielkości przyklejanych płytek, rodzaju podłoża, warunków pracy) może prowadzić do powstania błędów wykonawczych, takich jak np. odspojenia okładzin (od powierzchni kleju, lub płytek z klejem od powierzchni podłoża), pęknięć czy odprysków szkliwa. Dlatego też doboru należy dokonywać uwzględniając wiele czynników charakterystycznych dla danej inwestycji. A wybór właściwego kleju może nie być tak trudny jak to się może początkowo wydawać. Wystarczy dobrze czytać etykiety na opakowaniu lub zapoznać się z kartami technicznymi klejów. Zawarte są tam instrukcje dotyczące sposobu przygotowania zaprawy klejowej i metod jej nakładania, ale też wszystkie istotne informacje określające do jakiego rodzaju płytek przeznaczony jest klej, na jakie podłoże, a także oznaczenia specyficznych właściwości zaprawy klejowej.

Aplikacja zaprawy klejowej odbywa się przy użyciu pacy zębatej. Fot. Baumit Na ogrzewanie podłogowe nadają się kleje o większej elastyczności. Fot. Baumit

Montaż płytek wielkoformatowych Katarzyna Budzyńska-Kubiaczyk, młodszy kierownik Grupy Produktowej Ceramika, Atlas Wymiary (60x40 cm, czy 60x60 cm) i ciężar płytek wielkoformatowych oraz wysoki poziom bezwładności przy przyklejaniu sprawiają, że ich montaż jest trudniejszy. Prace z płytkami wielkoformatowymi wymagają m.in. większej ostrożności i dokładności. Wyraźnie wskazane jest stosowanie specjalnych uchwytów – przyssawek, oraz bardzo dokładne przygotowanie podłoża – w tym precyzyjne wyrównanie go. W tym wypadku zalecamy użycie szybkosprawnej zaprawy wyrównującej np. Atlas ZW 330, a nie kleju. Różne grubości zaprawy między płytką a podłożem w przypadku płytek wielkoformatowych mogą powodować nierównomierny skurcz kleju podczas wiązania, a tym samym dodatkowe naprężenia. Wielkoformatowe płytki nie powinny być montowane bezfugowo, zwłaszcza na podłożach, które będą eksploatowane w wymagających warunkach, tj. będą podlegać mechanicznym i termicznym naprężeniom, np. na zewnątrz budynków, w ciągach komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu, przy ogrzewaniu podłogowym i ściennym. Do montażu płytek wielkoformatowych na powierzchniach poziomych zalecamy stosowanie odkształcalnych, upłynnionych, cementowych zapraw klejących. Redyspergowalne żywice proszkowe w ich składzie zapewniają wysoką dwustronną przyczepność – do podłoża i okładziny. Polimerowe środki upłynniające ułatwiają zaś po pierwsze rozprowadzanie zaprawy, a po drugie całkowite wypełnienie klejem przestrzeni między płytką a podłogą czy ścianą. Dodatkową zaletą tego rodzaju zapraw jest możliwość regulacji wody w zaprawie, co znacznie ułatwia np. montaż okładzin na powierzchniach z niewielkim spadkiem, oraz stosowania większej grubości warstwy od 4 mm nawet do 20 mm (jak w przypadku Atlas Plus Mega). Grubsza warstwa w większym stopniu zespala płytkę na całej powierzchni – do jej rozprowadzenia polecamy użycie pacy z zębami półokrągłymi.

ANNA RADUCHA-ROMANOWICZ

FACHOWY WYKONAWCA | MONTAŻ OKŁADZIN CERAMICZNYCH

PRZEGLĄD ZAPRAW KLEJOWYCH DO OKŁADZIN CERAMICZNYCH

mira 3310 unifix (biały) C2TE S1

Atlas Plus – klej odkształcalny S1 (2–10 mm)

producent: Mira charakterystyka: niskopylący, cienkowarstwowy, elastyczny wodo i mrozoodporny klej do układania płytek ceramicznych, klinkierowych, gresu, kamienia naturalnego na podłożach z betonu (wiek minimalnie 3 miesiące), na ogrzewanie podłogowe, tynk, beton lekki, płyty gipsowo-kartonowe, i inne; zalecany do stosowania na izolację mira 4400 multicoat. klasa: C2TE S1 cena netto: –

producent: Atlas charakterystyka: Klej do przyklejania płytek małego, średniego i dużego formatu (40x60 cm, 60x60 cm) na zewnątrz i wewnątrz budynków, o średniej nasiąkliwości, ceramicznych (glazura, terakota, klinkier, gres, mozaika), cementowych i kamiennych. Polecany do montażu okładzin narażonych na wyjątkowo trudne warunki użytkowania i trudne oraz wymagające podłoża: na płyty OSB i g-k, stare płytki, tarasy, balkony, elewacje, ogrzewanie podłogowe i ścienne. Charakteryzuje się ograniczonym pyleniem, wysoką elastycznością i wydłużonym czasem otwartym. Grubość warstwy: 2–10 mm. Obniżony spływ kleju (dzięki właściwej konsystencji i grubości warstwy) pozwala na montaż okładzin od góry ściany i uniknięcie tym samym przyklejania docinanych płytek na jej eksponowanej powierzchni. klasa: C2 E S1 cena netto: ok. 53 zł/25 kg

Baumit FlexMarmor

Bolix P

producent: Baumit charakterystyka: Biała, modyfikowana polimerami, wysokoelastyczna zaprawa klejowa do każdego rodzaju płytek klinkierowych, ceramicznych, z kamienia naturalnego i sztucznego (np. marmuru, granitu, mozaiki szklanej) i innych okładzin. Wodo- i mrozoodporna, o wydłużonym czasie otwartym i zredukowanym spływie płytek z powierzchni pionowych. Do stosowania wewnątrz i na zewnątrz budynków, w tym w miejscach eksponowanych na wodę i mróz oraz podlegających odkształceniom (tarasy, balkony, elewacje – także do klejenia płytek w systemach ociepleń ETICS). Odporna na działanie obciążeń termicznych (np. ogrzewanie podłogowe). Przeznaczona również do układania płytek na istniejące płytki ceramiczne. Biały kolor masy nie powoduje przebarwień nawet na jasnych płytkach z kamienia naturalnego. Grubość warstwy 2–10 mm. klasa: C2 TE S1 cena netto: 62 zł/25 kg

producent: Bolix charakterystyka: Służy do cienkowarstwowego przyklejania płytek ceramicznych i okładzin kamiennych (na powierzchniach ściennych i podłogowych) na zewnątrz oraz wewnątrz budynków, w tym również w pomieszczeniach narażonych na czasowe zawilgocenie (np. w kuchniach, łazienkach). Szczególnie polecany do klejenia dużych, ciężkich płyt z gresu, klinkieru i okładzin kamiennych (z wyłączeniem marmuru). Stosowany jest na podłożach nieodkształcalnych z cegły, betonu oraz na powierzchni tynków cementowych i cementowo-wapiennych. Klej, ze względu na jego dużą wytrzymałość, z powodzeniem można wykorzystywać w miejscach obciążanych, np. w garażach, warsztatach oraz na posadzkach przemysłowych. klasa: C2 T cena netto: 45,75 zł/25 kg

Expert 4

Sopro No. 1

producent: Kreisel charakterystyka: Wysokoodkształcalny klej do płytek – produkt oparty o najwyższe osiągnięcia technologiczne, odporny na naprężenia termiczne, przyczepny o długim czasie schnięcia otwartego. Doskonale nadaje się na: stare okładziny ceramiczne, lamperie olejne, lastryko, płyty wiórowe i OSB. Dzięki białemu kolorowi nie przebarwia marmuru, granitu itp. Doskonałe rozwiązanie do mozaiki i płytek wielkoformatowych. Idealny na tarasy, balkony, baseny, sauny oraz na ogrzewanie podłogowe. klasa: C2 TE S2 cena netto: 92,60 zł/25 kg

producent: Sopro charakterystyka: Wysokoelastyczna zaprawa klejowa cementowa, modyfikowana tworzywami sztucznymi. Wyróżnia się szybkim czasem utwardzenia wynoszącym 24 godz. Przeznaczona jest do mocowania i układania płytek ceramicznych, kamionkowych i z gresu, mozaiki, niewrażliwych na przebarwienia kamieni naturalnych oraz płyt betonowych. Sprawdza się w pomieszczeniach mieszkalnych i użyteczności publicznej, wilgotnych i mokrych, ciągach komunikacyjnych, na balkonach i tarasach. Zużycie wynosi 1,1 kg/m2. klasa: C2 TE S1 cena netto: ok. 69 zł/25 kg

FACHOWY WYKONAWCA | MONTAŻ OKŁADZIN CERAMICZNYCH

HYDROIZOLACJA POMIESZCZEŃ MOKRYCH Brak odpowiedniej hydroizolacji w pomieszczeniach mokrych: łazienki, łaźnie, pomieszczenia SPA itp. prowadzi do zawilgocenia przegród budowlanych, wskutek czego dochodzi w nich do rozwoju pleśni i bakterii. Obniżeniu ulegają parametry izolacyjne przegrody, dochodzi do degradacji i zniszczenia przegród zbudowanych z materiałów nieodpornych na zawilgocenie (drewno, płyty gipsowo-kartonowe itp.), następuje częściowe wyczerpanie nośności stropów, jak również występuje niebezpieczeństwo „zalania” pomieszczeń poniżej.

MIRA jest producentem oferującym właściwe i skuteczne rozwiązania dotyczące konstrukcji membran wodoszczelnych pomieszczeń mokrych. Produkty wprowadzane są na rynek polski w oparciu o deklarację właściwości użytkowych zgodnych z Europejską Aprobatą Techniczną wydaną na podstawie wytycznych ETAG 022„Zestawy wodoszczelnych pokryć ścian i podłóg pomieszczeń mokrych”.

WYMAGANIA ETAG Wytyczne ETAG 022 podchodzą do tematu zabezpieczenia pomieszczeń mokrych w sposób bardzo innowacyjny. ETAG 022 traktuje wszystkie produkty wchodzące w skład zestawu (systemu) jako całość i nakazuje testowanie ich jako złożoną próbę funkcji. Testy wymagane przez ETAG 022 zostały dobrane na podstawie założenia, że pomieszczenia mokre mają pełnić swoją funkcję dla standardowej eksploatacji przez co najmniej 25 lat. Rozwiązania mira (zgodne z ETAG 022) gwarantują najwyższą pewność

i bezpieczeństwo oparte na najbardziej rygorystycznych metodach testów i bieżącej, zewnętrznej kontroli produkcji.

TRZY RODZAJE KONSTRUKCJI MIRA w zależności od rodzaju materiału, z którego zbudowane są przegrody pomieszczenia mokrego i stopnia ochrony jaki chcemy osiągnąć zaleca jedną z trzech rodzajów konstrukcji: • Konstrukcja podstawowa – „Konstrukcja PL1”. Podstawowym elementem tej konstrukcji jest gęstopłynna membrana wodoszczelna mira 4400 multicoat. Jest ona zalecana do stosowania na: podłoża niewrażliwe na wilgoć (np: tynk, szpachle cementowe, beton, beton lekki, cegła) na podłogach i ścianach w całym pomieszczeniu mokrym, oraz na wrażliwe na wilgoć podłoże ścian (płyty drewniane, drewnopochodne, gipsowo-kartonowe, wapienno-silikatowe itp.) w strefie wilgotnej. • Konstrukcja o zwiększonym oporze dyfuzyjnym – „Konstrukcja

PL2”. Podstawowymi elementami tej konstrukcji są: masa mira 4410 vapourstop zatrzymująca dyfuzję i mira 4400 multicoat – gęstopłynna membrana wodoszczelna. Jest ona zalecana do stosowania na: podłoża wrażliwe na wilgoć (płyty drewniane, drewnopochodne, gipsowo-kartonowe, wapienno-silikatowe itp.) na podłogach i ścianach w strefie mokrej oraz ściany pomieszczenia mokrego przylegające do pomieszczenia zimnego, oraz będące ścianami zewnętrznymi budynku. • Konstrukcja specjalna – „Konstrukcja PL3”. Podstawowymi elementami tej konstrukcji są: wodo- i paroszczelna mata mira 4500 vapourmat oraz mira 4400 multicoat – gęstopłynna membrana wodoszczelna. Jest to konstrukcja specjalna przeznaczona do stosowania:

w pomieszczeniach mokrych szczególnie intensywnie eksploatowanych, narażonych na długotrwałe działanie wody i pary wodnej, na podłoża, gdzie stawiane są szczególnie wysokie wymagania bezpieczeństwa konstrukcji.

ELEMENTY UZUPEŁNIAJĄCE Bardzo ważnymi elementami uzupełniającymi każdej konstrukcji są odpowiednie taśmy do naroży, przejść podłoga/ściana, łączeń płyt i elementów, a także kołnierze do przejść rurowych i odpływów, gdyż jak wynika z testów – staranne zaizolowanie wskazanych powyżej miejsc newralgicznych ma decydujący wpływ na zachowanie szczelności konstrukcji i długoletnią bezawaryjną eksploatację pomieszczenia mokrego. JACEK SOBOSZEK

FACHOWY WYKONAWCA | POMIAR WILGOTNOŚCI

Zbyt duża wilgoć obecna w jednym miejscu może też uszkodzić posadzkę drewnianą przez tzw. wybrzuszenie drewnianych deszczułek. Ostatecznie długotrwałe działanie wody doprowadzi do odspojenia się i oderwania drewnianych elementów posadzki wraz z podkładem. Fot. ParPo

Zmierzyć się z wilgocią Sprawdzenie poziomu wilgotności podkładu powinno być jedną z pierwszych i najważniejszych czynności wykonywaną nie tylko przez parkieciarzy, ale też i posadzkarzy, a nawet i glazurników. Jednak uzyskanie dokładnego, i co ważniejsze wiarygodnego pomiaru podłoża zależy nie tylko od użycia odpowiednich urządzeń pomiarowych, ale także doświadczenia wykonawców. Długotrwały kontakt drewna z wilgocią nieuchronnie doprowadzi do pęcznienia, a nawet jego deformacji. Jaki wpływ wywiera wilgoć na ułożony np. parkiet w salonie? W pierwszej fazie zaobserwujemy podniesienie się bocznych krawędzi deszczułek. Kolejnym, niepokojącym symptomem działania wilgoci na posadzkę drewnianą jest tzw. łódkowanie, czyli podniesienie bocznych krawędzi przy jednoczesnej, wklęsłej deformacji elementów posadzki. Zbyt duża wilgoć obecna w jednym miejscu może też uszkodzić posadzkę drewnianą przez tzw. wybrzuszenie drewnianych deszczułek. Ostatecznie długotrwałe działanie wody doprowadzi do odspojenia się i oderwania drewnianych elementów posadzki wraz z podkładem. Nadmierne gromadzenie się wilgoci prowadzi też do odspojenia płytek ceramicznych i gresowych np. pod ogrzewaniem podłogowym lub przy połączeniu podkładu podłogowego ze

ścianą. Problem wilgoci zatacza coraz szersze kręgi i dotyka nie tylko branże parkieciarską. Zmierzyć się z nim muszą także glazurnicy i instalatorzy. Ci ostatni, ze względu na pracę z mniej chłonnymi materiałami budowalnymi, wykorzystują zupełnie inne, mniej precyzyjne urządzenia pomiarowe.

WILGOĆ NA PODKŁADZIE Wilgoć zawsze jest obecna w podkładzie, niezależnie od tego, jak jest on „suchy”. Podczas wiązania składników podkładu, część wody zarobowej nie wiąże się z mieszanką cementową. Ta niezwiązana chemicznie woda nazywana jest wilgocią resztkową będzie migrować na powierzchnię podkładu, jeżeli tylko zaistnieją ku temu odpowiednie warunki (niska wilgotność i wysoka temperatura). Nagromadzona wilgoć, poprzez górną warstwę podkładu, będzie tak długo odparowywała, aż osiągnięty zostanie stan wilgoci równoważnej podłoża

z wilgotnością równoważną posadzki drewnianej. Wilgoć będzie szukała ujścia i zacznie wnikać w dolne warstwy drewnianej posadzki. Drewno, nie zmieniając swych kształtów, jest w stanie przyjąć zawartość wilgoci nie przekraczającą 10–11% swojej objętości (przy temperaturze 20°C i około 60% rH). Rozpoczęcie migracji wilgoci zależy więc od wielu zmiennych, których parkieciarz nie jest w stanie do końca przewidzieć. Dlatego też w pierwszej kolejności powinien on ustalić poziom wilgotności równoważnej podkładu, przy temperaturze 20°C i około 60% rH wilgotności względnej otoczenia. To jest jego punkt odniesienia. Przekroczony, doprowadzi do migracji wilgoci resztkowej, zawartej w głębi podkładu, bezpośrednio do posadzki drewnianej. Jak parkieciarz ma go ustalić, aby określić czy wilgoć zawarta w podkładzie nie uszkodzi drewna? W dużej mierze dokładność pomiaru zależy nie tylko od użytego urządzenia pomiarowego, ale

też i typu podkładu, na którym będzie układana drewniana posadzka.

PRECYZYJNY POMIAR Do samego określenia, czy dany podkład jest suchy lub mokry nie potrzeba więc specjalistycznych przyrządów pomiarowych. Posadzkarz, glazurnik, czy parkieciarz może samodzielnie przeprowadzić wstępny pomiar. Mogą go wykonać, metodą foliową, czy ustawiając do góry dnem szklankę a na denku lód w woreczku plastikowym. Wszelkie pojawienie się wilgoci na powierzchni podkładu np. pod folią lub pod denkiem to wyraźny sygnał, że problem istnieje. Jednak, gdy szczególnie parkieciarz chce dokładniej określić procentową zawartość wody w „suchym” podkładzie to sytuacja zaczyna się nieco komplikować. Musi sięgnąć po odpowiedni przyrząd pomiarowy, czyli higrometr. Na rynku dostępne są różne przyrządy do mierzenia wilgoci. Parkieciarz ma do

FACHOWY WYKONAWCA | POMIAR WILGOTNOŚCI

wyboru wspomnianą wagę suszarkową, higrometr CM (metoda chemiczno-karbidowa) oraz przyrządy elektryczne (dokonujące pomiaru metodą pojemnościową). Dwa pierwsze wymagają pobrania próbki z podkładu do przeprowadzenia badania. W praktyce nie możemy powtórzyć pomiaru w miejscu, w którym pobraliśmy próbkę i tym samym sprawdzić, czy nie popełniliśmy błędu przy wykonywaniu pomiaru. Parkieciarz może jeszcze przeprowadzać pomiary wilgotnościowe przy użyciu higrometrów elektronicznych rezystancyjnych, badających poziom oporu w podkładzie, który zmienia się w zależności od stopnia jego zawilgocenia. Niestety odczyty z takiego pomiaru nie są precyzyjne z powodu bardzo zróżnicowanej struktury materiału, zawierającego zanieczyszczenia, rozkładu jego zasolenia i obecności zbrojenia. W większości przypadków metodę tę należy traktować jako wstępny i pomocniczy etap przy pomiarze wilgotności, służącą jedynie do poszukiwania miejsc w podkładzie, wyróżniających się największym poziomem wilgoci. Jaki przyrząd pomiarowy się sprawdzi? Po pierwsze, jego odczyty nie mogą być zakłócone przez zbrojenie i rury metalowe, które powinny być położone na głębokości 3 cm. Przyrząd taki powinien też mieć zaprogramowane wilgotności równoważne różnych jastrychów wykorzystywanych

Niepewne metody pomiaru wilgoci metodą niszczącą Jarosław Kurnikowski, mistrz posadzkarstwa, mistrz parkieciarstwa, rzeczoznawca, właściciel firmy ParPo W roku 2014 na zlecenie TKB (Technische Kommision Bauklebstoffe/Techniczna Komisja Klejów Budowlanych) prof. Reinhard Trettin z Uniwersytetu Siegen informował, że przeprowadzone obszerne badania przebiegu schnięcia podkładów mineralnych, nie można było doprowadzić do końcowego rezultatu, ponieważ nikt nie wie do jakiego poziomu nowoczesne jastrychy z CEM II będą wysychać na budowach, w różnych warunkach klimatycznych i przy różnych recepturach tzn. stosunku w/c, wielkości kruszywa ich ilości i dodatków. Od kilku lat skład ich mieszanek jest tak zróżnicowany, że po związaniu podkłady cechuje niejednorodna struktura. Co ważniejsze mieszanki zawierają różnorodne dodatki, plastyfikatory, przyśpieszacze schnięcia, które wpływają nie tylko na czas schnięcia podkładu, ale i na zawartość wilgoci resztkowej w podłożu przy 20°C i 55%rH. W praktyce uniemożliwia to ustalenie jednolitego poziomu wilgotności równoważnej dla dostępnych podkładów na budowach. Tak długo, jak długo nikt nie będzie wiedział, jaka jest bezpieczna „wilgotność resztkowa” i ile to jest wody w masie jastrychu przy 65%, 75%, 80%, 85%, czy 90% wilgoci, nie ma sensu wykonanie pomiaru wilgoci resztkowej w otworze jastrychu i określić tą metodą „bezpiecznej” ilości wilgoci w podkładzie. Metoda pomiaru wilgoci w otworze jastrychu, podobnie jak metoda CM jest niszcząca i wymaga czasochłonnego pomiaru wilgoci resztkowej w wielu miejscach, bez gwarancji na „bezpieczny” dla okładziny podłogowej pomiar. Niektórzy niemieccy „eksperci” zalecają ostatnio równoległy do pomiaru metodą CM, pomiar wilgoci resztkowej polegający na pobraniu próbki jastrychu, szczelnym jej zapakowaniu w woreczku foliowym wraz z wilgotnościomierzem. Odczyt na wilgotnościomierzu wilgoci zawartej w pobranej próbce może nastąpić dopiero po minimum 24 godz. Jednak nie da się tych dwóch pomiarów porównać. Jedno jest w tym wszystkim pewne, że przybywa dziur w jastrychu i coraz bardziej wiedza parkieciarzy jest poddawana w wątpliwość. W przypadku wątpliwości łatwiej jest winę skierować na parkieciarza/posadzkarza. Pomiar metodą CM nie jest w stanie określić momentu, w którym podkład podłogowy dojrzał do ułożenia na nim posadzki podłogowej! Również ta metoda nie jest tą, która da pewność parkieciarzowi/posadzkarzowi, że jastrych jest „bezpiecznie suchy”. Również metoda suszarkowo-wagowa laboratoryjna, najdokładniejsza, nie jest w stanie określić bezpiecznej dla okładziny podłogowej ilości wilgoci resztkowej w badanym podłożu. Metoda ta podaje dokładną jej ilość w % do masy badanej, ale nie określi jej przydatności do układania podłogi lub jej nie układania. Przy pomiarach niszczących wilgoci resztkowej w podkładach podłogowych z każdym uderzeniem przecinaka ulatuje wilgoć w postaci pary wodnej do otoczenia. Zanim uzbiera się 20, czy 50 g masy podkładu do pomiaru należy wykuć około 100–150 g podkładu, często jednak więcej ponieważ należy wydostać próbkę do pomiaru z samego dołu w przypadku parkieciarstwa. Tak jest z metodą CM i tak jest z wagowo-suszarkową. Metoda pomiaru wilgoci w otworze po wierceniu wymaga bardzo długiego czasu pomiaru ze względu na proces stabilizowania się klimatu wewnątrz po wierceniu. Pomiar CM nie może być i nie jest prawnie „uznaną regułą nowoczesnej techniki”. Prawnicy w Niemczech podważają metodę CM jako tzw. sprawdzoną naukowo i praktycznie. Metoda CM została w ostatnich latach naukowo sprawdzona i niestety w wyniku udowodnionych błędnych pomiarów potwierdzono, iż nie może być „uznaną regułą techniki”. Nie odpowiada także dzisiejszemu „stanowi techniki”. Utrzymywanie 2,0 CM% jako maksymalnej dopuszczalnej granicy „wilgoci resztkowej” powoduje, że parkieciarze/ posadzkarze są wprowadzeni w błąd i podkłady „mokre” traktują jako „suche”! Taki stan odzwierciedla także moja praktyka rzeczoznawcy, tym bardziej, że wielu producentów parkietów i desek obniżają ich wilgotność.

na budowie i wykonanych zgodnie z recepturą gwarantującą odpowiednią jego wytrzymałość. Ponadto musi on uwzględniać w pomiarach typ cementu i jego wilgotność równoważną dla 20°C i 55% rH. Parkieciarz powinien też przy zakupie zwrócić uwagę czy może samodzielnie skalibrować higrometr. Uchroni go to przed koniecznością wysyłania przyrządu pomiarowego do serwisu.

POWRACAJĄCY PROBLEM

Problem wilgoci zatacza coraz szersze kręgi i dotyka nie tylko branże parkieciarską. Zmierzyć się z nim muszą także posadzkarze, glazurnicy i instalatorzy. Fot. Testo

Co ma zrobić parkieciarz, posadzkarz czy nawet glazurnik jeżeli potwierdzi się obecność nadmiaru wilgoci w podkładzie? W pierwszej kolejności powinien zlokalizować jej miejsce. Następnie należy określić przyczynę i częstotliwość pojawiania się wilgoci. Może się okazać, że źródłem nadmiaru wilgoci wcale nie jest źle wysezonowany podkład. Problem może tkwić głębiej,

pod podkładem i cyklicznie pojawiać się np. wraz z nadejściem sezonu grzewczego. Jedną z głównych przyczyn tego problemu może być nieprawidłowe wykonanie izolacji cieplnej lub przerwa w ciągłości warstwy folii paroizolacyjnej, a umiejscowionych bezpośrednio pod podkładem betonowym. Jeżeli wykonawca układał posadzkę drewnianą lub ceramiczną na podłodze położonej bezpośrednio na gruncie lub pod nieogrzewaną piwnicą i ma do czynienia z uszkodzeniem izolacji to wilgoć może pojawić się praktycznie w każdym miejscu. Problem powracającej wilgoci może wystąpić się także w przypadku podłóg położonych nad pomieszczeniami mieszkalnymi. Przyczyną jest przerwanie warstwy izolacyjnej na połączeniu podłoga-ściana. Nadmiar wilgoci pojawia się wtedy w charakterystycznych miejscach – na obrzeżach

FACHOWY WYKONAWCA | POMIAR WILGOTNOŚCI

Metoda pojemnościowa

O FOT. PARP

Polega na pomiarze pojemności elektrycznej kondensatora z próbkami podkładu. W trakcie pomiaru wytwarza się pole elektryczne o wysokiej częstotliwości, które mierzy pojemność zależną od przenikalności elektrycznej podkładu. Urządzenie rejestruje zmiany jakie zachodzą w obwodzie o wysokiej częstotliwości. Zabudowane metale, czy woda w rurach ogrzewania podłogowego, nie mają wpływu na wynik pomiaru, o ile są one fachowo zabudowane. Poprzez specyficzną dla danego materiału budowlanego kalibrację, pomiar wilgotności (wynik) wyświetlany jest jako masa %, czyli analogicznie jak w wago-suszarce, w temperaturze 42°C. Pomiar ten sprawdzi się we wstępnym diagnozowaniu nadmiaru wilgoci w podkładzie, szczególnie przy wykonaniu prac glazurniczych, ewentualnie w pracach parkieciarskich. Źródło: Parpo

ułożonej posadzki i w kątach pomieszczenia. Co zrobić kiedy problem wilgoci pojawia się po jakimś czasie, uszkadzając ułożoną wcześniej okładzinie? Normalnie, wezwany rzeczoznawca, w zlokalizowanym miejscu zlecał zerwanie posadzki i skucie podkładu do warstw

Najprecyzyjniejsza metoda pomiaru wilgoci wykonywana w laboratoriach. Polega ona na wykuciu próbki materiału i określeniu jej wagi przed i po wysuszeniu. Różnica ciężaru pozwala na precyzyjne zmierzenie zawartości wilgoci w badanym materiale. Wadą tej metody jest czasochłonny i kosztowny pomiar. Ponadto pomiar jest inwazyjny, czyli wymaga pobrania próbki. Sprawdza się szczególnie w pracach parkieciarskich i posadzkarskich.

Pomiar termowizyjny

Metoda CM

Potrzeba wykonywania zdjęć termowizyjnych o zwiększonych dokładnościach z wysoką rozdzielczością, daje szanse na szerokie wykorzystanie kamer termowizyjnych jako urządzeń wielofunkcyjnych w budownictwie. Pomiar termowizyjny daje też możliwość bezinwazyjnego, szybkiego wykrycia miejsc, w których kumuluje się wilgoć lub „ucieka” ciepło. Nowa generacja kamer zapewnia wyższą czułość termiczna (do 100 mK), wbudowany aparat cyfrowy i zakres pomiarowy sięgający do 280°C. W połączeniu z szerokokątnym obiektywem 34°x26° kamera pozwala na szybkie i precyzyjne wykrycie mostków cieplnych i kumulacji wilgoci na połączeniu podłoga-ściana, przegrzań instalacji elektrycznych, jak też wycieków z instalacji ogrzewania podłogowych. Jest też narzędziem stosowanych przy diagnostyce w węzłach ciepłowniczych, lokalizacji położeń rurociągów sieciowych, a nawet ocenie stanu instalacji elektrycznych. Źródło: Testo

Mniej precyzyjna metoda, umożliwiająca pomiar wilgoci resztkowej. Metoda ta nie sprawdza się w przypadku pomiaru wilgotności podkładów wykonanych z nowej generacji cementów (CEM II) oraz zawierających dodatki wiążące chemicznie z wodą zarobową. Polega na inwazyjnym pobraniu próbki, którą umieszcza się w pojemniku zaopatrzonym w manometr i fiolkę, zawierającą karbid. Wstrząśnięcie rozbija fiolkę, a woda zawarta w materiale wchodzi w reakcję z karbidem tworząc acetylen. Jego wytworzenie powoduje wzrost ciśnienia w pojemniku. Wielkość ciśnienia zależy od ilości wody (wilgoci) zawartej w próbce.

izolacji termicznej i paroizolującej, tak aby potwierdzić, że to nie parkieciarz, a ekipa budowlana popełniła błędy wykonawcze, prowadzące do uszkodzenia np. parkietu. Teraz parkieciarze, posadzkarze, glazurnicy, a nawet instalatorzy i rzeczoznawcy coraz częściej sięgają po

FOT. JANSER

FOT. TESTO

FOT. PARPO

Metoda wagowo-suszarkowa

kamery termowizyjne (zarówno przed, jak i po ułożeniu posadzki drewnianej). Można nimi szybko i bezinwazyjnie wykryć, czy przyczyną kumulującej się wilgoci jest uszkodzona: izolacja cieplna i paroizolacja, przewód instalacji grzewczej, czy też niewysezonowany podkład.

Co nie znaczy, że takie zdiagnozowanie problemu ułatwi naprawę błędu wykonawczego. I tak trzeba będzie skuwać podkład, aby dostać się do uszkodzonej izolacji. Z tą różnicą, że ten obowiązek nie spadnie na parkieciarza bądź glazurnika. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

Zapraszamy Państwa do dystrybucji magazynu Fachowy Wykonawca w salonach i hurtowniach. Dzięki temu zyskacie Państwo: • publikację danych teleadresowych oddziałów firmy wraz z logo w ogólnopolskim magazynie, • umieszczenie danych firmy na portalu branżowym: www.fachowywykonawca.pl w zakładce „Salony Budowlane”, • możliwość poszerzenia i uatrakcyjnienia własnej oferty o specjalistyczną prasę branżową, • regularny przegląd informacji rynkowych z branży, • pokrycie kosztów wysyłki przez wydawnictwo. Szczegółowe informacje i zamówienia: Maciej Zarachowicz, kolportaż mzarachowicz@publikator.com.pl

woj. dolnośląskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Spokojna 8, 59-220 Legnica tel. 76 854 01 69 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kilińskiego 13 58-200 Dzierżoniów tel. 726 511 111 3W Dystrybucja Budowlana ul. Avicenny 14, 54-611 Wrocław tel. 71 334 63 00 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Opolska 140, 52-014 Wrocław tel. 726 396 000 3W Dystrybucja Budowlana ul. Armii Krajowej 1A 58-302 Wałbrzych tel. 74 886 70 80 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Braniborska 58/68 53-680 Wrocław tel. 71 359 31 10 www.dekoral.com.pl

PRAKTIKER Wrocław ul. Krakowska 63/69 50-424 Wrocław tel. 71 370 98 10 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Wrocław ul. Karmelkowa 29 paw. 6 52-437 Wrocław tel. 71 364 55 98 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Wrocław ul. Międzyleska 5 52-514 Wrocław tel. 71 342 52 43 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Jelenia Góra ul. Wrocławska 70 58-506 Jelenia Góra tel. 75 752 20 49 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Legnica ul. Poznańska 29G 59-220 Legnica tel. 76 862 08 35 SIG Sp. z o.o. Oddział Dzierżoniów ul. Ciepłownicza 2A 58-200 Dzierżoniów tel. 74 831 99 99 www.sig.pl

woj. kujawsko-pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mazowiecka 76/80 87-100 Toruń tel. 56 669 58 08 www.3wdb.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Wyścigowa 7 85-740 Bydgoszcz tel. 52 360 42 80 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Jagiellońska 94A 85-027 Bydgoszcz tel. 52 341 51 50 www.blu.com.pl

Centrum Dekoral Professional ul. Polna 125, 87-100 Toruń tel. 56 655 82 47 www.dekoral.com.pl

Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Salon Techniczny w Bydgoszczy ul. Fordońska 21 85-085 Bydgoszcz tel. 52 370 15 30 www.pgn.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Grudziądz ul. Waryńskiego 84 86-300 Grudziądz tel. 56 462 29 97 SIG Sp. z o.o. Oddział Toruń ul. Waryńskiego 19 87-100 Toruń tel. 56 653 99 50 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Inowrocław ul. Marcinkowskiego 127 88-100 Inowrocław tel. 52 352 73 39 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Włocławek ul. Rolna 3 87-816 Włocławek tel./fax 54 412 14 12 www.sig.pl

PRAKTIKER Lublin ul. Mełgiewska 2c 20-209 Lublin tel. 81 749 47 20/21 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Biłgoraj ul. Cicha 1, 23-400 Biłgoraj tel. 84 686 17 08 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Lublin ul. Chemiczna 13A 20-329 Lublin tel. 81 441 00 80 www.sig.pl

woj. lubelskie:

SIG Sp. z o.o. Oddział Zamość ul. Zagłoby 1, 22-400 Zamość tel. 84 538 94 07 www.sig.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Metalurgiczna 9B 20-234 Lublin tel. 81 458 38 10 www.3wdb.pl

P.H.M.B. STALMET Sp. z o.o. ul. Energetyków 18 20-468 Lublin tel. 81 744 59 91 www.stalmet.lublin.pl

woj. lubuskie: P. P. H. PIEC-MAT-BUD Sp. z o.o. ul. Fabryczna 6a 85-741 Bydgoszcz tel. 52 324 92 10 www.piec-mat-bud.com.pl

PRAKTIKER Grudziądz ul. Konarskiego 47 86-311 Grudziądz tel. 56 451 47 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Bydgoszcz Izolacje Techniczne ul. Przemysłowa 8 84-758 Bydgoszcz tel. 52 348 97 68 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Bydgoszcz ul. Skośna 13 85-418 Bydgoszcz tel. 52 349 63 55

BENMAR Biała Podlaska Market nr 3 ul. Sidorska 102 21-500 Biała Podlaska tel. 83 344 75 75 www.benmar.com.pl

Salon BLU 21-500 Biała Podlaska ul. Sidorska 2e tel. 83 311 11 44 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Turystyczna 32 20-207 Lublin tel. 81 534 80 25 www.blu.com.pl PHU MM-BUD Materiały i Usługi Budowlane Al. Kraśnicka 148A 20-718 Lublin www.bud-mm.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Zimna 1 65-707 Zielona Góra tel. 68 324 34 71 www.3wdb.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Zielona Góra Al. Zjednoczenia 102 65-120 Zielona Góra tel. 68 452 89 66 www.sig.pl

woj. łódźkie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Podmiejska 23, 93-165 Łódź tel. 42 680 90 11 www.3wdb.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

3W Dystrybucja Budowlana ul. Św. Teresy 91 A, Łódź tel. 42 653 99 66 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Żelazna 7 97-300 Piotrków Trybunalski tel. 44 732 10 03 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Tuwima 95 90-031 Łódź tel. 42 676 72 25 www.blu.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Brukowa 26 91-341 Łódź tel. 42 611 64 33 www.hadex.com.pl

PRAKTIKER Łódź I ul. Wieniawskiego 1/3 93-564 Łódź tel. 42 689 77 00 www.praktiker.pl PRAKTIKER Łódź II ul. Brzezińska 27/29 92-103 Łódź tel. 42 665 87 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Łódź ul. Puszkina 78 92-516 Łódź tel. 42 649 12 65 www.sig.pl

woj. małopolskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Płk. Dąbka 10 30-382 Kraków tel. 12 650 32 10 www.3wdb.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Kolbego 19 32-610 Oświęcim tel. 33 843 27 88 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kolejowa 5 34-424 Szaflary tel. 18 275 47 94 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Giełdowa 26 33-100 Tarnów tel. 14 629 30 55 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Kochanowskiego 43 33-100 Tarnów tel. 14 626 35 12 www.blu.com.pl Salon BLU 33-300 Nowy Sącz ul. Zielona 45 tel. 18 449 00 68 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Brzeska 68 32-700 Bochnia tel. 14 611 12 67 www.blu.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Zakopiańska 274 30-435 Kraków tel. 12 655 99 33 www.hadex.com.pl

PRAKTIKER Kraków Al. Pokoju 67 31-564 Kraków tel. 12 683 97 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Kraków ul. Radzikowskiego 5 31-305 Kraków tel. 12 636 55 16 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Kraków Izolacje Techniczne ul. Obrońców Modlina 9 30-833 Kraków tel. 12 650 23 70 www.sig.pl

Platforma Materiały Budowlane Al. Jerozolimskie 204 02-486 Warszawa tel. 22 578 85 00 www.platforma.co.pl

woj. mazowieckie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mokra 2 26-600 Radom tel. 48 383 06 65 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Okólna 43C 05-270 Marki tel. 22 771 40 22 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Waflowa 1 02-971 Powsin tel. 22 648 82 75 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Staniewicka 10 03-310 Warszawa tel. 22 335 14 00 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Szyszkowa 7 02-285 Warszawa tel. 22 868 10 70 www.dekoral.com.pl

Minox ul. Echa Leśne 58 03-257 Warszawa tel. 22 614 43 55 www.minox.pl Minox ul. Płochocińska 118 03-044 Warszawa tel. 22 614 33 33 www.minox.pl

Platforma Materiały Budowlane ul. Puławska 617/621 a 02-885 Warszawa tel. 22 318 09 00 www.platforma.co.pl Platforma Materiały Budowlane ul. Odrowąża 7 03-310 Warszawa tel. 22 335 13 00 www.platforma.co.pl

PRAKTIKER Warszawa Janki Pl. Szwedzki 4, 05-090 Warszawa tel. 22 735 77 00 www.praktiker.pl PRAKTIKER Warszawa Marki ul. Radzymińska 303 05-091 Warszawa tel. 22 761 53 00 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa Izolacje Techniczne ul. Środkowa 27 B Michałowice – Opacz Kolonia tel. 22 631 96 97 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa ul. Przyokopowa 5/7 01-208 Warszawa tel. 22 631 17 97 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Marki ul. M. Ciurlionisa 3 05-260 Marki tel. 22 761 96 54 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Piaseczno ul. Puławska 38/40 05-500 Piaseczno tel. 22 737 15 10 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Siedlce ul. Magazynowa 14 08-119 Siedlce tel. 25 633 06 33 www.sig.pl woj. opolskie:

Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Radom ul. Chorzowska 1A 26-600 Radom

PRAKTIKER Opole ul. Dębowa 1, 46-023 Zawada tel. 77 459 17 20 www.praktiker.pl

Salon BLU ul. Brzeska 134, 08-110 Siedlce tel. 22 755 32 72 www.blu.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Opole ul. J. Cygana 5, 45-131 Opole tel. 77 402 13 60 www.sig.pl

Salon BLU ul. Polna 40, 06-500 Mława Tel. 23 655 33 82 www.blu.com.pl

woj. podkarpackie:

Salon BLU Ul. Wiśniowa 3/5/7/9 05-200 Wołomin (wjazd od ul. 1 Maja) Tel. 22 760 02 06 www.blu.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa ul. Środkowa 27 B Michałowice – Opacz Kolonia tel. 22 631 96 97 fax 22 631 96 98 www.sig.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Langiewicza 33 35-021 Rzeszów tel. 726 96 00 00 www.3wdb.pl

Salon BLU 39-300 Mielec, ul. Padykuły 1 tel. 17 250 60 33 www.blu.com.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

Centrum Dekoral Professional ul. Paderewskiego 37 35-328 Rzeszów tel. 883 315 942 www.decoral.com.pl

PRAKTIKER Rzeszów ul. Podkarpacka 4 35-082 Rzeszów tel. 17 866 07 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Rzeszów ul. Przemysłowa 11 35-105 Rzeszów tel. 17 859 07 41 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Przemyśl ul. Jasińskiego 49 37-700 Przemyśl tel. 16 678 78 96 www.sig.pl

woj. podlaskie:

Salon BLU ul. Składowa 12 15-339 Białystok tel. 85 745 04 58 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Piłsudskiego 82 18-400 Łomża tel. 86 473 50 33 www.blu.com.pl

BENMAR Białystok Market nr 2 ul. 27 Lipca 26, 15-182 Białystok tel. 85 675 06 24 www.benmar.com.pl BENMAR Białystok Market nr 1 ul. Ks. J. Popiełuszki 117 15-657 Białystok tel. 85 663 79 31 www.benmar.com.pl BENMAR Łapy Market nr 4 ul. Żwirki i Wigury 25 18-100 Łapy tel. 85 814 19 45 www.benmar.com.pl

BPW Craft Barszczewski Lech ul. Plac 11 Listopada 15 16-050 Michałowo tel. 85 718 99 28

Podlaskie Centrum Narzędziowe ul. Grodzieńska 16 16-010 Wasilków tel. 85 719 40 86 www.jrtech.com.pl Salon sprzedaży ul. Berlinga 14b 15-814, Białystok tel. 85 664 32 83 www.jrtech.com.pl

Majster 1 ul. Bema 11 15-369 Białystok tel. 85 742 79 75 www.majster.pl Majster 2 ul. Kraszewskiego 30 15-025 Białystok tel. 85 732 72 32 www.majster.pl Majster 3 ul. Ciołkowskiego 24 15-264 Białystok tel. 85 743 21 28 www.majster.pl Majster 5 ul. Handlowa 6B 15-399 Białystok tel. 85 742 22 77 www.majster.pl

Market Budowlany Michałowo ul. Plac 11 Listopada 15 16-050 Michałowo tel. 85 718 96 65

SIG Sp. z o.o. Oddział Białystok Izolacje Techniczne ul. Marczukowska 2A 15-724 Białystok tel. 85 874 94 71 www.sig.pl

woj. pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mostek 2/8, 80-759 Gdańsk tel. 58 326 24 70 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Północna 10, 81-029 Gdynia tel. 58 660 55 00 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Grunwaldzka 9 82-500 Kwidzyn tel. 55 247 68 03 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Hallera 16 83-200 Starogard Gdański tel. 58 562 07 03 www.blu.com.pl

PRAKTIKER Gdańsk ul. Kołobrzeska 26 80-394 Gdańsk tel. 58 511 57 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Gdynia ul. Hutnicza 53, 81-061 Gdynia tel. 58 662 40 77 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Gdańsk ul. Magnacka 4 seg. B 80-180 Kowale k. Gdańska tel. 58 305 23 07

woj. śląskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Wapienicka 8 43-382 Bielsko-Biała tel. 33 811 90 50 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Piekarska 74 43-300 Bielsko-Biała tel. 33 816 26 20 www.3wdb.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Katowicka 15 41-400 Mysłowice tel. 32 750 48 49 www.3wdb.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Kard. St. Wyszyńskiego 59 41-947 Piekary Śląskie tel. 32 288 64 62 www.hadex.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Pionierów 31 41-711 Ruda Śląska tel. 32 240 23 93 www.3wdb.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Ks. Damrota 181a 43-100 Tychy tel. 32 327 00 08 www.hadex.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Bukowa 13 41-700 Ruda Śląska tel. 726 05 00 00 www.3wdb.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Słowackiego 40 43-410 Zebrzydowice tel. 32 469 11 11 www.hadex.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. 11-go Listopada 2/4 42-400 Zawiercie tel. 32 67 38 500 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Jagiellońska 29/37 42-200 Częstochowa tel. 34 370 94 22 www.dekoral.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Warszawska 319 43-155 Bieruń tel. 32 216 27 54 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Dojazdowa 1 44-100 Gliwice tel. 32 300 62 73 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Łąkowa 2 44-268 Jastrzębie-Zdrój Borynia tel. 32 793 70 40 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Gen. H. Le Ronda 72 40-302 Katowice tel. 32 256 69 92 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Dębowiecka 28 43-430 Ochaby Małe tel. 33 853 57 24 www.hadex.com.pl

Platforma Materiały Budowlane ul. Handlowa 9 41-368 Czeladź tel. 32 368 16 00 www.platforma.co.pl

PRAKTIKER Bytom ul. Strzelców Bytomskich 96 41-914 Bytom tel. 32 283 67 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Czeladź ul. Będzińska 80, 41-250 Czeladź tel. 32 296 67 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Częstochowa ul. Kisielewskiego 8/16 42-200 Częstochowa tel. 34 373 07 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Zabrze ul. R. Szkubacza 1, 41-800 Zabrze tel. 32 373 77 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Rybnik ul. Żorska 16, 44-203 Rybnik tel. 32 439 57 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Katowice ul. Górnośląska 57 40-51 Katowice tel. 32 603 37 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Katowice ul. Strzelców Bytomskich 28F 40-308 Katowice tel. 32 259 82 21 www.sig.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

SIG Sp. z o.o. Oddział Bielsko Biała ul. Czerwona 18 43-300 Bielsko Biała tel. 33 499 89 88 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Częstochowa ul. Filomatów 28 42-200 Częstochowa tel. 34 376 15 75 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Gliwice ul. Pszczyńska 306, 44-100 Gliwice tel. 32 330 60 90 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Katowice Izolacje techniczne ul. Krakowska 87 40-391 Katowice tel. 32 775 91 20 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Ruda Śląska ul. Zabrzańska 5 41-708 Ruda Śląska tel. 32 203 66 25 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Rybnik ul. Jankowicka 9, 44-201 Rybnik tel. 32 422 27 20 www.sig.pl

Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Ostrowiec Św. ul. Iłżecka 67 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

SIG Sp. z o.o. Oddział Kielce ul. 1-go Maja 191 25-655 Kielce tel. 41 345 53 94 www.sig.pl

SALON SPAWALNICZO-NARZĘDZIOWO-TECHNICZNY FHU „SPAW-TECH” Krystyna Gałęzowska Kostomłoty Drugie ul. Kielecka 20 26-085 Miedziana Góra tel. 41 303 21 25 www.spaw-tech.pl

P.H.H.D.I.P „MAT-BUD” Mirosław Kocia ul. 3 maja 74 26-110 Skarżysko Kamienna

woj. warmińsko-mazurskie:

woj. świętokrzyskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Batalionów Chłopskich 71 25-671 Kielce tel. 41 300 21 90 www.3wdb.pl

PRAKTIKER Kielce ul. Radomska 8, 25-323 Kielce tel. 41 364 81 20 www.praktiker.pl

Profab Sp. z o.o. Market Domi ul. Kilińskiego 32 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Opatów ul. Sienkiewicza 12 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

3W Dystrybucja Budowlana ul. Berylowa 6 Gronowo Górne 82-300 Elbląg tel. 55 235 90 01 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Jagiełły 1a 11-500 Giżycko tel. 87 429 95 43 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Wyszyńskiego 45a 14-200 Iława tel. 89 679 72 37 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Lubelska 25 10-408 Olsztyn tel. 89 538 72 12 www.blu.com.pl

woj. wielkopolskie: BENMAR Pisz Market nr 5 ul. Olsztyńska 3 12-200 Pisz tel. 87 424 08 16 www.benmar.com.pl

PPHU Marek Pietraszewski ul. Armii Krajowej 3 19-400 Olecko Market Budowlany Majster ul. Aleje Lipowe 1B 19-400 Olecko

MAJSTER 4 ul. Wyszyńskiego 11A 10-457 Olsztyn tel. 89 534 41 44 www.majster.pl

Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Sklep Firmowy w Ostródzie ul. Hurtowa 6 14-100 Ostróda tel. 89 642 97 36 www.pgn.com.pl Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Salon Techniczny w Olsztynie ul. Lubelska 29 10-406 Olsztyn tel. 89 539 05 39 www.pgn.com.pl

PRAKTIKER Olsztyn Al. Gen. Sikorskiego 2b 10-088 Olsztyn tel. 89 538 00 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Olsztyn ul. Lubelska 36 10-408 Olsztyn tel. 89 533 55 29 www.sig.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Orcholska 42, 62-200 Gniezno tel. 61 426 64 13 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Wrocławska 192/204 62-800 Kalisz tel. 62 766 46 01 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kleczewska 41 62-510 Konin tel. 63 242 62 84 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Fabryczna 17, 64-100 Leszno tel. 65 529 91 51 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kamiennogórska 22 60-170 Poznań tel. 61 961 57 30 www.3wdb.pl

PRAKTIKER Piła ul. 500-Lecia Piły 5 64-920 Piła tel. 67 210 77 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Poznań I ul. Szwajcarska 14 61-285 Poznań tel. 61 873 07 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Poznań II Al. Solidarności 47 61-696 Poznań tel. 61 828 77 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Leszno Al. Konstytucji 3 Maja 12 64-100 Leszno tel. 65 526 37 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Suchy Las Izolacje techniczne ul. Obornicka 170 62-002 Suchy Las tel. 61 667 33 46 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Poznań ul. Obornicka 263 60-650 Poznań tel. 61 842 58 27 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Piła ul. Kossaka 101 64-920 Piła tel. 67 212 47 96 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Konin ul. Zakładowa 5 62-510 Konin tel. 63 246 71 46 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Ostrów Wlkp. ul. Ostrów Rejtana 58 63-400 Ostrów Wlkp. tel. 62 735 91 67 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Poznań ul. Obornicka 263 60-650 Poznań tel. 61 667 38 21 www.sig.pl

woj. zachodnio-pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Hangarowa 10 70-767 Szczecin tel. 91 469 32 33 www.3wdb.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Szczecin Warzymice 45 72-005 Przecław tel. 91 810 92 70 www.sig.pl