Fachowy Wykonawca 4/2017 by Publikator Sp. z o.o.

WWW.FACHOWYWYKONAWCA.PL

FACHOWY WYKONAWCA NR 4/2017

ISSN 2081-3449 / EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

TEMAT NUMERU

Materiały i technologie związane z izolacją – od fundamentu, aż po sam dach

TERMOIZOLACJA

Opisujemy technologie, materiały i systemy przeznaczone do termoizolacji ścian

DACHY SKOŚNE

Podpowiadamy jak prawidłowo docieplić dachy skośne

SUCHY 48 JASTRYCH NA KERAMZYCIE Skuteczny i szybki sposób na remont podłogi

www.najlepszedomy.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SPIS TREŚCI

magazyn branżowy nr 4/2017 Adres redakcji: 15-425 Białystok ul. Cieszyńska 3A tel. (85) 65 39 000 fax (85) 65 39 856 www.fachowywykonawca.pl redakcja@fachowywykonawca.pl Redaktor naczelna: Justyna Łotowska Redaktor prowadzący: Wojciech Napora Redakcja: Katarzyna Masłowska, Beata Michalik, Radosław Zieniewicz DTP: Studio Graficzne Publikator

Wydawca: Publikator Sp. z o.o. 15-425 Białystok, ul. Cieszyńska 3A tel. (85) 65 39 000 fax (85) 65 39 856 www.publikator.com.pl poczta@publikator.com.pl

:LDGRPRĂFL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1RZRĂFL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 .RPIRUWRZD FLV]D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 8ZDJD QD KDïDV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3DV\ZQD RFKURQD SU]HG RJQLHP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 &LHSïR F]WHUHFK ĂFLDQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 6XFKR L FLHSïR QDG JïRZÈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 'REUD L]RODFMD ķSRG VNRVHPĵ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Prezes: Wojciech Kuśpik Dyrektor Finansowy: Agnieszka Masiewicz Dyrektor Wydawniczy: Justyna Łotowska Dyrektor Studia Graficznego: Bohdan Majewski Reklama: Zastępca Dyrektora Handlowego: Alicja Klimowicz (aklimowicz@publikator.com.pl) Dyrektor Działu Promocji: Agnieszka Jakubczyk agnieszka.jakubczyk@ptwp.pl tel. (32) 20 91 303 Kolportaż i prenumerata: salonprasowy@publikator.com.pl www.salonprasowy.pl tel. (85) 67 85 367

6NXWHF]QH ķGRFLHSOHQLH QD RFLHSOHQLHĵ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 *UXQWRZQD L]RODFMD IXQGDPHQWX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 3RZVWU]\PDÊ ZRGÚ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 :\JRGQLH L EH]SLHF]QLH QD EXGRZLH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 =DLQZHVWXM Z SRPSÚ FLHSïD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 ķ5ÚF]QLĵ SRPRFQLF\ JOD]XUQLND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 2VWUH FLÚFLH Z ķVHJPHQFLHĵ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 'DQH :\GDZF\ ZJ *RRJOH $QDO\WLFV BIZNES MEBLOWY

Redakcja nie zwraca nie zamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczonych reklam. Copyright by Publikator Sp. z o.o. Wszystkie materiały objęte są prawem autorskim. Zdjęcie wkładki tematycznej: Isover

555 tys. XQLNDOQ\FK Xĝ\WNRZQLNöZ • 5,1 mln RGVïRQ RYNEK ŁAZIENEK

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

FESTOOL ROADSHOW 2017 4 WRZEŚNIA W JR-TECH Na przełomie sierpnia i września pod hasłem “Lepiej pracować z systemem. Perfekcja w każdym szczególe”, europejskie Festool Roadshow zagości również w Polsce. 4 września Truck Festool zawita do Wasilkowa, do firmy JR-Tech.

Odwiedzający będą mieli możliwość zapoznania się z nowymi rozwiązaniami systemowymi Festool, a wśród nich m.in. nowe akumulatorowe szlifierki RTSC 400, DTSC 400 i ETSC 125. Ponadto, będą również stanowiska z narzędziami do szlifowania, frezowania czy cięcia. Nie zabraknie oczywiście narzędzi z systemu 18V. Trasa Roadshow rozpocznie się u Autoryzowanego Dystrybutora Festool Aspo Korner 28.08.2017 w Głogowie i będzie trwała dwa tygodnie odwiedzając w tym czasie kolejnych 10 miast. 4 września Festool Roadshow zawita do Wasilkowa (ul. Grodzieńska 16), do siedziby firmy JR-Tech. Goście będą mieli możliwość poznania różnych zastosowań narzędzi w zależności od indywidualnie wykonywanych prac,

tak aby ich przebieg był ergonomiczny oraz przyjazny zdrowiu. To również duża szansa na przetestowanie narzędzi oraz uzyskanie fachowych porad od specjalistów Festool. Podczas pokazu prezentowane będą również najnowsze produkty, wprowadzone na rynek jesienią tego roku. Odwiedzający będą mogli poznać nowe akumulatorowe szlifierki DTSC 400, RTSC 400 i ETSC 125 czy dowiedzieć się o Kampanii Bezpyłowej Festool. Na miejscu będzie można otrzymać szczegółowe informacje dotyczące korzyści wynikających z gwarancji Service all-inclusive takich jak: ochrona przed kosztami napraw, ochrona przed kradzieżą, 15 dni satysfakcji lub zwrot pieniędzy czy z gwarancją dostępności części zamiennych. Uczestnictwo

w Roadshow będzie uatrakcyjnione możliwością wygrania cennych nagród takich jak: odkurzacz CTL SYS w dniu roadshow oraz HKC 55 Li 5,2 EB-Plus na zakończenie całej trasy.

JR-Tech Jan Rydzewski Podlaskie Centrum Narzędziowe ul. Grodzieńska 16, Wasilków tel. 85 71 94 086 szkolenia@jrtech.com.pl www.jrtech.com.pl www.profesjonalne-narzedzia.pl

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

„Najważniejsze to co w środku” Arbet po raz kolejny zwraca uwagę na jakość, czyli to, co najważniejsze w budowie domu. Produkty Arbetu od lat są wyróżniane zarówno przez rynek, np. medalami Konsumenckimi Medalami Jakości, jak i przez fachowców. Wysokiej jakości płyty styropianowe to dobra energia dla domu, znaczące oszczędności w użytkowaniu nieruchomości i korzystny wpływ na środowisko. W ramach kampanii działa strona prawdziwystyropian.pl, pokazująca

w prosty sposób, jak w domu można zastosować styropian, edukująca i umożliwiająca dokonanie we własnym zakresie obliczeń właściwego współczynnika przenikania ciepła. Fabryka przygotowała także nową stronę korporacyjną arbet.pl, w zupełnie nowy sposób prezentującą produkty i dokonania firmy. Również na portalach społecznościowych Arbet znacząco intensyfikuje działalność edukacyjną. Arbet jest członkiem uznanych

FOT. ARBET

Z początkiem sierpnia ruszyła najnowsza kampania Fabryki Styropianu Arbet „Najważniejsze to co w środku”.

organizacji branżowych - Polskiego Stowarzyszenia Producentów Styropianu i Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń - i tym samym dzieli ich misję. Celem fachowców z Arbetu jest mądra edukacja rynku, wymiana doświadczeń, szkolenie, doradztwo w taki sposób, by wzmacniać

świadomość odbiorców na temat istotności działań na rzecz ociepleń. Kampania Fabryki Styropianu Arbet jest wsparta działaniami reklamowymi - już dziś napotkać można bilboardy i ogłoszenia, w radiu natknąć się na spoty “Najważniejsze to co w środku”. (OPRAC. WN)

Otwarcie Centrum Logistycznego PSB

Budowa Centrum Logistycznego w Wąbrzeźnie (woj. kujawsko-pomorskie) rozpoczęła się 11 sierpnia 2016 r. Po niespełna roku, na działce inwestycyjnej o powierzchni 4,4 ha, stanęła nowoczesna hala magazynowa o powierzchni 18,6 tys. mkw. oraz utwardzony plac o powierzchni ponad 18 tys. mkw. Koszt inwestycji wyniósł 32 mln zł. Nowe Centrum Logistyczne będzie obsługiwało sklepy PSB Mrówka oraz

częściowo składy PSB i placówki PSB Profi z północnej części Polski: do linii Poznań – Łódź – Biała Podlaska. Dzięki temu poprawi się logistyka dostaw w tamtym regionie Polski. Skorzystają na tym również klienci sieci PSB. Do obsługi zostało zatrudnionych 28 pracowników, a docelowo będzie pracowało ok. 80 osób. (OPRAC. WN)

Styropian mówi sam za siebie! Wyjątkowe cechy styropianu przybliża nowa kampania informacyjna „STYROPIAN.men – Gwiazdy Termoizolacji” realizowana przez Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu. Akcja wystartowała na początku czerwca i spotkała się z bardzo pozytywny odbiorem. Celem działań komunikacyjnych jest promocja najpopularniejszego w Polsce materiału do termoizolacji budynków – styropianu. Kampania powstała w myśl idei: „styropianu nie trzeba reklamować, styropian broni się sam”. Dlatego w kampanii STYROPIAN.men to sam produkt (a dokładniej 4 jego personifikacje: styropian Szary, Biały, Wodoodporny i Twardy), w iście gwiazdorskim (OPRAC. WN) stylu, opowiada o swojej pracy i odniesionych sukcesach.

FOT. PSB

W Wąbrzeźnie wybudowano drugie w Polsce Centrum Logistyczne Grupy PSB Handel do obsługi sklepów PSB Mrówka. Ruszyły już dostawy z nowego Centrum Logistycznego, które uroczyście zostało otwarte 6 lipca 2017 r.

Letnie bonobranie w SIG Do 30 września klienci SIG za zrobienie zakupów w jednym z oddziałów stacjonarnych lub za pośrednictwem platformy internetowej sig.pl, zostaną nagrodzeni bonami Sodexo o wartości do 5 000 zł. Wakacyjna promocja to dla klientów indywidualnych i hurtowych okazja do oszczędności i zdobycia dodatkowych funduszy na swoje wydatki. Warunkiem udziału w akcji „Letnie bonobranie w SIG” jest zakup produktów objętych promocją. Należą do nich produkty marek: Knauf Insulation, Den Braven, Rawlplug, Koelner, Lena Lighting,

Stabill, Satyn, Atlas, Metpol, Prefix, Brink i Alpol. Akcja jest dedykowana firmom oraz zatrudnionym w nich osobom, które zaopatrują się w materiały budowlane. (OPRAC. WN)

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

IV Forum ETICS

Hörmann Konsumenckim Liderem Jakości 2017

FOT. HÖRMANN

Po raz kolejny firma Hörmann otrzymała Złote Godło w konkursie Konsumencki Lider Jakości. Głosami konsumentów w kategorii „bramy garażowe” uzyskała I miejsce. Z przeprowadzonych badań wynika, że jest najbardziej rozpoznawalnym i cenionym na polskim rynku producentem bram. Ankietowani w ramach programu Konsumencki Lider Jakości 2017 kojarzyli firmę Hörmann z tradycją, solidnością i niezawodnością. Pytani o bramy tego producenta, podkreślali ich bezawaryjność i łatwość obsługi, ciekawe wzornictwo oraz energooszczędność.

To właśnie ta ostatnia cecha z roku na rok ma dla inwestorów coraz większe znaczenie, szczególnie wtedy, gdy garaż znajduje się w bryle budynku. Aby zapobiec stratom ciepła w garażu i domu, coraz częściej wybierają oni dobrze ocieplone bramy segmentowe firmy Hörmann wyposażone w podnoszący jeszcze ich izolacyjność cieplną system ThermoFrame. To rozwiązanie, dzięki któremu ościeżnica oddzielona zostaje termicznie od ściany garażu, nawet o 15% zwiększa termoizolacyjność bramy. Wyposażone w nie mogą zostać zarówno popularne bramy LPU 42 z segmentami o grubości 42 mm, jak i nowe bramy LPU 67 Thermo zbudowane z segmentów o grubości 67 mm z przegrodą termiczną. Z tej najnowszej propozycji skorzystają zapewne inwestorzy, którzy chcą utrzymać stałą, wysoką temperaturę powietrza w garażu. Ta nowość to efekt ciągłego rozwoju i doskonalenia produktów marki Hörmann, na które także zwracali uwagę uczestniczący w badaniu lojalni, przywiązani do marki konsumenci. Złote Godło Konsumenckiego Lidera Jakości to dla nas cenne wyróżnienie, potwierdza bowiem, że zmierzamy we właściwym kierunku – mówi prezes Hörmann Polska Krzysztof Horała. Dobre opinie klientów weryfikowane przez niezależne instytucje są bowiem najlepszym dowodem słuszności przyjętej przez nas strategii rozwoju – dodaje. (OPRAC. WN)

IV Forum ETICS, najważniejsze tegoroczne wydarzenie europejskiej branży ociepleń, odbędzie się 5 października 2017 r. w Warszawie. Organizatorem konferencji jest European Association for ETICS (EAE), a jej gospodarzem – polskie Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO). Polska jest liderem w sektorze ETICS w Europie, zatem Warszawa jako miejsce naszego kolejnego spotkania to naturalny wybór – powiedział Ralf Pasker, dyrektor zarządzający European Association for ETICS. – Liczymy, że tak jak poprzednie edycje, IV Forum ETICS stworzy okazję do debaty na temat bieżących zagadnień ważnych dla naszego sektora. Spodziewamy się szerokiej reprezentacji ekspertów związanych z branżą ociepleń: naukowców, polityków, architektów, producentów surowców, dostawców systemów i wykonawców z całej Europy, a ponadto z Chin i Japonii – zapowiedział szef EAE. Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Ociepleń Jacek Michalak podkreślił, że

forum w Warszawie będzie okazją do zaprezentowania silnej pozycji rodzimej branży ociepleń. IV Forum ETICS odbędzie się w Centrum Konferencyjnym POLIN w Warszawie. (OPRAC. WN)

„DOBRY MONTAŻ” – rusza nowa odsłona kampanii! Wraz z początkiem sierpnia 2017 roku rozpoczęła się kontynuacja, organizowanej przez Związek POiD, ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „DOBRY MONTAŻ”. Inicjatywa została rozszerzona o nowe działania, które pozwolą na dotarcie z przekazem do jeszcze większego grona odbiorców. Dobrze wybrany produkt to dopiero połowa sukcesu – bez wynajęcia profesjonalnej ekipy, która pomoże dobrać właściwy system montażu i wykona poprawną instalację produktu, nie wykorzystamy w pełni właściwości drzwi czy okien. Prowadzona od 2014 r. kampania „DOBRY MONTAŻ” ma na celu edukację i budowanie świadomości inwestorów indywidualnych w zakresie prawidłowej instalacji wyrobów stolarki budowlanej. Część realizowanych w jej ramach inicjatyw jest też nakierowana na promocję zawodu montera stolarki budowlanej, szerzenie dobrych praktyk montażowych

i przekazywanie fachowcom rzetelnej wiedzy w tym zakresie. (OPRAC. WN)

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

MEWA wyróżniona

FOT. ROCKWOOL

Według rankingu sporządzonego przez portal dla niemieckich przedsiębiorstw „Die Deutsche Wirtschaft” firma Mewa należy do najlepszych średniej wielkości przedsiębiorstw przemysłowych w Niemczech. W wyniku szeroko zakrojonych badań obejmujących 10 000 średniej wielkości niemieckich przedsiębiorstw przemysłowych, wybrano 150 tych najlepszych. Firma Mewa zajęła trzecie miejsce w tym rankingu. Przedsiębiorstwa oceniano, biorąc pod uwagę dane o obrotach oraz ilość pracowników, zaawansowanie działów badań i rozwoju,

współpracę w ramach partnerstwa ze szkołami i uczelniami, jak też aktywność i rozpoznawalność firm w Internecie i w mediach społecznościowych. (OPRAC. WN)

Rockwool dla wykonawców domów jednorodzinnych

Firma Rockwool ceni umiejętności specjalistów i wspiera ich w codziennej pracy, organizując praktyczne szkolenia, a także akcje dla wykonawców ociepleń domów jednorodzinnych. Szeroka wiedza wykonawców zapewnia skutecznie wykonaną pracę budowlaną lub remontową. Dwa razy w roku trenerzy Rockwool wyruszają w trasę po całym kraju w ramach specjalistycznych warsztatów Rockwool RoadShow. Praktyczne zajęcia przeznaczone są dla fachowców, którzy chcą zapoznać się z tajnikami pracy z wełną skalną – najwyższej jakości materiałem, którego różnorodne zastosowanie wymaga odpowiedniej techniki i wysokich kwalifikacji zawodowych. Podczas szkoleń przybliżane są sposoby ociepleń ścian i poddaszy, a uczestnicy pogłębiają swoją wiedzę na temat dobierania odpowiednich produktów i rozwiązań dostosowanych do konkretnych potrzeb klientów. Z myślą o wykonawcach ociepleń domów jednorodzinnych, Rockwool stworzył Klub Superwykonawcy. Fachowcy, którzy zdecydują się na dołączenie, otrzymują merytoryczne wsparcie ekspertów Rockwool - mają stały dostęp do specjalistycznej wiedzy, a także szczegółowo opracowanych materiałów (OPRAC. WN) szkoleniowych.

FOT. MEWA TEXTIL-SERVICE

Współpraca z doświadczonym wykonawcą to gwarancja profesjonalnego przebiegu prac budowlanych i remontowych, a także trwałego efektu, niewymagającego poprawek czy dodatkowych przeróbek.

„Złoty Laur Konsumenta 2017” Największy producent styropianu w Polsce oraz kompletnego systemu ociepleń otrzymał „Złoty Laur Konsumenta 2017” w kategorii „Materiały Termoizolacyjne” w ogólnopolskim plebiscycie Laur Konsumenta. Na podium tuż za Termo Organiką uplasowali się producent wełny mineralnej Rockwool oraz dostawca płyt poliuretanowych Thermano. Laur Konsumenta to ogólnopolski projekt konsumencki, którego efektem jest wyłanianie każdego roku najpopularniejszych produktów i marek w swoich branżach. Plebiscyt stanowi odpowiedź na fundamentalne pytania: jakie produkty, marki i usługi polski konsument uważa za najlepsze i chętnie poleca innym osobom? Badania opinii prowadzone są podczas rozmowy telefonicznej oraz

za pomocą sond na różnych portalach internetowych, w tym na portalach branżowych, serwisach tematycznych oraz na portalach informacyjno-społecznościowych. W edycji 2017 roku zbierano głosy w sieci obejmującej ponad 15 000 serwisów. Laur Konsumenta prowadzony jest w każdej kategorii, na grupie minimum 1 000 respondentów. (OPRAC. WN)

PIERWSZE ŹRÓDŁO INFORMACJI O BRANŻY ZOBACZ

WIĘCEJ:

WWW.RYNEKLAZIENEK.PL

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Keramzyt pod suchy jastrych

NAJTWARDSZY PIR Eurofloor 300 to jedyna na rynku polskim płyta PIR stosowana jako termoizolacja posadzek, która wytrzymuje obciążenie aż 300 kPa. Gwarantuje to długotrwałą, bezawaryjną eksploatację posadzki (również przemysłowej), której ewentualny remont wiązałby się z wysokimi kosztami. Dzięki bardzo korzystnemu współczynnikowi przewodzenia ciepła λD=0,023 W/(mK) według EN 12667, przy niewielkiej grubości uzyskuje się znaczący efekt izolacyjności cieplnej. Okładzina jest odporna na substancje alkaliczne. Gęstość objętościowa rdzenia PIR wynosi ok. 30 kg/m3. Dostępne grubości płyt: 60, 80 i 100 mm. Niewielkie wymiary (600x1200 mm) ułatwiają ich układanie. Płyta znakomicie nadaje się pod ogrzewanie podłogowe. Producent: Recticel, www.recticelizolacje.pl

Leca® KERAMZYT podsypkowy służy do wykonywania izolacji i wyrównawczych podsypek na stropach pod płyty suchego jastrychu. Tworzy nośne podłoże a dodatkowo izoluje strop akustycznie i termicznie. Kruszywo można stosować na ugiętych stropach drewnianych oraz stropach ceglanych i żelbetowych. Ułożenie podsypki i płyt suchego jastrychu jest szczególnie zalecane podczas remontów starych budynków. Pozwala na szybkie przygotowanie trwałego podłoża pod każdy rodzaj posadzki, bez konieczności wykonywania mokrych podkładów betonowych. Leca® KERAMZYT to lekkie kruszywo ceramiczne produkowane z naturalnego surowca (gliny). Jest wytrzymały, termoizolacyjny, niepalny. Więcej na stronie 48. Producent: Leca Polska www.leca.pl

Najwyższa wydajność cieplna Przedsiębiorstwo Hydro-Tech” Konin, wyłączny dystrybutor marki alpha innotec w Polsce poszerzył swoją ofertę o nową linię pomp gruntowych alterra z regulacją mocy. Są one idealnym rozwiązaniem przy zmiennym zapotrzebowaniu na ciepło, ponieważ zapewniają wymaganą ilość ciepła, a ich cechą szczególną jest wysoki poziom wydajności COP≥5,00. Dzięki doskonałej izolacji zasobnika ciepłej wody straty energii są minimalne. Pompy ciepła, są zoptymalizowane pod kątem wygłuszenia i podwójnej izolacji akustycznej. Ponadto dzięki usługom alpha web, alpha app oraz alpha home można regulować pracę systemu grzewczego z dowolnego miejsca używając komputera, smartfona lub tabletu. Producent: alpha innotec, www.alpha-innotec.pl

Trwałość mocowania Wiodący polski producent technik zamocowań budowlanych poszerzył swoją ofertę o wkręty do konstrukcji tarasowych. Wykonane z stali nierdzewnej A2 produkty są doskonałym rozwiązaniem dla wszystkich, którzy poszukują trwałego i wytrzymałego mocowania. W ofercie tarasowej znajdują się trzy podstawowe łączniki wyprodukowane ze stali nierdzewnej i przeznaczone do wykorzystania w warunkach ciągłej ekspozycji na czynniki atmosferyczne. Przyjmuje się, że odporność korozyjna stali A2 to: 50 lat w środowisku morskim (C3) oraz 25 lat w środowisku przemysłowym (C5). We wkrętach na uwagę zasługuje również ich konstrukcja, która ułatwia montaż dzięki niwelowaniu „omykania się” narzędzi podczas wkręcania. Producent: Klimas Wkręt-met, www.wkret-met.com

STYRODUR 3000 CS Yetico jako dystrybutor STYRODURU – zastrzeżonej marki firmy BASF – prezentuje płyty ekstrudowane – Styrodour 3000 CS. Współczynnik przewodzenia ciepła kształtuje się stałą wartością niezależnie od grubości płyty i wynosi λ≤0,033 W/(mK). Produkt ten cechuje się dużą odpornością na ściskanie CS≥300 [kPa] oraz nasiąkliwością nieprzekraczającą 0,7%. Dlatego STYRODUR sprawdzi się izolacji przegród, które wymagają przenoszenia większych obciążeń lub/i są narażone na działanie wody, m.in.: w izolacji fundamentów, podłóg, stropodachów odwróconych. Oficjalny dystrybutor: Yetico, www.yetico.com

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Cyfrowy Detektor

USZLACHETNIONA TERMOIZOLACJA Płyty styropianowe Fasada Grafit o wymiarach 1000x500 mm oferowane są w grubościach od 10 m do 300 m z krawędziami prostymi lub „na zakładkę”. Na indywidualne zamówienie inwestora płyty są produkowane w niestandardowych wymiarach do 6000x1200x1000 mm. Produkt z domieszką grafitu charakteryzuje się podwyższonymi parametrami izolacyjności cieplnej. W porównaniu z tradycyjnymi styropianowymi materiałami termoizolacyjnymi. Fasada Grafit izoluje lepiej i jest stosowana przede wszystkim w tych miejscach, które wymagają wykonania wyjątkowo starannej izolacji. Ze względu na swoje szczególne właściwości izolacyjne (λD=0,031 W/mK) stosuje się płyty znacznie mniejszej grubości, co umożliwia wykonanie dociepleń nawet w realizacjach tak trudnych, jak budynki zabytkowe. Płyty styropianowe Fasada Grafit mogą być użyte w aplikacjach wymagających przenoszenia małych obciążeń mechanicznych. Producent: Arbet, www.arbet.pl

WG.EGx to kolejna wersja typu WG z wymiennymi, inteligentnymi modułami sensorów jest samodzielnym urządzeniem przeznaczonym do kontroli obecności tlenku węgla, gazów wybuchowych, czynników chłodniczych (HFC) lub dwutlenku węgla w pomieszczeniach zamkniętych. Kontrola polega na cyklicznym pomiarze stężenia gazu w otaczającym powietrzu. Z chwilą przekroczenia określonych wartości progowych (3 progi alarmowe), włączona zostaje optyczna i akustyczna sygnalizacja alarmowa detektora oraz zostają uaktywnione wyjścia sterujące. W tej wersji można stosować półprzewodnikowe, absorpcyjne w podczerwieni (infrared) lub elektrochemiczne sensory gazów. Przy określonych konfiguracjach sensorów można jednocześnie wykrywać 2 różne gazy. Producent: Gazex, www.gazex.com.pl

Duże oszczędności Pompy ciepła Bosch Compress 4000 DW i 5000 DW to praktyczne i oszczędne urządzenia, które zapewnią ciepłą wodę użytkową w całym domu o każdej porze roku. Powietrzna pompa Bosch to najtańszy sposób na podgrzewanie wody w gospodarstwie domowym - oszczędności sięgają nawet 70%. Nowe modele pomp ciepła do c.w.u. można połączyć z innymi źródłami energii uzyskując ekologiczną i bardzo efektywną instalację grzewczą. Nowe modele pomp mogą pracować samodzielnie, ale trzy z nich - dzięki wbudowanej w zasobnik wężownicy o dużej powierzchni 1 m2 - doskonale nadają się też do współpracy z innymi źródłami ciepła: kotłem gazowym, olejowym, kotłem na paliwo stałe lub instalacją kolektorów słonecznych. Producent: Junkers-Bosch, www.bosch.pl

Skrzynki narzędziowe z polipropylenu Trwała i funkcjonalna Esquero Duo wyróżnia się nowoczesną linią i prostokątnym kształtem o delikatnie zaokrąglonych krawędziach. To listwa wykonana z PVC, która wpisuje się w oczekiwania stawiane przez domowników tego typu produktom. Stanowi atrakcyjne dopełnienie podłogi, jest trwała i co ważne funkcjonalna. Listwa została tak skonstruowana, aby idealnie dopasowywać się do płaszczyzny podłogi i ściany. Dzięki temu wizualnie niweluje ewentualnie nierówności powierzchni. Wewnątrz listwy zaprojektowany został specjalny kanał, w którym przewidziano miejsce na przewody elektryczne (telewizyjne, oświetleniowe itp.). Można się do niego bardzo łatwo dostać poprzez zdjęcie panelu biegnącego wzdłuż listwy. Jest to bardzo praktyczne i wygodne rozwiązanie pozwalające na ukrycie mało estetycznego okablowania i ułatwiające utrzymanie czystości w domu. Producent: VOX, www.vox.pl

Marka Högert Technik powiększa swoją ofertę skrzynek narzędziowych przeznaczonych dla profesjonalistów, jak i wymagających majsterkowiczów. Przechowywanie różnorodnych narzędzi i akcesoriów jeszcze nigdy nie było tak proste. W ofercie dostępne są trzy skrzynki o różnych pojemnościach (18’’, 22’’ oraz 25’’). Zostały zaprojektowane tak, aby użytkownik jak najlepiej wykorzystywał w nich miejsce i nie musiał marnować czasu na ciągłe poszukiwania właściwego przedmiotu. Pozwala na to: specjalistyczny podział komór; wewnętrzna tacka na mniejsze narzędzia; rozmieszczenie plastikowych organizerów w pokrywie skrzynek. Producent: Högert Technik www.hoegert.com

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

BEZPIECZEŃSTWO W PRACY ELEKTRYKA Prace wykonywane przez elektryka, elektromontera czy konserwatora sieci elektrycznych, z uwagi na ciągły kontakt z prądem zmiennym o napięciu do 1000 V, należą do grupy zadań szczególnie niebezpiecznych. Zagrożenie bywa tym większe, że przewody, maszyny, urządzenia elektryczne i generatory prądu często umiejscowione są na znacznej wysokości w środowisku wilgotnym – prowadzone przez specjalistów konserwacje wymagają więc użycia nie tylko odpowiednich narzędzi, ale też zapewnienia jak najbardziej komfortowych warunków pracy. Dlatego szczególnie ważne jest, aby użytkowane narzędzia przyspieszały i ułatwiały wykonywanie zadań.

Zły dobór produktów może skutkować wydłużeniem czasu pracy, w najgorszym przypadku – uszkodzeniem instalacji, a nawet uszczerbkiem na zdrowiu. Porażenie prądem może bowiem doprowadzić do chwilowej utraty przytomności, skurczy mięśni, oparzeń w miejscu wejścia prądu do organizmu i jego ujścia na zewnątrz, a w skrajnych przypadkach do śmierci. Odpowiednio dobrane przez profesjonalistów narzędzia i akcesoria sprawią więc, że praca z prądem będzie przede wszystkim bezpieczniejsza.

testowane powłoki izolacyjne oraz dopuszczalny upływ prądu. Warto także zwrócić uwagę na atest VDE-GS gwarantujący bezpieczeństwo produktu pod względem elektrycznym, mechanicznym, termicznym, toksycznym oraz radiologicznym. Przestrzeganie wyżej wymienionych norm na każdym etapie produkcji gwarantuje wysoką jakość narzędzi i ich znormalizowane wymiary. Dzięki nim użytkownik wie, że dane narzędzie używane prawidłowo, jest bezpieczne.

Czym warto się więc kierować przy zakupie narzędzi dla elektryków? Wkrętaki, wkrętaki precyzyjne, szczypce, zaciskarki, narzędzia do obróbki przewodów i kabli, czy też próbniki elektryczne to podstawowe narzędzia pracy każdego elektryka. Produkty te powinny być przystosowane do pracy pod napięciem, co często określane jest przez fachowców jako „narzędzia VDE”. Rozszyfrowany skrót oznacza Verband der Elektrotechnik Elektronik Informationstechnik (Stowarzyszenie Elektrotechniki, Elektroniki i Informatyki). Jest to niemiecki urząd zajmujący się kontrolowaniem i certyfikacją urządzeń, komponentów oraz systemów elektrotechnicznych. Przyznawane przez niego oznaczenia VDE są wynikiem restrykcyjnych serii testów. Narzędzia ze znakiem VDE przechodzą między innymi kontrole w środowisku mokrym, gdzie przepuszczany jest przez nie prąd o napięciu 10000 V AC. Rękojeści testuje się w specjalnej prasie o sile 20 N oraz w temperaturze 70°C przy napięciu 5000 V AC. Sprawdza się także właściwości palne narzędzia, przyczepność powłoki izolacyjnej oraz elektryczne właściwości izolacyjne. Kolejną normą, która potwierdza jakość konstrukcji i budowy narzędzi ręcznych izolowanych, używanych przy napięciach nominalnych do 1000 V napięcia przemiennego i 1500 V napięcia stałego jest IEC 60900:2012. Produkty spełniające tę normę mają

Jak wybrać narzędzia, które będą służyły przez lata? Istota produktu to surowiec, który gwarantuje niskie zużycie i dużą trwałość wyrobów. Poziom profesjonalizmu narzędzia determinowany jest także przez technologie, które zostały zastosowane przy jego produkcji. Informacje o materiale można bardzo łatwo wyszukać na opakowaniu produktowym oraz bezpośrednio na narzędziu, gdzie trwale naniesione są jego najważniejsze cechy (rodzaj użytej stali, gramatura, normy itp.). Przed zakupem, warto zwrócić uwagę na te oznaczenia i zapoznać się z ich znaczeniem. Na przykład pierwiastki (molibdenu, wanadu, chromu, niklu) specjalnie wprowadzone do stopu w znaczący sposób wpływają i zmieniają właściwości stali – podwyższają wytrzymałość, hartowalność, odporność na ścieranie i korozję itd. Bardzo ważna jest funkcjonalność i użyteczność narzędzi. Ergonomia rękojeści, czyli doskonałe dopasowanie do dłoni ułatwia długotrwałą pracę oraz zmniejsza efekt ślizgania się rękojeści. Ergonomia urządzenia dotyczy też coraz większej potrzeby nadawania takiego kształtu, żeby narzędzie umożliwiało pracę również w ciasnych przestrzeniach. Na przykład w nowoczesnych wkrętakach często przejawia się to procesem produkcji profilującym grot i izolację tak, by były w tej samej płaszczyźnie, dzięki czemu możliwe jest operowanie w bardzo ciasnych otworach.

Dlaczego specjalizacja jest coraz bardziej popularna? Rozwój rynku narzędzi ręcznych i coraz większe wymagania profesjonalistów sprzyjają wprowadzaniu produktów wysokospecjalizowanych. Zastosowanie innowacyjnych rozwiązań znacznie przyspiesza pracę, zapewnia wysoki komfort oraz fachową konserwację urządzenia. Produktami dedykowanymi wąskiej grupie fachowców są wkrętaki do bezpieczników marki Högert Technik o specjalistycznym grocie płasko-krzyżowym oraz zredukowanej średnicy grotu. Charakteryzują się one profilami PH/SL (płasko-krzyżowy Phillips) oraz PZ/SL (płasko-krzyżowy Pozidriv). Doskonale sprawdzają się w montażu podzespołów elektrycznych np. bezpieczników typu S w rozdzielniach oraz wyłączników przeciwpożarowych itp. Wkrętaki zostały wyprodukowane z wysokogatunkowej stali chromowo-molibdenowej, która zabezpiecza narzędzia przed korozją i jest gwarantem wysokich parametrów użytkowych (trudniej jest je stępić czy wykrzywić). Groty wkrętaków są namagnesowane, co ułatwia operowanie narzędziem, zwiększa precyzję i wygodę pracy. Końcówki zostały pokryte czarnym fosforanem, dzięki czemu zwiększona została wytrzymałość i bezpieczeństwo użytkowania. Rękojeści wykonane są z dwukomponentowego tworzywa, są ergonomiczne. Profilowana powierzchnia antypoślizgowa, zwiększa siłę dokręcania i bezpieczeństwo pracy. Wkrętaki do bezpieczników Högert Technik: PH1/SL5 x 100 mm (HT1S973), PH2/SL6 x 100 mm (HT1S974), PZ1/SL5 x 100 mm (HT1S976), PZ2/SL6 x 100 mm (HT1S977).

Högert Technik GmbH Pariser Platz 6a, 10117 Berlin, Niemcy Dystrybucja w Polsce GTV ul. Przejazdowa 21, 05-800 Pruszków

www.hoegert.com

Precyzja. Niezawodność. Trwałość. Podejdź profesjonalnie do swojej pracy z nową linią wkrętaków VDE Högert Technik. Produkty wykonano z wytrzymałej stali chromowo-molibdenowej. Ergonomiczne rękojeści zaprojektowano z dwukomponentowego tworzywa. Wkrętaki posiadają wyprofilowaną powierzchnię antypoślizgową, zwiekszającą siłę dokręcania. Zredukowana średnica grotów sprawia, że narzędzia doskonale sprawdzają się w ciasnych i głębokich otworach. Natomiast magnetyczne groty zwiększają precyzję i wygodę użytkowania. Dowiedz się więcej na www.hoegert.com.

Szerokie portfolio produktów Högert Technik, w ofercie narzędzia:

mechaniczne

budowlane

łączące

pomiarowe

wykończeniowe

akcesoria do elektronarzędzi

bhp i przechowywanie

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

„Uszlachetniona” blachodachówka Blachodachówki Diamant z posypką ze skały wulkanicznej Gerard Roofing Systems® to doskonałe rozwiązanie przy każdym remoncie istniejącego dachu. Niska waga tego pokrycia, do siedmiu razy w porównaniu z klasycznym dachem ceramicznym, sprawia, że panele Gerard można kłaść bezpośrednio na istniejący dach i to bez potrzeby wymiany więźby dachu. Nawet stara i słaba konstrukcja więźby jest w stanie utrzymać dach Gerard. Po ponownym przełaceniu bezpośrednio na powierzchni starego dachu, montaż paneli przebiega niezwykle szybko i sprawnie. Całość zapewnia długofalowe oszczędności dla właściciela domu. Producent: Gerard Roofing Systems www.gerardroofs.pl

Nowoczesna palisada Palisada Madera wyróżnia się oryginalnym designem inspirowanym wyglądem drewna. Jej wyrazista faktura oddaje charakterystyczny rysunek słojów. Ten naturalny efekt to zasługa technologii wet-cast, która polega na formowaniu elementów z ciekłej mieszanki wlewanej do form. Co ważne, produkt jest barwiony w masie, a powierzchnia każdego boku estetycznie wykończona. Nowoczesnego charakteru całości dodaje niebanalna kolorystyka. Palisada dostępna jest w dwóch odcieniach – bianco (kremowy) oraz grigio (ciemnoszary). Producent: Libet, www.libet.pl

TYNK MODELOWANY

Farba silikonowa Atlas Salta to farba, która cechuje się wysoką odpornością na blaknięcie, działanie promieni UV i zabrudzenia. Zastosowane w niej pigmenty nowej generacji oraz zaawansowane technologicznie procesy produkcji i kontroli dozowania składników sprawiają, że posiada bardzo dobre właściwości zarówno robocze, jak i użytkowe. Dedykowana jest obiektom różnego typu: mieszkalnym, gospodarczym, przemysłowym i użyteczności publicznej. Może być również z powodzeniem stosowana jako powłoka dekoracyjna i ochronna powierzchni narażonych na duże obciążenia termiczne i użytkowe. Producent: Atlas, www.atlas.com.pl

Daje wręcz nieograniczone możliwości pomysłowego kształtowania wyglądu fasady, przy wykorzystaniu powszechnie dostępnych i używanych narzędzi. Co najważniejsze, zachowując spójność i ciągłość całego systemu ociepleń. Tynk modelowany, bo o nim mowa, to idealne rozwiązanie dla osób, ceniących oryginalne formy wykończenia elewacji, która bądź co bądź jest elementem podkreślającym styl i charakter budynku, dekoruje oraz często dużo mówi o tym, czego można się spodziewać po wejściu do środka. Producent: Baumit, www.baumit.com

Ciemnokawowa cegła

Poszukiwania coraz to ciekawszych i dostosowanych do gustów odbiorców propozycji doprowadziły do stworzenia cegły Alt Tessin. Jej charakterystyczną barwę można określić jako ciemnokawową lub czekoladowy brąz. Sprawdzi się zarówno w klasycznych, jak i bardziej nowoczesnych aranżacjach. Na powierzchni licowej znajdziemy dodatkowo delikatne przepalenia i ożużlenia, podkreślające indywidualny styl i charakter materiału. Do szybszego wykonywania dużych klinkierowych powierzchni dedykowana jest cegła 7 szczelinowa w rozmiarze XL, wynoszącym 290 x 115 x 51 mm. Dostępna jest ona w ofercie obok standardowej cegły 7 szczelinowej lub pełnej o wymiarach 240 x 115 x 51 mm. Producent: LHL Klinkier, www.klinkier.pl

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Samoprzylepne membrany dachowe Firma Bauder wprowadziła na rynek samoprzylepne membrany Thermoplan SK 15/SK18. Dzięki niewielkim ciężarom powierzchniowym sięgającym do 2,3 kg/m2 i grubości 1,5 mm/1,8 mm idealnie sprawdzają się jako folie dachowe FPO w układach klejonych dla dachów o maksymalnej powierzchni 3 tys. m2. Wkładki nośne wykonane z tkaniny szklanej i specjalnej włókniny na dolnej powierzchni zapewniają wysoką odpornością na rozciąganie i obciążenia uderzeniowe twarde i miękkie. Użycie tej folii jest przewidziane dla maksymalnego obciążenia wiatrowego wynoszącego 2,6 kN/m2. Nowe membrany można aplikować na płycie OSB 3/4, na PIR T, jak również na betonie. Producent: Bauder, www.bauder.pl

Uniwersalna blachodachówka Tysenia to nowoczesne rozwiązanie dachowe dla inwestorów poszukujących wyjątkowego efektu wizualnego. Minimalistyczny, surowy wygląd blachodachówki harmonizuje z aktualnymi trendami architektonicznymi, a płaski kształt gwarantuje uniwersalne zastosowanie. Prostolinijną formę produktu zdobi finezyjne, potrójne przetłoczenie dodające elegancji całej połaci dachu. Dodatkowo, cechą charakterystyczną produktu jest niski - 2,5 milimetrowy profil. Blachodachówka ta może być montowana zarówno jako pokrycie dachowe, jak i oryginalne wykończenie elewacji. Jest wyjątkowo lekka, dzięki czemu sprawdzi się nie tylko w nowoczesnym budownictwie, ale również w przypadku renowacji dachów starych budynków. Producent: Blachotrapez, www.blachotrapez.eu

MOCOWANIE DO KAŻDEGO PODŁOŻA Technologia DUO opracowana przez grupę fischer łączy dwa komponenty w konstrukcji kołków DuoPower i Duotec. Dzięki kombinacji tworzywa miękkiego i twardego po osadzeniu w otworze kołki odkształcają się w sposób, który najlepiej pozwoli im zespolić się z danym podłożem – cegłą, pustakiem czy płytą g-k. Kołek DuoPower w zależności od dostępnej przestrzeni w wywierconym otworze może rozpierać się, rozkładać lub zapętlać. Dłuższa wersja kołka posiada na końcu dodatkową strefę rozporową do trudnych podłoży, jak np. gazobeton. Ta końcówka, aby zapewnić lepsze trzymanie, rozszczepia się w dwóch kierunkach. Producent: Fischer, www.fischerpolska.pl

Ład w ogrodzie Płyty MultiComplex są szczególnie polecane do budowy nawierzchni, po których będzie odbywać się ruch pieszy. Trzy komplementarne rozmiary i geometryczne kształty pomogą zaprowadzić w ogrodzie pożądany ład, wniosą elegancję i szyk, a także staną się przyczynkiem do korzystnych zmian w ogrodzie i poczucia satysfakcji. Melanże szarości i ciepłych odcieni brązu zaprowadzą na podwórzu aurę sielankowości. Wymiary płyt: 20 x 40 cm, 40 x 40 cm, 60 x 40 cm, grubość 6 cm. Producent: Polbruk, www.polbruk.pl

SZORTY ROBOCZE Szorty z kolekcji Performance są w szczególności przeznaczone dla osób zatrudnionych w rzemiośle i w przemyśle, a więc np. elektryków, techników, drukarzy, pracowników budowlanych, ogrodników, osób pracujących w rolnictwie czy też dla piekarzy i cukierników. Szorty te posiadają szereg praktycznych zalet, podobnie jak spodnie z długimi nogawkami. Zakładki w pasie jak również indywidualnie regulowana szerokość w talii za pomocą gumy z dziurkami z tyłu, zapewniają optymalną swobodę ruchu. Krótkie spodnie mają praktyczne kieszenie ze wzmocnionym dnem, w których można schować drobne przedmioty oraz np. telefon komórkowy. Producent: Mewa Textil-Service, www.mewa-service.pl

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Cisza na zawołanie Uni-Sonic to mata z wełny mineralnej szklanej przeznaczona do izolacji akustycznej ścian działowych w systemach suchej zabudowy. Wyróżnia się dużą łatwością montażu. Mata została zaprojektowana z myślą o szybkiej izolacji ścian działowych o typowym rozstawie profili słupkowych 600 mm. W opakowaniu znajdują się dwie maty o szerokości 600 mm dostosowane do najbardziej popularnych systemów suchej zabudowy. Produkt pozwala na uzyskanie wysokich parametrów izolacyjności akustycznej przegród Rw w układach z pojedynczym oraz podwójnym poszyciem płytami g-k. Producent: Isover, www.isover.pl

UELASTYCZNIONA ZAPRAWA KLEJOWA Technologia MicoFiber, opracowana specjalnie dla zaprawy FBK 372 extra, opiera się na wielofunkcyjnym działaniu zawartych w zaprawie włókien. Innowacyjna receptura wpływa na zwiększenie przyczepności i brak spływu, znacznie przekraczając wymagane parametry dla klejów C1 TE oraz zwiększając wytrzymałość zaprawy po związaniu - szczególnie w przypadku dużego obciążenia. Wysokiej jakości włókna, które od zawsze uzupełniają skład FBK 372, zapewniają zaprawie przewagę już na starcie, gwarantując wyższe parametry klejenia niż kleje konkurencyjne w klasie C1 TE. Producent: Sopro, www.pl.sopro.com

System do instalacji chłodniczych

Wybór odpowiedniej izolacji termicznej wpływa na stopień efektywności energetycznej i bezpieczeństwo budynku. Szczególnym elementem, który wymaga specjalistycznego zabezpieczenia są instalacje zimne – od rur z zimną wodą, po systemy klimatyzacyjne i wentylacyjne. Stosowany materiał musi spełniać najwyższe kryteria izolacyjne i wymagania prawne, m.in. niepalność, niskie przewodnictwo ciepła przy zachowaniu pełnej paroszczelności. Na wszystkie te wyzwania odpowiada nowe, kompleksowe rozwiązanie z wełny skalnej ROCKWOOL – system Teclit. Producent: Rockwool, www.rockwool.pl

Ocieplenie trudno dostępnych miejsc

Pilarka akumulatorowa

DCS397 XR Flexvolt to nowa akumulatorowa pilarka Alligator 54V gwarantująca moc i wydajność narzędzia sieciowego. To wydajne urządzenie służy do przecinania pustaków, betonu komórkowego, drewna i materiałów izolacyjnych. Pilarka posiada dwa wytrzymałe, przeciwbieżne brzeszczoty wykonane z grubszej stali, redukujące możliwość uginania się i zapewniające precyzyjne cięcie. Konstrukcja zacisku czołowego umożliwia przejście przez materiał. Większą trwałość zapewnia wytrzymała, aluminiowa obudowa, a zastosowany duży przełącznik gwarantuje większą kontrolę nad narzędziem. Producent: DeWalt, www.dewalt.pl

Sypka celuloza przeznaczona do wdmuchiwania metodą „blow in” powstaje ze starannie wyselekcjonowanych gatunków makulatury gazetowej. Posiada naturalną zdolność pochłaniania i oddawania wilgoci zawartej w powietrzu. Po zastosowaniu takiej termoizolacji znacząco poprawia się mikroklimat pomieszczeń, co jest szczególnie ważne w przypadku osób starszych, dzieci czy alergików. Dodatkowo, wysoka pojemność cieplna sypkiej celulozy zwiększa inercję termiczną przegród, dzięki czemu latem unikniemy efektu przegrzewania się pomieszczeń zlokalizowanych na ostatniej kondygnacji budynku. Producent: VestaEco www.vestaeco.pl

IZOLACJE AKUSTYKA ŚCIAN I SUFITÓW ■ PASYWNA OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA ■ DOCIEPLANIE ŚCIAN ■ TERMOIZOLACJA DACHÓW ■ OCIEPLENIE NA OCIEPLENIE HYDROIZOLACJE

■

IZOLACJE | AKUSTYKA ŚCIAN

Na komfort przebywania w budynku wpływa szereg czynników. Oświetlenie, temperatura, jakość powietrza to tylko niektóre z nich. Równie ważny jest także komfort akustyczny, czyli ochrona przed hałasem dochodzącym z zewnątrz budynku lub z sąsiednich pomieszczeń. Każdy lubi mieć możliwość spokojnej pracy lub relaksu w ciszy. O komfort akustyczny warto zadbać już na etapie projektu budynku.

Hałas ma negatywny wpływ na ludzkie zdrowie i samopoczucie, dlatego też nowoczesne mieszkania projektowane są w taki sposób, by jak najskuteczniej zabezpieczyć wnętrza przed nieprzyjemnymi i szkodliwymi dźwiękami. Nie chodzi jednak tylko o odgłosy dobiegające z zewnątrz budynku, ale również te generowane przez domowe sprzęty czy instalacje. Kwestie ciszy i komfortu mieszkańców szczególnego znaczenia nabierają w przypadku pomieszczeń sanitarnych, czyli miejsc, w których potrzeba prywatności i intymności jest największa. Z drugiej strony, to właśnie łazienka i toaleta, czy nawet kuchnia często są źródłem znacznego hałasu, dlatego też zadaniem architekta jest skuteczne odseparowanie pozostałych części domu od nieprzyjemnych dźwięków w postaci lejącej się wody, odgłosów dobiegających z rur czy też hałasu pracujących urządzeń AGD.

Komfortowa cisza

FOT. ISOVER

ZATRZYMAĆ HAŁAS

Głównym zadaniem przegrody akustycznej jest powstrzymywanie dźwięków powietrznych. Jeżeli jest to możliwe, warto również zadbać o to, by nie przekazywała dźwięków uderzeniowych i drgań ze stropów, podłóg oraz sąsiednich ścian. Pierwszym i najlepszym sposobem na uzyskanie ścian o dobrych parametrach akustycznych jest zbudowanie ich z materiałów tłumiących dźwięki. Należą do nich ciężkie bloczki z silikatów i cegły ceramicznej. Bez wątpienia ściany działowe wykonane z cegły pełnej o wysokiej gęstości i ciężarze będą materiałami o najwyższej izolacyjności akustycznej. Prosta zasada mówi o tym, że ich większa waga 1 m2 ściany, tym lepsza jest jej zdolność do tłumienia dźwięku. Ciężar jednostkowy silikatu czy pełnej cegły ceramicznej wynosi około 200 kg/m2. Duża masa przegrody powoduje, że trudno wprawić ją w wibrację czy drgania, co zapobiega przemieszczaniu się hałasu. Silikaty o podwyższonych właściwościach akustycznych nie posiadają drążeń i są produkowane w wysokiej klasie gęstości. Ich masa powoduje, że wzniesione ściany są wykonane ze sporym zapasem spełnienia wymagań normowych odnośnie izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych, a konkretnie przegród

działowych w obrębie mieszkania. Masa powierzchniowa ściany to jednak nie wszystko. Brak profilowań wymusza na wykonawcy wykonanie spoin czołowych, co ma wpływ na większą szczelność muru, a tym samym poprawę izolacyjności akustycznej. Właściwości ścian działowych wykonanych z silikatowych elementów murowych są najbardziej zauważalne przy wykonywaniu ścian pomieszczeń sanitarnych, chroniąc przed hałasami dobiegającymi z łazienek lub przy zabudowach różnego rodzaju szachtów, gdzie przede wszystkim zapobiegają hałasom instalacyjnym. Ściana działowa wykonana z silikatu nie dość, że izoluje od hałasu, to ze względu na brak drążeń pozwala na łatwy i bezpieczny montaż różnego rodzaju ciężkich przedmiotów. Można też zdecydować się na wzniesienie ścianki z betonu komórkowego lub pustaków ceramicznych. W takim przypadku należy wybierać bloczki czy pustaki o specjalnym przeznaczeniu, oznaczone jako akustyczne. Tego typu wyroby posiadają szczeliny i drążenia, które mogą być bardzo korzystne z punktu widzenia tłumienia dźwięków, ale tylko pod warunkiem, że stanowią je wąskie prostokątne otwory usytuowane prostopadle do płaszczyzny ściany działowej. Powinno być ich jak najwięcej w jednym rzędzie. Należy też uwzględnić własności zaprawy stosowanej do murowania ścianki działowej z cegły. Źle dobrana może znacznie pogorszyć własności akustyczne całej ściany. Własności akustyczne przegród możemy też poprawić poprzez ich wykończenie ciężkim tynkiem, np. tradycyjnym cementowo-wapiennym lub cementowym. Te rodzaje zaprawy tynkarskiej polecane są do ścian działowych wykonanych z cegły dziurawki lub pustaków.

ŚCIANA Z WYPEŁNIENIEM Także lżejsze produkty, potrafią radzić sobie z hałasem, jeśli mają porowatą lub włóknistą strukturę. Przykładem mogą być systemy suchej zabudowy z odpowiednim typem wypełnienia z wełny mineralnej. Zadowalające efekty uzyskuje się już przy 5 cm warstwie półtwardej wełny mineralnej stosowanej w ścianach szkieletowych. Obustronne,

IZOLACJE | AKUSTYKA ŚCIAN

Pierwszym i najlepszym sposobem na uzyskanie ścian o dobrych parametrach akustycznych jest zbudowanie ich z materiałów tłumiących dźwięki. Należą do nich m.in. ciężkie bloczki z silikatów. Fot. Grupa Silikaty podwójne opłytowanie sprawia, że przegrody o masie 55–62 kg/ m2 mają podobną izolacyjność akustyczną co ściany murowane. Zaletą przegród wykonanych w suchej zabudowie (konstrukcję stanowią metalowe profile i płyty gipsowo-kartonowe, a wypełnienie to wełna mineralna) jest ich bardzo wysoka izolacyjność od dźwięków powietrznych (sąsiedzi, dzieci za ścianą czy grający telewizor). Dzięki włóknistej strukturze wełny mineralnej szklanej oraz skalnej i właściwościom płyt g-k, materiały te posiadają najlepsze możliwe współczynniki pochłaniania dźwięku wśród materiałów budowlanych, co eliminuje np. zjawisko pogłosu (tzw. echa w pomieszczeniu) oraz przede wszystkim wpływa w konsekwencji na wysoką izolacyjność akustyczną kompletnej przegrody. Przekładając to na praktykę – ściana działowa w technologii suchej zabudowy, mimo tego że może być węższa, lepiej izoluje od dźwięków dochodzących z pomieszczeń obok (np. od sąsiadów) niż znacznie szersza i cięższa ściana murowana.

Przy okazji zyskuje się dodatkową przestrzeń w pomieszczeniach, dzięki węższym rozwiązaniom przegród oraz wielokrotnie niższe obciążenie stropu powodowane przez ścianę z płyt g-k i wełny mineralnej – taką konstrukcję można dowolnie ustawiać na stropie bez ingerencji w konstrukcję nośną. Ponadto, ze względów montażowych jest to bardzo czysta i szybka technologia. Brak mokrych procesów wykończeniowych powoduje że ściana stawiana dziś, jutro może być w pełni funkcjonalna. Warto też zwracać uwagę na sprężystość stosowanej wełny mineralnej, dzięki której możemy szczelnie wypełnić przestrzeń między profilami, zapewniając doskonałą izolacyjność akustyczną od dźwięków powietrznych i eliminując zjawisko tzw. mostków akustycznych.

STAWIAMY ŚCIANĘ Na rzeczywistą izolacyjność akustyczną ścian działowych (w systemie suchej zabudowy) wpływają detale rozwiązań konstrukcyjnych, ich usytuowanie oraz

Wełna mineralna w izolowaniu akustycznym ścian Paweł Polak, kierownik produktu Isover Do izolacji akustycznej ścian warto wybrać materiały, które charakteryzują się wysoką wartością współczynnika pochłaniania dźwięku αw (alfa w), która to cecha powinna być opisana na etykiecie i w dokumentacji produktu w postaci liter AW. Rekomendowane są zarówno płyty z wełny mineralnej szklanej (np. Isover Aku-Płyta), jak i z wełny mineralnej skalnej (np. Isover Polterm Uni). To właśnie dzięki włóknistej strukturze wymienione materiały doskonale pochłaniają dźwięki powietrzne, a w grubości od 75 mm dla Aku-Płyty i od 100 mm dla Poltermu Uni charakteryzują się współczynnikiem pochłaniania dźwięku na poziomie równym 1,00, co oznacza całkowite – 100% pochłanianie. Tak wysokie pochłanianie dźwięku w konsekwencji wpływa na wysoką izolacyjność akustyczną kompletnej przegrody. Ponadto, wełny akustyczne dzięki swej sprężystości doskonale wypełniają przestrzeń między profilami, eliminując zjawisko tzw. mostków akustycznych, które często powodują obniżenie izolacyjności ściany nawet o kilkanaście decybeli. Im grubszą warstwą wełny mineralnej wypełnimy konstrukcję ściany działowej, tym lepszą uzyskamy izolacyjność akustyczną od dźwięków powietrznych. Co ważne, połączenia ścian i stropów w części mieszkalnej powinny być od razu zaprojektowane tak, aby optymalnie izolowały akustycznie. Późniejsze korekty są trudne i kosztowne, a niekiedy wręcz niewykonalne. Dźwięk przenosi się przez całą konstrukcję budynku, dlatego nawet najlepsza akustycznie ściana nie sprosta hałasom, gdy jej połączenie z podłogą lub stropem będzie wykonane nieprawidłowo.

IZOLACJE | AKUSTYKA ŚCIAN

staranność wykonania samej ściany. Ważne jest, aby ścianę działową budować z obustronną dylatacją podłogi pływającej, czyli bezpośrednio na stropie. Powinniśmy także pamiętać, aby przed montażem spód profili poziomych podkleić samoprzylepną taśmą akustyczną, zapobiegającą przenoszeniu drgań z konstrukcji na otaczające elementy podłoża. Dzięki dużej gęstości i optymalnej sztywności płyt akustycznych możemy montować je bez

wykorzystania dodatkowych zamocowań, co w znaczący sposób przyspiesza i ułatwia wykonanie całej ściany. W ten sposób wykonana ściana działowa, z izolacją akustyczną z wełny skalnej, nie tylko zapewni komfort akustyczny w pomieszczeniach, ale także znacząco podniesie bezpieczeństwo pożarowe przegrody. Dzięki swoim właściwościom wełna skalna (jest niepalna, trwała i ma doskonałe właściwości wyciszające), zapewnia komfort akustyczny zarówno

Izolacja przestrzeni między płytami wełną szklaną Isover Aku-Płyta. Fot. Isover Komfort mieszkania w domu w dużej mierze zależy od poziomu hałasu, który przedostaje się z zewnątrz lub z sąsiednich pomieszczeń. Dlatego o komfort akustyczny warto zadbać od razu, w trakcie projektowania budynku. Fot. Rockwool

Spełnić warunki Tomasz Kwiatkowski, doradca techniczny, Rockwool Polska Analiza ochrony przed hałasem już na etapie tworzenia koncepcji budynku, bez względu na to, czy będzie to biuro, hotel, dom czy mieszkanie, pozwala najskuteczniej zabezpieczyć jego użytkowników przed niepożądanymi dźwiękami. Metoda „lepiej zapobiegać niż leczyć” jest najskuteczniejsza i zarazem najtańsza. Każdy nowy obiekt musi oczywiście spełniać (już w fazie projektowej) wymagania określone w normie PN-B-02151-3, specyficzne dla różnego rodzaju budynków. W przypadku budynków administracyjnych minimalna izolacyjność akustyczna dla ścian działowych powinna wynosić od 35 decybeli w przypadku pokoi do pracy administracyjnej i innych pomieszczeń do pracy, 45 decybeli w pokojach do pracy wymagającej koncentracji i gabinetach dyrektorskich i 50 decybeli w ogólnodostępnych pomieszczeniach sanitarnych. W szkołach i salach dydaktycznych np. domów kultury minimalna izolacyjność akustyczna powinna wynosić 40 decybeli dla korytarzy, 45 decybeli dla sal lekcyjnych i 50 decybeli, dla pozostałych pomieszczeń (świetlicy, pomieszczeń sanitarnych, pokoi nauczycielskich). Dla przychodni lekarskich minimalna wymagana izolacyjność akustyczna gabinetów zabiegowych i lekarskich wynosi 45 decybeli, natomiast dla korytarzy i recepcji 40 decybeli. W przypadku budynków mieszkalnych, wielorodzinnych minimalna wymagana izolacyjność powinna wynosić od 50 decybeli w przypadku sąsiadujących ze sobą mieszkań oraz korytarzy do 55 decybeli w przypadku pomieszczeń technicznych w budynku, sklepów czy też punktów usługowych. Dla budynków jednorodzinnych minimalna izolacyjność pomiędzy pokojami powinna wynosić 40 decybeli, natomiast ściany oddzielające pomieszczenia sanitarne 45 decybeli. Warto pamiętać, że podobnie jak w przypadku izolacyjności termicznej, wymagania normowe to minimum. Dla poprawy komfortu akustycznego korzystne będzie zastosowanie ścianek o parametrach lepszych, niż wymagane przez przepisy.

w budynkach użyteczności publicznej, komercyjnych, jak i mieszkalnych.

PRZEPISY ZAWARTE W NORMACH Na etapie projektowania trzeba pamiętać o konieczności spełnienia wymagań określonych w normach, np. w normie akustycznej PN-B-02151-3 „Ochrona przed hałasem w budynkach”, gdzie wyodrębniono różne typy przestrzeni bytowych wraz z określeniem dopuszczalnych poziomów hałasu. Norma zawiera wymagania dla budownictwa mieszkaniowego i obiektów użyteczności publicznej oraz zalecenia dla budownictwa jednorodzinnego. Należy jednak pamiętać, że wymagania normowe nie mają nic wspólnego z zapewnieniem komfortu – są to jedynie wymagania minimalne, które opracowano lata temu na bazie możliwości ówczesnych materiałów budowlanych. Warto wiedzieć, że miarą tłumienia i pochłaniania dźwięków jest wskaźnik oceny przybliżonej izolacyjności właściwej R’A1 [dB] lub jego wartość projektowa RA1R określona na podstawie badań laboratoryjnych i pomniejszona o 2 dB, która zwykle podawana jest przez producentów materiałów. WOJCIECH NAPORA

IZOLACJE | AKUSTYKA SUFITÓW

Hałas i pogłos w pomieszczeniach mieszkalnych, jak również w obiektach użyteczności publicznej, stanowią niemały problem. Możemy go zminimalizować dzięki zastosowaniu sufitów akustycznych i odpowiedniej konstrukcji stropu.

Uwaga na hałas!

Akustyczne suﬁty podwieszane powinny być dobrane do specyﬁki i przeznaczenia każdego wnętrza. Fot. Ecophon

Akustyczne sufity podwieszane powinny być dobrane do specyfiki i przeznaczenia każdego wnętrza. Mogą występować w postaci perforowanych płyt, w wersji modułowej lub formie monolitycznych systemów – w postaci pełnych wielkoformatowych płyt akustycznych, często pokrytych tynkiem lub w formie sufitu napinanego wykonanego z odpowiedniego tworzywa lub specjalnych tkanin. Instalacja sufitu podwieszanego, czy to w formie pełnej powierzchni, czy wysp to podstawowy sposób kształtowania właściwej akustyki pomieszczeń. Osiągnięcie zalecanego poziomu chłonności w dużej mierze zależy od dobrania sufitów o określonym współczynniku pochłaniania, zależnym od rodzaju pozostałych materiałów wykończeniowych.

FUNKCJA POMIESZCZEŃ Na decyzję o tym, jaki sufit wybrać składa się kilka elementów, są to przede wszystkim: rodzaj pomieszczenia (wielkość, jego funkcja, czy są wobec pomieszczenia jakieś wymagania specjalistyczne

np. sanitarne, pomieszczenia z dużym poziomem wilgoci), design wnętrza (w zależności od stawianych wymagań projektowych mogą to być standardowe sufity lub elementy, które mają być nie tylko akustyczne, ale też dekoracyjne), wymagania co do trwałości sufitów (np. inne stosuje się do biur, a inne do obiektów typu hale dworcowe czy lotniska). Elementem, który wpływa na wybór konkretnego rozwiązania jest oczywiście także budżet inwestycji. Czynnikiem równie ważnym, szczególnie pod kątem ekip wykonawczych, są także możliwości techniczne pomieszczenia – nie w każdym wnętrzu da zainstalować się klasyczny ruszt nośny do sufitów podwieszanych. Są pomieszczenia z nierównym stropem, pełnym wystających belek i elementów nośnych budynków, czy też pomieszczenia niskie, w których montaż konstrukcji nośnej nie wchodzi w grę. Wówczas inwestor i wykonawca szukać muszą innych niż klasyczne płyty sufitów i konstrukcji nośnych. Ich wybór jest jednak bardzo szeroki na rynku, dzięki czemu

akustyczny sufit można zamontować praktycznie w każdym pomieszczeniu. Do większości wnętrz dedykowane są sufity mineralne, ale także metalowe i drewniane. Do wnętrz specjalistycznych, jak szpitale, sale operacyjne, gastronomia, baseny, laboratoria przeznaczone są rozwiązana o podwyższonej specyfice higienicznej.

TYPY SUFITÓW Najbardziej klasyczne sufity podwieszane to akustyczne płyty modułowe w rozmiarach 600 x 600 mm lub 1.200 x 600 mm. Umieszczane są na ruszcie nośnym od góry, lub montowane od dołu (to zależy od krawędzi danego rodzaju płyty). Rozmiary płyt dostępne są u każdego z producentów mogą być zróżnicowane w zależności od potrzeb. W tej kategorii znajdują się sufity mineralne, metalowe i drewniane. Wszystkie z nich wykazują właściwości akustyczne. W przypadku sufitów drewnianych i metalowych akustykę uzyskuje się poprzez perforację na powierzchni płyt i uzupełnianie ich o specjalne akustyczne

wkłady. To najczęściej stosowany model sufitu podwieszanego. Montowane są w zasadzie w każdym z pomieszczeń publicznych od biur, przez sklepy, placówki usługowe typu banki, hotele, sale konferencyjne, szkoły, ośrodki zdrowia, urzędy publiczne, muzea, baseny. Dwie główne zalety takich sufitów to poprawa akustyki (sufit podwieszany jest najskuteczniejszym sposobem na kształtowanie akustyki, gdyż zajmuje największą, wolną powierzchnię wnętrz). Dostępne są także sufity wyspowe. Są to swobodnie wiszące płyty akustyczne montowane jako alternatywa dla klasycznego rusztu nośnego, np. w pomieszczeniach, gdzie technicznie montaż rusztowania jest niemożliwy lub trudny. Wyspy czy inaczej nazywane w branży„chmurki” mogą być także uzupełnieniem sufitu modułowego. Ich zaletą jest fakt, iż poprawa akustyki, czyli np. pochłanianie hałasu odbywa się tu poprzez dwie powierzchnie płyty – dolną, widoczną dla użytkowników pomieszczenia, i stronę górną od stropu. Akustyczne wyspy sufitowe mogą mieć

IZOLACJE | AKUSTYKA SUFITÓW

Jak wykonać suchy jastrych na stropie drewnianym? Andrzej Dobrowolski, kierownik produktu Leca® KERAMZYT Jastrych na podłożu keramzytowym jest lekki i nie obciąża zanadto stropu. Dlatego można go śmiało polecić nawet na stropy drewniane zarówno w domach nowych, jak i przeznaczonych do remontu. Ponieważ jest układany na sucho, wilgoć nie zagrozi drewnu. W przypadku stropów drewnianych wskazane jest ułożenie dwóch warstw keramzytu o różnej granulacji. Pierwsza warstwa rozprowadzana jest na deskach ślepego pułapu. Powstaje z bardzo lekkiego keramzytu średnioziarnistego. Na nim należy wykonać szpryc cementowy lub ułożyć geowłókninę. Górna warstwa to drobnoziarnisty, cięższy keramzyt podsypkowy, poziomujący płaszczyznę ugiętych stropów i tworzący skuteczną izolację akustyczną. Pamiętaj, że w stropach drewnianych nie można stosować folii ani papy. Izolacje te zatrzymują bowiem wilgoć i w tych miejscach rozpoczyna się zawilgocenie i butwienie drewna w niewentylowanych przestrzeniach stropu.

Mając na względzie zalecenia dotyczące akustyki pomieszczeń, w stropach drewnianych należy unikać tworzenia pudeł rezonansowych (dwustronnie zamkniętych przestrzeni, bez wypełnienia w środku). Pudło takie może powstać po zamontowaniu kolejnej warstwy z płyt OSB. Ponadto przed ułożeniem takich płyt najczęściej konieczne jest wyrównanie płaszczyzny stropu klinami, nadbitkami z bali drewnianych. Warstwa keramzytu podsypkowego eliminuje te uciążliwe prace. Należy pamiętać, że wokół suchego jastrychu zrobionego na stropie drewnianym nie może zabraknąć dylatacji obwodowej. Więcej szczegółów o tym rozwiązaniu w artykule na str. 48

dowolne kształty: klasyczne kwadraty, koła, prostokąty, ale też inne, jak: romby, trójkąty czy kształty zupełnie nieregularne. Można za ich pomocą szybko poprawić akustykę w modernizowanych obiektach bez znaczącej ingerencji w istniejące konstrukcje budowlane. Niezależnie od ich formy, wszystkie są wykończone za pomocą specjalnej, akustycznej powłoki o porowatej strukturze, doskonale połączonej z płytą nośną. Z kolei wielkopowierzchniowe, prostokątne wyspy posiadają ramę samonośną, dzięki której łatwo je podwiesić do sufitu dzięki specjalnym systemom zamocowań. Do ramy mocuje się płyty o różnorodnych powierzchniach wykończenia. Szczególnie eleganckie wrażenie robią wypukłe i wklęsłe wyspy sufitowe zawieszone na cienkich linkach stalowych, na wybranej

wysokości. W pomieszczeniach szczególnie uciążliwych akustycznie, jak hale magazynowe lub produkcyjne, w których nie ma miękkich materiałów absorbujących dźwięki, jak meble, zasłony lub też dywany, szczególnie korzystnym rozwiązaniem są tzw. baffle – podwieszone pionowo do sufitu prostokątne płyty, które absorbują dźwięki i regulują poziom pogłosu zmniejszając tym samym poziom szumu akustycznego w pomieszczeniu. Dla stworzenia wrażenia płynięcia w powietrzu można zastosować prawie niewidoczne zawiesia płyt na cienkich linkach stalowych.

RODZAJE KRAWĘDZI I SPOSOBY MONTAŻU Bogactwo oferty pod względem wzorniczym w segmencie sufitów akustycznych sprawia, że architektom, ekipom

montażowym i inwestorom czasem trudno zdecydować się na konkretne rozwiązanie. Jednym z głównych kryteriów wyboru jest rodzaj krawędzi płyt sufitowych i sposób ich montażu. Produkty pod względem wykończenia krawędzi podzielić można na trzy grupy: z ukrytą konstrukcją, z częściowo widoczną konstrukcją i takie, w których konstrukcja jest całkowicie widoczna. Ich dopasowanie i wybór zależy w dużej mierze od dwóch czynników: wielkości budżetu i tego, jakie jest przeznaczanie wnętrza, w którym zostaną zainstalowane.Pierwszy i najbardziej ekonomiczny typ to krawędzie z widoczną konstrukcją. Montować je można we wszystkich pomieszczeniach, w których wymagana jest podstawowa estetyka. Dostępne na rynku moduły mają różne rozmiary (np. 600 x 600 mm lub 1.200 x 600 mm) oraz bogatą paletę kolorów. Tego typu elementy (o nazwie płyty w krawędzi A) montowane są od góry na standardowej konstrukcji typu T24. Ten sposób montażu, czyli niejako położenie płyt na konstrukcji sprawia, że łatwa jest zarówno instalacja, jak i szybki demontaż poszczególnych modułów, gdy

np. trzeba się dostać do instalacji ukrytych w przestrzeni sufitowej. Płyty mają krawędzie cięte na prosto, co także jest wygodą dla ekip budowlanych. W razie potrzeby docięcie jest niezmiernie proste i wykonać je można klasycznym nożykiem do tapet. Ze względu na swoją uniwersalność są najczęściej wybierane do ogólnodostępnych wnętrz, jak pomieszczenia biurowe, obiekty medyczne i edukacyjne, urzędy, placówki handlowe i usługowe. A także do pomieszczeń, w których estetyka nie stanowi istotnego elementu – serwerowni, pomieszczeń zaplecza technicznego lub korytarzy w strefach wewnętrznych. Kolejny rodzaj – sufity w krawędzi E (płyta profilowana, konstrukcja częściowo ukryta) charakteryzuje wyższa estetyka. Montowane są w taki sposób, iż konstrukcja widoczna jest jedynie częściowo. Poszczególne moduły mogą być ułożone bliżej siebie lub dalej – w odległości 15 lub 24 mm. Dzięki temu uzyskuje się efekt cienia, co przy odpowiedniej aranżacji znacznie wpływa na wystrój wnętrza i nadaje mu ciekawy charakter. Płyty w krawędzi E mogą być zakończone ostrą, pionową krawędzią, lub ściętą

Wymagania akustyczne przegród zgodne Z PN-B 02151-3:2015-10 W krajowym ustawodawstwie przewidzianym dla projektowania i wykonania obiektów budowlanych zawarto sześć podstawowych wymagań użytkowych, którym powinny odpowiadać. Oprócz bardzo ważnych aspektów bezpieczeństwa konstrukcji, ppoż. czy też warunków higieny i zdrowia, każdy budynek, w zależności od jego przeznaczenia, musi spełniać również wymagania ochrony przed hałasem i drganiami. Dokładne wymagania dla ścian działowych w zakresie izolacyjności akustycznej w postaci współczynnika R’A1 wprowadza Polska Norma PN-B-02151-3:2015-10. W bardzo czytelny sposób specjaliści z firmy Siniat opracowali „piramidę klasyfikacyjną” w odniesieniu do wyżej wspomnianej normy. Na jej podstawie zobrazowano wymagania dla poszczególnych przegród w zależności od wysokości parametrów izolacyjności akustycznej R’A1 w odniesieniu do graficznych wizualizacji różnego typu obiektów budowlanych m.in. budynków administracyjnych, budynków jedno- i wielorodzinnych. Źródło: Maciej Januszewski, Kierownik Produktu, Siniat

IZOLACJE | AKUSTYKA SUFITÓW

lekko pod skosem. Moduły te są równie łatwe w montażu i demontażu, jak płyty w krawędzi A. Instalowane są od góry na konstrukcji typu T24. Trochę trudniejsze jest ich docięcie tam, gdzie panel trzeba skrócić, czyli np. w przypadku płyt mocowanych przy samej ścianie. Bez problemu można dociąć moduł tak, by miał proste, pionowe zakończenie. Nieco bardziej problematyczne jest cięcie pozwalające uzyskać skośną krawędź. Warto tu zastosować specjalne noże. Sufity z krawędzią E i częściowo ukrytą konstrukcją montowane mogą być we wnętrzach, w których wystrój pełni ważną rolę, np. nowoczesnych biurach, hotelach i klinikach. Trzecim typem są sufity o wyglądzie monolitycznym w krawędzi X, które montowane są na styk, przylegają bardzo ściśle do siebie, a konstrukcja nie jest widoczna. Ponieważ montaż i demontaż płyt odbywa się od dołu mogą być mocowane bardzo blisko stropu, w odległości nawet 62 mm. Nie istnieje konieczność zapewnienia tu dodatkowej przestrzeni pomiędzy stropem a konstrukcją nośną. Co może mieć znaczenie szczególnie w niskich pomieszczeniach. Tego typu system montażu paneli zapewnia gładki wygląd. Na pierwszy rzut oka, sufit w krawędzi X zupełnie nie wygląda jak złożony z modułów. Sprawia raczej wrażenie jednolitej powierzchni. Dedykowany jest więc do pomieszczeń o wysokich wymaganiach estetycznych, wnętrz reprezentacyjnych, takich jak: recepcje, hole, sale czy biura, w których ważny jest element designu. Sufity podwieszane w krawędzi X najlepiej prezentują się na dużych powierzchniach.

SPOSÓB NA CICHĄ PODŁOGĘ Przenikanie dźwięków pomiędzy sąsiadującymi pomieszczeniami w znacznym stopniu ogranicza też podłoga pływająca, która stanowi konstrukcję niezależną względem pionowych przegród budynku. O szczegółach prawidłowego wykonania „cichej” podłogi mówi Anna Gil, kierownik biura doradztwa technicznego Isover: Aby podłoga mogła być pływająca, należy zadbać o jej dobre oddylatowanie od elementów konstrukcyjnych budynku (ścian, słupów), a nawet przebijających jej warstwę instalacji. Do wykonania dylatacji należy wykorzystać elastyczny materiał izolacyjny, jak płyty wełny szklanej TDPT lub wełny skalnej Stropoterm, lub inne

Cisza w biurze Mikołaj Jarosz, Concept Developer Education, Ecophon Zdecydowanie najwięcej problemów akustycznych w budynkach biurowych sprawiają biura otwarte, owe znienawidzone „ołpenspejsy”. Pracownicy zwykle nie lubią tych przestrzeni, a poproszeni o podanie przyczyn tej niechęci, zazwyczaj wskazują właśnie na akustykę. Poprawę warunków akustycznych można osiągnąć poprzez obniżenie ogólnego poziomu dźwięku, a także jego zasięgu przestrzennego. Technicznie sprowadza się to do dwóch działań: - podziału dużej przestrzeni biura na mniejsze sekcje poprzez odpowiednie rozstawienie ekranów akustycznych lub wysokich mebli – w celu ograniczenia propagacji dźwięku; - pokrycia powierzchni ograniczających pomieszczenie (sufitów, ścian i podłóg) materiałami dźwiękochłonnymi, takimi jak wykładziny dywanowe, czy podwieszane sufity dźwiękochłonne – w celu ograniczenia odbić dźwięku od tych powierzchni. Dla osiągnięcia zadawalających efektów muszą być przedsięwzięte oba te działania ponieważ nawzajem warunkują swoją skuteczność. Na przykład najlepsze ekrany akustyczne nie będą działać, jeśli ustawi się je pod odbijającym fale dźwiękowe gołym stropem żelbetowym. W biurach otwartych szczególne znaczenie ma więc dobór sufitów akustycznych, które powinny charakteryzować się przede wszystkim bardzo wysoką dźwiękochłonnością. Polska norma PN-B-0215-4:2015-06 określa minimalną chłonność akustyczną pomieszczeń biur otwartych i centrów obsługi telefonicznej. Trudno spełnić to wymaganie bez pokrycia całej powierzchni stropu sufitami dźwiękochłonnymi o wskaźniku pochłaniania dźwięku αw ≥ 0,9 (a w centrach obsługi telefonicznej nawet αw = 1,0). Dodatkowo warto stosować sufity o jak najwyższej klasie AC (Articulation Class - AC ≥ 180 dla biur otwartych i AC ≥ 200 dla centrów obsługi telefonicznej). Im wyższa wartość AC sufitów tym skuteczniej będą działały ekrany akustyczne pod nimi ustawiane.

materiały dostępne na rynku, zwracając uwagę na ich szerokość i grubość (min. 10 mm). Przewody lub instalacje prowadzone w warstwach posadzkowych stropu powinny być akustycznie odizolowane wełną mineralną. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie dwuwarstwowego układu płyty z wełny mineralnej z przewodami instalacyjnymi w warstwie izolacji. Wykonaną izolację przykrywamy warstwą folii, która powinna być wywinięta na ścianę na wysokości dylatacji obwodowej. Poszczególne arkusze folii powinny łączyć się na zakład co najmniej 10 cm. Teraz już tylko pozostaje ułożyć warstwę dociskową, wykonaną według zaleceń projektu i wskazówek producenta materiałów. Warto też unikać najczęściej popełnianych błędów, które obniżają wydajność izolacji akustycznej w podłodze pływającej. Zdaniem Anny Gil należą do nich: – brak obwodowej dylatacji, wypełnionej materiałem elastycznym, – niestaranne ułożenie wełny mineralnej, z przerwami, w których tworzą się tzw. mostki akustyczne, – brak dodatkowego odizolowania przewodów i instalacji biegnących w warstwie posadzki, – przeniknięcie zaprawy (jastrychu/ wylewki samopoziomującej) pomiędzy warstwami izolacji (spowodowane brakiem foli ochronnej) i stworzenie w ten sposób sztywnego połączenia warstwy dociskowej ze stropem konstrukcyjnym (tzw. mostek akustyczny),

Jednym z głównych kryteriów wyboru jest rodzaj krawędzi płyt suﬁtowych i sposób ich montażu. Produkty pod względem wykończenia krawędzi podzielić można na trzy grupy: z ukrytą konstrukcją, z częściowo widoczną konstrukcją i takie, w których konstrukcja jest całkowicie widoczna. Fot. Ecophon – złe posadowienie ściany działowej na stropie. Podłogi pływające izolują płyty stropowe od dźwięków powietrznych o natężeniu od 2 do 5 dB. Rozwiązanie konstrukcyjne podłogi powoduje znaczny wzrost tłumienia dźwięków uderzeniowych. Poza wspomnianą wełną mineralną, warstwę tłumiącą wykonuje się z: elastycznego styropianu (nie należy stosować styropianu do ocieplania budynków) lub szklanych mat polietylenowych. Ponadto, o właściwościach akustycznych podłóg (z wyłączeniem podłóg podniesionych) decyduje układ warstw, z których są zbudowane. Układy

zwiększają izolacyjność akustyczną płyty stropowej, w szczególności od dźwięków uderzeniowych. Ze względu na ich właściwości akustyczne dzieli się je na trzy podstawowe grupy obciążenia: – podłogi pływające (PP) – izolują strop od dźwięków powietrznych i uderzeniowych; – lekkie konstrukcje podłogowe (PL); – powodują zwiększenie izolacyjności stropu od dźwięków uderzeniowych; – wykładziny podłogowe z warstwą izolacyjną oraz wykładziny dywanowe (PW) – zwiększają izolacyjność stropu od dźwięków uderzeniowych. KATARZYNA MASŁOWSKA

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

AQUA – SKUTECZNA TERMOIZOLACJA MIEJSC ZAWILGOCONYCH Najważniejszym parametrem materiałów termoizolacyjnych jest współczynnik przewodzenia ciepła. Jednak w użytkowanych przez nas obiektach znajdują się przegrody poddane działaniu specyficznych czynników, np.: wilgoci. Należy wówczas zastosować izolator, który najlepiej zadba o komfort cieplny budynku w takich warunkach. Odpowiednim produktem jest styropian o obniżonej chłonności wody – AQUA firmy Yetico. Ze względu na swoje właściwości może być stosowany w izolacji wielu przegród.

AQUA wyróżnia się trzema istotnymi parametrami: dobrym współczynnikiem przewodzenia ciepła (w zależności od typu 0,034-0,036 W/m.k), niską nasiąkliwością (1%) oraz wysoką wytrzymałością na ściskanie (w zależności od typu 120-200 kPa). Współczynnik przewodzenia ciepła decyduje o tym, co najważniejsze w termoizolacji – cieple. Im niższa wartość λ, tym lepsza izolacyjność cieplna. Nasiąkliwość służy do określenia okresowego pogorszenia izolacyjności cieplnej w przypadku zawilgocenia materiału. Dlatego w miejscach zawilgoconych hydrofobowa AQUA spełni funkcję termoizolacyjną lepiej niż standardowy styropian, ponieważ absorpcja wody w jej przypadku jest znikoma. Z kolei wysoka wytrzymałość na obciążenia powoduje, że płyty mogą być głęboko osadzone w gruncie lub też stanowić doskonałą warstwę termoizolacji poziomej. Połączenie wszystkich tych cech w jednym produkcie sprawia, że AQUA to multiizolator, bo zastosować go można w ociepleniu, m.in.: fundamentów, cokołów, dachów zielonych, żwirowych, tarasów czy też podłóg na gruncie (garaż). Warto podkreślić, że płyty AQUA kształtowane są w zamkniętych formach. Ma to korzystny wpływ na ich powtarzalność wymiarową. Identyczność płyt oraz wyposażenie we frezy sprawiają, że AQUA świetnie do siebie pasuje, tworząc szczelną izolację bez mostków termicznych, a montaż jest szybki i łatwy.

FUNDAMENTY I COKOŁY Jeśli mamy dziurawe buty, to nawet gruby kożuch nie uchroni nas przed przeziębieniem. Podobnie jest z fundamentem, jeśli nie ocieplimy go materiałem dopasowanym do warunków, w których funkcjonuje ta przegroda, to nawet świetnie docieplone fasady nie uratują sytuacji.

Styropian hydrofobowy AQUA ﬁrmy YETICO na unikatowym typie elewacji toruńskiej inwestycji - w Centrum Kulturalno-Kongresowym Jordanki. O wyborze zadecydowały bardzo dobre parametry techniczne i komfort pracy z płytą. Ściany fundamentowe narażone są na działanie wody gruntowej. Przez tę przegrodę przemieszcza się ona w kierunku wyższych kondygnacji, powodując zawilgocenie budynku. Źle wykonana izolacja może powodować straty ciepła nawet do 10% strat całkowitych. Poprawne wykonanie termoizolacji fundamentów polega na ułożeniu płyt styropianowych po zewnętrznej stronie ściany. Takie rozwiązanie ogranicza wpływ ujemnych temperatur na konstrukcję. Montaż

termoizolacji wykonuje się po ułożeniu hydroizolacji, która jest koniecznym warunkiem, aby budynek był suchy. Właściwą termoizolację stanowi warstwa styropianu AQUA, która dzięki niskiej absorpcji wody może w przeciwieństwie do standardowych styropianów zostać bezpośrednio przykryta gruntem. Płyty styropianowe poddane są różnym obciążeniom pochodzącym od parcia gruntu, wody opadowej oraz zmiennego poziomu wody gruntowej dlatego

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

styropian do fundamentów powinien cechować się również odpowiednią wytrzymałością mechaniczną. W podobnych warunkach wodno-wilgotnościowych znajduje się cokół budynku, wystający ponad poziom gruntu. Niewłaściwy dobór styropianu do izolacji tej przegrody może doprowadzić do powstawania nieszczelności i zawilgocenia ścian pod wpływem erozji wody np. podczas zamarzania i rozmarzania.

DACHY ZIELONE I ŻWIROWE Dachy zielone i żwirowe ze względu na dość płaską konstrukcję narażone są bardziej niż dachy skośne na działanie wody opadowej. We właściwym zabezpieczeniu przed przeciekami oraz ociepleniu tej przegrody dużą rolę spełnia warstwa hydroizolacji oraz uzupełniająca ją warstwa termoizolacji wykonana z płyt o niskiej nasiąkliwości. Najczęściej spotyka się dachy z tradycyjnym i odwróconym układem warstw. W przypadku dachów odwróconych warstwa termoizolacyjna umieszczona jest nad warstwą wodochronną, co powoduje, że izolacja przeciwwodna pracuje w stałej temperaturze i jest zabezpieczona przed uszkodzeniami. Płyta hydrofobowa jest zatem dodatkowym wsparciem znajdującej się pod nią warstwy hydroizolacji i warstwy dyfuzyjnej znajdującej się na płycie. W dachu zielonym, o tradycyjnym układzie warstw, produkt o niskiej nasiąkliwości jest już ostatnią barierą przed przenikaniem wody do budynku. Termoizolację możemy dodatkowo zabezpieczyć warstwą folii parochronnej. Ze względu na spore obciążenie dachu zielonego porastającą go roślinnością intensywną lub ekstensywną należy wybrać typ AQUA z odpowiednią wytrzymałością mechaniczną. Alternatywnym rozwiązaniem jest wykorzystanie dachu w systemie „odwróconym” jako powierzchni tarasowych. Układ warstw z balastową warstwą żwirową jest podobny do dachu z układem warstw odwróconym.

TARAS To przegroda narażona na zmienne warunki atmosferyczne, m.in.: opady deszczu oraz rozmarzanie

Wytrzymałe płyty z niską nasiąkliwości AQUA ﬁrmy YETICO znajdą zastosowanie w termoizolacji wielu przegród, m.in.: 1) fundamentów 2) cokołów 3) tarasów, dachów zielonych i żwirowych 4) podłóg na gruncie 5) podłóg na gruncie w garażu.

i zamarzanie wody. Dlatego taras, zwłaszcza ten znajdujący się nad pomieszczeniem, powinien mieć solidną termoizolację, która poradzi sobie z ewentualną wilgocią i ochroni wnętrze domu przed kosztowną ucieczką ciepła. Ryzyko przenikania chłodu z zewnątrz do pomieszczenia jest wprost proporcjonalne do wielkości płyty tarasowej, dlatego ocieplenie tarasu jest szczególnie ważne, gdy ma on od dużą powierzchnię. Ocieplenie powinno być ułożone od ściany domu. Należy pamiętać o dylatacji pomiędzy elewacją a płytami termoizolacji. Najlepszym rozwiązaniem, eliminującym mostki termiczne, jest układanie ociepleń w dwóch warstwach: drugą kładzie się z przesunięciem łączeń w stosunku do pierwszej.

Obok lambdy i niskiej nasiąkliwości w termoizolacji tej przegrody ważna jest wysoka wytrzymałość mechaniczna materiału, która zapewni prawidłowe przenoszenie obciążeń. Frezy na zakładkę, w które wyposażona jest AQUA, zmniejszą ryzyko powstania mostków termicznych.

AQUA NA ELEWACJĘ?

PODŁOGA NA GRUNCIE (NP.: GARAŻ)

To możliwe. AQUA posłużyła jako izolator elewacji w prestiżowej inwestycji - Centrum Kulturalno-Kongresowym Jordanki w Toruniu. Ze względu na unikatowy rodzaj konstrukcji ściany (pikado, gdzie warstwa tynku ma bardzo bliski kontakt z warstwą izolacyjną) szukano produktu, który będzie posiadał bardzo dobre parametry techniczne, w tym niską nasiąkliwość oraz będzie łatwy w montażu. Obok samego produktu równie cenne okazało się doradztwo techniczne zespołu Yetico.

Podłoga na gruncie jest przegrodą oddzielającą budynek od gruntu, dlatego konieczność jej ocieplenia jest oczywista. Na tym etapie budowy wymagana jest duża precyzja realizacji, ponieważ poprawnie wykonana i zaizolowana podłoga gwarantuje zmniejszenie strat ciepła uciekającego do gruntu (nawet do 10%) oraz ochronę przed wilgocią przenikającą z podłoża. W przeciwnym razie nasza podłoga stanie się ogromnym mostkiem termicznym, który będzie miał negatywny wpływ na koszty ogrzewania.

ul. Towarowa 17A 10-416 Olsztyn tel. (89) 538 78 11 www.yetico.com

IZOLACJE | OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

Każdy budynek powinien być tak zaprojektowany, aby oprzeć się działaniu ognia przez okres czasu niezbędnego do sukcesywnego przeprowadzenia ewakuacji jego użytkowników. Mowa tu o pasywnej ochronie, która może być zagwarantowana poprzez zastosowanie odpowiednich materiałów termoizolacyjnych i systemów nie rozprzestrzeniających ognia.

Pasywna ochrona przed ogniem

Wełna mineralna kamienna sklasyﬁkowana jest jako materiał niepalny (A1). Mimo to podczas prac wykonawczych, należy pamiętać aby izolacja termiczna ściśle przylegała do powierzchni ściany i była równo ułożona, gdyż podczas pożaru w przestrzeni pomiędzy podłożem a ociepleniem możliwa jest penetracja gorących produktów spalania. Fot. Rockwool Polska Jednym z głównych zagrożeń dla ocieplonych fasad (sklasyfikowanych także jako NRO) i dachów budynków są płomienie wydostające się przez okna. To w pomieszczeniach mieszkalnych znajduje się najwięcej materiałów palnych, które wzmagają ogień wydostający się i „pełzający” przez stolarkę okienną, tym samym uszkadzając ocieploną elewacje, aż po sam dach. Na skutek oddziaływania ognia na elewację budynku, a co za tym idzie spalania palnych wyrobów budowlanych, mogą powstawać płonące

krople, które przyczyniają się do jeszcze szybszego rozprzestrzeniania ognia. Materiały dociepleniowe wykonane z wełny mineralnej Isover (o najwyższej Euroklasie reakcji na ogień A1) pod wpływem ognia nie wytwarzają kropel i cząstek ogniowych. Jeśli fasada nie jest w całości ocieplana wełną mineralną, bardzo dobrą praktyką jest umieszczanie na co drugiej kondygnacji tzw. „rygla ogniowego” wykonanego z niepalnej wełny mineralnej Isover. – zauważa Paweł Polak, kierownik produktu Isover. Jak zatem wybrać

materiały termoizolacyjne i systemy ociepleń, które wykazują podwyższoną odporność na działanie ognia?

REAGUJĄ NA OGIEŃ? Wszystkie wyroby budowlane, dopuszczone do obrotu w Unii Europejskiej muszą być sprawdzone pod względem reakcji na ogień. Czyli badane są odnośnie do niepalności oraz reakcji na działanie małego płomienia ognia. W zależności od ich łatwopalności przyporządkowywane są do poszczególnych

Euroklas i etykietowane. Na etykietach klienci mogą odnaleźć trzy oznaczenia Euroklasy – pierwsza dotycząca klasy podstawowej i dwóch uzupełniających, a związanych z wytwarzaniem dymu oraz płonących kropel i odpadów. Podstawowa Euroklasa wyrobu informuje nas w jakim stopniu dany (jeden) produkt, czyli w omawianym przypadku wełna mineralna lub styropian, przyczynia się do rozwoju ognia. Zarówno inwestorzy, jak i wykonawcy mogą dzięki niej określić jak szybko taki produkt się zapala i jak

IZOLACJE | OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

DYM I OGNISTE KROPLE Należy też pamiętać, że nie tylko ogień przyczynia się do śmierci ofiar pożaru i utrudnia prowadzenie akcji przeciwpożarowej. To właśnie dym powstający przy spalaniu wyrobów budowlanych osłabia zmysł orientacji i spowalnia ewakuację ofiar w płonącym budynku. Dlatego wszystkie etykiety produktów oznaczonych Euroklasami – od A2 do D – muszą dodatkowo wskazywać wielkość emisji dymu. Ta podklasyfikacja nie dotyczy wyrobów niepalnych z oznaczeniem A1, czyli wełny mineralnej. W przypadku spienionych tworzyw poliuretanowych takich jak styropian emisja dymu jest najbardziej intensywna (klasa s3) – w przypadku ich spalania szybkość wytwarzania dymu wynosi 180 m2/s2, a całkowita ilość wytworzonego dymu w czasie 600 s przekracza 200 m2. Podczas spalania wyrobów budowlanych mogą też powstawać płonące krople oraz inne odpady, które przyczyniają się do jeszcze szybszego rozprzestrzeniania ognia. Ma to szczególne znaczenie jeżeli są one montowane na wyższych partiach obiektów budowlanych. Spadające ogniste krople mogą zaprószyć ogień np. na tarasach, balkonach, a ostatecznie przyczynić się do spłonięcia np. pojazdów samochodowych. Takie elementy spadające z wyższych części budynku stanowią także zagrożenie dla życia ludzi. Materiały dociepleniowe wykonane z wełny mineralnej (o oznaczeniu A1) pod wpływem ognia nie

Właściwe podejście Tomasz Kwiatkowski, doradca techniczny w firmie Rockwool Polska W ostatnich latach znacznie wzrosła szybkość rozprzestrzeniania się ognia w budynkach – wyposażenie współczesnego pokoju pali się nawet kilka do kilkunastu razy szybciej niż np. wyposażenie pokoju z lat 50. Ludzie w pożarach najczęściej giną w swoich mieszkaniach, miejscu, w którym powinni czuć się bezpiecznie. Ma to związek m.in. z coraz większą ilością w naszym otoczeniu łatwopalnych i syntetycznych materiałów, które spalają się szybko i gwałtownie. Kiedy więc ogień pojawi się na elewacji, to im wyższy jest budynek, tym więcej problemów napotykają służby ratunkowe w pomocy poszkodowanym i ewakuacji, ponieważ ogień najłatwiej rozprzestrzenia się ku górze i może szybko obejmować kolejne kondygnacje. Wielkiego znaczenia nabiera tu niepalność elewacji. Zgodnie z wymaganiami WT ocieplone ściany zewnętrzne budynków muszą spełniać kryterium „nierozprzestrzeniający ognia” (tzw. NRO). W Polsce stosowanie wyłącznie niepalnej izolacji na ścianach zewnętrznych obowiązuje w budynkach na wysokości powyżej 25 m; dla porównania w Czechach całkowicie zabronione jest stosowanie palnych izolacji w nowych budynkach wysokich. Ze względów bezpieczeństwa już na etapie projektowania warto myśleć o rozwiązaniach, które w najwyższym stopniu będą zapobiegać rozprzestrzenianiu się pożaru. Ocieplenia niepalne, tzn. takie, w których zarówno izolacja cieplna, jak i tynk są niepalne, co potwierdzają wysokie klasy ich reakcji na ogień (A1 do A2-s(1-3),d0) – dają gwarancję, że w żadnych warunkach nie będą przyczyniać się do rozprzestrzeniania ognia. Materiałem posiadającym najwyższą klasę niepalności A1 jest wełna skalna. Wyroby tej klasy nie tylko nie stanowią pożywki dla ognia, ale i nie wydzielają toksycznego dymu, który stwarza niebezpieczeństwo zatrucia gazami czy utraty widoczności w trakcie pożaru. Według statystyk ponad 50% zgonów w trakcie pożaru powoduje toksyczny dym, który zmniejsza widoczność i utrudnia oddychanie, a zawarte w nim toksyczne gazy mogą działać usypiająco lub drażniąco na organizm. Wyroby klasy A1 nie przyczyniają się do rozwoju ognia w żadnych warunkach, nawet po rozgorzeniu, a także nie tworzą płonących kropli, które mogłyby stanowić w pożarze dodatkowe zagrożenie dla ludzi i przebiegu akcji ratowniczej.

Zwiększyć odporność ogniową Użycie płyty ze skalnej wełny pozwala zwiększyć odporność ogniową monolitycznych stropów, ścian żelbetowych do klasy REI 240. Grubości 20 mm wełny Conlit 150 daje już klasę REI120, a maksymalnie 60 mm klasę REI 240. Zastosowanie wełny to też efektywne ocieplenie zwiększające izolacyjność termiczną wymaganą w przypadku równoczesnej poprawy bezpieczeństwa pożarowego i spełnienia współczynników przenikania ciepła. Prosty montaż wełny do betonu jedynie za pomocą stalowych kołków przyśpiesza prace, a ewentualne wykończenia zaprawami lub folią aluminiową daje możliwość wyboru w zależności od wnętrza. Rozwiązanie to uzyskało klasę odporności ogniowej EI120(ve)S1500multi, jako elementy instalacji wielostrefowej szachtów żelbetowych izolowanych od wewnątrz. Źródło: Rockwool Polska

FOT. ROCKWOOL POLSKA

długo się pali oraz czy rozprzestrzenia ogień. I tak zgodnie z tą klasyfikacją najbezpieczniejsze, niepalne wyroby otrzymują oznaczenia A1, a następnie A2 i B. Z kolei produkty przyporządkowane do klas: C, D i E oraz F w kontakcie z ogniem prowadzą do jego rozgorzenia (w zależności od klasyfikacji) po określonym upływie czasu i tym samym biorą istotny udział w jego rozprzestrzenianiu. Zgodnie z tą klasyfikacją, wełna mineralna jest przyporządkowana jako materiał niepalny i nierozprzestrzeniający ognia (A1, A2). W przypadku wyrobów dociepleniowych wykonanych z polistyrenu zazwyczaj są przyporządkowane do klasy E. Tak skalsyfikowane materiały osiągają rozgorzenie przed upływem 10 minut i tym samym mogą w znacznym stopniu przyczynić się do rozwoju pożaru.

wytwarzają kropel i cząstek ogniowych i są oznaczone podklasą d0. W przypadku materiałów wykonanych z spienionego poliuretanu przyporządkowane są klasie d2, co oznacza że pod wpływem ognia topią się, a podczas spalania powstaje wiele płonących kropel lub cząsteczek,

które mogą powodować poparzenia skóry i rozprzestrzenianie się pożaru.

ROZPRZESTRZENIAJĄ OGIEŃ? Euroklasy, przypisane są tylko i wyłącznie do jednego, przebadanego wyrobu.

Dlatego też producenci systemu ociepleń opartego na styropianie słusznie podkreślają, że w jego skład nie tylko wchodzą płyty wykonane ze spienionego tworzywa poliuretanowego, ale też i niepalne wyroby, takie jak: zaprawy klejowe i tynkarskie oraz specjalne siatki. Zaprawy

IZOLACJE | OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

Przepusty przeciwpożarowe

„Ognioodoporny” wybór

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa budowlanego, budynki muszą być podzielone na strefy pożarowe. Instalacje techniczne, w szczególności rury i kable elektryczne, przechodzą wielokrotnie przez przegrody wewnątrz budynku. Przejścia te zwane przepustami, muszą mieć odpowiednią odporność ogniową EI (szczelność i izolacyjność). Dopuszcza się nieinstalowanie przepustów dla pojedynczych rur instalacji wodnych, kanalizacyjnych i ogrzewczych, wprowadzanych przez ściany i stropy do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. W innych przypadkach przepusty instalacyjne o średnicy większej niż 0,04 m w ścianach i stropach pomieszczenia zamkniętego, dla których wymagana klasa odporności ogniowej jest nie niższa niż EI 60 lub REI 60, a niebędących elementami oddzielenia przeciwpożarowego, powinny wykazywać klasę odporności ogniowej (EI) na takim samym poziomie, co ściany i stropy tego pomieszczenia. Ponadto przejścia instalacji przez zewnętrzne ściany budynku, znajdujące się poniżej poziomu terenu, powinny być zabezpieczone przed możliwością przenikania gazu do wnętrza budynku.

Paweł Polak, kierownik produktu Isover

FOT. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

Przede wszystkim ważny jest wybór materiałów izolacyjnych. Należy zatem zwrócić uwagę na klasę reakcji na ogień określaną dla wyrobu budowlanego. Takie parametry znajdziemy na etykietach opakowań oraz w dokumentacji produktów – wyroby oznaczone klasą reakcji na ogień A1 oraz A2 są niepalne i poprawiają bezpieczeństwo pożarowe. Dla przykładu wełny mineralne szklane oraz skalne o klasie A1 i A2 nie wydzielają toksycznych gazów, są niedymiące, niekapiące i nie biorą czynnego udziału w pożarze. Takie materiały mogą być stosowane np. w przegrodach stanowiących elementy oddzielenia przeciwpożarowego jako ocieplenie dachów płaskich, przegród wewnętrznych oraz ścian zewnętrznych bez ograniczeń wynikających z wysokości budynków. Równie ważna jest klasa odporności ogniowej określana dla elementu budowlanego, jakim jest np. ściana, strop lub dach. Klasa ta wyrażona jest w minutach i w zależności od rodzaju i funkcji przegrody budowlanej określa się R (nośność ogniową), E (szczelność ogniową) oraz I (izolacyjność ogniową). Przykładowe wymagania klas odporności ogniowej to np. R 60 (dla głównej konstrukcji nośnej budynku średniowysokiego), REI 60 (dla stropu) czy EI 30 (dla ściany zewnętrznej). Wełna szklana oraz skalna Isover wbudowana w układach konstrukcyjnych przegród wewnętrznych i zewnętrznych budynku, wraz z tymi elementami, stanowi klasę do REI 60 (dla przykryć dachu), do REI 120 (dla ścian wewnętrznych), do REI 60 (dla zabudów poddaszy).

klejowe zazwyczaj służą nie tylko do przytwierdzania płyt termoizolacyjnych do ściany, ale także do wykonania na jej zewnętrznej powierzchni warstwy zbrojonej siatką. Zostały one sklasyfikowane jako materiał niepalny A1. Na ostatnią warstwę zewnętrzną stosowane są tynki, które biorą bardzo ograniczony udział w pożarze i nie rozprzestrzeniają ognia (klasa B). Praktycznie nie wydzielają dymu (s1) pod wpływem działania ognia i nie „skraplają” się w bardzo wysokiej temperaturze (d0). W konsekwencji, tak zastosowane rozwiązanie budowlane, jakim jest system ociepleń oparty na termoizolacji ze styropianu, sklasyfikowano jako nierozprzestrzeniające ognia (NRO). Należy jednak podkreślić, że docieplone przegrody sklasyfikowane jako NRO mogą rozprzestrzeniać ogień, a nawet doszczętnie spłonąć. Dlaczego? Określenie NRO nie oznacza,

że w rzeczywistości ocieplenie się nie zapali i nie będzie rozprzestrzeniać ognia. Jeśli zawiera materiały palne, kleje lub tynki z dużą zawartością substancji organicznych – to w określonych warunkach materiały te mogą się zapalić i rozprzestrzeniać ogień. Tylko zestawy, w których skład wchodzą wyłącznie materiały niepalne, czyli o wysokich klasach reakcji na ogień wg PN EN 13501-1 w żadnych warunkach nie rozprzestrzeniają ognia (bo nie ma co się w nich palić). Ponadto zastosowanie tych samych materiałów, ale o innych grubościach i gęstościach; użycie niesystemowych wyrobów; zastosowany rodzaj łączników mogą spowodować, że dany system ociepleń sklasyfikowany jako NRO w specyficznych warunkach będzie się palił i rozprzestrzeniać pożar na budynku. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

Pomimo, że zgodnie z przypisami prawnymi poniżej 25 m wysokości budynki można stosować samogasnące wyroby izolacyjne np. poliuretanowe to eksperci z branży doradzają żeby co drugą kondygnacją umieszczać tzw. rygiel ogniowy wykonany z materiałów niepalnych. Fot. MS

IZOLACJE | ŚCIANY ZEWNĘTRZNE

FOT. ARBET

Kraje Unii Europejskiej zobowiązane są do rozwijania zielonych rozwiązań. Wprowadzono odpowiednie kryteria, którym już niedługo, bo w 2021 roku, będą musiały odpowiadać wszystkie nowo budowane budynki. Za wprowadzaniem energooszczędnych rozwiązań przemawia też zdrowy rozsądek. Mniej energii zużywanej do ogrzewania budynków to niższe rachunki. Dlatego warto zadbać o to, aby wszystkie elementy konstrukcyjne były wykonane tak, by zapobiegać stratom ciepła.

Ciepło czterech ścian O tym, jak ważne są ściany zewnętrzne budynku niech świadczy fakt, że może przez nie „uciekać” aż do 40% ciepła. Co zrobić, żeby temu zapobiec? Jeżeli chodzi o nowo powstające budynki warto już na etapie projektu wybrać odpowiednią konstrukcję przegród, energooszczędne materiały i technologię, która zapewni szczelne i ciepłe ściany. Do wyboru mamy ściany jedno-, dwu- lub trójwarstwowe. Każdy z tych rodzajów ma swoje plusy i minusy. W każdym można zbudować ściany charakteryzujące się dobrym współczynnikiem przenikania ciepła U, trzeba jednak – zwłaszcza w przypadku ścian jednowarstwowych – dobrać odpowiednio „ciepłe” materiały wznoszeniowe. W przypadku przegród dwu- lub trójwarstwowych ważne jest

jeszcze ocieplenie. Aby spełniało swoją rolę musi mieć odpowiednią grubość i być wykonane z materiału, który charakteryzuje się dobrymi parametrami.

CO WYBRAĆ? Od lat najpopularniejszymi materiałami używanymi do ocieplania budynków są styropian i wełna mineralna. Pierwszy z nich jest porowatym tworzywem sztucznym, otrzymywanym w procesie spieniania granulek polistyrenu (twardego, szklistego granulatu o średnicy od 0.2 do 2.5 mm) przy użyciu pary wodnej o temperaturze powyżej 90°C. Styropian posiada znakomite właściwości izolacyjne. Wynikają one z niskiego współczynnika przewodzenia ciepła. Materiał ten nie jest rozpuszczalny w wodzie, nie ulega

pęcznieniu i nie wchłania wody. Jest także odporny na działanie wodnych roztworów soli, kwasów i zasad. Styropian nie jest jednak odporny na działanie rozpuszczalników organicznych. Dlatego ich stosowanie w jego obecności wymaga szczególnej uwagi i ostrożności. Jest za to odporny na działanie cementu. Odporność styropianu na ogień uzależniona jest od wielu warunków. Pod działaniem ognia, np. zapałki, styropian kurczy się, ale nie zapala. Płomień może się pojawić dopiero po długim działaniu ognia. Prędkość rozprzestrzeniania się ognia jest jednak bardzo mała. Jeśli natomiast źródło ognia zostanie usunięte, to styropian przestaje się palić. Ważną cechą styropianu jest również jego duży opór dyfuzyjny. Przy

zastosowaniu płyt styropianowych, zarówno w ścianie dwuwarstwowej, jak i trójwarstwowej, para wodna nie kondensuje się. Ściana jest sucha przez cały rok. Dzieje się tak, gdyż wilgoć – z powodu małej paroprzepuszczalności styropianu – napotyka na duży opór dyfuzyjny i nie może swobodnie przenikać przez ścianę. Kilka lat temu wprowadzono na rynek styropian w odmianie szarej, który charakteryzuje się zdecydowanie lepszym parametrem współczynnika przewodzenia ciepła (tzw. lambdą deklarowaną, λD) niż standardowe płyty. Dostępne na rynku płyty grafitowe posiadają lambdę deklarowaną na poziomie 0,030 ÷ 0,033 W/mK. Wartość ta zależna jest m.in. od rodzaju surowca użytego do produkcji

IZOLACJE | ŚCIANY ZEWNĘTRZNE

styropianu oraz od gęstości płyt. Obowiązuje ogólna zasada, że im wyższa jest gęstość (waga 1 m3) grafitowych płyt styropianowych, tym niższa (lepsza) jest lambda. „Szary” styropian cieszy się coraz większym powodzeniem, zwłaszcza wśród klientów poszukujących najlepszych rozwiązań. Szare płyty styropianowe to propozycja nie tylko na dziś, ale przede wszystkim ogromny potencjał, pozwalający przy rozsądnych grubościach spokojnie osiągnąć poziom wymagań izolacyjności termicznej przegród określony w Rozporządzeniu Ministra na rok 2021 – mówi Marcin Feliks z Polskiego Stowarzyszenia Procentów Styropianu. Jeżeli chodzi o wełnę mineralną to najczęściej występuje ona w dwóch odmianach: skalnej i szklanej. Podstawowe różnice pomiędzy dwoma rodzajami wełny stanowią surowce, z których są wytwarzane, a także sam proces produkcji. W obu przypadkach proces rozpoczyna się na składowisku surowców. W zależności od pożądanych paramentów produktów izolacyjnych surowce miesza się w różnych proporcjach. Wełna szklana wytwarzana jest z mieszanki stłuczki szklanej, piasku kwarcowego oraz sody, które w piecu (tzw. wannie szklarskiej) są roztapiane w temperaturze 1200°C – 1500°C i dalej obrabiane. W przypadku wełny skalnej surowce – bazalt, gabro, dolomit lub kruszywa wapienne – trafiają do silosów dobowych, skąd pod kontrolą komputerowego systemu trafiają do pieca szybowego. Zarówno wełna skalna, jak i szklana są niepalne, a o ich izolacyjności termicznej decyduje współczynnik lambda. Na wełnie i styropianie nie kończą się możliwości ocieplania ścian zewnętrznych. Wystarczy wspomnieć o pustakach ceramicznych, w których puste miejsca (pory) wypełnione są wełną mineralną.

Czy warto ocieplać styropianem grafitowym? mgr inż. Michał Piotrkowski, doradca techniczny Yetico Coraz większą uwagę przykłada się do energooszczędności budynków. W warunkach technicznych, które weszły w życie od 1 stycznia 2017 roku, pojawiły się bardziej rygorystyczne wymogi w zakresie energooszczędności. Rozporządzenie sukcesywnie, w kilkuletnich odstępach, wprowadza nowe, niższe wartości współczynnika przenikania ciepła U dla ścian budynków. Zaostrzenie przepisów ma na celu podniesienie efektywności energetycznej budynków oraz ograniczenie emisji CO2 do atmosfery. Stosowanie popularnej metody ocieplenia ścian ETICS w perspektywie wymogów zawartych w rozporządzeniu, wymusza zastosowanie grubszej warstwy styropianu. Szare płyty styropianowe są najlepszą odpowiedzą na planowane zmiany formalne. To produkty z dodatkiem grafitu, który nadaje płytom szary kolor ułatwiający ich identyfikację. Jednak najważniejsze jest obniżenie współczynnika przewodzenia ciepła λ w odniesieniu do tradycyjnych styropianów białych. Wśród obecnie występujących na rynku grafitowych styropianów na uwagę zasługują płyty z grupy PASSIVE firmy Yetico. Płyty charakteryzują się niskim współczynnikiem lambda - od 0,033 do 0,030 W/(m*K). Produkty te, przy zachowaniu tej samej grubości co płyty standardowe, umożliwiają uzyskanie do 30% lepszej termoizolacji. Oznacza to, że przy niższych grubościach płyty PASSIVE ocieplają dom równie skutecznie, jak płyty białe. Efektem zastosowania grafitowych płyt jest zmniejszenie ciężaru całego ocieplenia i obciążenia mechanicznego ściany. Użycie cieńszej warstwy szarego styropianu pozwala wykonać także cieńsze ościeża okienne, dzięki czemu do pomieszczeń dociera więcej światła. Płyty PASSIVE mogą być wykorzystywane nie tylko w termoizolacji fasad, ale również podłóg, dachów, balkonów czy tarasów.

Styropian w odmianie szarej charakteryzuje się zdecydowanie lepszym parametrem współczynnika przewodzenia ciepła (tzw. lambdą deklarowaną, ȜD) niż standardowe płyty. Fot. Yetico

ETICS I FASADA WENTYLOWANA Spośród wielu metod ocieplania ścian zewnętrznych budynków, w Polsce największą popularność zyskał system ETICS (ang. External Thermal Insulation Composite System), czyli złożony system izolacji ścian zewnętrznych budynku, zwany wcześniej bezspoinowym systemem ociepleń (BSO), a jeszcze wcześniej metodą lekką-mokrą. Polega on

Dzięki bardzo dobrym parametrom mechanicznym i współczynnikowi przewodzenia ciepła D = 0,035 W/mK płyta Frontrock 35 (ze skalnej wełny) może być stosowana zarówno w tradycyjnych systemach ETICS, jak i rozwiązaniach system na system. Fot. Rockwool

IZOLACJE | ŚCIANY ZEWNĘTRZNE

Wełna mineralna Sławomir Kocur, starszy kierownik marki Isover Temat izolacyjności ścian zewnętrznych musimy rozpatrywać już na etapie projektowania budynku, bo rodzaj fasady w znacznym stopniu decyduje o tym, jaki dokładnie materiał ociepleniowy możemy wykorzystać. Możemy zdecydować się np. na fasadę wentylowaną, odpowiednią zarówno na obszernych powierzchniowo fasadach, jak i dla budownictwa jednorodzinnego. Montaż materiałów okładzinowych fasady wentylowanej wymaga wykorzystania najczęściej aluminowej bądź stalowej konstrukcji wsporczej. Aluminium i stal są doskonałymi przewodnikami cieplnymi, a więc mostkami pogarszającymi izolacyjność fasady tutaj wyjątkiem są konsole ze stali nierdzewnej, które dają możliwość poprawy izolacyjności fasad ze względu na cieplne mostki punktowe. Musimy więc dobrze wybrać materiał ociepleniowy. W fasadzie wentylowanej jedynym materiałem ociepleniowym, który możemy stosować ze względu na bezpieczeństwo pożarowe, jest wełna mineralna. Jednak stosowanie wełen o standardowych parametrach przewodności cieplnej jest już niewystarczające, aby uzyskać współczynnik przenikania ciepła przegrody na zadawalającym poziomie. Poza niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła lambda, istotnym jest również montaż, brak mostków w obrębie konsol oraz mostków liniowych na styku łączonych płyt. Warto stosować elastyczną wełnę mineralną szklaną, którą łatwiej dopasowuje się do podkonstrukcji fasady, unikając mostków termicznych. Przykładem połączenia cech niskiej lambdy i doskonałej sprężystości materiału jest wełna mineralna szklana przeznaczona do fasad wentylowanych Isover Super-Vent Plus (λD = 0,031 W/mK). Dzięki produktowi, który dostępny jest w grubości aż do 180 mm i przy tej grubości opór cieplny wynosi R = 5,8 [m2K/W], czyli tyle samo, co przy 25 cm wełny o standardowej lambdzie λD = 0,042 [W/mK]. Innym rozwiązaniem wybieranym coraz częściej przez projektantów oraz wykonawców jest rozwiązanie hybrydowe, gdzie spodnią warstwę stanowi wełna mineralna szklana, często bardzo korzystna kosztowo, a górną warstwę stanowi twarda wełna mineralna skalna grubości 5 cm. Takie rozwiązanie pozwala wykorzystać najlepsze cechy obu materiałów, zastosowanie wełny mineralnej szklanej pozwala zachować ciągłość izolacji oraz obniżyć koszty inwestycji, a dzięki drugiej warstwie z wełny mineralnej skalnej ocieplenie montuje się w sposób tradycyjny używając standardowych łączników jakich dotychczas używali wykonawcy.

na mocowaniu specjalną zaprawą płyt termoizolacyjnych, szpachlowaniu ich powierzchni zaprawą zbrojoną siatką z włókna szklanego i pokryciu całości cienkowarstwowym tynkiem. System ETICS określany jest jako bezspoinowy. Oznacza to, że na jego powierzchni tworzona jest ciągła warstwa ochronna, stanowiąca podłoże dla cienkowarstwowej wyprawy tynkarskiej. Ten sposób wykończenia pozwala na skuteczne zabezpieczenie warstwy izolacji termicznej przed procesami korozyjnymi, powodowanymi przez wnikanie wody i światła słonecznego (zwłaszcza ultrafioletu). Do głównych zalet systemu ETICS należą łatwość wykonania i stosunkowo niski koszt pozwalający na powszechne stosowanie, możliwość znacznego poprawienia termoizolacyjności ścian budynku i związanego z tym zapotrzebowania na energię oraz znaczne ograniczenie lub wyeliminowanie mostków termicznych. Dzięki izolacji metodą ETICS następuje poprawa mikroklimatu pomieszczeń, a powstała elewacja jest trwała i estetyczna (także z detalami architektonicznymi, takimi jak gzymsy, pilastry itp.). Ochrania ona także konstrukcję przed szkodliwymi i agresywnymi czynnikami zewnętrznymi, przez co wydłuża jej żywotność. Decydując się na izolację ścian systemem ETICS warto zwrócić uwagę na kilka istotnych czynników. Ważnym

ograniczeniem wpływającym na jakość prac z metodą ETICS są warunki atmosferyczne, które bardzo często nie są zgodne z zaleceniami producenta chemii budowlanej. Problemem, dość często spotykanym przy montażu systemu są, niewystarczająco wyedukowani wykonawcy, którzy mylą systemy i upraszczają rozwiązania psując rynek ETICS. Do tynkowania układu opartego na wełnie mineralnej zawsze należy użyć materiału wysoko paroprzepuszczalnego – tynków mineralnych czy silikatowych. Fasada wentylowana powstaje dzięki zamocowaniu do ściany nośnej konstrukcji wsporczej, najczęściej aluminiowej lub stalowej. Następnie wykonuje się izolację, a na konstrukcji zostaje zainstalowana okładzina dowolnego rodzaju, np. płyta włókno-cementowa, blacha, szkło lub kamień. Pomiędzy izolacją a okładziną zewnętrzną pozostaje szczelina wentylacyjna. Im dalej fasada oddalona jest od ściany konstrukcyjnej, tym solidniejsza powinna być konstrukcja, która, o czym należy pamiętać, jest jednocześnie doskonałym przewodnikiem ciepła, czyli miejscem ucieczki ciepła z budynku. Fasadę wentylowaną wyróżnia trwałość i doskonałe parametry odpornościowe. Daje ona możliwość użycia wielu atrakcyjnych materiałów do jej wykończenia – drewna, betonu architektonicznego czy kamienia. WOJCIECH NAPORA

Fasada wentylowana powstaje dzięki zamocowaniu do ściany nośnej konstrukcji wsporczej, najczęściej aluminiowej lub stalowej. Fot. Isover

IZOLACJE | ŚCIANY ZEWNĘTRZNE

Schemat ETICS. Fot. Stowarzyszenie Systemów Ociepleń

Styropian w budynkach energooszczędnych Irena Domska, kierownik ds. zarządzania jakością FS Arbet Parametry, na jakie trzeba zwracać uwagę przy doborze materiałów termoizolacyjnych typu styropian, przeznaczonych do ocieplania elewacji domów energooszczędnych, są w zasadzie takie same, jakim się trzeba przyjrzeć w każdym rodzaju budownictwa. W przypadku budownictwa energooszczędnego, czy pasywnego, z uwagi na wymaganą wyższą izolacyjność cieplną przegród, stosuje się wyroby o jak najniższym współczynniku przewodzenia ciepła (im niższa jest lambda, tym lepsza jest izolacyjność cieplna). Najczęściej są to tzw. styropiany grafitowe o współczynniku przewodzenia ciepła na poziomie 0,031 do 0,033 W/mK. Warto również zwracać uwagę na geometrię płyt styropianowych, w szczególności na parametr prostokątności (Sb). Im mniejsza jest odchyłka od prostokątności płyt, tym bardziej szczelną warstwę izolacji można wykonać, przy zminimalizowaniu zabiegów polegających na wypełnianiu szczelin powstałych pomiędzy płytami. W każdym przypadku, a tym bardziej w budynkach energooszczędnych, należy stosować kompletne systemy ociepleń ETICS, które badane są jako całość i tylko w całości stanowią gwarancję uzyskania wymaganych parametrów wytrzymałościowych i izolacyjnych. Tylko na kompletny system ocieplenia można uzyskać gwarancję jego producenta. Warto również sprawdzić samodzielnie jakość styropianu. Najprostszym sposobem jest zważenie paczki styropianu i porównanie wyliczonej gęstości z minimum zalecanym przez Polskie Stowarzyszenie Producentów Styropianu, np. podanym przez producenta na opakowaniu. Na koniec można dodać, że najlepszy materiał i najlepszy system nie wystarczy bez profesjonalnego, sprawdzonego wykonawcy.

Właściwe ocieplenie ścian zewnętrznych pozwala na znaczne zmniejszenie strat ciepła, a co za tym idzie generuje duże oszczędności w rachunkach za ogrzewanie. Fot. Arsanit

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

HYDROPIAN – TERMOIZOLACJA STYROPIANOWA DO STOSOWANIA W GRUNCIE W budynku należy izolować termicznie nie tylko ściany i dach, lecz również podłogę na gruncie oraz ściany fundamentowe. Z uwagi na miejsce dwóch ostatnich aplikacji, dopuszczające kontakt z gruntem, istnieje możliwość zawilgacania materiału termoizolacyjnego. Trudno jest szczelnie zaizolować przeciwwodnie termoizolację, przy użyciu styropianu tradycyjnego. Dlatego idealnym rozwiązaniem jest stosowanie błękitnych płyt styropianowych Hydropian EPS P 100 i Hydropian EPS P 150, produkowanych przez Fabrykę Styropianu ARBET. Z uwagi na charakteryzującą je obniżoną, w stosunku do płyt białych, nasiąkliwość wodą, można je stosować przy tzw. bezpośrednim kontakcie z gruntem. Oznacza to, że ściany fundamentowe zaizolowane przeciwwodnie i ocieplone płytami Hydropian EPS P można zasypać gruntem bez stosowania dodatkowych warstw ochronnych. Okresowe zawilgocenie będzie powodowało ograniczone pogorszenie izolacyjności cieplnej. Zawilgocenie to można dodatkowo zredukować (o około połowę), jeśli zostanie wykonana wokół budynku tzw. opaska drenażowa. Główne jej składowe to żwir i rura drenażowa. Drenaż warto zastosować każdorazowo w przypadku, gdy budynek posadowiony jest na tzw. gruntach spoistych. Płyty styropianowe Hydropian EPS P 100 i Hydropian EPS P 150 charakteryzują się współczynnikiem przewodzenia ciepła na poziomie: odpowiednio 0,036 W/mK i 0,035 W/mK. Nasiąkliwość długotrwała (28 dniowa) wodą niniejszych płyt, zanurzonych całkowicie w wodzie, wynosi: odpowiednio WL(T)4 i WL(T)3, tj. 4 % i 3 %, i podawana jest w kodzie oznaczenia (wyróżnienie kolorem niebieskim), podanym na etykiecie wyrobu oraz w dokumentach technicznych. Przy założeniu pełnego zanurzenia w wodzie, izolacyjność płyt Hydropian

EPS P spada do poziomu 0,039 W/mK, w przypadku płyt Hydropian EPS P 150 oraz do 0,042 W/mK, w przypadku płyt Hydropian EPS P 100. Jest to tzw. lambda obliczeniowa, wyznaczana poprzez konwersję z uwagi na wilgotność, według wytycznych normy PN-EN ISO 10456 „Materiały i wyroby budowlane. Właściwości cieplno-wilgotnościowe. Tabelaryczne wartości obliczeniowe i procedury określania deklarowanych i obliczeniowych wartości cieplnych”. Sposób wyznaczania lambdy obliczeniowej został przedstawiony w nr 4 i 5/2017 Izolacji w artykule „Hydropian jako izolacja cieplna ścian fundamentowych”. O przydatności termoizolacji do ocieplania ścian fundamentowych stanowi również jego wytrzymałość. Najistotniejszy jest tu parametr naprężenia ściskającego przy 10 % odkształceniu, oznaczany symbolem CS(10) i wyróżniony kolorem zielonym w podanych kodach oznaczenia. Właściwość ta oznacza, że przy danym poziomie naprężenia, wywołanego obciążeniem ściskającym, próbka odkształci się (zmniejszy) o 10 % na swojej grubości. Na przykład dla płyty o deklarowanym naprężeniu ściskającym 100 kPa i grubości 10 cm może wystąpić redukcja grubości o 1 cm, przy obciążeniu doraźnym (krótkotrwałym) o wartości 10 ton/m2. Do celów projektowych operuje

się tzw. obciążeniem długotrwałym i odpowiadającym mu dopuszczalnym odkształceniem, nie przekraczającym 2 %. Dla Hydropianu EPS P 100 maksymalne obciążenie, które po 50 latach nie spowoduje większej redukcji grubości niż 2 %, wynosi 30 kPa, tj. 3000 kg/m2. W przypadku Hydropianu EPS P 150 wartość dopuszczalnego obciążenia użytkowego jest większa i wynosi 45 kPa, czyli 4500 kg/m2. W celu określenia przydatności termoizolacji do ocieplenia ścian fundamentowych należy sprawdzić, jakie obciążenie będzie wywoływać grunt, którym będą zasypane ściany fundamentowe. Obciążenie to zależy przede wszystkim od rodzaju gruntu, wysokości ściany fundamentowej i ewentualnego obciążenia naziomu, czyli obciążenia gruntu bezpośrednio wokół budynku. W przypadku gruntów niespoistych i wysokości ścian fundamentowych wynikającej z możliwej maksymalnej tzw. głębokości przemarzania, wynoszącej 1,4 m i decydującej o głębokości posadowienia budynku, można stosować płyty styropianowe Hydropian EPS P 100. Na przykład dla piasków drobnoziarnistych oraz pylastych, które charakteryzują się najbardziej niekorzystnym kątem tarcia wewnętrznego, parcie gruntu na głębokości 1,4 m wynosi około

EPS EN-13163-T1-L2-W2-Sb2-P5-BS150-CS(10)100-DS(N)2-DS(70,-)2-WL(T)4 => Hydropian EPS P 100, EPS EN-13163-T1-L2-W2-Sb2-P5-BS200-CS(10)150-DS(N)2-DS(70,-)2-WL(T)3 => Hydropian EPS P 150.

13 kN/m2. Przy uwzględnieniu obciążenia naziomu o wartości 10 kN/m2 powstanie maksymalne obciążenie, działające na ścianę fundamentową, o wartości około 18 kPa. Zatem dopuszczalne obciążenie długotrwałe dla Hydropianu EPS P 100, o wartości 30 kPa, nie zostanie przekroczone. W przypadku większych miąższości gruntu, ewentualnie gruntów spoistych i potencjalnego wysokiego poziomu wód gruntowych, może być wymagane użycie Hydropianu EPS P 150, o dopuszczalnym obciążeniu 45 kPa. Aby uniknąć nieprawidłowości w doborze termoizolacji, w tym dla ścian fundamentowych, lub żeby optymalnie zaprojektować termoizolację, należy skorzystać z fachowej pomocy projektanta z uprawnieniami budowlanymi.

Fabryka Styropianu ARBET Sp.j. ul. Bohaterów Warszawy 32, 75-211 Koszalin tel. 943 422 076-9 e-mail: sekretariat@arbet.pl www.arbet.pl

IZOLACJE | DACHY PŁASKIE

Izolacja dachów płaskich w dwuwarstwowym systemie wentylowanym to coraz częściej spotykany standard, jeśli chodzi o budownictwo wielo- i jednorodzinne. Fot. Isover

Dachy płaskie są zazwyczaj narażone na zwiększoną kumulację wody, zwłaszcza w okresie jesiennozimowym. Jak należy ocieplać dach płaski tak, aby uniknąć mostków termicznych oraz zabezpieczyć konstrukcję przed destruktywnym działaniem wilgoci?

Sucho i ciepło nad głową Dachy płaskie, do niedawna kojarzone raczej z siermiężnym budownictwem epoki gierkowskiej, wracają do łask. Przekrywając dom dachem płaskim, ograniczamy m.in. jego zewnętrzną powierzchnię, co pomaga redukować straty ciepła z budynku, łatwiejszy jest też dostęp do znajdujących się na nim urządzeń i instalacji. Dodatkowo nowe technologie wytwarzania izolacji umożliwiają wykorzystanie powierzchni dachów łaskich i zagospodarowanie ich na parking, ogród dachowy czy zamontowanie systemu solarnego.

WŁAŚCIWE OCIEPLENIE Istotna różnica pomiędzy dachem i stropodachem polega na ukształtowaniu konstrukcji nośnej, która powinna charakteryzować się odpowiednią wytrzymałością i sztywnością przestrzenną, a zarazem umożliwiać kształtowanie

formy geometrycznej dachu, zgodnie z warunkami eksploatacji budynku i oczekiwaniami architektonicznymi. Stropodach, czyli strop nad najwyższą kondygnacją budynku pełni rolę przykrycia budynku, jednocześnie chroniąc jego wnętrze przed wpływami atmosferycznymi. Składa się on z kilku warstw o różnym przeznaczeniu. Na konstrukcji nośnej stropowej ułożone są następujące warstwy, których kolejność w zależności od systemu, może się różnić: wyrównawcza, paroizolacja, termoizolacja, hydroizolacja czyli pokrycie dachowe. Nieocieplone, źle zaizolowane stropodachy są przyczyną znacznych strat ciepła w budynkach (ok. 22% ogólnych strat). Rzadsze, ciepłe powietrze unosi się do górnych części domu i powinno być tam utrzymane jak najdłużej, w czym kluczową rolę odgrywa izolacja. Jednymi z najlepszych

materiałów izolacyjnych na stropodachy są płyty, maty i granulaty z wełny mineralnej. Wśród dachów płaskich wyróżniamy: stropodachy wentylowane i niewentylowane. Do izolacji stropodachów niewentylowanych stosowane są twarde płyty z wełny mineralnej. Natomiast w izolacji stropodachów wentylowanych używane są najczęściej granulaty z wełny mineralnej oraz maty, zaś w mniejszym stopniu płyty. W stropodachach pełnych warstwa izolacji cieplnej z twardych płyt z wełny mineralnej układana jest bezpośrednio na warstwie nośnej. Na izolacji kładziona jest gładź cementowa, a na niej pokrycie dachowe – najczęściej papa. Czasem pokrycie dachowe układane jest bezpośrednio na materiale izolacyjnym. Przy montażu warstwy izolacyjnej na podłożu betonowym należy zwrócić uwagę na gładkość powierzchni, która

nie powinna odpowiadać gładkości betonu po usunięciu deskowania. Szczeliny o szerokości powyżej 12 mm należy wypełnić zaprawą cementową. Połączenie spodnich płyt dachowych z podłożem betonowym można wykonać metodą na zimno, używając mas klejowych wykonanych na bazie bitumitu, dyspersji akrylowej lub kauczuku oraz metodą na gorąco przy zastosowaniu lepiku bitumicznego oraz wypełniaczy. Połączenie płyt dachowych z masami klejowymi w miejscach przenoszenia sił jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy obliczeniowe obciążenie wiatrem (Wk) wynosi 1,0 kPa lub mniej. Jeśli dach wykonany jest z blachy trapezowej, ociepla się go, kładąc jedną warstwę izolacji. Podobnie postępujemy w przypadku dachu o konstrukcji żelbetowej. Użyte do izolacji dachów płaskich płyty z wełny mineralnej muszą być twarde

IZOLACJE | DACHY PŁASKIE

i zaimpregnowane lub hydrofobizowane w procesie produkcji, o gęstości objętościowej co najmniej 145 kg/m3. Panele z płyt PIR to również jedna z możliwości na izolację dachu płaskiego. O właściwościach tego materiału mówi Krzysztof Horna, doradca techniczno-inwestycyjny, Recticel Izolacje: Istnieje wiele metod wykonania i montażu dachów płaskich. Dobór najbardziej odpowiedniego sposobu uzależniony jest od sposobu użytkowania budynku i dachu, rodzaju konstrukcji dachu, sposobu montażu izolacji cieplnej oraz wybranej hydroizolacji. Bardzo wydajnym sposobem jest izolowanie dachów płaskich panelami z pianki PIR produkowanymi przez firmę Recticel. Panele takie zapewniają dużą efektywność cieplną przy małych grubościach płyt (współczynnik przewodzenia ciepła lambda od 0,022 W/mK). Płyty PIR są również bardzo lekkie, co może mieć znaczenie przy konstrukcjach stalowych. Duży format i stabilność płyt Recticel zapewnia szybki montaż. Przekłada się to na koszt montażu i jakość wykonanej izolacji cieplnej. Z kolei jako hydroizolację

możemy zastosować izolację bitumiczną przy metodach klejenia na zimno lub gorąco, jak również możemy zastosować izolację typu EPDM i montaż mechaniczny.

IZOLACJA PRZECIWWODNA Obecnie do wykonania hydroizolacji stosuje się innowacyjne materiały uszczelniające – membrany, płynne folie i wyspecjalizowane papy. Dodatkowo, nowe technologie izolacji umożliwiają wykorzystanie powierzchni dachów łaskich i zagospodarowanie ich na parking, ogród dachowy, czy zamontowanie systemu solarnego. Membrany, papy czy płynne folie dachowe, poza funkcją hydroizolacyjną, bardzo często są ostatnią, wierzchnią warstwą dachu. W takich przypadkach poza odpornością na działanie wody stosowane produkty muszą charakteryzować się wysoką odpornością mechaniczną (związaną chociażby z koniecznością chodzenia po dachu w celu jego konserwacji i odśnieżania, czy niszczącym działaniem wiatru), odpornością na duże amplitudy

Odpowiedni układ warstw Jakub Zarzycki, kierownik produktu Isover Izolacja dachu płaskiego ma za zadanie przenieść możliwe obciążenia, zarówno te wynikające z warstw dachu czy zamontowanych instalacji, jak i z ciężaru śniegu. Najlepiej zastosować układ warstw izolacji prostopadły względem siebie. Stworzenie sekwencji powtarzających się czterech warstw stworzy stabilną konstrukcję: 1. warstwa konstrukcyjna (zwykle żelbetowa płyta lub blacha trapezowa); 2. warstwa paroizolacyjna (folia PE); 3. materiał izolacyjny; 4. poszycie zewnętrzne (papa termozgrzewalna modyfikowana lub membrana typu HDPE). Niezbędna jest prawidłowa izolacja, takich elementów jak: attyki, gzymsy, wsporniki, połączenia ze ścianami zewnętrznymi czy dachu z kominem. Przy niskich spadkach, charakterystycznych dla dachu płaskiego, stosuje się pełną izolację bez warstwy wentylacyjnej. Z uwagi na możliwość pojawienia się wilgoci w okresach wiosenno-jesiennych, projektant powinien określić szczegóły rozmieszczenia kominków wentylacyjnych. Do izolowania dachów płaskich stosuje się twarde wełny, odporne na odkształcenia mechaniczne. Mogą to być rozwiązania jednorodne, np. wełna szklana lub skalna, albo też połączenia obu tych rodzajów w jednym zestawie. Rozwiązaniem Isover spełniającym wszystkie kryteria dachu płaskiego, nawet takiego o bardzo skomplikowanej strukturze, jest Isover „Platynowy dach”. Ten zestaw produktów TUP oraz Taurus jest niepalny, wykonany z dwóch warstw o najwyższej dokładności w zakresie tolerancji grubości T5, co daje gwarancję 100% szczelności i jakości wykonania. Do tego posiada doskonałe parametry izolacyjne oraz jest na tyle elastyczny, że może dostosowywać się nawet do pracującego dachu w konstrukcji drewnianej, poprzez co zapobiega powstawaniu mostków cieplnych. Zastosowanie produktów o korzystnym współczynniku ciepła przełoży się na zmniejszenie kosztów ocieplenia budynku.

Użyte do izolacji dachów płaskich płyty z wełny mineralnej muszą być twarde i zaimpregnowane lub hydrofobizowane w procesie produkcji, o gęstości objętościowej co najmniej 145 kg/m3. Fot. Rockwool temperatury oraz działanie promieni UV. W wypadku wierzchnich membran i pap dachowych mamy do czynienia z dwoma rodzajami mocowania: mocowaniem mechanicznym i klejeniem (oczywiście wybór mocowania jest często narzucony przez producenta i dostosowany do określonego rodzaju produktu i konstrukcji dachu). Warto pamiętać, że stabilność pokrycia dachowego mocowanego mechanicznie zależy wyłącznie od sposobu i jakości mocowania. Membrana dachowa przymocowane mechanicznie do dachu płaskiego może być krótkotrwale podniesiona na skutek ssania wiatru. Przy użyciu mechanicznie mocowanych membran dachowych, należy sprawdzić, czy wszystkie płyty zostały przymocowane do podłoża, aby zapobiec ich przemieszczeniu. Do mocowania membran stosowane są łączniki mechaniczne teleskopowe (teleskop, wkręt i kołek). Mocowanie następuje poprzez membranę wierzchniego krycia, warstwę ocieplenia (płyty z wełny mineralnej lub styropianu) i paroizolację do blachy trapezowej lub bezpośrednio do podłoża betonowego. Długość łączników uzależniona jest od grubości warstwy izolacji termicznej. Bardzo ważna jest też gęstość rozmieszczenia tych łączników – zdecydowanie

większe ich zagęszczenie powinno być na krawędziach dachu (w tych miejscach pokrycie jest najbardziej narażone na niszczące działanie porywów wiatru). Z kolei w przypadku montażu membran przyklejanych do powierzchni dachu, płyty izolacyjne powinny być przymocowane mechanicznie, aby oprzeć się sile wiatru. Następnie wodoszczelną membranę można przykleić do powierzchni izolacji. Stosunkowo najwygodniejszym w stosowaniu materiałem są płynne membrany dachowe (czasami nazywane foliami). Wymagają one jedynie zastosowania odpowiednich wałków malarskich lub urządzeń natryskowych. Jednak jest to rozwiązanie stosunkowo nowe i dość kosztowne, dlatego wykonawcy, którzy chcą zastosować tego typu uszczelnienie powinni przejść gruntowne szkolenie. Obecnie do hydroizolacji dachów płaskich stosowane są wysokiej klasy papy polimero-bitumiczne o właściwościach, znacznie przekraczających minimalne wymagania normowe. Te papy gwarantują znacznie lepsze parametry niż papy standardowe, przyczyniając się do wysokiego poziomu bezpieczeństwa na dachu. Stosuje się je wszędzie tam, gdzie zgłaszane jest zapotrzebowanie na najwyższą jakość,

IZOLACJE | DACHY PŁASKIE

Szczelna termoizolacja Płyta BauderPIR charakteryzuje się najlepszą wydajnością izolacyjną spośród wszystkich stosowanych w budownictwie materiałów. Płyty te są lekkie wytrzymałe na ściskanie i stabilne wymiarowo. BauderPIR nie topi się pod izolacją i posiada dopuszczenia do stosowania w wielkopowierzchniowych budynkach przemysłowych. Dzięki grupie przewodności cieplnej WLS 023 możliwe jest stosowanie cieńszych warstw, a łączniki mogą być krótsze. Ponadto możliwe jest łatwe dopasowanie grubości izolacji do istniejących uwarunkowań. Płyty przeznaczone są w szczególności do stosowania na lekkich dachach przemysłowych. Dzięki dobrym właściwościom izolującym możliwe znaczne zredukowanie grubości warstwy termoizolacyjnej. Źródło: Bauder Polska

prawidłowe wykonawstwo i długotrwałą żywotność. Składają się one z wyjątkowo wytrzymałych wkładek nośnych w połączeniu z warstwami polimerowego bitumu najwyższej jakości (receptury masy bitumicznej zawierają elastomery i plastomery) o wysokiej wytrzymałości na działanie podwyższonych temperatur, giętkości w niskich temperaturach i odporności na starzenie. W klasycznych układach hydroizolacji z pap bitumicznych montuje się dwie warstwy papy na termoizolacji. Stanowią one warstwę podkładową i nawierzchniową. Obie mogą być do siebie zgrzane lub przyklejone. Dzięki ich znakomitej giętkości w niskiej temperaturze i wysokiej wytrzymałości na działanie podwyższonych temperatur wytrzymują one najwyższy stopień obciążeń i są niezawodne nawet po upływie dziesięcioleci. W przypadku, gdy papa podkładowa montowana jest na podłożu nieodpornym termicznie, takim jak styropian EPS jej zgrzewanie nie jest możliwe. Optymalnym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest zastosowanie oferowanego przez niektórych producentów samoprzylepnych systemów hydroizolacji.

Kolejnym produktem stosowanych do izolacji przeciwwodnej są membrany produkowane są ze specjalnych tworzyw sztucznych (PVC) lub kauczuków (EPDM). Konstrukcja membrany: warstwa wierzchnia – odpowiedzialna za odporność na działanie czynników zewnętrznych: promieniowanie UV, działanie gazów wytwarzanych przez ciepłownie i przemysł, duże różnice temperatur występujące na dachach, naturalne starzenie, ścieranie podczas chodzenia po dachu, promieniowanie cieplne, zaprószanie ogniem; warstwa zbrojenia – odpowiedzialna za parametry mechaniczne: wydłużenie, odporność na przebicie, rozdzieranie i rozciąganie; warstwa spodnia – odpowiedzialna za jakość zgrzewu – trwałe, homogeniczne połączenie z warstwą wierzchnią. Membranę mocuje się mechanicznie do podłoża za pomocą specjalnych elementów mocujących. Miejsca przebić przykrywa się kolejnym arkuszem. Arkusze łączy się ze sobą metodą zgrzewania za pomocą specjalnych urządzeń – zgrzewarek (automatycznych bądź ręcznych).

Warto pamiętać, że każde rozwiązanie zastosowane do izolacji powierzchni dachu wymaga nie tylko odpowiedniego wykonania pokrycia, lecz także odpowiedniego sposobu dozoru i eksploatacji.

PROWADZENIE PRAC WYKONAWCZYCH Ocieplenie dachu płaskiego wykonać można praktycznie o każdej porze roku. Niezależnie od sezonu, prace powinniśmy przeprowadzać w taki sposób, aby podczas montażu materiał izolacyjny zawsze pozostawał suchy. Nadmiar wilgoci znajdującej się w materiałach to zjawisko naturalne, które zazwyczaj stabilizuje się w przeciągu jednego lata bądź sezonu grzewczego. Jesienią, ułożone już płyty należy jednak na bieżąco zabezpieczać przed opadami deszczu, zimą warto z kolei zadbać o regularne odśnieżaniu dachu. Z problemem wilgoci poradzić sobie można, stosując odpowiednie technologie konstrukcyjne. Z uwagi na rosnącą potrzebę zapewnienia sprawnej cyrkulacji powietrza przez przegrody, inwestorzy coraz chętniej wybierają wentylowane systemy izolacji dwuwarstwowej na bazie wełny kamiennej, której naturalne właściwości pomagają w usunięciu szkodliwej wilgoci. Płyty izolacyjne z wełny są niewrażliwe na panujące temperatury i nie zmieniają swoich wymiarów pod wpływem zmieniających się warunków atmosferycznych – tłumaczy Adam Buszko, Szef Wsparcia Sprzedaży Izolacji Budowlanych w Paroc Polska. Materiał ten cechuje także wysoka przepuszczalność pary wodnej, co w połączeniu z poprawnie zaprojektowanym i precyzyjnie wykonanym systemem wentylowanym zapewnia sprawne odprowadzanie wilgoci na zewnątrz konstrukcji – dodaje. Do ocieplania dachu płaskiego przystępujemy po zakończeniu wszystkich prac związanych z montażem kominków wentylacyjnych, wypustów, świetlików oraz innych elementów przechodzących przez powierzchnię konstrukcji. Gdy montujemy nową izolację na podłożu betonowym, należy zwrócić szczególną uwagę na przygotowanie podłoża. W przypadku podłoża betonowego gładkość jego powierzchni powinna odpowiadać gładkości betonu po usunięciu deskowania. Nierówności między elementami wyrównujemy do 1:15, ewentualne szczeliny o szerokości powyżej 12 mm wypełniamy zaprawą cementową.

Gdy podłoże jest już w pełni przygotowane, przystępujemy do montażu bariery paroszczelnej, która zapobiegnie ewentualnej kondensacji ciepłego powietrza na warstwie uszczelniającej. Poprawnie wykonane uszczelnienie konstrukcji dachu pozwala uzyskać równowagę temperatury wewnętrznej i zewnętrznej, a także wilgotności oraz ciśnienia. Najważniejsze etapy wykonania izolacji zwraca też uwagę Tomasz Kwiatkowski, Doradca Techniczny Rockwool Polska: Wybór odpowiedniej paroizolacji powinien być podyktowany panującymi warunkami cieplno-wilgotnościowymi w pomieszczeniu. Źle dobrana paroizolacja to ryzyko tworzenia się skropliny w przegrodzie, a w konsekwencji pojawienie się pęcherzy powietrznych na szczelnym pokryciu papowym. Staranne prace wykonawcze to między innymi precyzyjne obróbki blacharskie, które prócz efektów estetycznych, mają zwykle uszczelnić dach w miejscach, w których nie jest w stanie zrobić tego materiał izolacyjny. Źle przycięte i zamocowane łącznikami blachy rozszczelnią się i zaczną odkształcać pod wpływem temperatury. Pamiętajmy także o dokładnym wykonaniu warstwy hydroizolacyjnej, w szczególności zgrzewów papy czy membran PCV. Zanim nałożymy klej musimy upewnić się, że klejone powierzchnie są czyste i zwarte, a wbudowywany materiał suchy. Płyty z wełny skalnej przyklejamy tak, by uzyskać przesunięcie krawędzi o min. 15 cm. Następnie dosuwamy je szczelnie do siebie. Nadmiar kleju nie może być widoczny na stykach płyt – jego mocowanie sprawdzamy uciskając naroża. Weźmy pod uwagę spadek stropodachu – pamiętajmy, że dobrze wykonany projekt odprowadzenia wody deszczowej zmniejszy obciążenie stropu i zapewni lepszą izolację cieplną przegrody. Źle zaprojektowana i wykonana warstwa spadkowa to ryzyko gromadzenie się wody opadowej, a w konsekwencji możliwość powstania nieszczelności. Izolacja w dwuwarstwowym systemie wentylowanym to coraz częściej spotykany standard, jeśli chodzi o budownictwo wielo- i jednorodzinne. Wysoka precyzja wykonawcza oraz dobór odpowiednich, systemowych rozwiązań materiałowych to gwarancja nie tylko ciepłego i komfortowego poddasza, ale też w pełni bezpiecznej oraz wolnej od wilgoci konstrukcji dachowej. KATARZYNA MASŁOWSKA

IZOLACJE | DACHY SKOŚNE

Dach jest ważnym elementem konstrukcyjnym budynku, dlatego warto zadbać o jego prawidłowe i estetyczne wykończenie. Wybór i mocowanie pokrycia dachowego oraz właściwa izolacja termiczna i przeciwwilgociowa jest jednym z najważniejszych etapów prac. Fot. Shutterstock

Dobra izolacja „pod skosem” Właściwa izolacja termiczna oraz przeciwwilgociowa w połączeniu z dobrej jakości pokryciem dachowym decydują o szczelności i trwałości całej konstrukcji dachu. Warto przyjrzeć się poszczególnym rozwiązaniom i najważniejszym parametrom technicznym. Wszystkie prace dekarskie i ociepleniowe na poddaszu ułatwią dobrze dobrane narzędzia dekarskie. 38

Montaż pokrycia dachowego nie należy do początkowych robót wykonawczych, ale jego rodzaj najlepiej zaplanować już na etapie projektowania budynku. Jest to spowodowane relacją rodzaju pokrycia dachowego do konstrukcji samego dachu. Musimy uwzględnić kształt dachu: to czy zaplanowaliśmy liczne elementy dekoracyjne, takie jak lukarny czy wole oka, kąt nachylenia połaci. Poszczególne pokrycia można bowiem układać na dachach o różnym spadku. Ważna jest także sama konstrukcja więźby dachowej – jej solidność może często przesądzić o wyborze pokrycia i wyeliminować cięższe materiały. Oprócz tego, decyzję o zakupie konkretnego materiału powinniśmy podjąć w oparciu o parametry izolacji akustycznej i termicznej pokrycia, jego trwałości oraz wyglądu i ceny.

DOBRE OCIEPLENIE Dach skośny wymaga ocieplenia. Jeśli jest pod nim użytkowe poddasze, czyli

ogrzewane wnętrza, termoizolacja musi znaleźć się w połaciach dachu. Gdy poddasze nie jest użytkowe, zamiast w połaciach izolacja cieplna może być ułożona w linii stropu nad ostatnią kondygnacją budynku. Wszystko po to, aby wytworzone w domu ciepło nie uciekało przez dach na zewnątrz. Powodowałoby to efekt niedogrzania domu lub stało się przyczyną niepotrzebnie większego zużycia energii cieplnej. Dachy ociepla się więc po to, aby nie zużywać na darmo opału i nie tracić takim sposobem pieniędzy. Ocieplenie dachu przydaje się też w letnie miesiące, kiedy to termoizolacja powstrzymuje przed gwałtownym nagrzewaniem się poddasza.

OCHRONA PRZED WODĄ I WILGOCIĄ Dach zbudowany jest z więźby, czyli konstrukcji nośnej, warstw izolacyjnych i pokrycia dachowego. Samo pokrycie nie zawsze jest wystarczająco szczelne, żeby pozostawić połacie bez dodatkowego

IZOLACJE | DACHY SKOŚNE

zabezpieczenia w postaci hydroizolacji. Gdyby jej zabrakło woda pochodząca z opadów lub roztopów śniegu mogłaby wnikać w głąb dachu zamaczając materiał ociepleniowy i drewniane elementy więźby. Mokra termoizolacja traci swoje właściwości ciepłochronne, a mokra więźba może zacząć butwieć i pleśnieć. Dlatego też po pokryciem układa się zawsze prewencyjną warstwę hydroizolacyjną z folii wstępnego krycia lub papy. Hydroizolacja nie jest potrzebna pod pokrycie z gontów bitumicznych lub blachy płaskiej. Oprócz tego, od wewnętrznej strony dachu zaleca się układać szczelną paroizolację ze specjalnego rodzaju folii. Paroizolacja uchroni ocieplenie i więźbę przed wilgocią wytwarzaną w domu.

MATERIAŁY DO TERMOIZOLACJI Wełna mineralna to jeden z popularniejszych materiałów stosowanych do ocieplenia poddasza użytkowego. Połacie i inne elementy dachów można ocieplać płytami lub matą z wełny mineralnej o niedużej gęstości, rzędu 20-45 kg/m3. Maty lub płyty komprymowane po odpakowaniu muszą przez kilka minut rozprężać się, aby osiągnąć deklarowaną przez producenta grubość. Ich grubość po rozprężeniu wynosi od 5 do 20 cm.

Deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła λ dla wełny mineralnej wynosi od 0,032 do 0,042 W/(mK). Sprężysta wełna sama utrzymuje się między elementami więźby i nie wymaga dodatkowego mocowania. Łączna grubość ocieplenia z wełny mineralnej powinna wynieść 20-30 cm. Wełna stanowi również doskonałą izolację akustyczną dachu i zabezpiecza drewniane elementy więźby przed ogniem. Styropian jest stosowany dość rzadko i trzeba pamiętać, że nie stosuje się tu zwykłych płyt styropianowych, a jedynie specjalnie nacinane, produkowane z grafitowego styropianu zwanego neoporem. Tylko tego typu płyty mogą utrzymać się między elementami więźby. Współczynnik przewodzenia ciepła λ dla styropianu wynosi 0,032-0,039 W/(mK). Polistyren ekstrudowany XPS – nadaje się do układania od zewnątrz dachu, na sztywnym poszyciu z płyt drewnopochodnych. Płyty XPS mocuje się do poszycia mechanicznie. Można też kupić specjalne kształtki termoizolacyjne, które dzięki specjalnemu kształtowi tworzą oparcie dla dachówek. Współczynnik przewodzenia ciepła λ dla polistyrenu XPS wynosi 0,031-0,038 W/(mK). Kolejnym materiałem są płyty PIR, które najczęściej mają wymiary 240x102 cm.

Izolacja nakrokwiowa i podkrokwiowa Krzysztof Horna, doradca techniczno inwestycyjny, Recticel Izolacje Poddasze użytkowe jest miejscem szczególnie narażonym na skutki oddziaływania temperatury zewnętrznej. Dlatego dobre ocieplenie dachu w sposób gwarantujący brak mostków termicznych powinno być celem każdego inwestora. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami już mostek termiczny o długości 1 metra szerokości zaledwie 1 mm powoduje utratę izolacyjności przegrody na metrze kwadratowym na którym się znajduje aż o 80%. Tym sposobem dachy zaizolowane nawet grubą warstwą 25 cm izolacji lecz posiadające np. 1 milimetrowe szczeliny nie spełniają oczekiwań użytkownika ponieważ izolują zaledwie tak jak warstwa izolacji o grubości 5 cm. Sprawdzonym sposobem na uzyskanie efektu izolacji poddasza użytkowego bez mostków termicznych jest zastosowanie płyt z pianki poliuretanowej PIR typu Tau Foam jako izolacji podkrokwiowej. Płyta o wymiarze 600 mm x 1200 mm za każdym razem powinna być opatrzona w zamek pióro – wpust gwarantujący szczelność połączenia. Okładzina (z jednej strony szara i z drugiej strony srebrna) gwarantuje paroszczelność. Płyta zamontowana zostaje pod więźbą dachową w sposób szczelny gwarantujący powstanie jednolitej warstwy termoizolacji bez mostka termicznego. Materiał o lambdzie 0,021 W/mK pozwala osiągnąć U = 0,18 W/m2K już po zastosowaniu warstwy 120 mm. Izolacja nakrokwiowa jest rozwiązaniem stosowanym na więźbie dachowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu konstrukcja chroniona jest przed oddziaływaniem zmiennych warunków temperaturowych, a w przypadku renowacji i montażu płyty nie ma potrzeby ingerowania w przestrzeń życiową osób zamieszkujących budynek. Rozwiązanie nakrokwiowe pozwala wyeksponować więźbę dachową. Prawdziwa izolacja nakrokwiowa opatrzona jest zamkiem pióro-wpust, oraz pokryta ciężką okładziną aluminiową gwarantującą stabilność wymiarową produktu (zapobiega skurczowi płyty). Już 140 mm nakrokwiowej płyty typu Tau Foam pozwala osiągnąć U = 0,18 W/m2K.

Rola izolacji Tomasz Kwiatkowski, doradca techniczny Rockwool Polska Dach jest jednym z najistotniejszych elementów domu – stanowi ochronę przed zmieniającymi się warunkami atmosferycznymi. Należy pamiętać, że gdy mówimy o komforcie termicznym w domu, to właśnie przez dach może też uciekać najwięcej ciepła. Utrata ciepła wiąże się z koniecznością zużycia jeszcze większej ilości energii do ogrzania, a to przekłada się na rosnące koszty. Dlatego ważny jest nie tylko sam projekt dachu, ale również dobrze dobrane i zamontowane ocieplenie. Z uwagi na częste opady śniegu i deszczu, w polskich domach jednorodzinnych upowszechnił się dach dwuspadowy. Izolacja takiego dachu musi być odporna na skrajnie wysokie i niskie temperatury oraz wilgoć. Kluczową kwestią jest także zachowanie materiału w skrajnych sytuacjach – jak zaprószenie ognia, czy zwarcie instalacji elektrycznej. Najważniejszymi cechami izolacji powinny być więc szczelność i niepalność. Materiały ze sprężystej wełny spełniają te dwa najważniejsze warunki – po pierwsze niwelują mostki termiczne, czyli miejsca o zwiększonych stratach ciepła, a po drugie – stanowią barierę przeciwogniową dla drewnianych elementów konstrukcji. Optymalnym rozwiązaniem jest wełna skalna, którą cechują bardzo dobre parametry cieplne, a także najwyższa klasa reakcji na ogień: A1. Naturalne surowce nie wchodzą też w reakcję z wysokimi temperaturami, dzięki czemu w przypadku pożaru nie wydzielają się toksyczne dla człowieka substancje. Ponadto wełna skalna jest odporna na wilgoć i paroprzepuszczalna – ewentualny kondensat nie doprowadzi więc do powstania zawilgoceń ani pleśni. Otwarta i włóknista struktura materiału zapewnia też komfort akustyczny w pomieszczeniach – chroni domowników przed niepożądanymi dźwiękami na co dzień.

Wełna mineralna to jeden z popularniejszych materiałów stosowanych do ocieplenia poddasza użytkowego. Połacie i inne elementy dachów można ocieplać płytami lub matą z wełny mineralnej o niedużej gęstości, rzędu 20-45 kg/m³. Fot. Rockwool

IZOLACJE | DACHY SKOŚNE

Grubość wynosi od 30 do 180 mm. Dwa boki są profilowane, aby umożliwić szczelne łączenie poszczególnych płyt na zakładkę lub pióro i wpust. Płyty są z obu stron powleczone welonem szklanym zwykłym albo bitumizowanym, folią aluminizowaną, aluminium, wzmocnionym papierem lub membraną dachową. Są twarde, lekkie, sztywne i mają bardzo niski współczynnik przewodzenia ciepła λ – dochodzący do 0,023 W/(mK). Dzięki temu grubość takiej poliuretanowej izolacji nie musi być duża, żeby uzyskać wymaganą izolacyjność cieplną dla dachu. Płyty poliuretanowe PIR stosuje się głównie do ocieplania nakrokwiowego. Folie termoizolacyjne – to folie metalizowane, przekładane folią bąbelkową lub specjalną włókniną. Mocuje się je do krokwi od spodu, używając do tego zszywacza. Folie mają znakomitą izolacyjność termiczną przy niewielkiej grubości (1-2 cm). Ich współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi 0,019-0,033 W/(mK).

METODY OCIEPLANIA POŁACI DACHU Pierwszy sposób to układanie ocieplenia między krokwiami i pod nimi – ocieplanie takie rozpoczyna się, gdy na dachu jest już hydroizolacja i pokrycie. Materiał termoizolacyjny, najczęściej sprężysta wełna mineralna, wkładany jest pomiędzy krokwie. Musi szczelnie wypełniać przestrzeń między krokwiami. Izolacja ta powinna łączyć się z izolacją ścian, o ile dom nie ma ścian jednowarstwowych, które nie są ocieplane. Między wełną a sztywnym deskowaniem trzeba pozostawić 4-5 cm szczelinę służącą do wentylacji połaci. Jeśli dach jest izolowany membraną wysokoparoprzepuszczalną, taka szczelina wentylacyjna nie będzie potrzebna. Wysokość krokwi (nie mylić z długością) zazwyczaj nie jest wystarczająco duża, aby udało się zmieścić wystarczającej grubości warstwę termoizolacji tylko pomiędzy krokwiami. Konieczna jest dodatkowa warstwa, umieszczana od spodu połaci, pod krokwiami. Ma ona też tę dodatkową zaletę, że osłania krokwie, aby nie utworzyły mostków termicznych. Mają one bowiem znacznie gorszą izolacyjność cieplną niż wełna mineralna lub styropian. Aby umieścić pod krokwiami warstwę wełny mineralnej trzeba zbudować stalowy ruszt, będący jednocześnie konstrukcją nośną dla okładziny skosów

Jak dobrać płytę PIR? Coraz częściej stosowane na rynku budowlanym płyty poliuretanowe określane mianem „PIR” są materiałem o bardzo niskiej przewodności lambda. Pod słowem „PIR” kryje się jednak kilkadziesiąt typów materiałów z poliuretanu, których dobór powinien być uzależniony od typu zastosowania. Tak więc nie tylko cena lecz przede wszystkim : – typ okładziny (paroprzepuszczalnej lub paroizolacyjnej) wpływającej na sposób montażu; – współczynnik lambda (0,019 – 0,028 W/mK); – odporność na nacisk (120 – 300 Kpa); – palność zależnie od przegrody; – opór dyfuzyjny; – format; – typ obróbki krawędzi ważne np. na dachach skośnych Powodują że właściwie dobrany do danej przegrody „PIR” wyklucza ryzyko powstania usterek budowlanych takich jak wykrzywienie (niewłaściwa okładzina i/lub zamek), zawilgocenie (niewłaściwa okładzina), niewystarczający współczynnik U (niewłaściwa lambda), utrata trwałości i stabilności (niewłaściwa odporność na nacisk lub format, oraz niewłaściwy typ zamka, brak odpowiedniego oporu na przenikanie pary wodnej). Źródło: Recticel

dachu i ścianek szkieletowych poddasza. Ruszt przykręca się do krokwi i innych drewnianych elementów więźby. Drugą warstwę wełny wsuwa się za ruszt. Druga metoda to układanie ocieplenia pod krokwiami – niektóre materiały termoizolacyjne, na przykład płyty PIR lub specjalne folie termoizolacyjne można przybijać od spodu do krokwi. Między krokwiami nic się już nie umieszcza. W ten sposób da się izolować połacie tylko materiałami o wyjątkowo niskim współczynniku przewodzenia ciepła. Istnieje też możliwość zastosowania podobnych produktów do wykonania drugiej warstwy termoizolacyjnej, gdy pierwsza jest umieszczana tradycyjnie, między krokwiami. Trzecia metoda to układanie ocieplenia na krokwiach – istnieje też możliwość umieszczenia ocieplenia od zewnątrz, na krokwiach lub ułożenia go na sztywnym poszyciu do nich przymocowaniu. Materiałami stosowanymi w tej metodzie są płyty PIR grubości 10-15 cm lub polistyren ekstrudowany grubości 20 cm. Są płyty z polistyrenu ekstradowanego, które mają wręcz wyprofilowane zaczepy, służące do tego, aby można na nich zawieszać dachówki. Jest to jednak produkt niszowy, niezbyt jeszcze rozpowszechniony. Płyty PIR i XPS mocuje się po ułożeniu kontrłat, przykręcając te poprzez warstwę poliuretanu do krokwi. Ułożenie ocieplenia od zewnątrz połaci pozwala na pozostawienie niezabudowanej więźby, której elementy

będą widoczne od strony poddasza. Jest to również metoda polecana przy docieplaniu istniejących dachów z poddaszem użytkowym. Układając wówczas ocieplenie na krokwiach, po wcześniejszym zdemontowaniu pokrycia, unika się niszczenia zabudowy poddasza, koniecznej żeby dostać się z materiałem termoizolacyjnym między krokwie.

PRAWIDŁOWA WENTYLACJA DACHU Jednym z podstawowych błędów, spotykanych na wielu dachach jest nieprawidłowa wentylacja. W ekstremalnych sytuacjach zdarza się, że jej po prostu nie ma. Brak odpowiedniej cyrkulacji powietrza pod poszyciem dachu powoduje powstanie pleśni i grzybów oraz stopniową degradację drewna znajdującego się pod pokryciem. Aby zapobiec skutkom złej wentylacji, trzeba prawidłowo wykonać wlot powietrza przy okapie. Nie może być on mniejszy niż 200 cm2/1 m szerokości dachu. Jeśli wlot powietrza przy okapie wykonany jest prawidłowo, następnym aspektem jest zrobienie wylotu powietrza. Wylot ten znajduje się przy kalenicy pod gąsiorami, zakryty jest on taśmą uszczelniająco-wentylacyjną. Taśma zapewnia odpowiednią wentylację w obrębie kalenicy i gradów oraz chroni dach przed wnikaniem opadów atmosferycznym pod pokrycie dachowe. Przy dłuższych połaciach do wspomagania wentylacji przegrody dachowej używa się dachówek wentylacyjnych, najczęściej umieszcza się

je w przedostatnim rzędzie przy kalenicy. Zastosowanie tych dachówek konieczne jest również tam, gdzie przerwana jest ciągłość pokrycia dachowego.

PROFESJONALNE WYKONANIE Dach jest jednym z trudniejszych do wykonania elementów budynku. Dlatego jego budowę powinniśmy powierzyć sprawdzonym fachowcom. Bo nawet najlepiej przygotowany projekt i użycie najwyższej jakości materiałów nie da wymarzonego efektu bez profesjonalnego wykonania. Oczywiście podstawą jest prawidłowo rozmierzony dach i co za tym idzie idealne rozłożenie dachówek. Istotna jest też poprawnie wykonana obróbka komina. Szczególną uwagę przy budowie dachu należy zwrócić na poprawnie wykonaną wentylację, w tym prawidłowe zamontowanie kratek wentylacyjnych i taśm uszczelniająco-wentylacyjnych oraz przemyślane rozmieszczenie dachówek wentylacyjnych. Poza tym, przy pracach izolacyjnych pamiętajmy też o użyciu odpowiedniej foli dachowej, która w żadnym wypadku nie może być uszkodzona, bo wtedy woda będzie mogła wnikać do wnętrza i nie będzie odpowiednio chroniła dachu przed wilgocią. Zawilgocone ocieplenie traci właściwości izolacyjne. A dodatkowo prawidłowa wentylacja pokrycia pozwoli nie tylko zoptymalizować efektywność izolacji cieplnej, ale też uchroni więźbę przed zawilgoceniem. KATARZYNA MASŁOWSKA

L AT

R Y G ERA

A G WARA CJ

www.gerardroofs.eu

Blachodachówka GERARD z posypką ze skały wulkanicznej, jest odporna na odbarwienia, czy uszkodzenia mechaniczne, dach wolniej się nagrzewa a podczas ulewy czy gradobicia zapewnia komfort i ciszę. Skała doskonale tłumi akustycznie, nadaje niepowtarzalny naturalny kolor, ale przede wszystkim chroni panel, czyniąc dach niezniszczalnym, co podkreślamy 50-letnią pełną gwarancją, udokumentowaną 60 latami doświadczenia w produkcji. Oferowane przez GERARD pokrycie dachowe to siła doświadczenia, miliony dachów na świecie i w Polsce, to produkty o wysokiej jakości, trwałe, lekkie i zaawansowane pod względem technicznym, świetnie sprawdzające się również w ekstremalnych warunkach klimatycznych.

ŁN

DACHY GERARD NA CAŁE ŻYCIE

IZOLACJE | TERMOIZOLACJA

Termomodernizacja już docieplonego budynku to najtańszy i najszybszy sposób na poprawienie charakterystyki energetycznej obiektu budowlanego. Jednak aby móc ją przeprowadzić, istniejąca elewacja musi wykazywać nośność na odpowiednim poziomie. Pozostaje też kwestia doboru kompletnego systemu renowacji ocieplenia.

FOT. BAUMIT

Skuteczne „docieplenie na ocieplenie”

Przeprowadzenie renowacji istniejącego docieplenia budynku podyktowane jest najczęściej koniecznością oszczędzania energii grzewczej oraz ochrony środowiska. W Polsce, rozwiązanie to stosuje się od początku lat 90. Na całym świecie, w tym również w Polsce, kładzie się coraz większy nacisk na aspekty ochrony środowiska naturalnego. Doktryną wpisującą się w bieżący nurt jest idea zrównoważonego rozwoju, która zakłada odpowiednio i świadomie ukształtowane relacje pomiędzy wzrostem gospodarczym, a dbałością o środowisko i jakością życia. Jej przejawem w sektorze budownictwa są stale rosnące wymagania

dotyczące m.in. izolacyjności termicznej przegród pionowych, definiowanej za pomocą współczynnika przenikania ciepła Umax [W/m2 .K] – zauważa Łukasz Kulczycki, kierownik grupy produktowej ocieplenia, Dział Rozwoju Produktów w firmie Atlas. „Ocieplenie na ocieplenie” jest też najszybszym sposobem na poprawę właściwości termoizolacyjnych ścian. Jednak nie znaczy, że jest to najłatwiejsza metoda.

KONIECZNA REWIZJA Zanim „na dobre” wybierzemy odpowiedni system renowacyjny i rozpoczniemy prace wykonawcze to w pierwszej kolejności

musimy przeprowadzić kompleksową ocenę nośności istniejącej warstwy termoizolacyjnej. I nie może ona zakończyć się na sprawdzeniu, czy wierzchnia warstwa tynku jest na tyle stabilna, aby można na nią było aplikować kolejną warstwę docieplenia. Diagnostykę istniejącej termoizolacji powinno się rozpocząć od przestudiowania istniejącej dokumentacji ocieplenia, czyli projektu technicznego, dziennika budowy, a nawet notatek z budowy. Zgodnie z zaleceniami dotyczącymi renowacji istniejącego systemu ETICS, sporządzonymi przez ekspertów ze Stowarzyszenia na Rzecz

Systemów Ociepleń, ważnym elementem inwentaryzacji jest sprawdzenie, jak i czy w ogóle zostało wykonane mechaniczne mocowanie istniejącego systemu. Ponadto eksperci z SSO zalecają gruntowne zbadanie poszczególnych warstw wyciętego przekroju systemu ocieplenia, jak i samego podłoża ściennego, na którym zostało ono przymocowane. Należy wykonać takie badanie, nawet jeśli stare ocieplenie nie wykazuje żadnych znamion uszkodzenia. Dzięki temu ekspert jest w stanie przeprowadzić prawidłową ocenę nośności podłoża; określić czy nie zachodzi konieczność usunięcia już

IZOLACJE | TERMOIZOLACJA

zamontowanego docieplenia. Ponadto, przy rewizji istniejącej termoizolacji należy zwrócić uwagę na prawidłowe przyklejeni płyt, czy zostały zamocowane metodą obwodowo-punktową, czyli po całym obwodzie i dodatkowo w środku. Ekspertyza powinna też zawierać informację czy klej pokrywa przynajmniej 40% powierzchni płyt termoizolacyjnych, użytych do wykonania istniejącej termoizolacji budynku. Ponadto dodatkowo trzeba skontrolować stan tynku na elewacji, do którego przyklejana będzie nowa warstwa termoizolacji. „Stary” tynk musi być wolny od biologicznego zanieczyszczenia w postaci glonów lub grzybów oraz innych zabrudzeń. Wszystko to ma na celu sprawdzenie, czy istniejąca warstwa termoizolacji przy dodatkowym obciążeniu (dociepleniu) się nie odspoi od ściany budynku. Dopiero po pozytywnej weryfikacji lub ewentualnej, miejscowej naprawie istniejącej elewacji można przystąpić do kolejnego etapu, czyli przygotowaniu podłoża, wyboru systemu renowacyjnego i ostatecznie jego montażu.

DOBÓR SYSTEMU Budynki ocieplone kilkanaście lat temu tylko kilkucentymetrową warstwą izolacji nie spełniają współczesnych wymagań izolacji cieplnej i mimo, że zostały docieplone to pochłaniają duże ilości energii, niezbędnej do ogrzania wnętrz. Renowacja musi przynieść zamierzony efekt w postaci poprawy parametrów izolacji cieplnej całego budynku. Eksperci podkreślają że w przypadku płyt styropianowych, ich grubość nie powinna przekroczyć 30 cm. Zastosowanie grubszej warstwy dodatkowego ocieplenia praktycznie nie przekłada się na poprawę charakterystyki energetycznej takiego budynku. Jaki system należy zatem zastosować? Czy na rynku odnajdziemy dedykowane rozwiązania przeznaczone do renowacji już docieplonych budynków? Tak i są już dostępne systemy renowacyjne oparte na styropianie lub wełnie. Układ taki składa się z materiału do izolacji cieplnej, warstwy zbrojonej wykonanej z zaprawy klejącej i siatki zbrojącej, warstwy wyprawy tynkarskiej oraz dekoracyjnej powłoki malarskiej (opcjonalnie). Płyty mocowane są zaprawą klejącą i łącznikami

mechanicznymi. Stosowanie łączników mechanicznych jest obowiązkowe niezależnie od wysokości budynku. Montaż takiego docieplenia wykonujemy więc w identyczny sposób jak ocieplenie nowego budynku.

UWAGA NA BŁĘDY Jakość wykonania „ocieplania na ociepleniu” ma ogromne znaczenie dla późniejszej eksploatacji budynku oraz jego estetyki. Przy montażu materiału termoizolującego, często popełnia się wiele podstawowych błędów wykonawczych. Należy do nich używanie zaprawy klejącej do wypełnienia szczelin powstałych pomiędzy płytami np. styropianu. Ten błąd doprowadza do powstania mostków termicznych i pogorszenia jakości docieplenia. Powstałe szczeliny powinno się uzupełniać pianą poliuretanową, która dokładnie wypełni wolne powierzchnie, a jej nadmiar da się łatwo usunąć. Niewłaściwe jest także często ułożenie płyt na narożniku budynku. Płyty powinny zazębiać się jak w „zamku błyskawicznym”, wychodząc naprzemiennie ze ścian tworzących narożnik. Częstym błędem jest też złe przygotowanie pierwotnego podłoża pod warstwę docieplenia. Przed przystąpieniem do prac dociepleniowych należy usunąć wszystkie luźne części tynku, uzupełnić ubytki oraz zagruntować ścianę, wyrównując tym samym chłonność podłoża. Jak zauważa Maciej Iwaniec, menedżer produktu w firmie Baumit: Doklejając nową warstwę izolacji do tej już istniejącej, musimy mieć pewność, że nie obciążymy całości systemu. Dlatego przy renowacji istniejących układów kluczowe jest użycie łączników mechanicznych. Ich brak może stwarzać zagrożenie uszkodzenia warstw zewnętrznych, a nawet odpadnięcia całości ocieplenia, starego i nowego. Niezbędną ilość, rodzaj, długość i rozmieszczenie łączników określa indywidualnie projektant docieplenia. Warto zauważyć, że w miejscach szczególnie narażonych na oddziaływanie wiatru ich ilość wylicza się oddzielnie. Co ważne, łączniki należy stosować w taki sposób, aby przeszły przez wszystkie warstwy nowego i starego ocieplenia aż do podłoża nośnego, w którym to muszą zostać skutecznie zakotwione – podsumowuje ekspert. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

Złożony układ Łukasz Kulczycki, kierownik grupy produktowej ocieplenia, Dział Rozwoju Produktów w firmie Atlas W budynkach nowo wznoszonych wymagania w zakresie izolacji termicznej powinny być spełnione w pierwotnej warstwie ocieplenia. W całym kraju funkcjonują jednak liczne obiekty wznoszone przed laty, wobec których stawiano wówczas znacznie niższe wymagania. Znakomitym przykładem są budynki wykonane w technologii wielkopłytowej, które wraz z początkiem lat 60. zdominowały polskie budownictwo mieszkaniowe na długie lata. Dziś niejeden z nich, ze względu na zużycie techniczne, wymaga przeprowadzenia prac remontowych. A gdy takie prace (modernizacja, przebudowa, rozbudowa) zostaną już powzięte, obiekt należy doprowadzić do stanu spełniającego aktualne wymogi prawne. W celu doprowadzenia istniejących budynków do obecnych wymagań w zakresie izolacyjności termicznej zasadne, z ekonomicznego punktu widzenia, wydaje się zastosowanie rozwiązania „ocieplenie na ocieplenie”. Pozwala ono pominąć prace związane z demontażem i utylizacją starego ocieplenia, a dodatkowo stanowi część izolacji docelowej (grubość styropianu dokładanego jest mniejsza, niż miałoby to miejsce w przypadku montażu nowego ocieplenia). Oczywiście trzeba mieć świadomość, że wtórne ocieplenie w postaci dodatkowej warstwy styropianu jest układem bardziej złożonym, niż układ z tylko jedną jego warstwą – nie tylko ze względów mechanicznych, ale również pod kątem cieplno-wilgotnościowym. Przed przystąpieniem do prac należy zatem zasięgnąć opinii eksperta, który dokona oceny technicznej i stwierdzi zasadność przeprowadzenia takich prac. Dopiero wówczas można przejść do etapu projektowania i realizacji. Należy zwrócić szczególną uwagę, żeby projekt określał odpowiednie parametry wtórnego ocieplenia z uwzględnieniem ewentualnego wzmocnienia i konserwacji warstw już istniejących. Czynności te koniecznie powinny być dokonane przez osoby odpowiednio uprawnione, najlepiej z doświadczeniem w tym zakresie. Szczegółowe przygotowanie dokumentacji projektowej umożliwia przeprowadzenie robót w sposób poprawny, a te jeśli zostaną wykonane z należytą starannością, zaskutkują poprawą izolacyjności cieplnej przegród i zmniejszeniem kosztów ogrzewania, wykluczeniem problemów natury wilgotnościowej, a elewacja nabierze nowego i świeżego wyglądu.

Oprócz kleju, warstwę termoizolacyjną należy dodatkowo przymocować kołkami. Kołki powinny być tak zamocowane aby ich talerzyki licowały z płaszczyzną materiały termoizolacyjnego. Zagłębienia spowodowane zbyt głębokich ich wbiciem należy uzupełnić zatyczką styropianową bądź pianką niskorozprężną. Fot. SSO

IZOLACJE | TERMOIZOLACJA

PRZEGLĄD SYSTEMÓW DO RENOWACJI OCIEPLENIA Turbo-R

Atlas Renoter

producent: Kreisel charakterystyka: przeznaczony jest przede wszystkim do termomodernizacji budynków z już istniejącym ociepleniem na styropianie (ocieplenie ocieplenia), zarówno w budownictwie jedno, jak i wielorodzinnym oraz przemysłowym; system polepsza właściwości termiczne przegrody z termoizolacji; łączna grubość styropianu w dociepleniu ocieplonej ściany to 30 cm; Turbo-R służy także do wykonywania nowych ociepleń budynków; skład: Lepstyr 210 mocowanie mechaniczne, siatka do ociepleń; Styrlep 220 Tyrlep 220, Styrlep-B 225; Tynkolit-T 330, Tynkolit-SA 331, Tynkolit-SO 332, Tynkolit-SISI 333; Poztynk-SZ 061/062, Akrytynk 010, Silikatynk 020, Silikon Protect 031, Sisitynk 040; farby: Akrylowa 001, Silikatowa 002, Silikonowa 003, Sisi 004, Nanotech 006

producent: Atlas charakterystyka: system przeznaczony jest do zwiększania termoizolacyjności ścian zewnętrznych ocieplonych wcześniej styropianem; służy do ocieplania wszelkiego rodzaju budynków; łączna grubość do 30 cm; mocowany bez usuwania starego tynku; wyróżniamy 2 technologie nakładania: bezpośrednio na stary tynk lub na starą warstwę styropianu (z usuniętym tynkiem lub gdy nie był on nigdy wykonany, przyklejanie płyt oraz warstwa zbrojona: Stoper K-20 lub Hoter U

Pro Reno S producent: Baumit charakterystyka: system przeznaczony do ocieplonych wcześniej budynków, wymagających spełnienia aktualnych wymogów termoizolacyjności; polegającego na umocowaniu do istniejących ścian od strony elewacyjnej, warstwowego układu składającego się z płyt ze styropianu jako materiału termoizolacyjnego, warstwy wykonanej z zaprawy klejącej zbrojonej siatką szklaną i zagruntowanej preparatem gruntującym oraz wyprawy tynkarskiej; zaletami tego systemu są: brak kosztów usuwania istniejącego ocieplenia, dodatkowe ocieplenie budynków oraz odnowienie elewacji

Knauf Therm Duo producent: Knauf Therm charakterystyka: zestaw wyrobów Knauf Therm Duo przeznaczony jest do ocieplania ścian zewnętrznych budynków w przypadku, gdy istniejące ocieplenie jest w złym stanie technicznym lub nie spełnia wymagań cieplnych; wykonanie ocieplenia systemem w przypadku, gdy istniejące ocieplenie nie spełnia wymagań cieplnych (np. grubość warstwy izolacji cieplnej w istniejącym ociepleniu jest za mała) lub, z uwagi na stan techniczny, wymaga renowacji, polega na umocowaniu do istniejących, ocieplonych ścian, od zewnątrz, warstwowego układu składającego się ze styropianu jako materiału termoizolacyjnego, warstwy zbrojonej wykonanej z zaprawy klejącej i siatki zbrojącej oraz wyprawy tynkarskiej

IZOLACJE | FUNDAMENTY

Zadaniem hydroizolacji fundamentów jest oddzielenie budynku od wody zawartej w gruncie w taki sposób, aby uniemożliwić jej przedostawanie się do wnętrza pomieszczeń użytkowych. Aby spełniała to zadanie musi ona stanowić układ szczelny i ciągły. Fot. Shutterstock

Gruntowna izolacja fundamentu Prawidłowe ocieplenie i hydroizolacja fundamentu zapewnia komfort użytkowania oraz korzystny bilans zużycia energii podczas eksploatacji każdego budynku. Dobór materiałów i wykonanie izolacji należy wykonać zgodnie z zasadami sztuki budowlanej, ponieważ zastosowanie systemowych rozwiązań pozwoli na właściwe połączenie izolacji termicznej i przeciwwodnej. Czasami bywa tak, że kierując się doraźną potrzebą cięcia kosztów podczas budowy, oszczędzamy na materiałach budowlanych lub całkowicie pomijamy wykonanie izolacji fundamentu. Wychodząc z założenia, że fundamentu i tak nie widać gołym okiem, uznajemy, że hydro- i termoizolacja tej części budynku jest wymysłem kreujących nowe produkty marketingowców firm z branży chemii budowlanej. Nic bardziej mylnego! Wilgoć i woda już w ciągu kilku lat mogą spowodować nieodwracalne i poważne szkody, nierzadko odbijające się na konstrukcji całego budynku. Brak hydroizolacji najczęściej prowadzi do: – przemarzania murów – stopniowo nasiąkające wodą fundamenty tracą swoją izolacyjność termiczną oraz wytrzymałość;

– rozwoju grzybów i pleśni – mikroorganizmy przyczyniają się do stopniowej degradacji muru, a poza tym mają bardzo niekorzystny wpływ na zdrowie i komfort mieszkańców domu; – stopniowego kruszenia się ścian – wytrącające się na powierzchni ścian fundamentowych sole mineralne wnikają do wnętrza konstrukcji i powodują powolne rozsadzanie. Z kolei pominięcie termoizolacji podziemnych części domu znacznie pogarsza bilans energetyczny budynku i naraża użytkowników na dodatkowe koszty związane z jego corocznym ogrzaniem (zwłaszcza w przypadku domów podpiwniczonych).

DOBRE OCIEPLENIE Podstawowa rolą warstwy termoizolacji fundamentu jest poprawa bilansu

energetycznego budynku. Innym zadaniem warstwy styropianu jest mechaniczna ochrona wykonanej wcześniej warstwy hydroizolacji. Ściany stykające się z gruntem (ściany fundamentowe i ściany piwnic ogrzewanych) oraz podłogi na gruncie są istotną i integralną częścią termicznej obudowy budynków mieszkalnych. Ma to jeszcze większe znaczenie w budynkach energooszczędnych i pasywnych. W budynkach mieszkalnych procentowy udział powierzchni stykających się z gruntem może się zmieniać w zakresie od 45% dla jednokondygnacyjnych domów jednorodzinnych z pełnym podpiwniczeniem do ok. 20% dla domów trzykondygnacyjnych z podłogą na gruncie. Skutkiem tak dużej powierzchni przegród stykających się z gruntem jest znaczący udział strat cieplnych do gruntu w całkowitym bilansie cieplnym budynku.

Straty ciepła są proporcjonalne do różnicy temperatur po obydwu stronach przegrody. W przypadku strefy obwodowej budynku, grunt stanowi jedynie dodatkową, mało efektywną warstwę izolacji cieplnej, a wymiana ciepła odbywa się z powietrzem zewnętrznym. Dla ścian bardziej zagłębionych w gruncie i dla wewnętrznej części podłóg wymiana ciepła odbywa się na skutek różnicy temperatur we wnętrzu budynku i w gruncie. Temperatura płytko położonych pod powierzchnią warstw gruntu jest często przeceniana i traktowana jako stała. Tymczasem na temperaturę gruntu wokół i pod budynkiem wpływają wahania temperatury powietrza zewnętrznego. Wpływa wahań dobowych może sięgać do głębokości 0,8–1 m, zasięg wahań sezonowych dochodzi do 5–8 m, a wahań rocznych aż do 15–40 m. Szczegółowe

IZOLACJE | FUNDAMENTY

gdyż woda zgromadzona w materiale izolacyjnym znacznie pogarsza jego właściwości izolacyjne (woda ma ponad dwudziestokrotnie większą przewodność cieplną od powietrza).

ODPORNY NA WILGOĆ I WODĘ

Przyklejenie ocieplenia fundamentu za pomocą Izohan Izobud WL. Płyty ocieplające stanowią dodatkowo ochronę hydroizolacji przed uszkodzeniami mechanicznymi. Fot. Izohan wartości temperatury i zasięgi wahań są zależne od bardzo wielu czynników związanych z właściwościami gruntu i terenu na jego powierzchni. Oficjalne wymagania ochrony cieplnej, zawarte w polskich przepisach, ograniczają od góry straty energii, dlatego lepsze izolowanie przegrody jest nie tylko możliwe, ale wręcz leży w interesie przyszłego użytkownika. Zaleca się co najmniej 15 cm warstwę izolacji od ławy fundamentowej, w postaci płyt styropianowych przeznaczonych do stosowania w gruncie. Izolacyjność termiczna zewnętrznych przegród budynku ma decydujący wpływ nie tylko na wielkość strat cieplnych, ale także na minimalne temperatury na ich powierzchni. Zbyt mała izolacyjność ogólna lub miejscowy brak ciągłości izolacji powodują obniżenie temperatury

na wewnętrznej powierzchni przegród i w efekcie mogą prowadzić do wykraplania pary wodnej w tych obszarach, a następnie do rozwoju pleśni. Do wykonania izolacji cieplnej fundamentów stosowany jest wodoodporny styropian ekspandowany (w skrócie EPS) lub też styropian ekstrudowany (XPS). XPS jest materiałem o bardzo małej nienasiąkliwości, co ma zasadnicze znaczenie dla jego żywotności. Ponadto posiada korzystny współczynnik przewodzenia ciepła. Ze względu na małą nasiąkliwość polistyren ekstrudowany w przypadku zamoczenia płyty praktycznie nie traci na swojej izolacyjności, która zwykle spada wraz ze wzrostem wilgotności materiału izolacyjnego. Płyty z XPS mają bardzo małą nasiąkliwość i dużą wytrzymałość na ściskanie. Jest to bardzo istotny aspekt,

Do prawidłowego zaprojektowania hydroizolacji fundamentów niezbędne jest dokonanie analizy warunków gruntowych, wodnych, ukształtowania terenu, warunków klimatycznych, sposobu użytkowania budynku. W przypadku domów podpiwniczonych należałoby także zweryfikować wymagania stawiane pomieszczeniom wewnątrz budynku. Hydroizolacje, w zależności od warunków gruntowo-wodnych, na ogół dzieli się na: przeciwwilgociowe (zwane niekiedy izolacją typu lekkiego), przeciwwodne izolacje typu średniego (jeśli mamy do czynienia z działaniem wody bezciśnieniowej) oraz przeciwwodne izolacje ciężkie (w wypadku oddziaływania na fundament wody pod ciśnieniem). Podczas doboru materiałów trzeba kierować się także agresywnością środowiska (np. duże stężenie kwasów humusowych w gruncie) i trwałością projektowanej izolacji. Prawidłowe projektowanie hydroizolacji musi być poprzedzone dokładną analizą obciążenia wodą. Elementy budowli stykające się z gruntem zawsze są narażone na działanie wilgoci. Może to być wilgoć, która nie wywiera parcia hydrostatycznego oraz wilgoć wywierająca takie parcie. W pierwszym przypadku jest to woda podciągana kapilarnie przez grunt lub też woda opadowa, która bez większych oporów przenika przez grunt mało spoisty. Wymagany jest tu współczynnik przepuszczalności wody min 0,01 cm/s. Brak istotnego parcia hydrostatycznego można osiągnąć również przy gruntach spoistych, jednak pod warunkiem stosowania pionowych warstw odsączających, które kierują wodę do poprawnie działającego drenażu. W innych przypadkach mamy do czynienia z parciem hydrostatycznym, które zależy od wysokości słupa wody gruntowej. Zadaniem hydroizolacji fundamentów, a ściśle rzecz ujmując, hydroizolacji przyziemnej części budynku, jest oddzielenie budynku od wody zawartej w gruncie w taki sposób, aby uniemożliwić jej przedostawanie się do wnętrza pomieszczeń użytkowych. Aby spełniała

to zadanie musi ona stanowić układ szczelny i ciągły. Żeby tak się stało, przy projektowaniu oraz wykonywaniu warstw izolacyjnych należy zwrócić uwagę na kilka aspektów. Rodzaj i liczbę zastosowanych warstw hydroizolacyjnych należy zaprojektować z uwzględnieniem warunków gruntowo-wodnych w miejscu posadowienia budynku oraz poziomu jego posadowienia. Izolacja pozioma powinna bez przerw przechodzić w izolację pionową, która z kolei powinna być wyprowadzona 30 do 50 cm powyżej poziomu okalającego terenu i zakończona w taki sposób, aby uniemożliwiać wnikanie wód opadowych pod izolację. Podkreślenia wymaga również fakt, iż specyfika izolacji przeciwwilgociowych i przeciwwodnych powoduje, że definiuje się w ich przypadku tylko dwa stany: dobry lub zły, a skutki popełnionych błędów są bardzo trudne do usunięcia. I choć pozostaje ona niewidoczna (a może szczególnie dlatego), warto dołożyć wszelkich starań by była wykonana prawidłowo.

POSTAWMY NA JAKOŚĆ MATERIAŁÓW Na rynku chemii budowlanej oferowane jest szerokie spektrum produktów do hydroizolacji fundamentów. Warto zaznaczyć, że specjaliści wykluczają możliwość zastosowania do hydroizolacji fundamentu folii PVC (jest to błędnie stosowane rozwiązanie z racji najniższych kosztów). Kierując się rodzajem i stopniem obciążenia wodą możemy zastosować: materiały bitumiczne (roztwory, masy, emulsje, lepiki asfaltowe, polimerowo-bitumiczne masy uszczelniające, papy), produkty na bazie mineralnej (betonity, mikrozaprawy) lub specjalnie dedykowane do uszczelnienia fundamentów membrany. Najczęściej polecane, i zarazem uchodzące za najtrwalsze, są modyfikowane tworzywem sztucznym masy bitumiczne (nazywane również masami KMB). Najczęściej są to produkty 2-komponentowe. Tworzą one grubowarstwowe hydroizolacje, które dobrze chronią fundamenty przed działaniem wody opadowej i gruntowej. Do najważniejszych ich zalet zaliczyć można: – możliwość układania na wilgotnych podłożach, – zdolność do przenoszenie rys i pęknięć (nawet do 5 mm), – odporność na deszcz (w krótkim czasie),

IZOLACJE | FUNDAMENTY

– brak możliwości podsiąkania wody (z uwagi na pełne połączenie się z podłożem), skuteczne i nieskomplikowane łączenie izolacji detali, np. przejść rurowych z izolacją powierzchniową, – brak konieczności wykonywania tynków na elementach drobnowymiarowych (cegła), – ciągłość, tzn. brak występowania połączeń. Warto też zawczasu wyeliminować najbardziej popularne błędy popełniane podczas doboru i zastosowania materiałów do izolacji fundamentów, o których wspomina Marek Kędzierski, menadżer produktu, BASF Polska: Najczęściej powierzchnię fundamentów i ścian przemalowuje się dwukrotnie tanią masą bitumiczną, a co najgorsze nanosi się warstwy mineralne na powierzchnie przemalowane powłoką bitumiczną, co nie gwarantuje trwałej przyczepności, np. przyklejanej na zaprawę cementową izolacji termicznej. Kolejnym, często popełnianym błędem jest wykonywanie powłoki izolacyjnej na uprzednio przyklejonej izolacji termicznej zamiast bezpośrednio na powierzchni ścian i fundamentów. Mylnym jest też twierdzenie, że przyklejenie izolacji termicznej za pomocą masy bitumicznej gwarantuje również całopowierzchniową hydroizolację ścian i fundamentów. Wykonywanie warstwy izolacji grubowarstwowej powinno wykonywać się zawsze w dwóch etapach i powinno być niezależnym i oddzielnym etapem od przyklejania izolacji termicznej. Kluczowe jest również zastosowanie całego systemu produktów do hydroizolacji z uwzględnieniem rodzaju podłoża,

uszczelnienia dylatacji, uszczelnienia przejść rurowych, połączenia hydroizolacji ściany fundamentowej z izolacją poziomą i strefą cokołową budynku. Konieczne jest też sprawdzenie, czy wybrany system hydroizolacji jest kompatybilny z wybranym materiałem termoizolacyjnym.

UWAGA NA STREFĘ COKOŁOWĄ Ocieplenie stref cokołowych powinno zapewniać skuteczną ochronę przed ucieczką ciepła, jak również – przed wilgocią oraz oddziaływaniami o charakterze mechanicznymi. Zgodnie z instrukcją ITB nr 447/2009 miejsca te należy dodatkowo wzmocnić i zabezpieczyć przed wpływem wilgoci. Złożone systemy izolacji cieplnej ścian zewnętrznych budynków (ETICS) są konfiguracją wzajemnie do siebie dopasowanych komponentów, których rodzaj i parametry dobiera się ściśle pod konkretne zastosowanie. Podobnie jest z systemem, który ma izolować strefę cokołową. Punktem wyjścia jest rodzaj materiału, z jakiego wykonana będzie izolacja. Produkt powinien być twardy oraz nienasiąkliwy. Taką charakterystykę posiadają płyty izolacyjne z fasadowego polistyrenu ekstrudowanego XPS. Strukturę płyt z XPS tworzą zamknięte komórki o ściśle do siebie przylegających krawędziach i bardzo małych rozmiarach (w przeciwieństwie do płyt ze styropianu EPS, zbudowanego ze sklejonych ze sobą granulek, między którymi znajduje się dużo wolnej przestrzeni). Współczynnik przewodzenia ciepła lambda dla polistyrenu ekstrudowanego XPS wynosi

Błędy w termoizolacji ścian fundamentowych Czego unikać?

Czym to grozi?

Przyklejania płyt XPS nieodpowiednim klejem odpadnięcie płyt – dla strefy poniżej poziomu terenu powinien zostać zastosowany klej na bazie składników bitumicznych; na strefie cokołowej należy wybrać zalecany przez producenta systemu klej na bazie cementu Klej nie może zawierać rozpuszczalników przerwanie szczelności organicznych destrukcja materiału termoizola- hydroizolacji, pogorszenie cyjnego. Stosowania łączników mechanicznych własności izolacji cieplnej do mocowania płyt XPS Stosowania gładkich płyt XPS w strefie cokołowej odpadanie warstw wykończeniowych, np. tynku Wykonywania przerw w termoizolacji ściany powstawanie mostków zewnętrznej powyżej i poniżej poziomu gruntu termicznych Źródło: URSA Polska

Materiały do hydroizolacji Marta Łupina, dział techniczny, Izohan Podziału materiałów hydroizolacyjnych można dokonać na wiele sposobów: ze względu na postać w jakiej występują, bazę materiałową, a także ze względu na zdolność do mostkowania rys. Najbardziej popularne są materiały bitumiczne, produkowane na bazie asfaltów. Do tej grupy należą zarówno materiały rolowe, jak i bezspoinowe. Najczęściej dzieli się je ze względu na skład – wodorozcieńczalne i rozpuszczalnikowe, sposób aplikacji i hydroizolację jaką tworzą – cienkopowłokowe i grubopowłokowe (masy PMBC), oraz ze względu na ilość składników – jedno- i dwuskładnikowe. Drugimi pod względem popularności materiałami bezspoinowymi są mikrozaprawy uszczelniające, produkowane na bazie modyfikowanych cementów. Można je stosować zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków, są bezpieczne w kontakcie ze styropianem, tolerują wilgotne podłoża, niektóre z nich są odporne na negatywne parcie wody, mają bardzo dobrą przyczepność do podłoża, można je bezpośrednio pokrywać okładziną ceramiczną. Produkty reaktywne, produkowane na bazie żywic, z kolei mają największą odporność chemiczną oraz mechaniczną. Są także bardzo dobrze przyczepne do podłoża. Przekłada się to jednak na cenę, która jest relatywnie wyższa. Alternatywę dla materiałów bezspoinowych stanowią materiały rolowe: papy lub folie z tworzyw sztucznych. Papy dzielą się na: tradycyjne, zgrzewalne oraz samoprzylepne. W porównaniu do materiałów bezspoinowych izolacja z pap na elementach pionowych jest trudniejsza do wykonania i wymaga dodatkowego mocowania mechanicznego. Zaletą pap jest duża wytrzymałość mechaniczna i żywotność nawet przy bezpośrednim oddziaływaniu czynników atmosferycznych. Najważniejszym parametrem jest stopień modyfikacji SBS wyrażony jako giętkość w niskiej temperaturze. Do izolacji przeciwwodnej rekomenduje się użycie dwóch warstw pap o giętkości w temperaturze –15°C lub wyższej. Najważniejszym parametrem przy doborze hydroizolacji jest jej dostosowanie do warunków wodno-gruntowych i głębokości posadowienia obiektu, a także wodoszczelność, przyczepność do podłoża oraz zdolność mostkowania rys. Jeśli fundament będzie ocieplany, rezygnujemy z materiałów rozpuszczalnikowych, wybierając materiały bitumiczne wodorozcieńczalne, mineralne lub reaktywne. Jeśli przegroda jest bardzo wilgotna albo remontujemy stary obiekt, najkorzystniej jest wybrać materiały oddychające (przepuszczalne dla pary wodnej), czyli mineralne. Jeśli w gruncie występują substancje agresywne, to wybieramy materiały chemoodporne (najbardziej odporne chemicznie są materiały reaktywne). Podsumowując, przy wyborze materiałów hydroizolacyjnych najważniejszymi parametrami są: wodoszczelność, przyczepność do podłoża oraz zdolność mostkowania rys.

około 0,035 W/ m*K. Tak korzystny współczynnik λ pozwala na zastosowanie izolacji o nieznacznie mniejszej grubości w porównaniu z systemem zastosowanym na ścianach. To z kolei pozwala na uformowanie lekkiego cofnięcia strefy cokołowej. Przy doborze płyt z XPS szczególną uwagę należy zwrócić na powierzchnię płyt. Nie powinna być ona gładka, ponieważ utrudni to w znaczący sposób przyczepność systemowych zapraw klejowych i klejowo-szpachlowych. Jeśli izolacja termiczna układana jest na bitumicznej izolacji przeciwwilgociowej, do mocowania nie należy używać zapraw klejowych opartych o cement, lecz wodnych emulsji bitumicznych lub klejów nie zwierających rozpuszczalników.

Warstwa zbrojąca w strefie pierwszych dwóch metrów od poziomu gruntu powinna być wykonana ze specjalnej siatki z włókna szklanego (o znacznie większej gramaturze) lub dwóch warstw regularnej siatki zbrojącej zatopionej w zaprawie klejowo-szpachlowej. Wyschniętą warstwę zbrojącą należy zagruntować i nałożyć tynk oparty o żywicę akrylową. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest wykończenie stref cokołowych specjalnymi tynkami mozaikowymi. Są to cienkowarstwowe wyprawy oparte o kolorowe mieszanki kruszyw zatopionych w żywicy akrylowej. Wyprawa taka jest odporna na działanie wilgoci i pozwala na estetyczne wykończenie powierzchni cokołu. KATARZYNA MASŁOWSKA

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

SUCHY JASTRYCH NA LECA® KERAMZYCIE – SZYBKI REMONT STAREJ PODŁOGI Remont mieszkania kojarzy się z kosztami i pracami ciągnącymi się w nieskończoność. Wymiana okien, naprawa tynków i gładzi na ścianach na ogół przebiega dość szybko, ale gdy zabieramy się za podłogi, przeraża nas przewidywany ogrom prac. Przy tym, nie jesteśmy pewni, w jakim stanie zastaniemy podłoże po usunięciu starych posadzek. Jednak remont podłogi, wbrew obawom, nie musi być długotrwały, uciążliwy czy kosztowny.

Po usunięciu starych posadzek najczęściej zobaczymy: – nierówne płyty pilśniowe lub paździerzowe, ze śladami wielokrotnego zalania i zawilgocenia, – skrzypiące i zniszczone deski, malowane farbą olejną w dawniej„obowiązujących” kolorach orzech lub mahoń, – popękane podłoże betonowe z licznymi, trudnymi do usunięcia warstwami kleju, – lub jeszcze inne, mało przyjazne do dalszej obróbki, nierówne i zawilgocone podłoże. Niestety, prawie wszystkie te podłoża nie nadają się do renowacji. Najlepiej jest je usunąć i zastąpić nowymi. Po usunięciu podłoża natrafiamy na stare warstwy wypełniające strop. Wypełnienia spełniały funkcję izolacji termicznej i akustycznej oraz wyrównania powierzchni wewnątrz stropu. Zazwyczaj można te materiały wymienić na nieco lżejszy Leca® KERAMZYT izolacyjny M lub L. Następnie, na takim wypełnieniu, należy ułożyć warstwę separacyjną, czyli najlepiej cienki szpryc cementowy o grubości 0,2-0,5 cm. Kolejną

warstwą, która powinna pojawić się w stropie jest warstwa pochłaniająca tzw. dźwięki uderzeniowe przenoszone z posadzki do pomieszczeń poniżej.

DWIE TECHNOLOGIE CIĘŻKA, klasyczna, stosowana na stropach betonowych i ceglanych typu Klein, odcinkowy itp. W tej wersji układany jest „akustyczny” styropian EPS, „akustyczna” wełna mineralna, gumowe maty akustyczne itp. Na nich, na folii, wykonywany jest cementowy jastrych. Warto przy tym pamiętać, że 1 m2 jastrychu o grubości 5 cm waży około 100 kg. LEKKA, która polecana jest szczególnie do stropów drewnianych, ale może być również wykorzystana przy stropach wymienionych powyżej. W tym wypadku izolacją od dźwięków uderzeniowych może być warstwa Leca® KERAMZYTU podsypkowego. Na wyschniętej warstwie szprycu wysypuje się ten keramzyt w warstwie o grubości 2-10 cm. Taki przedział grubości pozwala

na wypoziomowanie ugiętych stropów. Następnie na wypoziomowanej warstwie keramzytu układa się płyty suchego jastrychu. Grubość płyt zależy od przeznaczenia pomieszczeń. W mieszkaniach wystarczy płyta o grubości 2,5 cm. Ciężar 1 m2 podsypki z keramzytu o gr 5 cm i płyty suchego jastrychu o gr. 2,5 cm to ok. 50 kg. Rozwiązanie to jest o połowę lżejsze i wyraźnie odciąża starą, wysłużoną konstrukcję stropu.

SZYBKO I SKUTECZNIE Płyty suchego jastrychu to bardzo dobry i skuteczny materiał na podłoże pod posadzką. Układa się je bardzo szybko, nie wymagają kłopotliwych prac związanych z przygotowaniem mieszanki, jej układaniem i pielęgnacją. Na ułożonych płytach od razu można układać wierzchnią warstwę posadzki. Nie ma potrzeby oczekiwania kilkunastu czy aż kilkudziesięciu dni na wyschnięcie jastrychu. Aby dodatkowo poprawić skuteczność izolacyjności akustycznej, bezpośrednio

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

1. Montaż taśmy dylatacyjnej przy ścianach

2. Układanie folii jako paroizolacji (dotyczy jedynie stropów betonowych, żelbetowych i ceglanych)

3. Układanie poziomej warstwy 2-10 cm Leca® KERAMZYTU podsypkowego

4. Układanie poziomej warstwy 2-10 cm Leca® KERAMZYTU podsypkowego

5. Układanie płyt suchego jastrychu należy rozpocząć od narożnika przeciwległego do drzwi

6. Do przemieszczania się po podsypce warto wykorzystać płyty (leżnie transportowe) np. OSB

7. Klejenie płyt suchego jastrychu na połączeniach

8. Płyty suchego jastrychu łączone są na tzw. zakład

9. Dodatkowe łączenie płyt suchego jastrychu wkrętami w miejscach połączenia na zakład. Szpachlowanie szczelin pomiędzy płytami

na podsypce keramzytowej warto położyć 2 cm matę z wełny akustycznej. Na płytach suchego jastrychu można wykonać każdy rodzaj posadzki, czyli płytki, panele, wykładziny itp. Nie zaleca się jedynie układania parkietów przeznaczonych do cyklinowania. Nie ma większych ograniczeń przy wykorzystywaniu tego typu płyt w łazienkach. Wystarczy wykonać na nich elastyczne, ciągłe warstwy hydroizolacyjne, np. „folia w płynie”.

Istnieje również możliwość montażu systemowego ogrzewania podłogowego. Rozwiązania z płytami suchego jastrychu, jako bardzo szybkie w wykonaniu, są powszechnie stosowane w wielu krajach. Szczególnie są polecane w sytuacji, gdy zależy nam na czasie – np. wymiana posadzki sklepowej w jeden weekend. Zobacz szczegóły oraz liczne inne rozwiązania na www.leca.pl/rozwiazania

Leca Polska sp. z o.o. ul. Krasickiego 9, 83-140 Gniew tel.: +48 58 772 24 10 (11) www.leca.pl, www.lecadom.pl, leca@leca.pl

IZOLACJE | HYDROIZOLACJA

Powstrzymać wodę Podczas prowadzenia prac glazurniczych w mokrych i wilgotnych pomieszczeniach nieodłącznym etapem prac jest wykonanie prawidłowej hydroizolacji. Jako izolacja podpłytkowa najczęściej stosowana jest folia w płynie, jak również nowoczesne zaprawy cementowe.

Prawidłowe wykonanie hydroizolacji wymaga przygotowania dobrego projektu i stosowania się do zaleceń producentów materiału. Ważny jest odpowiedni dobór systemu hydroizolacji, na który składa się nie tylko sama folia, ale również odpowiednie preparaty gruntujące, taśmy i kołnierze uszczelniające.

POMIESZCZENIA „MOKRE I WILGOTNE” Nie ma żadnych przepisów i norm prawnych, które jednoznacznie definiowałyby i wskazywały różnice pomiędzy pomieszczeniem „mokrym” i „wilgotnym”. W praktyce oznacza to, że producenci chemii budowlanej i wykonawcy używają ich według własnego uznania. Można jednak wprowadzić tu pewne uporządkowanie i za strefy „wilgotne” w pomieszczeniach uznać te, które narażone są na działanie tylko i wyłącznie pary wodnej. Z kolei pod pojęciem pomieszczenia „mokre” można rozumieć takie, w których występuje woda w postaci zarówno cieczy, jak i pary wodnej. Zastosowanie hydroizolacji podpłytkowej (czy to w postaci folii w płynie, czy zaprawy cementowej) zalecane jest we wszelkich pomieszczeniach „mokrych”, do których zaliczamy wnętrza, w których podczas ich użytkowania woda bywa rozlewana na posadzkę, a ściany mogą ulec zawilgoceniu wskutek rozpryskiwania się

Prawidłowe wykonanie hydroizolacji podpłytkowej w pomieszczeniach mokrych zapewni trwałość okładziny ceramicznej na wiele lat. Fot. Knauf wody lub skraplania pary wodnej. Zarówno woda, jak też para wodna mogą występować w sposób ciągły lub okresowy. W budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej będą to przede wszystkim pralnie, farbiarnie, ubikacje, łazienki, kuchnie domowe i przemysłowe, przebieralnie, hale wokół niecek basenowych, itp. W budynkach przemysłowych: laboratoria chemiczne, działy zakładu przemysłu spożywczego, masarnie, zakłady przetwórstwa owocowego, pomieszczenia produkcji mokrej itp.

PRZYGOTOWANIE PODŁOŻA Przed przystąpieniem do aplikacji właściwej warstwy hydroizolacji trzeba ocenić i odpowiednio przygotować podłoże. Producenci oferujący folie w płynie zawsze w dołączonej instrukcji zaznaczają, jakie warunki powinno ono spełniać. Przede wszystkim podłoże musi być nośne, suche, odtłuszczone oraz pozbawione wszystkich warstw antyadhezyjnych. W razie potrzeby należy

Uwaga na błędy Jarosław Pacierz, menedżer produktu, Alpol Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest niewłaściwe przygotowanie podłoża przed wykonaniem hydroizolacji lub niekiedy zupełne pominięcie tej czynności. Nie powinno to mieć miejsca, ponieważ jego właściwe przygotowanie jest warunkiem prawidłowego wiązania/ wysychania hydroizolacji, zapewnienia odpowiedniej przyczepności do powierzchni, na której ma być ułożona oraz późniejszej prawidłowej i bezawaryjnej eksploatacji. Na tym etapie nie bez znaczenia jest również wyrównanie samego podłoża, a w razie potrzeby nadania mu odpowiednich spadków. Skutkiem nakładania masy na nierówne podłoże jest uzyskanie w miejscach wystających zbyt cienkiej, podatnej na uszkodzenia warstwy izolacji, natomiast w miejscach występowania ubytków grubej warstwy podatnej na spękania spowodowane dłuższym wysychaniem. Na etapie montażu dodatkowych elementów uszczelniających często popełnianym błędem jest zastępowanie fabrycznych narożników uszczelniających elementami wykonywanymi samodzielnie z taśmy, które nie tylko trudno poprawnie przygotować w warunkach budowy, ale również wkleić w sposób zapewniający ich szczelność. Niekiedy zdarza się również, że dodatkowe elementy uszczelniające są niedokładnie przyklejane, co powoduje, że pomiędzy nimi, a podłożem powstają niedopuszczalne fałdy i pęcherze. Na etapie wykonywania hydroizolacji powierzchniowej z użyciem mas uszczelniających powszechnym błędem jest wynikające z oszczędności nanoszenie produktu w warstwach o zbyt małej grubości. Skutkiem tego jest uzyskanie powłok o nieprawidłowych parametrach i własnościach izolacyjnych.

IZOLACJE | HYDROIZOLACJA

je zagruntować, najlepiej preparatem wybranego producenta folii w płynie, aby zapewnić odpowiednią kompatybilność materiałów i w perspektywie uniknąć uszkodzenia okładziny. Płynne folie mają za zadanie chronić konstrukcję (podłogę lub ścianę) przed wnikaniem wilgoci i w efekcie przed zawilgoceniem, zagrzybieniem czy całkowitą degradacją okładziny ceramicznej. Jednak nie należy zapominać o doborze i prawidłowym wykonaniu pozostałych elementów: przygotowaniu i zagruntowaniu podłoża, odpowiednich płytkach, taśmach oraz innych akcesoriach uszczelniających. Niemniej istotne jest też zastosowanie całego systemu hydroizolacji (pochodzącego od jednego producenta). Mamy wtedy pewność co do „współpracy” wszystkich materiałów. Poza tym producenci posiadają certyfikaty i oferują gwarancje jedynie w wypadku zastosowania całego systemu.

PROSTE ROZWIĄZANIE Aplikacja folii w płynie należy do najprostszych i stosunkowo tanich rozwiązań stosowanych w pomieszczeniach mokrych i wilgotnych. Należy zaznaczyć, że jest to na ogół materiał przeznaczony do „użytku domowego”, czyli do wewnątrz pomieszczeń, które

Przed przystąpieniem do aplikacji folii w płynie należy zaopatrzyć się w niezbędne do tego celu narzędzia: mieszarkę lub wiertarkę elektryczną wolnoobrotową, mieszadło koszyczkowe, nierdzewną pacę stalową, kielnię, szpachelkę, pędzel ławkowiec, szczotkę malarską. Fot. Alpol

Folie lub zaprawy Leszek Rudek, menedżer produktu Systemy Podłogowe, Knauf Hydroizolacje należy stosować wszędzie tam, gdzie istnieje zagrożenie bezpośredniego kontaktu powierzchni budowlanych z wodą. Mówiąc o powierzchniach budowlanych mamy na myśli przede wszystkim podłogi i ściany. Dobierając odpowiedni rodzaj hydroizolacji musimy najpierw zdefiniować, przed czym chcemy podłogi i ściany zabezpieczyć. Czy mamy do czynienia z wodą opadową, wodą rozpryskową, czy też może z wodą pod ciśnieniem. Woda rozpryskowa pojawia się najczęściej w łazienkach. W tym miejscu do hydroizolacji zazwyczaj wykorzystuje się tzw. folie w płynie. Są to gotowe do użycia produkty, które nakłada się najczęściej w dwóch warstwach za pomocą wałka, pędzla lub pacy. W łazienkach folię w płynie aplikuje się na całej powierzchni podłogi oraz w obrębie natrysku, wanny oraz umywalki. Woda opadowa występuje min. na balkonach i tarasach. W tym przypadku, do wykonania hydroizolacji bardzo często stosuje się hydroizolacje jednokomponentowe. Występują one zazwyczaj w formie fabrycznie przygotowanych suchych mieszanek cementowo-polimerowych, które po zmieszaniu z wodą tworzą gotową, elastyczną zaprawę. Do wykonania hydroizolacji na powierzchniach, na które działa woda pod ciśnieniem, np. w basenach zaleca się stosowanie hydroizolacji dwukomponentowych. Są to całkowicie wodoszczelne zaprawy odporne również na działanie różnych związków chemicznych min. chloru. Zarówno hydroizolacje jedno- jak i dwukomponentową aplikuję się co najmniej dwuwarstwowo najczęściej za pomocą metalowych pacek. Nieodłącznym elementem systemów hydroizolacji są taśmy uszczelniające oraz akcesoria w postaci wewnętrznych i zewnętrznych narożników. Najczęściej popełniane błędy podczas prac hydroizolacyjnych to brak systemowych narożników uszczelniających, profilowanie narożników z taśm uszczelniających nigdy nie daje stuprocentowej szczelności. Kolejny błąd to aplikacja zbyt cienkich warstw hydroizolacji i niedotrzymywanie wymaganych czasów pomiędzy kolejnymi etapami robót.

są narażone na oddziaływanie wody i pary wodnej. Wyroby te nie powinny być stosowane na tarasach i balkonach oraz basenach i pomieszczeniach, gdzie posadzka czy ściany poddawane są działaniom wody pod wysokim ciśnieniem (chyba że producent jasno określa, że można stosować dany wyrób na zewnątrz pomieszczeń). W wypadku

wykonywania powłok uszczelniających w obiektach należy zawsze upewnić się co do rodzaju występujących tam obciążeń (np. kontaktu okładziny z agresywnymi substancjami chemicznymi lub jej czyszczenia pod wysokim ciśnieniem) i stosownie dobrać materiał uszczelniający (nie wszystkie folie w płynie są zalecane do tego typu pomieszczeń, często trzeba

zakupić produkt dedykowany specjalnie do zastosowań obiektowych).

WŁASNOŚCI MATERIAŁU I PRAWIDŁOWA APLIKACJA Pod nazwą „folii w płynie” na ogół kryje się półpłynna masa wyprodukowana na bazie dyspersji polimerowej z różnego typu dodatkami. Dlatego też przed użyciem należy jedynie wymieszać preparat. Niektóre produkty tego typu są dwuskładnikowe i przed ich aplikacją należy starannie odmierzyć proporcje poszczególnych składników i dokładnie je wymieszać. Przed przystąpieniem do aplikacji folii w płynie należy zaopatrzyć się w niezbędne do tego celu narzędzia: mieszarkę lub wiertarkę elektryczną wolnoobrotową, mieszadło koszyczkowe, nierdzewną pacę stalową, kielnię, szpachelkę, pędzel ławkowiec, szczotkę malarską. Wcześniej należy również wnikliwie przestudiować kartę techniczną wyrobu zawierającą szczegółową instrukcję stosowania. Każdy producent zaleca zastosowanie dwóch warstw folii w płynie (o łącznej grubości nie przekraczającej 2 mm). Ważne, aby pierwsza warstwa dokładnie przylegała do podłoża, dlatego zaleca się jej dokładne rozprowadzenie i wcieranie za pomocą szczotki malarskiej lub szpachli. Kontrolę grubości warstw przeprowadzamy poprzez mierzenie zalecanego zużycia materiału na m2. Pod tym kątem należy bardzo ściśle

IZOLACJE | HYDROIZOLACJA

PRZEGLĄD MATERIAŁÓW DO HYDROIZOLACJI PODPŁYTKOWEJ

Botament DF 9 Plus

Botament MD 2 The Blue 1

producent: Botament Systembaustoffe Izolacyjna folia w płynie pod okładziny ceramiczne oraz z kamienia naturalnego, zapewniająca mostkowanie rys, do stosowania wewnątrz budynków. Nadaje się do stosowania na ogrzewanych powierzchniach, w pomieszczeniach wilgotnych jak łazienki, prysznice; do obróbki wałkiem lub pacą. cena katalogowa: 15,90 zł netto/kg

producent: Botament Systembaustoffe Izolacja specjalna, dwuskładnikowa pod okładziny ceramiczne oraz z kamienia naturalnego wewnątrz i na zewnątrz. Nadaje się do stosowania w pomieszczeniach wilgotnych, jak łazienki i prysznice, jak również w basenach, na tarasach i balkonach, sprawdzona w klasach obciążenia A0, A, B0 i B; na ogrzewane powierzchnie, paroprzepuszczalna. cena katalogowa: 13,34 zł netto/kg

Alpol AH 751

Alpol AH 752

producent: Alpol Gotowa do użycia jednoskładnikowa masa przeznaczona wykonywania podpłytkowych hydroizolacji typowych powierzchni budowlanych narażonych na oddziaływanie wilgoci i wody. Po wyschnięciu tworzy bardzo elastyczną, szczelną, powłokę, dobrze przylegającą do podłoża. cena katalogowa: 162,48 zł netto/ op.12 kg; 58,12 zł netto/op. 4 kg

producent: Alpol Dwuskładnikowy produkt przeznaczony do wykonywania podpłytkowych hydroizolacji konstrukcji i powierzchni budowlanych narażonych na oddziaływanie wilgoci i wody (balkonów, tarasów, schodów, cokołów, ścian, podłóg, itp.). Po wyschnięciu tworzy bardzo elastyczną, szczelną, odporną na mróz powłokę, dobrze przylegającą do podłoża. cena katalogowa: 216,00 zł netto/20 kg; 120,00 zł/10 kg

Atlas Woder E

Atlas Woder Duo

producent: Atlas Hydroizolacja jednoskładnikowa (folia w płynie). Przeznaczona do wykonywania powłok izolacyjnych pod okładziny z płytek ceramicznych, przede wszystkim wewnątrz budynków, w kuchniach, łazienkach oraz pomieszczeniach WC. cena katalogowa: 70,94 zł netto/5 kg; 292,00 zł netto/25 kg

producent: Atlas Hydroizolacja dwuskładnikowa. Składnik suchy (na bazie cementu) oraz składnik mokry (polimerowy) stanowią zestaw do wymieszania bezpośrednio przed użyciem. Przeznaczona do wykonywania powłok izolacyjnych pod okładziny z płytek ceramicznych, wewnątrz budynków (łazienkach, WC) oraz na zewnątrz, na tarasach i balkonach. Wymagana jest w łazienkach, gdzie zaprojektowane są bezbrodzikowe kabiny prysznicowe. cena: 140,61 zł netto/zestaw 16 kg; 248,48 zł netto/zestaw 32 kg

Knauf Hydro Flex

Knauf Hydro Flex 2C

producent: Knauf Gotowa do użycia powłoka uszczelniająca pod okładziny ceramiczne oraz z kamienia naturalnego, stosowana jako zabezpieczenie przed penetracją wody i wilgoci wewnątrz pomieszczeń, w kabinach prysznicowych, łazienkach, pralniach lub kuchniach. Nakładana pędzlem lub wałkiem, elastyczna, o dobrej przyczepności do podłoża. Mostkuje rysy do 3 mm. Nie wymaga stosowania środka gruntującego. Dostępna w opakowaniach 2 kg, 5 kg, 15 kg i 25 kg.

producent: Knauf Elastyczna zaprawa uszczelniająca 1-komponentowa Jednoskładnikowa zaprawa cementowa do wytwarzania powłok nieprzepuszczających wody. Do stosowania jako elastyczne uszczelnienie pod okładziny ceramiczne na balkonach, tarasach, do izolacji cokołów i ścian piwnic. Odpowiednia do uszczelnienia pomieszczeń wilgotnych, małych basenów, brodzików i umywalek łazienkowych. Wodoszczelna, odporna na mróz i starzenie się. Nakładana pędzlem, pacą lub natryskiem. Dostępna w workach 20 kg.

Hydroset

DSF 523

producent: Sopro Kompletny zestaw uszczelniający, ze wszystkimi niezbędnymi produktami, do wykonania izolacji przeciwwilgociowych pod okładziny ceramiczne i kamienne w pomieszczeniach. Składa się z 1 kg gruntu Sopro GP 263, 3 kg Sopro FDF 525, 2 narożników elastomerowych Sopro EDE 019, 2 uszczelek ściennych z elastycznym kołnierzem Sopro DWF 089, 5 m taśmy uszczelniającej Sopro DBF 638 (szer. 120 mm), wałka do aplikacji i uniwersalnych rękawic ochronnych. cena: ok. 179 zł netto/opakowanie

producent: Sopro Jednoskładnikowa, cementowa zaprawa uszczelniająca do wytwarzania elastycznych powłok nieprzepuszczających wody i mostkujących pęknięcia; do uszczelnienia balkonów, tarasów, natrysków, pralni, toalet, basenów kąpielowych, narażonych na wysokie obciążenie wodą. Mimo, że grubość uszczelnienia jest niewielka – swoją rolę spełnia bowiem już przy 2 mm warstwie – gwarantuje, że konstrukcja pod nim pozostaje trwale sucha. cena: ok. 75,60 zł netto/4 kg

IZOLACJE | HYDROIZOLACJA

stosować się do zaleceń producenta, ponieważ zarówno zbyt cienka, jak też zbyt gruba warstwa folii w płynie nie będzie właściwie pełniła swojej funkcji uszczelniającej. Druga warstwa może być nanoszona po ok. 3-4 godzinach (każdy producent podaje dokładny odstęp czasowy) i powinna być nanoszona prostopadle w stosunku do pierwszej warstwy uszczelniania – krzyżowe nanoszenie folii w płynie ma zapewnić ciągłość hydroizolacji. Dodatkowo szczeliny dylatacyjne należy zakryć wtopionymi w folię taśmami uszczelniającymi, naroża pomieszczenia na styku ścian i ścian z podłogą, szczególnie narażone na powstawanie naprężeń, należy wzmocnić taśmami i narożnikami uszczelniającymi zatapiając ich brzegi w folii. Podobnie, podłogowe studzienki ściekowe czy przepusty rurowe uszczelniamy odpowiednimi mankietami uszczelniającymi wtapiając ich brzegi w warstwę masy uszczelniającej. W niektórych sytuacjach producenci wskazują na konieczność wzmacniania warstwy folii w płynie na posadzkach siatką z włókniny lub z włókna szklanego. Siatka jest wówczas zatapiana w pierwszej warstwie hydroizolacji i ma na celu wzmocnienie powłoki uszczelniającej. Bardzo ważna jest też temperatura w pomieszczeniu, w którym są prowadzone prace hydroizolacyjne – optymalne warunki zapewnia temperatura w przedziale od 5°C do 25°C. Naniesione warstwy nie mogą być też narażone na działanie przeciągów, wody czy nadmierne nasłonecznienie. Do przyklejania płytek ceramicznych można przystąpić nie wcześniej niż po 12-24 godzinach od nałożenia drugiej warstwy folii w płynie.

UWAGA NA BŁĘDY Niestety wykonawcom zdarza się popełniać błędy podczas wykonywania izolacji w pomieszczeniach mokrych. Do najczęściej spotykanych błędów zalicza się: układanie powłoki izolacyjnej na niezagruntowanym podłożu, nakładanie powłoki izolacyjnej w jednej warstwie w celu uzyskania oszczędności (na ogół pozornych), uszczelnianie naroży, przejść rurowych bez użycia taśmy uszczelniającej i odpowiednio systemowych mankietów. Do kardynalnych błędów zaliczyć też można mieszanie wyrobów z różnych systemów.

Wybieramy właściwy materiał Sebastian Czernik, Pion Zastosowań i Wprowadzania Wyrobów, Atlas W pomieszczeniach mokrych i wilgotnych zalecane jest wykonywanie powłok hydroizolacyjnych pod okładziny z płytek ceramicznych. W ten sposób chronimy pomieszczenia znajdujące się obok lub poniżej przed ewentualnym zalaniem, np. w przypadku awarii wodociągowej, a także chronimy elementy konstrukcyjne budynku przed wodą i zawilgoceniem. Pod płytki ceramiczne stosuje się obecnie cienkie, nanoszone warstwowo powłoki hydroizolacyjne na bazie polimerów (tzw. folie w płynie), ewentualnie układy dwuskładnikowe na bazie cementu i polimerów. Często pojawiają się pytania, który z tych materiałów jest bardziej właściwy i zapewni lepszą ochronę przed wilgocią. Wewnątrz budynków, w pomieszczeniach mokrych zazwyczaj wystarczające jest zastosowanie wspomnianych folii w płynie, które jako materiały gotowe do użycia (gęsta pasta), są najłatwiejsze i najwygodniejsze do zastosowania przez wykonawcę. Jest to jak najbardziej prawidłowe, gdyż wewnątrz budynków nie mamy dużego obciążenia wilgocią, a woda nie działa pod ciśnieniem (przepływa swobodnie). Hydroizolacje dwuskładnikowe są natomiast przewidziane do wykonywania uszczelnień w bardziej wymagających miejscach, gdy woda działa pod ciśnieniem (baseny, zbiorniki), na częściach podziemnych budynków oraz na balkonach i tarasach. Oczywiście nie ma żadnych przeciwwskazań do użycia izolacji tego typu również w pomieszczeniach mokrych, a jest nawet miejsce, gdzie jest to wymagane. Tym miejscem jest łazienka, w której przewidziano modne obecnie bezbrodzikowe kabiny prysznicowe. Jest to rozwiązanie bardzo efektowne wizualnie, ale wymagające fachowego wykonawstwa i odpowiednich materiałów. Uszczelnienia w układach bezbrodzikowych najlepiej zatem wykonywać z hydroizolacji dwuskładnikowych, zapewniających najwyższą odporność na wodę. Oczywiście zarówno folie w płynie, jak i hydroizolacje dwuskładnikowe muszą być stosowane wraz z zestawem akcesoriów – taśmami, narożnikami i pierścieniami (mankietami) uszczelniającymi, zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi w kartach technicznych.

Najbardziej narażone na rozszczelnienia są naroża (miejsca styków podłogi ze ścianą) oraz kratki ściekowe – w nich najczęściej dochodzi do pęknięć izolacji. Miejsca te należy zabezpieczyć poprzez wklejenie taśmy uszczelniającej z tworzywa sztucznego cechującej się bardzo dużą elastycznością oraz zdolnością do przenoszenia naprężeń. Fot. Atlas

Podstawowe zasady aplikacji mgr inż. Julian Nowak, doradca techniczno-handlowy, Botament Systembaustoffe Przed aplikacją jakiegokolwiek materiału każdy wykonawca musi zadać sobie pytanie, czy wybrany materiał będzie spełniał wymagania w miejscu, w którym zostanie on zastosowany. Podstawową zasadą właściwej aplikacji jest odpowiednie przygotowanie i zagruntowanie podłoża. Do zadań związanych z przygotowaniem podłoża należy również sprawdzenie jego nośności. Zbyt niska nośność sprawi, że nałożony materiał nie będzie z nim na stałe połączony, a tylko to daje gwarancję szczelności. Ważne jest również, aby w przypadku stosowania materiałów o niskiej paroprzepuszczalności sprawdzić wilgotność takiego podłoża. Przygotowanie podłoża jest najważniejszą czynnością przed przystąpieniem do prac hydroizolacyjnych. Jego właściwe przygotowanie gwarantuje przyczepność hydroizolacji. Poza przygotowaniem podłoża ważne jest nałożenie hydroizolacji w odpowiedniej, zalecanej przez producenta w kartach technicznych produktu, grubości oraz nakładanie warstw w odpowiednich odstępach czasu, tak aby nowo nakładana warstwa nie uszkodziła wcześniej wykonanej. Tylko aplikacja materiału w odpowiedniej grubości i w odpowiednich odstępach czasu między warstwami daje pewność, że zastosowany materiał będzie miał parametry, które gwarantuje producent. Ostatnią, ale równie ważną sprawą jest stosowanie materiałów uzupełniających spełniających wymagania całego systemu są to: manszety, taśmy uszczelniające, narożniki wewnętrzne i zewnętrzne. Połączenie właściwego przygotowania podłoża, przestrzeganie zalecanych grubości warstw oraz stosowanie systemowych materiałów uzupełniających gwarantuje nam uzyskanie szczelności całego systemu.

KATARZYNA MASŁOWSKA

FACHOWY WYKONAWCA | ODZIEŻ ROBOCZA

Wygodnie i bezpiecznie na budowie Odpowiednia odzież pracowników budowlanych jest bardzo ważnym elementem bezpiecznej i efektywnej pracy, a także budowania wizerunku przedsiębiorcy. Musi spełniać określone wymagania technologiczne, ale nie bez znaczenia są również jej estetyka i trwałość. Warto przyjrzeć się dostępnej na rynku ofercie, która powinna zaspokoić nawet najwyższe oczekiwania. Estetyka, funkcjonalność, komfort, bezpieczeństwo – to podstawowe cechy, które powinna posiadać odzież pracowników budowlanych. Trudno przecież wykonywać dobrze pracę, gdy materiał nas gryzie, drapie, klei się do skóry, a na zewnątrz wygląda jak pomięty papier. Pierwsze wrażenie jest nie do przecenienia. Co zrobić, aby klient postrzegał naszą firmę jako profesjonalną? Jej wartość stanowią ludzie – nie tylko ich warsztat, lecz także reprezentacyjny wygląd. Właśnie to połączenie jest gwarancją sukcesu i zdobycia zaufania w otoczeniu biznesowym – konsumentów, kontrahentów, aktualnych i potencjalnych pracowników – podkreśla Emil Sieligowski, brand manager marki Lahti Pro – producenta odzieży ochronnej. Odpowiednia odzież robocza dla wykonawców prac budowlanych jest jednym z podstawowych elementów bezpieczeństwa i komfortu pracy. Powinna być nie tylko wygodna i praktyczna, ale także wytrzymała i przewiewna, odporna na przetarcia, działanie środków chemicznych. Na polskim rynku pracownicy budowlani mają do dyspozycji szeroką ofertę produktów, które spełniają wszelkie wymagania.

PODSTAWOWE ZASADY W kwestii odzieży chętnie noszonej przez pracowników zawsze obowiązuje ta sama zasada: nie powinna ona być zbyt obcisła i powinna umożliwiać swobodne wykonywanie ruchów, musi „dobrze leżeć” na osobie, która ją nosi. Nie może więc być w żadnym razie ani „o numer za duża”, ani też zbyt przylegająca do ciała. W niektórych sytuacjach opłaca się także zwrócić uwagę na termoregulacyjne właściwości materiałów, bowiem tylko wtedy, gdy odzież nie powoduje nadmiernego pocenia się czy też wychłodzenia, pracownik dobrze

Na odzieży ochronnej pracowników budowlanych nie warto oszczędzać – odpowiednio dobrana może zwiększyć efektywność pracy. Fot. Lahti Pro/Proﬁx

się w niej czuje i efektywnie pracuje. Warto polecić na przykład bermudy i lekkie kamizelki z kolekcji „Performance” z oferty firmy Mewa, które są wygodne szczególnie do pracy w lecie. Z kolei kolekcja „Mewa Dynamic” idealnie nadaje się do pracy, w której trzeba wykonywać dużo energicznych ruchów. Idealny na lato będzie też bezszwowy t-shirt FlexiWork 37.5®, model 2519 (Snickers Workwear), który utrzyma optymalny mikroklimat przy ciele i szybko odprowadzi wilgoć. Oddychająca koszulka, wykonana z innowacyjnej tkaniny neutralizującej nieprzyjemne zapachy, gwarantuje uczucie świeżości. Zastosowana pod ramionami drobna siateczka dodatkowo poprawia wentylację, co wpływa na jeszcze większy komfort noszenia.

Wybierając odzież dla pracowników warto zwrócić uwagę, czy dany model posiada np. wzmocnienia w newralgicznych miejscach szczególnie narażonych na uszkodzenia. Czy zastosowano dodatkowe przeszycia – podwójny lub potrójny szew. Wszystko to wpływa na trwałość i wytrzymałość ubrań. Nie zapomnijmy też o dodatkowych, wydawałoby się drobnych udogodnieniach dla pracowników, których ubrania powinny być zaopatrzone w kieszenie i szlufki, gdzie można umieścić najważniejsze podręczne przybory i narzędzia. Niektóre kieszenie powinny być zapinane lub zaopatrzone w suwak, by podczas pracy nie wypadły pracownikowi np. kluczyki do samochodu lub telefon komórkowy.

Amortyzacja wstrząsów, ochrona przed uderzeniami i otarciami – pod tym względem wymagania, które powinna spełnić odzieć robocza dla budowlańców, są bardzo wysokie. Aby im sprostać, warto rozejrzeć się po rynku w poszukiwaniu produktów z materiałów zaawansowanych technologicznie. Na odzieży wysokiej jakości na pewno nie warto oszczędzać.

TECHNOLOGIA PODNOSI JAKOŚĆ W przypadku odzieży roboczej niezwykle ważne okazują się nowinki technologiczne, dzięki którym koszulki, spodnie i obuwie pracowników budowlanych są wygodniejsze, bardziej przewiewne (oddychające), odprowadzające wilgoć itd. Przykładem najnowszych rozwiązań

FACHOWY WYKONAWCA | ODZIEŻ ROBOCZA

CO PROPONUJĄ PRODUCENCI ODZIEŻY? Spodnie LiteWork 6206

Kurtka Modyf producent: Würth charakterystyka: Kurtka robocza z kieszonką na telefon komórkowy, która chroni ciało przed skutkami elektromagnetycznymi. Kurtka, dzięki wykonaniu z elastycznego materiału, zapewnia maksymalną swobodę ruchów. Jest bardzo łatwa w utrzymaniu, miejsca o dużym naprężeniu chronią potrójne szwy, posiada również wkładki siatkowe do lepszej wentylacji. Praktyczne użytkowanie produktu zapewnia duża liczba kieszeń: dwie wewnętrzne, dwie na piersiach, dwie boczne oraz miejsce na kartkę identyfikacyjną.

producent: Snickers Workwear charakterystyka: Lekkie spodnie robocze od Snickers Workwear to idealna propozycja do pracy w wysokich temperaturach. Wykonane z szybkoschnącego materiału 37.5® chronią ciało przed nadmiernym przegrzaniem. Krój z profilowanymi nogawkami i elastycznym klinem w kroku sprawia, że idealnie dopasowują się do sylwetki. Ryzyko rozerwania, czy przetarcia zminimalizowano użyciem odpornej na przedarcia tkaniny rip-stop i materiału Cordura®. Specjalny krój z bocznymi panelami absorbującymi naprężenia materiału dodatkowo zwiększa wytrzymałość spodni i wygodę użytkowania.

Skarpety LiteWork

Spodenki ochronne krótkie

producent: Snickers Workwear charakterystyka: Lekkie i szybkoschnące skarpety, model 9218, wykonane w technologii 37.5®, doskonale absorbują wilgoć utrzymując świeżość przez cały dzień. Ich siatkowana struktura z kanalikami powietrznymi pomaga w wentylacji stóp i zapewnia uczucie chłodzenia podczas największych upałów. Dopasowany krój z kształtowaniem pod lewą i prawą stopę sprawia, że skarpetki nie przemieszczają się i są bardzo wygodne. Dodatkowe wzmocnienia na palcach i piętach zwiększają ich trwałość.

producent: Lahti Pro (dystrybucja: Profix) charakterystyka: Praktyczne krótkie spodenki ochronne, posiadają 10 kieszeni, w tym 4 zapinane na rzep oraz specjalnę kieszeń na telefon komórkowy. Produkt posiada ponadto: podwójne szwy, regulację szerokości za pomocą gumki, oczko na klucze, szlufkę na młotek, szlufka na miarkę, kieszeń boczną wąską, wszywkę identyfikacyjną.

poprawiających wydajność pracy profesjonalistów branży budowlanej jest nowa technologia 37.5, stosowana przez firmę Snickers Workwear. Wykorzystywana w odzieży roboczej innowacyjna tkanina poliestrowa, posiada udoskonalone funkcje chłodzenia, wentylacji i absorpcji wilgoci.

Dzięki temu ubranie pozwala utrzymać idealną wilgotność i mikroklimat przy skórze, a także optymalną temperaturę ciała podczas zwiększonego wysiłku lub pracy w wysokich temperaturach. Taka specjalistyczna odzież, z zaawansowanymi technologicznie rozwiązaniami, pozwala

znacznie zwiększyć wydajność organizmu, co przekłada się na lepszą produktywność pracownika, oraz dodatkowo wpływa na poprawę bezpieczeństwa. Komfort i utrzymanie przez pracownika pełnej koncentracji dzięki właściwej odzieży oznacza mniejsze ryzyko wystąpienia

błędów i wypadków. Tkaniny wykonane w technologii 37.5 wysychają do pięciu razy szybciej niż typowe materiały. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom fachowców Snickers Workwear wykorzystuje je między innymi w ubraniach dla profesjonalistów z najnowszej linii LiteWork, obejmującej

FACHOWY WYKONAWCA | ODZIEŻ ROBOCZA

Wygodna i bezpieczna odzież na budowie to podstawa. Fot. Snickers Workwear

Liczne kieszenie i szlufki podnoszą funkcjonalność odzieży używanej przez wykonawców. Fot. Mewa Textil-Service

i ochrona, doskonałe dopasowanie do ciała, swoboda ruchów, komfort pracy, nowoczesne wzornictwo to atrybuty produktów godnych uwagi – tłumaczy Joanna Woźniak, dyrektor marketingu firmy Profix - jednego z największych dystrybutorów narzędzi i elektronarzędzi w Polsce, do którego należy marka odzieży roboczej Lahti Pro. System identyfikacji wizualnej powinien być zgodny z charakterem firmy i stylem jej działania, spójny i logiczny, oryginalny, a zarazem prosty. Ważnym nośnikiem informacji jest kolor. To on budzi określone emocje i konkretne skojarzenia, działając na podświadomość m.in. lekkie i wytrzymałe spodnie robocze, jak również w koszulkach T-shirt i polo linii AllroundWork oraz FlexiWork. Nowoczesne rozwiązania technologiczne wykorzystywane są również w odzieży marki Lahti Pro (Profix). Nowością są np. maski przeciwpyłowe, w których warstwa aktywnego węgla zmniejsza negatywne skutki związane z przykrymi zapachami. W ofercie jest też specjalistyczna odzież spawalnicza, której jakość użytkową podnoszą specjalne sploty i trudnopalne nici. Lahti Pro oferuje też hełmy ochronne, przystosowane do użytkowania w zakresie temperatur od -10° C do +50° C, wyposażone między innymi w funkcjonalny czteropunktowy pasek podbródkowy, a także otwory wentylacyjne w górnej części skorupy, które zapewniają optymalny przepływ powietrza. Warto zwrócić uwagę także na ochraniacze do kolan, również wykorzystujące najnowsze technologie. W tym produkcie specjalny

odbiorcy niezależnie od jego indywidualnych preferencji. Z powodzeniem można wykorzystać jego potencjał, kompletując stroje pracownicze. W większości mężczyźni preferują stonowaną kolorystykę. Szczególną popularnością cieszą się odcienie szarości. Barwa ta jest bowiem wyważona, dlatego kojarzy się z profesjonalizmem. Warto przełamać ją jednak jakimś intensywnym akcentem, np. czerwienią, która przywołuje na myśl siłę i aktywność. Razem stworzą harmonijny duet, który pozwoli nam wyróżnić się w tłumie – podpowiada Emil Sieligowski brand manager marki Lahti Pro. BEATA MICHALIK

kształt poduszki żelowo-powietrznej dopasowuje się do kształtu podłoża, zapewniając pełną stabilność kolan.

ODZIEŻ PODKREŚLA WIZERUNEK Nadruki, kolory, stylistyka, w jakiej wykonana jest odzież robocza – wszystko to pozwala na identyfikację wizualną firmy wykonawczej, co w warunkach dużej konkurencji na rynku usług budowlanych jest nie do przecenienia. Brak spójności i konsekwencji w wyglądzie ubrań roboczych powoduje, że przedsiębiorstwo może być wręcz postrzegane jako nieprofesjonalne. Zadaniem każdego przedsiębiorcy z branży budowlanej jest nie tylko dbanie o to, żeby podwładni wywiązywali się ze swoich obowiązków, lecz także godnie reprezentowali wizerunek firmy. Nie jest to możliwe bez wyposażenia ich w wysokiej jakości odzież roboczą. Bezpieczeństwo

Przyłbica spawalnicza z oferty Lahti Pro. Fot. Lahti Pro/Proﬁx

Najpiękniejszy sposób na ogrzewanie...

Zamów i zyskaj

5000

zł netto!

Zwycięzc zzcca nagrody

Szukasz wyjątkowo pięknej, a jednocześnie oszczędnej powietrznej pompy ciepła? Nic prostszego! W trakcie trwania promocji zamów pompę marki alpha innotec i zyskaj 5000 zł netto! Promocja trwa od 1 czerwca do 30 września 2017 r. Więcej szczegółów na naszej stronie www.alpha-innotec.pl

Centrala Konin ul. Zakładowa 4D 62-510 Konin tel.: (63) 245 34 79 fax: (63) 242 37 28 email: hydro@hydro-tech.pl

www.hydro-tech.pl

Oddział Trójmiasto al. Zwycięstwa 96/98 81-451 Gdynia tel.: (58) 698 20 00 fax: (58) 698 20 01 email: gdynia@hydro-tech.pl

www.alpha-innotec.pl

Oddział Poznań ul. Dąbrowskiego 77 A 60-529 Poznań tel.: (61) 830 03 52 fax: (61) 830 21 21 email: poznan@hydro-tech.pl

FACHOWY WYKONAWCA | POMPY CIEPŁA

Zainwestuj w pompę ciepła Istnieją trzy podstawowe rodzaje pomp ciepła: powietrzne, zasilane są powietrzem zewnętrznym bądź wentylacyjnym, pompy ciepła solanka / woda (gruntowe), które są zasilane z wymienników pionowych (odwiertów pionowych) lub z wymienników poziomych oraz pompy w systemie woda / woda, w którym ciepło pozyskuje się z wody ze studni głębinowej – ten rodzaj jest jednak bardzo rzadko stosowany. Decyzję, które urządzenie zainstalować w budynku, powinna poprzedzić wnikliwa analiza. Istnieje bowiem szereg parametrów i aspektów, które trzeba uwzględnić przy wyborze. Rodzaj budynku, dostępne miejsce, możliwości wykonania wykopów pod wymiennik gruntowy, rodzaj instalacji ogrzewania, czy pompa ma również chłodzić pomieszczenia w lecie, kwota jaką dysponujemy na inwestycję, oczekiwania inwestora, cena samej pompy ciepła to tylko niektór z nich.

FOT. BUDERUS

CO WYBRAĆ?

Spośród trzech głównych rodzajów pomp ciepła największą popularnością cieszą się urządzenia typu powietrze / woda. Głównie ze względu na niską cenę i łatwy montaż. Pompy typu solanka / woda lub woda / woda są droższe i wymagają szczególnych warunków, by mogły być zamontowane. Każde z tych urządzeń ma swoje zalety i wady. 58

Ze względów technicznych wybór typu pompy ciepła zależy od możliwości zabudowy i standardu energetycznego budynku. Jeśli powierzchnia działki jest wystarczająca dla wykonania dolnego źródła ciepła (sond pionowych lub kolektora poziomego) można rozważać zastosowanie pompy typu solanka-woda, jako samodzielnego źródła ciepła. Dotyczy to najczęściej budynków nowo budowanych. W istniejących obiektach, wyposażonych w źródło ciepła, dobrym rozwiązaniem może okazać się powietrzna pompa ciepła. Obniży to koszty eksploatacji, oraz zwiększy komfort użytkowania systemu grzewczego. Koszty inwestycji dla pompy powietrze / woda będą niższe niż dla pomp solanka-woda co też stanowić może podstawę dla decyzji użytkowników. Wybór pompy ciepła zależy także od instalacji grzewczej, jaka jest zastosowana. Budynki o bardzo dużych stratach ciepła

FACHOWY WYKONAWCA | POMPY CIEPŁA

Warto wiedzieć Paweł Rostkowski, doradca techniczny alpha innotec Analizując pnące się coraz wyżej słupki sprzedaży pomp ciepła typu powietrze/woda, można dojść do wniosku, że już niedługo tylko urządzenia tego typu będą interesowały klientów. Dostępność źródła ciepła, jakim jest powietrze, oraz łatwość eksploatacji tego źródła energii wydaje się być idealnym i, co ważne, tanim układem. Niestety, polski klimat sprawia, iż z tego, jakże wspaniałego źródła energii trzeba potrafić skorzystać. Szczególnie w okresie zimowym, gdy inwestor najbardziej liczy na wysoką efektywność systemu grzewczego. O ile z pozyskaniem energii w okresie letnim, przy temperaturach rzędu 15°C, radzą sobie praktycznie wszystkie pompy ciepła omawianego typu, to efektywna praca, już przy temperaturach bliskich 0°C jest dla nich nie lada wyzwaniem. Urządzenia, które świetnie nadają się do: ogrzewania wody w basenie lub produkcji c.w.u. w okresie letnim nie sprawdzą się jako źródło ciepła w okresie grzewczym nawet dla małego budynku. Efektem takich pomysłów są czasami astronomiczne rachunki za energię elektryczną! Wybierając pompę ciepła powietrze/woda, która ma stanowić jedyne źródło ciepła nowo budowanego lub modernizowanego budynku, zwróćmy uwagę nie tylko na współczynniki COP i SCOP, ale przede wszystkich na przebiegi tzw. krzywych grzewczych, które pokazują możliwości urządzenia w całym zakresie pracy. Nie mniej ważną informacją jest głośność jednostki zewnętrznej. Urządzenia słabej jakości potrafią generować hałas, który będzie uciążliwy dla inwestora i osób na sąsiednich posesjach. Należy zwrócić uwagę na to, czy producent wyposażył pompę ciepła w odpowiednie kompensatory drgań do mocowana pompy ciepła, szczególnie gdy montujemy ją na ścianach zewnętrznych lub dachu budynku. Efekt rezonansu akustycznego wewnątrz pomieszczeń może skutecznie uniemożliwić korzystanie z pompy ciepła nocą.

wymagają instalacji urządzeń o dużych mocach grzewczych, co powoduje często wysokie koszty inwestycyjne, a przez to długi czas zwrotu. W takich przypadkach warto wziąć pod uwagę zmodernizowanie instalacji, dzięki czemu możliwe będzie osiągnięcie większych oszczędności w kosztach eksploatacji. To czy urządzenie się sprawdzi, w dużym stopniu zależy od odpowiedniego doboru samej pompy ciepła do wybranego obiektu oraz właściwego zaprojektowania instalacji towarzyszących pompie ciepła. Chodzi tu o instalację dolnego oraz górnego źródła. Nieprawidłowy dobór urządzenia lub błędy w zaprojektowaniu instalacji powodują, wadliwe działanie pompy, bez względu na jej jakość. Ofertę i projekt, uwzględniający rodzaj urządzenia i system grzewczy, przygotowuje się na podstawie projektu budowlanego. W ten sposób oblicza się zapotrzebowanie na ciepło w budynku i dobiera system grzewczy. Oprócz tego oblicza się, jaka będzie wymagana moc pompy ciepła, jakie będzie dolne źródło i na tej podstawie przygotowuje się końcową wycenę. Jeżeli w grę wchodzi wykonanie odwiertu (gruntowe pompy

ciepła z wymiennikiem pionowym) to konieczne jest też dostarczenie projektu geologicznego.

MONTAŻ Różnice w montażu poszczególnych pomp ciepła pojawiają się ze względu na źródło ciepła, z którego korzysta dane urządzenie – grunt, powietrze lub woda gruntowa. W przypadku gruntu montaż urządzenia wiąże się z wykonaniem prac ziemnych – wykopy na głębokość do 1,5 m i ułożenie rur w przypadku poziomego kolektora gruntowego lub odwierty o przeciętnej głębokości do 100 m i zainstalowanie rur w przypadku pionowego kolektora gruntowego. Wielkość wymiennika pionowego, co za tym idzie także głębokość odwiertów, zawsze ściśle zależy od zapotrzebowania na ciepło budynku. Czyli im większe zapotrzebowanie na ciepło tym większy wymiennik ciepła. Na moc grzewczą gruntowej pompy ciepła składają się dwa czynniki: moc chłodnicza, którą odbieramy z gruntu schładzając go i moc elektryczna, którą dostarczamy do sprężarki. Jeżeli mamy pompę ciepła o mocy 10 kW, sprężarka pobiera około 2 kW, więc musimy 8 kW

FACHOWY WYKONAWCA | POMPY CIEPŁA

Na uwagę zasługuje nowoczesny design pomp ciepła. Fot. Hydro-Tech

Najczęstsze błędy w montażu pomp ciepła Grzegorz Łukasik, menedżer produktu, Bosch Termotechnika

odebrać z gruntu. Grunt ma swoją przewodność cieplną – 35 do 40 W z metra bieżącego odwiertu. Więc żeby uzyskać żądane 8 kW musimy wykonać odpowiednio głębokie otwory – wyjaśnia Marcin Krystoń, właściciel firmy Villa Värme. W przypadku konieczności wykonania bardzo głębokiego odwiertu można podzielić go na kilka mniejszych. Jednak należy pamiętać, iż od pewnej gębokości zaczyna się stabilna temperatura w gruncie, około 9 – 10°C. Gdy dzielimy odwiert na kilka sekcji musimy wziąć pod uwagę tzw. strefę martwą, z której nie pozyskuje się ciepła lub jedynie niewielką ilość. Znajduje się ona przy gruncie więc większa ilość odwiertów to więkasza ilość martwych stref. Po zainstalowaniu kolektora wykonuje się studzienkę zbiorczą (kolektor zbiorczy) i doprowadza instalację do pompy ciepła.

W przypadku pomp czerpiących ciepło z powietrza instalacja wygląda nieco inaczej. Urządzenia te można podzielić na dwie kategorie: monoblok i split. W przypadku pomp ciepła monoblok cała pompa ciepła znajduje się w jednej obudowie i jest umieszczona na zewnątrz budynku. Montaż pompy następuje poprzez wyprowadzenie poza obręb budynku instalacji rurowej (najczęściej dwóch rur), przez które przepływa woda grzewcza celem podgrzania się w pompie ciepła. W urządzeniach typu split pompa ciepła podzielona jest na dwie części – jedna znajduje się na zewnątrz, druga wewnątrz budynku. W tym wypadku również obie części połączone są rurociągami. Przy wykonywaniu rurociągów w urządzeniu split należy zachować dużą staranność, ponieważ w ich wnętrzu przepływa czynnik chłodniczy, który

Przy prawidłowym montażu pompy ciepła nie powinny wystąpić żadne problemy podczas jej eksploatacji. Jeśli te problemy się zdarzają, nie są zazwyczaj związane z urządzeniem, ale z instalacjami z którymi współpracują pompy ciepła: instalacją dolnego i górnego źródła ciepła (instalacja grzewcza). W przypadku pomp ciepła czerpiących ciepło z gruntu (dolne źródło), częstym błędem jest nieprawidłowy dobór instalacji pozyskującej ciepło z gruntu. Na przykład jest ona często zbyt mała w stosunku do zapotrzebowania pompy na ciepło. Skutkuje to niską efektywnością pracy pompy ciepła, a nawet wyłączeniami awaryjnymi. Innym błędem związanym z instalacją pompy ciepła jest niezapewnienie prawidłowego przepływu po stronie grzewczej pompy ciepła (górne źródło). Związane jest to z nieprawidłowym zaprojektowaniem instalacji grzewczej lub automatyką sterującą, niezwiązaną z pompą ciepła. Aby zapobiec tego typu błędom w instalacji z pompą ciepła stosuje się zasobnik buforowy. Rozdziela on instalację pompy ciepła i instalację grzewczą, dzięki czemu zapewniona jest prawidłowa praca urządzenia. Innym błędem, który dotyczy większości rodzajów pompa ciepła jest łączenie ich z systemami grzewczymi o średniej i wysokiej temperaturze, jednocześnie oczekując, że efektywność pracy będzie wysoka. Pompy ciepła mogą pracować w takich systemach, ale ich efektywność znacząco spada, co wpływa na koszty eksploatacji. Pompy ciepła pracują tym efektywniej, im niższa jest ich temperatura zasilania.

Pompy ciepła są urządzeniami przyjaznymi środowisku. Do wytwarzania energii cieplnej wykorzystują odnawialne źródła energii. Fot. Stiebel Eltron

Instalacja pompy ciepła pozwala dużo zaoszczędzić. Podgrzanie wody jest o wiele tańsze w porównaniu z tradycyjnymi systemami grzewczymi. Fot. Buderus

w przypadku drobnej nieszczelności bardzo szybko „ucieka”. Jeśli rozważamy instalację pompy ciepła czerpiącej ciepło z wody gruntowej to do jej montażu należy wykonać dwie studnie – jedną poborową, drugą zrzutową oraz zainstalować pompę głębinową, która będzie transportować wodę studzienną do pompy ciepła. Przy urządzeniach pobierających ciepło z wody gruntowej zalecane jest również wykonanie dodatkowego układu z tzw. pośrednim wymiennikiem ciepła.

Wykonuje się go poza pompą ciepła – pomiędzy instalacją wody gruntowej a pompą ciepła. Jak widać, wybór pompy ciepła nie jest łatwy i wymaga konsultacji ze specjalistą. Planując instalację systemu grzewczego warto jednak wziąć pod uwagę te urządzenia. Bo oprócz korzyści ekonomicznych, pompy ciepła dają również korzyści ekologiczne. Są bowiem urządzeniami bardzo przyjaznymi środowisku. WOJCIECH NAPORA

FACHOWY WYKONAWCA | NARZĘDZIA RĘCZNE

„Ręczni” pomocnicy glazurnika

Prace glazurnicze możemy podzielić, tak jak każde prace remontowo-budowlane, na kilka bardzo ważnych etapów. Na początku, każdego glazurnika czeka skuwanie płytek oraz przygotowanie powierzchni pod ułożenie nowych. Kolejnym etapem jest rozmierzenie i docięcie okładzin ceramicznych na wymiar w celu ich równego przyklejenia i wypoziomowania. Prace glazurnicze wieńczą fugowanie (spoinowanie) oraz czyszczenie płytek. Jeżeli skuwanie oraz cięcie wykonamy szybciej przy użyciu elektronarzędzi, takich jak przecinarki i młotki z funkcją podkuwania to już same docinanie płytek, rozprowadzanie kleju i poziomowanie oraz fugowanie nie może obyć się bez ręcznych narzędzi.

ZANIM ROZROBIMY ZAPRAWĘ Aby precyzyjnie rozplanować, a następnie układać płytki zgodnie z wymaganiami inwestora czy projektanta, niezbędne

FOT. MEWA TEXILE – SERVICE

Żaden glazurnik nie może myśleć nawet o rozpoczęciu remontu bez wykorzystania narzędzi ręcznych. Towarzyszą mu one na każdym etapie prac glazurniczych – od skucia starych okładzin po docinanie i klejenie nowych, kończąc na fugowaniu. W co warto się zaopatrzyć i na co zwrócić uwagę przy wyborze ręcznych narzędzi glazurniczych?

będzie korzystanie z urządzeń pomiarowych. Do takich zaliczymy m.in. mierniki kątów oraz miarki zwijane. Warto też zaopatrzyć się w poziomicę, wyposażoną w dobrej jakości libelle. Te ostatnie powinny być odporne na pękanie i łatwe w czyszczeniu. Glazurnik powinien zwrócić uwagę czy libelle zostały wykonane z wysokiej jakości szkła akrylowego, z nierdzewnymi pierścieniami wewnętrznymi do łatwego odczytywania poziomu i pionu. Pęcherz powinien mieć optymalną wielkość i szybkość przemieszczania się, być otoczony specjalną, fluoryzującą cieczą. Ważne są także ergonomiczne

uchwyty ułatwiające pracę i zmniejszające zmęczenie dłoni glazurnika przy częstym korzystaniu z poziomic. Pomocne w pracach glazurniczych okażą się także lasery krzyżowe, które ułatwiają precyzyjne układanie płytek na ścianach czy podłogach, poprzez wyświetlanie na nich krzyżujących się ze sobą równoległych i prostopadłych linii. Dopiero po wyznaczeniu linii pomocniczych, dzięki którym łatwiej będzie glazurnikowi przyciąć i kleić płytki.

CIĘCIE I PRZYKLEJANIE Zaprawy klejące rozprowadzamy po podłożu przy użyciu pac zębatych. Żądaną

grubość warstwy zaprawy osiągniemy poprzez dobranie pacy o odpowiedniej wielkości zęba kwadratowego. Ta ostatnia waha się od 3 mm do nawet 20 mm. Wykonawcy, którzy pracują na większych powierzchniach często wykorzystują pace z zębami półokrągłymi do lepszego rozprowadzenia półpłynnej zapraw. Do wyboru są też specjalistyczne pace z wygiętym grzebieniem pod kątem 45 stopni. Umożliwiają one glazurnikowi szybkie i wygodne rozprowadzenie kleju na odpowiednią wysokość. Z kolei pace z zębem ustawionym pod kątem ok. 30 stopni przeznaczone są do równego rozprowadzania kleju o większej gęstości.

FACHOWY WYKONAWCA | NARZĘDZIA RĘCZNE

Dzięki ich zastosowaniu zaprawa całkowicie wypełnia przestrzeń pod płytką.

POZIOMOWANIE Przyklejone okładziny należy wypoziomować, zanim klej na dobre zwiąże. Tutaj też przyda się odpowiednia poziomica lub łata. Musi ona być na tyle długa, aby po dociśnięciu kilku płytek uzyskać jedną płaszczyznę docisku na większej długości. Ponadto taka poziomica lub łata powinna być odporna na wstrząsy spowodowane uderzaniem gumowego młotka w celu wyrównania płytek. Można nim delikatnie i bez uszkodzeń wyrównywać układane powierzchnie. Pomocne są też systemy poziomowania płytek,

dzięki który, glazurnik szybko i precyzyjnie ułoży okładziny w jednym rzędzie. Przy układaniu płytek liczy się też końcowy efekt. Regularne ułożenie okładzin uzyskamy dzięki jednolitej siatce fug. W tym celu glazurnicy stosują krzyżyki dystansowe o różniej szerokości. Istotne jest, aby krzyżyki były wykonane z plastiku o dobrej jakości. Nie odkształcały się i „trzymały” wymiar.

WIELKOFORMATOWE UKŁADANIE Przy układaniu płytek wielkogabarytowych wyzwaniem jest ich duży ciężar oraz wymiary. Bardzo pomocne przy pracy okażą się przyssawki o podwójnej

Przy układaniu płytek o większych wymiarach przydatny będzie system szybkiego poziomowania, pozwalający nie tylko na znaczne przyspieszenie prac, ale także gwarantujący uzyskanie równej powierzchni bez ryzyka powstania uskoków między sąsiadującymi płytkami. Fot. Rubi Polska

Ręczne przecinanie Jarosław Jabłoński, przedstawiciel handlowy w firmie Rubi Polska Przecinarki ręczne służą przede wszystkim do wykonywania cięć prostych, poprzez wykonanie nacięcia w linii prostej, a następnie przeprowadzenie łamania płytki. Jednakże przecinarki ręczne również można wykorzystać w dodatkowy uzupełniający sposób, a mianowicie do wykonywania cięć po łukach. W tym celu podczas nacinania płytki należy nią tak manewrować, aby uzyskać nieprzerwaną linię nacięcia w wybranym kształcie. Aby ułatwić obracanie płytką należy umieścić pod nią inną płytkę zwróconą licem ku dołowi lub kawałek filcu, na którym płytkę będzie można płynnie obracać i przesuwać. Ułatwieniem jest też stosowanie przecinarki z dwoma prowadnicami, które umożliwiają bardzo dokładne śledzenie linii wykonywanego nacięcia. Następnie należy bardzo delikatnie przeprowadzić łamanie płytki poprzez przykładanie siły w kilku punktach (na przemian naciskając na jeden koniec linii cięcia, a następnie na drugi, doprowadzając do tego, by płytka zaczęła pękać od dwóch stron). Warunkiem udanego cięcia po łukach jest płynne prowadzenie kółka tnącego, po to by linia cięcia była nieprzerwana. Dodatkowo ważne jest zachowanie odpowiednich proporcji promienia łuku do jego długości – uzyskanie zbyt ostrych kątów jest niemożliwe na przecinarce ręcznej. Należy tu zaznaczyć, że wykonywanie cięć po łukach to jedynie uzupełnienie możliwości typowej przecinarki ręcznej, opierające się na dodatkowo na doświadczeniu własnym glazurnika, znajomości materiału oraz dużemu wyczuciu działania maszyny (przede wszystkim siły łamacza). Uzyskane kształty mogą być zbliżone, jednak nie ma pewności, że będą zawsze w 100% takie same. W celu uzyskania kształtów w 100% powtarzalnych można zastosować specjalistyczne przecinarki ręczne pracujące z ruchomym suwakiem przesuwanym względem szablonu nad nieruchomo położonym materiałem, jednak koszt ich zakupu w porównaniu do wykorzystania na co dzień jest niewspółmierny i coraz częściej pewniejszym rozwiązaniem wydaje się być stosowanie cięć strumieniem wodnym, które zapewniają uzyskanie idealnych i dowolnych kształtów.

Każdy glazurnik przed rozpoczęciem prac powinien „uzbroić” się w dedykowanej dla swojej branży narzędzia ręczne oraz ubrać w ochronną odzież roboczą. Fot. Proﬁx

FACHOWY WYKONAWCA | NARZĘDZIA RĘCZNE

PRZEGLĄD GLAZURNICZYCH NARZĘDZI RĘCZNYCH Taśma miernicza 6Ft / 2m

Paca z zębami

producent: Milwaukee charakterystyka: taśma miernicza z punktowym wzmocnieniem obudowy gwarantującym większą trwałość, szerokość taśmy 13 mm z powłoką nylonową zapewnia odporność na ścieranie; obudowa jest ergonomiczna i wygodna w trzymaniu

producent: Topex charakterystyka: paca z zębami o wymiarach 280x130 mm; przeznaczona do nakładania kleju; j p powierzchnia robocza z wysokiej y j jjakości stali nierdzewnej; ergonomiczny miczny uchwyt z tworzywa sztucznego dobrze leży w dłoni, co podnosi komfort pracy

Młotek bezodrzutowy HT3B091

Proline HD 15925

producent: Högert Technik charakterystyka: młotek bezodrzutowy z gumowym obuchem z próżnią; obuch wypełniony jest drobnymi ziarnami metalu, które niwelują efekt odbicia od materiału; bijaki wykończone są gumową powierzchnią, dzięki czemu nie pozostawiają śladów i nie uszkadzają obrabianego materiału; rękojeść została wykonana z włókna szklanego – jest ergonomiczna i antypoślizgowa; produkt przeznaczony jest do prac budowlanych; waga: 680 g; rozmiar: 92x42x248 mm

producent: Profix charakterystyka: poziomnica aluminiowa o długości 100 cm wyposażona w 2 – wysokiej jakości libelki z dożywotnią gwarancją; korpus wykonany z aluminium malowanego proszkowo; wyróżnia się frezowaną krawędziową pomiarową; wyposażona w uchwyt umożliwiający zawieszenie poziomicy; dokładność pomiaru: 0,5 mm/1 m

TX-N 900

System Quick Level

producent: Rubi Polska charakterystyka: przecinarka TX-N 900 jest przeznaczona dla profesjonalistów i nadaje się do intensywnych cięć materiałów ceramicznych o wielkości 65x65 cm, w szczególności płytek gresowych (BIa) oraz klinkierowych (AI); przecinarka nadaje się do wykonywania cięć diagonalnych i pod kątem; wyposażona w mobilny i wydajny łamacz wielopunktowy o sile nacisku 1000 kg, który umożliwia wykonywanie cięć bardzo twardych materiałów o grubości 6-20 mm i długości cięcia do 93 cm; waga netto: 23,9 kg; w zestawie z walizką

producent: MTM Poland charakterystyka: system Quick Level do poziomowania płytek ceramicznych o grubości od 6-13 mm, oraz do uzyskania minimalnej fugi 1,5 mm; za pomocą systemu można układać pytki na nierównej powierzchni; system spina płytki ze sobą tworząc jednolitą płaszczyznę i zapobiega przemieszczaniu się ich podczas wiązania kleju; klin w kształcie krążka zapewnia płynną regulację grubości; w skład systemu wchodzi metalowy klucz, który może ułatwić pracę, ale nie jest niezbędny; krążki są wielokrotnego użytku; system wyróżnia możliwość rozpięcia założonych elementów w celu dokonania korekty oraz łatwość montażu

nośności do 80 kg lub potrójnej do 100 kg. Ułatwią one transport płytek wielkoformatowych i umieszczenie ich w określonym miejscu. Przy układaniu elementów o większych rozmiarach przydatny będzie

system szybkiego poziomowania, pozwalający nie tylko na znaczne przyspieszenie prac, ale także gwarantujący uzyskanie równej powierzchni bez ryzyka powstania uskoków między sąsiadującymi płytkami. System taki

składa się z plastikowych kapturków i pasków mocujących, a utrzymujących płytki w czasie wiązania zaprawy w stałym położeniu. Po stwardnieniu kleju plastikowe elementy są usuwane przy pomocy np. specjalnych

obcęgów. Pozostaje jeszcze ostatni etap – fugowanie.

ZWIEŃCZENIE PRAC Po przeklejeniu okładzin trzeba jeszcze zafugowanie przestrzeń między

FACHOWY WYKONAWCA | NARZĘDZIA RĘCZNE

Masę fugową najłatwiej i najszybciej rozprowadzimy przy pomocy pac gumowych. Fot. Sopro

Zaprawy klejące rozprowadzamy po podłożu przy użyciu różnego rodzaju pac zębatych. Fot. Baumit

Ochronne nakolanniki Odzież robocza powinna być wyposażona w elementy np. nakolanniki chroniące newralgiczne części ciała glazurnikiem, takie jak kolana. Te wymagania spełniają wysokiej jakości piankowe ochraniacze kolan wkładane do nogawek spodni. Wykonane z tworzywa syntetycznego EVA, które nie chłonie wilgoci. Polecane do prac montażowo-wykończeniowych oraz ogrodniczych. Wyróżnia je ergonomiczny kształt dopasowujący się do kolana, co redukuje uczucie ucisku podczas wielogodzinnej pracy i zapewnia ochronę przed urazami mechanicznymi oraz termicznymi. Z kolei wygodny krój żeberkowy nie krępuje ruchów i gwarantuje komfort użytkowania. Źródło: Högert Technik

płytkami. Dzięki temu ułożone płytki uzyskują atrakcyjny i estetyczny efekt wizualny. Masę fugową rozprowadzamy przy pomocy pac gumowych. Do okładzin ściennych można stosować pace lekkie (ze stosunkowo miękką gumą), natomiast do fugowania płytek ułożonych na podłodze sprawdzą się pace z gumą o dużej gęstości i twardości, odporne na odkształcenia. Zmywanie po fugowaniu najlepiej przeprowadzić przy pomocy dużych pac z uchwytem i szeroką podstawą, gdyż łatwo jest je odsączać na wiadrze.

FOT. HÖGERT TECHNIK

W CO SIĘ UBRAĆ?

Specyfika prowadzenia prac glazurniczych powoduje, że wykonawca przez wiele godzin wykonuje czynności w nienaturalnych i bardzo męczących pozycjach roboczych. Dlatego glazurnicy powinni chronić się przed ich negatywnymi skutkami, stosując profesjonalne ubrania robocze i wyposażenie ochronne. Sam ubiór wykonawcy powinien być wygodny i przewiewny. Wykonawca powinien

zaopatrzyć się w spodnie robocze wykonane z materiału odpornego na szybkie zużycie oraz z wzmocnieniami w miejscu kolan. Kolana to właśnie jedne z najbardziej newralgicznych elementów ciała, narażone na urazy. Dlatego każdy glazurnik powinien też zainwestować w profesjonalne nakolanniki. Muszą być one wykonane z materiału o odpowiedniej twardości i zarazem zapewniającego niwelowanie nierówności oraz wygodę użytkowania. Na rynku budowlanych akcesoriów ochronnych dostępne są też nakolanniki przegubowe. Umożliwiają chodzenie bez konieczności ich zdejmowania dzięki ruchomemu przegubowemu na połączeniu dwóch elementów osłaniających kolano. Także obuwie musi być tak dobrane, aby chronić glazurnika przed urazami mechanicznymi. Dlatego też buty powinny być przynajmniej wyposażone w usztywnioną podeszwę oraz podnoski zabezpieczające przed uderzeniem z energią ok. 200 J oraz przebiciem do 1000 N. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

PAROC PRZEDSTAWIA NOWY SYSTEM IZOLACJI DACHÓW PŁASKICH PAROC PROOF W obliczu zmiennych uwarunkowań, jakie charakteryzują polski klimat, na znaczeniu zyskują w budownictwie rozwiązania pewne, trwałe, bezpieczne. Aby ułatwić profesjonalistom prace wykonawcze oraz zapewnić optymalną izolację termiczną dachu płaskiego, Paroc wprowadza nowy system PAROC PROOF. System PAROC PROOF to kompleksowe rozwiązanie przeznaczone do warstwowej izolacji termicznej dachów płaskich – zarówno w obiektach dopiero realizowanych, jak i tych termomodernizowanych. W skład systemu wchodzą dwa rodzaje płyt z wełny kamiennej o zróżnicowanej budowie i wytrzymałości na ściskanie mechaniczne.

podłoże dla kolejnych warstw materiału, realizacji dalszych prac na dachu oraz jego późniejszej eksploatacji. Płyty PAROC ROL 30 dostępne są w grubości od 200 do 420 mm, co w połączeniu z przewodnością cieplną na poziomie 0,038 W/mK pozwala spełnić podwyższone wymagania energooszczędności dla dachów płaskich.

WARSTWA SPODNIA

WARSTWA WIERZCHNIA

Płyta spodnia stanowi kompletną nowość w ofercie producenta. PAROC ROL 30 to niepalna, lamelowa płyta z wełny kamiennej o dobrych parametrach termicznych. Produkt służy do wykonania spodniej oraz środkowej warstwy termoizolacyjnej. Dzięki zorientowanym pionowo włóknom oraz optymalnej wytrzymałości na ściskanie, płyty zapewniają twarde i solidne

W charakterze warstwy wierzchniej izolacji, na której wykonuje się zgrzewalne oraz mocowane mechanicznie pokrycie dachowe, stosuje się płyty PAROC ROB 80. Niepalne, utrzymujące obciążenie wyroby z wełny kamiennej zostały opracowane tak, aby zapewnić trwałe, twarde i ognioodporne podłoże dla większości typów płaskich pokryć dachowych, jak również

Właściwości techniczne

PAROC ROL 30

PAROC ROB 80

Szerokość

200 mm

1200 mm

Długość

2400 mm

1800 mm

Grubość

200-420 mm

30 mm

Wytrzymałość na ściskanie CS(Y)

≤ 30 kPa

≤ 80 kPa

Krótkotrwała nasiąkliwość wodą WS

≤ 1 kg/m2

Długotrwała nasiąkliwość wodą WL(P)

≤ 3 kg/m2

Deklarowana przewodność cieplna

0,038 W/mK

Klasa reakcji na ogień

izolację warstwy nośnej w miejscach remontów.

ŁATWY MONTAŻ System PAROC PROOF pozwala na łatwe i proste wykonanie prac budowlanych i remontowych, czego efektem jest niepalna, niezawodna, energooszczędna oraz trwała konstrukcja dachu płaskiego. W systemie wszystkie warstwy izolacji powinny być układane jednocześnie, co pozwala zmniejszyć ryzyko błędów wykonawczych oraz ograniczyć możliwość przedostania się do konstrukcji dachu wilgoci pochodzącej z opadów atmosferycznych.

PEWNE ROZWIĄZANIE Dzięki naturalnej sprężystości wełny, płyty PAROC ROL 30 można układać jedną przy drugiej, bez konieczności

dodatkowego uszczelniania na stykach płyt. Ze względu na stabilność wymiarową wełny kamiennej, płyty nie ulegają z kolei deformacji oraz zachowują swój kształt przez cały okres eksploatacji. Ze względu na powyższe właściwości produktów, w systemie PAROC PROOF nie dochodzi do zmian napięcia pokrycia dachowego oraz tworzenia się mostków termicznych, nawet w obliczu zmiennych warunków pogodowych.

Paroc Polska ul. Gnieźnieńska 4 62-240 Trzemeszno Tel. +48 61 468 21 90 Fax +48 61 468 23 04 paroc.polska@paroc.com

FACHOWY WYKONAWCA | ELEKTRONARZĘDZIA

Ostre cięcie w „segmencie” Przy wyborze tarczy do cięcia różnego rodzaju materiałów budowlanych powinniśmy się nie tylko kierować ich zastosowaniem, ale też rodzajem materiału z jakiego została wykonana część robocza tego narzędzia. Istotna jest też średnica tarczy oraz prędkość obrotowa z jaką może ona pracować. Te parametry decydują zarówno o trwałości narzędzia, jak i bezpiecznej pracy wykonawcy. twardości materiału wzrasta konieczność cięcia „na mokro”, czyli obróbkę materiału przy chłodzeniu cieczą. Chłodzenie wodą ogranicza nagrzewanie się segmentu, co przekłada się na dłuższy czas cięcia przy zachowaniu optymalnej wydajności pracy. Cięcie na mokro pozwala uzyskać także czysty rzaz, co przy cięciu płytek czy slabów kamiennych ma ogromne znaczenie. Chłodzenie ma duży wpływ na trwałość narzędzia, głównie ze względu na szybsze usuwanie powstałego przy cięciu pyłu. To z kolei umożliwia uzyskanie większej prędkości cięcia. W konsekwencji oznacza to, że jeżeli wykonawca będzie „pracował” z twardymi materiałami musi zaopatrzyć się nie tylko w przecinarkę przystosowaną do wykonania obróbki z możliwością chłodzenia, ale też i odpowiednie tarcze.

FOT. BOSCH

W „DIAMENTOWYM” SEGMENCIE

Jak mawiał słynny amerykański filozof i psycholog William James: „Łańcuch jest tak mocny, jak jego najsłabsze ogniwo” – analogicznie można powiedzieć o pracy na wszelkiego rodzaju elektrycznych pilarkach przeznaczonych do cięcia różnego rodzaju materiałów

budowlanych. Ich skuteczność zależy od właściwego doboru tarczy do typu obrabianego materiału. Istotna jest też wiedza i doświadczenie wykonawcy, który powinien mieć świadomość, że przy cięciu szczególnie twardych materiałów musi kontrolować prędkość

obrotową. Istotna jest też metoda cięcia, co ma wpływ na wybór odpowiedniego urządzenia do cięcia.

NA MOKRO CZY SUCHO? Przy cięciu materiałów twardych przyjmuje się zasadę, że wraz ze wzrostem

Najtrudniejsze w obróbce materiały budowlane – zbrojony beton, nierdzewna stal, ceramika, marmur itd. – wymagają użycia odpowiedniego rodzaju tarcz. Mowa tu o tarczach diamentowych lub tych wykonanych ze stali, ale z nasypem diamentowym. Przy wyborze tego typu tarcz wykonawcy zawsze stali przed dylematem wyboru narzędzia szybkotnącego, ale kosztem jego żywotności. Przy zbyt twardym lepiszczu części roboczej oraz małych ziarnach diamentowych tarcza będzie cięła szybko pod warunkiem, że jest naostrzona. Niestety podczas jej użytkowania parametry techniczne będą systematycznie się pogarszać, gdyż segment będzie się po prostu tępił. Mimo że ilość (wysokość) segmentu będzie duża, to tarcza nie będzie cięła. Przejawi się to w postaci iskrzenia

FACHOWY WYKONAWCA | ELEKTRONARZĘDZIA

Dobieramy tarcze Jarosław Jabłoński, przedstawiciel handlowy w firmie Rubi Przy wyborze tarczy należy sugerować się opisami zamieszczonymi przez producenta określającymi ich przeznaczenie. Odpowiednie dobranie tarczy diamentowej do konkretnego materiału istotnie wpływa na szybkość i jakość cięcia oraz żywotność tarczy. Segment diamentowy jest wykonany z mieszanki ziaren diamentu syntetycznego (o różnej wielkości i regularności kształtów) oraz stopów metali, które mają różne właściwości ścierne w różnych materiałach (różne segmenty nadają się do cięcia miękkich płytek ceramicznych lub twardych gresowych). Bardzo częstym błędem jest stosowanie przez glazurników tarczy przeznaczonej do cięcia twardego gresu jako tarczy „najlepszej” do wszystkich materiałów. Tymczasem taka tarcza w materiale miękkim po pewnym czasie ulegnie stępieniu i mimo, że na pierwszy rzut oka widoczny będzie jeszcze segment, jednak na jego powierzchni nie będzie żadnych nowych ziaren diamentu umożliwiających dalsze cięcie. Jeśli glazurnik musi wykonać szereg cięć w różnych materiałach, wówczas dobrym rozwiązaniem może być tarcza uniwersalna, której dodatkowym plusem jest szybkie cięcie, natomiast minusem szybsze zużycie oraz możliwość lekkiego szarpania krawędzi cięcia. Najlepszym rozwiązaniem jest posiadanie min. 2-3 tarcz przeznaczonych do różnych materiałów i stosowanie za każdym razem tej odpowiedniej, co przełoży się na szybkość i jakość wykonania prac oraz żywotność tarcz.

Przy cięciu materiałów twardych przyjmuje się zasadę, że wraz ze wzrostem twardości materiału wzrasta konieczność cięcia „na mokro”, czyli obróbkę materiału przy chłodzeniu cieczą. Chłodzenie wodą ogranicza nagrzewanie się segmentu, co przekłada się na dłuższy czas cięcia przy zachowaniu optymalnej wydajności pracy. Fot. Rubi Polska

drewno, których obróbka nie wymaga chłodzenia.

TARCZE DO DREWNA

W przypadku przecinania miękkich materiałów, takich jak różnego rodzaju gatunki drewna d wystarczą tarcza wykonana z dobrej jakości stali, ewentualnie z zębami pokrytymi twardszym materiałem takim jak np. węglik krzemu. Fot. Fabryka Pił i Narzędzi Wapienica podczas obróbki. Jeżeli wykonawca podczas obróbki nie zwiększał nacisku na tarczę i nie odkształcił jej to można ją będzie ponownie naostrzyć. Najprościej jest to zrobić poprzez przecięcie „zużytą tarczą” materiału o strukturze ściernej (kamień). Gramatura ziarna diamentowego ma również kluczowe znaczenie przy efektywnym cięciu. Im mniejsze uziarnienie segmentu tym mniejszy opór, co przekłada się na większą prędkość obrotową tarczy. Z kolei jeśli ziarno jest „za duże”, tym bardziej wahają się prędkości i jakość skrawania materiału. Łatwo można to

zauważyć np. podczas cięcia gresu, kiedy jego krawędzie są poszarpane lub kiedy tarcza schodzi z linii cięcia. Kolejną cechą odpowiedzialną za opór przy cięciu jest powierzchnia czołowa. Producenci narzędzi prześcigają się oferując tarcze o różnych kształtach segmentów z wypustkami, których zadaniem jest zmniejszyć powierzchnię roboczą na samym początku prac. W ten sposób chcą uzyskać segment, który pozwala na szybkie i precyzyjne cięcie. Jednak na rynku narzędzi do cięcia znajdziemy różnego rodzaju „miększych” materiałów takich jak np.

W przypadku przecinania „miękkich” materiałów, takich jak różnego rodzaju gatunki drewna wystarczą tarcza wykonana z dobrej jakości stali, ewentualnie z zębami pokrytymi twardszym materiałem takim jak np. węglik krzemu. Tarcze tego typu są wykorzystywane przy pracy pilarkami ukosowymi, gdzie wymagana jest wysoka dokładność, także przy przecinaniu elementów drewnianych pod odpowiednim kątem. Czym zatem powinny wyróżniać się tarcze przeznczone do tego typu prac? Po pierwsze powinny wyróżniać się cienką ryzą (grubością), zachowując przy tym wysoką sztywność. Dzięki temu uzyskamy dokładną prostoliniowość cięcia. Wykonawca podając obróbce materiał odczuwa wyraźną lekkość podczas zagłębiania się piły w element. Po drugie tarcza taka wyróżnia się specjalną geometrią uzębienia, które jest wykonane z węglika o dużej twardości. Zapewnia to dłuższą żywotność oraz zwiększoną odporność na stępienie. Taką tarczę można też wielokrotnie ostrzyć i nie wpłynie to pogorszenie jej parametrów

technicznych. Z kolei zastosowanie rowków kompensacyjnych zwiększa odporność dysku na wypaczenie piły pod wpływem temperatury oraz obciążenia. Dostępne są też piły do cięcia twardszych materiałów, takich jak aluminium czy materiały PVC.

METALOWE CIĘCIE Kiedy wykonawca ma za zadanie przeciąć elementy stalowe lub wykonane z metali kolorowych musi skorzystać z tarcz o „mocniejszym” segmencie. Zazwyczaj w tym przypadku sprawdzi się tarcze korundowe, frezy tarczowe HSS oraz specjalne piły z węglikami. Biorąc pod uwagę specyfikę firm produkcyjnych, warsztaty i małe zakłady używają głównie tarcz korundowych, które są stosowane w szlifierkach kątowych lub przecinarkach pół stacjonarnych, natomiast większe firmy przemysłowe stosują przede wszystkim frezy HSS używane na specjalistycznych, najczęściej stacjonarnych obrabiarkach. Wszystkie w/w techniki cięcia posiadają swoje zalety jak i wady – zauważa Jan Kuś, kierownik Działu Marketingu z Fabryki Pił i Narzędzi Wapienica. Jeśli wykonawca zdecyduje się na zakup tarczy korundowej to może liczyć na jej dużą uniwersalność w przypadku gatunków przecinanych materiałów

FACHOWY WYKONAWCA | ELEKTRONARZĘDZIA

Wybierając tarczę należy dopasować średnicę jej otworu do naszej przecinarki lub szliﬁerki. Wygodnym rozwiązaniem są tarcze z możliwością regulacji średnicy otworu. Fot. Bosch

oraz stosunkowo szybką obróbkę. Jeśli chodzi o wady to cięcie tarczą korundową odbywa się na zasadzie tarcia. Mamy do czynienia z obróbką na gorąco. Skutkuje to przypaleniami i przebarwieniami powierzchni. Tak przecięte materiały trzeba poddać dodatkowej obróbce w postaci szlifowania, aby usunąć powstałe przypalenia. Podczas cięcia tarczą korundową powstaje duży snop iskier, który stwarza niebezpieczeństwo dla operatora obrabiarki oraz może spowodować pożar w miejscu pracy. Metoda ta w wypadku wykonywania dużej ilości cięć, jest mało efektywna ekonomicznie z uwagi na to, iż tarcze korundowe podlegają szybkiemu zużyciu i trzeba je często wymieniać, co powoduje przestoje w pracy. Coraz częściej stosuje się metodę alternatywną, czyli cięcie metali piłami tarczowymi z węglikami spiekanymi. Narzędzia te są dość powszechnie kojarzone z obróbką drewna i materiałów drewnopochodnych, jednak jest to założenie błędne. Takie piły służą do cięcia metali w tzw. zimnej technologii. Do ich produkcji wykorzystywany jest specjalny gatunek węglika spiekanego o celowo dobranej,

3 rodzaje tarcz Artur Jarczewski, Category Manager Högert Technik Układając płytki nie unikniemy ich cięcia i docinania. Najczęściej mamy do czynienia z przycięciami po liniach prostych, które możemy wykonać za pomocą odpowiedniej przecinarki bądź piły. Każde rozwiązanie ma swoje wady i zalety. Jednak jakość cięcia jest w dużej mierze determinowana dobrem właściwej tarczy. Te zaś występują w wielu różnych odmianach, które dostosowane są do pracy w określonych warunkach. Na co więc zwrócić uwagę podczas wyboru tarczy? Do cięcia materiałów budowlanych przeznaczone są tarcze diamentowe, które gwarantują najwyższą jakość pracy. Wśród tarcz diamentowych wyróżniamy: – tarcze z obrzeżem ciągłym do przecinania materiałów ceramicznych twardych i kruchych, takich jak, glazura, terakota; stosowane przy materiałach, gdzie ważna jest czysta krawędź cięcia; – tarcze z tzw. obrzeżem Turbo do przecinania popularnych materiałów budowlanych miękkich i średnio-twardych, takich jak: marmur, piaskowiec, gres, kafle, klinkier, lekki beton i miękkie cegły; – tarcze z obrzeżem segmentowym do uniwersalnego stosowania, w tym również do przecinania materiałów twardych, np. mur, beton, cegły; używa się ich, kiedy potrzebujemy w krótkim czasie przeciąć różne materiały; tarcze te są szczególnie trwałe kiedy segmenty diamentu są spawane laserowo. Przy wyborze tarcz zwracajmy uwagę na parametry urządzenia tnącego, jakim dysponujemy. Dodatkowo ważny jest rodzaj cięcia, który będziemy wykonywać (na sucho czy na mokro), prędkość obrotowa, geometria cięcia (kąt pracy), rozmiar tarczy, średnica otworu mocowania, grubość tarczy. Informacje te jest bardzo łatwo pozyskać, ponieważ najczęściej umieszczane są na opakowaniu produktowym.

odpowiedniej twardości, strukturze, wielkości ziarna oraz składzie chemicznymi. Standardowy węglik wolframu, używany do produkcji lepszej jakości tarcz do cięcia metali charakteryzuje się też większą zawartością kobaltu (przynajmniej 10%), co znacznie poprawia ich wytrzymałość na rozciąganie i udarność. Zastosowanie stopowej, obrobionej cieplnie stali narzędziowej

gwarantuje odpowiednią wytrzymałość, sztywność i stabilność dysków pił. Specjalna konstrukcja ośrodka oraz zastosowania technologia naprężania eliminuje wibracje w trakcie cięcia. Podsumowując, wykonawca wybierając tarcze do cięcia, powinien w pierwszej kolejności określić jakie materiały budowlane będzie poddawał obróbce oraz jakiej maszyny będziemy używać.

Istotna jest też metoda cięcia (mokro czy na sucho) jaką będziemy wykorzystywać do cięcia materiału. Zwrócenie uwagi na te 3 podstawowe elementarne zasady doboru zagwarantuje wykonawcom nie tylko skuteczniejszą i szybszą pracę, ale też wpłynie na mniejsze zużycie tarcz. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

Zapraszamy Państwa do dystrybucji magazynu Fachowy Wykonawca w salonach i hurtowniach. Dzięki temu zyskacie Państwo: • publikację danych teleadresowych oddziałów firmy wraz z logo w ogólnopolskim magazynie, • umieszczenie danych firmy na portalu branżowym: www.fachowywykonawca.pl w zakładce „Salony Budowlane”, • możliwość poszerzenia i uatrakcyjnienia własnej oferty o specjalistyczną prasę branżową, • regularny przegląd informacji rynkowych z branży, • pokrycie kosztów wysyłki przez wydawnictwo. Szczegółowe informacje i zamówienia: kolportaz@publikator.com.pl

woj. dolnośląskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Spokojna 8 59-220 Legnica tel. 76 854 01 69 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kilińskiego 13 58-200 Dzierżoniów tel. 726 511 111 3W Dystrybucja Budowlana ul. Opolska 140 52-014 Wrocław tel. 726 396 000 3W Dystrybucja Budowlana ul. Armii Krajowej 1A 58-302 Wałbrzych tel. 74 886 70 80 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Braniborska 58/68 53-680 Wrocław tel. 71 359 31 10 www.dekoral.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Wrocław ul. Karmelkowa 29 paw. 6 52-437 Wrocław tel. 71 364 55 98 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Wrocław ul. Międzyleska 5 52-514 Wrocław tel. 71 342 52 43 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Jelenia Góra ul. Wrocławska 70 58-506 Jelenia Góra tel. 75 752 20 49 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Legnica ul. Poznańska 29G 59-220 Legnica tel. 76 862 08 35 SIG Sp. z o.o. Oddział Dzierżoniów ul. Ciepłownicza 2A 58-200 Dzierżoniów tel. 74 831 99 99 www.sig.pl

woj. kujawsko-pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mazowiecka 76/80 87-100 Toruń tel. 56 669 58 08 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Wyścigowa 7 85-740 Bydgoszcz tel. 52 360 42 80 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Jagiellońska 94A 85-027 Bydgoszcz tel. 52 341 51 50 www.blu.com.pl

Centrum Dekoral Professional ul. Polna 125 87-100 Toruń tel. 56 655 82 47 www.dekoral.com.pl

Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Salon Techniczny w Bydgoszczy ul. Fordońska 21 85-085 Bydgoszcz tel. 52 370 15 30 www.pgn.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Inowrocław ul. Marcinkowskiego 127 88-100 Inowrocław tel. 52 352 73 39 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Lublin ul. Chemiczna 13A 20-329 Lublin tel. 81 441 00 80 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Włocławek ul. Rolna 3 87-816 Włocławek tel./fax 54 412 14 12 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Zamość ul. Zagłoby 1 22-400 Zamość tel. 84 538 94 07 www.sig.pl

woj. lubelskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Metalurgiczna 9B 20-234 Lublin tel. 81 458 38 10 www.3wdb.pl

woj. lubuskie:

BENMAR Biała Podlaska Market nr 3 ul. Sidorska 102 21-500 Biała Podlaska tel. 83 344 75 75 www.benmar.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Zimna 1 65-707 Zielona Góra tel. 68 324 34 71 www.3wdb.pl

Salon BLU 21-500 Biała Podlaska ul. Sidorska 2e tel. 83 311 11 44 www.blu.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Zielona Góra Al. Zjednoczenia 102 65-120 Zielona Góra tel. 68 452 89 66 www.sig.pl

PRAKTIKER Grudziądz ul. Konarskiego 47 86-311 Grudziądz tel. 56 451 47 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Bydgoszcz Izolacje Techniczne ul. Przemysłowa 8 84-758 Bydgoszcz tel. 52 348 97 68 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Bydgoszcz ul. Skośna 13 85-418 Bydgoszcz tel. 52 349 63 55 SIG Sp. z o.o. Oddział Grudziądz ul. Waryńskiego 84 86-300 Grudziądz tel. 56 462 29 97 SIG Sp. z o.o. Oddział Toruń ul. Waryńskiego 19 87-100 Toruń tel. 56 653 99 50 www.sig.pl

P.H.M.B. STALMET Sp. z o.o. ul. Energetyków 18 20-468 Lublin tel. 81 744 59 91 www.stalmet.lublin.pl

Salon BLU ul. Turystyczna 32 20-207 Lublin tel. 81 534 80 25 www.blu.com.pl PHU MM-BUD Materiały i Usługi Budowlane Al. Kraśnicka 148A 20-718 Lublin www.bud-mm.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Biłgoraj ul. Cicha 1 23-400 Biłgoraj tel. 84 686 17 08 www.sig.pl

woj. łódźkie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Podmiejska 23 93-165 Łódź tel. 42 680 90 11 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Św. Teresy 91 A, Łódź tel. 42 653 99 66 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Żelazna 7 97-300 Piotrków Trybunalski tel. 44 732 10 03 www.3wdb.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

Salon BLU ul. Tuwima 95 90-031 Łódź tel. 42 676 72 25 www.blu.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Brukowa 26 91-341 Łódź tel. 42 611 64 33 www.hadex.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Łódź ul. Puszkina 78 92-516 Łódź tel. 42 649 12 65 www.sig.pl

Salon BLU ul. Kochanowskiego 43 33-100 Tarnów tel. 14 626 35 12 www.blu.com.pl Salon BLU 33-300 Nowy Sącz ul. Zielona 45 tel. 18 449 00 68 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Brzeska 68 32-700 Bochnia tel. 14 611 12 67 www.blu.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Zakopiańska 274 30-435 Kraków tel. 12 655 99 33 www.hadex.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Okólna 43C 05-270 Marki tel. 22 771 40 22 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Waflowa 1 02-971 Powsin tel. 22 648 82 75 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Staniewicka 10 03-310 Warszawa tel. 22 335 14 00 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Szyszkowa 7 02-285 Warszawa tel. 22 868 10 70 www.dekoral.com.pl

Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Radom ul. Chorzowska 1A 26-600 Radom

SIG Sp. z o.o. Oddział Siedlce ul. Magazynowa 14 08-119 Siedlce tel. 25 633 06 33 www.sig.pl

woj. opolskie:

Salon BLU ul. Brzeska 134 08-110 Siedlce tel. 22 755 32 72 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Polna 40 06-500 Mława Tel. 23 655 33 82 www.blu.com.pl Salon BLU Ul. Wiśniowa 3/5/7/9 05-200 Wołomin (wjazd od ul. 1 Maja) Tel. 22 760 02 06 www.blu.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Opole ul. J. Cygana 5 45-131 Opole tel. 77 402 13 60 www.sig.pl

woj. podkarpackie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Langiewicza 33 35-021 Rzeszów tel. 726 96 00 00 www.3wdb.pl

woj. małopolskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Płk. Dąbka 10 30-382 Kraków tel. 12 650 32 10 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kolbego 19 32-610 Oświęcim tel. 33 843 27 88 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kolejowa 5, 34-424 Szaflary tel. 18 275 47 94 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Giełdowa 26 33-100 Tarnów tel. 14 629 30 55 www.3wdb.pl

PRAKTIKER Kraków Al. Pokoju 67 31-564 Kraków tel. 12 683 97 20 www.praktiker.pl

Minox ul. Płochocińska 118 03-044 Warszawa tel. 22 614 33 33 www.minox.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Kraków ul. Radzikowskiego 5 31-305 Kraków tel. 12 636 55 16 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Kraków Izolacje Techniczne ul. Obrońców Modlina 9 30-833 Kraków tel. 12 650 23 70 www.sig.pl

woj. mazowieckie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mokra 2 26-600 Radom tel. 48 383 06 65 www.3wdb.pl

Minox ul. Echa Leśne 58 03-257 Warszawa tel. 22 614 43 55 www.minox.pl

Platforma Materiały Budowlane Al. Jerozolimskie 204 02-486 Warszawa tel. 22 578 85 00 www.platforma.co.pl Platforma Materiały Budowlane ul. Puławska 617/621 a 02-885 Warszawa tel. 22 318 09 00 www.platforma.co.pl Platforma Materiały Budowlane ul. Odrowąża 7 03-310 Warszawa tel. 22 335 13 00 www.platforma.co.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa ul. Środkowa 27 B Michałowice – Opacz Kolonia tel. 22 631 96 97 fax 22 631 96 98 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa Izolacje Techniczne ul. Środkowa 27 B Michałowice – Opacz Kolonia tel. 22 631 96 97 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa ul. Przyokopowa 5/7 01-208 Warszawa tel. 22 631 17 97 www.sig.pl

Salon BLU 39-300 Mielec ul. Padykuły 1 tel. 17 250 60 33 www.blu.com.pl

Centrum Dekoral Professional ul. Paderewskiego 37 35-328 Rzeszów tel. 883 315 942 www.decoral.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Marki ul. M. Ciurlionisa 3 05-260 Marki tel. 22 761 96 54 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Rzeszów ul. Przemysłowa 11 35-105 Rzeszów tel. 17 859 07 41 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Piaseczno ul. Puławska 38/40 05-500 Piaseczno tel. 22 737 15 10 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Przemyśl ul. Jasińskiego 49 37-700 Przemyśl tel. 16 678 78 96 www.sig.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

woj. podlaskie:

Salon BLU ul. Składowa 12 15-339 Białystok tel. 85 745 04 58 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Piłsudskiego 82 18-400 Łomża tel. 86 473 50 33 www.blu.com.pl

BENMAR Białystok Market nr 2 ul. 27 Lipca 26 15-182 Białystok tel. 85 675 06 24 www.benmar.com.pl BENMAR Białystok Market nr 1 ul. Ks. J. Popiełuszki 117 15-657 Białystok tel. 85 663 79 31 www.benmar.com.pl BENMAR Łapy Market nr 4 ul. Żwirki i Wigury 25 18-100 Łapy tel. 85 814 19 45 www.benmar.com.pl BPW Craft Barszczewski Lech ul. Plac 11 Listopada 15 16-050 Michałowo tel. 85 718 99 28

Podlaskie Centrum Narzędziowe ul. Grodzieńska 16 16-010 Wasilków tel. 85 719 40 86 www.jrtech.com.pl

Majster 1 ul. Bema 11, 15-369 Białystok tel. 85 742 79 75 www.majster.pl Majster 2 ul. Kraszewskiego 30 15-025 Białystok tel. 85 732 72 32 www.majster.pl

Majster 3 ul. Ciołkowskiego 24 15-264 Białystok tel. 85 743 21 28 www.majster.pl Majster 5 ul. Handlowa 6B 15-399 Białystok tel. 85 742 22 77 www.majster.pl

Market Budowlany Michałowo ul. Plac 11 Listopada 15 16-050 Michałowo tel. 85 718 96 65

SIG Sp. z o.o. Oddział Białystok Izolacje Techniczne ul. Marczukowska 2A 15-724 Białystok tel. 85 874 94 71 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Gdynia ul. Hutnicza 53, 81-061 Gdynia tel. 58 662 40 77 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Gdańsk ul. Magnacka 4 seg. B 80-180 Kowale k. Gdańska tel. 58 305 23 07

woj. śląskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Wapienicka 8 43-382 Bielsko-Biała tel. 33 811 90 50 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Katowicka 15 41-400 Mysłowice tel. 32 750 48 49 www.3wdb.pl

woj. pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mostek 2/8, 80-759 Gdańsk tel. 58 326 24 70 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Północna 10, 81-029 Gdynia tel. 58 660 55 00 www.3wdb.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Pionierów 31 41-711 Ruda Śląska tel. 32 240 23 93 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Bukowa 13 41-700 Ruda Śląska tel. 726 05 00 00 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. 11-go Listopada 2/4 42-400 Zawiercie tel. 32 67 38 500 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Grunwaldzka 9, 82-500 Kwidzyn tel. 55 247 68 03 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Hallera 16 83-200 Starogard Gdański tel. 58 562 07 03 www.blu.com.pl

PRAKTIKER Gdańsk ul. Kołobrzeska 26 80-394 Gdańsk tel. 58 511 57 20 www.praktiker.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Jagiellońska 29/37 42-200 Częstochowa tel. 34 370 94 22 www.dekoral.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Warszawska 319, 43-155 Bieruń tel. 32 216 27 54 www.hadex.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Dojazdowa 1 44-100 Gliwice tel. 32 300 62 73 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Łąkowa 2 44-268 Jastrzębie-Zdrój Borynia tel. 32 793 70 40 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Gen. H. Le Ronda 72 40-302 Katowice tel. 32 256 69 92 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Dębowiecka 28 43-430 Ochaby Małe tel. 33 853 57 24 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Kard. St. Wyszyńskiego 59 41-947 Piekary Śląskie tel. 32 288 64 62 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Ks. Damrota 181a 43-100 Tychy tel. 32 327 00 08 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Słowackiego 40 43-410 Zebrzydowice tel. 32 469 11 11 www.hadex.com.pl

Platforma Materiały Budowlane ul. Handlowa 9 41-368 Czeladź tel. 32 368 16 00 www.platforma.co.pl

PRAKTIKER Czeladź ul. Będzińska 80 41-250 Czeladź tel. 32 296 67 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Katowice ul. Górnośląska 57 40-51 Katowice tel. 32 603 37 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Katowice ul. Strzelców Bytomskich 28F 40-308 Katowice tel. 32 259 82 21 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Bielsko-Biała ul. Korczaka 34 43-300 Bielsko-Biała tel. 33 499 89 88 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Częstochowa ul. Rydza Śmigłego 36/38 42-229 Częstochowa tel. 34 376 15 75 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Gliwice ul. Pszczyńska 306 44-100 Gliwice tel. 32 330 60 90 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Katowice Izolacje techniczne ul. Krakowska 87 40-391 Katowice tel. 32 775 91 20 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Ruda Śląska ul. Zabrzańska 5 41-708 Ruda Śląska tel. 32 203 66 25 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Rybnik ul. Jankowicka 9 44-201 Rybnik tel. 32 422 27 20 www.sig.pl

woj. świętokrzyskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Batalionów Chłopskich 71 25-671 Kielce tel. 41 300 21 90 www.3wdb.pl

PRAKTIKER Kielce ul. Radomska 8 25-323 Kielce tel. 41 364 81 20 www.praktiker.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

Profab Sp. z o.o. Market Domi ul. Kilińskiego 32 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Opatów ul. Sienkiewicza 12 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Ostrowiec Św. ul. Iłżecka 67 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

Salon BLU ul. Jagiełły 1a 11-500 Giżycko tel. 87 429 95 43 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Wyszyńskiego 45a 14-200 Iława tel. 89 679 72 37 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Lubelska 25 10-408 Olsztyn tel. 89 538 72 12 www.blu.com.pl

PRAKTIKER Olsztyn Al. Gen. Sikorskiego 2b 10-088 Olsztyn tel. 89 538 00 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Olsztyn ul. Lubelska 36 10-408 Olsztyn tel. 89 534 24 02 www.sig.pl

woj. wielkopolskie:

SIG Sp. z o.o. Oddział Kielce ul. 1-go Maja 191 25-655 Kielce tel. 41 345 53 94 www.sig.pl

SALON SPAWALNICZO-NARZĘDZIOWO-TECHNICZNY FHU „SPAW-TECH” Krystyna Gałęzowska Kostomłoty Drugie ul. Kielecka 20 26-085 Miedziana Góra tel. 41 303 21 25 www.spaw-tech.pl

P.H.H.D.I.P „MAT-BUD” Mirosław Kocia ul. 3 maja 74 26-110 Skarżysko Kamienna

BENMAR Pisz Market nr 5 ul. Olsztyńska 3 12-200 Pisz tel. 87 424 08 16 www.benmar.com.pl

PPHU Marek Pietraszewski ul. Armii Krajowej 3 19-400 Olecko Market Budowlany Majster ul. Aleje Lipowe 1B 19-400 Olecko

MAJSTER 4 ul. Wyszyńskiego 11A 10-457 Olsztyn tel. 89 534 41 44 www.majster.pl

woj. warmińsko-mazurskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Berylowa 6 Gronowo Górne 82-300 Elbląg tel. 55 235 90 01 www.3wdb.pl

Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Sklep Firmowy w Ostródzie ul. Hurtowa 6 14-100 Ostróda tel. 89 642 97 36 www.pgn.com.pl Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Salon Techniczny w Olsztynie ul. Lubelska 29 10-406 Olsztyn tel. 89 539 05 39 www.pgn.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Orcholska 42 62-200 Gniezno tel. 61 426 64 13 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Wrocławska 192/204 62-800 Kalisz tel. 62 766 46 01 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kleczewska 41 62-510 Konin tel. 63 242 62 84 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Fabryczna 17 64-100 Leszno tel. 65 529 91 51 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kamiennogórska 22 60-170 Poznań tel. 61 961 57 30 www.3wdb.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Suchy Las Izolacje techniczne ul. Obornicka 170 62-002 Suchy Las tel. 61 667 33 46 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Poznań ul. Obornicka 263 60-650 Poznań tel. 61 842 58 27 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Piła ul. Kossaka 101 64-920 Piła tel. 67 212 47 96 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Konin ul. Zakładowa 5 62-510 Konin tel. 63 246 71 46 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Ostrów Wlkp. ul. Ostrów Rejtana 58 63-400 Ostrów Wlkp. tel. 62 735 91 67 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Poznań ul. Obornicka 263 60-650 Poznań tel. 61 667 38 21 www.sig.pl

woj. zachodnio-pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Hangarowa 10 70-767 Szczecin tel. 91 469 32 33 www.3wdb.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Szczecin ul. Cukrowa 12A 71-004 Szczecin tel. 91 810 92 70 www.sig.pl

2017

spotkań dla projektantów i architektów w

miastach całej Polski

Zobacz więcej: www.sdr2017.pl

22-23