Fachowy Wykonawca 1/2017 by Publikator Sp. z o.o.

WWW.FACHOWYWYKONAWCA.PL

FACHOWY WYKONAWCA NR 1/2017

ISSN 2081-3449 / EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

TEMAT NUMERU

Opisujemy materiały, technologie, zasady budowy i termoizolacji obiektów energooszczędnych

WYWIAD NUMERU

Rafał Schurma, prezydent Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego mówi o rozwoju „zielonego” budownictwa w Polsce

POKRYCIA DACHOWE

Opisujemy rodzaje i właściwości pokryć stosowanych na skośnych dachach

CHEMIA BUDOWLANA

Wszystko o produktach do klejenia oraz prawidłowym montażu płytek ceramicznych

Zapraszamy na targi BUDMA WINDOOR-TECH 07-10.02.2017

Grupa HOMAG – to Twój zaufany partner! Prezentowane maszyny: • Centrum ciesielskie: WEINMANN WBS 140

Niezależnie od tego, czy obrabiasz płyty z tworzywa czy belki, czy może produkujesz elementy ścian, dachów lub szczytów, okna, schody czy drzwi: odpowiednią technologię znajdziesz właśnie u nas! Specjalnie dla budownictwa drewnianego: • centra ciesielskie • stoły montażowe i mosty wielofunkcyjne • portale do obróbki masywu drewnianego • technologie magazynowania

• Centrum obróbcze BMG 110: WEEKE Venture 115M

• Szliﬁerka szerokotaśmowa: BÜTFERING SWT 225 CH

Termin spotkania: 07-09.02.2017 godz.: 9:00-17:00 10.02.2017 godz.: 9:00-16:00 Miejsce spotkania: Międzynarodowe Targi Poznańskie ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań HALA 5a, STOISKO 17

HOMAG POLSKA Sp. z o.o. ul. Prądzyńskiego 24 63-000 Środa Wlkp. tel. 61 647 45 00 fax 61 647 45 98 info@homag-polska.pl www.homag-polska.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SPIS TREĹ&#x161;CI

magazyn branĹźowy nr 1/2017 Adres redakcji: 15-425 BiaĹ&#x201A;ystok ul. CieszyĹ&#x201E;ska 3A tel. (85) 65 39 000 fax (85) 65 39 856 www.fachowywykonawca.pl redakcja@fachowywykonawca.pl Redaktor naczelna: Marta Borowska Redaktor prowadzÄ&#x2026;cy: RadosĹ&#x201A;aw Zieniewicz Redakcja: Katarzyna MasĹ&#x201A;owska, Wojciech Napora, Anna Raducha-Romanowicz DTP: Studio Graficzne Publikator

Wydawca: Publikator Sp. z o.o. 15-425 BiaĹ&#x201A;ystok, ul. CieszyĹ&#x201E;ska 3A tel. (85) 65 39 000 fax (85) 65 39 856 www.publikator.com.pl poczta@publikator.com.pl

:LDGRPRÄ&#x201A;FL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1RZRÄ&#x201A;FL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 : NLHUXQNX Äˇ]LHORQHJRÄľ EXGRZQLFWZD. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 (QHUJRRV]F]Ă&#x161;GQD SU]\V]ĂŻRÄ&#x201A;Ă&#x160; QD EXGRZLH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 'RFLHSOHQLH QD Z\Ä?V]\P SR]LRPLH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 3RZLHWU]H SRG NRQWUROĂ&#x2C6; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 (QHUJRRV]F]Ă&#x161;GQLH L FLHSĂŻR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Äˇ&LHSĂŻ\Äľ VSRVĂśE QD Ä&#x201A;FLDQĂ&#x161; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 'ZD VSRVRE\ QD FLHSĂŻ\ PRQWDÄ? RNLHQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 (QHUJRRV]F]Ă&#x161;GQRÄ&#x201A;Ă&#x160; RG VDPHJR SURJX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 :\PDJDMĂ&#x2C6;FH GRFLHSOHQLH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 &LHSĂŻR SRG GDFKHP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 3LĂ&#x2C6;WD HOHZDFMD F]\OL MDN ÄˇXEUDĂ&#x160;Äľ GDFK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 1LH]EĂ&#x161;GQLN NDÄ?GHJR SDUNLHFLDU]D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 /DNLHURZDQD F]\ ROHMRZDQD" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 6]WXND NOHMHQLD SĂŻ\WHN Z ĂŻD]LHQFH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 'DQH :\GDZF\ ZJ *RRJOH $QDO\WLFV BIZNES MEBLOWY

Prezes: Wojciech KuĹ&#x203A;pik Dyrektor Finansowy: Agnieszka Masiewicz Dyrektor Wydawniczy: Justyna Ĺ otowska Dyrektor Studia Graficznego: Bohdan Majewski Reklama: ZastÄ&#x2122;pca Dyrektora Handlowego: Alicja Klimowicz (aklimowicz@publikator.com.pl) Dyrektor DziaĹ&#x201A;u Promocji: Agnieszka Jakubczyk agnieszka.jakubczyk@ptwp.pl tel. (32) 20 91 303 KolportaĹź i prenumerata: salonprasowy@publikator.com.pl www.salonprasowy.pl tel. (85) 67 85 367 Redakcja nie zwraca nie zamĂłwionych materiaĹ&#x201A;Ăłw oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoĹ&#x203A;ci za treĹ&#x203A;Ä&#x2021; zamieszczonych reklam. Copyright by Publikator Sp. z o.o. Wszystkie materiaĹ&#x201A;y objÄ&#x2122;te sÄ&#x2026; prawem autorskim. Na stronie wkĹ&#x201A;adki tematycznej zdjÄ&#x2122;cie firmy RĂśben

555 tys. XQLNDOQ\FK XÄ?\WNRZQLNĂśZ â&#x20AC;˘ 5,1 mln RGVĂŻRQ RYNEK Ĺ AZIENEK

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

Szkolenia dla dekarzy Firmy Roto Okna Dachowe, Rheinzink, Rathscheck Schiefer powołały wspólny projekt pod hasłem „Dach od kuchni – najlepsze przepisy od fachowców”. Celem kooperatywy jest udostępnienie wykonawcom oraz klientom wiedzy na temat najnowszych praktyk wykonawczych i nowoczesnych rozwiązań produktowych. Już odbyły się pierwsze bezpłatne warsztaty. Projekt „Dach od kuchni” ma wymiar edukacyjny. W styczniu, lutym i marcu br. trójka producentów z branży dekarskiej zaprasza wykonawców na bezpłatne, jednodniowe warsztaty. Spotkania będą odbywać się od 10 stycznia br. do 1 marca br. we wszystkich dużych miastach Polski.

SZKOLENIE Z CERTYFIKATEM Jeden dzień warsztatów to zdecydowanie za mało czasu, aby zapoznać się ze wszystkimi propozycjami od Roto

Okna Dachowe, Rheinzink, Rathscheck Schiefer. Dla wszystkich zainteresowanych rozwojem kompetencji fachowych producenci przygotowali siedem 3-dniowych szkoleń. Spotkania poprowadzą eksperci techniczni marek, którzy przedstawią najnowsze technologie pokryć dachowych oraz okien połaciowych, a także ich zastosowanie w wykończeniu dachów. Aby umożliwić praktyczny aspekt, spotkania odbędą się na zmianę w profesjonalnych centrach szkoleniowych firm Roto Okna Dachowe, Rheinzink, Rathscheck Schiefer. Na zakończenie

BUDMA 2017. Fachowe targi Przed nami kolejna odsłona Międzynarodowych Targów Budownictwa i Architektury Budma, które odbędą się w Poznaniu w dniach 7-10 lutego 2017 r. Tradycyjnie już, BUDMA będzie miejscem spotkań, dyskusji i rozmów biznesowych dla 4 głównych grup profesjonalistów: handlowców, architektów, fachowców oraz inwestorów. Nowością tegorocznych Targów ma być specjalna strefa pokazowo-warsztatowa, gdzie każdy fachowiec będzie miał możliwość własnoręcznego wypróbowania i sprawdzenia zalet sprzętu

budowlanego, narzędzi i materiałów. Strefa ma na celu umożliwienie fachowcom nie tylko zdobycia informacji na temat najnowszych produktów, ale przede wszystkim możliwość ich

Szkolenia już odbyły się we Wrocławiu. Na zakończenie szkoleń w centrach uczestnicy otrzymają imienny certyﬁkat. Liczba miejsc jest ograniczona. Fot. Roto Okna Dachowe

szkoleń w centrach uczestnicy otrzymają imienny certyfikat. Liczba miejsc jest ograniczona – w każdym szkoleniu

może wziąć udział tylko 12 uczestników. Decyduje kolejność zgłoszeń.

przetestowania. Strefa Fachowców zlokalizowana będzie w centralnym miejscu targów w pawilonie nr 4.

MISTRZOSTWA, POKAZY, WARSZTATY

MONTERIADA Z początkiem sierpnia ruszyła kontynuacja ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Dobry Montaż”. Organizowana przez Związek POiD inicjatywa została wzbogacona o szereg nowych działań, m.in. o klasy patronackie w szkołach zawodowych, czy certyfikowanie monterów. W ramach tej kampanii, podczas targów Budma, powstanie specjalna strefa, na której zobaczymy na żywo dobre praktyki montażu okien, drzwi, bram i osłon.

TURBO DEKARZ

Podczas Budmy będziemy mieli okazję zobaczyć absolutne premiery rynkowe, produkty, których nie będzie w sprzedaży aż do rozpoczęcia targów. Fot. MTP

Otwarte zawody dla dekarzy, cieśli i blacharzy. Tutaj nie ma żadnych ograniczeń wiekowych czy umiejętnościowych, liczy się przede wszystkim dobra zabawa. Na śmiałków czekają zadania zręcznościowe, umiejętnościowe, quizy z wiedzy dekarskiej, szybki montaż elementów dachowych, wbijanie gwoździ na czas oraz bicie rekordu Polski w montażu okna dachowego. Oczywiście dla uczestników przewidziano cenne nagrody.

(OPRAC. ZR)

Najwyższe umiejętności zaprezentują parkieciarze podczas Międzynarodowych Mistrzostw Polski Parkieciarzy. Na fachowców czekać będą również warsztaty parkieciarskie, a chętni będą mogli przystąpić do egzaminu na Mistrza lub czeladnika. Mistrzowskie pokazy umiejętności, z wykorzystaniem różnych rodzajów wykładzin, czekają nas również podczas III Mistrzostw Polski Montażu Wykładzin.

DARMOWY PRZEJAZD Dla wszystkich zainteresowanych przyjazdem na targi Budma organizator przygotował projekt „Przystanek Budma”, dzięki któremu będzie dofinansowany dojazd tylko „w jedną stronę”. Z dofinansowania przyjazdów grupowych skorzystać mogą profesjonaliści związani z branżą budowlaną, a grupa musi liczyć minimum 8 osób wraz z kierowcą. Jako dodatkowy bonus cała grupa otrzyma bezpłatne wejściówki i możliwość wjazdu na tereny targowe. Szczegóły znajdują się na stronie internetowej targów. (OPRAC. RZ)

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

KÄRCHER ROWOLUCJONIZUJE MYCIE CIŚNIENIOWE

PIĘCIOKROTNIE LEPSZY Inżynierowie Kärcher wykorzystali sposobność jaka nadarzyła się w związku z projektowaniem nowego pistoletu, by dokonać dalszych ulepszeń. W rezultacie tych działań zmieniono system mocowań pistoletu z lancą i z wężem wysokociśnieniowym. Nowy system Easy!Lock łączy w sobie zalety szybko-złącza i połączenia gwintowego. Jest jednocześnie szybki (nawet 5 x szybszy w obsłudze od tradycyjnych systemów gwintowych – wystarczy 1 obrót o 360°) i niezawodny zachowując wysoki poziom bezpieczeństwa i stabilności połączenia. W sumie w nowy rodzaj gwintów wyposażono 476 różnych akcesoriów, a innowacyjny pistolet

Easy!Force dzięki adapterom może być łączony ze starszymi modelami urządzeń wysokociśnieniowych Kärcher. Nowy pistolet Easy!Force w wersji Advanced został wyposażony w zawór ceramiczny, który gwarantuje doskonałą trwałość – ponad 5-krotnie wyższą w porównaniu do konkurencyjnych. Technologia zastosowana w nowym pistolecie Kärcher rewolucjonizuje pojęcie mycia ciśnieniowego i sprawia, że praca urządzeniem wysokociśnieniowym staje się prawdziwą przyjemnością.

FOT. KÄRCHER FOT. KÄRCHER

Lekkie i bezproblemowe utrzymanie pistoletu Easy!Force możliwe jest dzięki wykorzystaniu siły odrzutu wysokiego ciśnienia wody do zminimalizowania siły potrzebnej do utrzymania wciśniętego spustu o 100%. Podczas pracy nie męczą się dłonie i znacznie poprawiła się ergonomia obsługi. Bezpieczeństwo pracy gwarantuje intuicyjna w obsłudze blokada przed nieintencjonalnym uruchomieniem.

FOT. KÄRCHER

Kärcher przedstawia akcesorium, które redefiniuje pojęcie mycia ciśnieniowego. Nowy pistolet Easy!Force „został uszyty na miarę” do wysokociśnieniowych urządzeń Kärcher z podgrzewaniem i bez podgrzewania wody (maksymalnie 300 bar) tak, by zredukować siłę potrzebną do utrzymania spustu do zera.

Kärcher Sp. z o.o. ul. Stawowa 138-140, 31-346 Kraków Biuro obsługi klienta: +48 (12) 63 97 105 lub 801 811 234 Fax: +48 (12) 63 97 123 e-mail: biuro@pl.kaercher.com, www.kaercher.pl

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

Podsumowanie targów BAU Tegoroczna edycja targów Bau 2017 możemy zaliczyć do udanych imprez w branży budowlanej. Potwierdza to liczba ponad 250 tys. uczestników, którzy w przeciągu 6 dni odwiedzili stoiska 2120 firm z ponad 45 krajów. Targi Bau to także fora, seminaria, podczas których branża budowlana dyskutuje na temat innowacyjnych technologii i przyszłości budownictwa. Od 16 do 22 stycznia br., na powierzchni halowej przekraczającej 180 tys. m2 ponad 250 tys. zwiedzających obejrzało stoiska i brało udział w pokazach i forach branżowych. Ponad 80 tys. odwiedzających przybyło z zagranicy. Najmocniejszą reprezentację odwiedzających z zagranicy stanowili Turcy (3055), Rosjanie (2868), czy Chińczycy (2235). Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się prezentacje i fora zorganizowane specjalnie dla szeroko pojętej branży architektonicznej. Warto podkreślić, że 62% odwiedzających Bau 2017 piastuje stanowiska menadżerskie i przybyło na targi w ściśle biznesowym celu.

FESTIWAL PRODUKTÓW I NOWOŚCI Na odwiedzających czekało mnóstwo wystaw i produktów do obejrzenia – od chemii budowlanej, najnowsze wyroby z ceramiki i kamienia, drewniane podłogi, drzwi i okna po oprogramowanie sprzętu budowlanego i zielone budownictwo. Organizatorzy, aby ułatwić zwiedzanie gościom rozmieścili ekspozycje tematycznie firm, zgodnie z zakresem prowadzonej przez nich działalności. (OPRAC. RZ)

Pierwsi monterzy z certyfikatami

Dla ﬁrmy Hörmann – aktywnego partnera kampanii „Dobry Montaż” – certyﬁkowanie monterów to doskonała okazja, by zwrócić uwagę, że satysfakcja z użytkowania nawet najlepszych bram i drzwi nie będzie pełna, jeśli zostaną one niewłaściwie zamontowane. Fot. Hörmann

Czternastu monterów bram i drzwi firmy Hörmann uzyskało status „Dobrych Monterów”. Ich nazwiska zostaną umieszczone w wyszukiwarce internetowej dobrymontaz.com. To element kampanii edukacyjnej, której celem jest zwrócenie uwagi na to, jak ważny jest prawidłowy montaż stolarki budowlanej. Firma Hörmann jest partnerem kampanii „Dobry Montaż”.

Monterzy rekomendowani przez firmę Hörmann jako pierwsi z wszystkich partnerów akcji zgłosili się na egzaminy, które odbyły się 21 listopada ub.r. w siedzibie firmy w podwarszawskim Piasecznie.

MONTER Z CERTYFIKATEM Kolejne targi Bau odbędą się od 14 do 19 stycznia w 2019 r. w Centrum targowym München, powiększonym dla wystawców do 200 tys. metrów kwadratowych. Fot. Messe München

„Inteligentne” partnerstwo Grupa Velux oficjalnie nawiązała współpracę z firmą Netatmo, oferującą „inteligentne” rozwiązania w branży domów jednorodzinnych. Pierwsze produkty „Velux Active z Netatmo” mają już zostać wprowadzone na rynek jesienią br. Celem współpracy jest opracowanie inteligentnego systemu sterowania urządzeniami domowymi – „Velux Active

z Netatmo”, który zapewni lepszy klimat wewnątrz pomieszczeń. Informacje na temat partnerstwa oraz koncepcji

Poprzedzony wcześniejszym szkoleniem praktyczny egzamin teoretyczny,

produktu ogłoszono podczas największych Targów Elektroniki Konsumenckiej CES International (Consumer Electronics Show), które odbywały się 5-8 stycznia br. w Las Vegas, w USA. Pierwsze produkty wprowadzone zostaną na rynek jesienią 2017 r. Będą to sterownik Wi-Fi i inteligentny system Velux Integra do elektrycznego sterowania oknami dachowymi i roletami, wraz z aplikacją sterującą obsługiwaną przez

przeprowadzony przez Fundację VCC, zdało ośmiu monterów bram i sześciu monterów drzwi. Wszyscy oni uprawnieni zostali do posługiwania się legitymacją, specjalnym certyfikatem oraz logotypem „Dobry Montaż”. Nazwiska tych 14 wykwalifikowanych fachowców, którzy zobowiązali się jednocześnie do przestrzegania zasad Kodeksu Etyki Dobrego Montera Stolarki Budowlanej, umieszczone zostaną w wyszukiwarce internetowej dobrymontaz.com. Ich praca podlegała będzie dalszej weryfikacji. Każdorazowo bowiem, po przeprowadzeniu montażu, korzystający z ich usług inwestor będzie mógł ją ocenić, wypełniając specjalny dokument – pozostawioną przez fachowca checklistę. Z oceną tą zapoznać się będzie można na profilu montera w internetowej wyszukiwarce. (OPRAC. RZ)

systemy iOS i Android. Na podstawie szeregu parametrów składających się na klimat panujący w pomieszczeniu, takich jak temperatura, nasłonecznienie, wilgotność i stężenie dwutlenku węgla, użytkownicy będą mogli zautomatyzować działanie okien dachowych i rolet, zapewniając tym samym optymalny klimat we wnętrzu w każdym czasie. (OPRAC. RZ)

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

Trendy zmian cen materiałów budowlanych Przychody PSB (central) ze sprzedaży materiałów budowlanych (do sieci PSB) w grudniu 2016 r. były o 11% wyższe niż przed rokiem oraz o 23% niższe niż w listopadzie 2016 r. Sprzedaż po 12 miesiącach 2016 r. była wyższa o 12% od analogicznego okresu roku poprzedniego. W grudniu 2016 r., w porównaniu do poprzedniego miesiąca, w 5 grupach ceny spadły, najbardziej materiałów ściennych ceramicznych (-2%), chemii budowlanej (-1,6%) i gazobetonów (-1,3%), a minimalnie narzędzi i sprzętu budowlanego oraz silikatów. W kolejnych

5 grupach ceny wzrosły, najbardziej suchej zabudowy (+2%) oraz pokryć i folii dachowych, rynien (+1,9%), a minimalnie izolacji wodochronnych i termicznych oraz stolarki otworowej, parapetów. Ceny drewna i mat. drewnopochodnych nie zmieniły się.

W kategorii „inne” spadły minimalnie ceny cementu, wapna oraz płytek ceramicznych, wyposażenia łazienek i kuchni. Z kolei minimalne wzrosty notowały ceny instalacji i techniki grzewczej, kanalizacji, odwodnień, wentylacji oraz farb, lakierów, tapet. Nie zmieniły się ceny kostki brukowej oraz bram, ogrodzeń.

OPTYMISTYCZNY KONIEC ROKU Wskaźnik optymizmu związanego ze wzrostem liczby pozwoleń na budowę

mieszkań ogółem wydanych w okresie od stycznia do listopada 2016 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, przyjął wartość plus 10,9%, a w kategorii mieszkań w budownictwie indywidualnym plus 11,9%. Równolegle w zakresie mieszkań ogółem, których budowę rozpoczęto dynamika wyniosła plus 3,7%, a w kategorii mieszkań w budownictwie indywidualnym plus 5,5%. (OPRAC. AK)

Poznaj zwycięzców Międzynarodowego Turnieju Budowlanego VIII Międzynarodowy Turniej Budowlany dobiegł końca. Rozgrywki miały miejsce 15 i 16 grudnia 2016 r. w Centrum Kształcenia Ustawicznego nr 1 w Raciborzu. Konkurs dedykowany był uczniom szkół ponadgimnazjalnych, kształcących się w kierunkach: monter zabudowy, technik budownictwa, murarz-tynkarz i roboty wykończeniowe w budownictwie. W tegorocznej edycji udział wzięły dwuosobowe drużyny – łącznie 9 par, reprezentujących szkoły z Wodzisławia Śląskiego, Limanowej, Opavy, Nysy, Gliwic, Żywca i Raciborza. Uczestnicy stanęli przed zadaniami, z jakimi na co dzień będą mierzyć się w swoim życiu zawodowym: prace w technologii Dekoral Professional i w technologii Wienerberger, łączenie gzymsu, nakładanie tynku mozaikowego i akrylowego, nakładanie podkładu pod tynki oraz malowanie gzymsu i tynku akrylowego.

NAJLEPSI NA PODIUM W 2016 r. na podium stanęli przedstawiciele szkół z Limanowej i Żywca: Rafał Bańdo i Bartosz Matyjasik z Zespołu Szkół nr 1 im. Józefa Piłsudskiego w Limanowej, Dominik Górny i Mateusz Piwowarczyk z Zespołu Szkół Budowlano-Drzewnych im. Armii Krajowej w Żywcu oraz Łukasz Boczoń i Dominiki Boczoń z Zespołu Szkół nr 1 im. Józefa Piłsudskiego w Limanowej. Na zwycięzców czekały atrakcyjne nagrody. Akademia Techniczna PPG Deco wraz z partnerem, firmą Flex, ufundowała po dwie szlifierki kątowe L801 za 1 miejsce, dwa dalmierze ADM 30 za 2 miejsce oraz dwie walizki narzędziowe za zajęcie 3 miejsca. Drużyna z Limanowej, która najlepiej wykonała pracę w technologii Dekoral Professional, otrzymała stosowne wyróżnienie. (OPRAC. RZ)

Ekstremalne wsparcie Stanley Black&Decker w 2016 r. współpracował z firmą Extreme, organizatorem wydarzeń sportowych i właścicielem kanału telewizyjnego. Umowa przewidywała partnerstwo w międzynarodowych eventach oraz sponsoring ponad 15 sportowców m.in. downhillowca Wyna Mastersa, deskorolkarza Danniego Leona i zawodnika BMX Cama Peaka.

Młodzi ludzie chcą nieustannie podwyższać swoje kwaliﬁkacje. Na rynek pracy patrzą bardzo realistycznie. W zawodach, które wybrali, wiedza ma niebagatelne znaczenie. Fot. PPG Deco

Sporty wyczynowe uprawia na świecie 160 milionów zawodników, a ich zmagania ogląda nawet kilkaset milionów kibiców miesięcznie. Przyciągają ich widowiskowe ewolucje, często przeczące prawom fizyki i wyzwalane przez nie morze adrenaliny. Sporty ekstremalne wymagają od sportowców dużego skupienia i dobrego przygotowania, a od ich sprzętu – niezawodności. Dzięki wsparciu sprzętowemu Stanley Black&Decker

precyzję i solidność otrzymały także warsztaty mechaniczne zawodników oraz ekipy montujące tory przeszkód i rampy, bez których zawody nie mogłyby się odbyć. Współpraca Stanley Black&Decker z Extreme trwała do końca sezonu i pozwoliła dotrzeć do milionów fanów i zawodników sportów ekstremalnych, którzy szukają niezawodnych narzędzi do pracy w ekstremalnych warunkach. (OPRAC. ZR)

FACHOWY WYKONAWCA | WIADOMOŚCI

Aluprof wspiera środowisko akademickie W dniach 7-9 grudnia 2016 r. odbyła się XIII Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna „Budownictwo o zoptymalizowanym potencjale energetycznym”. Uczestnicy konferencji mieli możliwość zapoznania się z procesem produkcji systemów aluminiowych w zakładzie Aluprof w Bielsku-Białej. Konferencja nawiązywała do zagadnień związanych z racjonalizacją zużycia energii. Tematyce tej nie można odmówić aktualności, gdyż obecnie jest jednym z głównych nurtów w projektowaniu, realizacji i eksploatacji budynków. Wykorzystanie energooszczędnych technologii jest niezmiennie szansą na zaoszczędzenie ogromnej ilości energii, tak w starym jak i nowym budownictwie. Konferencja, która stała się już niemal tradycją, zgromadziła 70 osób w tym przedstawicieli instytucji naukowo-badawczych oraz uczelni z kraju i zagranicy.

PRAKTYCZNA WIZYTA Obok części referatowej, odbył się również moduł praktyczny, który pozwolił

zgromadzonym poznać konkretne realizacje architektoniczno-budowlane, technologie oraz proces produkcji wybranych wyrobów. W tej edycji uczestnicy odwiedzili zakład Aluprof w Bielsku-Białej. Podczas wizyty zwiedzili linie produkcyjne, prototypownie oraz laboratorium sprawdzające jakość produkowanych wyrobów. Teoretyczna i praktyczna prezentacja przygotowana w zakładzie producenta systemów aluminiowych świetnie wpisała się w tematykę tegorocznej konferencji ukierunkowanej na propagowanie energooszczędnych rozwiązań dla budownictwa. (OPR. RZ)

Stabilny rynek nieruchomości W 2017 r. eksperci oczekują nieznacznego zwiększenia sprzedaży nowych mieszkań, bez wzrostu ich cen. Podwyższenie wkładu własnego też nie powinno być odczuwalne. Wciąż będzie rosła ilość zakupów inwestycyjnych za gotówkę, do których „zachęca” Polaków m.in. mniejsza opłacalność lokat bankowych oraz tzw. ustawa rolna. Zrównoważone ceny lokali mają się utrzymywać jako kontynuacja trendu ostatnich lat. Zdaniem niektórych ekspertów, wynika to z tego, że popyt jest dosyć stabilny, a podaż trudna do regulowania na rynku mieszkaniowym, ze względu na trwający z reguły ok. 3 lat proces inwestycyjny. Jest on liczony od momentu zakupu działki, aż po sprzedaż gotowej do użytku nieruchomości. Duzi i średni deweloperzy planują budowę obiektów z co najmniej kilkuletnim wyprzedzeniem. To pozwala przewidywać, że nie będzie nagłych, drastycznych skoków cen. Dużo nowych inwestycji rozpoczęło się w ostatnim kwartale 2016 r. lub ruszy w pierwszych trzech miesiącach tego roku. Zatem można przewidywać, że mieszkania utrzymają swoje dotychczasowe ceny. Wahania mogą być niewielkie i bazować jedynie na poziomie 5%, w zależności od stadium budowy nieruchomości. Na początku oraz pod koniec realizacji, firmy deweloperskie zwykle oferują dodatkowe rabaty, aby bardziej zachęcić klientów do zakupu przyszłej nieruchomości lub w celu szybszego zamknięcia projektu. (OPRAC. ZR)

W tej edycji uczestnicy odwiedzili zakład Aluprof w Bielsku-Białej. Podczas wizyty zwiedzili linie produkcyjne, prototypownie oraz laboratorium sprawdzające jakość produkowanych wyrobów. Fot. Aluprof

Chłodzenie dwutlenkiem węgla Panasonic wprowadził na europejski rynek pierwsze agregaty chłodnicze, które zamiast szkodliwych dla środowiska fluorowęglowodorów (HFC) wykorzystują naturalny i ekologiczny czynnik chłodniczy CO2. Rozwiązanie jest przeznaczone do małych obiektów komercyjnych, które korzystają z lodówek i zamrażarek do chłodzenia żywności. Obecnie jest ono testowane na rynku duńskim. W 2009 r. Panasonic był pierwszą firmą w branży, która rozpoczęła testowanie jednostek chłodniczych CO2 w Japonii. Od tamtej pory firma wypuściła już cztery różne modele tych urządzeń. Nowe jednostki chłodzące Panasonic są przeznaczone do mniejszych instalacji, takich jak stacje benzynowe, supermarkety czy kawiarnie, które korzystają z zamrażarek i lodówek do chłodzenia żywności. Jako czynnik chłodniczy wykorzystują CO2, naturalnie występującą substancję, która jest o wiele bardziej przyjazna dla środowiska niż pozostałe czynniki chłodnicze wykorzystujące sztucznie pozyskane gazy cieplarniane.

jednak szacuje się, że rynek tego rodzaju urządzeń w tamtym regionie będzie się rozwijał. (OPRAC. ZR)

FAZA TESTÓW Agregaty chłodnicze Panasonic są o 20% bardziej efektywne energetycznie niż produkty wykorzystujące standardowy czynnik R404A Rozwiązanie Panasonic jest obecnie testowane w sklepie spożywczym COOP w duńskiej miejscowości Randers. Jest to pierwszy taki system Panasonic stosowany w Europie,

Dzięki wykorzystaniu dwutlenku węgla jako czynnika chłodniczego, wyróżnia je bardzo niski potencjał powodowania globalnego efektu cieplarnianego równy 1. Fot. Panasonic

3RGODVNLH &HQWUXP 1DU]Ä?G]LRZH VSU]HGDÄ° SURIHVMRQDOQH GRUDG]WZR V]NROHQLD VHUZLV

Uczestniku BUDMA 2017!

Mamy dla ciebie specjalne rabaty

-5 7HFK -DQ 5\G]HZVNL XO *URG]LHÄ&#x2122;VND :DVLONyZ WHO

VDORQ#MUWHFK FRP SO

ZZZ SURIHVMRQDOQH QDU]HG]LD SO I M O

1 6-1 9 LU T EG O 2 0 1 7

ARCHITEKTURA

BIZNES

2 DNI

BRANŻOWE

3500

OT WARTE

GOŚCI BIZNESOW YCH

2 DNI

M C K W K AT O W I C A C H

NAJWIĘKSZE W TEJ CZĘŚCI EUROPY WYDARZENIE R Y N K U N I E R U C H O M O Ś C I , A R C H I T E K T U R Y, WNĘTRZ I W ZORNICT WA

CZŁOWIEK

DESIGN

20 000

200

ODWIEDZA JĄCYCH

W Y S TAW C Ó W

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

„Srebrny” styropian

Płytki w stylu vintage Styropian Arsanit Thermo Fasada n dzięki dodatkom nanosrebra ogranicza powierzchniowy rozwój bakterii na zewnątrz i wewnątrz budynków i je ociepli. Można go zastosować do stropów i ścian budowanych w systemie ocieplania ETICS lub metodą lekką-mokrą i lekką-suchą, jak i do izolacji stromych dachów, drzwi i okien. Współczynnik przewodzenia ciepła wynosi λD≤0,040 W/mK. Płyty styropianowe mają właściwości samogasnące i są dostępne w wersji z krawędziami prostymi i frezowanymi. Klasa reakcji na ogień: E. Cena netto: 151,90 zł/m3. Producent: Arsanit, www.arsanit.pl

Premierowa kolekcja Ceramica Marconi, to ukłon w stronę stylu vintage. Rektyfikowane płytki gresowe z serii Nuova zachwycają wspaniałym deseniem białego drewna postarzałego rdzą z nieregularną strukturą. To uniwersalny gres, który sprawdzi się zarówno w salonie, jak i w łazience, na podłodze i na ścianie – także na zewnątrz budynków. Dostępny format: 198x797 mm rektyfikowany. Producent: Ceramica Marconi, www.polcolorit.pl

ELEGANCKI STOPIEŃ Stopień schodowy Madera to idealne zwieńczenie nawierzchni o rustykalnym charakterze. Pod względem kolorystyki, faktury, a także technologii produkcji jest on spójny z płytami Madera, dlatego doskonale uzupełni aranżację wykonaną zwłaszcza z tego materiału. Poza walorami estetycznymi, stopień jest także niezwykle funkcjonalny i znacznie bardziej trwały niż naturalny, drewniany odpowiednik. Schody dostępne w następujących wymiarach – długość: 79,5 cm, szerokość: 35 cm i wysokość: 15 cm. Wybrane kolory: bianco, grigio. Producent: Libet, www.libet.pl

„Uszlachetniona” blachodachówka

Blachodachówki Diamant z posypką ze skały wulkanicznej Gerard Roofing Systems® to doskonałe rozwiązanie przy każdym remoncie istniejącego dachu. Niska waga tego pokrycia, do siedmiu razy w porównaniu z klasycznym dachem ceramicznym, sprawia, że panele Gerard można kłaść bezpośrednio na istniejący dach i to bez potrzeby wymiany więźby dachu. Nawet stara i słaba konstrukcja więźby jest w stanie utrzymać dach Gerard. Po ponownym przełaceniu bezpośrednio na powierzchni starego dachu, montaż paneli przebiega niezwykle szybko i sprawnie. Całość zapewnia długofalowe oszczędności dla właściciela domu. Producent: Gerard Roofing Systems www.gerardroofs.pl

Prawdziwa izolacja nakrokwiowa Płyta Powerroof wykonana jest z twardej pianki PIR typu Tau Foam i wykończona zamkiem pióro-wpust po obwodzie. Okładzina z grubego aluminium gwarantuje stabilność wymiarową płyty. Powerroof wyróżnia też wysoka odporność na nacisk oraz bardzo dobre parametry izolacyjne, λ=0,022 W/mK. Już płyta o grubości 140 mm pozwala osiągnąć obowiązkowy dla dachów współczynnik przenikania ciepła U=0,18 w/m2K. Recticel tworząc płytę Powerroof oddaje swoim klientom do dyspozycji materiał o sprawdzonych parametrach cieplnych badanych wg najbardziej rygorystycznych zaleceń, wynikających z zapisów nie tylko normy EN 13165 lecz również normy EN 12667. Właściwości techniczne Powerroof potwierdzone zostały przez ekskluzywny certyfikat Keymark będący gwarancją jakości produktu. Producent: Recticel Izolacje, www.recticel.pl

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Mycie na ciepło z pistoletem Easy!Force

DWA W ZESTAWIE Elektronarzędzia Vertex to wysokiej jakości narzędzia do domu i warsztatu w bardzo przystępnej cenie. W zestawie elektronarzędzi akumulatorowych Vertex znajdziemy dwubiegową wiertarko-wkrętarkę o prędkości 0-350 obr./min i 0-1200 obr./ min oraz szlifierkę kątową o średnicy tarczy 115 mm, osiągającą obroty: 8000 obr./min. Dodatkowo w zestawie są 2 akumulatory 1,5 Ah Li-Ion o na pięciu 18 V; ładowarka; zestaw końcówek do wkręcania; komplet wierteł; tarcza szlifierska i torba materiałowa. Elektronarzędzia objęte są 2-letnią gwarancją producenta (12 miesięcy zakup komercyjny). Cena: 649 zł za zestaw. Dostępny w marketach Praktiker Polska i na www.praktiker.pl

Spalinowy Kärcher HDS 1000 BE przeznaczony jest do usuwania najtrudniejszych zabrudzeń. W standardzie wyposażenia ma pistolet wysokociśnieniowy Easy!Force Advanced. Technologia Easy!Force redukuje do zera siłę potrzebną do utrzymania spustu pistoletu. Elektryczny rozrusznik sprawia, że silnik HDS 1000 BE uruchamia się w kilka sekund (możliwy jest także rozruch ręczny). Duże wbudowane zbiorniki na olej napędowy i benzynę (pojemność 34 l każdy) gwarantują możliwość długiej pracy bez przerw na tankowanie. Wytrzymała i silna pompa z napędem pasowym oraz mocny 2-cylindrowy silnik marki Honda gwarantują trwałość i niezawodne działanie. Przed mechanicznymi uszkodzeniami HDS 1000 BE jest chronione stalową ramą; malowaną proszkowo. Producent: Kärcher www.kaercher.com

NATURALNA AURA

Pstryk i wycena gotowa

Stanley® Smart Measure Pro zamienia smartfona w dalmierz i narzędzie do kosztorysów. Wystarczy pobrać bezpłatną aplikację, włączyć bluetooth i założyć nakładkę na telefon. Urządzenie mierzy każdą płaszczyznę w odległości 137 m. Po nakierowaniu aparatu na obiekt i zrobieniu zdjęcia można już zaznaczyć obszar roboczy. Aplikacja pozwala na wybór materiału budowlanego i automatyczną wysyłkę danych do chmury. Aplikacja Stanley® Smart Measure Pro jest kompatybilna z większością smartfonów i tabletów. Dostępna do pobrania za darmo z Apple Store i Play Store. Cyfrowy miernik odległości dostępny w renomowanych marketach budowlanych. Cena netto: 550 zł/szt. Producent: Stanley Black&Decker www.stanleyworks.pl

Ochrona w ekstremalnych warunkach 1100 Kurtka ocieplana AllroundWork, wykorzystująca technologię 37.5® jest tak zaprojektowana, aby utrzymać ciepło i wodoodporność, a w wyniku tego zwiększyć wydajność w codziennej pracy. Nowoczesny krój o profilowanych rękawach i z elastycznymi panelami z tyłu pod ramionami zapewnia maksymalną swobodę ruchu ramion. Dla zwiększenia izolacji termicznej kurtka wyposażona jest w podszewkę na plecach o gęstej siatkowej strukturze, która przytrzymuje powietrze zwiększając komfort cieplny. Zastosowany w podszewce poliester wykonany w technologii 37.5® zapewnia znakomite odprowadzanie wilgoci od ciała. Wysunięte końce rękawów zapewniają dodatkową ochronę bez ograniczania możliwości chwytu dłoni, a przedłużony tył zapewnia ochronę we wszystkich pozycjach roboczych. Wyposażona w elementy odblaskowe zwiększające bezpieczeństwo dzięki lepszej widzialności. Produkt ma dużo miejsca na nanoszenie logotypów firmowych. Dostępne rozmiary: XS-XXXL. Producent: Hultafors Group www.snickersworkwear.pl

Aura Gold to drewniane okna wykonane z wyselekcjonowanego drewna sosnowego. Wszystkie surowce pochodzą z lasów odnawialnych i są sygnowane certyfikatem FSC. Specjalny kołnierz ze spienionego polietylenu zapewnia lepszą izolację termiczną. Okno oprócz doskonałej odporności na odkształcenia posiada tzw. powłokę samoczyszczącą na szybie, która utrudnia osiadanie brudu i zanieczyszczeń oraz nawiewnik wentylacyjny z kratką. Okna dostępne są w czterech rozmiarach: 66x118; 75x98; 78x118 oraz 78x140 cm. Oprócz linii Gold w ofercie okien Aura są również drewniane okna Silver i Bronze, okno plastikowe PCV Silver oraz wyłaz dachowy. Do wszystkich okien dostępne są akcesoria montażowe oraz kołnierze, rolety i markizy. Wszystkie okna z rodziny Aura objęte są 10-letnią gwarancją. Producent: Blachy Pruszyński www.blachypruszynski.com.pl

FACHOWY WYKONAWCA | NOWOŚCI

Innowacyjny system

Atlas M-System to łącznik uniwersalny samonastawny, ułatwiający i przyspieszający prowadzenie prac wykończeniowych. Ten innowacyjny system do montażu płyt g-k; OSB itp. sprawdzi się przy wykonaniu zabudowy sufitów, ścian i poddaszy. Zastosowanie Atlas M-System umożliwia odsunięcie płyty już od 1 cm, co oznacza mniejszą utratę zabudowanej przestrzeni. System przeznaczony jest do prac remontowych, szczególnie w zabudowie trudnych miejsc, takich jak rury, czy przewody instalacyjne. Ponadto jest łatwy i szybki w montażu, dzięki zastosowaniu prostej i intuicyjnej technologii mocowania. System jest też bezproblemowy w transporcie i w wnoszeniu, gdyż same opakowanie waży tylko 2 kg. W 1 zestawie znajdują się niezbędne elementy do wykonania do 4 m2 konstrukcji zabudowy. Producent: Atlas, www.atlas.com.pl

„Czyste” cięcie Wzmocnione szczypce VDE do cięcia Kraft z linii Zebra przeznaczone są do cięcia twardych, hartowanych i miękkich drutów. Narzędzie do pracy z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa przy urządzeniach pod napięciem do 1000 (AC), do 1500 (DC). Wykonane szczypcami cięcie nie wymaga dużego wysiłku. Ponadto czystość cięcia jest gwarantowana dzięki frezowanym i szlifowanym ostrzom. Narzędzie wykonane ze stali o wysokiej jakości gwarantuje długą żywotność i precyzję pracy. Szczypce wyróżniają ergonomiczne i antypoślizgowe rękojeści z dwukomponentowego tworzywa sztucznego. Producent: Würth Polska www.wurth.pl

WYDAJNE WKRĘCANIE Wiertarko-wkrętarka akumulatorowa GSR 120-LI Professional jest wyposażona w wydajną 2-biegową przekładnię, a dzięki momentowi obrotowemu 13 Nm podczas wkręcania miękkiego oferuje o 20% wyższą moc w porównaniu do poprzedniego modelu. Narzędzie zapewnia wyjątkowo szybkie tempo pracy podczas wkręcania wkrętów o średnicy maksymalnej 7 mm oraz wiercenia otworów o średnicy maksymalnej 20 mm w drewnie i 10 mm w stali. Model ten wyróżnia się trwałością, którą zawdzięcza wytrzymałej obudowie. Akumulator litowo-jonowy 12 V o pojemności 1,5 Ah także charakteryzuje się długą żywotnością dzięki zastosowaniu systemu Bosch ECP, który skutecznie chroni akumulator przed przeładowaniem, przegrzaniem i głębokim rozładowaniem. Producent: Bosch, www.bosch-professional.com

Mozaikowy absorber Tynk mozaikowy Bolix TM został wzbogacony o nową formułę zawierającą absorbery UV. Dzięki temu dodatkowo chroni on powierzchnię przed promieniami słonecznymi. Tynk jest mieszanką spoiwa akrylowego, wyselekcjonowanego sztucznego grysu będącego składnikiem odpowiedzialnym za nadanie powierzchni dekoracyjnego charakteru oraz dodatków modyfikujących. Przeznaczony jest do stosowania zarówno na zewnątrz, jak również wewnątrz budynków na podłożu mineralnym – betonie, tynkach cementowych i cementowo-wapiennych, płytach g-k oraz systemach ociepleń ścian zewnętrznych, których konstrukcja oparta jest na styropianie. Producent: Bolix www.bolix.pl

Najmocniejsza w swojej klasie

Wiertarko-wkrętarka akumulatorowa DS18DBL2 Hitachi jest przeznaczona do wiercenia, wkręcania oraz wykręcania. Została zaopatrzona w silnik bezszczotkowy zwiększający wydajność akumulatora o napięciu 18 V i pojemności 5 Ah. Narzędzie wyróżnia się wysokim momentem obrotowym na poziomie 136 Nm oraz 2-biegową prędkością obrotową: 0-500 obr./min i 0-2100 obr./min. Liczba ustawień momentu obrotowego: 22. Maksymalna średnica wiercenia w stali wynosi 13 mm, zaś w drewnie: 76 mm. Maksymalna średnica wkręcania śrub wynosi 6 mm. Ciężar elektronarzędzia: 2,2 kg. Oczywiście w urządzeniu tej klasy nie zabrakło rozwiązań elektronicznych, które chronią użytkownika i poprawiają komfort pracy, takich jak chociażby nowe sprzęgło elektroniczne RFC. Producent: Hitachi, www.hitachi-narzedzia.pl

BUDOWNICTWO (1(5*226=&=}'1( ZASADY PROJEKTOWANIA BUDYNKÓW ENERGOOSZCZĘDNYCH ■ NISKOTEMPERATUROWE INSTALACJE GRZEWCZE ■ REKUPERACJA ■ MATERIAŁY WZNOSZENIOWE ■ TERMOIZOLACJA ŚCIAN ■ STOLARKA OTWOROWA ■ OCIEPLANE PODDASZE

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | WYWIAD

W kierunku „zielonego”budownictwa

FOT. KAMILA SPORZYŃSKA

Rozmawiamy z Rafałem Schurmą, założycielem i prezydentem Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego (PLGBC) o wyzwaniach jakie czeka ekologiczne budownictwo w Polsce. Zastanowimy się też jaką rolę pełni wykonawca w „budowaniu” ekologicznej Polski. Wreszcie odpowiemy na pytanie czy polscy wykonawcy posiadają wiedzę, umiejętności i doświadczenie, niezbędne przy wznoszeniu certyfikowanych budynków.

RAFAŁ SCHURMA ZAŁOŻYCIEL I PREZYDENT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA BUDOWNICTWA EKOLOGICZNEGO (PLGBC)

v Jak oceniacie Państwo ubiegły rok i 2017 rok z punktu widzenia ekologicznego i energooszczędnego budownictwa? Jeśli chodzi o rynek polski to z naszego punktu widzenia oceniamy go bardzo pozytywnie. Raport PLGBC pokazuje, że co dwa do trzech lat podwaja się ilość obiektów, które poddają się restrykcyjnym wymaganiom dobrowolnych certyfikacji wielokryterialnych (tj. LEED czy BREEAM). W chwili obecnej to ponad 500 certyfikacji, co przekłada się na miliony metrów kwadratowych wysokiej jakości zielonych budynków w niczym nie ustępujących swoim zachodnim odpowiednikom. Coraz częściej, wdrażane w tych budynkach zielone rozwiązania znajdują później swoje pojedyncze zastosowania w nowo powstałych budynkach, które uznawane są za standard branżowy i nie pretendują do żadnej certyfikacji. Sama jakość wykonania i trwałość to również bardzo niedoceniane aspekty budowania w sposób zrównoważony. To przecież od tego właśnie zależy jak często zastosowane w budynku materiały, wykończenia wymagać będą remontu lub wymiany, a co ważniejsze czy w zakładanym przez inwestora czasie będą one funkcjonować w 100% zgodnie z założeniami projektowymi.

v Jakie działania podejmuje wasze Stowarzyszenie ,aby zwiększyć tę świadomość, wiedzę i doświadczenie wśród rodzimych wykonawców, podwykonawców i deweloperów? Są to głównie różnego rodzaju sympozja, konferencje, szkolenia czy spotkania networkingowe zarówno w charakterze organizatorów, jak i współorganizatorów, partnerów, prezenterów czy wreszcie uczestników. PLGBC prowadzi również rozbudowaną stronę internetową, regularnie wydaje newslettery oraz własne opracowania czy też raporty. Od samego początku stowarzyszenie kładzie mocny nacisk na ich wysoki poziom merytoryczny i stara się docierać do różnych grup docelowych, bezpośrednio i pośrednio związanych z budownictwem. W roku 2016 opublikowaliśmy raport roczny w którym szczegółowo można przeczytać o naszych działaniach w skali minionego roku. v Jaka jest waszym zdaniem rola wykonawcy w tworzeniu i rozwoju rynku budownictwa ekologicznego? Chociaż nie powinniśmy umniejszać roli inwestora, projektantów, inżynierów czy nawet przyszłych użytkowników obiektu, to faktycznie rola wykonawcy

powinna być kluczowa dla prawidłowej implementacji projektu, dbałości o dobór właściwych rozwiązań zastępczych, czy np. gospodarki materiałowej na placu budowy. Choć kilka firm wykonawczych na rodzimym rynku ma już całkiem spore doświadczenie z zielonymi i certyfikowanymi obiektami, z całą pewnością przeciętna firma budowlana w Polsce musi się jeszcze sporo nauczyć. W dużych podmiotach, które od kilku lat biorą udział w szeregu zrównoważonych inwestycji znajduje się często zespół specjalistów zajmujących się niemal wyłącznie tym zagadnieniem. Takie firmy jak Skanska, czy Karmar-Bouygues dzielą się już swym doświadczeniem z innymi. Z roku na rok przybywa specjalistów z doświadczeniem, co znacząco ułatwia pracę projektantom i konsultantom. Praca z taki firmami charakteryzuje dojrzałe rynki, czego nie można było o Polsce powiedzieć jeszcze zaledwie kilka lat temu. To się szybko zmienia. v Jakie wyzwania związane z rozwojem ekologicznego i energooszczędnego budownictwa czekają w przyszłości naszą branżę budowlaną? Podwyższające się standardy i minimalne wymagania normowe powoli gonią wymagania certyfikatów

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | WYWIAD

choć oczywiście są od siebie w dalszym ciągu bardzo daleko. Rozwój ekologiczny i energooszczędny z całą pewnością będzie postępował bardzo szybko, lecz rozwiązania super ekologiczne, zdrowe innowacyjne powinny zawsze mieć możliwość wyróżnienia się na tle tych rozwiązań typowych. W tym celu certyfikaty wielokryterialne i wszelkie narzędzia oceny poziomu zrównoważenia obiektu budowlanego będą coraz bardziej dokładne, bardziej kompleksowe, trudniejsze. Wyzwanie to z całą pewnością dotyczy ustaleń nie stopnia dokładności/skomplikowania do którego można coś pomierzyć, ale do którego będzie to w danym momencie ekonomicznie i środowiskowo uzasadnione. W mojej opinii „Next Green is Deep Green”. v Czym powinny wyróżniać się ekologiczne produkty i technologie budowlane? W jakim kierunku rozwija się ten nasz rodzimy rynek? Projektanci i konsultanci coraz częściej przy wyborze produktów budowlanych będą zwracać uwagę na całkowity cykl życia produktu. Do tej pory podejmowanie decyzji o ich wyborze w oparciu o analizy (cyklu życia produktu) LCA i LCC było raczej rzadkością. Nowe wymagania odnośnie EPD zmienią ten rynek w ciągu następnej dekady. Dotyczyć to również będzie wpływu, jaki na wybór produktu mają same certyfikaty typu LEED czy BREEAM. Z całą pewnością (dotyczy to wszystkich produktów budowlanych) liczyć się będzie ich porównanie pod kątem nie jednego lecz wielu parametrów. Już nie tylko parametry fizykochemiczne i cena, ale ilość energii potrzebnej do wyprodukowania jednej jednostki matariału i dostarczenia jej na plac budowy, korzystanie z materiałów pozyskiwanych lokalnie w zrównoważony sposób, użycie materiałów pochodzących z recyclingu, ograniczenie emisyjności związków szkodliwych dla zdrowia i środowiska naturalnego, trwałość oraz wiele innych czynników będzie wpływało na te wybory. v Jaki system certyfikacji zielonych budynków jest najpopularniejszy w Polsce? I czy jest w ogóle sens wprowadzenia jednolitych, uniwersalnych „zielonych” standardów? Już blisko 8 lat temu PLGBC podjęło decyzję o wspieraniu isniejących na rynku międzynarodowych systemów certyfikacji wielokryterialnej bez szczególnego nacisku na którykolwiek z nich. Dotyczy to przede wszystkim amerykańskiego LEED, brytyjskiego BREEAM, niemieckiego DGNB (oraz ostatnio francuskiego HQE). Napisanie takiego systemu to mnóstwo pracy dla licznych specjalistów w silnym odniesieniu do warunków lokalnych. Jednak za

Stowarzyszenie PLGBC angażuje się w organizację wielu imprez i projektów propagujących rozwiązania i technologie, mające poprawić energooszczędną jakość polskiego budownictwa. Fot. PLGBC promocją certyfikacji stoją olbrzymie pieniądze, które niosą międzynarodową rozpoznawalność. To za takie certyfikaty inwestorzy, deweloperzy, właściciele są w stanie zapłacić kwoty, które zaczynają mieć znaczenie dla tego czy budynek będzie wybudowany w sposób zielony czy też tradycyjny. Na rynku polskim istnieją rodzime standardy takie jak GBS, EKO ITB, MCBEN czy Certyfiat Polskiej Fundacji Ekologicznej GREEN CERTIFICATE. Niezależnie od ich jakości merytorycznej zainteresowanie nimi do tej pory jest bliskie zeru, a wynika to z braku jakiekolwiek siły marketingowej takiego certyfikatu. Dla nas ważne było, aby te narzędzia były merytorycznie poprawne i prowadziły do szybkiej transformacji rynku (tak jak w przypadku tych najpopularniejszych na świecie). Na temat prób unifikacji na poziomie europejskim czy światowym można napisać o wiele więcej. Próby te jednak do tej pory podzielają los języka Esperanto i z całą pewnością przez wiele lat nie zagrożą systemowi LEED czy też BREEAM, które stosowane są z powodzeniem (kolejno w 162 i 70 krajach na świecie). v W jakim kierunku powinny zmieniać się przepisy prawa budowlanego oraz mechanizmy dofinansowania, aby ekologiczne budowanie stało się jeszcze bardziej powszechne i tak rozwojowe jak w woj. mazowieckim?

Rozwój zielonego budownictwa w województwie mazowieckim w ostatnich 10 latach to przede wszystkim zasługa sporych zagranicznych inwestycji, które robią to z własnej woli i za własne pieniądze. Nie zmienią tego drastycznie w innych województwach ani prawo budowlane, ani mechanizmy dofinasowania. Najlepsze przykłady płyną o tych podmiotów, które podejmując zdecydowane działania w kierunku ochrony środowiska (zgodnych z założeniami rozwoju zrównoważonego) odnoszą spektakularny sukces finansowy. Upowszechnienie budownictwa ekologicznego to przede wszystkim dotarcie do świadomości inwestorów i użytkowników (również z takimi pozytywnymi przykładami). v A czy dofinansowanie może przyspieszyć rozwój budownictwa energooszczędnego w innych województwach Polski? Dofinansowania, ulgi podatkowe, przyspieszone procedury zezwoleń budowlanych, rygorystyczne prawo budowlane, zielone zamówienia publiczne – wszystkie te czynniki oczywiście mogą dodatkowo stymulować proces transformacji, jednak dobra wola właściciela, inwestora i członków zespołu projektowego są kluczowe dla widocznego upowszechnienia idei zrównoważonego budownictwa. v Dziękuję za rozmowę.

Choć kilka firm wykonawczych na rodzimym rynku ma już całkiem spore doświadczenie z zielonymi i certyfikowanymi obiektami, z całą pewnością przeciętna firma budowlana w Polsce musi się jeszcze sporo nauczyć 17

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | ZAGADNIENIA OGÓLNE

Energooszczędna przyszłość na budowie Energooszczędne budynki, mogą wyglądać bardzo estetyczne i przy tym spełniać wyśrubowane wymagania dotyczące rocznego zużycia energii. Fot. Isover

Budynki energooszczędne to budynki przyszłości. Co do tego nie ma wątpliwości. Wszystkie państwa Unii Europejskiej zobowiązały się, że od 2021 roku wszystkie nowo budowane obiekty będą budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Póki co, energooszczędne budynki mieszkaniowe wyróżniają się mniejszym zużyciem energii oraz większymi wymaganiami, co do właściwości termoizolacyjnych niż te budowane zgodnie z prawem budowlanym obowiązującym od 1 stycznia 2017 roku.

ale też przez zastosowanie instalacji, które wykorzystują odnawialne źródła energii ze słońca, wody czy powietrza (pomp ciepłych, kolektorów słonecznych i paneli fotowoltaicznych). W opracowaniu NFOŚiGW kluczowym wskaźnikiem jest osiągnięcie wymaganego zapotrzebowania na energię użytkową EUco. Chodzi o fizyczną ilość energii jaką potrzeba wprowadzić do budynku, aby funkcjonował on zgodnie z założeniami projektowymi (temperatury wewnętrzne, wielkość strumienia wentylacji pomieszczeń, ilość przygotowanej ciepłej wody).

Dom energooszczędny to taki, do którego ogrzania można wykorzystać od 40 do70 kWh/(m2·rok). Jednak dzięki uzyskaniu takiego niskiego wskaźnika oznacza, że ogrzewa się go od 3-5 razy taniej niż standardowy budynek mieszkalny. Warto zwrócić uwagę, że

DWA STANDARDY NF

budowa domu energooszczędnego to tylko o 3-4% większe koszty niż tych tradycyjnie wznoszonych. Należy jednak pamiętać, że na obniżenie zużycia EUco możemy wpłynąć nie tylko poprzez użycie materiałów budowlanych o podwyższonych właściwościach termoizolacyjnych,

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej stworzył dwa standardy na potrzeby swojego programu „Dopłaty do domów energooszczędnych”: NF40 (dla domu energooszczędnego) i NF15 (dla domu pasywnego).

W opracowanym przez NFOŚiGW najważniejszym wskaźnikiem jest osiągnięcie wymaganego zapotrzebowania na energię użytkową EUco. Chodzi o fizyczną ilość energii jaką trzeba zużyć w budynku. Czyli jak bardzo jest energochłonny, aby mógł funkcjonować zgodnie z założeniami projektowymi stworzonymi przez NFOŚiGW dla domów energooszczędnych i pasywnych. Wartość ta zależy od wielu czynników. Choćby od jakości materiałów z jakich został wykonany, jego kształtu, wielkości przeszkleń, orientacji w terenie, izolacyjności przegród nieprzezroczystych i stolarki, likwidacji mostków termicznych, ewentualnie zastosowanego odzysku ciepła z wentylacji mechanicznej z rekuperacją itd. Dom z niską wartością EUco będzie zawsze potrzebował mało energii. W wymaganiach technicznych, opracowanych przez NFOŚiGW, wartość energii użytkowej dla standardu NF40

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | ZAGADNIENIA OGÓLNE

wynosi ≤ 40 kWh/m2/rok, a dla standardu NF15 EUco wynosi ≤ 15 kWh/m2/rok. Ponadto, oprócz wskaźnika zapotrzebowania na energię użytkową budynki budowane w standardzie NF40 lub NF15 muszą spełniać jeszcze szereg innych wymogów. Dotyczą one kształtu bryły budynku, układów wentylacji mechanicznej oraz instalacji ogrzewania, jak i układów instalacji przeznaczonej do przygotowania ciepłej wody użytkowej.

CECHY STANDARDU ENERGOOSZCZĘDNEGO Zwarta bryła budynku i bardzo dobra termoizolacja, tak w skrócie można scharakteryzować obiekt energooszczędny. Wszystkie elementy jego zewnętrznych przegród powinny być izolowane termicznie w takim stopniu, aby współczynnik U całej bryły budynku ze wszystkimi przegrodami zewnętrznymi nie przekraczał wartości 0,15 W/(m2K). Budynek spełniający tak wysokie standardy powinien być tak zaprojektowany, aby fasady z dużymi powierzchniami przeszkleń były usytuowane od strony południowej. Na etapie projektowania powinna być też uwzględniona problematyką zacieniania, gdyż pasywne wykorzystanie energii słonecznej jest ważnym czynnikiem przy projektowaniu tego typu obiektów. W budynkach energooszczędnych stosuję się energooszczędną stolarkę okienną. Certyfikowane okna (oszklenie i ramy okienne) muszą wyróżniać się bardzo niskimi współczynnikami U poniżej 0,10 W/(m2K). Z kolei drzwi zewnętrzne ten współczynnik nie może

być mniejszy niż 1,30 W/(m2K). Przy domu energooszczędnego należy wziąć też pod uwagę współczynnik przenikania ciepła posadzek (wymagane U≤0,20 W/ (m2K)) oraz dachów nie mniejszy niż 0,12 W/(m2K). Jednak co ważniejsze należy zwrócić uwagę na graniczne wartości liniowych współczynników strat ciepła wynikających z powstawania mostków cieplnych. I tak np. połączenie płyt balkonowych ze ścianą zewnętrzną musi być tak wykonane aby współczynniki strat ciepła nie był większy niż 0,20 W/mK. W przypadku innych mostków cieplnych występujących w bryle domu energooszczędnego nie może przekroczyć 0,10

Wytyczne techniczne stawiane wybranym elementom budynku – porównanie 1. Ściany zewnętrzne 2. Drzwi zewnętrzne i garażowe 3. Okna fasadowe i inne przeszklenia pionowe 4. Okna połaciowe 5. Szczelność budynku 6. Dachy Warunki techniczne obowiązujące w 2017 roku 1. Umax=0,23 W/m2K 2. Umax=1,50 W/m2K 3. Umax=1,10 W/m2K 4. Umax=1,30 W/m2K 5. n50=1,5 1/h (wentylacja mechaniczna); 3,0 1/h (wentylacja grawitacyjna) 6. Umax=0,18 W/m2K Warunki techniczne zaplanowane na 2021 rok 1. Umax=0,20 W/m2K 2. Umax=1,30 W/m2K 3. Umax=0,90 W/m2K 4. Umax=1,10 W/m2K 5. n50=1,5 1/h (wentylacja mechaniczna); 3,0 1/h (wentylacja grawitacyjna) 6. Umax=0,15 W/m2K Dom energooszczędny w standardzie NF40 1. Umax=0,12 W/m2K 2. Umax=1,30 W/m2K 3. Umax=0,80 W/m2K 4. Umax=0,80 W/m2K 5. n50=1,00 1/h (dozwolona tylko wentylacja mechaniczna) 6. Umax=0,10 W/m2K

Bez względu na to, czy będziemy budowany przez nas dom nazywać standardowym czy energooszczędnym, zawsze opłaca się dobrze zaizolować jego dach, pamiętając, że kształtujemy w ten sposób nie tylko wysokość przyszłych wydatków na ogrzewanie, lecz również komfort mieszkańców. Fot. Isover

Granice energooszczędności Anna Gil, kierownik Biura Doradztwa Technicznego, Isover Zgodnie z definicją podaną przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa – budynek o niskim zapotrzebowaniu na energię to taki, który spełnia wymagania techniczne zawarte w „Warunkach Technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”, obowiązujące od 2021 roku. Dach tego budynku powinien w świetle tych wymagań charakteryzować się izolacyjnością cieplną nie gorszą niż 0,15 W/m2K. Czyli wyższą (lepszą) od dzisiaj projektowanych budynków zaledwie o 0,03 W/m2K. Żeby to sobie łatwiej wyobrazić przeliczmy tę poprawę izolacyjności na konieczny wzrost grubości wełny mineralnej szklanej, która jest sprawdzonym i cieszącym się największym zaufaniem klientów materiałem do izolacji dachów skośnych w Polsce. Wynik jest zaskakujący – wystarczy zwiększyć grubość wełny szklanej zaledwie o 3-5 cm. Pierwszy wniosek jaki się nasuwa jest taki, że poprawa izolacyjności cieplnej dachu skośnego nie jest sprawą ani skomplikowaną, ani niezwykle kosztowną. Zatem nie tylko nie należy się jej bać, ale już dziś rozważyć ocieplenie dachu do standardu, który będzie obowiązywał za 4 lata. Drugi wniosek to właściwie pytanie – czy spełniając wymagania roku 2021 otrzymam budynek prawdziwie energooszczędny? Odpowiedź jest taka – z pewnością wymagania WT nie można nazwać niezwykle restrykcyjnymi i nie jest to ostateczna granica. W zamkniętym w tym roku programie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dopłat właśnie do budownictwa energooszczędnego, wymagania stawiane dachom budynków ubiegających się o dopłatę 50 tys. zł (standard NF15) były znacząco wyższe. Bowiem zamiast 0,15 w/m2K wynosiły 0,10 W/m2K. Bez względu na to, czy będziemy budowany przez nas dom nazywać standardowym czy energooszczędnym, zawsze opłaca się dobrze zaizolować jego dach, pamiętając, że kształtujemy w ten sposób nie tylko wysokość przyszłych wydatków na ogrzewanie, lecz również komfort mieszkańców. Isover rekomenduje ocieplanie połaci dachowej wełną szklaną o łącznej grubości min. 30 cm, co powoli staje się standardem polskich domów.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | ZAGADNIENIA OGÓLNE

Energooszczędne okna Agnieszka Kamińska, menedżer PR w firmie Velux Okna postrzegamy jako miejsce strat ciepła w domu, pamiętajmy jednak, że są one również źródłem pasywnego ogrzewania słonecznego w zimie, a ich rozmieszczenie jest kluczowe dla bilansu energetycznego budynku. Od południa sprawdzą się dobrze standardowe okna energooszczędne o współczynniku przenikania ciepła Uw = ~ 1,3 W/m2K. Od północy, gdzie straty ciepła są większe, bardziej odpowiednie będą okna wyposażone w szybę dwukomorową, które mają znacznie niższy współczynnik przenikania ciepła Uw, równy nawet 0,81. Na poddaszu szczególnie ważne jest bezpieczeństwo przebywających osób, dlatego przy wyborze okna warto zwrócić uwagę na konstrukcję szyby. Obecnie wszystkie okna Velux Nowej Generacji linii Standard Plus wyposażone są w szybę bezpieczną laminowaną o klasie odporności antywłamaniowej P2A. W razie stłuczenia nie spadnie ona na podłogę, ale pozostanie na folii w ramie okna. Jednym z najistotniejszych elementów przy instalowaniu okien do poddaszy jest zapewnienie właściwego połączenia okna z dachem. Rama izolacyjna BDX ociepli ościeżnicę okna i zapobiegnie ucieczce ciepła i przenikaniu wilgoci, a także uchroni przed błędami montażowymi.

W/mK. Dlatego też ważna jest też szczelność powietrzna przegród zewnętrznych takiego budynku (powłoki). Infiltracja powietrza przez nieszczelności połączeń przegród zewnętrznych nie może być większa niż 1,0 n50, l/h-1 objętości całego budynku na godzinę i certyfikowana przez Blower Door Test. Budynki energooszczędne nie mogłyby uzyskać wymaganego bilansu energetycznego bez zastosowania efektywnego odzysku ciepła z powietrza usuwanego przy wykorzystaniu wymiennika ciepła powietrze-powietrze. Większość ciepła obecnego w powietrzu usuwanym jest przekazywana do napływającego powietrza świeżego.

Sprawność odzysku ciepła w domach energooszczędnych nie może być mniejsza niż 85%. W przypadku zaopatrzenia budynku energooszczędnego w ciepłą wodę użytkową wykorzystuje się odnawialne źródła energii gromadzone przez pompy ciepła, czy też kolektory słoneczne. Całość dopełnia wyposażenie domu w energooszczędne sprzęt gospodarstwa domowego. W domu energooszczędnym nieodzowne są urządzenia o niskim zużyciu energii (lodówki, kuchenki, zamrażarki, lampy, pralki, suszarki itd.). RADOSŁAW ZIENIEWICZ

Jakość i wykonanie niektórych elementów budynków takich jak stolarka otworowa mają ogromny wpływ na spełnienie wymagań stawianym obiektom energooszczędny. Fot. Fakro

Minimalne wymagania techniczne obligatoryjne dla budynku jednorodzinnego/wielorodzinnego w standardzie NF40 rodzaj przegrody

Graniczne wartości współczynników przenikania ciepła przegród Umax, W/m2K budynek jednorodzinny

budynek wielorodzinny

ściany zewnętrzne

≤ 0,15

≤ 0,20

dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami

≤ 0,12

≤ 0,15

stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi, podłogi na gruncie

≤ 0,20

okna, okna połaciowe, drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne

≤ 1,0

≤ 1,30

drzwi zewnętrzne, garażowe

≤ 1,30

≤ 1,50

Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

Docieplenie na wyższym poziomie Materiały dociepleniowe, niezależnie czy wyprodukowane z wełny, czy też z polistyrenu, są stosowane w termoizolacji fundamentów, podłóg na gruncie i fasady, aż po sam dach. Jednak aby skutecznie pełniły swoje funkcje nie tylko muszą charakteryzować się bardzo dobrymi właściwościami izolacyjności termicznej, ale też i być prawidłowo stosowane. Prawidłowa termoizolacja pełni istotną rolę w poprawie efektywności energetycznej obiektów energooszczędnych, gdyż znacząco zapobiega „ucieczce ciepła” z wnętrza budynku. Jednak, aby prawidłowo pełniła swoją funkcję musi nie tylko wykazywać odpowiednie parametry termoizolacyjne, ale też i być prawidłowo zamontowana. W przeciwnym wypadku izolacja cieplna nie stworzy szczelnej „otuliny”, chroniącej ogrzewaną część budynku przed „ucieczką ciepła”. Przyjrzyjmy się jednak, które elementy budynku są najbardziej narażone na straty energii. To pozwoli nam określić jak ważną rolę pełni termoizolacja w budownictwie energooszczędnym.

UCIECZKA CIEPŁA Mostki termiczne stanowią miejsca w przegrodach (ścianach, podłogach), przez które ucieka większa ilość ciepła. Wyróżniamy 3 najczęstsze przyczyny powstawania mostków termicznych. Pierwsza związana jest z przerwaniem ciągłości warstwy izolacji termicznej. Druga, której efektem jest pocienienie warstwy izolacji, spowodowana jest przez niewystarczającą grubość warstwy izolacji termicznej. Ostatnia przyczyna powstawania mostków termicznych wynika z błędów konstrukcyjnych np. może być spowodowana niejednorodną konstrukcją przegrody (zastosowanie materiałów i elementów o zróżnicowanych właściwościach przewodzenia ciepła). Obiekty energooszczędne powinny być tak skonstruowane, aby maksymalnie ograniczyć ich powstawanie. Należy pamiętać, że nawet w bardzo dobrze zaizolowanym termicznie

Wykonanie szczelnej warstwy ocieplenia ma ogromny wpływ na jego skuteczne działanie i tym samym uniknięcie dużych strat ciepła. Fot Termo Organika

obiekcie energooszczędnym są obecne mostki termiczne. Jeżeli generują one straty ciepła Ψ W/(mK) na poziomie nie większym niż 0,10 W/(mK) to nie wpływają znacząco na efektywność energetyczną obiektu energooszczędnego. Jedynym wyjątkiem stanowi płyta balkonowa, w której maksymalna wartość współczynnika Ψ może wynieść 0,20 W/(mK) pod warunkiem stosowania samonośnych balkonów. Należy podkreślić, że w przypadku mostków cieplnych występujących w obszarze posadowienia budynku na gruncie (ławy, stopy fundamentowe czy też

podłogi na gruncie) dopuszcza się pozostawienie mostków termicznych o współczynniku strat ciepła Ψ także na niskim poziomie, wynoszącym maksymalnie 0,10 W/(mK). Największe straty ciepłą wywołują mostki konstrukcyjne, które w wyniku nieprawidłowego ocieplenie. Odnajdziemy je na połączeniu płyty balkonowej ze ścianą, czy też na obrzeżach otworów okiennych i drzwiowych. Możemy też wyróżnić mostki ze względu na ich właściwości. Pierwsze, linowe o jednakowy przekroju poprzecznym w jednym kierunku (powstają wokół

okien i drzwi, na połączeniu płyty balkonowej ze ścianą). Z kolei mostki punktowe zajmują niewielki obszar i występują w miejscach przebicia izolacji termicznej mechanicznymi łącznikami.

ENERGOOSZCZĘDNA SZCZELNOŚĆ Wykonanie szczelnej warstwy ocieplenia ma ogromny wpływ na jego skuteczne działanie i tym samym uniknięcie dużych strat ciepła. Wszelkie nieszczelności – szczególnie na połączeniach: dachu z przegrodami

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

Rodzaj tynku oraz dobór kolorystyki elewacji ma także duży wpływ na jakość i żywotność wykonanego ocieplenia obiektu energooszczędnego. Fot. Malfarb

i elementami konstrukcyjnymi; ścian ze stropami i podłogami na gruncie oraz ścian i dachów ze stolarką otworową – powodują zarówno ucieczkę ciepła, jak i kondensację pary wodnej. W konsekwencji obniża to właściwości termoizolacyjne materiałów. Wystarczy źle osadzone okno, niezabezpieczone przebicia instalacji przez ściany lub inne wady wykonania budynku, aby codziennie wywiewało z niego spodziewane oszczędności na ogrzewaniu – podkreśla Adam Ostrowski z firmy BlowerDorrTest.pl. Wszelkie problemy związane z nieszczelnością przegród i połączeń można dopiero zweryfikować w czasie testu szczelności. Dodatkową komplikacją dla wykonawcy stanowi sposób naprawy takich nieszczelności. Nie można ich wyeliminować poprzez dodanie kolejnej szczelnej warstwy. Szczelność musi być zachowana przez jedną powłokę. Dlatego test ten powinien być wykonany przed rozpoczęciem prac wykończeniowych, kiedy możliwe jest naniesienie ewentualnych poprawek. Test szczelności budynku, czyli blower door test, to próba ciśnieniowa której poddaje się przegrody zewnętrzne budynku m.in.: ściany zewnętrzne, drzwi, okna, dach. Polega ona na pomiarze przepływu powietrza uciekającego

przez nieszczelności przy określonej różnicy ciśnień wewnątrz i na zewnątrz budynku. Różnicę ciśnień wytwarza się przy pomocy wentylatora osadzonego w specjalnej kurtynie montowanej na czas testu w drzwiach lub oknie. Test przebiega stosunkowo szybko i jest nieinwazyjny dla budynku – dodaje Adam Ostrowski z firmy BlowerDorrTest.pl. Wykonanie trwałych połączeń pomiędzy warstwami przegród zależy więc nie tylko od dobrego projektu, ale też właściwego nadzoru i dużej staranności na etapie doboru systemu oraz wykonania ocieplenia. Szczególną uwagę należy zwracać na odpowiednie użycie materiałów łącznikowych, takich jak: folie paroizolujące, membrany wiatrochronne przy wykonywaniu ocieplenia dachów i podłóg na gruncie oraz stolarki otworowej. Przykładowo łącząc arkusze folii można zastosować między nimi dodatkową dwustronną taśmę wzmacniającą. Przy wykonywaniu folii na zakład, połączeniu folii z innymi materiałami warto dodatkowo użyć mas uszczelniających.

CIEPŁE ŚCIANY ZEWNĘTRZNE Najpopularniejszą metodą wykonywania ocieplenia budynków energooszczędnych z użyciem materiałów

Trwałe i energooszczędne Henryk Kwapisz, przewodniczący Zarządu, Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej (MIWO) Domy energooszczędne muszą się charakteryzować przede wszystkim niskim zużyciem energii, dlatego tak istotne jest bardzo dobre zaizolowanie dachu i ścian, bo przez nie ucieka przeważająca część ciepła. Są różne typy ścian zewnętrznych: ściany ocieplane metodą lekką-mokrą, ściany z fasadą wentylowaną, gdzie elewacją może być kamień, włókno-cement czy drewno, czy wreszcie ściany budynków szkieletowych. Do każdego z tych typów stosuje się inne typy izolacji, ze względu na warunki zewnętrzne. W metodzie lekkiej mokrej izolacja musi mieć odpowiednią wytrzymałość na rozciąganie (TR) i ściskanie (CS). W fasadzie wentylowanej i budownictwie drewnianym izolacja musi być niepalna (klasa reakcji na ogień A1 lub A2). Niezwykle ważnym parametrem jest też trwałość. Niektóre wyroby izolacyjne tracą swe właściwości izolacyjne z czasem, np. z tego powodu, że następuje wymiana czynnika spieniającego na powietrze, co powoduje że izolacyjność cieplna może pogorszyć się nawet o 15-20%. W ścianach zewnętrznych ważne jest też, aby zadbać o brak mostków termicznych. Wystąpią one wtedy kiedy izolacja będzie ułożona niedokładnie lub kiedy będzie zmieniać swoje wymiary w czasie (np. z powodu kurczenia się). Dlatego warto przyjrzeć się izolacji cieplnej naszej ściany pod kątem deklarowanej stabilności wymiarowej (DS). Producent, który deklaruje ten parametr gwarantuje pewną stałą wartość, o którą maksymalnie może zmienić się wymiar zastosowanej płyty. W przypadku wełny mineralnej ta wartość to maksymalnie 1%. Ale oczywiście najważniejszym parametrem dla produktu izolującego ścianę zewnętrzną jest współczynnik przewodzenia ciepła. Najpopularniejsze w tej aplikacji materiały: styropian i wełna mineralna – szklana i skalna, osiągają wartości od 0,030 do 0,045 W/mK. Im niższy współczynnik tym lepiej. Ale niestety, szczególnie w ostatnim roku, klienci zostali narażeni na manipulację nieuczciwych producentów, którzy deklarują wartości powyżej rzeczywistych. Dowodem na to były kontrole przeprowadzone przez Wojewódzkie Inspektoraty Nadzoru Budowlanego w 2015 roku, które wykazały, że 84% zbadanych produktów ze styropianu nie spełniło deklarowanych parametrów. Dlatego kiedy budujemy dom energooszczędny, przede wszystkim, kupujmy wyroby izolacyjne od renomowanych producentów.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA

Przy docieplaniu obiektów energooszczędnych sprawdzą się materiały o podwyższonych właściwościach termoizolacyjnych, co ma wpływ na grubość docieplenia. Fot. Weber termoizolacyjnych jest bezspoinowy system ociepleń (BSO). Zazwyczaj składa się on z trzech warstw: materiału termoizolacyjnego, elastycznej siatki zatapianej w klej oraz zewnętrznej cienkowarstwowej zaprawy tynkowej. Do ocieplenia ścian zewnętrznych przy użyciu tej metody najczęściej stosuje się płyty wykonane z takich materiałów jak: styropian EPS i XPS, czy też wełna mineralna. W przypadku obiektów energooszczędnych, gdzie zużycie energii (Euco) nie może przekroczyć 40-70 kWh/m2 na rok, współczynnik przenikania ciepła (U) dla przegród zewnętrznych nie może być większy niż 0,015-0,20 W/(m2K). Dlatego grubość warstwy izolującej ściany w tym wypadku nie powinna także jak w przypadku ocieplania dachów wnosić więcej niż 30 cm (dla wełny mineralnej ok. 28 cm, zaś dla styropianu EPS ok. 27 cm). Jednak to tylko kwestia czasu kiedy te wymagania dla obiektów energooszczędnych wzrosną. Dlatego producenci stosują specjalne

dodatki, takie jak grafit czy cząsteczki nanosrebra, polepszające właściwości termoizolacyjne tych materiałów. W przypadku wykonywania ocieplenia najważniejsze jest też zwrócenie uwagi na połączenie ocieplenia ze stolarką otworową. W tych miejscach powstaje wiele nieszczelności i mostków cieplnych. Dlatego też dodatkowo należy stosować zewnętrzne parapety okienne ze specjalną przegrodą termiczną. Ważne jest również wykonanie ocieplenia tak, aby jak najwięcej zakrywało ono ramę okna. Z kolei w przypadku połączenia płyt balkonowych ze ścianą istotne jest użycie termoizolacyjnych łączników, które zabezpieczą połączenie działaniem mostka termicznego. Wykonawcy także powinni zwrócić uwagę na kotwienie płyt termoizolacyjnych. Źle wykonane kotwienie to kolejne miejsce powstawania termicznych mostków punktowych. W tym wypadku warto zastosować specjalne zaślepki np. styropianowe. Kolejnym rozwiązaniem jest użycie kotew bezpośrednio mocowanych

w przegrodzie, do których klei się płyty termoizolacyjne. Unikamy wtedy przebicia tynku i warstwy termoizolacyjnej i tym samym powstania mostków termicznych.

GRUNTOWNE OCIEPLENIE Głównym problemem przy o ocieplaniu podłóg na gruncie jest ochrona materiału termoizolacyjnego przed bezpośrednim działaniem wilgoci podciąganej od gruntu. Zastosowane materiały termoizolacyjne muszą więc nie tylko wykazywać się odpowiednimi właściwościami izolacyjnymi, ale też i niską nasiąkliwością. Wchłonięta wilgoć przez materiał zwiększa jego przewodnictwo cieplne, tym samym pogarszając jego właściwości termoizolacyjne. Do wyboru mamy płyty wykonane z wełny mineralnej, polistyrenu ekstrudowanego oraz granulaty keramzytowe itd. Jednak jeżeli porównamy ich odporność na działanie wody to najlepiej sprawdzą się płyty EPS (nasiąkliwość 1,2-1,6%) i XPS (0,05-0,30

%). Granulaty keramzytowe wykazują wysoką nasiąkliwość sięgająca nawet 20-22%. Dlatego jeżeli decydujemy się na ich wykorzystanie należy sprawdzić czy są one impregnowane i tym samym nie wchłaniają wody. W przypadku wełny mineralnej najczęściej podawana jest nasiąkliwość wodą przy krótkotrwałym zanurzeniu (badanie trwa 24 h), która nie może przekroczyć wartości 1 kg na m2. Należy pamiętać, żeby ocieplenie podłogi było tak zaprojektowane, aby odciąć materiał termoizolacyjny od bezpośredniego kontaktu z wilgocią i wodą. W tym celu wykonuje się warstwę hydroizolacji i dopiero na niej układa się materiał termoizolacyjny. Przy wykonywaniu ocieplenia na gruncie należy zwrócić szczególną uwagę na straty ciepła spowodowane mostkami cieplnymi. Strefami szczególnie narażonymi na ich powstanie jest choćby brak ciągłości warstwy izolacyjnej na połączeniu ściany fundamentowej z podłogą i ścianą zewnętrzną. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

FOT. BUDERUS

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | WENTYLACJA

Powietrze pod kontrolą Budynki energooszczędne to nie tylko mniejsze rachunki za energię. To także zdrowy mikroklimat we wnętrzach. Do tego niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej ilości powietrza dobrej jakości. Dlatego bardzo ważną rolę w budownictwie energooszczędnym pełnią nowoczesne systemy wentylacji. Rozwój budownictwa energooszczędnego sprawia, że coraz częściej mieszkamy w budynkach, w których cyrkulacja powietrza między wnętrzem a otoczeniem jest mocno ograniczona. Szczelność domów zapewnia ich energooszczędność, ale może mieć negatywny wpływ na klimat, jaki w nich panuje. Bez dostępu do świeżego powietrza pomieszczenia mieszkalne stają się duszne, zadymione i może pojawić się w nich szkodliwa wilgoć. Gdy mówimy o systemach wentylacji w Polsce to nadal zdecydowanie najpopularniejszym rodzajem jest wentylacja naturalna, zwana też grawitacyjną. Jej siłą napędową jest różnica

gęstości powietrza zimnego (świeżego, na zewnątrz pomieszczeń) i ciepłego (znajdującego się w pomieszczeniach). Aby system wentylacji naturalnej działał prawidłowo wymagane są pionowe przewody kominowe. Doprowadza się je do każdego pomieszczenia, z którego powietrze powinno być usuwane. Wśród największych zalet systemu wentylacji grawitacyjnej wymienia się niski koszt jej montażu i eksploatacji. Wentylacja taka działa praktycznie za darmo, jest bezawaryjna i nie wymaga dodatkowych urządzeń mechanicznych, które wykorzystują energię elektryczną. Do największych wad wentylacji grawitacyjnej należy jej niska skuteczność

– w dużym stopniu uzależniona od warunków atmosferycznych. Trudno jest także zwiększyć wydajność wentylacji grawitacyjnej. Warto dodać, że w coraz lepiej ocieplonych budynkach wydajność tego systemu spada. W efekcie znacznie pogarsza się jakość powietrza w pomieszczeniach, a przede wszystkim nadmiernie wzrasta wilgotność powietrza sprzyjająca rozwojowi grzybów i pleśni. Poza tym system grawitacyjny powoduje duże straty ciepła – na taką wentylację może przypadać od 30 do 60% wszystkich strat.

SKUTECZNIE I ZDROWO To właśnie wysokie koszty związane z ogrzaniem budynków wyposażonych w wentylację naturalną oraz brak kontroli nad wydajnością takiej instalacji sprawiły, że zaczęto szukać innych rozwiązań. Pojawiła się wentylacja mechaniczna, w której wymiana powietrza jest niezależna od jakichkolwiek wpływów atmosferycznych. Wymuszony przepływ powietrza uzyskuje się dzięki

zastosowaniu jednego lub kilku zasilanych wentylatorów. Wentylacja mechaniczna ma kilka odmian. W wersji nawiewnej powietrze jest wtłaczane do pomieszczeń za pomocą wentylatorów, a odpływ odbywa się samoczynnie przez nieszczelności. W wentylacji mechanicznej wywiewnej powietrze usuwane jest z pomieszczenia przez wentylatory wyciągowe, a dopływ powietrza odbywa się samoczynnie przez nieszczelności lub specjalne otwory. Świeże powietrze dociera do domu, tak jak w systemie wentylacji grawitacyjnej – przez otwory bądź szczeliny w ścianach zewnętrznych lub oknach. W systemie nawiewno–wywiewnym dostarczanie i usuwanie powietrza odbywa się w pełni mechanicznie. Do najskuteczniejszych i najbardziej komfortowych systemów wentylacji mechanicznej, stosowanej w domach energooszczędnych, należy wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła. Instalacja taka wymaga zastosowania dwóch układów. Przez system nawiewników powietrze

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | WENTYLACJA

dostaje się do pomieszczeń, kanałami wentylacyjnymi rozprowadzane jest po całym mieszkaniu, a za pomocą wywiewników wydostaje się na zewnątrz. Najczęściej jest to system z centralną instalacją (rekuperatorem), w której powietrze wywiewane ogrzewa powietrze świeże, które jest dystrybuowane w sposób niemal nieodczuwalny. Trafia ono do pomieszczeń dziennych, sypialni i pokoi dzieci, aby następnie opuścić budynek przez kuchnię i łazienkę. Te dwie grupy pomieszczeń

oddziela tzw. strefa przepływu (np. korytarz). Aby zamknięte drzwi nie utrudniały przepływu powietrza stosuje się specjalne otwory przepływowe, np. zamaskowane, zoptymalizowane pod kątem akustycznym szczeliny znajdujące się nad drzwiami w ościeżach. Warto dodać, że wysokiej jakości system wentylacji mechanicznej jest bardzo cichy: granica hałasu przez niego powodawanego nie może przekraczać 25 dB (A). Aby to umożliwić w kanałach wywiewu i nawiewu instalowane są

Minimalna sprawność odzysku ciepła z ogrzanego powietrza w domu energooszczędnym powinna wynieść 85%. Fot. Wolf-Technika Grzewcza Rekuperacja jest odzyskiwaniem ciepła z powietrza usuwanego z budynku i „przekazania” go do powietrza tłoczonego do wnętrza. Na zdjęciu centrala rekuperacyjna. Fot. Wolf-Technika Grzewcza

Instalacja z odzyskiem ciepła Grzegorz Łukasik, menedżer produktu Bosch Termotechnika Nowoczesna wentylacja z odzyskiem ciepła to wygodna i ekologiczna alternatywa do klasycznego wietrzenia pomieszczeń. Centralne urządzenie wentylacyjne wyprowadza powietrze z pomieszczeń z dużą ilością wilgoci: kuchni, łazienki, pomieszczeń gospodarczych, dostarczając jednocześnie świeże powietrze do przestrzeni mieszkalnej i pokoi, w których śpimy. Takie rozwiązanie zapewnia więc optymalny obieg powietrza w domu – nie musimy już pamiętać o otwieraniu i zamykaniu okien. Ważne jest także to, że w systemach wentylacji z rekuperacją, takich jak np. AerastarComfort marki Junkers, ciepło z powietrza wywiewanego z pomieszczeń poza budynek nie marnuje się - wymiennik ciepła wchodzący w skład systemu przekazuje je do powietrza nawiewanego. Dzięki temu odzyskiwane jest nawet ponad 90% energii cieplnej. Wentylacja tego typu to także idealne rozwiązanie dla alergików. Zastosowane w systemie filtry latem zatrzymują nie tylko insekty, ale też najbardziej uciążliwe dla osób uczulonych pyłki.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | WENTYLACJA

tłumiki akustyczne, zapobiegające także przenoszeniu dźwięków pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami. System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła zapewnia pełną kontrolę nad tym, ile powietrza wywiewanego jest z budynku i ile do niego napływa. Dodatkowo wspomaga ogrzewanie pomieszczeń. Niestety wiąże się z wysokimi kosztami instalacji i eksploatacji. Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła odgrywa kluczową rolę w budynkach energooszczędnych, zwłaszcza pasywnych. Dzięki niej do wnętrza dostarczane jest powietrze odpowiedniej

jakości z punktu widzenia zachowania higieny. System ten odpowiada również za usuwanie z pomieszczeń powietrza zanieczyszczonego wilgocią i nieprzyjemnymi zapachami. Otwieranie okien i wietrzenie nie wchodzi w tym przypadku w grę ponieważ powstające w ten sposób straty ciepła były by większe od łącznego zapotrzebowania na ciepło.

SZKODLIWA WILGOĆ

Zasada wentylacji w budynku pasywnym Wilgotne powietrze wywiewane jest z pomieszczeń, takich jak kuchnia, łazienka czy wc. Świeże powietrze nawiewane jest do pomieszczeń dziennych. Korytarze zostają automatycznie przewietrzone przy okazji. Zgodnie z normą DIN 1946 w budynku na jedną osobę powinno przypadać 30 m3/h świeżego powietrza. Przy 30 m2 powierzchni mieszkalnej przypadającej na osobę daje to strumień powietrza nawiewanego wynoszący około 1 m3/(m3h). Ponieważ w budynku pasywnym maksymalna temperatura nagrzewnicy ograniczona jest do 50ºC, to maksymalne obciążenie cieplne wynosi 10 W/m2. Właśnie taką ilość ciepła można przetransportować za pomocą powietrza nawiewanego do pomieszczeń. Źródło: Budownictwo pasywne

Wilgoć może być niebezpieczna i niekorzystnie wpływać na komfort życia domowników, dlatego też konieczne jest jej skuteczne usuwanie. Przez

FOT. BUDERUS

Najprościej mówiąc, rekuperacja jest odzyskiwaniem ciepła z powietrza usuwanego z budynku i „przekazania” go do powietrza tłoczonego do wnętrza. Dzięki temu w chłodne dni możliwe jest dogrzanie domu powietrzem dostarczanym przez wentylatory. Rekuperacja jest możliwa wyłącznie w systemie wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej, która odróżnia się od systemu wywiewnego tym, że wentylatory nie tylko usuwają powietrze z budynku, ale również w jego miejsce dostarczają świeże powietrze zewnętrzne. Odzysk ciepła odbywa się za pomocą urządzeń wyposażonych w krzyżowy przeciwprądowy wymiennik ciepła – ciepło przekazywane jest przez cienkie płytki z tworzywa sztucznego na zasadzie przeciwprądowej. Dzięki wykorzystaniu rekuperacji możliwe są oszczędności na ogrzewaniu sięgające nawet 40%. W dużej mierze zależy to od rodzaju centrali, która posiada różny stopień odzysku ciepła. Rekuperatory mogą pełnić również inną bardzo ważną funkcję. Jest nią odzysk wilgoci z wilgotnego zużytego powietrza. Dzięki temu, zwłaszcza zimą, gdy powietrze jest suche, możliwa jest poprawa parametru wilgotności w budynku. Wadami mechanicznej wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła są wysokie koszty instalacji, w porównaniu z wentylacją grawitacyjną, awaryjność elementów mechanicznych, konserwacja przewodów nawiewnych (powinno się je regularnie czyścić) oraz potrzeba wygospodarowania sporej przestrzeni.

FOT. SAINT-GOBAIN

Rekuperacja, czyli odzysk ciepła

wiele lat doskonałym sposobem na wymianę zużytego powietrza i pozbycie się nadmiaru pary wodnej było regularne otwieranie okien. W dzisiejszych czasach rozwiązanie to nie jest wystarczające. Stosowanie energooszczędnych okien, poprawa izolacyjności ścian w budynkach mieszkalnych i wybór ultrawydajnych urządzeń grzewczych sprawiają, że tradycyjne systemy wentylacyjne muszą otrzymać odpowiednie wsparcie. Rozwiązaniem, które pozwala na skuteczną walkę z nadmiarem wilgoci, a jednocześnie nie pozwala na ucieczkę cennego ciepła z pomieszczeń jest wentylacja mechaniczna. Tego typu instalacja gwarantuje kontrolę kanałów wlotowych i wylotowych, umożliwiając jednocześnie wykorzystanie energii z powietrza usuwanego z domu do ogrzania tego napływającego z zewnątrz (tzw. rekuperacja). Dodatkową zaletą jest fakt, że urządzenia wentylacyjne – poprzez wydajny system

filtrów – oczyszczają wprowadzane do wnętrz powietrze ze szkodliwych oparów, pyłków i kurzu – mówi Przemek Adamczyk, specjalista ds. wentylacji firmy Wolf-Technika Grzewcza. Jeżeli chodzi o sterowanie systemem wentylacji pełną kontrolę nad ilością usuwanego i dostarczanego powietrza daje wyłącznie instalacja mechaniczna nawiewno-wywiewna. W innych przypadkach, a zwłaszcza w systemie wentylacji grawitacyjnej, sterowanie jest znacznie ograniczone lub całkowicie niemożliwe. Obsługa i konserwacja komfortowego systemu wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła jest bardzo prosta. Z powodu wymogów zachowania higieny instalacja wyposażona jest w filtry znajdujące się zarówno w czerpni, jak i w wyrzutni powietrza. Filtry należy regularnie wymieniać. WOJCIECH NAPORA

FOT. BUDRUS

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

Energooszczędnie i ciepło Wybór instalacji grzewczej w budynku to jedna z najważniejszych decyzji, którą musi podjąć inwestor. Zwłaszcza że na rynku dostępnych jest tyle różnych rozwiązań. Coraz bardziej przekonujemy się jednak o tym, że warto zainwestować w nowoczesne i ekologiczne systemy grzewcze, wykorzystujące odnawialne źródła. Temat urządzeń grzewczych jest obecnie bardzo „gorący”. Chodzi oczywiście o smog, który zagraża większości dużych polskich miast. I choć problemem dotyczy zarówno samych urządzeń, jak i tego czym w nich palimy to nie ulega wątpliwości, że czas najwyższy byśmy przeszli na nowoczesne, ekologiczne rozwiązania. Zwłaszcza, że za kilka lat (od 2021 roku) wszystkie nowo budowane budynki będą musiały spełniać rygorystyczne kryteria energooszczędności.

Według statystyk IOŚ (Instytut Ochrony Środowiska), w Polsce 70% budynków ogrzewanych jest kotłami stałopalnymi, z których około 50% to urządzenia mające więcej niż dziesięć lat. Wynika z tego, że potencjał wymiany starych źródeł ciepła na nowe, bardziej ekonomiczne i ekologiczne jest ogromny. Coraz więcej inwestorów budujących nowe budynki lub modernizujących stare instalacje poszukuje rozwiązań, które zapewnią oszczędności i będą

przyjazne środowisku. Stąd rosnąca popularność takich urządzeń, jak pompy ciepła czy kolektory słoneczne. Instalacje te, wykorzystujące odnawialne źródła energii, są nie tylko bardzo ekologiczne, ale także znacznie obniżają koszty, ponoszone na ogrzewanie budynków i ciepłej wody użytkowej. Coraz częściej spotkać można rozwiązania, w których kocioł stałopalny pozostaje w budynku jedynie jako źródło awaryjne lub uzupełniające pracę systemu grzewczego, w którym zastosowano nowe urządzenie, czerpiące energię z OZE.

ENERGOOSZCZĘDNA INSTALACJA O tym, jak zaprojektować instalację grzewczą w budynku decydują w głównej mierze zapotrzebowanie na ciepło oraz technologia wykonania. Inne urządzenie lub urządzenia

zainstalujemy w budynku z dużymi stratami ciepła (najczęściej są to stare, nieocieplone budynki), a inne w domu energooszczędnym. Dlatego już na etapie projektu warto skonsultować się ze specjalistą i sprawdzić, które rozwiązanie sprawdzi się najlepiej i czy ewentualnie nie poprawić termoizolacji. Ciepłe, energooszczędne domy, wymagają niewielkiej ilości energii do ogrzania wszystkich pomieszczeń, tym bardziej potrzeba jest tu instalacja grzewcza o wysokiej sprawności przesyłu, regulacji, akumulacji i dystrybucji energii grzewczej na poziomie nie mniejszym niż 90%. Najlepiej takie domy wyposażyć w niskotemperaturowe źródła ciepła, np. gruntową pompę ciepła lub kocioł kondensacyjny i ogrzewanie płaszczyznowe. Dużo zależy także od budżetu, jakim dysponujemy. Nowoczesne urządzenia,

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

Gruntowe pompy ciepła są w stanie zapewnić energię cieplną niezbędną do ogrzania budynku i c.w.u. przez cały rok bez dodatkowego źródła. Fot. Hydro-Tech

Nowoczesne systemy grzewcze Grzegorz Łukasik, menedżer produktu, Bosch Technika Grzewcza

zapewniające odpowiednie ogrzanie budynku, czerpiące energię ze źródeł odnawialnych, są dość drogie i nie każdy może sobie na nie pozwolić. Dlatego wiele osób decyduje się na system łączący kilka źródeł ciepła – system hybrydowy. Wówczas do zamontowanego już, np. kotła, dodaje się powietrzną pompę ciepła (o wiele tańszą niż gruntowa, ale nie zapewniającej całorocznego zapotrzebowania na ciepło) lub kolektor słoneczny. Rozwiązanie takie może przynieść wiele korzyści.

Z GRUNTU, WODY I POWIETRZA Pompy ciepła należą do jednych z najbardziej energooszczędnych urządzeń grzewczych. Energię niezbędną do podgrzania wody czerpią ze źródeł odnawialnych. W zależności od rodzaju pompy są to powietrze, grunt lub woda. Do pracy, pompa ciepła, potrzebuje jedynie niewielką ilość energii elektrycznej. Jest to jednak bardzo mała wartość, w stosunku do wytworzonej energii cieplnej.

Istnieją trzy główne rodzaje pomp ciepła: powietrzne (powietrze/woda), gruntowe (solanka/woda) i wodne (woda/woda). Warto pamiętać, że przy wyborze pomp ciepła należy zwrócić uwagę na współczynnik efektywności COP (z ang. coefficient of performance), który wyraża sprawność pompy ciepła. Oblicza się go porównując ilość ciepła ze skraplacza (Q) z dostarczoną energią do kompresora (W). W praktyce, gdy COP =2 oznacza to, że 2 kW mocy cieplnej/chłodniczej uzyskuje się z jednego kW mocy zużywanej przez kompresor pompy. W przypadku domów energooszczędnych (standard NF 40) ten współczynnik nie może być mniejszy niż 3,5. Pompy ciepła typu powietrze/woda są najtańsze w montażu i dobrze sprawdzają się w budynkach wyposażonych już w źródło ciepła, np. kocioł olejowy lub węglowy. Wówczas instalując pompę znacznie obniża się koszty eksploatacji – nawet o 50%. Powietrzne pompy ciepła instaluje się także w obiektach, przy których nie

W naszej ofercie można znaleźć wiele urządzeń, które mogłyby zostać zastosowane w budynku energooszczędnym. Z pewnością sprawdzą się w nim pompy ciepła czerpiące ciepło z powietrza lub gruntu, czyli z natury. Aby dostarczyć odpowiednią ilość ciepła do budynku oraz podgrzać wodę, wystarczy pompa ciepła. Dodatkowo można zastosować odpowiednio dobrane kolektory słoneczne i system wentylacji z odzyskiem ciepła. Kolektory mogą podgrzewać wodę użytkową i wspomagać centralne ogrzewanie, a system wentylacji pozwala obniżyć straty ciepła wentylacyjnego i dostarczyć odpowiednią ilość powietrza do każdego z pomieszczeń. Aby zwiększyć wydajność pompy ciepła, warto, aby urządzenie współpracowało z instalacją grzewczą o niskich temperaturach zasilania, na przykład z ogrzewaniem podłogowym. W takich warunkach pompa ciepła pracuje z największą wydajnością, co przekłada się na najbardziej oszczędną eksploatację. Zaproponowane rozwiązania można zastosować praktycznie w każdym budynku, niezależnie od jego wielkości czy położenia. Istotny jest za to odpowiedni dobór urządzeń, aby spełniały prawidłowo swoja rolę. Im więcej informacji mamy o budynku oraz o sposobie jego eksploatacji, tym bardziej dopasowane rozwiązanie możemy wybrać dla danego obiektu. Nowy budynek daje ten komfort, że od początku możemy wszystkie instalacje przystosować pod wybrane rozwiązanie. Nie oznacza to jednak, że w budynkach już istniejących nie można zastosować tego typu rozwiązań. Czasami wymaga to pewnych zmian i dostosowania instalacji, ale wszystko po to, aby uzyskać później większe oszczędności z eksploatacji. Coraz częściej modernizuje się istniejące budynki oraz systemy, aby mogły współpracować z pompami ciepła. Montaż powietrznych pomp ciepła nie sprawia, żadnych trudności. Najczęściej urządzenie ustawia się obok budynku, a wytworzone ciepło doprowadza do wnętrza. W przypadku pomp ciepła bazujących na cieple gruntu, należy się liczyć z tym, że niezbędna będzie pewna ilość gruntu wokół budynku, w której będzie można umieścić kolektor gruntowy. Wprowadzenie tej instalacji do wnętrza obiektu nie nastręcza zazwyczaj żadnych problemów.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | INSTALACJE GRZEWCZE

Kolektory słoneczne najkorzystniej pracują umieszczone na części dachu skierowanej na południe. Fot. De Dietrich ma możliwości wykonania wymiennika gruntowego (pompy solanka/woda), np. ze względu na ukształtowanie działki. Urządzenia zasilane powietrzem mogą również służyć do chłodzenia pomieszczeń latem, wykorzystując do tego np. instalację podłogową lub klimakonwektory. Należy jednak pamiętać, że powietrzne pompy ciepła działają zależnie od warunków panujących na zewnątrz. I choć niektóre urządzenia mogą działać nawet przy temperaturze -20ºC to w takich warunkach znacznie spada ich sprawność. W Polsce temperatury zimą potrafią być jeszcze niższe co powoduje, że powietrzna pompa ciepła nie może być samodzielnym źródłem ciepła i potrzebuje wsparcia. Ze względu na warunki klimatyczne panujące w naszym kraju, jedynie gruntowe pompy ciepła są w stanie samodzielnie, bez dodatkowego źródła ciepła, zapewnić całoroczne ogrzewanie budynku. Urządzenia te pozyskują energię z ziemi, wykorzystując do tego zasadę termodynamiki. Dzięki temu energia cieplna z dolnego źródła (gruntu), za pomocą czynnika roboczego (np. glikolu), dostarczana jest do górnego źródła (np. ogrzewania podłogowego,

ściennego, grzejników konwekcyjnych, klimakonwektorów). Wodne pompy ciepła są najrzadziej stosowane. Ich największą zaletą jest duża efektywność. Do pozyskania energii wykorzystują dwie studnie: biorczą, z której pobiera się wodę oraz zdawczą, która odprowadza ją z powrotem do środowiska naturalnego. Studnie sięgają głębokości 10 m pod powierzchnią ziemi, gdzie temperatura wody waha się od 8 ºC do 10ºC, natomiast 10 m głębiej

nie spada poniżej 12ºC. Warto zatem zdecydować się na głębszy odwiert, ponieważ zapewni on stabilniejsze źródło energii przez cały rok.

ENERGIA ZE SŁOŃCA Kolektory słoneczne służą do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Dodatkowo mogą być wykorzystywane jako wspomaganie wodnego ogrzewania budynku. Kolektory słoneczne zamieniają energię słoneczną na energię cieplną

nośnika ciepła, którym może być ciecz (np. glikol) lub gaz (powietrze). Na rynku dostępne są dwa podstawowe rodzaje kolektorów słonecznych: płaskie i próżniowe rurowe. Ze względu na trudności technologiczne rzadko spotyka się płaskie kolektory próżniowe. Kolektory słoneczne cechują się dużą tolerancją dla ich usytuowania, co oznacza, że nie jest konieczne zapewnienie prostopadłego padania promieniowania słonecznego na powierzchnię absorbera. Nie praktykuje się więc stosowania układów nadążnych za słońcem tym bardziej, że wymagana była by ich zabudowa nie na dachu domu, ale np. w ogrodzie na obrotowej platformie. Wzrost kosztów dla zastosowania i obsługi takiego układu nie byłby adekwatny do zwiększenia uzysków ciepła z instalacji solarnej. Zalecenia dla warunków zabudowy kolektorów płaskich i próżniowych pozostają jednakowe. Zawsze należy jednak zwrócić uwagę na ewentualne elementy wokół kolektorów słonecznych, mogące je zacieniać. Na szczęście kolektory są znacznie mniej wrażliwe na częściowe zacienianie w porównaniu do paneli fotowoltaicznych, ale długotrwałe zacienianie zmniejsza efekty pracy instalacji. Jeżeli okresowego zacieniania nie da się uniknąć, to także ważne jest wówczas odpowiednie zabudowanie czujnika temperatury, aby nie znajdował się on w zacienianym kolektorze. WOJCIECH NAPORA

Kolektory słoneczne (na zdjęciu próżniowe) pracują efektywniej, gdy nie są zacienione i w pełni wykorzystują padające na nie promienie słoneczne. Fot. Shutterstock

www.najlepszedomy.pl

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | MATERIAŁY WZNOSZENIOWE

„Ciepły” sposób na ścianę

Domy energooszczędne będą musiały nie tylko być budowane z materiałów o podwyższonych właściwościach termoizolacyjnych, ale też i wyposażone w systemy grzewcze, pozyskujące energię odnawialną np. słoneczną, aby sprostać wysokim wymaganiom. Fot. Danwood

Coraz bardziej restrykcyjne przepisy prawne, co do budowania energooszczędnych domów wymuszają zastosowanie jeszcze bardziej termoizolacyjnych materiałów przeznaczonych do wznoszenia obiektów budowlanych. Okazuje się, że po 2021roku wszystkie nowo budowane domy będą musiały spełniać standardy stawiane domom energooszczędnym. Najwięcej ciepła ucieka właśnie przez ściany zewnętrzne, dlatego ich wykonanie z odpowiednich materiałów jest kluczem do zbudowania energooszczędnego budynku. Należy też pamiętać, że prawidłowe wznoszenie ścian to zadanie dla certyfikowanych murarzy, którzy przeszli gruntowne szkolenia organizowane przez producentów. Nawet użycie najlepszych materiałów wznoszeniowych nie będzie skuteczne przy budowie energooszczędnego domu, jeżeli błędy wykonawcze doprowadzą do

powstania nieszczelności i mostków termicznych w samej ścianie.

NAJWAŻNIEJSZE PARAMETRY Współczynnik przenikania ciepła (U) to jeden z najważniejszych parametrów przywoływanych w celu opisania strat ciepła przez przegrody budowlane. Charakteryzuje on ilość ciepła „wędrującego” przez przegrodę na skutek różnicy temperatury między jej zewnętrzną a wewnętrzną stroną. Im współczynnik U jest niższy, tym niższe są również straty ciepła, czyli ściana zewnętrzna charakteryzuje się

lepszą izolacyjnością termiczną. Należy pamiętać, że ściany budynku energooszczędnego muszą charakteryzować się maksymalną wartością współczynnika przenikania ciepła U≤0,15 W/m2K. W przypadku domu energooszczędnego ważna jest również akumulacyjność cieplna, czyli zdolność materiałów i przegród budowlanych do gromadzenia ciepła. Zależy ona przede wszystkim od masy przegrody i pojemności cieplnej użytych materiałów. Im są one wyższe, tym bardziej rosną zdolności akumulacyjne. Także sama konstrukcja ściany ma wpływ na gromadzenie przez nią energii cieplnej. Pod tym względem najlepiej prezentują się ściany dwu- i trójwarstwowe, gorzej jednowarstwowe (pozbawione materiału izolacyjnego), a najsłabiej z akumulacją ciepła radzą sobie ściany ocieplone od wewnątrz. Dzieje się tak dlatego, że warstwa izolacji zapobiega ucieczce ciepła do otoczenia. Gdy jest ona umieszczona po zewnętrznej stronie ściany, chroni przed wypromieniowaniem

ciepła z budynku. Umieszczenie jej od wewnątrz utrudnia magazynowanie energii „czerpanej” z pracującego systemu grzewczego

ENERGOOSZCZĘDNY WYBÓR Do budowy ścian zewnętrznych stosuje się zazwyczaj takie materiały, jak: beton komórkowy, silikaty, pustaki ceramiczne. Każdy z tych materiałów wyróżnia się innymi parametrami czy właściwościami. Wykorzystuje się je do budowy ścian jedno-, dwu, oraz trójwarstwowych. Ważne jest to, że przy zastosowaniu materiału o odpowiednich parametrach można już wybudować ścianę przy zastosowaniu technologii jednowarstwowej. Wybierając materiał do budowy ścian zewnętrznych przede wszystkim należy mieć na względzie jego współczynnik przewodzenia ciepła. Wprowadzone w tym roku aktualizacje Warunków Technicznych spowodowały, że producenci materiałów wznoszeniowych poczynili starania, aby oferowane przez nich wyroby

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | MATERIAŁY WZNOSZENIOWE

były jak najbardziej dopasowane do wymogów budownictwa spełniającego coraz bardziej rygorystyczne wymagania, z uwzględnieniem tych, dotyczących budownictwa energooszczędnego. I tak oferowane dziś materiały wznoszeniowe charakteryzują się współczynnikiem przewodzenia ciepła od np. λ=0,12 W/ mK do 0,07 W/mK. Stosując obecnie produkowane „ciepłe” bloczki i cegły można wybudować ścianę zewnętrzną (pokrytą warstwą systemowego tynku termoizolacyjnego) o współczynniku przenikania ciepła U=0,16 W(m2K), co jest bardzo dobrym parametrem. Przykładem takiego rozwiązania, bez konieczności stosowania warstwy ocieplenia, jest ściana wybudowana przy zastosowaniu bloczka Termalica. Najcieplejsza ściana jednowarstwowa we wspomnianym systemie, przy zastosowaniu bloczka o grubości 48 cm zapewnia współczynnik przenikania ciepła U=0,16 W/(m2K).

Lepsza izolacyjność termiczna (zbliżona do izolacyjności muru) systemowych elementów, na przykład stropów czy nadproży, także pomaga chronić przed mostkami termicznymi, odpowiedzialnymi za straty ciepła. Fot. „Białe Murowanie”

Energooszczędnie i jednowarstwowo Krzysztof Omilian, ekspert firmy Röben Polska

Zastosowanie do budowy ścian rozwiązań systemowych od jednego producenta, czyli bloczków, zaprawy, stropów, nadproży, kształtek U pozwoli uzyskać powierzchnię o podobnych parametrach termicznych. Fot. Wienerberger

Warunkiem uzyskania wysokiego parametru izolacji termicznej jest duża ilość powietrza w pustaku. Dlatego właśnie w procesie produkcji nowoczesnych pustaków ceramicznych Röben Thermoziegel do masy surowcowej dodaje się środki zwiększające ich porowatość. Wyżarzają się one w procesie wypalania pozostawiając wiele porów o kulistym kształcie. Pory te, wraz z komorami powietrznymi w pustaku, tworzą trwałą tzw. „poduszkę powietrzną”, skutecznie izolując przegrodę, a przy okazji gwarantując odpowiednią dyfuzję pary wodnej. Drugim czynnikiem jest odpowiednia konstrukcja pustaków, dzięki której można je murować na cienkich spoinach. Nowoczesne pustaki mają wyprofilowane boki (pióro/wpust), przez co w ogóle nie wymagają spoin pionowych, a dzięki szlifowanej górnej i dolnej płaszczyźnie można je murować na zaprawie klejowej o grubości ok. 3 mm, co jest o tyle istotne, że im mniejszy jest udział powierzchni spoin w powierzchni całkowitej ściany, tym lepszymi parametrami się ona odznacza. Poszukując najefektywniejszych rozwiązań mających poprawić energooszczędność wznoszonego budynku, inżynierowie Röben stworzyli innowacyjne pustaki wypełnione wełną mineralną. Zintegrowanie izolacji z pustakiem znacznie ułatwia i przyspiesza montaż, a sam produkt stanowi zarówno element konstrukcyjny, jak i izolacyjny. Dzięki zróżnicowanej gęstości muru z pustaków Thermoziegel ściana jest odporna na odkształcanie w wyniku statycznego obciążenia lub oddziaływania warunków atmosferycznych. Tak więc na izolacyjność przegrody wpływają rozwiązania takie jak poryzowanie, szlifowanie górnych i dolnych krawędzi, profilowanie krawędzi bocznych, a także wypełnianie wnętrza pustaków materiałem izolacyjnym – dlatego też coraz częściej zaobserwować można ich wykorzystanie w nowoczesnych konstrukcjach.

Bardzo dobre parametry, jeżeli chodzi o przenikanie ciepła, uzyska się przy wykorzystaniu do wznoszenia ścian pustaków ceramicznych. Do budowy przegród zewnętrznych, szczególnie

w technologii jednowarstwowej, warto wybrać te, które wypełnione są w środku wełną mineralną, dzięki czemu odpada zastosowanie dodatkowej warstwy w postaci materiału

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | MATERIAŁY WZNOSZENIOWE

Technologia szalunku traconego jest wykorzystywana do wznoszenia domów nawet w standardzie pasywnym. Jej wykorzystanie pozwala wyeliminować wszelkie mostki i niejednorodności w budowanej ścianie. Fot. Quad-Lock

Świadomy wybór Józef Macech, ekspert techniczny Stowarzyszenia Producentów Białych Materiałów Ściennych „Białe Murowanie” Budynki energooszczędne można wybudować zgodnie z przepisami w różnych technologiach. Przy tym każda technologia wznoszenia musi spełnić kryteria budynku energooszczędnego. Kryteria prawne warunkujące możliwość wznoszenia budynków zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690). Pewien kłopot pojawia się przy interpretacji tych kryteriów. Głównymi i niepodważalnymi kryteriami są bardzo dobra izolacyjność cieplna wszystkich przegród, wentylacja z wysokosprawnym odzyskiem ciepła (z możliwością dogrzewania zimą lub chłodzenia latem np. z gruntu), a także, jako kryterium zasadnicze, niskie zapotrzebowanie na energię pierwotną. Oprócz spełnienia wymagań tych podstawowych kryteriów, warto zastanowić się jeszcze na etapie projektowania budynku, nad kryterium kosztów eksploatacji wzniesionego budynku oraz stabilności komfortu jego zamieszkiwania. I w tym momencie pojawiają się różnice w zależności od technologii wznoszenia. Budynek o prawidło zaizolowanych cieplnie przegrodach, ze sprawną wentylacją, z niskim zużyciem energii pierwotnej – szybciej się wychłodzi, jeżeli jest zbudowany z materiałów o niskiej akumulacyjności cieplnej. Szybciej też nagrzeje się latem. Reasumując, jest bardziej podatny na wahania temperatur np. dobowych. Pogarsza to komfort cieplny mieszkańców. Którą technologię wybrać, jeżeli każda zapewni spełnienie warunków prawnych? Warunki prawne nie określają ani technologii, ani kosztów eksploatacji, ani komfortu użytkowania budynku. Tutaj inwestor ma wolny wybór. Które technologie szczególnie nadają się do budynków energooszczędnych? Ciężkie ściany i ciężkie podłogi bardzo dobrze zatrzymują ciepło. Stropy już mniej, bo z mechaniki budowli wynika, że nie powinny być zbyt ciężkie. Tak więc te technologie, które wykorzystują jako materiały konstrukcji ścian i podłóg wyroby o dużej gęstości (np. silikaty, ceramika pełna), stają się naturalnymi akumulatorami ciepła, darmowymi, bo wliczonymi w koszty konstrukcji ściany. W podsumowaniu warto jeszcze wrócić do sprawy wentylacji. Niestety, dotychczas najpopularniejsza wentylacja grawitacyjna jest niewydajna latem, a zbyt intensywna zimą. Poza tym powoduje nieodwracalną ucieczkę ciepła. Praktycznie w domach energooszczędnych należy ją zastąpić innym rodzajem wentylacji.

izolacyjnego. Takie pustaki ceramiczne, wypełnione wełną mineralną, umożliwiają osiągnięcie niezwykle korzystnych wartości współczynnika przewodzenia ciepła (λ) całego muru – tylko 0,07 W/mK. Co przy grubości przegrody wynoszącej 44 cm, pozwala osiągnąć współczynnik przenikania ciepła tak wzniesionej ściany na poziomie 0,16 W/(m2K).

Z OCIEPLENIEM ENERGOOSZCZĘDNIEJ Z racji tego, że technologia budowy ścian jednowarstwowych nie wymaga zastosowania materiału ociepleniowego, do jej wznoszenia trzeba wybrać produkt o znacznej grubości. Te same parametry, w przypadku ściany dwuwarstwowej, uzyskuje się już natomiast przy bloczku o zdecydowanie mniejszej grubości. Jednak w tym przypadku dochodzi jeszcze odpowiednia grubość materiału izolującego termicznie. W przypadku bloczków z betonu komórkowego, wystarczy zastosowanie takiego o grubości 24 cm oraz warstwę izolacji wykonanej z płyt wełny mineralnej lub styropianu o grubości od 12 do 15 cm, w zależności od rodzaju zastosowanego materiału. Minimalny współczynnik przenikania ciepła U=0,15 W/(m2K) możliwy jest również do uzyskania przy zastosowaniu do budowy ściany w technologii dwuwarstwowej bloczków silikatowych

o grubości 25 cm wraz odpowiednią izolacją, warstwą elewacyjną i tynkiem. Oczywiście najlepsze parametry będzie miała ściana trójwarstwowa, dodatkowo wyposażona w warstwę osłonową wykonaną np. z cegły ceramicznej.

TYLKO SYSTEMOWE ROZWIĄZANIE W kontekście odpowiedniej termoizolacyjności ściany istotna jest również jej jednorodność, czyli dopasowanie wszystkich elementów do materiału, z którego została wymurowana. Zastosowanie do budowy ścian rozwiązań systemowych od jednego producenta–bloczków, zaprawy, stropów, nadproży, kształtek U pozwoli uzyskać powierzchnię o podobnych parametrach termicznych. Przy jednorodnej materiałowo ścianie lepiej zabezpieczone będą miejsca szczególnie narażone na występowanie mostków termicznych np. ościeża okien, miejsca przy balkonach, przy fundamentach. Lepsza izolacyjność termiczna (zbliżona do izolacyjności muru) systemowych elementów, na przykład stropów czy nadproży, także pomaga chronić przed mostkami termicznymi, odpowiedzialnymi za straty ciepła. Wszystko to ma wpływ na obniżenie przyszłych rachunków za ogrzewanie i spełnienie restrykcyjnych wymagań, stawianych obiektom energooszczędnym. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA OKIENNA

Jakość i parametry termoizolacyjne okien w budownictwie energooszczędnym, muszą iść w parze z „ciepłym” montażem wykonanym przez profesjonalistów. Fot. POiD

Dwa sposoby na ciepły montaż okien Całkowite wykorzystanie cech dobrej jakości okna, nawet o najwyższych parametrach termoizolacyjności, jest możliwe jedynie dzięki precyzyjnie zaplanowanemu oraz starannie wykonanemu montażowi. Obecnie dominują dwa typy mocowania okien: w licu muru oraz montaż w warstwie ocieplenia. Prawidłowy montaż okien jest jedną z kluczowych kwestii, zwłaszcza jeśli inwestor zdecydował się na budowę domu energooszczędnego lub pasywnego. Lepsze parametry izolacyjności uzyskamy decydując się na montaż okna w warstwie ocieplenia. Jednak w przypadku montażu w licu muru, przy użyciu tzw. technologii „trójwarstwowej” również można uzyskać zadowalający efekt. Niezależnie od stosowanej metody, należy ściśle trzymać się kilku podstawowych zasad: zadbać o dobry projekt, dokonać precyzyjnych pomiarów i planu osadzenia okien oraz zamontować stolarkę zgodnie z tym planem. Harmonogram, w którym z góry przewidziano odpowiednią kolejność prac montażowych, zgodny z aktualnym stanem wiedzy technicznej oraz wymaganiami, jest podstawą pracy każdej ekipy zajmującej się osadzaniem okien. Do sporządzenia

dobrego planu montażu niezbędny jest kompletny projekt architektoniczno-budowlany, w którym przewidziano i opisano sposób wbudowania okien. Jeśli projekt nie określa precyzyjnie sposobu montażu stolarki okiennej, może go zastąpić ścisła współpraca inwestora z wykonawcą, w wyniku której wykonają oni wspólnie projekt, będący podstawą dalszych robót instalacyjnych. Podczas tego typu projektowania należy działać w oparciu o aktualne normy prawne.

DECYDUJĄCE ZNACZENIE Prawidłowe mocowanie i ukształtowanie szczelin połączeniowych ma decydujące znaczenie dla trwałości, szczelności i prawidłowego funkcjonowania okien. Należy tu uwzględnić wszystkie siły fizyczne działające na okno: siły uwarunkowane ruchami budowli; temperaturę zewnętrzną, deszcz, wiatr,

słońce, hałas; temperaturę i wilgotność w pomieszczeniu; ciężar okna; rozszerzalność termiczną okna. Poza podanymi obciążeniami spowodowanymi działaniem wiatru, obciążeniami eksploatacyjnymi, na występujące siły mają wpływ m.in.: sztywność profili ramy, położenie i liczba punktów mocowania, różnica temperatury wewnątrz/zewnątrz, współczynniki rozszerzalności cieplnej materiału ram, podatność (sprężystość) środków mocujących. Rolą architekta i montażysty jest „odprowadzenie” wszystkich wymienionych sił działających na okno do budowli. Dlatego też mocowanie okna zawsze musi następować mechanicznie, aby zagwarantować zdefiniowane wcześniej znoszenie obciążeń. Kolejny krok w procesie montażu to prawidłowe pomiary otworu okiennego i samego okna. Bardzo istotne jest też zachowanie odpowiednich luzów

montażowych, które zagwarantują możliwość stabilnego osadzenia stolarki w otworze. Średnio, okno powinno być mniejsze od otworu po 2 cm z każdej strony. Inne wymiary stosowane są w przypadkach szczególnych, ale zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą, luz montażowy zależy od wielkości i materiału, z jakiego zrobione jest okno – większych luzów niż drewniane potrzebuje okno PVC, szczególnie to w ciemnych kolorach drewnopodobnych (tworzywo w wyniku nagrzewania się rozszerza się i potrzebuje więcej miejsca). Zbyt duże okno może się klinować latem, a zbyt małe może skutkować osłabieniem osadzenia okna i wnikaniem wody w połączenia.

MONTAŻ POMIĘDZY ŚCIANAMI OŚCIEŻY Kluczową rolę odgrywa dobór odpowiedniego systemu montażu – warto

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA OKIENNA

Aplikacja pianki poliuretanowej podczas „ciepłego” montażu okna w licu muru. Fot. POiD

wnętrzu pomieszczeń. Do ciepłego montażu używane są także inne materiały termoizolacyjne, takie jak folie oraz trzy rodzaje taśm. Od zewnętrznej strony na styku okna z ościeżem należy użyć taśmy paroprzepuszczalnej, która – tak jak pianka montażowa – ma za zadanie odprowadzić ewentualną wilgoć, która mogła zgromadzić się w ociepleniu. Do muru oraz ościeżnicy przykleja się taśmę uszczelniającą. Od wewnątrz natomiast stosuje się taśmę paroszczelną, która zapobiega przedostaniu się wilgoci do izolacji. Prawidłowy wybór środków mocujących opiera się w pierwszym rzędzie na analizie występujących obciążeń. Jest ono zależne od lokalizacji geograficznej, wysokości budynku, kategorii terenu, istniejącej sytuacji budowlanej i systemu przyłączenia do ścian. Dzięki zastosowanym środkom mocującym znoszone jest w pierwszym rzędzie obciążenie wiatrem i eksploatacyjne.

MONTAŻ „MOWO”

Liczy się wykonanie Michał Andrzejak, kierownik sekcji Marketingu firmy Pol-Skone, partner kampanii edukacyjnej „Dobry Montaż” Przy profesjonalnej instalacji stolarki otworowej ważny jest każdy krok, począwszy od przygotowania otworu montażowego, po sprawdzenie poprawności działania zamontowanego wyrobu i poinstruowanie inwestora odnośnie jego obsługi. Tylko w ten sposób można zapewnić osiągnięcie deklarowanych przez producenta parametrów użytkowych produktu. Za kluczowe można jednak uznać właśnie wspomniane wcześniej przygotowanie otworu (ościeża), w którym następnie instalowana będzie stolarka. Powinien być on oczyszczony, wyrównany, a przede wszystkim dobrze zwymiarowany. Należy się tu stosować do ogólnych zasad sztuki budowlanej i wytycznych producenta montowanego okna, drzwi czy też bramy garażowej. Popełnione na tym etapie prac zaniedbania będą bowiem skutkować przy dalszych działaniach związanych z montażem oraz w późniejszej eksploatacji produktu. Konieczne jest również odpowiednie wykonanie izolacji połączenia stolarka-mur. Najczęściej wykorzystuje się do tego celu pianę montażową, która zapewnia izolację termiczną. Aby spełniała ona swoją funkcję, powinna być zabezpieczona taśmą paroszczelną i paroprzepuszczalną (montaż warstwowy). Inną metodą instalacji, którą można stosować w przypadku stolarki okiennej, w budynkach ze ścianami trójwarstwowymi i dwuwarstwowymi z ociepleniem zewnętrznym jest montaż w warstwie docieplenia, gdzie okno jest wysunięte poza lico muru i osadzone w warstwie izolacyjnej za pomocą specjalnych elementów.

Montaż okna w licu muru – przyklejenie taśmy zewnętrznej do ściany. Fot. POiD

oprzeć się na rozwiązaniu technicznym oferowanym przez producenta danego typu okien. Montaż mechaniczny i wypełnienie szczelin dylatacyjnych jedynie pianką montażową to już relikt przeszłości. Standardem staje się montaż, potocznie zwany „ciepłym” lub „trójwarstwowym”, opierający się na wykorzystaniu dodatkowych materiałów izolacyjnych, które pozwalają na całkowite wyeliminowanie mostków termicznych w obrębie otworów okiennych. Najczęściej, by zaizolować miejsce styku okna z murem używa się tradycyjnej niskorozprężnej pianki montażowej, która jest paroprzepuszczalna. Oznacza to, iż wypuszcza na zewnątrz wilgoć zgromadzoną we

O ile prawidłowe przeprowadzenie montażu i uszczelnienie okna posadowionego pomiędzy ścianami ościeży nie przysparza ekipom montującym większych problemów, to jego wyniesienie na zewnątrz, poza obrys muru konstrukcyjnego powoduje, że nawet najlepszy montażysta często zmuszony jest przerwać albo zakończyć prace po wykonaniu zaledwie części mechanicznej. Przyczyną tej sytuacji jest powszechnie stosowana technologia wznoszenia obiektów, w której montaż okien wykonywany jest przed ułożeniem warstwy ocieplenia ścian konstrukcyjnych. Zamontowanie okna w warstwie ocieplenia wymaga dokładnego zaplanowania sposobu i czasu wykonania poszczególnych robót, starannego przygotowania ościeży, a później zastosowania wielu różnorodnych produktów, takich jak konsole i wsporniki JB-D, łączniki do ich mocowania, pianki PU, podkłady gruntujące, wewnętrzne i zewnętrzne folie izolacyjne, taśmy rozprężne, a nawet kleje do mocowania folii. Tego typu montaż na ogół bywa nieco droższy i stosunkowo czasochłonny. Jeśli na etapie planowania montażu w warstwie ocieplenia nie zostanie to uwzględnione i nie wykona się dodatkowych czynności związanych z przygotowaniem ościeży i muru konstrukcyjnego do montażu, to po zamocowaniu okna

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA OKIENNA

Energooszczędność ma znaczenie Sławomir Gawlik, dyrektor marketingu, Fakro

Każde okno połaciowe jest integralnym elementem dachu, dlatego powinno być szczelnie z nim połączone, a także odpowiednio ocieplone. Bardzo istotny jest wybór profesjonalnej ekipy dekarskiej, bo błędy montażowe są często przyczyną reklamacji. Dekarz może zamontować okna stosując materiały izolacyjne dostępne na budowie lub rozwiązania systemowe rekomendowane przez producenta. Gotowe akcesoria montażowe poprawiają izolacyjność okna oraz usprawniają i przyśpieszają pracę dekarza. Okno dachowe poza poprawną instalacją w połaci dachu musi być także odpowiednio docieplone. Podczas montażu ważne jest, aby szczeliny pomiędzy oknem a konstrukcją dachu zostały dokładnie wypełnione materiałem termoizolacyjnym. Materiał ten powinien być również dobrze zabezpieczony przed wilgocią. Błędy popełnione na etapie montażu mogą okazać się kosztowne, dlatego najlepiej skorzystać ze specjalnie do tego celu przeznaczonych zestawów montażowych. Źródło: Velux

FOT. VELUX

Energooszczędność w budownictwie to jedno z ważniejszych zagadnień w obecnych czasach. Wzrastające ceny energii oraz wyższa świadomość społeczna dotycząca ochrony środowiska powodują, że energooszczędność ma coraz większe znaczenie. W przypadku okien dachowych współczynnik przenikania ciepła okien Uw w łatwy sposób wskazuje, które okna posiadają lepsze parametry energooszczędności. Dokonując wyboru okien dachowych należy sprawdzić ten ważny współczynnik. Warto również wziąć pod uwagę, miejsce zamontowanie okien dachowych względem stron świata, ponieważ mogą być one źródłem pozyskiwania naturalnego ciepła. Odbywa się to wtedy, gdy przez okna napływa promieniowanie słoneczne i pozostaje wewnątrz pomieszczenia. Ciepłe promienie słoneczne nagrzewają wnętrze, a energooszczędna konstrukcja okien nie pozwala na ucieczkę ciepła na zewnątrz poprawiając bilans cieplny budynku. Od strony południowej warto zamontować okna, w których pakiet szybowy jest odpowiednio zbilansowany pod względem pozyskiwania i strat ciepła. Okna dachowe o odpowiednio wysokim współczynniku promieniowania słonecznego g=(0,44-0,62) pozyskują ciepło z promieni słonecznych, a odpowiedni współczynnik Uw = (0,58-1,3 W/m2K) zatrzymuje je wewnątrz. Energooszczędne okna to po prostu mniejsze rachunki za ogrzewanie domów w zimie i ochrona pomieszczeń w upalne dni.

Montaż okien dachowych

Przystępując do montażu okien w systemie „MOWO” w pierwszej kolejności należy zwymiarować otwór ościeży i przygotować odpowiedniej długości elementy nośne i ociepleniowe. Element nośny ramy mocujemy też mechanicznie przy użyciu odpowiednich łączników (śrub) o średnicy 7,5 mm. Fot. Katarzyna Masłowska Podczas montażu w warstwie ocieplenia rama powstaje ze złożenia dwóch trójkątnych elementów systemu: nośnego PR 007 (poliuretan) i docieplającego PR 008 (Neopor). Elementy te można docinać do odpowiedniej długości. W przypadku otworów o wymiarach większych niż 1400 mm elementy nośne i docieplające można łączyć w dłuższe odcinki. Fot. Katarzyna Masłowska

poprawne wykonanie uszczelnienia będzie praktycznie niemożliwe. Brak warstwy ocieplenia na elewacji budynku sprawia, że trudno mówić o istnieniu jakichkolwiek szczelin dylatacyjnych wokół okna, na przykład pomiędzy jego boczną płaszczyzną a murem, czy też oknem a nieistniejącym jeszcze ociepleniem. Brak szczelin dylatacyjnych sprawia, że niemożliwe jest wykonanie uszczelnień termoizolacyjnych. Jeśli nie można zamocować warstwy termoizolacyjnej, to bezcelowe jest również ostateczne wykonywanie wewnętrznej warstwy paroizolacyjnej, jak i zewnętrznej warstwy paroprzepuszczalnej chroniącej materiał termoizolacyjny przed wilgocią. W tym momencie ekipa montażowa zwykle musi przerwać pracę i wrócić na budowę dopiero po wykonaniu robót związanych z ociepleniem elewacji.

Rozwiązaniem tego problemu może być montaż w systemie „MOWO”, opracowany przez firmę Tremco illbruck. Cały system składa się z 5 produktów: elementu nośnego PR 007 (PU), elementu docieplającego (Neopor), kleju szybkowiążącego w kartuszach, taśmy rozprężnej TP 652 Trio+, podkładu gruntującego. Ta metoda umożliwia zamontowanie okna w warstwie ocieplenia jednoetapowo. Ponadto eliminuje konieczność stosowania jakichkolwiek konsoli dolnych i kotew bocznych, co niewątpliwie pozytywnie może wpłynąć na ostateczny koszt robót montażowych. Nie wymaga również stosowania pianek PU. Odrębną kwestią jest montaż coraz popularniej stosowanych okien połaciowych. To zadanie najczęściej wykonują dekarze – certyfikowani wykonawcy. KATARZYNA MASŁOWSKA

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA DRZWIOWA

Drzwi są jednym z ważniejszych elementów architektonicznych w budynku. Jednak poza walorami estetycznymi powinny cechować się bezpieczeństwem i wysokimi parametrami energooszczędności.

Termoizolacyjność drzwi jest deklarowana przez ich producenta na podstawie przeprowadzonych badań lub obliczeń. Fot. CAL

Energooszczędność od samego progu Warunki techniczne stopniowo zaostrzają normy stawiane budynkom, w tym również przepisy związane ze stolarką otworową. Od 1 stycznia 2017 roku ten współczynnik nie może już przekraczać 1,5 W/(m2K), by docelowo w 2021 roku osiągnąć wartość 1,3 W/(m2K), czyli ten już obowiązkowo wymagany w przypadku drzwi domów energooszczędnych. To bardzo istotna

zmiana, ponieważ do końca 2013 roku dopuszczalna, maksymalna wartość wynosiła aż 2,6 W/(m2K)! Niebagatelne znaczenie ma też tzw. „ciepły montaż”, który w połączeniu z dobrej jakości drzwiami spełni normy określone w przepisach. Warunki techniczne dla budynków, a konkretnie Załącznik nr 2. Wymagania izolacyjności cieplnej w punkcie 2.3.1. określa:

W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjnym przegrody zewnętrzne nieprzezroczyste, złącza między przegrodami i częściami przegród (między innymi połączenie stropodachów lub dachów ze ścianami zewnętrznymi), przejścia elementów instalacji (takie jak kanały instalacji wentylacyjnej i spalinowej przez przegrody zewnętrzne) oraz

połączenia okien i drzwi z ościeżami należy projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza. Watro wspomnieć, że czołowi producenci stolarki otworowej już dostosowali swoje produkty do wymagań prawnych, a niektórym udało się nawet wytworzyć modele przeznaczone do budownictwa energooszczędnego oraz pasywnego,

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA DRZWIOWA

Ciepłe drzwi zgodnie z normami Czesław Suski, dyrektor ds. sprzedaży, Drzwi CAL Drzwi do domów energooszczędnych powinny spełniać wymagania techniczne projektanta budynku. Ich podstawowe i w łatwy sposób mierzalne parametry, to izolacyjność termiczna i szczelność powietrzna. Termoizolacyjność drzwi jest deklarowana przez ich producenta na podstawie przeprowadzonych badań lub obliczeń. Wymagajmy od sprzedawcy deklaracji parametrów technicznych, w razie wątpliwości żądajmy świadectwa badań. Próby szczelności wykazują, że powietrze przenika najczęściej na styku skrzydła z ościeżnicą oraz na połączeniu ościeżnicy z murem. Zwróćmy szczególną uwagę na ilość i jakość uszczelek w drzwiach. Przyzwoite mają dwie, a te najlepsze nawet trzy uszczelki zamykające obwód skrzydła. Najsłabszym punktem są miejsca na połączeniu progu z ramiakami pionowymi ościeżnicy. Wielopunktowe zamki doszczelniają drzwi jednak pod warunkiem, że są zaryglowane. Za połączenie ościeżnicy z murem odpowiada montażysta. Od jego dokładności i znajomości technologii zależy bardzo wiele. Montaż powinien być przeprowadzony jak najbliżej płaszczyzny docieplenia muru. Ciepły montaż eliminuje mostki termiczne nie tylko wokół ramiaków ościeżnicy, ale także pod progiem, o czym często zapominają konstruktorzy i wykonawcy budynków. Najlepsi producenci dostarczają drzwi wraz z kompletną technologią i materiałami do ich montażu. Dobry montaż nie może być tani, bo wymaga atestowanych materiałów i dłuższego czasu pracy montażysty, lecz pieniądze, które zainwestuje inwestor zwracają się po bardzo krótkim terminie.

które zacznie obowiązywać w 2021 roku. Warto zwracać uwagę na oferowane przez nich certyfikaty, jak również opatentowane systemy montażu.

WAŻNA JEST KONSTRUKCJA SKRZYDŁA Możemy wybierać spośród drzwi drewnianych, z PVC, aluminiowych, czy tych zbudowanych z włókna szklanego. Dostępne są też skrzydła drzwiowe wykorzystujące dwa spośród wymienionych typów materiałów, np. drzwi drewniano-aluminiowe. Każdy z tych surowców zapewnia inne właściwości i parametry techniczne. W zależności od konstrukcji, jak też naszych oczekiwań związanych ze stylistyką i zabezpieczeniami drzwi, różne też będą ich ceny – od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. Konstrukcja i materiał ma też znaczący wpływ na energooszczędność produktu. Rama ocieplonych drzwi zewnętrznych drewnianych wykonana jest z drewna (zwykle sosnowego) klejonego warstwowo. Płyciny wykonane są ze sklejki, a między jej płytami znajduje się materiał ociepleniowy, który może stanowić styropian albo płyta warstwowa z pianką poliuretanową. Ocieplenie drzwi może być również umieszczone w płycinie będącej gotowym panelem, który producenci drzwi wmontowują w ramę skrzydła. Pamiętajmy, że drewno, samo w sobie charakteryzuje się dobrymi parametrami

izolacyjności cieplnej. Warto zwrócić uwagę na sposób zabezpieczenia drzwi przed niekorzystnym działaniem czynników atmosferycznych, np. malowanie impregnatem i zabezpieczenie kilkuwarstwową powłoka lakieru. Współczynnik przenikania ciepła drzwi drewnianych wynosi obecnie od 0,9 do 1,5 W/m2K. Z kolei drzwi zewnętrzne z polichlorku winylu bazują na ramie z trzy- lub czterokomorowych profili wzmocnionych kształtownikiem stalowym, który go dodatkowo usztywnia. Wypełnienie stanowi gotowy panel systemowy z twardego PVC ocieplony pianką poliuretanową lub spienionym PVC (termoizolacyjne wkładki są umieszczane także w profilach). Wzór panelu może być niemal dowolny. Cechą drzwi zewnętrznych z PCV jest niewielka masa przy jednoczesnym zachowaniu dobrych parametrów cieplnych i akustycznych. Nie obawiajmy się też o ich wzornictwo, w tej materii zmieniło się wiele – zwykle są wykończone elegancką okleiną drewnopodobną. W przypadku drzwi z PVC współczynnik UD wynosi przeciętnie 1,3 W/m2K. Ramę drzwi aluminiowych lub stalowych tworzy kształtownik aluminiowy z przekładkami termicznymi, które mają poprawiać jego właściwości ciepłochronne. Wypełnienie może być zrobione z blachy aluminiowej grubości 1,5 mm lub 3 mm lub z płyt PVC

Opatentowane rozwiązanie – ciepły próg Budynek energooszczędny wymaga ciepłego montażu, którego nieodzownym elementem jest tzw. ciepły próg. Przemarzający próg to wilgoć i chłód w wiatrołapie i wyższe opłaty za ogrzewanie domu. CAL jako pierwszy producent na rynku opracował kompleksową instrukcję ciepłego montażu drzwi z wykorzystaniem opatentowanej Termicznej Osłony Podproża (TOP). Miejsce pod TOP najlepiej zabezpieczyć belką podwalinową z Purenitu. To 100% niezbędnej wytrzymałości i trwałości. Źródło: Drzwi CAL

Ponadstandardowa energooszczędność Krzysztof Horała, prezes zarządu w firmie Hörmann Zgodnie z przepisami izolacyjność cieplna drzwi zewnętrznych w domu energooszczędnym w standardzie NF40 nie może być gorsza niż 1,3 W/(m2K). W roku 2021 tyle wynosił będzie dopuszczalny współczynnik przenikania ciepła dla drzwi wejściowych w każdym budynku. Większość drzwi firmy Hörmann nie tylko od dawna spełnia już te warunki, ale nawet znacznie je przewyższa. Najlepsze – ThermoCarbon – z płytą blatu o grubości 100 mm – prawie dwukrotnie przekraczają poziom wymagań stawianych drzwiom w domach pasywnych i osiągają UD nawet 0,47 W/(m2K). Funkcję przegrody termicznej pełni tu profil ramy skrzydła wykonany z kompozytu karbonu i włókna szklanego. Istotna jednak jest nie tylko grubość i konstrukcja skrzydła, ale także odpowiednie ościeżnice o dużym oporze cieplnym. Najwięcej ciepła ucieka bowiem właśnie przez ościeżnice i ich połączenie ze skrzydłem drzwi. Przy ościeżnicach stalowych, nawet jeśli skrzydło jest bardzo grube, trudno o wysoką izolacyjność cieplną. Bardzo dobre są aluminiowe ościeżnice z przegrodą termiczną wypełnioną pianką poliuretanową, która rozdziela ich część zewnętrzną od wewnętrznej. Duże znaczenie mają też uszczelki i odpowiednie usytuowane ich w kilku płaszczyznach. Drzwi ThermoCarbon, a także inne aluminiowe drzwi firmy Hörmann – ThermoSafe o współczynniku UD nawet 0,8 W/(m2K), jak i stalowe drzwi Thermo65 o UD nawet 0,87 W/(m2K), mają potrójną płaszczyznę uszczelnienia.

grubości 1,5 mm lub 2 mm. Wewnątrz płycin znajduje się warstwa ociepleniowa z pianki poliuretanowej, styropianu albo wełny mineralnej (gdy drzwi mają profile ciepłe, są w nich umieszczane wkładki z poliamidu wzmocnionego włóknem szklanym). Zastosowanie lekkich materiałów izolacyjnych z pewnością zmniejsza całkowita masę drzwi, co ma niemałe

znaczenie podczas ich użytkowania. Drzwi aluminiowe z tzw. ciepłym profilem osiągają wartości UD około 1,1 W/m2K. W drzwiach o konstrukcji stalowej elementem nośnym jest stalowa rama. Jest ona wypełniona ociepleniem (pianką poliuretanową lub wełną mineralną), a od zewnątrz w całości obłożona płytą wykończeniową. Rama jest tu

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | STOLARKA DRZWIOWA

Energooszczędność przede wszystkim Nowe rozwiązania o pięciokomorowej budowie profilu i w dwóch podstawowych głębokościach zabudowy 75 i 90 mm zapewniają maksymalną szczelność oraz doskonałą termoizolacyjność aż do standardu pasywnego włącznie. Autorskie rozwiązania konstrukcyjne sprawiają, że możliwe jest wykonywanie stabilnych skrzydeł o wysokości nawet do trzech metrów. System Schüco ADS SimplySmart umożliwia wykonywanie drzwi w szerokim zakresie termoizolacyjności. Drzwi Schüco ADS 75 SimplySmart o głębokości zabudowy 75 mm posiadają bardzo dobry współczynnik przenikania ciepła już na poziomie Uf=1,5 W/m2K. Taki efekt osiągnięto między innymi dzięki podwójnemu uszczelnieniu i nowej uszczelce środkowej. Natomiast stolarka z serii Schüco ADS 90 SimplySmart o zwiększonej głębokości zabudowy do 90 mm spełnia podwyższone standardy termoizolacyjności do Uf=1,3 W/ m2K. Parametr ten uzyskano dzięki poszerzeniu stref izolacyjnych i zastosowaniu podwójnej uszczelki środkowej. Przy wykorzystaniu dodatkowych izolatorów piankowych drzwi mogą ponadto osiągać standard pasywny Uf=1,0 W/m2K. Tak szeroka gama wykonań pozwala na dobór optymalnego rozwiązania do budynków w każdej klasie energetycznej. Źródło: Schüco

Drzwi ThermoCarbon z płytą blatu o grubości 100 mm prawie dwukrotnie przekraczają poziom wymagań stawianych drzwiom w domach pasywnych i osiągają UD nawet 0,47 W/(m2K). Fot. Hörmann

Ciepły montaż eliminuje mostki termiczne nie tylko wokół ramiaków ościeżnicy, ale także pod progiem, o czym często zapominają konstruktorzy i wykonawcy budynków. Fot. Schüco

więc całkiem zasłonięta przez płytę. Wykończenie drzwi stalowych może stanowić drewno lite, sklejka, płyta HDF, wytłaczana blacha ocynkowana albo płyta z włókna szklanego.

CIEPŁY MONTAŻ Zwiększona termoizolacyjność drzwi to nie tylko doskonałe parametry przenikalności cieplnej UD, na które składa się rodzaj zastosowanego profilu drzwiowego oraz panel wypełniający (np. szeroki pakiet szybowy lub inne materiały, np. panele PVC). Bardzo istotny dla końcowego efektu termoizolacyjnego jest odpowiedni montaż drzwi, tzw. montaż warstwowy. Jego podstawowym celem jest zabezpieczenie przed zawilgoceniem warstwy izolującej w szczelinie dylatacyjnej między ramą drzwi a murem. Póki pianka jest sucha, zachowuje pełnię swoich właściwości termoizolacyjnych. Po wchłonięciu wilgoci, jej przewodność cieplna rośnie i powstaje mostek termiczny, będący źródłem strat ciepła. Ponadto, pianka poddana działaniu wilgoci ulega degradacji i traci trwale swoje właściwości termoizolacyjne. KATARZYNA MASŁOWSKA

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | BALKONY I TARASY

FOT. QUICK-MIX

Wymagające docieplenie Balkon, jak i taras możemy zaliczyć do tych elementów newralgicznych każdego budynku, odpowiedzialnych za obniżenie efektywności energetycznej. Jednak zastosowanie odpowiednich materiałów termoizolacyjnych oraz poprawny montaż to skuteczne remedium na straty ciepła. Zmieniające się z roku na rok przepisy prawne podwyższają i tak coraz bardziej restrykcyjne wymagania dotyczące efektywności energetycznej budynków. Elementy takie jak tarasy, balkony, czy płaskie dachy nie są stanowią w tym wypadku żadnego wyjątku. Nie należy bowiem zapominać, że również źle zaizolowany balkon czy taras może generować poważne straty ciepła, a tym samym większe (nawet o 30%) zapotrzebowanie na energię grzewczą. Dlaczego? Otóż to właśnie te elementy budynku wystawione są na działanie warunków atmosferycznych. Nie dość, że te czynniki przyspieszają starzenie

materiałów, z których wykonane są balkony i tarasy, ale też i ujawniają często skutki występujących w tych miejscach mostków termicznych.

BŁYSKAWICZNA UCIECZKA CIEPŁA Mostki termiczne to najogólniej mówiąc „bolączka” każdego budynku energooszczędnego. Szczególnie tych, w których zaprojektowano dodatkowe balkony i tarasy. Te elementy są nieogrzane i wystawione na oddziaływanie niskich i wysokich temperatur oraz wilgoci. Po dłuższym oddziaływaniu wilgoć przenika do konstrukcji balkonu

i tarasu, znacząco obniżając właściwości izolacyjne materiałów termoizolacyjnych. Należy pamiętać, że to właśnie balkony i tarasy to miejsca ucieczki ciepła z budynku. Są to elementy przegrody o wyższym współczynniku przewodzenia ciepła. Powoduje to, że temperatura wewnętrzna powierzchni przegrody jest tu niższa niż w pozostałej jej części, ponieważ ulega szybkiemu wychłodzeniu. Ucieczka ciepła, czyli mostek termiczny, występuje na połączeniu przegrody z elementami konstrukcyjnymi balkonu lub tarasu, na skutek zastosowania materiału o większej przewodności cieplnej, zwłaszcza gdy warunki termiczne na zewnątrz są zdecydowanie niższe od panujących wewnątrz budynku. Czy możliwe jest uniknięcie mostków termicznych? Ucieczka ciepła jest nie do uniknięcia, ale na pewno da się ją maksymalnie zminimalizować. Szczególnie jest to istotne w budynkach energooszczędnych, gdzie graniczne wartości liniowych współczynników strat

ciepła (Ψ), wynikających z powstawania mostków cieplnych na połączeniu płyt balkonowych nie mogą być większe niż 0,20 W/mK. W przypadku innych mostków cieplnych występujących w bryle domu energooszczędnym nie powinny one przekroczyć 0,10 W/mK. Jak zatem zapobiec negatywnym konsekwencjom występowania mostków termicznych balkonów i tarasów? Otóż wykonawcy mają do dyspozycji dwa rozwiązania.

DWA SPOSOBY NA MOSTKI Zanim zaprezentujemy metody prowadzące do skutecznej termoizolacji balkonu i tarasu warto zauważyć, że na co dzień większość z nas używa tych pojęć zamiennie. Tymczasem balkon to wystająca poza obrys budynku płyta, podczas gdy taras może być zaprojektowany nad pomieszczeniem ogrzewanym, spełniając równocześnie funkcję stropu lub jako płyta zlokalizowana na gruncie czy też na piętrze, podparta słupami.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | BALKONY I TARASY

PIR na tarasy i balkony

FOT. BAUDER POLSKA

W przypadku gdy wymagane jest docieplenie pomieszczeń znajdujących się pod tarasami, potrzebna jest do tego optymalna i zgodna z wytycznymi termoizolacja. Płyty BauderPIR zapewniają przy tym najlepsze z możliwych parametry izolacyjności. Ponadto są one pozbawione mostków termicznych i się nie kurczą. Wraz z wprowadzeniem wytycznych dotyczących oszczędności energii (EnEV) wymagania stawiane termoizolacji zaostrzyły się jeszcze bardziej. Dzięki temu bardzo istotny okazał się właściwy wybór materiału termoizolacyjnego wraz ze starannym wykonawstwem, gdyż ewentualne późniejsze naprawy wiążą się ze znacznymi nakładami pracy i kosztów. Płyty BauderPIR FA TE wyróżniają się najmniejszą przewodnością cieplną (λ), wynoszącą 0,022 W/mK, spośród wszystkich materiałów stosowanych do termoizolacji w budownictwie. Ponadto są one pozbawione mostków termicznych i się nie kurczą. Dzięki temu możliwe jest znaczne redukowanie grubości układu warstw. Ponadto płyty BauderPIR FA TE zachowują wysoką wytrzymałość na ściskanie przy niewielkiej grubości. Przy grubości sięgającej od 20 mm do 100 mm wytrzymałość na ściskanie płyt BaudrPIR wynosi od ≥ 0,12 N/mm2. Płyty są stabilne wymiarowo i wytrzymują duże obciążenia. Optymalny format płyty przy wykonywaniu tarasów to 1200x600 mm. Źródło: Bauder Polska

Elementarne docieplenie Sebastian Czernik, specjalista ds. technicznych, Atlas

Łączniki eliminują potrzebę powierzchniowego obustronnego izolowania płyty balkonowej, co wpływa pozytywnie na estetykę balkonów. Fot. Schöck

Wizualizacja prezentuje termiczny rozkład temperatury na połączeniu płyty balkonowej ze ścianą. Po lewej stronie widoczne jest rozwiązanie bez zastosowania łączników Isokorb, w którym efekt przenikania zimna i przesunięcie punku rosy w kierunku wnętrza obiektu, co powoduje powstanie mostka termicznego. Fot. Schöck

Taras, czy też balkon to elementy budynku, które szczególnie w polskich warunkach klimatycznych, stanowią dla budowlańców spore wyzwanie, zarówno pod względem projektowym, jak i wykonawczym. Specyfika ta wynika z konieczności zapewnienia jedocześnie szczelności w zakresie oddziaływania wody jak i spełnienia wymagań izolacyjności cieplnej, tak istotnych szczególnie w przypadku budynków energooszczędnych. Docieplanie tarasu czy balkonu musi prowadzić do zmniejszenia strat ciepła oraz ograniczenia wpływu liniowego mostka termicznego na styku ścian, stropu i płyty tarasu/balkonu. W przypadku tarasów nad pomieszczeniami ogrzewanymi bardzo istotne jest prawidłowe dobranie rodzaju i grubości materiału do izolacji cieplnej – trzeba tego dokonać po uwzględnieniu obliczeń cieplno-wilgotnościowych dla całej przegrody. Dobrana grubość musi bowiem zapewniać nie tylko wymaganą przepisami izolacyjność cieplną, ale też eliminować ryzyko kondensacji pary wodnej w przegrodzie, umożliwiającej późniejszy rozwój grzybów pleśniowych. W Polsce, w najczęściej stosowanym układzie konstrukcyjnym tarasu tj. z powierzchniowym odprowadzeniem wody, warstwę termoizolacji stanowią płyty z polistyrenu ekstrudowanego (XPS) lub specjalne płyty styropianowe (EPS). Płyty układa są na warstwie paraizolacji, umieszczonej na warstwie spadkowej, a następnie wykonuje kolejne warstwy tarasu – hydroizolację, warstwę dociskową, uszczelnienie podpłytkowe oraz sama okładzinę z płytek ceramicznych. Poprawne wykonstruowanie układu warstw tarasu, ich rodzaju oraz grubości nie jest zadaniem łatwym, warto tutaj skorzystać z konsultacji lub profesjonalnego doradztwa np. firm oferujących kompletne systemy tarasowe.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | BALKONY I TARASY

SZLACHETNA

Energooszczędne połączenie Maciej Kowalczyk, kierownik w Dziale Doradztwa Technicznego firmy Schöck Połączenie płyt balkonowych ze stropem, a właściwie z wieńcem, to miejsce, w którym powstają mostki termiczne, czyli przerwanie ciągłości izolacji termicznej. Mostki cieplne są często przyczyną zwiększonej utraty ciepła, a także miejscem tworzenia skroplin pary wodnej i związanych z tym procesów destrukcyjnych, niszczących przegrodę, a w szczególności warstwy wykończeniowe. Nierzadko powstające w ten sposób grzyby, pleśń czy wilgoć nie tylko naruszają wizualny aspekt ściany, ale – co najważniejsze – są groźne dla zdrowia domowników. Właściwie zaprojektowana oraz rzetelnie wykonana konstrukcja płyty balkonowej wraz z uwzględnieniem odpowiedniej termoizolacji pozwolą na stworzenie balkonu nie tylko dobrze prezentującego się, ale również bezpiecznego oraz energooszczędnego. W przypadku balkonów ważne jest, by już na etapie projektowania zapobiegać powstawaniu mostków termicznych. Aby uniknąć niepotrzebnych szkód, warto zdecydować się na użycie sprawdzonych produktów. Połączenie płyty balkonowej z budynkiem za pomocą łączników Schöck Isokorb, czyli nośnych elementów termoizolacyjnych do oddzielenia wystających elementów konstrukcyjnych, pozwoli na zachowanie ciągłości izolacji bez dodatkowego ocieplania płyty balkonowej. Można je montować w każdego rodzaju konstrukcjach nowych, jak i starych, w połączeniach żelbet-żelbet, żelbet-drewno, żelbet-stal oraz stal-stal. Łączniki termoizolacyjne montowane są w pionowej warstwie izolacji termicznej ściany, a więc stanowią jej naturalną kontynuację. Łączniki przenoszą również obciążenia z płyty balkonowej na konstrukcję budynku oraz umożliwiają oddzielenie ciepłych i zimnych elementów całej konstrukcji. To rozwiązanie sprawia, że konstrukcje balkonów można kształtować w dowolny sposób, co korzystnie wpływa na końcowy efekt wizualny budynku.

W przypadku istniejącej płyty balkonowej możemy zapobiec ucieczce ciepła poprzez obłożenie jej izolacją ze wszystkich stron. Jednak takie rozwiązanie nie likwiduje powstawania mostków termicznych na połączeniu elementów konstrukcyjnych balkonu i ściany. Najefektywniejszym sposobem jest zastosowanie izolacji termicznej w miejscu połączenia konstrukcji stropu z płytą balkonu, co pozwoli wyeliminować mostki cieplne i zachować ciągłość pionowej izolacji termicznej. Takim optymalnym rozwiązaniem, koncentrującym się na odizolowaniu termicznym zimnej płyty balkonowej od ogrzewanego budynku, jest łącznik termoizolacyjny, zapewniający bardzo skuteczną warstwę izolacyjną. Zastosowanie łącznika, odcinającego od siebie dwa elementy konstrukcyjne pozwala ograniczyć straty ciepła na poziomie ok. 70% podczas, gdy w stosunku do płyty balkonowej ocieplonej z każdej strony jest ono skuteczniejsze o ok. 27%. Z kolei izolacja cieplna tarasu, szczególnie zlokalizowanego nad pomieszczeniem ogrzewanym, może być wykonana

Polimerobitumiczne papy produkowane przez firmę Bauder „błyszczą” dzięki doskonałym właściwościom, łatwości montażu i wysokiej trwałości.

JAKOŚĆ Najwyższej jakości papy wierzchniego krycia BauderKARAT i BauderSMARAGD stanowią pewną hydroizolację dachu – BauderSMARAGD również w dachach zielonych.

także na dwa sposoby. Pierwszy, klasyczny polega na ułożeniu warstwy izolacji przeciwwodnej nad warstwą termoizolacji. Drugi jest typowy przy ocieplaniu dla dachów płaskich, gdzie ocieplenie z odpornego na wilgoć materiału, np. styropianu ekstrudowanego, PIR układane jest na warstwie izolacji przeciwwodnej. Kluczowym w tym wypadku rozwiązaniem jest zastosowanie paroizolacji, która uchroni taras przed przenikaniem wilgoci od dołu, z ogrzewanego pomieszczenia. W ten sposób zapobiegamy skraplaniu się pary wodnej przy termoizolacji i zjawisku zawilgocenia sufitu, które często traktowane jest jako efekt nieszczelności tarasu. Najważniejsze jednak w termoizolacji balkonu i tarasu jest dbałość o detale. W tym wypadku liczy się nie tylko wybrana metoda ocieplania, jakość materiałów, jak i właściwa kolejność ich zastosowania, ale też staranność wykonania. Warto też postawić na systemowe rozwiązania, które pozwalają też ocieplić, ale i kompleksowo zabezpieczyć (uszczelnić) poszczególne elementy tarasu i balkonu przed działaniem wody. RADOSŁAW ZIENIEWICZ

FACHOWY WYKONAWCA | ARTYKUŁ SPONSOROWANY

NOWE MŁOTY UDAROWO-OBROTOWE HITACHI Pierwsze w tej klasie w branży elektronarzędziowej młoty udarowo-obrotowe wykorzystujące do napędu silniki bezszczotkowe wprowadza właśnie do sprzedaży firma Hitachi.

Cztery nowe urządzenia o symbolach DH45ME, DH45MEY, DH52ME oraz DH52MEY to całkowicie nowe konstrukcje młotów. Najbardziej innowacyjnym elementem konstrukcyjnym tych elektronarzędzi jest bezszczotkowy silnik.

WYDAJNE WYBURZANIE Firma Hitachi wykorzystała tę technologię do napędu młotowiertarek sieciowych. Nowoczesne, wysokowydajne silniki bezszczotkowe to przede wszystkim

zdecydowane wydłużenie żywotności napędu elektronarzędzia. Seria nowych młotowiertarek może pochwalić się bardzo dobrymi właściwościami wyburzeniowymi, nawet do 30% większymi w porównaniu do poprzednich modeli Hitachi. Również zwiększono o 20% prędkość wiercenia w porównaniu do poprzednich modeli. Dodatkowo na wytrzymałość i niezawodność urządzeń ma wpływ nowa konstrukcja korpusu. Wykorzystanie technologii AHB – Aluminuim Housing

KUCIE BEZ ZBĘDNYCH WIBRACJI W nowej serii młotowiertarek zastosowano również nowoczesny system antywibracyjny UVP (dla modeli DH45MEY oraz DH52MEY). Oryginalny, zaprojektowany przez Hitachi sprężynowy,

DH45ME

Model Parametry

Body czyli wykonanie korpusu urządzenia z aluminium wpływa na zwiększenie sztywności konstrukcji oraz jej wagę, co przekłada się na komfort pracy.

DH52ME

DH52MEY

Wiercenie w betonie

45 mm

52 mm

Wiercenie koronką

125 mm

160 mm

Moc

1500 W

Rodzaj mocowania

SDS max

Prędkość obrotowa bez obciążenia

230 V

120–310/min

110–280/min

Liczba udarów

230 V

1200–2950/min

1000–2400/min

535 mm

585 mm

Długość całkowita Waga Akcesoria standardowe

DH45MEY

dynamiczny pochłaniacz drgań zmniejsza i pochłania wibracje o około 15% lepiej niż w poprzednich modelach poprawiając efektywność działania i komfort pracy. Dzięki zastosowaniu silnika bezszczotkowego mamy również możliwość doboru parametrów pracy. W zależności od potrzeb możemy odpowiednio ustawić prędkość obrotową oraz liczbę udarów. Więcej na stronie producenta: www.hitachi-narzedzia.pl

9,0 kg

9,5 kg

11,0 kg

Rękojeść boczna, smar, walizka transportowa

11,5 kg

2U\JLQDOQD WHFKQRORJLD VLOQLNร Z EH]V]F]RWNRZ\FK +LWDFKL Bezszczotkowy 6TCF[E[LP[ U\E\QVMQY[

Bezszczotkowy

$TCM \Wฤ [YCLรฐE[EJ UKรต E\รตฤ EK Oryginalny sterownik Hitachi

(U\E\QVMK YรตINQYG MQOWVCVQT)

&รฃWIC ฤ [YQVPQฤ รง DG\QDUรฃWIQY[

9URร รฃRTCEWLG z agregatami RTรฐFQVYร TE\[OK

Kompaktowa NGMMC DWFQYC

Stabilna praca PCYGV RT\[ URCFMCEJ PCRKรตEKC

6TCF[E[LP[ U\E\QVMQY[

*2QTร YPCPKG RQOKรตF\[ OQFGNGO DG\U\E\QVMQY[O 94 5' K OQFGNGO U\E\QVMQY[O 94 5#

1DU]รถG]LD ] VLHFLRZ\PL VLOQLNDPL EH]V]F]RWNRZ\PL

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA PODDASZA

FOT. ISOVER

Ciepło pod dachem Ocieplony dach to same korzyści. Właściwie wykonana termoizolacja na poddaszu zapewnia ciepło zimą i gwarantuje przyjemny chłód latem. To aspekty, które obecnie zyskują na sile w kontekście rosnącej popularności budownictwa energooszczędnego. Budynek energooszczędny to taki, który, jak sama nazwa wskazuje, potrzebuje niewielkiej ilości energii do zapewnienia komfortowych warunków życia. Uzyskać to można budując szczelną, zwartą i dobrze ocieploną bryłę. W domach

z poddaszem użytkowym szczególną uwagę należy zwrócić na dach, który, źle zaizolowany, może być powodem dużych strat ciepła. Dlatego ogromną rolę odgrywa jego termoizolacja. Obecnie mamy do wyboru kilka sposobów:

ocieplenie wełną lub pianką. Możemy też zdecydować się na izolację nakrokwiową. Warto dodać, że prace termoizolacyjne w dachu możemy przeprowadzić zarówno w trakcie budowy domu, jak też podczas termomodernizacji istniejącego domu.

SPRAWDZONA WEŁNA W przypadku konstrukcji dachowych ocieplanych wełną warto zwrócić uwagę, by izolacja była sprężysta i niepalna. Dzięki temu zastosowane ocieplenie szczelnie wypełnia przestrzenie między krokwiami, niwelując mostki termiczne, a także chroni drewniane elementy konstrukcji przed ewentualnym zagrożeniem pożarowym. Właśnie te cechy posiada wełna mineralna. Obok całkowitej odporności na ogień, trwałości i sprężystości, wełna poprawia również komfort akustyczny w pomieszczeniu. Gdy dobierzemy materiał i optymalną grubość, pozostaje jeszcze kwestia montażu, który można nawert wykonać samemu.

Energooszczędne ocieplenie poddasza wełną składa się z dwóch warstw izolacji. Pierwszą układa się pomiędzy krokwiami, drugą pod pierwszą, na specjalnie przygotowanym ruszcie. Dokładność montażu – szczelność na stykach płyt – uzyskuje się przez dociskanie ich do siebie, wykorzystując sprężystość wełny. W ten sposób eliminuje się mostki termiczne na stykach płyt. Precyzyjny montaż zależy przede wszystkim od szczelnego dociśnięcia płyt izolacyjnych do konstrukcji dachowej i do siebie nawzajem. Szczególnie uważać trzeba na narożniki oraz załamania dachu – najlepiej, by ocieplenie poddasza łączyło się z w sposób ciągły z ociepleniem ścian i stropu nad poddaszem. Zaletą tego rodzaju izolacji jest to, że można ją wykonywać o każdej porze roku. Warto pamiętać, że jeśli docieplamy znajdującą się na poddaszu kuchnię, łazienkę lub inne pomieszczenie mające większe ciśnienie pary wodnej, niezbędne

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA PODDASZA

jest zastosowanie odpowiedniej paroizolacji.

TERMOIZOLACJA NA KROKWI Innym sposobem na ocieplenie dachu jest metoda nakrokwiowa. Polega ona na układaniu termoizolacji na krokwiach, w przeciwieństwie do tradycyjnej izolacji od strony poddasza, między krokwiami. Izolacja ta skutecznie eliminuje problem mostków termicznych powstający w przypadku systemów termoizolacji międzykrokwiowej. Poddasze możemy również uszczelnić i ocieplić metodą natryskową pianką poliuretanową. Pianka składa się z dwóch komponentów: poliol oraz izocyjanian. Składniki te rozpyla się na poddaszu przy użyciu wysokiego ciśnienia. Zaraz po rozpyleniu pianki następuje rozszerzenie jej objętości oraz zastygnięcie. Zaletą tej metody jest to, że można ją stosować zarówno w budownictwie nowym, jak i starym. Ponadto nie pozwala na rozwijanie się grzybów czy pleśni. Może być stosowana zarówno na konstrukcjach drewnianych, jak i stalowych.

Dwa sposoby na izolacje poddasza Marek Ciechowski, menadżer ds. sprzedaży i marketingu, Recticel Izolacje Poddasze użytkowe jest miejscem szczególnie narażonym na skutki oddziaływania temperatury zewnętrznej. Dlatego dobre ocieplenie dachu w sposób gwarantujący brak mostków termicznych powinno być celem każdego inwestora. Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami już mostek termiczny o długości 1 metra szerokości zaledwie 1 mm powoduje utratę izolacyjności przegrody na metrze kwadratowym, na którym się znajduje aż o 80%. Tym sposobem dachy zaizolowane nawet grubą warstwą 25 cm izolacji lecz posiadające np. 1 milimetrowe szczeliny nie spełniają oczekiwań użytkownika ponieważ izolują zaledwie tak, jak warstwa izolacji o grubości 5 cm. Sprawdzonym sposobem na uzyskanie efektu izolacji poddasza użytkowego bez mostków termicznych jest zastosowanie płyt z pianki poliuretanowej PIR typu Tau Foam, jako izolacji podkrokwiowej. Płyta o wymiarze 600x1200 mm za każdym razem powinna być opatrzona w zamek pióro-wpust gwarantujący szczelność połączenia. Okładzina (z jednej strony szara i z drugiej strony srebrna) gwarantuje paroszczelność. Płyta zamontowana zostaje pod więźbą dachową w sposób szczelny gwarantujący powstanie jednolitej warstwy termoizolacji bez mostka termicznego. Materiał o lambdzie 0,021 W/mK pozwala osiągnąć U=0,18 W/m2K już po zastosowaniu warstwy 120 mm. Izolacja nakrokwiowa jest rozwiązaniem stosowanym na więźbie dachowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu konstrukcja chroniona jest przed oddziaływaniem zmiennych warunków temperaturowych, a w przypadku renowacji i montażu płyty nie ma potrzeby ingerowania w przestrzeń życiową osób zamieszkujących budynek. Rozwiązanie nakrokwiowe pozwala wyeksponować więźbę dachową. Prawdziwa izolacja nakrokwiowa opatrzona jest zamkiem pióro-wpust, oraz pokryta ciężką okładziną aluminiową gwarantującą stabilność wymiarową produktu (zapobiega skurczowi płyty). Już 140 mm nakrokwiowej płyty typu Tau Foam pozwala osiągnąć U=0,18 W/m2K.

ZMINIMALIZOWAĆ MOSTKI TERMICZNE Właściwe funkcjonowanie systemu ociepleń w dużej mierze zależy od poprawnej instalacji. Jedną z podstawowych zasad, którymi powinni kierować się wykonawcy systemów jest unikanie mostków cieplnych, czyli przerw w izolacji. Nie da się ich wyeliminować zupełnie, można jednak spróbować ograniczyć ich liczbę, a co za tym idzie, ujemne oddziaływanie. Mostki termiczne mogą zwiększyć zapotrzebowanie domu na energię nawet o 50 kWh/m2 rocznie. Mamy z nimi do czynienia w przypadku nadproży, wieńców stropowych, podciągów, więźb dachowych oraz wszelkich połączeń np. okien ze ścianami czy ścian fundamentowych z podłogą na gruncie. Warto zadbać o perfekcyjne wykonanie oraz staranną izolację tych miejsc, aby nie dopuścić do powstawania niepotrzebnych strat ciepła. Istnieją sprawdzone metody zapobiegające powstawaniu mostków termicznych. Należą do nich: – staranne i dokładne mocowanie płyt termoizolacyjnych; ocieplenie ścian fundamentowych oraz cokołów; prawidłowe obróbki wokół okien; połączenie ściany

Sprawdzonym sposobem na uzyskanie efektu izolacji poddasza użytkowego bez mostków termicznych jest zastosowanie płyt z pianki poliuretanowej PIR typu Tau Foam, jako izolacji podkrokwiowej. Fot. Recticel

Nakrokwiowa izolacja dachu Krzysztof Milczarek, ekspert firmy Balex Metal Metoda „nakrokwiowa” to propagowany przez firmę Balex Metal, właściciela marki Thermano, sposób ocieplania dachów. Z punktu widzenia fizyki budowli jest to najbardziej optymalna metoda uzyskania dachu o pożądanych własnościach termoizolacyjnych. System nakrokwiowy całkowicie eliminuje mostki termiczne w dachu, dzięki temu, że nie ma w nim tzw. „zimnych” fragmentów oddających ciepło na zewnątrz. Wszystkie elementy konstrukcji znajdują się po „wewnętrznej”, „ciepłej” stronie termoizolacji. Obiekt, w którym dach jest izolowany nakrokwiowo jest dużo ładniejszy, dzięki temu, że można eksponować w jego wnętrzu drewniane elementy więźby dachowej. Takie budynki mają wyższe wnętrza i pod dachem można instalować elementy wyposażenia. Metoda „nakrokwiowa” to także prostsze i szybsze wykonawstwo. Dzięki właściwościom izolacji Thermano praca dekarzy w systemie nakrokwiowym jest wolna od niebezpieczeństw uszkodzenia izolacji i mechanicznych przerwań folii oraz membran. Szybka, prosta i czysta praca w systemie nakrokwiowym to także ograniczenie kosztów dla inwestora.

%8'2:1,&7:2 (1(5*226=&=}'1( | TERMOIZOLACJA PODDASZA

Jak skutecznie ocieplić poddasze? Anna Gil, kierownik w Biurze Doradztwa Technicznego, Isover Prawidłowo wykonana izolacja dachu może prowadzić do 30-procentowej oszczędności ci energii przeznaczonej na ogrzewanie. W Polsce najbardziej popularnym rozwiązaniem w domach ch jednorodzinnych są dachy skośne. Do ich izolacji dobrze jest zastosować lekki i sprężysty materiał, riał, który nie obciąży konstrukcji, a jednocześnie pozwoli wypełnić całą przestrzeń pomiędzy krokwiami, okwiami, dzięki czemu unikniemy strat ciepła wynikających z niedokładnego dopasowania materiału eriału izo izolacyjnego. Najbardziej optymalnym materiałem do izolacji dachów skośnych jest wełna mineralna szklana, z uwagi na jej elastyczną strukturę i właściwości termoizolacyjne oraz trwałość. Wybierając wełnę postawmy na produkt o jak najniższym współczynniku przewodzenia ciepła – oznaczonym na etykiecie literą λD (lambda), gdyż taki będzie najlepiej izolował nasze poddasze. Polecanym i przez nas produktami do dachu skośnego są np.: Uni Mata, Profit-Mata, jak również Super-Mata Isover. Planując montaż izolacji w pierwszej kolejności zadbajmy o to, by ocieplić każdy element dachu, aby później nie tracić ciepła, np. przez niezaizolowaną murłatę. Następnie odmierzmy rozstaw między krokwiami i potnijmy matę na kawałki o długościach większych o 2 cm niż rozstaw krokwi (materiał w rolkach ogranicza jego zużycie). Pamiętajmy też, aby zawsze stosować dwie warstwy: po ułożeniu warstwy podstawowej, między krokwiami, dodatkowo zaizolujmy połać prostopadle. Pozwala to uniknąć liniowych mostków termicznych występujących wzdłuż krokwi. Całkowita grubość izolacji dachu powinna wynosić min. 30 cm. W dachu skośnym nie może zabraknąć też odpowiedniej wentylacji zapobiegającej pojawieniu się pleśni, np. na krokwiach. Dobrze zaprojektowana połać dachowa to połać ze szczeliną wentylacyjną pomiędzy membraną dachową a poszyciem np. z dachówki. Decydując się na paroizolację, która zabezpieczy przegrodę przed przedostawaniem się do niej wilgoci, warto wybrać inteligentną membranę paroizolacyjną (Vario XtraSafe) o zmiennym oporze dyfuzyjnym (zimą wysokim, latem niskim), dzięki czemu uzyskamy blokadę przepływu wilgoci do warstw przegrody w okresie zimowym oraz możliwość jej odeschnięcia w okresie letnim. Zastosowanie ciągłej warstwy izolacji wykonanej z wełny mineralnej w systemach z odpowiednimi foliami i membranami, zapewni szczelność, odpowiednie zarządzanie wilgocią, a także optymalne temperatury latem i zimą oraz dobrą akustykę.

Renover jest nowym wariantem systemu nakrokwiowej izolacji poddasza. Metoda pozwala sprawnie przeprowadzić remont bez ingerencji we wnętrze budynku, a łatwe w montażu belki tworzą solidną konstrukcję. Fot. Isover

zewnętrznej z połacią dachu w sposób gwarantujący zachowanie ciągłości warstwy termoizolacyjnej; fachowa obróbka płyt balkonowych; wzmocnione ocieplenie zamocowań balustrad, markiz, zadaszeń; zabezpieczenie miejsc mechanicznego mocowania płyt termoizolacyjnych; odpowiednie zamocowanie dodatkowych elementów na ocieplonej elewacji.

OCHŁODZENIE PRZEZ... DOCIEPLENIE

Metoda „nakrokwiowa”, z punktu widzenia ﬁzyki budowli, jest najbardziej optymalną metodą uzyskania dachu o pożądanych własnościach termoizolacyjnych. Fot. Balex Metal

To nie przypadek, że kolektory słoneczne montuje się na dachu. Ze względu na szczególnie intensywne wystawienie na słońce oraz stosunkowo cienkie pokrycie, jest to jedna z najszybciej nagrzewających się przegród domu. Zwłaszcza latem, gdy rozgrzane w ciągu dnia dachówki, blachy lub papa oddają ciepło do wnętrza budynku, ku udręce mieszkańców. Wbrew pozorom, rozwiązaniem poprawiającym komfort jest docieplenie. Latem izolacja powstrzymuje przenikanie gorącego powietrza do środka, pozwalając utrzymać na poddaszu optymalną temperaturę. To rozwiązanie nie tylko komfortowe, ale też opłacalne. Gdy za oknem chłodno, odpowiedniej grubości ocieplenie skutecznie zapobiega utratom ciepła i zmniejszy rachunki za ogrzewanie. Wykonanie optymalnej izolacji bądź adaptacja poddasza niesie za sobą pewne koszty. Rozważając taką inwestycję warto jednak brać pod uwagę nie tylko komfort użytkowy, ale też oszczędności na rachunkach zimą. W ostatecznym rozrachunku okazuje się zazwyczaj, że jednorazowy wydatek zwraca się z nawiązką już po kilku sezonach grzewczych. WOJCIECH NAPORA

0OWLEKANAÖ$!#(§7+! CERAMICZNO METALOWA ZÖKRUSZYWEMÖWULKANICZNYM /DPORNAÖNAÖKOROZJ¾ /DPORNAÖNAÖPOROSTY 7YTRZYMA AÖMECHANICZNIE /DPORNAÖNAÖEKSTREMALNYÖWIATR 3TABILNAÖTERMICZNIE ,EKKIEÖPOKRYCIEÖDACHOWE .IEÖOBCI AÖKONSTRUKCJI #ICHA

0I¾KNOÖKRUSZYWAÖODPORNOuºÖSTALIÖ

www.gerardroofs.pl

FACHOWY WYKONAWCA | POKRYCIA DACHOWE

Piąta elewacja, czyli jak „ubrać” dach

FOT. BLACHY PRUSZYŃSKI

Wyboru pokrycia dachowego dokonuje zwykle architekt w porozumieniu z inwestorem. Trzeba przede wszystkim uwzględnić kształt dachu: to czy zaplanowano liczne elementy dekoracyjne, takie jak lukarny, wole oka, kąt nachylenia połaci. Na trwałość i energooszczędność dachu wpływa też doświadczenie dekarza. Poszczególne pokrycia można układać na dachach o różnym spadku. Ważna jest także sama konstrukcja więźby dachowej – jej solidność może często przesądzić o wyborze pokrycia i wyeliminować cięższe materiały. Oprócz tego, decyzję o zakupie konkretnego materiału powinniśmy podjąć w oparciu o parametry izolacji akustycznej i termicznej pokrycia, jego trwałości oraz, oczywiście, wyglądu.

PONADCZASOWE DACHÓWKI Dachówki ceramiczne wytwarzane są z naturalnej gliny, wzbogacanej różnymi dodatkami i wypalanej w wysokiej

temperaturze. Przede wszystkim dachówki ceramiczne są długowieczne. Ich trwałość szacuje się na ok. 100 lat, choć potrafią „wytrzymać” znacznie więcej. Cechują się również wysoką odpornością na zmienne warunki atmosferyczne oraz niepalnością. Ceramika na dachu to również dobre parametry termoizolacyjne, co ma szczególne znaczenie w przypadku domów z poddaszem użytkowym. Z punktu widzenia energooszczędności oraz komfortu przebywania na drugiej kondygnacji, istotne jest również powolne nagrzewanie się pokrycia ceramicznego, chroniące wnętrze budynku przed letnimi upałami i pozwalające oszczędzić na klimatyzacji. Na rynku dostępne są również dachówki,

pokrywane specjalnymi pigmentami odbijającymi promienie podczerwone, co owocuje nawet mniejszym o 10ºC nagrzewaniem się dachówki. Kolejną zaletą dachówek ceramicznych jest ich wysoka izolacyjność akustyczna. Dzięki swojemu sporemu ciężarowi, dachówki ceramiczne nie poddają się drganiom wywoływanym przez spadające na dach krople deszczu, gwarantując komfort przebywania na poddaszu nawet w czasie największych ulew

BETONOWI NASTĘPCY Dla tych, którzy nie mogą pozwolić sobie na zakup dachówek ceramicznych lub po prostu wolą wydać mniejszą kwotę

na pokrycie dachowe, dobrym rozwiązaniem okażą się dachówki betonowe. Są one bezpośrednim „konkurentem” tradycyjnych dachówek z gliny i mają do zaoferowania porównywalne parametry za sporo niższą cenę (różnice w cenie w granicach ok. 30%). Podobnie do ceramiki, charakteryzują się wysoką mrozoodpornością i niepalnością. Oferują także dobre parametry akustyczne i termoizolacyjne. Ich szybkość nagrzewanie się, szczególnie w przypadku białych dachówek betonowych, zaliczana jest do najniższych ze wszystkich. Niestety, barwa dachówek blaknie wraz upływem czasu i oddziaływaniem promieni słonecznych. Dlatego też wymagają

FACHOWY WYKONAWCA | POKRYCIA DACHOWE

Nowoczesne i energooszczędne rozwiązania Rafał Kuczyński, dyrektor handlowy, Blachy Pruszyński Osoby planujące budowę domu mają do wyboru kilka podstawowych materiałów służących jako pokrycie dachowe. Do najbardziej popularnych należą: dachówki (ceramiczne i cementowe); gonty papowe i drewniane, strzechy oraz łupki. Osobną kategorię stanowią pokrycia z blachy (stalowe, aluminiowe oraz tytanowo-cynkowe). Czym się jednak kierować przy wyborze i zakupie? Do najbardziej trwałych ale zarazem najdroższych materiałów należą dachówki ceramiczne. Materiał ten wymaga jednak wcześniejszego zainwestowania w mocną więźbę, zdolną utrzymać ciężar tego pokrycia wynoszący 50 kg/m2. Dachówki wymagają ponadto dość dużego nachylenia połaci dachowej – min. 16 stopni. Po przeciwnej stronie znajdują się wszystkie pokrycia z gontu – lekkie, tanie jednak o najmniejszej trwałości. Ich niewątpliwą zaletą jest jednak to, że można je stosować na dachy o bardzo małym kącie nachylenia. Gonty drewniane, strzechy i łupki to natomiast pokrycia tradycyjne, zamawiane głównie koneserów drewnianego budownictwa – z jednej strony efektowne, z drugiej bardzo wymagające i drogie. Pośrodku tego zestawienia znajdują się pokrycia ze stali – panele dachowe z rąbkiem, blachodachówki i blachodachówki panelowe, które w większości można stosować na połaciach o minimalnym nachyleniu 8 stopni. Stal zabezpieczona jest warstwą lakieru ochronnego, który zapobiega powstawaniu korozji. Największą zaletą pokryć ze stali jest optymalna relacja między ceną, trwałością i uniwersalnością zastosowania. Cena zależna jest m.in. od rodzaju zastosowanej powłoki ochronnej – producenci oferują powłoki poliestrowe i znacznie trwalsze powłoki poliuretanowe. Na te ostatnie przewidziane jest aż 30 lat gwarancji. Innym kryterium wyboru są blachodachówki cięte na wymiar lub panelowe.

one odmalowywania co kilka lat, aby zapewnić intensywność koloru. Również podatność na pleśnie, grzyby i porosty dachówek betonowych jest wyższa, niż tych wykonanych z gliny. Mimo tego są one materiałem o wysokiej trwałości. Co prawda nie dorównują długowiecznością pokryciu ceramicznemu, ale deklarowane przez producentów 70 lat, powinno zadowolić większość inwestorów. Dachówki cementowe zaliczane są do materiałów ciężkich (stąd ich wysoka izolacyjność akustyczna), toteż, podobnie do ceramiki, wymagają solidnej więźby dachowej. Niemniej jednak są nieznacznie lżejsze od swoich konkurentek, dzięki czemu mogą być układane na nieco mniej solidnej konstrukcji niż dachówki tradycyjne.

MNOGOŚĆ MOŻLIWOŚCI Z METALU Niezmiennie popularnym materiałem, układanym na polskich dachach, są pokrycia metalowe. Możemy podzielić je ze względu na rodzaj materiału, kształt, czy sposób montażu. Do pokryć metalowych zaliczamy: pokrycia miedziane, tytanowo-cynkowe, aluminiowe,

blaszane i blaszane z posypką. Wśród najpopularniejszych rodzajów pokryć metalowych, ze względu na kształt i rozmiar, wyróżnić możemy blachy tłoczone, zwane również blachodachówkami, dzięki swojemu wyglądowi imitującemu prawdziwe dachówki, oraz łączone na zatrzask panele, czyli tak zwane blachy na rąbek stojący – popularne szczególnie w nowoczesnym budownictwie. Trwałość pokryć metalowych zależy od rodzaju użytego materiału. Żywotność pokryć stalowych ocenia się na ok. 30-50 lat, blachy ze stopu cynku i tytanu to trwałość przewyższająca znacznie 50 lat. Ciekawym rozwiązaniem podnoszącym wytrzymałość i walory estetyczne blachy jest pokrywanie jej posypką mineralną lub ceramiczną. Tak wykonane blachy wyglądem nie ustępują dachówkom ceramicznym, nierzadko na myśl przywodzą łupki, a dodatkowo są odporniejsze na wszelkie uszkodzenia mechaniczne i korozję biologiczną. Pokrycia miedziane z kolei dorównują trwałością dachówkom ceramicznym. Najlepszym tego dowodem mogą być pokryte nimi dachy zabytkowych

Niezwykle lekkie dachówki z posypką ceramiczną, generują jedynie 7-kilogramowy nacisk na metr kwadratowy dachu i stanowią tym samym jeden z najlżejszych materiałów służących do pokrycia budynków. Fot. Gerard Rooﬁng Systems Dachówki ceramiczne są długowieczne, wysoce odporne na zmienne warunki atmosferyczne oraz niepalne. Ceramika na dachu to również dobre parametry termoizolacyjne, co ma szczególne znaczenie w przypadku domów z poddaszem użytkowym. Fot. Röben

budowli. Miedź na dachu nadaje budynkowi szlachetności oraz jest całkowicie odporna na porosty i mchy, tak często „nawiedzające” dachy domów jednorodzinnych, szczególnie tych zlokalizowanych na północy i na zalesionych terenach. Niestety, pokrycia miedziane są też bardzo drogie.

Niezależnie od konkretnego materiału, wszystkie pokrycia metalowe są bardzo lekkie, dzięki czemu można je układać nawet na mniej solidnych więźbach dachowych. Pozwalają również na ich zastosowanie na niemalże każdym rodzaju dachu – od tych bardzo stromych, o spadku połaci wynoszącym

FACHOWY WYKONAWCA | POKRYCIA DACHOWE

50º, po prawie płaskie o nachyleniu połaci 5º. Do niewątpliwych zalet pokryć metalowych należy zaliczyć ich wysoką szczelność, duże wymiary poszczególnych elementów, ułatwiające i usprawniające montaż oraz niewygórowaną cenę (oczywiście, nie wliczając w to miedzi).

BITUMICZNA WSZECHSTRONNOŚĆ Popularnym pokryciem dachowym, ze względu na swoją niewygórowaną cenę i łatwość montażu, są papy i gonty bitumiczne. Użyty do ich produkcji materiał jest plastyczny, przez co idealny na bogato zaprojektowane dachy o skomplikowanych, zaokrąglonych kształtach, z lukarnami czy wolimi okami. Jednocześnie papy bitumiczne idealnie nadadzą się na pokrycie dachów płaskich.. Oprócz prostych pap, możemy również pokusić się o zakup dachówek, zwanych częściej gontami bitumicznymi, produkowanymi z papy na osnowie z tkaniny szklanej. Gonty takie mogą posiadać przeróżne kształty: łuski, sześciokąty, trójkąty, imitujące karpiówkę to tylko niektóre przykłady. Należy wspomnieć o możliwości uzyskania fantazyjnych barw w przypadku pokryć bitumicznych. Dzięki posypce mineralnej, którą są powlekane producenci osiągają efekty wzorów cieniowanych, elementów jednolitych lub kombinacji wielokolorowych. Niewątpliwą zaletą

pokryć bitumicznych jest ich lekkość, niewymagająca mocnej konstrukcji więźby oraz łatwość wymiany pokrycia na nowe. Mimo, iż papy i gonty bitumiczne nie mogą konkurować trwałością z dachówkami ceramicznymi, betonowymi, miedzią czy blachami tytanowo-cynkowymi, uszkodzone lub stare pokrycie dachowe łatwo jest przykryć nowym, bez konieczności uprzedniego usuwania starej warstwy. Montując pokrycia bitumiczne należy pamiętać, że gonty przeznaczone są do dachów spadzistych, a papy są idealne na płaskie podłoża. Pamiętać trzeba również o właściwym przygotowaniu podłoża, które musi mieć odpowiednią twardość. Nie układa się bowiem pokryć bitumicznych na łatach, a na płytach OSB (rzadziej deskach drewnianych).

ZWIĄZEK IDEALNY Coraz większą popularnością cieszą się pokrycia dachowe wykonane z włókno-cementu. Podobnie do pokryć metalowych i bitumicznych, płyty i płytki z włókno-cementu charakteryzuje niewielki ciężar, przez co nie ma potrzeby stosowania ciężkich konstrukcji dachowych. Dostępność płyt o dużych wymiarach pozwala na ich szybszy i łatwiejszy montaż, na który wpływa również łatwość obróbki materiału. Trwałość barw pokryć włókno-cementowych deklarowana jest na

Aby zima nie zaskoczyła dekarzy Dariusz Nowicki, superdekarz z firmy Kanobud z Opola Zdecydowanie zima nie jest najlepszym czasem na prace dekarskie, więc warto postarać się, aby położyć dach, zanim spadnie pierwszy śnieg i nadejdą mrozy. Jeżeli nie zdążymy do tego czasu, to co prawda wiele prac możemy kontynuować, ale musimy się liczyć z utrudnieniami. Najlepiej byłoby wstrzymać prace na etapie zbudowania konstrukcji dachowej, ale na przerwanie pracy na budowie na 2-3 miesiące niewielu inwestorów może sobie pozwolić. Jakie prace więc możemy kontynuować? Nawet w czasie mrozu możemy prawidłowo zamontować membranę dachową, ale pamiętajmy, aby możliwie szybko przykryć ją dachówkami, bo trudne warunki mogą skrócić żywotność membrany. Należy pamiętać, że deklarowany czas odporności membrany na promienie UV jest liczony na całe życie membrany, a nie tylko na czas zakrycia dachówką. Poza tym musimy się liczyć z tym, że na membranę spadnie śnieg – co prawda powinna ona wytrzymać, ale z doświadczenia wiem, że śnieg potrafi być bardzo ciężki. Prowadziłem już kilka prac w okresie zimy, w celu zabezpieczenia membrany dachowej układaliśmy plandeki – można, ale to utrudnia i podnosi koszty. Dlatego jeżeli decydujemy się na montaż membrany zimą najlepiej wybrać produkty wysokiej jakości, o podwyższonych parametrach wytrzymałości. Oprócz membrany, w czasie zimy możemy bez większych komplikacji zamontować łaty, ułożyć dachówkę i zamontować rynny. Problem – czasem nie do przeskoczenia pojawia się przy obróbkach: montażu taśmy kalenicowej pod gąsiorem, taśm do obróbki komina i innych przejść przez połać (ściany, lukarn, mansard) – ponieważ taśmy należy bezwzględnie kleić na oczyszczonej i suchej powierzchni w temperaturze powyżej 0ºC. Jeżeli zima zastanie nas już przy stanie surowym zamkniętym – z zamontowaną stolarką okienną jesteśmy w stosunkowo dobrej sytuacji, ale i tak powinniśmy być ostrożni i nie jest zalecane na przykład układania izolacji termicznej na poddaszu lub więźbie dachowej ze względu na wysoką wilgotność, która może zniszczyć materiał izolacyjny.

ok. 15 lat, a trwałość samego materiału sięga lat 30. Warto zaznaczyć, że dzięki pokrywaniu elementów specjalnymi powłokami żywicowymi, włókno-cement jest odporny na zadomawianie się mchów i porostów. Ponieważ płyty są również

stosowane jako materiał elewacyjny, włókno-cement jest idealną propozycją dla inwestorów, którzy chcą uzyskać efekt płynnego przejścia pomiędzy dachem i elewacją.

Energooszczędność to jeden z obecnych trendów na rynku budowlanym. Skuteczne zatrzymywanie ciepła możliwe jest dzięki stosowaniu odpowiedniej izolacji, w szczególności izolacji dachu, przez który „ucieka” do 25% ciepła. Straty te w dużej mierze powodowane są mostkami termicznymi powstającymi w punktach, w których brakuje odpowiedniego zabezpieczenia. Fot. Braas

KATARZYNA MASŁOWSKA

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

Niezbędnym i najczęściej używanym narzędziem parkieciarskim jest pilarka. Parkieciarz mający dokonać zakupu pilarki powinien zwrócić uwagę na te cechy elektronarzędzia, które zapewnią precyzję cięcia oraz zminimalizują ryzyko powstawania efektu wyrwy w obrabianych materiałach. Warto także zwrócić uwagę na powtarzalność cięcia. Fot. Festool

pracy narzędzi i osprzętu – warto się z nimi dokładnie zapoznać. Narzędzia i osprzęt powinny być sprawne i najwyższej jakości co zapewni komfort i bezpieczeństwo pracy. W przypadku prac parkieciarskich istotnym elementem jest stosowanie systemów odpylających, np.: odkurzaczy przemysłowych z filtrami klasy M, pozwalają one na odciąg i filtrowanie pyłu, który może być szkodliwy dla zdrowia. Aby ustrzec się błędów podczas pracy elektronarzędziami należy bezwzględnie przestrzegać przepisów BHP oraz stosować się do instrukcji obsługi urządzeń.

Niezbędnik każdego parkieciarza

FOT. BLACHY PRUSZYŃSKI

PRECYZYJNE CIĘCIE

Nowoczesne elektronarzędzia dedykowane parkieciarzom mogą znacząco usprawnić pracę. Wykonawca wybierając profesjonalny sprzęt powinien zwrócić uwagę na jego trwałość, ergonomię, wielofunkcyjność. Choć wiele zależy od rodzaju podłoża, na którym będzie układana posadzka, jak również jakości samego drewna, równie ważne są wiedza i doświadczenie osoby wykonującej roboty parkieciarskie oraz odpowiedni dobór narzędzi. Nie bez znaczenia jest również stosowanie odpowiedniej odzieży roboczej, która zadba o bezpieczeństwo i komfort pracy wykonawcy.

KRYTERIA WYBORU Parametry pozwalające na precyzyjną pracę elektronarzędziem to jeden

z kluczowych warunków zakupu. W mniejszym stopniu przy wyborze, rolę odgrywa również cena. Istotne znaczenie mają opinie o urządzeniu, publikowane w magazynach branżowych i profesjonalnych portalach internetowych. Podejmując decyzję o wyborze elektronarzędzi, fachowcy często decydują się na rozwiązania systemowe i maszyny wielofunkcyjne, które zapewniają im wykonanie większej ilości prac jednym narzędziem. W przypadku elektronarzędzi, wykorzystywanych przy pracach parkieciarskich bardzo ważna jest

ich funkcjonalność. Dotyczy to zwłaszcza drogich urządzeń, inwestując w które wykonawca może skorzystać z dodatkowych funkcji. Ważna jest także opcja przetestowania elektronarzędzia przed zakupem – taką możliwość dają już niektórzy czołowi producenci. Nie bez znaczenia jest również serwis gwarancyjny i pogwarancyjny oraz dostępność części zamiennych. Każdy producent lub dystrybutor elektronarzędzi oraz osprzętu udostępnia odpowiednie informacje dotyczące zarówno przeznaczenia, jak i parametrów

W segmencie urządzeń do cięcia drewna wiele się w ostatnich latach zmienia. Powstają narzędzia, którymi fachowiec może wykonywać różnego rodzaju cięcia – kątowe, poprzeczne czy wzdłużne. Pilarki coraz częściej łączą w sobie możliwości kilku urządzeń. Dzięki temu nie ma konieczności zakupu kilku rodzajów maszyn. Parkieciarz, który musi wykonać wzór, potrzebuje głównie urządzenia do cięcia poprzecznego, kątowego i wzdłużnego. Warto więc jest zapoznać się dokładnie z bogatą ofertą producentów elektronarzędzi do obróbki drewna, aby jak najlepiej dopasować zakres ich zastosowań do specyfiki wykonywanych robót parkieciarskich. Znaleźć w niej można pilarki stołowe o różnej mocy nominalnej (od 1100 do ponad 4000 W), różnej średnicy piły tarczowej i różnej prędkości cięcia. Pilarki różnią się też między sobą kątem odchylenia od pionu (piły tarczowej) i maksymalną głębokością cięcia. Parkieciarz mający dokonać zakupu pilarki powinien zwrócić uwagę na te cechy elektronarzędzia, które zapewnią precyzję cięcia oraz zminimalizują ryzyko powstawania efektu wyrwy w obrabianych materiałach. Warto także zwrócić uwagę na powtarzalność cięcia. Wiąże się ona z dokładnością i prawidłowością działania blokady obrabianego materiału. Wykonawca powinien sprawdzić, czy będzie mógł wielokrotnie powtórzyć cięcie do tego samego kąta bez konieczności częstej kalibracji urządzenia. Ważne jest też zwrócenie uwagi na prędkość obrotową pilarki i ilość zębów w pile tarczowej. Przy dużej prędkości obrotowej większa ilość zębów sprawia, że cięcie jest precyzyjniejsze. Pamiętajmy, że czołowi producenci elektronarzędzi posiadają w swojej ofercie

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

olbrzymią ich ilość, pozwalającą na dokonanie indywidualnego wyboru, uwzględniającego nie tylko możliwości, ale także i cenę, co ma niebagatelne znaczenie. Parkieciarz kompletując sprzęt powinien zaopatrzyć się w piłę ze skrętnymi tarczami i stabilną płytą, umożliwiającą precyzyjne ustawianie przykładnic. Dzięki ustawieniu lewych i prawych krawędzi można ciąć dokładne ukosy, bez straty materiału. Taka piła posiada zmienną ilość obrotów. Tego typu urządzenie znajduje zastosowanie przy cięciu paneli, belek drewnianych, aluminium, tworzywa sztucznego, parkietu i laminatu. Zwróćmy też uwagę na masę urządzenia, zastosowane uchwyty, możliwości bezpiecznego zapakowania – to znacznie ułatwi transport maszyny na plac budowy. Cześć urządzeń do cięcia ma też zamontowany laser, który ułatwia precyzyjne cięcie pod skosem. Przyjrzyjmy się systemowi montażu tarcz – większość jest mocowana za pomocą szybkozłączki, co zapewnia ich łatwą wymianę. W wielu przypadkach, jeśli

istnieje taka potrzeba, pilarkę można wzbogacić o takie dodatkowe akcesoria, jak: składana podstawa, dzięki której można ją szybko przekształcić w piłę stołową, suwana prowadnica, stół do frezowania z możliwością zastosowania frezarki górnowrzecionowej. Bardzo użytecznym narzędziem będzie również podcinarka do drzwi i ościeżnic. Pozwala ona dokładnie podciąć ościeżnicę, drzwi, wpuszczone w ścianę listwy cokołowe. Dzięki niej możemy podłogę podprowadzić aż do ściany – pod boazerią.

Trwałość i dobry serwis Bogusław Koczorowski, menedżer marki Wolff Przede wszystkim kupujący powinien zwrócić uwagę na skuteczność działania i trwałość elektronarzędzia. Niemniej ważny będzie też koszt eksploatacji oraz niezawodność maszyny. Te parametry trudno sprawdzić „na papierze”. Dlatego przed sprzedażą dostarczamy nasze maszyny do klienta, aby mógł je sobie przed zakupem przetestować na inwestycji. Równie ważny co dobry zakup, jest także serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. Wraz z naszymi dystrybutorami organizujemy cykliczne spotkania tzw. dni serwisowe. Wtedy każdy klient może dokonać bezpłatnego przeglądu i wymiany części swojej maszyny. Jeśli jest to okres po gwarancji, klient płaci tylko za te części, które zostały wymienione.

DOBRY SZLIF Drewno jako materiał wykończeniowy wymaga szczególnej obróbki. Jedną z ważniejszych czynności wykonywaną podczas układania posadzki jest jej szlifowanie, potocznie nazywane cyklinowaniem. Szlifierki walcowe są dzisiaj bardzo popularne. Posiadają je w swojej ofercie wszyscy liczący się producenci na rynku. Są to maszyny bardzo poręczne, pomimo, że osiągają wagę nawet do 90 kg. „Cykliniarki” walcowe charakteryzuje duża

moc silnika – do 1800 W, obroty walca do 3000 obr./min. Używa się do nich taśm o wymiarach 480 mm lub 550x200 mm. Najbardziej zaawansowanymi technicznie i wydajnymi są szlifierki taśmowe. Stosuje się w nich taśmy bezkońcowe, obracające się na dwóch wałkach: szlifierskim i napinającym. Takie rozwiązanie znacznie przedłuża żywotność taśmy szlifierskiej. Tego typu szlifierki cechuje ponadto: możliwość regulacji i docisku

taśmy szlifującej, niekiedy wybór szybkości obrotów walca. Maszyny te posiadają najczęściej moc: 1800-2900 W, liczbę obrotów: 1900-2400 obr./min, wagę 60-90 kg, funkcję szybkiego demontażu ułatwiającą transportowanie. Te maszyny polecane są parkieciarzom posiadającym już określoną wiedzę i doświadczenie. Niesprawny operator może poczynić na szlifowanej posadzce nieodwracalne szkody. Wszystkie współczesne szlifierki

KOMFORT W TECHNOLOGII 37.5® Snickers Workwear jest liderem we wprowadzaniu na rynek odzieży roboczej wykorzystującej nowoczesne technologie materiałowe, które zwiększają efektywność wykonywanej pracy. W swojej ofercie posiada m.in. spodnie i kurtki wykonane z materiału Goretex® i Windstopper®. Najnowszą innowacją, która znalazła zastosowanie w produktach Snickers Workwear jest technologia 37.5®. W tkaninach wykonanych w tej technologii naturalne cząstki czynne, trwale osadzone we włóknie, przechwytują i uwalniają opary wilgoci. Cząstki te dostarczają swoistej siły napędowej dla potrzeb odprowadzania oparów wilgoci z powierzchni włókien. Czynnie reagując na wytwarzane przez ciało ciepło, wykorzystują pochodzącą z organizmu energię do przyspieszania zarówno ruchu oparów, jak i przemiany cieczy w parę. Przekłada się to na znaczne skrócenie czasu schnięcia. Oznacza to, że im bardziej rozgrzany jest użytkownik, tym intensywniej odprowadzana jest wilgoć – w rezultacie większy jest

komfort noszonej odzieży w porównaniu do tradycyjnych materiałów, co w efekcie przekłada się na większa wydajność pracy. Odzież wyprodukowana w tej technologii znajduje zastosowanie szczególnie podczas wykonywania intensywnych zadań i w trakcie pracy w wysokich temperaturach.

Innowacja w asortymencie

Spodnie robocze z serii LiteWork wykorzystują technologię 37.5®, dzięki czemu praca wykonawcy staje się bardziej komfortowa i wydajna. Fot. Snickers Workwear

W asortymencie Snickers Workwear, wśród produktów wykorzystujących technologię 37.5®, znajdują się spodnie robocze (seria LiteWork), ocieplane kurtki robocze, bielizna termiczna oraz koszula i skarpety. Najnowszymi produktami, które czekają na swoją premierę wiosną 2017 roku, są koszulki T-shirt oraz polo. 37.5® jest znakiem towarowym Cocona, Inc.

Odzież wyprodukowana w technologii 37.5® znajduje zastosowanie szczególnie podczas wykonywania intensywnych zadań i w trakcie pracy w wysokich temperaturach. Fot. Snickers Workwear

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

charakteryzują się tym, że posiadają własny system odsysania pyłów – stąd też nazywa się je bezpyłowymi. Dobra szlifierka powinna mieć właściwie wypośrodkowaną proporcję w rozdziale mocy przeznaczonej na szlif i odsysanie. W przeciwnym wypadku, urządzenie będzie wykazywać mniejszą agresywność szlifu lub niską skuteczność odpylania.

Kryteria wyboru Sławomir Trojan, szkoleniowiec Festool Podczas zakupu elektronarzędzi przede wszystkim należy zwrócić uwagę na możliwość odsysania i pracy z odkurzaczem. Praca bezpyłowa jest podstawowym elementem przy pracy elektronarzędziami. Kolejnymi są ciężar oraz kompaktowość, które decydują o mobilności urządzenia i umożliwiają pracę w terenie. Ważną rzeczą jest także regulacja obrotów i możliwość dostosowania ich do odpowiedniego materiału. Dzięki szerokiemu zakresowi kątów w elektronarzędziach do cięcia mamy możliwość większego zakresu prac.

Z kolei szlifowanie miejsc trudno dostępnych, np. pod grzejnikami, a także schodów, przeprowadzamy przy pomocy szlifierek krawędziowych zwanych także kątówkami. Ze względu na przeznaczenie czy długość ramienia będą się one różnić między sobą. W pełni profesjonalna firma parkieciarska powinna dysponować osobną maszyną do szlifowania schodów, inną – do wykończeń w narożnikach i pod grzejnikami. Alternatywą jest

zaopatrzenie się w szlifierkę krawędziową z możliwością stosowania wymiennej końcówki – krótkiej lub długiej. Szlifierki krawędziowe (schodowe) cechuje duża ilość obrotów 2500-4300 obr./min, waga: 8-21 kg, długość ramienia szlifującego 45-270 mm. Stosujemy do nich krążki szlifierskie o średnicy 150-180 mm mocowane na rzep lub przykręcane do tarczy. Uzupełnieniem w/w urządzeń parkieciarskich są szlifierki powierzchniowe oraz ręczne szlifierki do narożników. Dobra szlifierka charakteryzuje się pracą nie wymagającą dużego wysiłku, posiada regulację obrotów, miękki rozruch oraz zabezpieczenie przeciążeniowe.

Cała gama rozwiązań Grzegorz Gofryk, menadżer ds. komunikacji i marketingu w firmie Stanley Black&Decker Najważniejsze podczas układania parkietu jest dokładne ubicie i pozaciągania elementów podłogi. Niezbędne będą do tego młotek i łapka lub łom. Wykonawcom proponujemy: młotek ciesielski Steelmaster i wielofunkcyjną łapkę FMHT0-55016. Do przycinania paneli lub cokołów przypodłogowych przyda się np. przyrżnia kątowa z tworzywa z piłą do cięcia listew przypodłogowych oraz specjalna piła płatnica Jetcut Laminator – wyjątkowo dobra do cięcia paneli. W razie większych prac ukosówka Stanley FatmaxFME721 doskonale zautomatyzuje pracę.

BEZPIECZEŃSTWO PONAD WSZYSTKO O bezpieczeństwo musimy zadbać przede wszystkim w czasie cięcia drewna. Podczas prac trzeba pamiętać o stabilnym zamocowaniu ciętego elementu na płaszczyźnie roboczej narzędzia, ponieważ może on w sposób niekontrolowany i z dużą prędkością zostać wyrwany spod tarczy pilarskiej. Należy pamiętać o stosowaniu odpowiednich tarcz pilarskich z zalecaną ilością zębów i odpowiednim ich kształcie w zależności od obrabianego materiału. Podczas prac elektronarzędziami należy stosować się do zaleceń producentów, wykorzystując dostępne zabezpieczenia, takie jak osłony tarcz i innych elementów ruchomych. Dodatkowo należy pamiętać o okularach ochronnych. Większość narzędzi jest wyposażona w dodatkowe przyłącza pozwalające na podłączenie odkurzaczy przemysłowych, które zabezpieczają

Do szlifowania międzywarstwowego możemy zastosować tarczę z własnym napędem. Fot. Janser przed nadmiernym zapyleniem oraz dbają o porządek na stanowisku pracy. Niebagatelne znaczenie dla komfortu pracy, jak również zdrowia parkieciarza jest stosowanie dobrej jakości odzieży roboczej. Pod tym kątem wyróżnia się oferta firmy Snickers Workwear, która w najnowszej linii nakolanników zastosowała zaawansowany technologicznie materiał D3O, który doskonale amortyzuje wstrząsy i chroni przed uderzeniami i skutecznie chroni kolan podczas pracy. Z kolei w kurtkach i butach wykorzystywany jest

Gore-tex, aktualnie najlepszy materiał pod względem wodoodporności i oddychalności. W spodniach roboczych stosowany jest materiał Cordura – niezwykle trwały, wytrzymały i odporny na brud, doskonale wzmacniający kieszenie, rękawy i nogawki na kolanach. W rękawicach i butach dobrze sprawdza się Hipora – nieprzemakalna i oddychająca membrana. Poron XRD, to z kolei elastyczna i lekka pianka, która amortyzuje wstrząsy, a jednocześnie przez lata zachowuje swoją sprężystość.

PRZEGLĄD URZĄDZEŃ I NARZĘDZI PARKIECIARSKICH

GCM 8 SDE Professional

Kapex KS 60

producent: Bosch charakterystyka: dokładna ukośnica o kompaktowych rozmiarach, nadaje się do pracy w terenie (waga 18,5 kg); wyposażona w dwupunktowy system odsysania pyłu; kompatybilna z systemem Click&Clean firmy Bosch; wyposażona w laser wskazujący linię cięcia, uchwyt transportowy i wysuwane podpórki boczne zapewniające bezpieczną obróbkę dłuższych elementów. Moc nominalna: 1600 W; nominalna prędkość obrotowa: 35005000 min-1; zakres cięcia: 70 x 312 mm.

producent: Festool charakterystyka: nowa poręczna i zarazem bardzo elastyczna uciosarka przesuwna. Dzięki ergonomicznie rozmieszczonym uchwytom, praktycznemu nawijaniu przewodu i zabezpieczeniu transportowemu jest wprost idealną towarzyszką podczas prac montażowych. Do tego dochodzą kompaktowa konstrukcja i łatwa obsługa. Moc nominalna: 1200 W; ruchy mimośrodowe: 13003500 obr./min; tarcza pilarska: Ø 216 m; głębokość cięcia 90°/90° – 305x60 mm; głębokość cięcia 45°/90° - 215x60 mm, kąt nachylenia: 47°/46°; kąt uciosu: 60/60°; ciężar: 17,8 kg.

KATARZYNA MASŁOWSKA

Stworzona z pasją. Stworzona dla Ciebie. Nowa uciosarka przesuwna KAPEX KS 60

Mobilność, różnorodność zastosowań i precyzja – wszystko to kryje w sobie nowa uciosarka przesuwna Festool KAPEX KS 60. Z pewnością odczujesz jej lekkość, ergonomię oraz kompaktową konstrukcję. Docenisz również funkcję wycinania wpustów i możliwość przechylania w obie strony do 46°, a z lewej strony nawet do 47° oraz użyteczność lampki LED i kątownika nastawnego. Ma tylko jeden cel: zachwycić Cię już od pierwszego cięcia. Odkryj nową uciosarkę KAPEX KS 60 u Atoryzowanych Dystrybutorów lub na stronie www.festool.pl/kapex

FACHOWY WYKONAWCA | PARKIECIARSTWO

PRZEGLĄD URZĄDZEŃ I NARZĘDZI PARKIECIARSKICH Precisio CS 70

Trivo-Disc

producent: Festool charakterystyka: można ją stosować jako pilarkę przesuwną do cięcia poprzecznego lub pilarkę stołową do przekrojów wzdłużnych. Pobór mocy: 2200 W; prędkość obrotowa tarczy piły: 20004200 obr./min; średnica tarczy pilarskiej: 225 mm; wysokość cięcia 90°/45°: 0-70/0-48 mm; nastawianie skosu: 0° (-2)°-45° (+47)°; długość przesuwu: 320 mm; ciężar: 34,5 kg; przyłącze do odsysania pyłu Ø 27/36 mm.

producent: Janser charakterystyka: Talerz trójtarczowy został stworzony do wykonywania najwyższej jakości prac przy ograniczeniu szlifowania maszynami taśmowymi. Parkieciarz nie musi szlifować podłogi wysokimi gradacjami papieru, oszczędzając w ten sposób czas i pieniądze. Dzięki własnemu napędowi, tarcza pozwala na uzyskanie optymalnego efektu szlifowania.

Szlifierka krawędziowa Emu

Akumulatorowa pilarka ukosowa 54V Flexvolt

producent: Janser charakterystyka: szlifierka krawędziowa, zaprojektowana z myślą o ergonomii pracy oraz dużej sile szlifowania. Przeznaczona jest zarówno do prac parkieciarskich, jak również związanych z przygotowaniem podkładu. Istnieje możliwość regulacji głowicy w różnych płaszczyznach dostosowując się do szlifowanego materiału. Element napędzający o mocy 1500 W może być montowany na odkurzaczu lub zawieszony na pasku.

producent: DeWalt Stanley Black&Decker charakterystyka: klasyczna pilarka ukosowa o podwyższonych parametrach; wskaźnik linii cięcia XPS pozwala na szybkie i dokładne cięcie materiału obrabianego; Blokada głowicy pozwala na jej blokowanie w ruchu posuwnym do cięć poprzecznych i ułatwia transport maszyny. Zaznaczone kąty ukosowe 15°; 22,5°; 30°; 45° oraz szybkie aretowanie kątów do 50°. Napięcie: 54 V; prędkość obrotowa piły 6300 obr./ min; średnica piły: 216 mm.

Szlifierka mimośrodowa DWE6423

Odkurzacz NT 65/2 Tact2

producent: DeWalt Stanley Black&Decker charakterystyka: szlifierka mimośrodowa; silnik o mocy 280 W i zmiennej prędkości w zakresie 8000-12000 obr./ min. Niski poziom wibracji pozwalający na dłuższy czas pracy bez zmęczenia. Wbudowane gniazdo odpylające umożliwiające bezpośrednie podłączenie do odkurzacza. Przeciwpoślizgowy chwyt rękojeści górnej i korpusu, daje poczucie pełnego komfortu i kontroli podczas użycia. Masa: 1,28 kg.

producent: Kärcher charakterystyka: specjalistyczny odkurzacz stosowany do usuwania drobnego pyłu klasy M oraz grubego brudu (np. gruzu, odpadów gipsowych), a także wody. Wyposażony w dwie turbiny, zapewniające wysoką siłę ssącą. System Tact2 działa niezawodnie, co 7,5 s oczyszczają naprzemiennie prawą i lewą połowę płaskiego, falistego filtra co wydłuża jego żywotność. Odkurzacz jest wyposażony w olejoodporny, pojemny (65 l) zbiornik z tworzywa sztucznego odporny na mechaniczne uszkodzenia dzięki zabezpieczającemu go zderzakowi.

Szlifierka kątowa Gecko Star

Spodnie model 3223 Kevlar

producent: Pallmann/Uzin charakterystyka: brzegowa szlifierka stanowi doskonałe uzupełnienie podstawowego zestawu do szlifowania podłóg drewnianych. Jest poręczna, daje możliwość wyboru długości ramienia oraz szerokości krążków ściernych. Oświetla obszar roboczy i umożliwia podłączenie zewnętrznego odkurzacza. Moc: 1,8 kW; prędkość obrotowa 4200 obrotów/min; średnica krążków szlifujących 150 lub 178 mm; waga ok. 11 kg; długość ramienia szlifującego ø 150 mm (długie 370 mm lub krótkie 130 mm); długość ramienia szlifującego ø 178 mm (długie 385 mm lub krótkie 175 mm).

producent: Snickers Workwear charakterystyka: nowatorskie spodnie przeznaczone specjalnie do prac na podłogach, wyposażone system ochrony kolan. Wykonane są z lekkiej tkaniny poliestrowo-bawełnianej o wysokiej odporności na rozerwanie. Posiadają profilowane nogawki dostosowane do kształtu anatomicznego nóg. Można je prać w temperaturze do 60°C. Do modelu 3223 przeznaczone są specjalne nakolanniki do prac podłogowych – model 9118 (wypełnione granulatem) lub 9119 (wykorzystuje innowacyjny materiał D3O® Lite).

FACHOWY WYKONAWCA | CHEMIA DO DREWNA

Lakierowana czy olejowana?

FOT. KACZKAN

Drewniana podłoga cieszy się niesłabnącą popularnością. Wyjątkowo prezentuje się zarówno w przestrzeniach zaaranżowanych w duchu tradycji, jak i w tych bardziej nowoczesnych. Decydując się na drewnianą podłogę, warto zastanowić się nad jej wykończeniem i zabezpieczeniem.

Podłoga drewniana posiada wiele zalet. Ociepla wnętrze i nadaje mu przytulnego charakteru. Jednak, by cieszyć się jej urokiem przez lata należy zadbać o jej odpowiednie zabezpieczenie i wiedzieć jak ją pielęgnować. Istnieje kilka metod zabezpieczenia drewnianej podłogi. Najpopularniejszą jest bez wątpienia lakierowanie. Nałożenie lakieru na powierzchnię desek umożliwia łatwą konserwację parkietu, bezproblemowe utrzymanie go w czystości, a także chroni przed zarysowaniami oraz uszkodzeniami mechanicznymi. Co więcej, drewno pokryte taką powłoką uzyskuje i utrzymuje nasyconą barwę, uwidaczniając każdy szczegół usłojenia, dzięki czemu deski prezentują się naprawdę efektownie.

Ze względu na wiele zalet, lakierowanie należy do najpopularniejszych technik wykańczania parkietu. Metoda konserwacji tego typu sprawia przede wszystkim, że nabiera on bardzo wysokiej wytrzymałości. Dzieje się tak, ponieważ lakier pozostawia na powierzchni materiału powłokę odporną na zarysowania oraz większość uszkodzeń mechanicznych. Warto również wspomnieć o tym, że lakierowanie służy nie tylko wzmocnieniu powierzchniowej struktury drewna, ale także zabezpieczeniu jej przed rozprężaniem lub kurczeniem w wyniku intensywnego ogrzewania lub gwałtownych zmian temperatur. Ponadto, dzięki temu zabiegowi, deski zyskują specyficzny pod względem struktury, połysku i usłojenia charakter,

Zalety podłóg olejowanych Jacek Dziurdzia, technik w firmie Bona Polska Osoby, które zdecydują się na podłogę olejowaną przede wszystkim będą mogły cieszyć się jej wspaniałymi walorami estetycznymi, takimi jak uwypuklenie struktury i koloru drewna. Olej podkreśli nam naturalne piękno drewna, jego fakturę i uwydatni każdy słój. Co więcej, da nam także możliwość zabarwienia powierzchni i wyboru koloru spośród bardzo szerokiej palety barw. Poza walorami estetycznymi, olej ma również wiele zalet użytkowych. Niezwykle istotna jest możliwość miejscowej naprawy podłogi, czego nie możemy wykonać w przypadku podłogi lakierowanej. Ma to szczególne znaczenie w miejscach publicznych o dużym natężeniu ruchu, w których takie pomieszczenie nie mogłoby zostać w całości wyłączone z użytkowania na czas renowacji, jak i domach i mieszkaniach w miejscach wzmożonej eksploatacji. Dodatkowo, zarysowania na podłodze olejowanej będą mniej widoczne, niż tej pokrytej lakierem. A dzięki temu, iż olej wnika głęboko w drewno i zabezpiecza je od środka, powierzchnia jest bardziej odporna na zmiany wilgotności w powietrzu oraz na wchłanianie wody, a w dalszej kolejności na pleśń i grzyby.

FACHOWY WYKONAWCA | CHEMIA DO DREWNA

stanowiąc stylowe dopełnienie każdego wnętrza.

LAKIEROWA POWŁOKA Wykończenie podłogi za pomocą lakieru jest najlepszym rozwiązaniem dla osób ceniących bezproblemową pielęgnację i długi czas użytkowania podłogi bez konieczności przeprowadzania ponownych renowacji. Tego typu parkiet nie przyjmuje zabrudzeń, co więcej nie wymaga specjalistycznych preparatów do konserwacji, dzięki czemu jest naprawdę tani w eksploatacji. Jak każda podłoga wymaga jednak troski. Procesy pielęgnacyjne lakierowanej podłogi można podzielić na codzienne i okresowe. Na co dzień lakierowane deski wystarczy zamieść miękką zmiotką lub odkurzyć. Ważne jednak, aby używać do tego specjalnych końcówek – szczotek do parkietu. Codzienna pielęgnacja jest niezwykle ważna, ponieważ nanoszony piasek oraz kurz może zarysować podłogę. Podłogi lakierowane nie powinny zbyt często

Lakierowanie podłóg drewnianych Paweł Piotrowicz, menedżer produktu w firmie V33 Polska Lakierowanie posadzek drewnianych przeprowadzamy po właściwej obróbce ściernej. Przed procesem lakierowania drewno powinno być gładkie, bez obcych substancji typu wosk, olej, resztek starego lakieru czy kleju. W warunkach polskich parkiety są szpachlowane masą szpachlową wymieszaną z pyłem drzewnym. Podczas lakierowania muszą panować odpowiednie warunki, tj. wilgotność drewna 10% +/- 3%, wilgotność względna powietrza 45-65%, temperatura pomieszczenia 18-25°C, temperatura parkietu i lakieru musi być taka sama: od 8ºC do 25ºC. Lakierowanie może być wykonane jedynie na posadzkach suchych i czystych. Bardzo ważne jest, aby posadzkarz, przed zastosowaniem lakieru dokładnie zapoznał się z etykietą produktu. W szczególności będzie to dotyczyło lakierów dwukomponentowych. Również instrukcja stosowania może nas poinformować, czy dany lakier będzie mógł być stosowany na dany gatunek drewna oraz czy zaleca się stosowanie podkładu. Poinformuje nas również o czasie aplikacji następnych warstw oraz w jakim stosunku musi być mieszany z utwardzaczem. Podczas stosowania lakieru musimy również być świadomi okresu, żywotności mieszaniny lakieru z utwardzaczem i przygotować go w odpowiedniej ilości do lakierowanej powierzchni. Lakierowanie podłóg drewnianych nie jest procesem trudnym. Jeśli lakiernik zastosuje się do wskazówek producenta danego lakieru, to można być pewnym w 99%, że uzyskana powłoka oraz ostateczny wygląd parkietu będzie zgodny z naszymi oczekiwaniami. Lakierowanie parkietu można wykonać zarówno szerokim pędzlem typu szpalter lub wałkiem, dostosowanym do rodzaju lakieru (rozpuszczalnikowe lub wodne).

być zmywane na mokro – nadmiar wody może mieć negatywny wpływ na drewno. Dlatego też mopem warto wytrzeć deski dopiero w przypadku większych zabrudzeń – mówi główny technolog firmy Kaczkan, Krzysztof Sasin.

Deski pokryte lakierem doskonale sprawdzą się zarówno w tradycyjnych aranżacjach, jak i w tych nowoczesnych. Dzięki efektowi połysku, wprowadzą do wnętrza wiele wyrafinowania oraz ponadczasowej elegancji. Ponadto, tak zaimpregnowane drewno będzie stanowić dekorację pomieszczenia.

DREWNO ZABEZPIECZONE OLEJEM Inną bardzo popularną metodą zabezpieczania podłogi drewnianej jest olejowanie. Wymaga ono, zwłaszcza na początku użytkowania, większego nakładu pracy niż lakierowanie. Metoda ta uchodzi jednak za bardziej szlachetną i naturalną. Olej

jako impregnat wchłania się do drewna i pozostawia jego pory otwarte. Z jednej strony pozwala to podłodze „oddychać”, z drugiej naraża ją na różnego rodzaju zabrudzenia i zalania. Stąd posadzkę taką należy częściej pielęgnować. Co ważne, trzeba to robić właściwymi środkami. Standardowa metoda pielęgnacji może doprowadzić do wypłukania oleju z drewna, co skutkuje brakiem zabezpieczenia. Dla wielu klientów zaletą olejowania jest brak powłoki, która powstaje, gdy posadzkę lakierujemy. Dzięki temu uzyskuje się naturalny efekt, obecnie bardzo pożądany. WOJCIECH NAPORA

Zalety lakierowania Dariusz Turski, menedżer Marki Pallman

Dużą zaletą podłóg olejowanych jest to, że preparat podkreśla naturalne piękno drewna, jego fakturę i uwydatni każdy słój. Fot. Bona Polska

Lakierowanie to wciąż najpopularniejsza forma wykańczania podłóg drewnianych. Lakier nie wnika w powierzchnię deski, tworzy za to na niej twardą i mocną powłokę ochronną. Taka powierzchnia jest bardziej wytrzymała i lepiej chroni deski przed uszkodzeniami mechanicznymi niż olejowanie. Dzięki temu, zwiększa się wytrzymałość podłogi wykonanej z bardziej miękkich gatunków drewna. Parkieciarze bardzo często lakierują także podłogi fabrycznie wykończone - by zwiększyć ich odporność i poprawić optykę. Przewagą lakieru nad olejem, jako wykończenia podłogi drewnianej, jest nieco większa łatwość w utrzymaniu w czystości takiej powierzchni. Lakiery czasem budzą jeszcze skojarzenia z błyszczącą i sztucznie wyglądającą powierzchnią. Te obrazy możemy już jednak zaliczyć do przeszłości. Mnogość dostępnych na rynku rozwiązań pozwala na dobór lakieru do każdej aranżacji. Matowe czy półmatowe lakiery po położeniu trudno odróżnić od oleju, a nowe technologie sprawiają, że te środki są coraz bardziej ekologiczne i nie wydzielają przykrego czy intensywnego zapachu. Coraz wyższe parametry odpornościowe sprawiają z kolei, że widmo rys i spękań również odchodzi do lamusa.

FACHOWY WYKONAWCA | CHEMIA DO DREWNA

PRZEGLĄD PRODUKTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH DREWNIANE POSADZKI Craft Oil 2K producent: Bona produkt: olej charakterystyka: unikalna formuła Bona Craft Oil 2K, bazująca na modyfikowanych olejach roślinnych, wiąże się z przyspieszonym schnięciem oraz większą odpornością na zarysowania. Zwiększona odporność na działanie wody i chemikaliów. Olej można pokryć lakierem Bona, dzięki czemu podłoga będzie wyjątkowo odporna na brud, nasiąkanie wilgocią oraz łatwiejsza w pielęgnacji. Krótki czas schnięcia – 8 godzin (kolor neutralny) bądź 12 godzin (oleje barwione).

Aqua Nanolack NT 100 producent: Murexin produkt: lakier charakterystyka: dwuskładnikowy wodny lakier poliuretanowy przeznaczony do lakierowania parkietów i innych rodzajów posadzek drewnianych. Odporny na żółknięcie. Posiada ekstremalnie wysoką odporność na zarysowanie i ścieranie, doskonalą odporność chemiczną oraz elastyczność powłoki, będąc przy tym wyjątkowo łatwy w utrzymaniu czystości. Szczególnie polecany do silnie użytkowanych powierzchni, jak sale gimnastyczne, obiekty biurowe, muzea, sale wystawowe, pomieszczenia mieszkalne itp.

Renowacyjny lakier do parkietu producent: V33 produkt: lakier charakterystyka: lakier daje trwałą powierzchnię, która jest odporna na uderzenia, plamy i ścieranie. Swoją pełną wartość użytkową uzyskuje po dwóch tygodniach od aplikacji, dlatego przez ten czas warto zachować ostrożność w eksploatacji podłogi. Lakier można stosować bez usuwania starej powłoki. Specjalna technologia Direct Protect pozwala nałożyć akrylowy lakier bezpośrednio na odnawiany obszar. Produkt sprawdza się na podłogach wykonanych z gatunków drewna europejskiego i egzotycznego, które wcześniej były lakierowane innymi produktami.

PALL-X 98 Gold producent: Pallmann produkt: lakier charakterystyka: ulepszona formuła znanego wśród profesjonalnych parkieciarzy dwuskładnikowego lakieru poliuretanowego jest jeszcze bardziej ekologiczna. Zawartość lotnych związków organicznych w wersji Gold wynosi mniej niż 5%. Lakier wyróżnia też bardzo wysoka odporność na obciążenia mechaniczne i chemiczne. Sprawdzi się zatem nawet w intensywnie użytkowanych obiektach, takich jak szkoły czy biura. Bez przeszkód można go stosować także w salach sportowych.

FACHOWY WYKONAWCA

Mniejsza, bardziej poręczna i mobilna uciosarka przesuwna Kapex KS 60 Festool dostępna od stycznia 2017 roku. Fot. Festool

NOWY WYMIAR CIĘCIA Przesuwna uciosarka Kapex KS 60 firmy Festool to nowy wymiar mobilności, poręczności i elastyczności w pracach parkieciarskich. Dzięki ergonomicznie rozmieszczonym uchwytom, praktycznemu nawijaniu przewodu i zabezpieczeniu transportowemu, jest wprost idealnym towarzyszem przy wykonaniu prac montażowych. Do tego dochodzi kompaktowa konstrukcja i łatwa obsługa. Nowa uciosarka Kapex KS 60 jest mniejsza, bardziej poręczna przez to też i bardziej mobilna. Dodatkowo obustronny kąt uciosu, aż do 60° i obustronny kąt nachylenia, aż do 46°/47° umożliwia osiąganie dokładnych i różnorodnych cięć przy maksymalnej precyzji również podczas mobilnej pracy.

Nowa KS 60 poszerza nasze portfolio o mobilną uciosarkę przesuwną o głębokości cięcia do 60 mm. Nieważne, czy chodzi o dopasowanie listew cokołowych za pomocą kątownika nastawnego, czy o przycinanie desek podłogowych, czy też prace przy fasadach jak np. przycinanie desek szalunkowych lub desek pióro-wpust

– KS 60 spełnia te oczekiwania i zapewnia długotrwały komfort cięcia i precyzję – mówi Boris Seyfried, menedżer produktu w Festool. – Dzięki swojej kompaktowej konstrukcji i niewielkiemu ciężarowi jest łatwiejsza w transporcie i w związku z tym, jest pierwszym wyborem w codziennej pracy na placu budowy – dodaje ekspert.

PRECYZJA I ELASYCZNOŚĆ Nowa wytrzymała uciosarka przesuwna nie zna kompromisów. Zarówno jeśli chodzi o precyzję, jak i o różnorodność zastosowań: cięcia od 305x60 mm, obustronny kąt uciosu do 60° i obustronny kąt nachylenia do 46° (z lewej strony nawet do 47°), umożliwiają różnorodne i precyzyjne cięcia. Kąt uciosu można ustawić przez wygodną regulację zapadkową najpopularniejszych kątów lub też bezstopniowo i w pełni indywidualnie.

Dwie precyzyjne prowadnice stanowią gwarancję pewnego prowadzenia tarczy pilarskiej bez zakłóceń. Przyjemnym efektem ubocznym jest to, że tarcza porusza się do przodu i do tylu po dwóch prowadnicach, jednak prowadnice te nie wysuwają się przy tym do tyłu. Zapewnia to oszczędność miejsca, dlatego pomocna jest przede wszystkim w ciasnych miejscach pracy takich jak klatki schodowe czy korytarze.

UNIWERSALNIE BEZKOMPROMISOWA Oprócz ergonomicznie rozmieszczonych uchwytów stwarzających dogodne możliwości przenoszenia, Kapex KS 60 zaskakuje innymi przydatnymi detalami. Należy do nich zaliczyć lampkę LED: przenosi ona cień tarczy na obrabiany element tak, że wskazuje on dokładnie miejsce,

FACHOWY WYKONAWCA

Dzięki dodatkowym nóżkom można podnieść KS 60 na wysokość Systainera (rozmiar: SYS 1) – w ten sposób można użyć również Systainera jako powierzchni przylegania. Fot. Festool

w którym należy ciąć. Co jeśli obrabiany element jest za długi na daną powierzchnię przyłożenia? Również to nie stanowi dla KS 60 problemu: na wysuwanym, zintegrowanym elemencie rozszerzającym stół można z łatwością przykładać i przycinać również długie elementy. Dzięki dodatkowym stopkom można podnieść KS 60 na wysokość Systainera (rozmiar: SYS 1) – w ten sposób wykorzystujemy Systainer jako powierzchnię przylegania. Za pomocą wygodnej preselekcji, można od ręki dopasować prędkość obrotową do obrabianego materiału. Podczas cięcia prędkość ta nie ulegnie zmianie. Dzięki temu, użytkownik ma możliwość pracowania z dużą precyzją i dopasowania swojej pracy do obrabianego materiału. Oprócz standardowej tarczy pilarskiej z zębem drobnym do pracy z drewnem i materiałami drewnopochodnymi, Festool oferuje do swojej KS 60 również specjalną tarczę pilarską do przycinania laminatu i aluminium.

KĄT NA ŻYCZENIE Kto tego nie zna – przy przycinaniu listew cokołowych nagle okazuje się, że kąt wewnętrzny pomiędzy dwoma ścianami wcale nie ma dokładnie 90°. Za pomocą kątownika nastawnego można precyzyjnie

zmierzyć wszystkie kąty wewnętrzne i zewnętrzne i bezpośrednio przenieść te pomiary 1:1 na nastawienie kąta tarczy pilarskiej i w ten sposób dopasować dwusieczną kąta. Bardzo praktyczna jest również blokada wrzeciona. Umożliwia ona błyskawiczną zmianę tarcz pilarskich. Umieszczony na środku włącznik i uchwyt sprawiają, że KS 60 jest wygodna w obsłudze zarówno dla osób leworęcznych, jak i dla praworęcznych. Ograniczenie głębokości cięcia stwarza możliwość szybkiego i precyzyjnego cięcia wpustów w elementach drzewnych. W ten sposób można na przykład szybko wycinać otwory na przewody lub rury grzewcze.

LEPSZE CIĘCIE Z SYSTEMEM Przy cięciu drewna i innych materiałów powstają szkodliwe pyły. Kapex KS 60 dysponuje, co jest standardem w Festool, możliwością łatwego podłączenia odkurzacza w celu zachowania czystości w otoczeniu pracy. By praca na stojąco była ergonomiczna, a transport na plac budowy wygodny, uciosarkę przesuwną można wsadzić w nową jeżdżącą podstawę UG-KAPEX KS 60. Nowa Kapex KS 60 będzie dostępna w różnych wariantach od stycznia 2017 roku. Więcej informacji na www.festool.pl/kapex

Lampka LED rzuca w sposób dokładny i bez zniekształceń cień piły stanowiący wskaźnik linii cięcia w tym miejscu obrabianego elementu, w którym należy ciąć. Fot. Festool

Kapex KS 60 w liczbach pobór mocy: 1200 W ruchy mimośrodowe: 1300–3500 min-1 tarcza pilarska Ø: 216 mm kąt nachylenia: 47°/46° kąt uciosu: 60°/60° głębokość cięcia 90°/90°: 305x60 mm głębokość cięcia 45°/90°: 215x60 mm głębokość cięcia 60°/90° (prawa strona): 150x60 mm głębokość cięcia 45°/45° (lewa strona): 215x40 mm głębokość cięcia 45°/45° (prawa strona): 215x20 mm wymiary (szer. x gł. x wys.): 661x475x430 mm przyłącze do odsysania pyłu Ø: 27/36 mm ciężar: 17,8 kg

Nowa uciosarka sprawdzi się także przy prowadzeniu mobilnych prac montażowych. Fot. Festool Za pomocą kątownika nastawnego można precyzyjnie zmierzyć wszystkie kąty wewnętrzne i zewnętrzne i bezpośrednio przenieść te pomiary 1:1 na nastawienie kąta piły w ten sposób dopasowując dwusieczną kąta. Fot. Festool

FACHOWY WYKONAWCA | CHEMIA BUDOWLANA

Sztuka klejenia płytek w łazience

FOT. APAVISA

Na rynku dostępnych jest wiele wariantów klejów do płytek ceramicznych - producenci chemii budowlanej mają w swym portfolio zazwyczaj kilka produktów tego typu. Duże znaczenie ma więc wybór odpowiedniego kleju – szczególnie w przypadku montażu okładzin ceramicznych na podłożach tzw. trudnych, albo też podlegających działaniu wody, takich jak pomieszczenia mokre – np. łazienki. Łazienki tym różnią się od innych pomieszczeń, że ich powierzchnie stale lub okresowo narażone są na działanie wody. W miejscach, gdzie ekspozycja jest stała i bezpośrednia, absolutnie

koniecznym wymogiem jest zastosowanie hydroizolacji. Choć wydawałoby się, że okładzina ceramiczna jest szczelną konstrukcją, nie do końca jest to prawdą. Płytki same

w sobie są odporne na wilgoć, ale słaby punkt przy tego rodzaju wykończeniach stanowią spoiny. Woda może przenikać pod glazurę przez siatkę fug i powodować powstawanie nieestetycznych wykwitów pleśni czy odspajanie płytek. Toteż pomieszczenia narażone na działanie wilgoci powinny być odpowiednio zabezpieczone, przynajmniej na fragmentach najbardziej narażonych na zawilgocenie – mówi Maciej Iwaniec, ekspert firmy Baumit. Hydroizolacja powinna być wykonana przynajmniej w strefie mokrej, która w przypadku łazienek obejmuje: całą powierzchnię podłogi i ściany przy podłodze (na wysokość 0,1 m), ściany

w kabinie prysznicowej (na pełną wysokość ), ściany przy wannie i co najmniej 0,5 m poza jej krawędziami (na pełną wysokość), ściany przy umywalce co najmniej 0,5 m od krawędzi umywalki i poboru wody (do poziomu podłogi). Trzeba pamiętać, że izolacja powinna być wykonana nie tylko na płaszczyznach, ale również w miejscach newralgicznych (dylatacjach, wpustach, narożnikach). W przypadku łazienek płytki należy przyklejać tzw. metodą kombinowaną, czyli pokrywać zaprawą klejową nie tylko podłoże, ale również spód płytki. Minimalizuje to możliwość pozostawiania pod płytką przestrzeni nie wypełnionych zaprawa klejową, do których mogłaby się

FACHOWY WYKONAWCA | CHEMIA BUDOWLANA

dostawać woda. Największe znaczenie ma to w przypadku klejenia okładzin na podłogach (w szczególności w łazienkach z natryskami bez brodzików). Alternatywą dla tej metody przyklejania płytek na powierzchniach poziomych jest stosowanie klejów upłynnionych – mówi Jarosław Pacierz, ekspert firmy Alpol.

HYDROIZOLACJA I AKCESORIA Najczęściej stosowanym materiałem izolacyjnym są folie w płynie. Na balkonach czy tarasach narażonych dodatkowo na obciążenia wynikające z działania czynników atmosferycznych lepiej zdają egzamin mrozoodporne zaprawy uszczelniające. Trzeba przy tym mieć na uwadze, że skuteczną ochronę przeciwwilgociową zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków, zapewniają wyłącznie kompletne systemy uszczelnień. Konstrukcja budynku nieustannie pracuje i sama hydroizolacja, choć elastyczna, nie jest w stanie przenieść silnych naprężeń występujących w miejscach łączenia powierzchni odkształcalnych i nieodkształcalnych. W efekcie może to

prowadzić do przerwania ciągłości folii i powstania nieszczelności. Dodatkowego wzmocnienia wymagają w szczególności narożniki ścian oraz miejsca łączenia ścian i podłogi. Tam bowiem warstwa hydroizolacji narażona jest na szczególnie silne odkształcenia. Aby zapobiec powstaniu nieszczelności w przypadku przerwania ciągłości folii w płynie czy zaprawy uszczelniającej stosuje się w tych miejscach specjalne taśmy, narożniki i mankiety izolacyjne. Wykonane są one z bardzo odpornej na rozerwanie dzianiny poliestrowej, która wzdłuż jest nierozciągliwa, a wszerz – elastyczna, co pozwala utrzymać szczelność izolacji, niezależnie od ruchów podłoża. Taśm używa się do zabezpieczania przerw dylatacyjnych i krawędzi, np. na styku dwóch ścian lub ścian z podłogą. Do uszczelnień poprzecznych w narożach pomieszczeń, przy podłodze, jak również w otworach okiennych, wokół kolumn i w innych tego typu miejscach stosuje się narożniki wewnętrzne i zewnętrzne. Natomiast mankiety wkleja się przy kratkach ściekowych oraz w miejscach przejść rur instalacyjnych przez ściany i stropy. Wszystkie te akcesoria zatapia się między dwiema warstwami izolacji. Połączenia

Dodatkowe elementy systemów hydroizolacyjnych

Narożniki ścian oraz miejsca łączenia ścian i podłogi wymagają dodatkowego wzmocnienia. Fot. Baumit

Jarosław Pacierz, ekspert firmy Alpol W skład systemów hydroizolacji wchodzą zestawy produktów do ich wykonania (zaprawy wyrównawcze, grunty, masy hydroizolacyjne, dodatkowe elementy uszczelniające, kleje do okładzin, spoiny, silikony). Niektóre z nich są niezbędne dla zapewnienia szczelności systemu, inne natomiast gwarantują jego długą i bezproblemową eksploatację. Najbardziej kompletne systemy np. Alpol Eko Plus posiadają dodatkowo instrukcje wykonawcze, dzięki którym możliwe jest ich prawidłowe zastosowanie. Dla zapewnienia szczelności sytemu hydroizolacji poza masą hydroizolacyjną niezbędne są dodatkowe elementy uszczelniające miejsca newralgiczne. Są one wykonane z odpornych na starzenie materiałów mogących przenosić znaczne siły rozciągające, a dodatkowo cechuje je wysoka wytrzymałość na zerwanie i wodoszczelność. Ich kształt i wielkość jest dopasowana do miejsca zastosowania. Elementami takimi są: – taśmy – do uszczelnień liniowych, – narożniki zewnętrzne i wewnętrzne – stosowane w narożach na połączeniach płaszczyzn pionowych i poziomych (np. ścian i podłóg), – mankiety ścienne – stosowane do uszczelnień w miejscach podejść lub odpływów umiejscowionych w ścianach, – mankiety podłogowe – przeznaczone do uszczelnień odpływów podłogowych (rur kanalizacyjnych, wpustów odpływowych o różnych kształtach i wielkościach). Najczęściej są one montowane przed wykonaniem hydroizolacji powłokowych z masy uszczelniającej. Montaż polega zwykle na ich wtopieniu w masę hydroizolacyjną, ale dokładny sposób wbudowania oraz w wykonywania połączeń pomiędzy nimi określa producent danego systemu.

taśm wykonuje się z zachowaniem 10 cm zakładek. Przyklejanie płytek na tak zabezpieczone podłoże można rozpocząć po 24 godzinach – mówi Maciej Iwaniec z firmy Baumit.

DOBÓR KLEJU Hydroizolacja to jedna z istotnych kwestii, o których należy pamiętać przy wykonywaniu okładzin ceramicznych w łazience. Kolejną jest dobór właściwego kleju. Dziś jest to zadanie może wydawać się bardziej skomplikowane. Oprócz podwyższonej wilgotności, kwestę montażu płytek ceramicznych w łazience komplikują dodatkowe czynniki, które bywa, że występują wspólnie. Jednym z nich jest np. zastosowanie ogrzewania podłogowego (lub ściennego), które generuje dodatkowe obciążenia termiczne. Kolejnym są płytki dużego lub wielkiego formatu, z których zastosowaniem wiąże się szereg wymogów

i ograniczeń. Dlatego ważnym etapem realizacji montażu okładzin ceramicznych w łazience jest dobór właściwego kleju. W łazienkach, bardzo dobrze sprawdzają się podstawowe kleje typu C1T lub C1TE. Są jednak sytuacje, gdy konieczne jest sięgnięcie po klej wyższej klasy – elastyczny lub charakteryzujący się wysoką przyczepnością. Jeśli w łazience planujemy układać płytki wielkoformatowe, bądź też zdecydujemy się w niej zamontować ogrzewanie podłogowe, zaprawa klejowa, jaką zastosujemy do układania płytek powinna cechować się odkształcalnością S1 lub S2 oraz podwyższoną przyczepnością C2. Na ten ostatni parametr powinniśmy zwrócić uwagę także wtedy, gdy decydujemy się kleić glazurę na płyty gipsowo-kartonowe bądź stare okładziny ceramiczne i lamperie. Jeśli płytki mają być mocowane na ścianach, zawsze warto zwrócić uwagę, czy zaprawa ma określony parametr T, oznaczający

FACHOWY WYKONAWCA | CHEMIA BUDOWLANA

Jak ułożyć okładzinę ceramiczną w łazience? Na wykonaną hydroizolację nałożyć warstwę kontaktową wcierając cienką warstwę kleju gładką krawędzią pacy, a następnie bezzwłocznie rozprowadzić warstwę zaprawy o wymaganej grubości za pomocą pacy zębatej odpowiednio dopasowanej do rodzaju i wielkości płytek. Należy dodatkowo nałożyć gładką krawędzią pacy cienką warstwę zaprawy klejącej na spodniej stronie płytki – metoda podwójnego smarowania. Jednorazowo nanieść taką ilość zaprawy, która pozwoli na ułożenie na niej płytek przed rozpoczęciem jej naskórkowania. W przypadku zabrudzenia / zakurzenia spodniej części płytek, przed przyklejeniem powierzchnie te należy dokładnie oczyścić. Płytkę należy przyłożyć do krawędzi wcześniej ułożonych na odległość spoiny i docisnąć do nałożonej zaprawy klejącej, a następnie lekko odsunąć celem równomiernego rozprowadzenia zaprawy i ułożenia. Należy pamiętać o zachowaniu odpowiedniej szerokości spoin – poszczególnych elementów nie układać na styk. Nadmiar zaprawy należy przed jej związaniem na bieżąco usuwać. Źródło: Bolix

rozwiązań, brak niekorzystnych reakcji pomiędzy nimi i łączonymi materiałami (i surowcami z których są wykonane), ale zapewnia również optymalną przyczepność. W systemach hydroizolacji najczęściej polecanymi klejami są kleje cementowe o podwyższonych parametrach klasy C2, które zapewniają nie tylko wysoką przyczepność do płytek, ale również materiałów użytych do wykonywania hydroizolacji. W pomieszczeniach w których wykonano hydroizolacje raczej nie powinny być natomiast stosowane kleje dyspersyjne, które nie tylko wiążą poprzez wysychanie (co jest utrudnione szczególnie w przypadku klejenia do hydroizolacji okładzin mało nasiąkliwych np. gresowych), ale niekiedy nie są również odporne na działanie wody lub wilgoci – radzi Jarosław Pacierz.

FOT. BOLIX

CO NOWEGO?

Kleje żelowe Na rynku dostępne są również żelowe kleje do okładzin ceramicznych. Żel krzemianowy posiada wyjątkową zdolność do wiązania wody. Akumulacja części wody zarobowej zapewnia pełną hydratację cementu, niezależnie od rodzaju przyklejanej okładziny. Dzięki odpowiedniej gospodarce wodą, która jest konieczna do zakończenia procesu wiązania, klej żelowy gwarantuje przyczepność do podłoży o różnym stopniu chłonności. Wykorzystanie technologii żelu krzemianowego to następujące korzyści: • możliwość przyklejenia okładzin każdego typu, zarówno nasiąkliwych jak i nienasiąkliwych, • możliwość optymalnego dostosowania konsystencji kleju do indywidualnych preferencji wykonawcy i potrzeb wynikających z konkretnego zastosowania, poprzez dozowanie wody w zakresie znacznie szerszym niż w przypadku klejów tradycyjnych, • uzyskanie pełnego rozpływu kleju pod płytami, co poprawia przyczepność i trwałość zamocowania, szczególnie w zastosowaniach zewnętrznych. • bezpieczne przyklejanie okładzin na podłożach narażonych na bezpośrednie nasłonecznienie, zarówno w trakcie prac glazurniczych, jak i podczas wiązania kleju (np. na balkonach, tarasach, itp.). Źródło: Atlas

zmniejszony spływ. Płytki ścienne zaleca się mocować od góry zaprawami klejącymi metodą cienkowarstwową, natomiast przy podłogowych najlepiej nakładać klej zarówno na podłoże, jak i na płytkę. W ten sposób będzie ona lepiej przytwierdzona do podłoża, a cała okładzina bardziej odporna na obciążenia – podpowiada ekspert firmy Baumit. Kej powinien także „współpracować” z systemem hydroizolacji. Przy stosowaniu danego sytemu hydroizolacji producent wskazuje jakie kleje powinny lub mogą zostać zastosowane do przyklejania okładzin. Muszą to być jednak kleje które są kompatybilne z hydroizolacją powłokową oraz dodatkowymi materiałami uszczelniającymi (jak taśmy, narożniki i mankiety uszczelniające). Ich stosowanie gwarantuje nie tylko trwałość zastosowanych

Co jakiś czas na rynku chemii budowlanej pojawiają się innowacje ułatwiające pracę wykonawcom – dotyczy to również segmentu klejów do płytek ceramicznych. Prowadzone są np. prace badawcze mające na celu skrócenie czasu schnięcia kleju oraz prostą aplikację, ponieważ przy montażu płytek ważne jest aby można przyklejać je sprawnie, bez podpierania i możliwie jak najszybciej zafugować. Produktem o specjalnych własnościach jest również np. klej do mozaiki szklanej elastyczny Alpol AK 519. Jego zasadniczym przeznaczeniem jest mocowanie wszelkiego rodzaju mozaiki szklanej i ceramicznej, w tym również szczególnie podatnej na uszkodzenia mozaiki laminowanej i metalizowanej oraz wrażliwej na przebarwienia mozaiki kamiennej (również marmurowej). Specjalne własności kleju udało się uzyskać dzięki starannie dobranej recepturze. Sprawia ona, że wrób jest szybkowiążący, a większość wody zarobowej jest wiązana chemicznie po chwili od przyklejenia płytek. Ogranicza to w zasadniczy sposób możliwość agresywnego oddziaływania wilgotnego środowiska alkalicznego na podatne na uszkodzenia (przede wszystkim odbarwienia) płaszczyzny płytek. Charakteryzuje się wysoką przyczepnością, nawet do zupełnie gładkich powierzchni płytek szklanych, dobrze przyczepnych i stabilnych powłok malarskich, starych okładzin ceramicznych czy podłoży z ogrzewaniem. ANNA RADUCHA-ROMANOWICZ

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

Zapraszamy Państwa do dystrybucji magazynu Fachowy Wykonawca w salonach i hurtowniach. Dzięki temu zyskacie Państwo: • publikację danych teleadresowych oddziałów firmy wraz z logo w ogólnopolskim magazynie, • umieszczenie danych firmy na portalu branżowym: www.fachowywykonawca.pl w zakładce „Salony Budowlane”, • możliwość poszerzenia i uatrakcyjnienia własnej oferty o specjalistyczną prasę branżową, • regularny przegląd informacji rynkowych z branży, • pokrycie kosztów wysyłki przez wydawnictwo. Szczegółowe informacje i zamówienia: kolportaz@publikator.com.pl

woj. dolnośląskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Spokojna 8, 59-220 Legnica tel. 76 854 01 69 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kilińskiego 13 58-200 Dzierżoniów tel. 726 511 111 3W Dystrybucja Budowlana ul. Avicenny 14, 54-611 Wrocław tel. 71 334 63 00 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Opolska 140, 52-014 Wrocław tel. 726 396 000 3W Dystrybucja Budowlana ul. Armii Krajowej 1A 58-302 Wałbrzych tel. 74 886 70 80 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Braniborska 58/68 53-680 Wrocław tel. 71 359 31 10 www.dekoral.com.pl

PRAKTIKER Wrocław ul. Krakowska 63/69 50-424 Wrocław tel. 71 370 98 10 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Wrocław ul. Karmelkowa 29 paw. 6 52-437 Wrocław tel. 71 364 55 98 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Wrocław ul. Międzyleska 5 52-514 Wrocław tel. 71 342 52 43 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Jelenia Góra ul. Wrocławska 70 58-506 Jelenia Góra tel. 75 752 20 49 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Legnica ul. Poznańska 29G 59-220 Legnica tel. 76 862 08 35 SIG Sp. z o.o. Oddział Dzierżoniów ul. Ciepłownicza 2A 58-200 Dzierżoniów tel. 74 831 99 99 www.sig.pl

woj. kujawsko-pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mazowiecka 76/80 87-100 Toruń tel. 56 669 58 08 www.3wdb.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Wyścigowa 7 85-740 Bydgoszcz tel. 52 360 42 80 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Jagiellońska 94A 85-027 Bydgoszcz tel. 52 341 51 50 www.blu.com.pl

Centrum Dekoral Professional ul. Polna 125, 87-100 Toruń tel. 56 655 82 47 www.dekoral.com.pl

Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Salon Techniczny w Bydgoszczy ul. Fordońska 21 85-085 Bydgoszcz tel. 52 370 15 30 www.pgn.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Grudziądz ul. Waryńskiego 84 86-300 Grudziądz tel. 56 462 29 97 SIG Sp. z o.o. Oddział Toruń ul. Waryńskiego 19 87-100 Toruń tel. 56 653 99 50 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Inowrocław ul. Marcinkowskiego 127 88-100 Inowrocław tel. 52 352 73 39 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Włocławek ul. Rolna 3 87-816 Włocławek tel./fax 54 412 14 12 www.sig.pl

PRAKTIKER Lublin ul. Mełgiewska 2c 20-209 Lublin tel. 81 749 47 20/21 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Biłgoraj ul. Cicha 1, 23-400 Biłgoraj tel. 84 686 17 08 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Lublin ul. Chemiczna 13A 20-329 Lublin tel. 81 441 00 80 www.sig.pl

woj. lubelskie:

SIG Sp. z o.o. Oddział Zamość ul. Zagłoby 1, 22-400 Zamość tel. 84 538 94 07 www.sig.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Metalurgiczna 9B 20-234 Lublin tel. 81 458 38 10 www.3wdb.pl

P.H.M.B. STALMET Sp. z o.o. ul. Energetyków 18 20-468 Lublin tel. 81 744 59 91 www.stalmet.lublin.pl

woj. lubuskie: P. P. H. PIEC-MAT-BUD Sp. z o.o. ul. Fabryczna 6a 85-741 Bydgoszcz tel. 52 324 92 10 www.piec-mat-bud.com.pl

PRAKTIKER Grudziądz ul. Konarskiego 47 86-311 Grudziądz tel. 56 451 47 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Bydgoszcz Izolacje Techniczne ul. Przemysłowa 8 84-758 Bydgoszcz tel. 52 348 97 68 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Bydgoszcz ul. Skośna 13 85-418 Bydgoszcz tel. 52 349 63 55

BENMAR Biała Podlaska Market nr 3 ul. Sidorska 102 21-500 Biała Podlaska tel. 83 344 75 75 www.benmar.com.pl

Salon BLU 21-500 Biała Podlaska ul. Sidorska 2e tel. 83 311 11 44 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Turystyczna 32 20-207 Lublin tel. 81 534 80 25 www.blu.com.pl PHU MM-BUD Materiały i Usługi Budowlane Al. Kraśnicka 148A 20-718 Lublin www.bud-mm.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Zimna 1 65-707 Zielona Góra tel. 68 324 34 71 www.3wdb.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Zielona Góra Al. Zjednoczenia 102 65-120 Zielona Góra tel. 68 452 89 66 www.sig.pl

woj. łódźkie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Podmiejska 23, 93-165 Łódź tel. 42 680 90 11 www.3wdb.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

3W Dystrybucja Budowlana ul. Św. Teresy 91 A, Łódź tel. 42 653 99 66 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Żelazna 7 97-300 Piotrków Trybunalski tel. 44 732 10 03 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Tuwima 95 90-031 Łódź tel. 42 676 72 25 www.blu.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Brukowa 26 91-341 Łódź tel. 42 611 64 33 www.hadex.com.pl

PRAKTIKER Łódź I ul. Wieniawskiego 1/3 93-564 Łódź tel. 42 689 77 00 www.praktiker.pl PRAKTIKER Łódź II ul. Brzezińska 27/29 92-103 Łódź tel. 42 665 87 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Łódź ul. Puszkina 78 92-516 Łódź tel. 42 649 12 65 www.sig.pl

woj. małopolskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Płk. Dąbka 10 30-382 Kraków tel. 12 650 32 10 www.3wdb.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Kolbego 19 32-610 Oświęcim tel. 33 843 27 88 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kolejowa 5 34-424 Szaflary tel. 18 275 47 94 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Giełdowa 26 33-100 Tarnów tel. 14 629 30 55 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Kochanowskiego 43 33-100 Tarnów tel. 14 626 35 12 www.blu.com.pl Salon BLU 33-300 Nowy Sącz ul. Zielona 45 tel. 18 449 00 68 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Brzeska 68 32-700 Bochnia tel. 14 611 12 67 www.blu.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Zakopiańska 274 30-435 Kraków tel. 12 655 99 33 www.hadex.com.pl

PRAKTIKER Kraków Al. Pokoju 67 31-564 Kraków tel. 12 683 97 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Kraków ul. Radzikowskiego 5 31-305 Kraków tel. 12 636 55 16 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Kraków Izolacje Techniczne ul. Obrońców Modlina 9 30-833 Kraków tel. 12 650 23 70 www.sig.pl

Platforma Materiały Budowlane Al. Jerozolimskie 204 02-486 Warszawa tel. 22 578 85 00 www.platforma.co.pl

woj. mazowieckie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mokra 2 26-600 Radom tel. 48 383 06 65 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Okólna 43C 05-270 Marki tel. 22 771 40 22 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Waflowa 1 02-971 Powsin tel. 22 648 82 75 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Staniewicka 10 03-310 Warszawa tel. 22 335 14 00 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Szyszkowa 7 02-285 Warszawa tel. 22 868 10 70 www.dekoral.com.pl

Minox ul. Echa Leśne 58 03-257 Warszawa tel. 22 614 43 55 www.minox.pl Minox ul. Płochocińska 118 03-044 Warszawa tel. 22 614 33 33 www.minox.pl

Platforma Materiały Budowlane ul. Puławska 617/621 a 02-885 Warszawa tel. 22 318 09 00 www.platforma.co.pl Platforma Materiały Budowlane ul. Odrowąża 7 03-310 Warszawa tel. 22 335 13 00 www.platforma.co.pl

PRAKTIKER Warszawa Janki Pl. Szwedzki 4, 05-090 Warszawa tel. 22 735 77 00 www.praktiker.pl PRAKTIKER Warszawa Marki ul. Radzymińska 303 05-091 Warszawa tel. 22 761 53 00 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa Izolacje Techniczne ul. Środkowa 27 B Michałowice – Opacz Kolonia tel. 22 631 96 97 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa ul. Przyokopowa 5/7 01-208 Warszawa tel. 22 631 17 97 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Marki ul. M. Ciurlionisa 3 05-260 Marki tel. 22 761 96 54 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Piaseczno ul. Puławska 38/40 05-500 Piaseczno tel. 22 737 15 10 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Siedlce ul. Magazynowa 14 08-119 Siedlce tel. 25 633 06 33 www.sig.pl woj. opolskie:

Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Radom ul. Chorzowska 1A 26-600 Radom

PRAKTIKER Opole ul. Dębowa 1, 46-023 Zawada tel. 77 459 17 20 www.praktiker.pl

Salon BLU ul. Brzeska 134, 08-110 Siedlce tel. 22 755 32 72 www.blu.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Opole ul. J. Cygana 5, 45-131 Opole tel. 77 402 13 60 www.sig.pl

Salon BLU ul. Polna 40, 06-500 Mława Tel. 23 655 33 82 www.blu.com.pl

woj. podkarpackie:

Salon BLU Ul. Wiśniowa 3/5/7/9 05-200 Wołomin (wjazd od ul. 1 Maja) Tel. 22 760 02 06 www.blu.com.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Warszawa ul. Środkowa 27 B Michałowice – Opacz Kolonia tel. 22 631 96 97 fax 22 631 96 98 www.sig.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Langiewicza 33 35-021 Rzeszów tel. 726 96 00 00 www.3wdb.pl

Salon BLU 39-300 Mielec, ul. Padykuły 1 tel. 17 250 60 33 www.blu.com.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

Centrum Dekoral Professional ul. Paderewskiego 37 35-328 Rzeszów tel. 883 315 942 www.decoral.com.pl

PRAKTIKER Rzeszów ul. Podkarpacka 4 35-082 Rzeszów tel. 17 866 07 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Rzeszów ul. Przemysłowa 11 35-105 Rzeszów tel. 17 859 07 41 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Przemyśl ul. Jasińskiego 49 37-700 Przemyśl tel. 16 678 78 96 www.sig.pl

woj. podlaskie:

Salon BLU ul. Składowa 12 15-339 Białystok tel. 85 745 04 58 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Piłsudskiego 82 18-400 Łomża tel. 86 473 50 33 www.blu.com.pl

BENMAR Białystok Market nr 2 ul. 27 Lipca 26, 15-182 Białystok tel. 85 675 06 24 www.benmar.com.pl BENMAR Białystok Market nr 1 ul. Ks. J. Popiełuszki 117 15-657 Białystok tel. 85 663 79 31 www.benmar.com.pl BENMAR Łapy Market nr 4 ul. Żwirki i Wigury 25 18-100 Łapy tel. 85 814 19 45 www.benmar.com.pl

BPW Craft Barszczewski Lech ul. Plac 11 Listopada 15 16-050 Michałowo tel. 85 718 99 28

Podlaskie Centrum Narzędziowe ul. Grodzieńska 16 16-010 Wasilków tel. 85 719 40 86 www.jrtech.com.pl Salon sprzedaży ul. Berlinga 14b 15-814, Białystok tel. 85 664 32 83 www.jrtech.com.pl

Majster 1 ul. Bema 11 15-369 Białystok tel. 85 742 79 75 www.majster.pl Majster 2 ul. Kraszewskiego 30 15-025 Białystok tel. 85 732 72 32 www.majster.pl Majster 3 ul. Ciołkowskiego 24 15-264 Białystok tel. 85 743 21 28 www.majster.pl Majster 5 ul. Handlowa 6B 15-399 Białystok tel. 85 742 22 77 www.majster.pl

Market Budowlany Michałowo ul. Plac 11 Listopada 15 16-050 Michałowo tel. 85 718 96 65

SIG Sp. z o.o. Oddział Białystok Izolacje Techniczne ul. Marczukowska 2A 15-724 Białystok tel. 85 874 94 71 www.sig.pl

woj. pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Mostek 2/8, 80-759 Gdańsk tel. 58 326 24 70 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Północna 10, 81-029 Gdynia tel. 58 660 55 00 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Grunwaldzka 9 82-500 Kwidzyn tel. 55 247 68 03 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Hallera 16 83-200 Starogard Gdański tel. 58 562 07 03 www.blu.com.pl

PRAKTIKER Gdańsk ul. Kołobrzeska 26 80-394 Gdańsk tel. 58 511 57 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Gdynia ul. Hutnicza 53, 81-061 Gdynia tel. 58 662 40 77 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Gdańsk ul. Magnacka 4 seg. B 80-180 Kowale k. Gdańska tel. 58 305 23 07

woj. śląskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Wapienicka 8 43-382 Bielsko-Biała tel. 33 811 90 50 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Katowicka 15 41-400 Mysłowice tel. 32 750 48 49 www.3wdb.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Pionierów 31 41-711 Ruda Śląska tel. 32 240 23 93 www.3wdb.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Ks. Damrota 181a 43-100 Tychy tel. 32 327 00 08 www.hadex.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. Bukowa 13 41-700 Ruda Śląska tel. 726 05 00 00 www.3wdb.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Słowackiego 40 43-410 Zebrzydowice tel. 32 469 11 11 www.hadex.com.pl

3W Dystrybucja Budowlana ul. 11-go Listopada 2/4 42-400 Zawiercie tel. 32 67 38 500 www.3wdb.pl

Centrum Dekoracyjne ul. Jagiellońska 29/37 42-200 Częstochowa tel. 34 370 94 22 www.dekoral.com.pl

Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Warszawska 319 43-155 Bieruń tel. 32 216 27 54 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Dojazdowa 1 44-100 Gliwice tel. 32 300 62 73 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Łąkowa 2 44-268 Jastrzębie-Zdrój Borynia tel. 32 793 70 40 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. Gen. H. Le Ronda 72 40-302 Katowice tel. 32 256 69 92 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Dębowiecka 28 43-430 Ochaby Małe tel. 33 853 57 24 www.hadex.com.pl Centrum Zaopatrzenia Budowlanego Hadex Sp. z o.o. ul. Kard. St. Wyszyńskiego 59 41-947 Piekary Śląskie tel. 32 288 64 62 www.hadex.com.pl

Platforma Materiały Budowlane ul. Handlowa 9 41-368 Czeladź tel. 32 368 16 00 www.platforma.co.pl

PRAKTIKER Bytom ul. Strzelców Bytomskich 96 41-914 Bytom tel. 32 283 67 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Czeladź ul. Będzińska 80 41-250 Czeladź tel. 32 296 67 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Częstochowa ul. Kisielewskiego 8/16 42-200 Częstochowa tel. 34 373 07 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Zabrze ul. R. Szkubacza 1 41-800 Zabrze tel. 32 373 77 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Rybnik ul. Żorska 16 44-203 Rybnik tel. 32 439 57 20 www.praktiker.pl PRAKTIKER Katowice ul. Górnośląska 57 40-51 Katowice tel. 32 603 37 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Katowice ul. Strzelców Bytomskich 28F 40-308 Katowice tel. 32 259 82 21 www.sig.pl

FACHOWY WYKONAWCA | SALONY BUDOWLANE

SIG Sp. z o.o. Oddział Bielsko Biała ul. Czerwona 18 43-300 Bielsko Biała tel. 33 499 89 88 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Częstochowa ul. Filomatów 28 42-200 Częstochowa tel. 34 376 15 75 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Gliwice ul. Pszczyńska 306 44-100 Gliwice tel. 32 330 60 90 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Katowice Izolacje techniczne ul. Krakowska 87 40-391 Katowice tel. 32 775 91 20 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Ruda Śląska ul. Zabrzańska 5 41-708 Ruda Śląska tel. 32 203 66 25 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Rybnik ul. Jankowicka 9 44-201 Rybnik tel. 32 422 27 20 www.sig.pl

Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Opatów ul. Sienkiewicza 12 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski Profab Sp. z o.o. Sklep Maximal Ostrowiec Św. ul. Iłżecka 67 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

SIG Sp. z o.o. Oddział Kielce ul. 1-go Maja 191 25-655 Kielce tel. 41 345 53 94 www.sig.pl

SALON SPAWALNICZO-NARZĘDZIOWO-TECHNICZNY FHU „SPAW-TECH” Krystyna Gałęzowska Kostomłoty Drugie ul. Kielecka 20 26-085 Miedziana Góra tel. 41 303 21 25 www.spaw-tech.pl

P.H.H.D.I.P „MAT-BUD” Mirosław Kocia ul. 3 maja 74 26-110 Skarżysko Kamienna

woj. świętokrzyskie:

Salon BLU ul. Lubelska 25 10-408 Olsztyn tel. 89 538 72 12 www.blu.com.pl

BENMAR Pisz Market nr 5 ul. Olsztyńska 3 12-200 Pisz tel. 87 424 08 16 www.benmar.com.pl

PPHU Marek Pietraszewski ul. Armii Krajowej 3 19-400 Olecko Market Budowlany Majster ul. Aleje Lipowe 1B 19-400 Olecko

MAJSTER 4 ul. Wyszyńskiego 11A 10-457 Olsztyn tel. 89 534 41 44 www.majster.pl

Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Sklep Firmowy w Ostródzie ul. Hurtowa 6 14-100 Ostróda tel. 89 642 97 36 www.pgn.com.pl

woj. warmińsko-mazurskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Batalionów Chłopskich 71 25-671 Kielce tel. 41 300 21 90 www.3wdb.pl

PRAKTIKER Kielce ul. Radomska 8 25-323 Kielce tel. 41 364 81 20 www.praktiker.pl

Profab Sp. z o.o. Market Domi ul. Kilińskiego 32 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski

3W Dystrybucja Budowlana ul. Berylowa 6 Gronowo Górne 82-300 Elbląg tel. 55 235 90 01 www.3wdb.pl

Salon BLU ul. Jagiełły 1a 11-500 Giżycko tel. 87 429 95 43 www.blu.com.pl Salon BLU ul. Wyszyńskiego 45a 14-200 Iława tel. 89 679 72 37 www.blu.com.pl

Północna Grupa Narzędziowa Sp. z o.o. Salon Techniczny w Olsztynie ul. Lubelska 29 10-406 Olsztyn tel. 89 539 05 39 www.pgn.com.pl

PRAKTIKER Olsztyn Al. Gen. Sikorskiego 2b 10-088 Olsztyn tel. 89 538 00 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Olsztyn ul. Lubelska 36 10-408 Olsztyn tel. 89 533 55 29 www.sig.pl

woj. wielkopolskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Orcholska 42 62-200 Gniezno tel. 61 426 64 13 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Wrocławska 192/204 62-800 Kalisz tel. 62 766 46 01 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kleczewska 41 62-510 Konin tel. 63 242 62 84 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Fabryczna 17 64-100 Leszno tel. 65 529 91 51 www.3wdb.pl 3W Dystrybucja Budowlana ul. Kamiennogórska 22 60-170 Poznań tel. 61 961 57 30 www.3wdb.pl

PRAKTIKER Poznań I ul. Szwajcarska 14 61-285 Poznań tel. 61 873 07 20 www.praktiker.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Suchy Las Izolacje techniczne ul. Obornicka 170 62-002 Suchy Las tel. 61 667 33 46 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Poznań ul. Obornicka 263 60-650 Poznań tel. 61 842 58 27 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Piła ul. Kossaka 101 64-920 Piła tel. 67 212 47 96 www.sig.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Konin ul. Zakładowa 5 62-510 Konin tel. 63 246 71 46 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Ostrów Wlkp. ul. Ostrów Rejtana 58 63-400 Ostrów Wlkp. tel. 62 735 91 67 www.sig.pl SIG Sp. z o.o. Oddział Poznań ul. Obornicka 263 60-650 Poznań tel. 61 667 38 21 www.sig.pl

woj. zachodnio-pomorskie:

3W Dystrybucja Budowlana ul. Hangarowa 10 70-767 Szczecin tel. 91 469 32 33 www.3wdb.pl

SIG Sp. z o.o. Oddział Szczecin Warzymice 45 72-005 Przecław tel. 91 810 92 70 www.sig.pl

8507 Koszula Comfort AllroundWork 1100 Kurtka ocieplana AllroundWork, 37.5ÂŽ 6200 Spodnie AllroundWork+ z workami kieszeniowymi

NA CODZIENNE WYZWANIA

www.snickersworkwear.pl

1RZRF]HVQD RG]LHÄ? URERF]D ĂŻĂ&#x2C6;F]Ă&#x2C6;FD Ä&#x201A;ZLHWQH GRSDVRZDQLH L NRPIRUW ] ]DDZDQVRZDQĂ&#x2C6; IXQNFMRQDOQRÄ&#x201A;FLĂ&#x2C6; 'RVNRQDĂŻ\ Z\EĂśU GR FRG]LHQQHM SUDF\ Z NDÄ?G\FK ZDUXQNDFK

Snickers Workwear MHVW MHGQĂ&#x2C6; ] ZLRGĂ&#x2C6;F\FK PDUHN Z SU]HP\Ä&#x201A;OH XEUDĂą URERF]\FK NODV\ SUHPLXP Z (XURSLH UHSUH]HQWRZDQĂ&#x2C6; Z SRQDG NUDMDFK 6WDQRZL ZĂŻDVQRÄ&#x201A;Ă&#x160; +XOWDIRUV *URXS Äź V]ZHG]NLHJR NRQFHUQX Z\WZDU]DMĂ&#x2C6;FHJR SURGXNW\ GOD SURIHVMRQDOLVWĂśZ 3UĂśF] RG]LHÄ?\ URERF]HM Z RIHUFLH +XOWDIRUV *URXS ]QDMGXMĂ&#x2C6; VLĂ&#x161; EXW\ URERF]H Solid Gear Toe Guard RG]LHÄ? URERF]D Dunderdon RUD] Z\VRNLHM MDNRÄ&#x201A;FL QDU]Ă&#x161;G]LD UĂ&#x161;F]QH Hultafors L GUDELQ\ Wibe