Hongarije in Zaken inZaken.eu
Hongarije
Winter 2007 Editie: 10 - â‚Ź 5,95
Hongarije; Holding land voor Centraal Europa?
De vele gezichten van duurzaamheid De nieuwe generatie van jonge Hongaarse politici HONGAARSE KERST
Interviews met o.a. Undutchables & More Trees Consultancy Wijnen uit Hongarije Uitgave ter bevordering van de internationale samenwerking met Hongarije
Bijzonder betrokken Voor bedrijven en instellingen zijn wij sinds jaar en dag als betrokken partner actief. Of het nu om een controle van de jaarrekening gaat, de begeleiding van een ingewikkelde overname of een fiscaal advies op maat. In alle gevallen heeft u te maken met professionals met verstand van zaken en hart voor uw zaak. Zowel lokaal als regionaal, nationaal en internationaal. Dat maakt ons in alle opzichten bijzonder betrokken. Kijk voor meer informatie op www.ey.nl.
Kronenburgsingel 12 • 6831 EX Arnhem • Postbus 30116 • 6803 AC Telefoon 026-320 95 00 / 06-21251491 (mobiel van Ernst-Jan) Contactpersonen: Mr. C.M. (Martin) Hommersom en Mr. drs. E-J. (Ernst-Jan) de Roest
!@#
Colofon Uitgeverij PublisherPartners - inZaken.eu Hidde van Erp (uitgever) e-mail: hiz@publisherpartners.com Bladmanagement en realisatie PublisherPartners Rogier Stam (bladmanager) hongarije@inzaken.eu Muhammed Tahtali (vormgever) muhammed@publisherpartners.com Redactieteam Rogier Stam Hidde van Erp Marco van Kamp Muhammed Tahtali Dionne Vugs (sales) Bahia Derbane Correspondenten Michel Daenen (zakelijk) Karin Gabor (zakelijk) Ernst-Jan de Roest (zakelijk) József Tóth (zakelijk) Mária Ballendux-Bogyay (taal-cultuur) Elvira Loomans (culinair) Anton Wetters Eva Lilla Kronauer Peter Olsthoorn (Columnist) Correspondentie adres PublisherPartners Luchthavenweg 81.139 5657 EA Eindhoven Tel.: 040-841 65 23 (inZaken.eu) Tel.: 040-235 02 50 (PublisherPartners) Fax: 040-848 49 30 e-mail: hongarije@inzaken.eu Aan dit nummer werkten verder mee A. Storms E. van Beek V. Utasi M. Rothman I. Visser C. den Ouden M. Mortier C. Tordai Copyright PublisherPartners – inZaken.eu December 2007. Niets uit deze opgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd of anderszins toegepast worden. Aan de genoemde getallen, percentages en gebruikt fotomateriaal in deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Disclaimer Hongarije in Zaken besteedt de grootste zorg aan het samenstellen van het magazine, maar de auteurs en adverteerders zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun bijdragen. Hongarije in Zaken kan op geen enkele wijze verantwoordelijk gehouden worden voor de gevolgen die kunnen ontstaan door interpretatie van de beschikbaar gestelde informatie. Bronnen De uitgevers heeft zo adequaat mogelijk bronnen laten vermelden bij het betreffende materiaal. Wanneer hier onduidelijkheden over ontstaan, neemt u dan direct contact met ons op. Overzicht: Hongaars verkeersbureau, EVD, Mediafacts, Emerce, www.hongarijevakantieland.nl, The Budapest Sun, The Budapest Property Finder, Economist Intelligence Unit 2005/06, Budapest Business Journal, huntsman.com, resilux, adpic.de, fastcoolcars.com, Airliner. net, ITDH, TourInform Hungary, Havenbedrijf Rotterdam, regering.nl, De Telegraaf, RKnieuws.net, Luchtvaartnieuws, Nellis Gids, ANWB Goud, Nederlandse Ambassade in Hongarije, SXC.hu, pagina.hu en satdsl.hu, Dominicus en eigen materiaal. Copyright© voorbehouden PublisherPartners – inZaken.eu
In deze uitgave Hongarije; Holding land voor Centraal Europa?
6
De vele gezichten van duurzaamheid
10
Robinia bomen groeien tot in de hemel
12
Wijnen uit Hongarije
14
“De barre tocht naar Democratie”
16
Interview Veronika Utasi
18
De nieuwe generatie van jonge Hongaarse politici
20
Hongaarse lokale heffing HIPA niet in strijd met Zesde BTW-Richtlijn 26
Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel
27
HONGAARSE KERST
28
Een evenement uitgelicht
30
Varkens slachten
32
Kleintjes
34
6 20 10 14
28
Hongest Reizen een actieve, creatieve en deskundige reisorganisatie gespecialiseerd in reizen naar Hongarije Hongarije, het land van poesta’s, zigeunermuziek, de pracht en praal van Budapest, het romantische Balaton meer, vele kuuroorden, uitgestrekte wijnstreken, prachtige landschappen, zon, strand en veel gezellige terrassen.
Wij verzorgen rondreizen per touringcar of met uw eigen auto, groepsreizen, kuurreizen, hotelreizen, vliegreizen, wellness reizen, golfreizen, stedenreizen, jongerenreizen en zakenreizen.
Hongest Reizen, met reisbureaus in Enschede en Budapest heeft alles in huis om u een onvergetelijke vakantie te bezorgen.
Ook hebben wij een enorm aanbod fraaie vakantiewoningen verspreidt over heel Hongarije. Zoek eens op onze website naar een geschikte woning.
Ook voor zakenreizen is Hongest Reizen een perfecte partner; vliegtickets, autohuur en hotelreserveringen, wij regelen het allemaal perfect voor u.
Onze hotels, verspreidt over heel Hongarije, staan borg voor kwaliteit en service. Er is altijd wel een hotel van uw keuze in de plaats of streek die u wilt ontdekken.
Hongest Reizen heeft een ruim en veelzijdig Hongarije aanbod. Kijk eens op onze website: www.hongestreizen.nl
Wilt u reizen per vliegtuig, luxe touringcar, met eigen vervoer of huurauto? Bij Hongest Reizen bent u aan het juiste adres.
Weth. Beversstraat 200 A, 7543 BN Enschede / Tel. 053 - 460 70 81 / Fax 053 - 460 70 89 info@hongestreizen.nl / www.hongestreizen.nl
De juridische, fiscale, financiële en praktische vraagbaak voor vestiging en de aankoop van onroerend goed in Hongarije.
Naam
: ______________________________________________________
Contactpersoon
: ___________________________________________ Dhr. / Mw.
Adres
: ______________________________________________________
P.C. + Plaats
: ______________________________________________________
Tel.
: ______________________________________________________
: ______________________________________________________
Het totaal bedrag van 22,45 (19,95 + 2,50 verzendkosten) kunt u als volgt voldoen:
❑
Per automatische incasso Ik machtig hierbij uitgeverij Guide Lines te Voerendaal om éénmalig 22,45 (inclusief verzendkosten) van mijn Nederlandse bank/giro rekening af te schrijven.
Bank/Giro rek.
: __________________________________________
Op naam van
: __________________________________________
Handtekening
: __________________________________________
Lines
Gegevens aanvrager
Guide
(ISBN: 978-90-74646-30-7) kunt u middels onderstaand bestelformulier bestellen:
Wonen en kopen in H ongarije
- Gisela Bic skey -
“Wonen en kopen in Hongarije”
Wonen en kopen in H ongarije
Handboek: Wonen en kopen in Hongarije
VOOR DE JURIDISCHE, FISCALE VESTIGING EN AANKOO EN PRAKTISCHE WE GW P VAN ON ROEREND IJZER GOED IN HO NGA
RIJE
Gisela Bic skey
Guide
Lines
Automatische incasso vindt pas plaats als het boek aan u is toegestuurd Het boek kunt u ook via de Nederlandse/ Vlaamse boekhandel bestellen: www.guidelines.nl Kijk voor inhoudsopgave en/of het bestellen van het boek ook op onze internetsite: www.guidelines.nl Wilt u uw Hongaarse huis verhuren kijk op: www.hureninhetbuitenland.nl Gelieve dit bestelformulier op te sturen, te faxen of te mailen aan: Uitgeverij Guide Lines : Postbus 23084 - 6367 ZH Voerendaal (NL) Tel. + 31 (0)45-5754218 Fax. + 31 (0)45-5754535 E-mail: guidelines@planet.nl Internet : www.woneninhetbuitenland.info
Voorwoord Het is in Nederland al heel erg koud geworden en de winter doet nu echt zijn intrede. Wij zijn goed en wel terug van de Emigratie Vakbeurs te Hardenberg waar we aanwezig waren op 4, 5 en 6 december en we hebben dit jaar Sinterklaas eens vanuit het noorden van het land mogen uitzwaaien. We hebben een goede beurs achter de rug en hebben veel bezoekers en standhouders kunnen informeren over de mogelijkheden die Hongarije heeft voor mensen en bedrijven die overwegen om naar het oosten van Europa te vertrekken. De beursorganisatie heeft onze relaties uitgenodigd en een toegangskaart toegestuurd aan relaties van PublisherPartners. Wanneer u deze keer geen uitnodiging heeft ontvangen, maar wel interesse heeft om de Emigratie Vakbeurs eens te bezoeken, laat u het ons dan even weten. Wij zetten u in ons systeem en nodigen u vervolgens graag uit voor een volgende keer. Tijdens de beurs hebben we van onze adverteerders Vinologics en Hongest Reizen leuke prijzen mogen aanbieden aan bezoekers. Zo zijn er maar liefst twee tickets aangeboden van Eindhoven naar Boedapest door Hongest Reizen. En omdat ons kantoor ongeveer tegen Eindhoven Airport aanligt bent u van harte welkom om ons eens te bezoeken wanneer u in de gelegenheid bent. In deze uitgave gaat Ernst-Jan in op de mogelijkheden die Hongarije heeft als “Holding Land” voor Centraal Europa. We hebben vanuit de media weer een aantal nieuwtjes voor u geselecteerd en Karin en Michel gaan in op de vele gezichten van duurzaamheid op een Hongaarse netwerk bijeenkomst. Het eerste interview gaat over de missie van Maarten Mortier en wordt opgevolgd door een spread over wijnen uit Hongarije, waarbij we Alex Storms bedanken voor zijn inbreng. Het laatste gedeelte van de Historie van Hongarije, waarbij we in vogelvlucht zijn aangekomen bij het moderne Hongarije. Onze nieuwe redactrice Bahia Derbane interviewde Veronika Utasi die als Hongaarse na drie jaar werken en wonen in Nederland haar ervaringen met ons deelt. Onze nieuwe correspondent Anton Wetters interviewt vervolgens een Hongaarse politicus die zijn mening geeft over de huidige politiek in zijn land. Bij het onderdeel matchmaking, hebben we samen met de ITDH een selectie gemaakt van bedrijven die de afgelopen periode al eens in ons blad hebben gestaan en wat extra aandacht in deze uitgave verdienen. In Leiden was een cultureel evenement, waarvan Eva Kronauer voor ons een verslag heeft verzorgd. Ernst-Jan gaat in op de Hongaarse lokale heffing en de uitspraak hierover van het Hof van Justitie. Mária gaat in op de Hongaarse Kerst en brengt ons op de hoogte van Hongaarse gebruiken die hierbij horen. Dan maakt Elvira Loomans haar debuut in het onderdeel Culinair en een overzicht van enkele evenementen die de aandacht verdienen in Hongarije. De laatste bijdrage van ons correspondententeam is voor Peter Olsthoorn, die debuteert als columnist en een Hongaarse traditie uitdiept en wel tot op de kern van de zaak. Graag sluit ik af door u het beste te wensen voor 2008!
Met vriendelijke groet,
Hidde van Erp uitgever
e arij
Hong
Magazine
WWW.
De winnaars van de Kleintjes-actie najaar 2007:
Internet
@ E-mail nieuwsbrief
G. Koenen T. Hoogerwerf V. Mulder
Beurs Winnaars Hardenberg 2007 Gratis jaar abonnementen: E. Veldhuizen, J. Meier, T. Hoogerwerf, M. Luk en G. van Dijk Gratis Advertentie KLEINTJE: R. Hink Vinologics Wijnpakket: W. Wesselink deCartograaf Reispakket: W. Zonnebeld Hongest Reizen retour Tickets: J. van Dam
Helaas kregen wij de afgelopen periode ook slecht nieuws. Een trouwe adverteerder en vriend van Hongarije in Zaken is overleden en hiervan zijn we erg geschrokken. We zullen de hulp, creativiteit en aanwezigheid van Daan de Groot erg missen. Wij wensen al zijn dierbaren en zijn familie in het bijzonder alle sterkte om dit verlies te verwerken.
Team Hongarije in Zaken
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
5
Zakelijk Ernst-Jan de Roest Zakelijk correspondent
Hongarije; Holding land voor Centraal Europa? De Hongaarse overheid heeft zich tot doel gesteld multinationals te verleiden hun headquarters en holdingvennootschappen in Hongarije te vestigen. Het versoepelen van het fiscale regime voor holdingvennootschappen per 1 januari 2008 is hierbij de belangrijkste troef. Rekening houdend met de al bestaande ruime mogelijkheden voor financiering- en licentieactiviteiten lijkt Hongarije in deze opzet te slagen. In dit artikel zal ik ¹allereerst aandacht besteden aan de nieuwe fiscale wetgeving voor holdingvennootschappen. Aan de hand van een voorbeeld wordt het effectieve Hongaarse belastingtarief benaderd in het geval dat holdingactiviteiten worden gecombineerd met financierings- respectievelijk licentieactiviteiten. Om uiteindelijk dit artikel af te sluiten met de beantwoording van de vraag of het voor multinationals inderdaad aantrekkelijk is om hun headquarters en holdingvennootschappen in Hongarije te vestigen. Nieuw fiscaal regime holdingvennootschappen Belangrijke peilers van het Hongaarse fiscale regime voor holdingvennootschappen zijn de deelnemingsvrijstelling, de regeling omtrent bronbelasting op uitgaande dividenden alsmede het verdragennetwerk. Deelnemingsvrijstelling In het algemeen kan worden gesteld dat de deelnemingsvrijstelling tot doel heeft om dubbele belastingheffing op verschillende ‘corporate levels’ te voorkomen. Dubbele belastingheffing wordt voorkomen door dividenden ontvangen van kwalificerende deelnemingen alsmede de verkoopopbrengst op aandelen in kwalificerende deelnemingen vrij te stellen van belastingheffing op het niveau van de holdingvennootschap. De deelnemingsvrijstelling is met ingang van 1 januari 2007 in de Hongaarse belastingwetgeving geïntroduceerd. De Hongaarse deelnemingsvrijstelling kent alleen een vrijstelling voor het verkoopresultaat op aandelen in kwalificerende deelnemingen. Reden hiervoor is dat dividendinkomen uit aandelen in principe reeds vrijgesteld inkomen vormt. Beide vrijstellingen gelden voor zowel de Corporate Income Tax (maximum tarief 16%) alsmede de Solidarity Surtax (4%). Van een kwalificerende deelneming is sprake indien de holdingvennootschap minimaal 30% van de aandelen bezit in de deelneming, de aandelen minimaal 1 jaar tot haar bezit hebben behoord (in
6
Hongarije in Zaken | 2007 ed.10
2007 gold nog een tweejaarstermijn) en de deelneming is aangemeld bij de bevoegde belastingautoriteiten. De aanmeldingsprocedure wordt per 1 januari 2008 vereenvoudigd. De vrijstelling op het verkoopresultaat en het dividendinkomen geldt niet indien de deelneming kwalificeert als een “controlled foreign corporation” (CFC). Op basis van de Hongaarse fiscale wetgeving, welke geldt voor het belastingjaar 2007, kwalificeert een deelneming als een CFC indien haar effectieve belastingtarief lager is dan 10,67%, tenzij de deelneming feitelijk in zekere mate zelfstandig activiteiten verricht. Met ingang van 1 januari 2008 is het CFC regime sterk versoepeld. Deelnemingen die gevestigd zijn in een lidstaat van de EU of de OESO danwel in een land waarmee Hongarije een verdrag ter voorkoming van dubbele belasting heeft gesloten zullen niet kwalificeren als een CFC. Voorgaande geldt ook indien de deelneming niet zelf is gevestigd in één van de hierboven bedoelde landen, maar wel beschikt over een vaste inrichting ter plaatse. Daarbij is het niet van belang dat dividenden die de kwalificerende deelneming aan de Hongaarse holdingvennootschap uitkeert kunnen worden toegerekend aan de winsten van de vaste inrichting. De Hongaarse overheid heeft door deze regeling de deur opengezet voor toepassing van de deelnemingsvrijstelling op inkomen uit kwalificerende deelnemingen gevestigd in belastingparadijzen. Daarbij dient opgemerkt te worden dat enkele belastingparadijzen zelf lid zijn van de OESO, zoals Jersey. Ten aanzien van deze belastingparadijzen is het hebben van een vaste inrichting in een lidstaat van de EU of de OESO danwel in een verdragsland geen vereiste om vrijgesteld te worden van het CFC-regime. Indien een kwalificerende deelneming of haar vaste inrichting niet is gevestigd in een lidstaat van de EU of de OESO danwel in een verdragsland zal de
deelnemingsvrijstelling enkel van toepassing zijn indien het effectieve belastingtarief hoger is dan 10,67%. De activiteitentoets is komen te vervallen. Bronbelasting Hongarije kent geen bronbelasting op dividenden die worden uitgekeerd aan buitenlandse aandeelhouders, zijnde nietnatuurlijke personen. Verdragennetwerk Net zoals Nederland heeft Hongarije een uitstekend verdragennetwerk. Momenteel heeft Hongarije met ruim 60 landen verdragen ter voorkoming van dubbele belasting gesloten. Overige fiscale aandachtspunten In Hongarije is er geen kapitaalsbelasting of vergelijkbare belasting van toepassing op kapitaalstortingen. Betaalde interest is in het algemeen aftrekbaar van de Hongaarse winst voor zover er zakelijke redenen aan de lening ten grondslag liggen. Daarentegen bevat de Hongaarse belastingwetgeving wel thin capitalisation regelgeving, hetgeen inhoudt dat onder voorwaarden renteaftrek niet wordt toegestaan. De Hongaarse belastingwetgeving sluit aan bij de Transfer Pricing regelgeving van de OESO. Bovendien is het “at arm’s length” beginsel in de wet gecodificeerd. Daarbij zijn de richtlijnen van de EU, zoals de Moeder-dochterrichtlijn, in beginsel van toepassing, nu Hongarije sedert 1 mei 2004 lid is van de Europese Unie. Vooraf goedkeurende rulings en advance princing agreements worden door de Hongaarse belasting autoriteiten verstrekt.
In onderstaand voorbeeld³ wordt een benadering van het effectieve Hongaarse belastingtarief weergegeven in het geval dat holdingactiviteiten worden gecombineerd met financieringsactiviteiten respectievelijk licentieactiviteiten. Over het algemeen geldt dat het effectieve belastingtarief voor holdingactiviteiten gecombineerd met financiering- en licentieactiviteiten tussen de 0% en 8% ligt. In onderstaand voorbeeld is dit 3,4% respectievelijk 0,01%. Effectieve Hongaarse belastingtarief Voor het benaderen van het effectieve Hongaarse belastingtarief welke wordt geheven over de winst van de holdingvennootschap dienen naast de feitelijke activiteiten van de holdingvennootschappen de volgende belastingsoorten in acht genomen te worden: Corporate Income Tax (16%), Solidarity Surtax (4%) en de Local Business Tax (2%).
deelnemingsvrijstelling? Mogelijk is het verhangen van deze deelneming naar een Hongaars belastingplichtig lichaam aantrekkelijk zodat voortaan wel de deelnemingsvrijstelling van toepassing is. Vinden er binnen uw concern onderling financieringen plaats? Mogelijk kan het onderbrengen van deze financieringen in een Hongaars belastingplichtig lichaam tot jaarlijks aanzienlijke belastingbesparingen op concernniveau leiden.
Voorbeeld berekening effectieve belastingtarief Hongarije Ontvangen interest van gelieerde partijen: Royalty opbrengsten: Minus: betaalde interest aan gelieerde partijen: Minus: royalty uitgaven (11% margin) Minus: overige uitgaven Plus: dividendinkomen Winst voor belasting: Minus: vrijgesteld dividend Minus: financierings- danwel licenctie incentive: Belastinggrondslag Corporate Income Tax: Corporate Income Tax (16%) : Belastinggrondslag Solidarity Surtax Solidarity Surtax (4%): Effectieve belastingtarief:
Indien de activiteiten van een holdingvennootschap enkel bestaan uit het houden van aandelen in een deelneming welke kwalificeert voor de deelnemingsvrijstelling zal er geen sprake zijn van heffing van winstbelasting in Hongarije.
De effectieve Hongaarse belastingtarieven zijn dan ook uiterst concurrerend met andere Centraal Europese landen alsmede belastingparadijzen.
Interessant is het om de holdingactiviteiten te combineren met financierings- en/ of licentieactiviteiten, nu de Hongaarse belastingwetgeving uitstekende mogelijkheden biedt om fiscaal vriendelijk financierings- en licentieactiviteiten vanuit Hongarije te verrichten. De Hongaarse belastingwetgeving bepaalt dat, onder voorwaarden, 50% van het verschil tussen de ontvangen interest van gelieerde partijen en de betaalde interest aan gelieerde partijen aftrekbaar is van de belastbare winst voor de Corporate Income Tax . Ten aanzien van de licentieactiviteiten geldt dat, onder voorwaarden, 50% van de ontvangen royalties, ongeacht of deze ontvangen zijn van gelieerde partijen, vrijgesteld zijn voor de Corporate Income Tax².
Afsluitende opmerkingen en actiepunten In de belastingadviespraktijk wordt Hongarije traditioneel gezien als een niche jurisdictie voor tax planning, waarbij met name gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden omtrent financierings- en licentieactiviteiten. Met de uitbreiding van de deelnemingsvrijstelling en de versoepeling van het CFC-regime heeft Hongarije zich nadrukkelijk op de voorgrond genesteld in de belastingadviespraktijk. De mogelijkheden om de deelnemingsvrijstelling te verkrijgen ten aanzien van deelnemingen in belastingparadijzen zal hierbij een belangrijke rol spelen. Daarbij zal het combineren van holdingactiviteiten met financierings- en licentieactiviteiten veel vaker gaan voorkomen. De volgende aandachtspunten komen naar aanleiding van de nieuwe fiscale wetgeving voor u naar voren: Heeft het nieuwe Hongaarse CFC-regime positieve danwel negatieve gevolgen voor de belastingpositie van uw concern? Heeft u binnen uw concern een deelneming in een ‘belastingparadijs’ die niet in aanmerking komt voor de
Financiering 10.000 3.000 3.000 3.000 7.000 3.000 3.500 500 80 4.000 160 3,4%
Licentie 10.000 9.000 500 3000 3500 3000 500 0 0 500 20 0,01%
Worden er binnen uw concern royalty’s ontvangen? Mogelijk kan het onderbrengen van deze royalty stromen in een Hongaars belastingplichtig lichaam tot jaarlijks aanzienlijke belastingbesparingen op concernniveau leiden. Bent u voornemens om te investeren in Centraal Europa danwel uw deelnemingen in Centraal Europa te herfinancieren, herstructureren of uit te breiden? Mogelijk kan het werken met een Hongaars lichaam de belastingpositie op concernniveau optimaliseren. De leden van de Hongarije desk van Ernst & Young zijn graag bereid u te assisteren bij de inventarisatie van de mogelijkheden. Indien u vragen en/of opmerkingen heeft kunt u te allen tijde contact opnemen, telefonisch via 0318-627200 danwel per e-mail: ernst-jan.de.roest@nl.ey.com. ¹ Mr. drs. E-J. (Ernst-Jan) de Roest is werkzaam als belastingadviseur bij de Hongarije Desk van Ernst & Young te Arnhem. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel. ² De Europese Commissie is op 21 maart 2007 een formeel onderzoek gestart om te bezien of deze fiscaal vriendelijke maatregel niet kwalificeert als verboden staatssteun. ³ Opgemerkt dient te worden dat voor de eenvoud geen rekening gehouden wordt met Local Business Tax en thin capitalisation regelgeving. Betaalde Local Business Tax is onder voorwaarden voor 200% aftrekbaar van de belastbare winst voor de Corporate Income Tax.
De eerste 20.000 Euro aan winst wordt in 2007 belast tegen 10%, het meerdere wordt belast tegen 16%. Vanaf 2008 zal de eerste schijf worden verruimd. De eerste 200.000 Euro zal onder voorwaarden worden belast tegen 10%. Het effectieve belastingtarief zal door deze verruiming vanaf 2008 nog lager kunnen zijn. Voor de eenvoud heb ik geen rekening gehouden met deze tariefschijfwijzigingen.
4
Tekst: © Ernst -Jan de Roest 2007
Hongarije in Zaken | 2007 ed.10
7
NIEUWS uit de Media
Malév and Fox Autorent have an active cooperation agreement.
Internationale jobmatching
Under the terms of the contract Malév credits 20 Bonus Points onto the Duna Club member’s frequent flyer account for every HUF 1500 (gross) spent by the Duna Club member with Fox Autorent. In addition to this points reward opportunity, frequent flyers also receive Card statusrelated discounts on car rental rates: Silver Card: 10% discount Gold Card: 15% discount, one category upgrade (depending on availability) Platinum Card: 15% discount and one category upgrade (depending on availability), furthermore, additional 5% discount on rentals over seven (7) days
OTTO Work Force, Nederlands grootste internationale arbeidsbemiddelaar, is een nieuwe divisie gestart. Het gaat om OTTOjobs.eu, een digitale infrastructuur voor grensoverschrijdend “tijdelijk” werk. De digitale dochter van het uitzendbureau is een hoogwaardig platform waar vraag en aanbod direct met elkaar in contact komen, zonder tussenkomst van een bureau.
Please show your Malév Duna Club frequent flyer card when you collect your car. If you forget to present your card when collecting your car, please use the above information to arrange retroactive Bonus Points crediting. For more information please contact the Fox office in Budapest: Web: www.fox-autorent.com or www.malev.hu
Passagiersaantallen Eindhoven Airport blijven stijgen Tot en met het derde kwartaal van 2007 is het aantal passagiers op Eindhoven Airport gestegen van 847.923 in 2006 naar 1.178.168 dit jaar. Een stijging van 39%. Deze toename komt vooral voort uit groei in het low-cost verkeer. Het aantal lijndienst passagiers, inclusief low-cost verkeer, nam over de eerste negen maanden toe van 625.764 in 2006 naar 943.953 in 2007. [red. Er is een extra vlucht naar Boedapest bijgekomen] Lees verder op: www.wizz-air.nl EU wil soepeler ontslagrecht 13 december 2007 - De Europese Commissie vraagt het kabinet met klem een besluit over een soepeler ontslagrecht niet langer uit te stellen en snel nieuwe stappen te zetten die de flexibiliteit van de Nederlandse arbeidsmarkt stimuleren. Zo meldt Zibb naar aanleiding van een bericht in De Telegraaf. Maatregelen nodig Als Nederland ook in de toekomst sterk wil blijven presteren op het gebied van de werkgelegenheid en de lage werkloosheidscijfers zijn nieuwe maatregelen die de arbeidsmarkt versterken en flexibeler maken noodzakelijk’, aldus commissievoorzitter José Manuel Barroso. Zwakke groepen stimuleren Ook vraagt Brussel het kabinet veel meer vrouwen, 55-plussers en achtergebleven groepen te stimuleren een baan te aanvaarden. Barroso hekelt tevens de vele kleine deeltijdbanen in ons land – die volgens de Europese commissie onvoldoende bijdragen aan de economie – en roept minister Donner (Sociale Zaken) op werknemers te stimuleren langere werkweken te maken. Bron: De Telegraaf, Zibb
8
Hongarije in Zaken | 2007 ed.10
OTTOjobs.eu wordt vooralsnog alleen in Polen en Nederland geïntroduceerd. Als deze “try out” slaagt zal vanaf begin 2008 ook met de werving begonnen worden in Duitsland, Engeland, Slowakije, Tsjechië, Hongarije en de Baltische Staten. OTTOjobs.eu is geen vacaturesite, maar staat voor digitale jobmatching. De website is simpel van opzet. Werknemers die in de markt zijn voor een nieuwe, tijdelijke baan, plaatsen er hun kwalificaties, ervaring en wensen. Werkgevers die op zoek zijn naar tijdelijke werknemers plaatsen er hun ‘joboffer’, met alle relevante informatie, zoals duur, beloning en vereiste ervaring. OTTOjobs.eu maakt een match tussen vraag en aanbod en brengt partijen via SMS en internet met elkaar in contact. Het staat werkgevers en werknemers vrij om zelf een overeenkomst te sluiten, maar vanzelfsprekend kan de gehele afhandeling en begeleiding ook via moederbedrijf OTTO Work Force geschieden.
Met deze site wordt ingehaakt op de onevenwichtigheden van de Europese arbeidsmarkt. Zo kunnen Bulgaren en Roemenen direct aan de slag in Tsjechië, Polen en Engeland. En Polen, Hongaren en Duitsers in Nederland.
Bron: OTTO Work Force
Ernst & Young renoveert speelplaats Nursery School te Boedapest Boedapest, zaterdag 20 oktober jl. hebben 60 medewerkers van Ernst & Young te Boedapest, waaronder onze zakelijke correspondent Ernst-Jan de Roest, de speelplaats van de Nursery School aan de Tüzér útca in wijk XIII gerenoveerd. De renovatie van het speelterrein voor de kinderen van de Nursery School vond plaats in het kader van het Ernst & Young Corporate Social Responsibily programma. De werkzaamheden bestonden uit ondermeer het opnieuw opschilderen van de aanwezige speeltoestellen, het plaatsen van nieuwe speeltoestellen, het aanplanten van bomen en struiken alsmede het aanleggen van een heuvelachtig grasveld. Halverwege de dag werden de medewerkers van Ernst & Young door enkele kinderen van de school verrast met zelfgemaakte cadeautjes en Hongaarse kinderliedjes. Na een dag hard werken was de renovatie van het speelterrein een feit. De Nursery School en Ernst & Young kijken gezamenlijk terug op een geslaagde dag.
www.Vinoo.nl Wat Iens.nl voor restaurants is, wil Vinoo.nl voor wijn zijn. Het web 2.0bedrijf rond online beoordelingen van wijnen start deze week. “Wij gaan de macht van de professionele wijnrecensent breken.”
Bedrijven ontmoeten internationale studenten in Dronten
Donderdag 22 november heeft de CAH Dronten ter gelegenheid van het 50jarig jubileum een groot evenement georganiseerd. Dit evenement had de titel ‘Verleg uw grenzen’ en had tot doel bedrijfsleven, studenten en docenten bij elkaar te brengen. Studenten konden vooraf zogenaamde tickets bemachtigen om deel te nemen aan discussies met zeer interessante gastsprekers. Er was een ‘eiland’ over klimaatverandering en de invloed op het landgebruik onder leiding van weerman Erwin Krol en deskundige Hans Verweij. Maar ook Frits Mandersloot (LTO-Noord) gaven een zegje van slechts 6 minuten. ‘Het concept is bedacht vanuit het boek de Belevingswereld en het idee van de korte 6-minuten presentaties vanuit Wubbo Okkels’ aldus Caroliene Nieuwenhuizen. Studenten konden zappen tussen de ‘eilanden’ en op die manier netwerken, verbindingen leggen, maar vooral hun grenzen verleggen. Ook vanuit het bedrijfsleven was er met 70 deelnemers groot enthousiasme. Een deel van het evenement was speciaal ingericht voor de 150 internationale studenten van de CAH Dronten. Een vijfde daarvan komt uit Hongarije. Naast een Engelstalig programma werd hier ook een speeddate evenement georganiseerd voor studenten en bedrijven. Bedrijven hadden de mogelijkheid om op basis van een land van voorkeur studenten te ontmoeten. Op deze manier konden studenten interessante stageplekken vinden en had het bedrijfsleven de mogelijkheid om studenten te ontmoeten met (markt)kennis van bijvoorbeeld Hongarije. Het bedrijfsleven was zeer enthousiast over de opzet en de contacten die tijdens het evenement zijn opgedaan. Bron: CAH
SkyDSL beëindigt Internetservice. Na de deconfiture van Aramiska eind vorig jaar, is nu ook de beurt aan SkyDSL. Deze Duitse SAT-internet provider beëindigt hun diensten per 6 januari 2008.
Virtuele wijnkelder De site geeft gebruikers hun eigen profielpagina’s, virtuele wijnkelder en wensenlijstjes. In ranglijsten is te zien wat de populairste wijnen zijn in verschillende soorten. Vinoo werkt samen met een aantal verkoopsites en Vinoo is ook in gesprek met een slijterijketen over een mogelijke samenwerking.
HughesNet SATdsl. Hungary biedt voor de getroffen klanten van zowel Aramiska als SkyDSL een betaalbaar alternatief, waarbij geen telefoonlijn of GSMabonnement meer nodig is. Met een 2-weg satelliet verbinding van HughesNet bent u 24 uur online en kunt u bovendien uw investering redelijk snel terugverdienen, omdat u met uw vaste telefoonnummer geheel GRATIS onbeperkt kunt bellen naar alle vaste nummers in zowel Hongarije als de meeste landen in de wereld. SMS-en is gratis naar de meeste landen en bellen per GSM is razend goedkoop; ook naar vrijwel alle landen.
Bron: Sprout.nl
Bron: pagina.hu en satdsl.hu Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
9
Zakelijk Michel Daenen Zakelijk correspondent
Karin Gabor Zakelijk correspondente
De vele gezichten van duurzaamheid - impressie van een thema-avond van de HBN op 2 oktober in Den Haag -
Hoe duurzaam is de HBN? “Wie heeft er hier in de zaal op de website van zijn bedrijf iets staan over duurzaamheid?” Drie vingers gingen aarzelend omhoog. “En bij wie betekent het ook echt wat in het dagelijks werk?” Geen vingers. Daar lag dus een schone taak voor de drie sprekers die HBN (Hungarian Business Network) die avond had uitgenodigd om het publiek wat bewuster te maken en wellicht tot actie over te halen als het over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) en Duurzaamheid gaat. Martijn Laar (Berenschot), Jannis Cappon van Roeleveld- Sikkes Architects en Maarten Mortier (More Trees) namen de zaal ieder op hun eigen manier mee in het thema duurzaamheid. Drie verhalen van mensen die daadwerkelijk met MVO te maken hebben in hun werk: een ‘adviseur’, een ‘architect’ en een ‘bomenplanter’.
Foto: HBN
Zonder winst geen duurzaamheid “Duurzaamheid is meer dan groen en je moet het alleen doen als je er ook
daadwerkelijk winst mee kunt behalen”, geeft Laar aan.”Als het je bedrijf geen winst oplevert, moet je er niet aan beginnen. Dan is het binnen 2 jaar weer weg: of de persoon die het initiatief nam is vertrokken, of er is een cost-cutting operatie aan de gang en je bent weer bij nul. Je moet kunnen meten en aantonen dat het winst oplevert, of omgekeerd: dat je verlies lijdt als je het niet doet. Je ziet bijvoorbeeld dat duurzaamheid steeds meer een eis wordt van de overheid of van klanten. Als jij je productiewijze of producten niet aanpast en je concurrent wel, verkoop je dus straks niet meer.” De avond stond in het teken van de “P”’s: Naast de P van Profit, hield Laar ook een betoog over de P’s van People en Planet. People ziet hij als goede werkomstandigheden en diversiteitbeleid, maar ook het nemen van je sociale verantwoordelijkheid als bedrijf voor de omgeving waar je werkt. De ware aard van de organisatie ten aanzien van duurzaamheid komt volgens hem naar
10
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
boven als het echt moeilijk wordt. Als de organisatie voor een dilemma staat en toch voor duurzaamheid kiest. Planet gaat over wat je achterlaat en hoe je met je bronnen omgaat. De oplossing zit volgens Laar (zoals een echte consultant betaamt) in de drie R-en: Reductie, Recyclen en Regenereren. En daar kan je volgens Laar zelf verschil in maken. Je kunt bijvoorbeeld zelf besluiten om niet alle documenten die je via de email toegestuurd krijgt uit te printen. Sociale verantwoordelijkheid versus milieukolonialisme Mortier nam het stokje van Laar over en voegde nog wat P’s toe als Plezier, Passie en Prioriteiten. Met het bedrijf More Trees (zie ook artikel ‘Robinia bomen groeien tot in de hemel’ elders in dit blad) speelt hij op een winstgevende manier in op de duurzaamheids behoefte die in de markt aan het ontstaan is. Mortier gooit echter wel een knuppeltje in het hoenderhok: “Het klinkt mooi: sociale verantwoordelijkheid en eisen stellen aan je toeleveranciers, maar waar wordt verantwoordelijkheid nemen milieukolonialisme? Wie zijn wij om de mensen ‘daar’ te vertellen hoe ze het moeten doen, met onze Nederlandse Arbo-normen, terwijl ze al jarenlang op hun eigen manier werken? En ze als ze volgens onze normen zouden werken als enige in de hele omgeving met mondkapjes, brillen en gehoorbeschermers in hun ogen behoorlijk voor gek zouden lopen en in hun bewegingsvrijheid werden belemmerd? Moeten wij dan bepalen wat goed voor ze is?” Het oog wil ook wat Met de P van Projecten deed Cappon ook een duit in het ‘P’-zakje. Hij vertelde over de inzending van Roeleveld - Sikkes voor een prestigieuze Hongaarse prijsvraag. Het bureau is in Hongarije terechtgekomen via een Hongaarse stagiair. Inmiddels hebben ze een filiaal in Budapest, waarin hard aan
ve
ga wde uit Vernieu
Mária Ballendux – Bogyay “TAALCURSUS HONGAARS”
Foto: HBN
- Vierde herziene druk -
de weg getimmerd wordt om Hongaarse projecten binnen te halen. Bijzonder aan Hongarije is dat er veel gewerkt wordt met anonieme prijsvragen. Dat maakt dat je ook als klein, voor hun onbekend bureau, kans hebt om te winnen. Roeleveld- Sikkes heeft een plan bedacht voor de bouw van het nieuwe regeringscentrum bij het station Nyugati in Budapest. Helaas is de prijsvraag uiteindelijk door een ander bureau gewonnen, dat naast de juiste politieke contacten ook aan de wens van zichtbaarheid had voldaan. Als een Hongaarse minister met zijn gasten langs het complex loopt, moeten die aan de buitenkant kunnen zien dat het duurzaam gebouwd is. Daar moeten dus zonnepanelen hangen, ook al bestaan er inmiddels betere technieken om energie te winnen, die echter minder zichtbaar zijn. Tja, typisch Hongaars zou je zeggen: de buitenkant is erg belangrijk. Maar de moderator van de avond, Pieter Rem, wist te vertellen dat er ook in ons nuchtere Nederland projecten bestaan waar de windmolens beneden aan een motortje hebben dat kan bijspringen als er iets te weinig wind staat om ons van duurzame energie te voorzien. Tja, misschien typisch menselijk dus? Hongaars potentieel Volgens Laar is duurzaamheid als thema in Hongarije nog niet zo bekend. In Nederland krijg je tegenwoordig kritiek als je niet duurzaam bezig bent. Voor Hongarije geldt dat volgens hem niet. Cappon nuanceert dat door aan te geven dat er vanuit de overheid wel steeds meer
aandacht voor komt. De ontwikkelingen gaan sneller dan wij denken. Mortier buigt het onbekende om naar een kans: er ligt in Hongarije een enorm potentieel als het om duurzaamheid gaat. Kijk naar de enorme Robinia bossen. Hout dat te vergelijken is met tropisch hardhout, maar dan veel dichterbij alleen, het is nog niet ontdekt. Daarnaast is er ook nog eens een enorm potentieel aan landbouwgrond dat je kunt benutten voor herbebossing om zo CO2-neutraal te werken, prachtig toch? En ik? De heren hebben zich alledrie daadwerkelijk met het thema verbonden. Hun enthousiasme was duidelijk voelbaar in de zaal. Wellicht heeft het mensen aangezet tot nadenken: waar sta ik in dit verhaal? Zouden we de volgende keer meer vingers de lucht in krijgen wanneer de vraag: “Wie heeft er iets over duurzaamheid op zijn website staan en bij wie betekent het ook daadwerkelijk wat in het dagelijks werk” wordt gesteld? Als u dan uw vinger opsteekt, zorg dan in ieder geval dat het winstgevend is en dat u waarmaakt wat u belooft, want, loze beloftes komen in ons huidige e-tijdperk volgens Laar altijd boven tafel. Het zou jammer zijn als de goede intentie zou eindigen met de P van Pijnlijk. Laat het liever de P van Prachtig worden!
Uitgeverij Coutinho, Bussum 2007 Nu, twintig jaar na het verschijnen van de eerste druk, ligt de vierde druk in de boekwinkels. Ten opzichte van de derde druk is de opzet en structuur niet veranderd. Wel zijn er andere veranderingen aangebracht, zoals vereenvoudiging van enkele moeilijke zinnen in de Hongaarse leesteksten. Ook zijn sommige korte teksten aangepast omdat het leven in Hongarije de laatste jaren aanzienlijk veranderd is. Ook in de grammatica zijn sommige stukken aangevuld met nieuwe uitleg en informatie of preciezer geformuleerd. Op een aantal punten zijn nieuwe oefeningen toegevoegd. Ten slotte zijn de woordenlijsten na de leesteksten en aan het eind van het boek beter afgestemd op de teksten en tevens zijn ze uitgebreid. De taalcursus is verkrijgbaar bij de betere boekhandel en via deCartograaf.nl. Meer informatie: www.decartograaf.nl/ speciaalassortiment/hongarije
Tekst: ©Karin Gabor & Michel Daenen 2007
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
11
interview
Foto: M. Daenen & K. Gabor
Michel Daenen in gesprek met Paul Fransen uit Deurne
Foto: M. Daenen & K. Gabor
Maarten Mortier
Foto: M. Daenen & K. Gabor
Maarten Mortier
Robinia bomen groeien tot in de hemel Maarten Mortier is een man met een missie. Samen met zijn compagnon Cor Denneman, een aantal investeerders en samenwerkingspartners zet hij zich in voor meer groen in de wereld. Na Nederland, Turkije en Costa Rica is Hongarije nu aan de beurt om door More Trees veroverd te worden. Op het kantoor van Forest Returns/More Trees Consultancy, midden in de bossen van Austerlitz op de Utrechtse Heuvelrug zijn we in gesprek met Maarten Mortier, partner van More Trees Consultancy. De plek heeft een bijzondere combinatie van klassiek en modern: antiek meubilair en naambordjes met termen als ‘rentmeester’ en ‘consulkamer’ aan de ene kant en een hypermodern communicatiemiddel als een zogeheten Eyecatcher aan de andere kant. Terwijl we in gesprek zijn, horen we de vogeltjes in het bos fluiten.
Bomen planten “Doen wat je hart zegt wat je moet doen en niet wat je pensioenbedrijf zegt. Ik heb vertrouwen in de toekomst, in mezelf en in mijn partner. Dat is het fundament. Ik werkte voordat ik hiermee begon in veel verschillende bedrijven en zag helaas veel niet gemotiveerde mensen. Weinig mensen hadden intrinsieke drijfveren,
12
Hongarije in Zaken | 2007 ed.10
die werkten alleen voor het geld en niet omdat ze dat werk graag wilden doen”, zegt Maarten. “Ik wilde het anders doen en begon te werken op een boomkwekerij. Dat was heel leerzaam. Met mijn voeten in de klei. Bomen planten smaakte naar meer en ik ben in 1994 begonnen met het bedrijf More Trees Consultancy. Ik wilde
de kennis van het kweken en planten van bomen verbeteren in Nederland. Later heeft dat zich verder ontwikkeld en ben ik meer de projectontwikkeling en consultancy in gegaan. De centrale vraag die ik stelde was: Hoe kan ik op een duurzame manier investeren in bosbouw en natuur en daar toch nog een economisch rendement mee behalen? “
Ongewenste vluchteling Maarten: “Ik wilde dus zowel ecologisch als economisch rendement. Ik heb toen bosbouw bedrijven in Nederland opgericht. Ik onderzocht welke bomen het goed zouden doen en kwam uit bij de Robinia pseudoacacia. Die boom kan op alle vlakken wedijveren met tropisch hardhout. De Robinia was rond 1600 vanuit VS naar Europa gehaald door meneer Robin. Daarom heet de boom ook Robinia. Het is een exoot en daarom beschouwt men hem als niet-natuurlijk, als een vluchteling en die is ongewenst. In Nederland ben ik onderzoek gaan doen: welke soorten Robinia bomen zijn in Nederland goed ingeburgerd (dat betekent in dit geval, welke gedragen zich goed en drukken geen andere bomen weg?). En die heb ik verder gekweekt. Uiteindelijk heeft dat geleid tot prachtige aangelegde bossen in Nederland.” Europees hardhout in de kachel “In Hongarije is veel kennis over de Robinia. Het is niet toevallig dat het standaardwerk over de Robinia, ‘The Black Locust’ door een Hongaar is geschreven, Keresztesi. We hoeven voor Hongarije dus niet alles opnieuw uit te vinden wanneer we daar met Robinia aan de slag willen. Het is een sterke boom: zelfs waar niets meer wil groeien, groeit in Hongarije en Roemenie nog Robinia. Het wordt daar veel gebruikt voor kachelhout, maar dat is ook zonde, als je bedenkt dat je er veel duurzamere dingen mee kunt doen door het te gebruiken als constructiemateriaal. Er blijft dan na verwerking nog voldoende biomassa over om de kachel mee te stoken.” “We gebruiken Robinia in Nederland momenteel vooral voor bruggetjes, bankjes in het landschap (landschapsmeubels) en voor waterbouw (langs de kanten van sloten etc.). Het meeste van het Robinia hout wordt nu geïmporteerd uit Hongarije”, zegt Paul Fransen van Fransen Houtverwerkingsindustrie, die inmiddels via de Eyecatcher deelneemt aan het gesprek. Het is door deze moderne techniek alsof hij er gewoon bij zit, terwijl hij zich op dat moment in zijn kantoor in Deurne bevindt. “We maken er ook speeltoestellen van. Je kunt er ook gevelbekleding van maken. Momenteel leveren we aan een winkelcentrum in Arnhem voor een groot terras in het centrum.”
Bomen werden Landgoederen Maarten: “We proberen dus een oplossing te vinden voor het combineren van economisch en ecologisch. Ik begon met bomen, maar al gaande weg werd het groter. Inmiddels hebben we (Cor Denneman en Maarten) een totaalconcept ontwikkeld rondom duurzaamheid: duurzaam toerisme, energiewinning en -gebruik, landbouw, educatie. Hierdoor is zowel de korte als lange termijn ecologische en economische duurzaamheid geborgd. We richten een lokaal bedrijf op en de mensen die daarbij betrokken zijn worden mede-eigenaar als ze dat willen. We sluiten zo nauw mogelijk aan op de lokale situatie en lokale gebruiken. Dit hebben we al op een paar plekken gerealiseerd zoals: Turkije, Costa Rica en in Nederland.” Schone lucht heeft een prijs gekregen “We investeren met vreemd kapitaal, benutten subsidies en laten bedrijven hun CO2 uitstoot afkopen. Als je tegenwoordig CO2 uitstoot, moet je betalen. Dan kan je twee dingen doen: minder uitstoten of compenseren door nieuwe bomen te planten. Je wordt dan geen eigenaar van de bomen, maar koopt je vervuiling af. Bedrijven betalen voor het planten van bomen. Via samenwerkingspartner Trees for Travel wordt zo de CO2 uitstoot van het vliegverkeer afgekocht. Ook op het gebied van waterbeheer en fijnstofvastlegging blijken bomen heel waardevol. Vijftien jaar geleden had niemand er over nagedacht en nu krijg ik ineens geld voor het planten van bomen.” Imagoschade door ‘fout broertje’ “Beleggen in hout is toch risicovol?”, vragen wij van Hongarije In Zaken ons af, “je hoort allerlei verhalen over teakfondsen waar het fout gaat”. Mortier: “Dat klopt, het imago van beleggen in bossen loopt schade op doordat het bij een aantal teakfondsen niet goed gaat. Particulieren kopen daar alleen maar een boom, en niet de grond. Deze teak ondernemingen zijn meestal niet transparant: je hebt als leek geen benul van wat er waarom gebeurt en hoeveel dat zou moeten kosten. Daarnaast is het ook zo dat er bij een aantal teakfondsen gewoon sprake was van mismanagement en oplichting: de planter ging er met de kas vandoor. Dat is jammer, want bosbouw is juist een heel aantrekkelijk
concept. Onder andere doordat het anticyclisch is. Je hebt een voorraad die weinig onderhoud nodig heeft en die je op kan pakken als de prijs goed is. Wij hebben een goed trackrecord, zijn goed beoordeeld in consumentengidsen. Wij zijn optimaal transparant. Wij richten ons op het bedrijfsleven als partners, en niet de particuliere investeerder. In Nederland hebben investeerders gemiddeld 7 à 8 % rendement op de bossen, zonder dat er gekapt is. Verwachting van Hongarije is tussen de 10 en 15 % rendement”. Kansen voor de Hongarije In Zaken lezers? We gaan het concept nu ook in Hongarije toepassen, omdat we daar een aantal voordelen zien: het land is lid van de EU, het is relatief dichtbij, het heeft over een paar jaar de Euro en is daarom een zekere investering. Het is nog betaalbaar, het is een bosbouwland en er is interesse. En ik heb er binding mee vanuit het verleden, want ik heb daar eerder een project gedaan. Er kunnen in Hongarije veel dingen gedaan worden om het rendement te verbeteren. Dus daar hebben wij toegevoegde waarde. Je kunt de bomen bijvoorbeeld veel efficiënter zagen: nu wordt van het beste hout van de boom wijnstokken gemaakt voor wijnboeren, terwijl je er ook kozijnen uit kunt halen. We bieden straks veel mogelijkheden voor investeerders als mede eigenaar in het landgoed concept. Je krijgt een goed product, met een mooi rendement en het draagt nog bij aan een betere wereld ook. Ook kunnen mensen straks echt naar hun investering gaan kijken en er gebruik van maken: ze kunnen er jagen, wandelen of vakantie vieren, we zorgen voor een totaal beleving. Naast beleggers zijn er voor ondernemers ook veel kansen. Er moeten activiteiten ontplooid worden zoals woningbouw en toerisme. We hebben dus mensen nodig die onderdelen van het project onder hun hoede willen nemen. Wie weet bevinden die zich wel onder de Hongarije In Zaken-lezers, dus bij deze zijn ze van harte uitgenodigd om contact op te nemen, als het concept ze aanspreekt en ze serieus denken iets toe te kunnen voegen.” Meer informatie? www.moretrees.nl; mortier@moretrees.nl Tekst: ©Karin Gabor & Michel Daenen 2007
Hongarije in Zaken | 2007 ed.10
13
Culinair
Wijnen uit Hongarije De rol van Midden-Europa op de wereldwijd wijnmarkt groeit. We denken dannatuurlijk allereerst aan de recente successen van Duitsland en Oostenrijk, maar ook wijnland Hongarije is onze aandacht meer dan waard. En dat zeker niet uitsluitend omdat het al eeuwenlang de bakermat is van een van ‘s Werelds beroemdste dessertwijnen.
Met dank aan Peter Szabo en The Wine & Food Association
Leuke tip voor Hongarije liefhebbers: KADARKA Hongaarse wijnen, Worsten, ingemaakt zuur en delicatessen. Daniel Stalpertstraat 104-106 1072 XL Amsterdam. Een unieke winkel in Amsterdam vlakbij de Albert Cuypmarkt, met eigen import van producten die niet of nauwelijks verkrijgbaar waren in Nederland Ferenc Gal kan U alle informatie en uitleg geven over de vele wijnsoorten, de pezsgö’s, de bioworsten van o.a het Mangalitsa varken, de Skürkemarha (de grijze os), de vele soorten paprikapoeder, het eenden of ganzenvet en nog veel meer culinaire informatie. De winkel is open Di. t/m Vr. van 11:00 tot 19:00 uur Zaterdag van 10:00 tot 19:00 uur
Foto: SXC
Anno 2007 heeft Hongarije wijnliefhebbers veel meer interessants te bieden dan alleen het zoete goud uit Tokaj. Van frisse, karaktervolle witte wijnen gemaakt van de regionale furmint-druif tot krachtige en tegelijk soepele rode wijnen, gemaakt van zweigelt of cabernet franc: een breed scala aan kwaliteitswijnen waarvan de beste exemplaren langzamerhand een verdiende plaats veroveren op de wijnkaarten van diverse Europese
toprestaurants. The Wine & Food Association bracht de afgelopen tijd twee keer een bezoek aan Boedapest, proefde er circa 250 wijnen en stelde in samenwerking met de Hungarian Wine Marketing Association een fraaie selectie samen van zo’n 25 wijnen. Hieronder verschillende nieuwe wijnen van gerenommeerde producenten die geproefd werden tijdens het Hongaarse Wijnfestival in Boedapest en in het beroemde restaurant Gundl aldaar.
Wines of Hungary Het verder introduceren van Hongaarse kwaliteitswijnen in Nederland Kerncijfers Hongaarse wijnen: Productieve wijngaarden: 77.000 hectare Gemiddelde productie (over 5 jaren): 3,5 miljoen hecto Liter
Verdeling: 70% witte wijn, 30% rode wijn Witte wijnen: Welshriesling, Furmint, Chardonnay Rode wijnen: Kékfrankos, Cabernet, Zweigelt, Merlot, Portugieser Percentage van Hongaarse wijnen t.o.v. wereldproductie: 1% Schatting dat ca. 13.000 bedrijven bezig zijn met het maken van wijn in de ruime zin van het woord, De afgelopen 15
14
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
jaar is er een significante verbetering in: technologie, wijngaard management en kwaliteit. Hongaarse wijnen hebben internationale prijzen gewonnen en erkenning gekregen. Export ontwikkelingen Van de Hongaarse wijnen word 80% in Hongarije zelf verkocht. De overige 20% wordt geëxporteerd. Op het gebied van exporteren wordt op dit moment een marketing plan uitgevoerd waarmee de “Hungarian Wine Marketing Agency” belast is. Door het beschikbaar stellen van een online platform voor de Hongaarse bedrijven die zich met wijn bezig houden, is een belangrijke stap gezet om de kansen
voor verder exporteren van Hongaarse wijnen te grijpen. Hiernaast zijn Nederlandse wijnkenners en wederverkopers betrokken bij het meedenken over de concrete invulling van het marketingplan die ondersteuning krijgt van zowel de ITDH (Hongaarse exportbevorderende organisatie) als ook Het Hongaars Verkeersbureau met hun kennis, expertise en ruime netwerk in Nederland. Hiernaast worden Nederlandse wijnexperts betrokken om een gedegen verdere introductie van de Hongaarse kwaliteitswijnen mogelijk te maken. Graag houdt Hongarije in Zaken zijn focus op de verdere ontwikkelingen op dit gebied. U kunt in de komende edities daarom steeds informatie verwachten en nieuws hierover.
Team HiZ Bron: Hungarian Wine Marketing Agency
Foto: SXC
HET GOUD DAT UW SMAAK PAPILLEN DOET SIDDEREN Selectie voor meer gevorderde wijnliefhebber Voor U, de meer gevorderde consument, zal ‘eenheidsworst’ gauw vervelen. U zult bewust of onbewust op zoek gaan naar wijnen die net iets meer te bieden hebben. Dat ‘net iets meer’ zit hem in de grond en het microklimaat waarin de druiven groeien. En die is niet overal hetzelfde. Ook het vakmanschap van de wijnboeren verschilt, gelúkkig. Net zoals twee koks uit dezelfde ingrediënten totaal verschillende gerechten kunnen maken, zo kunnen twee wijnboeren in hetzelfde gebied met hetzelfde materiaal en onder dezelfde omstandigheden twee totaal verschillende wijnen maken. En dáár gaat het om..... Opmerkelijk is het geweld waarmee de voor Nederland betrekkelijk nieuwe wijnlanden als Hongarije, Slovenië, Kroatië en Duitsland (qua droge wijn) komen opzetten. Het houdt de traditionele Franse wijnleveranciers alert en wij mogen verwachten dat die in de komende jaren met een tegenoffensief zullen komen. Leuk voor handel en wijnliefhebber. Ontdek vloeibaar goud U kunt zich echter bijna niet voorstellen hoe groot mijn verbazing was over een bijna vergeten partijtje Hongaarse witte wijn uit 1997. Als door de bliksem werd ik hierdoor getroffen. “Mijn God !, wat
een klasse voor zo’n prijs. Om van te watertanden. Deze Gewürztraminer, bleek zich op fles nog mooier te hebben ontwikkeld dan ik ooit had durven dromen. Mooier kan het haast niet. Hij gleed dan ook als fluweel over de tong en deed mijn smaakpapillen sidderen. En dat nú, na een fles-ontwikkeling van maar liefst 10 jaar. Want deze Gewürztraminer op ‘grand cru niveau’ is zeer lang houdbaar. Het is een toevalstreffer om nooit meer te vergeten. Kenners hoeven wij dat niet te vertellen. Genoeg hierover. Helaas zal de vraag stijgen naar deze nog betaalbare gouden wijn. Daarom een klein voorbeeld ter illustratie : een grand cru uit de Elzas op dit niveau kost U pakweg € 20,-- per fles !!!!! U merkt dat bij het ontkurken van deze voortreffelijk wijn en daarom raad ik U aan om niet te lang te wachten. Een proefpakket met vele andere ontdekkingen uit Hongarije hebben onze adverteerders vaak in hun assortiment. Iets over de maker En dat het niet bij deze wijn alleen gebleven is vindt U in deze wijninfo . De Wine and Spirits Fair was ook dit jaar weer een groot succes voor deze nieuwe opkomende ster, Akos Kamocsay, die al in 1997 en 1999 uitgeroepen werd tot beste wijnmaker. Ik kan me nog herinneren hoe verbijsterd hij was dat onder de groten van de wereld nog geen Hongaar aanwezig was. Miguel Torres Cargo, een van de meest prestigieuze wijnmakers
van Spanje, vroeg zich zelfs af, wat deze eigenzinnige Hongaar op de”Olympiade du Vin” in Brussel kwam doen. “Wat ik kom doen is mijn Gewürztraminer 1997 inschrijven”, antwoordde Akos Kamocsay . De Olympiade is een proeverij van ’s werelds beste wijnen die “blind” geproefd worden en hierbij slechts onderscheiden worden door een nummer op de fles te vermelden. Akos Kamocsay hoopte dat de juryleden de fluweel-zachte kruidige geur en de geconcentreerde krachtige smaak zouden waarderen. Goed zijn namelijk alle wijnen in deze selectie, sommige heel goed en een paar van topkwaliteit. U kunt zich voorstellen hoe groot de verbazing was toen de voorzitter ’nummer negen’ met de zilveren medaille bekroonde. Akos Kamocsay was zichtbaar ontroerd met dit onverwachte succes van zijn paradepaardje ‘Gewürztraminer 1997’ Hij kan zich nu rekenen tot een van de grote wijnmakers van de wereld. Onderscheidingen: Brussel ‘silver medaille’ ”Olympiade du Vin Mondial 2000”. Boedapest ‘National Wine Challenge 2001 ‘Gold Medal. 1 MUZEÁLIS GEWURZTRAMINER 1997 Een absoluut meesterwerk van Akos Kamocsay; en nu na zo’n 9 jaar is dit de top. Imponerend, betoverend en haast oneindig genuanceerd van geur en smaak. Met de “zachte rondeur van een mooie vrouw” zoals Akos ‘m tijdens ons proeven humorvol omschreef !! In volle bloei en nog zeker 4 jaar houdbaar. Bron en meer informatie: WWW.STORMS.NL
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
15
Historie deel 4
“De barre tocht naar Democratie” Het Horthy-tijdperk De meer dan verwarde economische en sociale situatie na de oorlog, vluchtelingenprobleem en de enorme werkeloosheid bezorgden de communistische beweging een grote toeloop. In maart 1919 kwam een coalitie van sociaal-democraten en communisten aan de macht. Grootgrondbezitters en industriëlen werden onteigend, hun bezittingen overgedragen aan coöperaties. Maar al snel nam de rechtse admiraal Miklós Horthy (1868-1957) dit rode regime ten val en voerde een militaire dictatuur in. In 1920 verklaarde het nieuw gekozen parlement Hongarije weer tot monarchie; Horthy werd gekozen als nieuw staatshoofd en zou regeren tot aan de troonsbestijging van de toekomstige koning.
van de verloren gebieden terugveroveren. In 1939 trad het land toe tot het tussen Duitsland, Italië en Japan gesloten AntiKominternpact.
In 1920 vond na Mohács waarschijnlijk het grootste nationale trauma uit de Hongaarse geschiedenis plaats: het Verdrag van Trianon. Het op 7 juni 1920 ondertekende vredesakkoord deelde Hongarije in bij de groep verliezers. Een derde van de Hongaarse bevolking en twee derde van het landsgebied ging over in de handen van de buurlanden. Qua buitenlandse politiek richtte Hongarije zich steeds meer op Duitsland. Hitler wist Hongarije voor zich te winnen door de hoop te laten herleven op een herziening van het Verdrag van Trianon.
De laatste maanden van de oorlog werden gekenmerkt door bloedige excessen. Hongaarse fascisten brachten veel van de overgebleven joden op gruwelijke wijzen om. Boedapest werd maanden lang belegerd door de russen, waardoor talloze slachtoffers vielen onder de burgerbevolkingen de Duitse Wehrmacht blies ‘ ter afscheid’ alle bruggen over de Donau op. De laatste Duitse soldaten verlieten Hongarije ten slotte op 4 april 1945.
De tweede wereldoorlog Hongarije stond aan de zijde van Duitsland, opnieuw kwam het land er dan ook als verliezer uit. In het begin van de oorlog stond Hongarije er met de pronazihouding nog redelijk voor en kon enige
16
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
Maar Hitler vertrouwde ook de Hongaren niet; hij liet het land op 19 maart 1944 bezetten en belangrijke politici arresteren. De door eerdere wetten in haar vrijheid beknotte joodse minderheid onderging hetzelfde lot als in andere bezette landen: discriminatie, onderbrenging in getto’s deportatie. Horthy maakte nu aanstalten over te lopen naar de geallieerden, maar de Duitsers zetten hem af en hielpen Ferenz Szálasi en zijn Pijlkruisers in het zadel. Duitsers en Russen plunderden het land en de laatsten voerden honderdduizenden burgers als dwangarbeiders af.
Hongarije na de oorlog De eerste naoorlogse verkiezingen (november 1945) leverden een onverwachte meerderheid op voor de partij van de kleine boeren; de communisten bezetten echter de belangrijkste regeringsposten. Onder Russische druk werd op 1 februari
1946 de formeel nog steeds bestaande monarchie vervangen door een republiek. Hongarije moest toetreden tot het militaire bondgenootschap van het Warschaupact en de Raad voor Wederzijdse Economische Bijstand (COMECON). Na een algemene ‘zuivering’ van politieke tegenstanders en de invoering van een eenpartijstelsel werden landbouwbedrijven, banken en de industrie gecollectiveerd en een planeconomie naar Russisch voorbeeld ingevoerd. Hongarije was vanaf dat moment een stalinistisch land met een alomtegenwoordige geheime dienst. Het ontbreken van grondstoffen, de teloorgang van de eens zo grote chemische en elektrotechnische industrieën en de levensmiddelenindustrie duwden de volksrepubliek verder in het moeras. Partij, verklikkers en politie voerden een schrikbewind dat duizenden slachtoffers eiste. De volksopstand van 1956 Aangemoedigd door de politieke veranderingen in Polen gingen op 23 oktober 1956 studenten de straat op om de democratische hervormingen te eisen. Toen de veiligheidspolitie de protestmars begroette met een regen aan kogels, brak een volksopstand uit. Noodgedwongen haalde de partij Imre Nagy terug, die na de dood van Stalin enige hervormingen had doorgevoerd en daarom uit de partij was gezet. Alleen hem vertrouwde men de taak toe een groter bloedbad en algehele chaos te kunnen voorkomen. De regering van Imre Nagy voerde meerpartijenstelsel weer in, beloofde vrije
1960 Hongarije de hoogste levensstandaard van alle Oostbloklanden. 1914-1918 Eerste wereldoorlog.
1941 Hongarije treedt toe tot de oorlog aan de kant van Duitsland.
1945 Bezetting door het Rode Leger. Hongaren van Duitse afkomst worden het land uitgezet.
verkiezingen en kondigde ondanks alle Sovjetdreigementen aan dat Hongarije uit het Warschau Pact zou treden. Zover zou het niet komen. Op 6 november grepen de Sovjettroepen in. Na een tiendaagse bloedige strijd, die aan duizenden het leven kostte, slaagden tanks er in alle hoop vrijheid omver te walsen. Imre Nagy en de leiders van de demonstratie werden geëxecuteerd. 200.000 Hongaren vluchtten naar het buitenland. Het communistische debacle Na de mislukte volksopstand bepaalde János Kádár langer dan drie decennia de Hongaarse politiek. Ook zijn politiek was gericht op toenadering tot het westen, hoewel hij beduidend voorzichtiger was dan zijn voorganger. Kádár hervormde de planeconomie volgens markteconomische inzichten en bezorgde Hongarije daarmee de hoogste levensstandaard van alle Oostbloklanden. Soepeler grensbepalingen brachten buitenlandse deviezen het land in en maakte Hongarije tot een trefpunt van West- en Oost-Duitsers. Toen in de Sovjet-Unie onder Michail Gorbatsjov het politieke klimaat veranderde, kregen de hervormers in Hongarije nieuwe moed. In mei 1988 legde de ouder wordende Kádár zijn ambt neer. Onder leiding van Miklós Németh begon een nieuwe democratiseringsgolf met de oprichting van nieuwe partijen en staatsonafhankelijke vakbonden en belangengroeperingen. In maart 1989 schoven de partijen aan een ronde tafel om met de machthebbers over de toekomst van het land te discussiëren. De ontwikkelingen in Hongarije overrompelen
2004 Hongarije wordt lid van de Europese Unie.
1989 Opening van de grenzen naar Oostenrijk. 1990 Vrije verkiezingen.
1956 Sovjettanks slaan de volksopstand op 4 november bloedig neer.
de Sovjetleiding. Met de opening van de westgrens voor vluchtelingen uit de DDR deed minister van Buitenlandse Zaken Gyula Horn de eerste stap op weg naar het neerhalen van het IJzeren Gordijn. De moedige politiek van Hongarije lokte de val van Erich Honecker uit en de val van de Berlijnse muur.
1999 Hongarije wordt lid van de NAVO.
de Hongaarse forint door de euro. De huidige regering wil de nieuwe muntsoort medio 2012 invoeren, Voorwaarden zijn niet alleen het nakomen van de criteria volgens het Verdrag van Maastricht, maar ook de goedkeuring van het volk. Tekst: © Team HiZ BD 2007
De republiek Hongarije Op 23 oktober 1989 werd voor de derde maal in de geschiedenis de ‘Republiek Hongarije’ uitgeroepen. In het voorjaar van 1990 vonden de eerste vrije verkiezingen plaats. De nieuwe regering ging vol optimisme aan het werk. Subsidies werden geschrapt, grote delen van de industrie geprivatiseerd en buitenlandse investeerders aangetrokken. Het hoge inflatiepercentage en de werkloosheid die deze omschakeling met zich meebracht, leidde tot ontevredenheid bij de bevolking. De met overweldigende meerderheid (330 tegen 13 stemmen) in februari 1999 door het Hongaarse parlement goedgekeurde toetreding tot de NAVO liet zien dat Hongarijes aansluiting bij het Westen nauwelijks nog omstreden was. En in mei 2004 werd het land werd, nadat het uitgebreid aan het Kopenhaagse criteria voor toetreding tot de Europese Unie had voldaan, lid van de Europese Unie, samen met de andere Oost-Europese landen. Sinds de politieke omwenteling in 1989/90 is toetreding tot de Europese Unie steeds het belangrijkste doel van de Hongaarse buitenlandse politiek geweest. De volgende stap is de vervanging van
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
17
interview Veronika Utasi
Al 3 jaar woont en werkt de 26 jarige Hongaarse Veronika Utasi in Nederland voor het bedrijf Undutchables. In Hongarije studeerde ze Toerisme en Hotelmanagement, toen ze via een uitwisselingsproject in Nederland terecht kwam. Als ze niet tot over haar oren verliefd was geworden op een studiegenootje, zat ze waarschijnlijk nu niet in Nederland, maar in Italië – het land waar ze in eerste instantie naar toe wilde gaan na haar studie. Want dat ze naar het buitenland zou gaan stond al vast. Ze vertelt over haar ervaringen en indrukken van Nederland, de kat uit de boom kijk mentaliteit van Nederlanders en haar familie en vrienden die ze hier heeft opgebouwd.
Veronika Utasi
Wat was je eerste indruk van Nederland? Klein wonderland. Het is hier zo klein en zo gezellig. Nederlanders zijn zulke grote grappenmakers. Het viel me ook meteen op dat Nederland heel democratisch is, er wordt veel naar jouw mening gevraagd. Ze zijn ook meer binnen dan buiten, in Hongarije is iedereen altijd buiten bezig. Nederlanders hebben het ook altijd druk, altijd volle agenda’s. Het is zo moeilijk om hier een afspraak te maken, ze zijn niet zo spontaan als in Hongarije. Heb je er geen spijt van dat je naar Nederland bent gekomen? Het was niet mijn bedoeling om naar Nederland te gaan, maar soms lopen dingen gewoon niet volgens plan. Ik spreek vloeiend Italiaans, en na mijn studie was ik van plan om in Italië te gaan wonen en werken. Maar omdat ik hier tijdens de uitwisseling mijn toenmalige vriend heb leren kennen, heb ik besloten om naar Nederland te komen. Zoals ik al zei, anders dan gepland, maar ik heb er geen spijt van.
18
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
Hoe is je komst naar Nederland gelopen? Ik studeerde in Hongarije Toerisme en Hotelmanagement en via een uitwisselingsproject ben ik hier in Nederland terecht gekomen. Ik heb hier een half jaar gestudeerd aan de Erasmus in Breda. Ik heb hier zelf niets voor hoeven regelen, dit is allemaal geregeld door mijn school. Na de uitwisseling ben ik voor een half jaar teruggegaan naar Hongarije, om mijn studie af te ronden. Na dit half jaar ben ik naar Nederland verhuisd, om hier een nieuw leven te beginnen. Hoe is het “inburgeren” verlopen? Ik heb geen inburgeringcursus hoeven volgen, omdat Hongarije lid is van de EU. Het leren van de taal ging ook heel snel. Mijn ex-partner en ik wilden namelijk kinderen en dat was voor mij een reden te meer om zo snel mogelijk Nederlands te leren. Ik heb een cursus gevolgd op het ROC en dat was wel heel moeilijk, maar omdat ik een talenknobbel heb lukte het me toch om dit vrij snel op te pakken. Ook de familie van mijn vriend hielp mij er enorm mee, zij praatte alleen maar Nederlands tegen mij.
Heb je meteen werk gevonden? Nee, niet meteen, omdat dit allemaal moeilijk verliep. Ik had geen papieren, dus kon nergens aan de slag. Via een aantal werkgevers is er geprobeerd om via hun bedrijf papieren te regelen voor mij, maar dit was niet gelukt. Toen ik ging trouwen, lukte het wel om te werken. Mijn eerste baan kreeg ik via het uitzendbureau waar ik nu inmiddels in dienst ben. Dit was een baan in het toerisme; ik moest on-line hotelreserveringen afhandelen. Ik had heel veel contact met de mensen van het uitzendbureau die uiteindelijk deze baan mogelijk hebben gemaakt. Ze belden me regelmatig om te vragen of ik het nog allemaal naar mijn zin had, of ik zag hen bijvoorbeeld op nieuwjaarsborrels. Ik kreeg dan ook via hen te horen dat er een vacature vrij was als recruiter in hun bedrijf op de afdeling personeelszaken. Ik heb hiervoor gesolliciteerd, en ben vervolgens aangenomen.
Wat houdt het werk in wat je nu doet? Ik werk dus als recruiter op de afdeling personeelszaken van Undutchables Headquarters. Dit is een uitzendbureau voor hoogopgeleide mensen, die uit het buitenland hier zijn komen wonen en hier willen werken, maar geen Nederlands spreken – net zoals in mijn geval. Ik ben verantwoordelijk voor het hele proces, van het werven van kandidaten door bijvoorbeeld het uitzetten van vacatures op de website tot aan het zoeken van geschikte mensen voor de verschillende bedrijven uit ons bestand. Ook moet ik de geschikte kandidaten interviewen, en begeleiden in het hele proces dat hij of zij moet ondergaan; ik blijf hun contactpersoon. Ook stel ik de contracten op en regel administratieve zaken. Het is dus heel gevarieerd werk. Ervaar je veel verschil tussen werken in Nederland en Hongarije? Er zijn zeker veel verschillen. Allereerst bestaat er in Hongarije niet zoiets als parttime werken. Op papier bestaat het wel, maar niemand neemt je aan als je alleen maar parttime beschikbaar bent, zeker voor mannen is dit uitgesloten. Daarnaast heb je het grote verschil van de arbeidsvoorwaarden, dit is in Nederland veel beter geregeld. Je hebt bijvoorbeeld meer rechten en een beter salaris. In Hongarije wordt er meer gesjoemeld met alles, zo krijg je bijvoorbeeld maar een klein gedeelte wit uitbetaald en de rest zwart om de belasting te ontlopen, zoiets ken ik
helemaal niet in Nederland. In Nederland is ook meer werk beschikbaar, in tegenstelling tot in Hongarije waar er meer hoogopgeleide mensen zijn dan banen. Vind je het leuk werk? Ja, ik vind het zeker leuk werk. Sowieso omdat mijn functie heel gevarieerd is, maar ook omdat het eerst een klein bedrijfje was en het steeds groter groeit. Ik heb het hele groeiproces van dichtbij heb meegemaakt, en het leuke hiervan is dat er veel vrijheid is voor veranderingen. Ik heb hiervoor in een grote multinational gewerkt en alles was daar veel beperkter. Ook met mijn collega’s heb ik het heel erg naar mijn zin. Het is dan wel een Nederlandse bedrijfscultuur, maar de werknemers zijn er multicultureel. Dit is heel leuk, ook om te zien hoe de Nederlanders in het bedrijf hiermee omgaan. Hoe ervaar je Nederlanders? Nederlanders hebben echt een kat uit de boom kijk mentaliteit. Dit is heel grappig, in het begin zijn ze heel afstandelijk, maar als ze je eenmaal kennen dan zijn Nederlanders heel erg open. Ze staan ook open voor veel dingen, zoals mijn cultuur en gewoontes. Ze zijn heel erg geïnteresseerd in anderen en nieuwe dingen. Ze hebben ook altijd een woordje klaar, en vooral ook hun mening. Dat is echt een groot verschil met Hongarije, in Hongarije wordt het niet op prijs gesteld als je je mening geeft,
terwijl het hier in Nederland juist wordt aangemoedigd. Voel je je hier thuis? Ik heb natuurlijk wel heel erg moeten wennen hier, het is hier gewoon heel anders dan in Hongarije. Het was sowieso voor mijn persoonlijke ontwikkeling een hele stap. In Hongarije was alles makkelijk, ik woonde nog bij mijn ouders, had daar mijn familie en kende daar alles. Hier in Nederland was alles nieuw en moest ik alles zelf regelen, persoonlijk ben ik enorm gegroeid. Ik woonde eerst in Hilversum, maar ben verhuisd naar Amsterdam en daar vind ik het heel erg fijn. Ik heb veel vrienden en een leuk appartementje. Het bevalt me heel goed, dus dan voel je je natuurlijk sneller thuis. Mijn vrienden verdenken mij er zelfs van dat ik stiekem toch van nature een Nederlander ben. Zou je op een dag weer terug in Hongarije willen gaan wonen? Absoluut. Toen mijn partner en ik uit elkaar gingen heb ik er over nagedacht om terug te gaan naar Hongarije, maar ik ben nog jong, dus besloot ik om toch hier te blijven. Ik heb een goede baan en hoop dat ik er in door kan groeien. Mijn gehele familie woont in Hongarije, maar ik heb hier wel veel vrienden gemaakt. Eigenlijk zijn wij ook een grote familie, we zijn er altijd voor elkaar. Ondanks mijn baan en dat ik het hier erg naar mijn zin heb, liggen mijn wortels toch in Hongarije. Maar voorlopig blijf ik hier. Tekst: © Bahia Derbane 2007
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
19
interview
Máté Hegedüs Anton Wetters Correspondent
De nieuwe generatie van jonge Hongaarse politici:
Turbulent, bewogen en (te) vaak katastrofaal zijn gebeurtenissen, geschiedenissen van talloze volken, naties, groeperingen in een bepaalde coherentie. Dat gold en geldt ook voor een volk dat zich in onze bewoordingen ‘Hongaren’ noemt. Coherent als ze zijn, danwel verdeeld in eenheid, zijn ze op een nieuwe weg geraakt die voor een groot deel bestaat uit een intergratie wens richting Europa met alle gevolgen van dien. In dit blad zijn reeds diverse artikelen verschenen over het verleden van Hongarije en er zullen er zeker nog meer volgen. Tot op de naad zo gezegd. Geschiedenis vergeten we in dit artikel op wat zijdelingse zaken na. Boeken en andere informatie zijn er voldoende , bronnen ten over. Sommige mensen willen verder, over het eindeloos terug kijken en als consequentie daarvan totale stagnering kan men dan ook eindeloos blijven doorgaan, maar het nooit eindigende verhaal komt toch tot een halt. Mogelijk een doorstart. Althans dat hopen een aantal mensen en die doen hier hun best voor. In dit artikel hebben we een interview met Hegedüs Máté (Hegedüs betekent Violist en Máté zouden we kunnen vertalen als zijnde Mattheus) die lid is van de ‘MDF‘ (Hongaars Democratisch forum) een kleine partij die niet over gigantische kapitalen beschikt en daardoor ook de verkiezingen niet kunnen kopen zoals de regerende partijen dat wel kunnen doen en gedaan hebben.
20
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
Het woord is nu aan Máté op de door mij gestelde vragen: Wil je zo vriendelijk zijn je aan de lezers van dit blad voor te stellen? Mijn naam is bekend in voorgaande alinea. Ik ben op 2 augustus 1982 in Hatvan (Hongarije) geboren. Ik spreek vloeiend Hongaars, Frans en Engels en studeer verder economie aan de universiteit in Budapest samen met een studie politicologie ook in Boedapest. Tevens ben ik lid van de Hongaarse politieke partij genaamd de MDF en als lid van deze partij vertegenwoordig ik hen richting de Burgemeester verkiezingen (in de plaats HATVAN) plus dat ik me inspan om de MDF (zijnde sekretaris) richting jongeren op de kaart te zetten. Dat laatste moet u nationaal zien, dat ontstijgt dus Hatvan. Heeft jouw partij contacten met andere, gelijkgezinde partijen, elders in wereld en en ik welke landen ben je uit hoofde van de politiek geweest? Onze partij heeft goede contacten met het Nederlandse CDA, de Duitse CDU, de Franse UMP en de Repubikeinse partij in de Verenigde Staten van Amerika. Landen en bij behorende conferenties , richting politiek en economie, die ik heb mogen bezoeken zijn : Belgie (het Europesche parlement waar ik 1 maand heb gewerkt), Frankrijk (Parijs), Kroatie (voor een internationaal Instituut) en voorts heb ik 2006 een (politieke) reis mee mogen maken in de USA met name in Washington en de staten Kentucky en Colorado.
Wat beschouw je als het grootste probleem van, dan wel in, Hongarije op dit moment en hoe zou jij dat willen aanpakken c.q. oplossen? Het grootste probleem, in mijn ogen, is het enorme financierings tekort. Of het wel of niet helemaal korrekt is weet ik niet maar het bedraagt ergens tegen de 100 miljard HUF. In ieder geval een astonomisch bedrag voor ons klein landje. Ik beschuldig de regerende socialistische partij (die tevens het merendeel van de media in handen heeft) van volks diefstal om hun eigen zaakjes te bekostigen door gemeenschapsgeld te gebruiken,die er helemaal niet waren en thans er dus ook niet zijn, om zelf de touwtjes in handen te houden. We zijn afgegleden op de ladder van meest corrupte landen ter wereld richting plaats 42 of daar omtrent. Feitelijk dus ver buiten de EU geraakt. Het was en is allemaal korte termijn politiek, zelfverrijking en dat ten koste van het gewone volk. Een mogelijke oplossing, hoe moeilijk die ook is met een dergelijk probleem en erfenis, is om een totale simplificering van het belasting systeem te introduceren, het midden en klein bedrijf een vrije hand te geven richting het opstarten van nieuwe bedrijven zonder hen meteen lastig te vallen met heffingen, aanslagen en een overdosis aan papieren. Voorts meen ik dat de internationale bedrijven die alhier opereren wel een erg uitzonderlijke positie hebben. Niets wordt hen in de weg gelegd, winsten worden uit het land gesluisd en de salarissen zijn nog steeds schandalig laag.
En als het hen morgen beter uitkomt zijn ze weer weg naar Korea, China, Roemenië of waar dan ook. Onze kracht ligt in het midden en klein bedrijf. En dat kunnen we zelf doen maar dan zonder een overdaad aan papieren, reguleringen en taxaties zoals gememoreerd. Een afgeslankt model is ons enige antwoord.
Afgezien van het enorme begrotingstekort waarover je net repte is dat niet een verschijnsel dat alleen komt. Kan je daar wat meer over zeggen dan richting zaken als klein , midden en internationale bedrijven ? Soms gaat het over grote dingen en soms over kleine dingen. Ik eis dat partijen die in dit land de grote rollen spelen en allerlei gunsten uitdelen aan,waarschijnlijk bevriende mede partners, gekontroleerd worden door onafhankelijke (en dan ook aantoonbaar onafhankelijken liefst met hulp en controle door de E.U) instituten. Dat geldt richting hun financieringspolitiek van hun zelf (dus partij financieringen) alsmede opbrengsten uit belastingen etc. richting de staat en hun uitgaven. Nu wat zaken over de EURO als munt eenheid, het gedrag van Hongarije in deze en de toekomst m.b.t. tot die mogelijke introductie. Allereerst wat denk je waarom er elke keer nieuwe en andere data worden genoemd omtrent de introductie van de EURO? Simpel, er is gewoon geen enkele duidelijke strategie in deze. Of de introduktie van de EURO wenselijk is of niet is een andere zaak. Veel verder geraken dan ons vast leggen in de NATO (betalen dus) en de EU (alweer betalen) is nog niet gelukt. De midden Europesche landen zijn binnen gehaald uit de Russische handen en nu gaat de EU verder richting Turkije en de Oekraine. Wij zijn verder niet echt meer van belang op de politieke en economische kaart. Verwacht je dat , als de EURO in hongarije wordt geïntroduceert, die overgang minder catastrofaal zal verlopen als in de meeste andere landen? Ik doel hierbij uiteraard op de enorme kostenverhogingen. De kosten verhogingen in dit land zijn de laatste maanden al enorm geweest richting brood prijzen, melk prijzen, openbaar vervoer, ziektekosten (oplopende kosten voor ziekte daar wordt een mens beter van), nutsvoorzieningen en vele andere zaken. En dat binnen onze zwakke
munteenheid die constant alle kanten op zwalkt. Ik heb geen enkele hoop dat een zittende regering, of een opvolger van ongeveer hetzelfde kaliber en oorsprong dan wel inhoud, iets zou kunnen, maar ook iets zou willen, regelen om een nieuwe prijs katastrofe te voorkomen bij de EURO introductie. Natuurlijk zou heel Hongarije op mij kunnen stemmen, ik zal mijn best doen om alles transparant en duidelijk over te brengen net zoals nu. Slechts een kleine zaak, heel vaak lees en hoor ik van allerlei partijen allerlei slogans zoals ‘Hongarije al meer dan 1000 jaar in het hart van Europa‘ of ‘Hongarije thuis in Europa‘ wat betekent dat nu feitelijk? Zo kan ik alhier (behalve tegen woeker winsten) nergens met EURO’s betalen terwijl jullie aan de grens van de EURO zone wonen, in andere ‘derde wereld landen’ kan ik dat wel. Voorts kan ik, nog steeds, met vrijwel niemand in een andere taal communiceren dan in het Hongaars. Chinezen, Koreanen en vele andere volkeren zijn bijvoorbeeld de Engelse taal machtig. Graag een commentaar hier op. Zijn al die ‘slogans‘ gewoon lege hulsen? Geheel in tegenstelling tot de Nederlanders, de Belgen, de Duitsers, de Engelsen, de Spanjaarden, de Italianen en de Portugezen van weleer zijn Hongaren geen ‘wereld veroveraars’. Ook toen ons land nog grensde aan diverse zeeën is ons volk nooit op de boot gestapt richting het onbekende. Avonturiers zijn we niet van nature en dat zullen we ook nooit worden of zijn. Feitelijk is ons volk ‘ingetogen‘ en enigszins ‘introvert‘ te noemen in vergelijking met boven genoemde naties. Het klopt dat men in sommige landen (buiten de EURO zone gelegen en totaal buiten de EU) met EURO’s kan betalen op toeristische lokaties en alhier niet of nauwelijks. Het is een indicatie van het hier boven aangegeven punt. We willen graag bij Europa horen maar het lijkt erop dat Europa liever wil dat wij bij hen horen en wij, als volk, komen nauwelijks een stap verder. De wens is de vader van de gedachte maar velen weten niet wat dat inhoudt. We hebben nog een lange reis te gaan. Datzelfde geldt ook voor het taal onderwijs. Op alle scholen worden thans andere talen onderwezen, in de regel Engels, Duits en/of Frans. Wat moet een kind, wonend in een klein dorpje verder met een paar uur les van een andere taal
als er niemand in de buurt is waarmee hij/zij dat verder kan oefenen, als de TV stations (een bron van vertier voor vele mensen en ook voor kinderen) alles in het Hongaars uitzendt. Het opheffen van synchronisatie draagt bij tot taalkennis (de klanken, de kleuren en alles wat met een andere cultuur te maken heeft) plus tot het verbeteren van lees gedraag door de ondertiteling. Synchronisatie is verdommunicatie.
Een delicate laatste vraag gaat over de ‘minderheid’ vraagstukken. Graag een commentaar over het gedrag van jullie buurlanden richting de aldaar wonenden Hongaren en (intern) een gedachte over het enorme probleem dan wel de discrepantie tussen de Hongaren en de Zigeuners of dan wel Roma’s genoemd. Ik weet dat er grote malversaties zijn gebeurd in de ons omringende landen om de aldaar wonende Hongaren politiek uit te schakelen. Zelfs provincie grens wijzigingen (Slowakije) zijn voor elkaar gekregen omdat er dan onmogelijk een meerderheid van stemmen van Hongaren zou kunnen onstaan. Het gedrag van de EU richting dit soort zaken is volkomen achter gebleven. Mogelijk heeft de EU gelijk om niet te hard aan de bel te trekken, dat zou tot wederom primitieve reacties kunnen leiden, maar het zou toch ook anders kunnen. Ik denk dan richting overleg en indien nodig gewoon sancties. We moeten en kunnen samen verder in al onze verscheidenheid. De hele zaak is niet alleen zwart en wit maar een kleurrijke wereld. Dat zelfde geldt voor ‘ons’ nationaal probleem richten de mensen die we als zigeuners omschrijven. Volkomen anders qua instelling, cultuur, gedrag en uiterlijk. Doch we wonen samen op deze planeet (in dit geval in een klein landje) en onze taak is om samen verder te bouwen aan Hongarije en de integratie in Europa en we kunnen gerust proberen om alle groepen, voor zover mogelijk, daar in te betrekken met behoud van hun eigen kleuren. Ik dank u voor het lezen van dit interview, er is nog veel meer te vertellen maar dit kan niet allemaal kwijt op dit aantal pagina’s. Wanneer u belangstelling heeft voor contact, dan kunt u mij eenvoudig bereiken via: hegedusmate@gmail.com en per telefoon: 00-36-20-426-4991 Tekst: © Anton Wetters 2007
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
21
Emigratie Vakbeurs Hardenberg geslaagd! De eerste editie van Emigratie Vakbeurs Hardenberg is weer achter de rug. Gedurende 4, 5 en 6 december 2007 vormde de Emigratie Vakbeurs Hardenberg een inspirerend platform voor ondernemers uit het middenen kleinbedrijf die hun kansen willen verkennen op gebied van internationaal ondernemen. Tevens werden agrarische ondernemers uitgenodigd om kennis te laten maken met de mogelijkheden van ondernemersschap in het buitenland die voor hen zijn weggelegd. De organisatie kijkt met een tevreden blik terug op de eerste editie van Emigratie Vakbeurs Hardenberg 2007. Maar liefst 3.220 bezoekers hebben een bezoek gebracht aan de vakbeurs. De exposanten hebben door de goede kwaliteit van de bezoekers interessante contacten gelegd en bezoekers weten te enthousiasmeren om de werkzaamheden in het buitenland voort te zetten. De bezoeker kon op de vakbeurs terecht voor advies en deskundigheid, twee begrippen die voor iedere bezoeker goud waard zijn. Diverse exposanten op het gebied van consultancy en advies bij internationaal ondernemen en emigratie hebben de bezoekers geadviseerd en voorzien van interessante informatie. Canada, Duitsland, Noorwegen, Denemarken, Zweden, Verenigde Staten, RoemeniĂŤ, Spanje, Portugal, Frankrijk, Hongarije en Zuid-Afrika waren naast vele andere landen ruimschoots vertegenwoordigd op Emigratie Vakbeurs Hardenberg 2007. Een belangrijk onderdeel gedurende de vakbeurs waren de diverse symposia. Vele exposanten hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt bezoekers te informeren over mogelijkheden die internationaal ondernemen en agrarisch ondernemen in het buitenland bieden. Een bijkomende kans om het traject van internationaal ondernemen en emigratie tot een succes te maken! Voor inlichtingen over Emigratie Vakbeurs Hardenberg, neemt u contact op met de beursorganisatie via 0523-289898 of stuur een e-mail naar: m.rothman@evenementenhalhardenberg.nl
22
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
Make It Happen
De Hongaarse Producten
Specialist
Interim & Project Management
Make It Happen biedt interim en project management in Nederland en Hongarije. We zijn gespecialiseerd in trajecten in non profit en (semi) overheid, waarin de factor Mens een belangrijke rol speelt.
Together we make it happen Vierloper 17 * 2586KT Den Haag * info@make-it-happen.nl * 06-24229098 * www.make-it-happen.nl *
• Levensmiddelen • Wijnen • Unicum • Pálinka’s • Likeuren • Túrórudi • Tészta (pasta) • Kruiden Bestel nu een Bogrács met standaard en ontvang een Gulyás soeppakket geheel gratis
www.huned.nl info@huned.nl
www.matchmaking.inzaken.eu
4
Company Profile: The company Váradi & Társai Kft. is a Hungarian company group. Owned by Mr. Váradi. Our main profile is CNC sheet metal working. Our office is placed in Dunaföldvár and we have 3 production plants. For over 10 years do we have partner contacts with foreign companies in Western Europe including The Netherlands. Export gives 85% of our annual income. Founded in 1994 and ISO 9001. We offer the following services: * Laser cutting (2D and 3D) * Edge bending * Nibbling * MIG-MAG and WIG welding * General metal works * Assembling partial sections * Powder paintings * Manufacturing plate-constructions, * Processing of steel sheets, stainless materials, aluminium sheets We, as a supplier, would like to make long term business with Dutch partners.
11
Company Profile: eCon Engineering Kft. founded in 2002 with Hungarian management. Our head office is in Budapest, and we have also a more western office in Munich, Germany. We have the following teams: FEA-team (with 8 engineers), Design-team (with 5 engineers) and our FEA-Support/reseller team (2 engineers). We offer: Finite Elements Calculations (FEA/CAE-calculations); structural analysis, thermal analysis, transient analysis, dynamic studies, crash simulations, composite analysis, life-time calculations, CFX-studies. Our other specialty is: Engineering: automatic assembly equipment, automatic robot cells, special tools. We are looking for: partners/customers in The Netherlands (such as Philips). Other buyers of our products and all other business possibilities. Especially in the branches: automotive, aerospace, medical and shipping companies Interested? Please send an e-mail to: 11@publisherpartners.com
Interested? Please send an e-mail to: 4@publisherpartners.com
6
007
Best of 2
Company Profile: The BÁLIND Ltd. was founded in 1987. The company is a professional organisation under Hungarian management. We have our headquarter in Balatonöszöd, county Somogy, near Lake Balaton in the southwest of Hungary. Besides the headquarter in Balatonöszöd we have two manufacturing plants near the lake Balaton –and another two plants Serbia. We offer the manufacturing of metal precision parts - mainly for automotive, machine and building industry - brake system parts, body parts, engine parts - with NC, CNC turning, milling, boring, pressing, grinding, heat & surface treatments - according to the whole specifications of technical drawings and requirements of our buyers. Our strength is the manufacturing of medium and large annually volumes - from 10 thousand pieces till 1 million pieces. And we are looking for Dutch partners who are interested in purchase of such kind and quantity of qualitative metal precision parts or interested in joint ventures Interested? Please send an e-mail to: 6@publisherpartners.com
In this issue we have selected three companies who get some extra publicity as they are selected “Best of 2007”. In co-operations with the ITD Hungary, we give selected Hungarian companies the opportunity to reach out to the Dutch and Belgian market. By contacting the ITD Hungary and providing them the information needed they have the possibility for free advertising in our magazine and on our website.
www.matchmaking.inzaken.eu
Hongarije in Zaken inZaken.eu
24
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
Leiden Culturele Avonden is een plaats en platform voor culturele uitwisseling tussen Nederland en Hongarije Al meerdere decennia bestaat de EU uit diversiteit die in alle vormen altijd een belangrijke plaats heeft in dit eenheidsvormende proces. Het is belangrijk en ook noodzakelijk voor een efficiënt en effectief leven te drijven binnen de gemeenschap die naar een gemeenschappelijk doel streeft. Derhalve is het logisch dat iedereen op de juiste manier behandelt wilt worden en daarom iedereen kennis moet hebben van de anderen. Een ideale manier om deze kennis te waarborgen is om dezelfde diversiteit ook in huis te brengen. Hongarije en Nederland hebben vele jaren een goed lopende relatie. Niet allen in handel maar, ook liefdadigheid acties waren georganiseerd die niet minder niveau dan koningin Wilhelmina. Tegenwoordige werken veel Hongaren in Nederland en afgelopen jaar hebben veel Nederlanders hun tweede huis in Hongarije gekocht. Om deze feiten te baseren zouden we kunnen zeggen dat alles goed loopt en er geen belangen zijn voor diverse culturele activiteiten in Nederland of Hongarije om elkaar beter te leren kennen. Indien José Barosso de voormalige president van de EU benadrukte als voorzitter van de “A sound of investment of the EU”vergadering de culture activiteiten zijn de “samenbindende bruggen door de kracht van de kunst”tussen de twee naties. Deze gedachte delen wij ook met ons hele hart. We waren uitgenodigd als erkenning aan onze werkzaamheden met 400 andere mensen voor het congres afgelopen januari. Barosso vindt het een van zijn belangrijkste taken om de rol van cultuur op te nemen in het basis programma van de EU. Het is niet alleen belangrijk om een politieke en een economische eenheid te hebben in Europa, het is net zo belangrijk om een culturele eenheid op te bouwen en in die zelfde tijd de nationale identiteit te bewaren.
Vorig jaar hebben we de Hongaarse cultureel avonden opgericht dat aan de Universiteit Leiden studenten centrum gehouden word. We zijn ervan overtuigd dat als we elkaar beter leren kennen, we een goede basis kunnen weergeven om elkaar te vertrouwen. Dat vertrouwen kunnen de mensen meenemen naar de samenwerking tussen de instanties en bedrijven om te verbeteren en te steunen.
effectieve en succesvolle samenwerking veder te bouwen tussen de twee landen. Leiden Culturele Avonden is dus een plaats en platform in Leiden voor privé-, en zakenmensen, kunstenaren, specialisten en studenten voor culturele uitwisseling tussen Nederland en Hongarije. Bron: Kódex - Dr. Csilla Tordai
Vijf keer per jaar organiseren wij die culturele avonden. De film club toont interessante filmen van de Hongaarse film industrie en daarna volgt met Hongaarse wijn een ontspanning sfeer en geven wij een lezing met verschillende onderwerpen. Ons doel is om elkaar te kunnen accepteren en elkaars cultuur op alle vormen beter te begrijpen. De resultaten van ons werk zijn goed meetbaar voor zowel de politieke als de economische eenheidvorming. Maar zonder samenwerking met de economische wereld kan de culture activiteiten niet goed blijven functioneren. Ons initiatief was van harte omarmd met vele instanties van de economische wereld. Ze hebben het belang van ons werk gerealiseerd. Helaas zijn de positieve reacties niet genoeg. De concrete steun kunnen we niet missen om verder te gaan en een
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
25
Zakelijk Ernst-Jan de Roest Zakelijk correspondent
Hongaarse lokale heffing HIPA niet in strijd met Zesde BTW-Richtlijn Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen heeft op 11 oktober jl. uitspraak gedaan over de rechtmatigheid van de HIPA, de lokale bedrijfsbelasting die gemeenten in Hongarije op hun grondgebied kunnen instellen. Inmiddels is dit nieuws, voornamelijk middels een Engelstalige Tax Alert van Ernst & Young, via verschillende Nederlandstalige nieuwsbronnen bekend gemaakt. In dit artikel zal ik kort ingaan op de achtergrond van de HIPA alsmede de uitspraak van het Hof nader toelichten Achtergrond HIPA Hongaarse gemeenten hebben de mogelijkheid om een bedrijfsbelasting (hierna: HIPA) in te stellen welke tot doel heeft belasting te heffen over ondernemingsactiviteiten op hun grondgebied. Ondernemingen zijn in beginsel belastingplichtig voor de HIPA als ze zijn geregistreerd bij de gemeente of een vaste inrichting in de gemeente hebben. Daarbij maakt het niet uit of de ondernemingen daadwerkelijk economische activiteiten op het grondgebied van de gemeente verrichten. Opgemerkt dient te worden dat ook niet geregistreerde buitenlandse ondernemingen die op het grondgebied van een gemeente activiteiten verrichten belastingplichtig kunnen zijn voor de HIPA. Het tarief van de HIPA bedraagt ongeveer 2% en kan per gemeente verschillend zijn. De grondslag van deze HIPA wordt gevormd door de netto-omzet behaald met de gedurende een bepaalde periode verkochte goederen of verrichte diensten, na aftrek van de kostprijs van de goederen, de waarde van de diensten van derden en de kosten van materialen. Bij eenmanszaken en kleine landbouwbedrijven is de grondslag een forfaitaire heffingsmaatstaf op basis van de Hongaarse inkomstenbelasting. Vanaf 2006 is de verschuldigde HIPA onder voorwaarden voor 200% aftrekbaar bij de berekening van het belastbare bedrag voor de vennootschapsbelasting.
26
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
In 2005 heeft het Hongaarse parlement besloten dat de HIPA per 1 januari 2008 zal worden afgeschaft. Echter het parlement heeft in Juni 2006 bekend gemaakt dat de HIPA ook na 1 januari 2008 in stand blijft. Uitspraak Hof van Justitie Tien Hongaarse vennootschappen, waaronder E-ON, Schneider Electric, OTP Bank en ERSTE Bank Hungary, gingen in beroep tegen sommaties tot vooruitbetalingen uit hoofde van de HIPA. De Hongaarse rechter besloot prejudiciële vragen te stellen aan het EGHof van Justitie en vroeg onder meer of de HIPA moest worden aangemerkt als een omzetbelasting als bedoeld in artikel 33 Zesde BTW-Richtlijn. Indien dit namelijk het geval was, dan was de HIPA in strijd met het Europese Gemeenschapsrecht en zal dit er mogelijk toe kunnen leiden dat de HIPA met terugwerkende kracht tot 1 mei 2004, toetreding Hongarije tot de Europese Unie, niet meer verschuldigd zal zijn. Het EG-Hof besliste dat de HIPA niet in strijd was met artikel 33 Zesde BTW-Richtlijn. De belastingen, heffingen of rechten moesten daarvoor alle wezenlijke kenmerken van de BTW bezitten. Handhaving of invoering van een belasting die één van de wezenlijke kenmerken van de BTW bezat, was volgens het EG-Hof niet in strijd met artikel 33 Zesde BTW-Richtlijn. Nu de HIPA wordt berekend op basis van een periodieke omzet, bezit de HIPA niet alle kenmerken van de BTW, zodat er
geen strijdigheid is met artikel 33 Zesde BTW-richtlijn. Daarbij was de grondslag van de HIPA bovendien niet beperkt tot de in een bepaalde fase van het productie- of distributieproces toegevoegde waarde, maar had betrekking op de totale omzet van de belastingplichtige verminderd met bepaalde kosten. Alsmede bestond er geen zekerheid dat de HIPA werd afgewenteld op de eindverbruiker op een manier die kenmerkend was voor een verbruiksbelasting als de BTW. Bovenstaande heeft er toe geleid dat het Hof van Justitie tot het oordeel kwam dat de HIPA niet in strijd is met het Europese Gemeenschapsrecht en dat de Hongaarse gemeenten derhalve ondernemingsactiviteiten op hun grondgebied kunnen blijven belasten. Indien u vragen en/of opmerkingen heeft met betrekking tot de HIPA en/of andere fiscale regelingen kunt u te allen tijde contact met mij opnemen, telefonisch via 0318-627200 of per e-mail: ernst-jan.de.roest@nl.ey.com. Tekst: © Ernst -Jan de Roest 2007
Advertorial Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel
De Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel is een non-profit organisatie opgericht in 2002 die tot doel heeft het Nederlandse bedrijfsleven in Hongarije te ondersteunen. De Kamer biedt een netwerk waar ervaringen uitgewisseld kunnen worden tussen Nederlandse, Hongaarse en internationale bedrijven en waar men in contact kan komen met potentiële klanten en zakenpartners. De Kamer heeft twee medewerksters en een bestuur dat bestaat uit zeven afgevaardigden uit het Nederlandse bedrijfsleven in Hongarije. Daarnaast is er een “business committee” dat bedrijven ondersteunt bij het oplossen van vraagstukken betreffende regelgeving en belastingwetgeving.
Wat kan de Kamer voor u betekenen? De Kamer brengt u in contact met potentiële klanten en zakenpartners. Door middel van: • The Bulletin. The Bulletin is het tijdschrift van de Kamer dat twee keer per jaar uitgegeven wordt en informatie bevat over economische en politieke ontwikkelingen, interviews met vooraanstaande zakenmensen en een introductie van nieuwe leden. • Evenementen Aangezien vooral in Hongarije persoonlijk contact bij het zakendoen heel belangrijk is, organiseert de Kamer gemiddeld elke twee weken een evenement waarbij niet alleen de leden van de Kamer, maar ook alle partners en organisaties die in contact staan met de Kamer worden uitgenodigd. De Kamer organiseert circa 20 evenementen op jaarbasis met een totaal deelnemersaantal van ongeveer 800 mensen. Daarnaast kan de Kamer u op weg helpen indien u een bedrijf wilt opzetten in Hongarije. • Ledenlijst De kamer beschikt over een lijst van leden die gespecialiseerd zijn in het opzetten van bedrijven in Hongarije, het aanschaffen van onroerend goed, de belastingwetgeving, vergunningen, vertalingen etc. Deze professionals helpen u graag verder.
• Informatie ter plaatse Voor informatie over lokale bedrijven en industrie, investeringsmogelijkheden, ministeries en dergelijke voorziet de Kamer u ook graag met de juiste contactgegevens. Lidmaatschap van de Kamer staat open voor iedereen, ongeacht de grootte, nationaliteit en activiteit van het bedrijf. Binnen de Kamer wordt Nederlands, Hongaars en Engels gesproken. Voor meer informatie kunt u terecht op onze website www.nlchamber.hu
Wij heten u van harte welkom! Florence van der Biezen & Veronika Albert Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel
Dózsa György út 84/b, 1068 Boedapest, Hungary Telefoon: 00 36 1 3219371 Fax: 00 36 1 3219377 Internet: www.nlchamber.hu
Hongarije in Zaken | 2007 ed.10
27
Cultuur Mária Ballendux-Bogyay Taal-cultuur correspondente
HONGAARSE KERST Een Hongaarse kerstboom is ondenkbaar zonder “szaloncukor”, net als een Hongaarse kerstmaaltijd zonder “beigli”.
Met Kerst zegt men in Hongarije: Kellemes Karácsonyi ünnepeket kívánok, dat wil zeggen: ik wens u prettige kerstdagen. Waar komt het Hongaarse woord Karácsony vandaan? Dit woord stamt van het Slavische woord: korcsun. “Korcsun” betekent “het overgaan naar”. Dit duidt op het feit, dat 25 december lang de eerste dag van het nieuwe jaar was. Szaloncukor Traditioneel wordt de kerstboom in Hongarije op de middag van 24 december opgetuigd. Deze gewoonte kwam in de 19de eeuw door de Duitse immigranten naar Hongarije. Aanvankelijk had alleen de adel een kerstboom, later plaatsten ook rijkere burgerfamilies dennenbomen in hun salon. Het plaatsen van de kerstboom in de salon is misschien de reden waarom deze lekkernij in het Hongaars szaloncukor (“salonsuiker”) heet. Uiteindelijk vierden ook de gewone mensen kerstfeest op deze manier.
Foto: Maria Ballandux
Tegen woordig heeft bijna elke Hongaar een kerstboom. De versiering van een boom is afhankelijk van persoonlijke smaak en van modetrends. Maar szaloncukor is een onontbeerlijke versiering van elke Hongaarse kerstboom. Hongaren zijn dol op deze lekkernij, dat uit traditioneel suikergoed van fondant bestaat. Oorspronkelijk was dit suikergoed voor de kerstboom verpakt in zijdepapier met franje en voorzien van een zilver –of goudkleurig omhulsel. Het is vooral de verpakking waar het om gaat. Tegenwoordig vind je szaloncukor in verschillende kleuren. Elk kleur betekent een andere smaak: fondant, marsepein, gelei met verschillende vruchtensmaken etc. Vroeger werd elke “szaloncukor” met garen aan de boom bevestigd, tegenwoordig worden ze met dunne metalen haakjes opgehangen. De versiering van de kerstboom mag pas na Driekoningen, op 6 januari, worden afgenomen. De verpakking van de szaloncukor is dan nog vaak intact maar binnen is het leeg. De vaardigheid om het suikergoed uit de verpakking te halen zonder dat het te zien is, leren Hongaarse kinderen erg snel.
28
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
Kerstmenu Kerstmis, dat ook in Hongarije een familiefeest is, staat volledig in het teken van lekker eten. Kerstavond, 24 december, wordt meestal met ouders, kinderen, grootouders en eventueel met zeer goede vrienden gevierd. In de meeste gevallen gaan de lichtjes van de kerstboom voor het kerstavondeten aan. De cadeaus liggen onder de boom. Iedereen zoekt eerst zijn pakje. Als alle pakjes zijn uitgepakt, kan het kerstdiner beginnen. Na het kerstdiner gaan vrij veel Hongaren naar de nachtmis. Deze gewoonte herleeft in de laatste jaren. De besneeuwde straten en de lichtjes van de kerstbomen creëren een zeer romantisch beeld. Jammer dat er in de laatste jaren minder en minder witte kerstdagen zijn. Wat eten Hongaren traditioneel met Kerst?¹ De meeste Hongaarse families eten op kerstavond: wijnsoep, gepaneerde karper en als gebak: beigli. Op eerste en tweede kerstdag worden gebraden kalkoen (pulyka), soms kalkoen met kastanjevulling of gevulde koolrolletjes (töltött káposzta) geserveerd. Op het platteland wordt vaak voor de kerst een varken geslacht en het kerstmenu bestaat dan uit verschillende worstsoorten en gebraden varkensvlees. Zoals een Hongaarse kerstboom ondenkbaar is zonder szaloncukor, is ook een kerstmaaltijd zonder banketstaaf met maanzaad of noten (mákos és diós beigli) niet voor te stellen. Elk jaar worden deze lekkernijen in onvoorstelbare hoeveelheden gebakken en verkocht. Beigli is al van oudsher het typisch Hongaarse kerstgebak. Het maken van beigli is zeer arbeidsintensief. Wie er geen tijd voor heeft, kan dit kerstgebak bij de banketbakkerij of de supermarkt kopen. Er wordt tegenwoordig ook met verschillende andere vullingen, bijvoorbeeld met kastanjepuree of chocolade geëxperimenteerd. Maar de maanzaad – of notenstaaf blijft de eerste viool spelen. Borleves – Wijnsoep Ingrediënten: 8 dl witte wijn, 120 g kristalsuiker, 1 klein stukje kaneel, 4 kruidnagels, 4 eidooiers Breng 7 dl wijn en 2 dl water aan de kook met de suiker, de kaneel en de kruidnagels. Klop ondertussen de eidooiers en de
Banketstaaf met maanzaad of noten( mákos en diós beigli)
resterende wijn schuimig met een garde. Giet de gekookte wijn door de eidooiers (blijf goed kloppen) en verhit alles nog een keer. Let erop dat de soep niet meer gaat koken, want anders schiften de eieren. Giet de soep door een zeef en serveer hem direct.
Kellemes karácsonyi ünnepeket kívánok. ¹Ontleend aan het boek: Hongaarse specialiteiten, Culinaria, Könemann 1999
Tekst: ©Mária Ballendux 2007 Taal – cultuur correspondente Hongaarse taal – en cultuurtrainster
Tegenwoordig vind je “szaloncukor” in verschillende kleuren Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
29
Culinair Elvira Loomans Culinair Correspondent
Mijn naam is Elvira Loomans. Na het afronden van mijn studie Hongaarse Taal en Cultuur is mijn belangstelling voor Hongarije nog steeds even levendig. Als correspondent voor Hongarije in Zaken krijg ik de gelegenheid om datgene te doen waar mijn interesse ligt: schrijven, mensen informeren en met de Hongaarse taal bezig zijn. Met veel plezier ga ik aan de slag om deze rubriek verder inhoud te geven!
Een evenement uitgelicht Het worstenfestival 2007: Hongaren zoals we ze gewend zijn. Zoals in het westen van Europa de laatste maanden van het jaar in de trant staan van lekker eten en vele feesten, zo blijft Hongarije hierin ook niet achter. Zeker in de maand december is er volop aan de gang in de sfeer van kerst, maar ook in de maanden oktober en november is er genoeg te beleven. Het meest spraakmakende en opvallendste evenement van die periode is toch zeker wel het worstenfestival. Om dezelfde reden waarom wij Nederlanders kaaskoppen genoemd worden, zou je de Hongaren worstkoppen kunnen noemen. Worst hoort bij hen in het dagelijks leven, zoals kaas in het onze. Een goed stuk worst wordt vaak gezien als een teken van vriendschap; door het geven van een worst toon je genegenheid, hartelijkheid en gastvrijheid. Eens per jaar komen groepjes vrienden, familieleden en collega’s uit het hele land, en zelfs toeschouwers en deelnemers uit omringende landen – massaal naar Békéscsaba. Daar bereiden zij zich voor en verheugen zij zich op een wedstrijd worsten maken en een hoop gezelligheid. Honderdduizenden toeschouwers komen er in vier dagen op af. Dat het bekende Hongaarse worstenfestival – zoals al vele jaren ervoor – op de dag valt waarop
de Hongaarse opstand nu meer dan vijftig jaar geleden plaatsvond, mag voor de Hongaren de pret niet drukken. De massale volksopstand, met haar gruwelijke afloop is nog altijd niet vergeten, maar tijdens het worstenfestival wordt er alleen maar gefeest. Omdat de sporthal van Békéscsaba niet groot genoeg is voor de vele teams worstenmakers, zijn er rondom de hal ook verschillende grote tenten opgezet, waarin volop met de worsten aan de slag wordt gegaan. Drie- tot vierhonderd teams zijn in de strijd voor de prijs van de beste worst. Op elke deelnemerstafel ligt dezelfde hoeveelheid ingrediënten en een jury bepaalt aan het einde van de dag welke worst het beste smaakt. Maar de Hongaren zien elkaar niet als concurrenten en komen ook niet voor de winst. De gezelligheid staat voorop, en eten natuurlijk. Er zijn worsten in alle maten, geuren en kleuren – er is voor elk wat wils. Er wordt overal van de verschillende worsten geproefd, maar vooral wordt er erg van genoten: het worstenfestival is een heerlijk excuus om ieders smaakzintuigen weer te prikkelen.
alleen uit het feit dat de kinderen tijdens het slachten van een varken niet eens hun ogen dicht knijpen, maar ook uit het feit dat de varkensslachters dit varken helemaal ontleden en tot op het bot villen met hun blote handen. Dat Hongaren uitstekende feestbeesten zijn, blijkt tijdens dit festival weer al te goed. Al in de vroege uurtjes worden de flessen sterke drank opengetrokken en hier wordt tot in de diepte van de nacht van genoten. Nadat alle worsten gemaakt, geshowd en geproefd zijn, veranderen de tenten van slagerijen tot feesttenten waar de worstenmakers en toeschouwers de rest van de avond dansen, drinken en lachen. Ze hebben dit festival gevierd, zoals ook van hen verwacht werd. Hun naam als harde werkers, goede eters, goede drinkers en goede feesters hebben ze weer van harte waar gemaakt. Tekst: © Elvira Loomans 2007 en i.s.m. B. Derbane
Het feest is voor klein en groot. Zo is een mooi contrast te zien tussen de dansende bejaarden en de kleine kinderen die voor het eerst in hun leven een varken geslacht zien worden. Dat Hongaren van kleins af aan een sterke maag hebben blijkt niet
Voor alle lezers van Hongarije in Zaken 10% korting* (bij aankoop van 12 of meer flessen) Gooimeerpromenade100 * 1277 ER HUIZEN * 0031- (0)35-5336578 * 0031- (0)6-45084124 www.vinologics.nl * info@vinologics.nl (actie is geldig tot 1-4-2008)
30
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
Evenementen Hongarije
JANUARI Wijnfestiviteiten Vincent Dag Ópusztaszer Nationaal Historisch Gedenkpark www.opusztaszer.hu 19 januari 2008 Buso Carnaval www.mohacs.hu 31 januari 2008 t/m 5 februari 2008 Vakantiebeurs Hongaars Paviljoen www.vakantiebeurs-online.nl
FEBRUARI Bal van de Barok www.gyor.hu februari 2008 Kapos Carnavaldagen www.kaposvar.hu februari 2008 4de Renaissance Festival www.gyula.hu 15 t/m 17 februari 2008 Hutzelsonntaag – óbánva 24 februari 2008
Van 9 t/m13 januari 2008
MAART Debrecen Lentefestival en Lentetentoonstelling www.debrecen.hu maart 2008 Lentefestival van Boedapest www.festivalcity.hu maart 2008 15de Muziekfestival in Szolnok maart 2008 Nationaal Dansevenement en Markt www.tanchaz.hu maart 2008
Picasso, klees, kandinszkij www.szepmuveszeti.hu 26 oktober 2007 t/m 27 januari 2008
MÁRIA BALLENDUX - BOGYAY “HOE OM TE GAAN MET NEDERLANDERS”
IP Literatuur T
MAGYAR – HOLLAND TALÁLKOZÁSOK/ HONGAARS - NEDERLANDSE ONTMOETINGEN/– tweede, update en uitbreiding; Verschijnt: in januari 2008 bij Akadémia uitgeverij, Boedapest Wat voor land is Nederland eigenlijk? Is er een typisch Nederlands gedrag waar je rekening mee moet houden als je met Nederlanders te maken krijgt? Hoe kan je verklaren dat soft drugs in Nederland illegaal zijn, maar toch wijd verkrijgbaar? Hoe kon een homoseksueel en flamboyant politicus in een land, dat van gematigdheid houdt, zo populair worden? Een koninkrijk dat democratischer is dan een republiek? Dit is het soort vragen dat in dit boek beantwoord wordt. Het boek is geschreven voor Hongaren die met Nederlanders te maken krijgen in het kader van culturele, sociale of zakelijke contacten. Het boek beschrijft vele aspecten van Nederland en de Nederlanders. Het geeft praktische aanwijzingen over wat je verwachten kan van en hoe om te gaan met Nederlanders. Niet alleen in sociaal verband maar juist ook in de zakelijke contacten. Het is verplichte lectuur voor Hongaren die meer van Nederland en de Nederlanders willen weten dan over de tulpen en de molens, dan dat ze beroemde schilders hebben voortgebracht en beroemd zijn om hun dijkenbouw. In dit boek maken Hongaren kennis met Nederlandse gewoontes, aardigheden en eigenaardigheden. Aandacht wordt ook besteed aan de historische en cultuurhistorische achtergronden. Omdat Hongaren beter met Nederlanders kunnen omgaan als ze begrijpen hoe anderen denken over hun manier van doen, houdt het boek Hongaren ook een spiegel voor. Dit boek is een update en uitbreiding van Magyar – Holland talákozások/Hongaars – Nederlandse ontmoetingen uit 2001. Aandacht wordt besteed aan de belangrijke ontwikkelingen die Nederland hebben veranderd tussen 2001 en 2007. Ook is een nieuw hoofdstuk toegevoegd over de zakencultuur, ten dele aan de hand van case studies. Het boek eindigt met een cultuurquiz over Nederland voor Hongaren. Het boek is veelzijdig, informatief en is in een toegankelijke stijl geschreven. Indien u vragen heeft kunt u met de auteur contact opnemen: ballendux@planet.nl (e-mail) of via: www.alfold.nl
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
31
Column Peter Olsthoorn Columnist
Varkens slachten Zo rond de kerst dwalen m’n gedachten het meest af naar Hongarije. En momenteel vooral naar het jaarlijkse ritueel van het slachten van een varken vóór de kerst. Hoe komt dat? De aandacht op de slacht werd nu gevestigd door een artikel in Economist van begint november 2007. Daarin stond een fraai artikel over Roemeense boeren en de Europese Unie. Toetreding tot de Unie betekent voor boeren ook een serie nieuwe regels. Een deel daarvan betreft het verbod om zelf zonder voorzorgsmaatregelen dieren de keel door te snijden. Ze moeten eerst worden gedood, bij voorkeur met een elektrische schok. En een derde van de naar schatting 4,5 miljoen boerderijtjes in Roemenië is de eigen slacht voor kerst een even noodzakelijk al onoverkomelijk ritueel. Er moet vlees op de plank komen. Dus die anderhalf miljoen varkens worden geslacht, EU of geen EU. Roemenië poogde tevergeefs een uitzondering voor onderwerping aan de slachtregels te krijgen, net als die voor joden en moslims geldt. Roemenië is een koud jaar lid van de EU, Hongarije al weer ruim 3,5 jaar. En ook daar wordt volop geslacht ‘achter de schuur’, zoals Economist het noemt. Nog in een mooi artikel over de problemen in de Hongaarse vleesindustrie in Békéscsaba en
Gyula in een vorig nummer van Hongarije in Zaken wordt eraan gerefereerd. Dat doet me terugdenken aan vervlogen tijden in het dorp Fényeslitke, dat vijf kilometer boven Kisvarda en 20 kilometer van de grens met de Oekraïne is gevestigd. Daar heb ik jarenlang bij familie de varkensslacht mogen meemaken. Het behoort tot de mooiste herinneringen aan het land, vooral vanwege de schilderachtige taferelen. In een wit sneeuwlandschap van een boomgaard in winterrust togen de dorpsslager - en goede kennis - en m’n schoonvader aan het slachten. Zo goed en zo kwaad als het ging hielp ik mee. Eén keer wilden ze me op de proef stellen en kreeg ik het mes aangereikt om het beest de keel door te snijden. Ik heb het gedaan, met gesloten ogen vermoed ik. Maar na het gillen door het dier, het doden en bloeden werd het leuk. Onze toen nog kleine kinderen en de neefjes en nichtjes, warm gekleed in hun typische Hongaarse rode mutsen en wanten, mochten komen kijken. Ze kregen de oren van het varken, want daar konden ze op knabbelen en sabbelen. De hele familie kwam in touw om het varken te verwerken. Onderwijl vloeide de drank rijkelijk, de grappen en het gelach bepaalden het
Peter Olsthoorn is multimedia-journalist en eigenaar van www.leugens.nl. Hiernaast is hij columnist voor de website www.netkwesties.nl en zal ook met regelmaat publiceren in “Hongarije in Zaken”. Verder is hij in te huren voor het geven van Mediatraining, het voorzitten van Forums en het adviseren van uw website redactie. Interesse? Mail naar redactie@leugens.nl voor meer informatie.
32
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
geluidsdecor. Ik genoot er zo van, die prachtige taal, de sneeuw, de gezichten. In de bijkeuken maakten de vrouwen worst en af en toe ging je even langs voor een schalkse blik, want mooie (ingehouden) erotiek is er in Hongarije veel meer dan in het rationele Nederlandje. Maar wat moet je er als Nederlands zakenman mee? Om lachen op de eerste plaats, want humor kan er ook zakelijk nooit genoeg zijn. Vertel maar over de Partij voor de Dieren in ons parlement, al dan niet met schaamte. En bedenk dat de meeste Hongaarse stedelingen ook familie op het platteland hebben waar ze vaak hun kerst doorbrengen. Velen hebben ooit nog een varken geslacht. Als Nederlands zakenman moet je, vind ik, het nodige weten van het platteland. Dat hoort er bij, meer dan bij ons. Want we hebben dan bijvoorbeeld tulpenhandel, maar weinig Nederlanders weten iets van het telen van tulpen. Hongarije is in zijn aard nog meer een agrarische samenleving. Met al zijn charmes, zoals het jaarlijks slachten van ‘het varken’ met de kerst. Tekst © Peter Olsthoorn 2007
Hongarije Vakantieland www.HongarijeVakantieland.nl geeft internetgebruikers toegang tot inmiddels meer dan 300 artikelen met relevante Hongarije informatie: Recepten, Geschiedenis en tientallen plaatsbeschrijvingen. Met ruim 90.000 paginabezoeken door 40.000 bezoekers per maand is www.HongarijeVakantieland.nl de populairste website van Nederland en Vlaanderen over Hongarije. Ook voor uw zakelijk aanbod dé plaats om uw aanbod te tonen. www.HongarijeVakantieland.nl toont de bezoeker op overzichtelijke wijze informatie over o.a. Hongaarse steden en dorpen, musea, natuur en recreatiegebieden, (water)sporten en (verblijfs)accommodaties in Hongarije en het laatste nieuws.
www.HongarijeVakantieland.nl Vinologics, Dé leverancier van al úw Hongaarse wijnen. Hongaarse wijnen, wijnfeesten, wijnreizen, wijnproeverijen, wijn & spijs momenten, teambuilding, en relatiegeschenken.
Voor alle lezers van Hongarije in Zaken
10% korting* (bij aankoop van 12 of meer flessen) * Deze actie is geldig tot 1-4-2008
Wij leveren door heel Nederland aan de betere slijters en Horeca, ook bij u in de buurt.
Move to Balance
Samen Leven – Samen Werken
Voor verkrijgbaarheid kunt u altijd contact met ons opnemen. Mail, bel of schrijf voor informatie, verkooppunten en prijzen naar: Vinologics Gooimeerpromenade 100 1277 ER HUIZEN 0031- (0)35-5336578 0031- (0)6-45084124 www.vinologics.nl info@vinologics.nl Indien gewenst verzorgen wij een complete wijnproeverij op uw lokatie, een verrassende ervaring om nooit te vergeten.
Door te investeren in de relaties met de mensen om je heen èn in je eigen evenwicht bereik je meer en ben je gelukkiger.
individuele coaching * conflictbemiddeling * relatiebegeleiding * themabijeenkomsten Vierloper 17, 2586 KT Den Haag * info@movetobalance.nl * www.movetobalance.nl * 070 3542066
Consultancy
Cultuur
33329
40039
Zakelijk
40036
PERFECT CRM Consultancy. Business Consultancy. Outsourcing and Recruitment. CRM Task Delegation. Localization and Translation. info@sapientia.nl T: + 31 ( 0 ) 73 6233833 F: + 31 ( 0 ) 84 8304217 Http://www.sapientia.nl
Bedrijf
LIDEWIJDE
Onderwerp:
art&antique bed&breakfast culture&curiosa
Plaats:
Amsterdam Netherlands Szulimán Hungary
Telefoon:
0031 646353536 0036705728349
WWW:
www.lidewijde.com
Kleding Reparatie
& Stomerij www.kledingreparatie-perfect.nl Groteberg 39 5611 CK Eindhoven
Koop
33073
w w w. v a s t g o e d h o n g a r i j e . n l Uw hulp bij het vertrouwd zoeken naar koop en huurwoningen in Hongarije
Taal - Coaching
20100
Kódex Begeleiding en Advies van Handels- en Cultuurrelaties Alles dat Nederlandse en Hongaarse zaken en mensen dichter bij elkaar brengt: zakelijke relaties, communicaties, onderzoeken, marketing, projecten en organisaties, taal en culturele cursussen en seminars, kunst projecten en toerisme.
vakantiewoningen te koop Zie onze website:
www.vastgoedhongarije.nl 0031-512-372723 of 0031-6-50654053
vakantiewoningen te huur:
www.balatonhuis.com 34
Hongarije in Zaken | 2007 ed. 10
www.kodex.nl
Tel: + 31 30 2803911 E-mail: contact@kodex.nl International Management - Culture Management business, arts and education Zakelijke Hongaarse taalcursus en coaching.
Geschenk
33015
Een uniek RELATIE geschenk
Het groot formaat fotoboek: Szemtõl szemben, Auge in Auge, Oog in oog, Eye to eye. NAGYPALL tükörben, reflektiert, weerspiegeld, reflected, 200 pagina´s hartverwarmende zwart-wit fotografie van Eddy Smid met teksten in vier talen van Frouke Schouwstra Een verslag van een behoedzaam integratieproces, een heel bijzonder beeld van een klein dorp in Hongarije. Om zelf van te genieten, om “zo maar” weg te geven, maar bij uitstek geschikt als relatiegeschenk!
Vakantiehuis te huur in Hongarije Culturele geschiedenis
€ 34,90 (incl. verzending)
Universiteit Leiden http://Kulturhaz.blogspot.com
uitgeverij@hongarijemagazine.nl
bestellen via:
e j i r a g n Ho
4x 19 49 voor €.
in Zaken
,
ex. btw
VOOR UZELF OF ALS R E D N A N E E R O O V CADEAU
Vinologics tegoedbon n ee n ee t ijg kr e ne elke nieuwe abon (t.w.v. € 5,50) ntjesactie een Spetter- of Klei(t.w en ss tu e uz .v. € 75,00) ke de k oo hiernaast
en
ije in Zak
Hongar
ije
Hongar
r 2007 Voorjaa: 7 - € 5,70
.eu
inZaken
Editie
l: Specia
Miskolc in Zaken
Hongarije inZaken.eu
Hongarije
Zomer 2007
voor maar € 19,49* op Hongarije in Zaken nt me ne on ab n ee em Ik ne maar € 19,49* Hongarije in Zaken voor op nt me ne on ab n * ex. btw ee Ik geef
Editie: 8 - € 5,80
Duurzaamheid biedt kansen voor ondernemers...(in Hongarije)
Hongarije in Zaken inZaken.eu
De smaak van Hongarije dringt door in Nederland
invloed
van to
e erismWinter 2007 Editie: 10 - € 5,95 ies
Hongarije
en de ganisat Industrie s-Hongaarse or en Thema ondent derland Praktische tips Corresp et NeHolding land ws mije; Hongar n onze omgang terviemet voor de In elen va Artik
voor Centraal Europa?
zakelijke Hongaren
ord e ter bev
de inte ering van
enw ale sam rnation
erking
Uitgav
garije met Hon
Interview met Hongaarse produckten specialist Antonie vertolkt hoofdrol in Hongaarse “Roadmovie”
Interessante lezersaanbiedingen Uitgave ter bevordering van de internationale
M/V
Voorletters Woonplaats Geboortedatum
samenwerking met Hongarije
De vele gezichten van duurzaamheid De nieuwe generatie van jonge Hongaarse politici HONGAARSE KERST
Interviews met o.a. Undutchables & More Trees Consultancy Wijnen uit Hongarije Uitgave ter bevordering van de internationale
Bel
Mijn gegevens: Achternaam Adres Postcode Telefoon E-mail
samenwerking met Hongarije
5 23, 040-841 6bo n naar
stuur de , Hongarije in Zaken .139 Luchthavenweg 81 n 5657 EA Eindhove of surf naar
nt is voor: Het cadeau-abonneme Voorletters Achternaam Adres Woonplaats Postcode Geboortedatum Telefoon E-mail
M/V
ijze aan: rijving o.v.v. “uw Kruis hier de betalingsw vooraf met bankoversch ) btw l. (inc ,66 20 R EU Ik betaal e-mailadres”. n toeslag raf en betaal hiervoor ee hte ac r tuu fac n ee ag Ik ontvang gra van € 4,50 Datum
eu/bestellen n. ke za in e. rij a ng o .h w w w
Handtekening