29
N°
De luxe magazine
Colofon Pulp deLuxe Magazine issue Nr.29 Redactie
Modellen
Willem Alkema, Erik Ros, Rolf van Olst, Marianne Antuma, Afke Jansen, Chiel te Bokkel, Mari Maris, Nico Joosting Bunk, Richard Vermijs
Heather Nova, Sippora Jackson, Dominca Acaia
Vormgeving
Styling en kapsels
AfOntwerp, Ijgenweis Visuele vormgeving, Georgina Lira, Artnic creatief in communicatie
Fohn Zwolle, Teshura styling, Carmen Gonzalez
Fotografie
Covermodel de Aspergeman
Illustraties
PinPointFactory, Marianne Antuma, Willemijn Grootegast, Arjan Pronk, Saskia Boelsums, nelle boer
AvierKoeriers, Steef Wildenbeest, Chiel te Bokkel, Jesse Strikwerda, Folkert Nijholt, Michiel van de Pol, Henrieke Schuiling, Wilma Groot, Erik Ros, Anika Franke
Tekst
Dank aan
Erik Ros, Sheila Sitalsing, Sermin Erden Bahar, Marjolein Scherphuis, Mari Maris, Peter Veen, Janice Deul, Maria Genova, , Henriet de Nie, Wilma Groot, Nelle Boer
Website Ijgenweis visuele vormgeving
Design Arjan Pronk, Mary Tataw
Paula Boguslu, Sheila Sitalsing, Saskia Paulissen, Siegfried Woldhek, Evert de Rooij, Ellen Willink, Ilona de Rijke, Rob Scholte, VeldhuisMedia, Madame Pompadour Utrecht, Mariana Davelaar voor Mix Models Amsterdam, Monique, George en Margriet en Robin, Stefan en Claudia, de Hip Deventer.
Rekeningnummer NL 07RABO 0105166553
www.pulpdeluxe.com
Colofon Pulp deLuxe Magazine issue Nr.29 Redactie
Modellen
Willem Alkema, Erik Ros, Rolf van Olst, Marianne Antuma, Afke Jansen, Chiel te Bokkel, Mari Maris, Nico Joosting Bunk, Richard Vermijs
Heather Nova, Sippora Jackson, Dominca Acaia
Vormgeving
Styling en kapsels
AfOntwerp, Ijgenweis Visuele vormgeving, Georgina Lira, Artnic creatief in communicatie
Fohn Zwolle, Teshura styling, Carmen Gonzalez
Fotografie
Covermodel de Aspergeman
Illustraties
PinPointFactory, Marianne Antuma, Willemijn Grootegast, Arjan Pronk, Saskia Boelsums, nelle boer
AvierKoeriers, Steef Wildenbeest, Chiel te Bokkel, Jesse Strikwerda, Folkert Nijholt, Michiel van de Pol, Henrieke Schuiling, Wilma Groot, Erik Ros, Anika Franke
Tekst
Dank aan
Erik Ros, Sheila Sitalsing, Sermin Erden Bahar, Marjolein Scherphuis, Mari Maris, Peter Veen, Janice Deul, Maria Genova, , Henriet de Nie, Wilma Groot, Nelle Boer
Website Ijgenweis visuele vormgeving
Design Arjan Pronk, Mary Tataw
Paula Boguslu, Sheila Sitalsing, Saskia Paulissen, Siegfried Woldhek, Evert de Rooij, Ellen Willink, Ilona de Rijke, Rob Scholte, VeldhuisMedia, Madame Pompadour Utrecht, Mariana Davelaar voor Mix Models Amsterdam, Monique, George en Margriet en Robin, Stefan en Claudia, de Hip Deventer.
Rekeningnummer NL 07RABO 0105166553
www.pulpdeluxe.com
ZOMER 2016. De allesoverheersende sport bepaalde ons bestaan. De terreur sloeg andermaal om zich heen. Het graaien ging onverdroten door en de zorg werd verder uitgekleed. Bezuinigen op al wat van waarde is en mensen buiten de samenleving
Ook de hemel huilt.
Gelukkig is daar PulpdeLuxeMagazine; uw luxe manier van overleven.
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
plaatsen. We volharden in egocentrisme en onverschilligheid.
ZOMER 2016. De allesoverheersende sport bepaalde ons bestaan. De terreur sloeg andermaal om zich heen. Het graaien ging onverdroten door en de zorg werd verder uitgekleed. Bezuinigen op al wat van waarde is en mensen buiten de samenleving
Ook de hemel huilt.
Gelukkig is daar PulpdeLuxeMagazine; uw luxe manier van overleven.
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
plaatsen. We volharden in egocentrisme en onverschilligheid.
Anika Franke Met trots presenteren wij Anika Franke; fulltime virtuoos en mede oprichter van Avierkoerier. Zij is niet alleen supergoed maar ook geweldig! Waar vind je dat nog tegenwoordig? Nou? Dwars door het hele nummer tref je haar illustraties aan.
Illustratie Anika Franke titel Drankmisbruik
Anika Franke Met trots presenteren wij Anika Franke; fulltime virtuoos en mede oprichter van Avierkoerier. Zij is niet alleen supergoed maar ook geweldig! Waar vind je dat nog tegenwoordig? Nou? Dwars door het hele nummer tref je haar illustraties aan.
Illustratie Anika Franke titel Drankmisbruik
Tekst en illustratie: Wilma Groot
TALKSHOW
Een gast met een boek Zware verhalen, soms een anekdote “Maar het is best aangrijpend wat je schrijft…” “Ja, het was natuurlijk ook klote…” Daarna muziek Een band met experimentele doedelzakken Even iets te knabbelen pakken En naar de WC Het begint weer Gast nummer twee “Deze plaat klinkt heel anders dan je vorige cd…” “Klopt, en ik ga op tournee. Maandag sta ik in Dronten, daarna in Hengelo en de première is in Goeree-Overflakkee.” Tijd voor een wetenschappelijk gesprek De professor praat hard en hij doet een beetje gek De presentator wordt zenuwachtig Hij baalt als een stekker Dit gesprek loopt niet zo lekker… Kijk, daar is die vent die het in het buitenland erg goed doet In Nederland floppen al zijn films, maar niet in Hollywood “Weet je wat het is? Hier behandelen ze je als shit maar daar waarderen ze mij écht als acteur…” Hij praat met een accent en klinkt als een ongelofelijke zeur Daar is de verlossende eindtune al Nog een paar seconden en even geduld Dan zijn er ook vandaag weer vijftig minuten met veel gebakken lucht gevuld
Tekst en illustratie: Wilma Groot
TALKSHOW
Een gast met een boek Zware verhalen, soms een anekdote “Maar het is best aangrijpend wat je schrijft…” “Ja, het was natuurlijk ook klote…” Daarna muziek Een band met experimentele doedelzakken Even iets te knabbelen pakken En naar de WC Het begint weer Gast nummer twee “Deze plaat klinkt heel anders dan je vorige cd…” “Klopt, en ik ga op tournee. Maandag sta ik in Dronten, daarna in Hengelo en de première is in Goeree-Overflakkee.” Tijd voor een wetenschappelijk gesprek De professor praat hard en hij doet een beetje gek De presentator wordt zenuwachtig Hij baalt als een stekker Dit gesprek loopt niet zo lekker… Kijk, daar is die vent die het in het buitenland erg goed doet In Nederland floppen al zijn films, maar niet in Hollywood “Weet je wat het is? Hier behandelen ze je als shit maar daar waarderen ze mij écht als acteur…” Hij praat met een accent en klinkt als een ongelofelijke zeur Daar is de verlossende eindtune al Nog een paar seconden en even geduld Dan zijn er ook vandaag weer vijftig minuten met veel gebakken lucht gevuld
FUTURA Fotografie team Peter Sigter
De herfst/winter-collectie 2016 van ‘Futura’ is geïnspireerd op de ‘katoentjes’ van Ankersmit en de Formule 1-racecultuur. Ankersmit was de grote textielfabriek in Deventer die in de periode van 1865 tot 1965 beroemd werd door de productie van Indische en Afrikaanse waxprints. Het rijke en omvangrijke ontwerp-archief bleek een bron van inspiratie voor ‘Futura’ om de bijzondere ontwerpen te herinterpreteren en te vertalen naar de toekomst. Deze tijdloze, meer dan honderd jaar oude printontwerpen, deden de ontwerpers sterk denken aan de vormgeving van de huidige racecultuur. Deze twee uitgangspunten werden gecombineerd in een cleane en sterke collectie.
‘FUTURA’ IN DE VERNIEUWDE WAAG De expositie van het Deventer Verhaal in De Waag is een soort ontdekkingsreis. De bedenkers verschoven het accent van bewonderen naar beleven. De expo-
inwoners, die van hun persoonlijk fascinatie voor het erfgoed van de stad getuigen. Zij geven bij topstukken uit de gemeentelijke collectie hun zeer persoonlijke commentaar: Hoe blikt burgermeester Andries Heidema bijvoorbeeld terug op zijn 17e-eeuwse
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
sitie werd samengesteld uit bijdragen van Deventer
FUTURA Fotografie team Peter Sigter
De herfst/winter-collectie 2016 van ‘Futura’ is geïnspireerd op de ‘katoentjes’ van Ankersmit en de Formule 1-racecultuur. Ankersmit was de grote textielfabriek in Deventer die in de periode van 1865 tot 1965 beroemd werd door de productie van Indische en Afrikaanse waxprints. Het rijke en omvangrijke ontwerp-archief bleek een bron van inspiratie voor ‘Futura’ om de bijzondere ontwerpen te herinterpreteren en te vertalen naar de toekomst. Deze tijdloze, meer dan honderd jaar oude printontwerpen, deden de ontwerpers sterk denken aan de vormgeving van de huidige racecultuur. Deze twee uitgangspunten werden gecombineerd in een cleane en sterke collectie.
‘FUTURA’ IN DE VERNIEUWDE WAAG De expositie van het Deventer Verhaal in De Waag is een soort ontdekkingsreis. De bedenkers verschoven het accent van bewonderen naar beleven. De expo-
inwoners, die van hun persoonlijk fascinatie voor het erfgoed van de stad getuigen. Zij geven bij topstukken uit de gemeentelijke collectie hun zeer persoonlijke commentaar: Hoe blikt burgermeester Andries Heidema bijvoorbeeld terug op zijn 17e-eeuwse
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
sitie werd samengesteld uit bijdragen van Deventer
voorganger en hoe werden de jonge ontwerpers van ‘Futura’ geïnspireerd door de bijzondere stoffen van Ankersmit? Met deze en andere verhalen komen facetten van de Deventer geschiedenis op een bijzondere wijze tot leven.
BELGRADO FASHIONWEEK De nadruk van de Belgrado FashionWeek ligt op het ‘Nederlandse ontwerp’. Het programma zal met diverse shows ruim aandacht schenken aan de uitingen van Nederlandse mode-ontwerpers. Als afsluiting van de FahionWeek zal ‘Futura’ op uitnodiging van de Fashionclash en de Nederlandse ambassade de recente herfst/winter collectie van 2016 presenteren, als een representatief uithangbord van het Nederlandse ontwerp. De Belgrado FashionWeek wil de Servische modeliefhebbers mede daardoor kennis laten maken met andere, nieuwe visies op de mode.
DE MENSEN ACHTER ‘FUTURA’ Anne Bosman kreeg in 2011 een cum laude beoordeling voor zijn afstudeer-collectie Fashion Design aan de ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem, met als bijkomende bonus het winnen van
Bosman zijn master Menswear aan het Central Saint Martins in Londen. Tom Renema voltooide met succes de hbo-studie International Business Management in 2013 aan de Hogeschool voor Economische Studies in Amsterdam. Sanne Schepers studeerde
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
twee H&M Design Awards in 2012. In 2014 behaalde
voorganger en hoe werden de jonge ontwerpers van ‘Futura’ geïnspireerd door de bijzondere stoffen van Ankersmit? Met deze en andere verhalen komen facetten van de Deventer geschiedenis op een bijzondere wijze tot leven.
BELGRADO FASHIONWEEK De nadruk van de Belgrado FashionWeek ligt op het ‘Nederlandse ontwerp’. Het programma zal met diverse shows ruim aandacht schenken aan de uitingen van Nederlandse mode-ontwerpers. Als afsluiting van de FahionWeek zal ‘Futura’ op uitnodiging van de Fashionclash en de Nederlandse ambassade de recente herfst/winter collectie van 2016 presenteren, als een representatief uithangbord van het Nederlandse ontwerp. De Belgrado FashionWeek wil de Servische modeliefhebbers mede daardoor kennis laten maken met andere, nieuwe visies op de mode.
DE MENSEN ACHTER ‘FUTURA’ Anne Bosman kreeg in 2011 een cum laude beoordeling voor zijn afstudeer-collectie Fashion Design aan de ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem, met als bijkomende bonus het winnen van
Bosman zijn master Menswear aan het Central Saint Martins in Londen. Tom Renema voltooide met succes de hbo-studie International Business Management in 2013 aan de Hogeschool voor Economische Studies in Amsterdam. Sanne Schepers studeerde
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
twee H&M Design Awards in 2012. In 2014 behaalde
net als Anne in 2011 cum laude af in Arnhem en ontving voor haar eindexamencollectie de G-Star Lichting 2011 Award. Zij ging hierna naar Parijs om voor haar master Womenswear te studeren aan l’Institut Français de la Mode. De Deventenaren Anne Bosman en Tom Renema kwamen elkaar vrij snel na het afronden van hun studie en stages (onder andere bij Viktor & Rolf en Gsus) als oud-studenten van het Etty Hillesum Lyceum ’t Vlier weer tegen. Samen met Sanne Schepers ontdekten zij hun gezamenlijk ideaal: het realiseren van een droom om de (mode) wereld vanuit Deventer te veroveren met hun zelf ontwikkelde modecollecties.
Meer informatie: anne@futuraofficial.com telefoon +31 6231 95 271 www.futuraofficial.com
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
www.instagram.com/futura_official
net als Anne in 2011 cum laude af in Arnhem en ontving voor haar eindexamencollectie de G-Star Lichting 2011 Award. Zij ging hierna naar Parijs om voor haar master Womenswear te studeren aan l’Institut Français de la Mode. De Deventenaren Anne Bosman en Tom Renema kwamen elkaar vrij snel na het afronden van hun studie en stages (onder andere bij Viktor & Rolf en Gsus) als oud-studenten van het Etty Hillesum Lyceum ’t Vlier weer tegen. Samen met Sanne Schepers ontdekten zij hun gezamenlijk ideaal: het realiseren van een droom om de (mode) wereld vanuit Deventer te veroveren met hun zelf ontwikkelde modecollecties.
Meer informatie: anne@futuraofficial.com telefoon +31 6231 95 271 www.futuraofficial.com
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
www.instagram.com/futura_official
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
IllustratIe Anika Franke tItel Neusfinger Masker
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
IllustratIe Anika Franke tItel Neusfinger Masker
Illustratie Anika Franke titel Aai Aai Masker
Illustratie Anika Franke titel Roekoe Masker
Illustratie Anika Franke titel Aai Aai Masker
Illustratie Anika Franke titel Roekoe Masker
Illustratie Anika Franke titel Druppel Masker
Illustratie Anika Franke titel Drol Masker
Illustratie Anika Franke titel Druppel Masker
Illustratie Anika Franke titel Drol Masker
Beeld tekst Nelle Boer
m o b “een
voor iedereen”
Beeld tekst Nelle Boer
m o b “een
voor iedereen”
Illustratie Anika Franke titel Warm Blanket (detail)
Illustratie Anika Franke titel Warm Blanket
Illustratie Anika Franke titel Warm Blanket (detail)
Illustratie Anika Franke titel Warm Blanket
Public relations
Public relations
De firma Zeeman, specialist in goedkoop textiel, bood deze week een kruising tussen een enkellange nachtjapon en een witte zomerjurk aan, noemde het ‘bruidsjurk’ en hing het voor drie tientjes in de winkel. Nu hangen de winkels al jaren vol met spul uit Bangladesh dat ook voor minimumloners te betalen is en dat gaat knetteren wanneer de verwarming hoog staat. Nieuws wordt dit fenomeen eigenlijk alleen wanneer een naaiatelier instort en aan de andere kant van de wereld 1.127 mensen sterven voor ons recht op goedkope kleding. Niettemin vonden serieuze nieuwsredacties het vermeldenswaardig dat Zeeman beweert in de trouwjurkenbusiness te zijn gestapt. Ondersteunend bewijs staat op de Zeemansite: een filmpje van een jonge vrouw in voornoemde slaapjurk achter op de fiets bij een man in pak, bosje bloemen in de wit-behandschoende hand, gelukzalige blik. Het AD portretteerde Maaike uit Breda, die de wekker op 7 uur had gezet om online een jurk te kunnen scoren. De Volkskrant legde uit dat ze bij Zeeman tevens hebben gewied in de ordinaire graaitafels zodat ook u zich er gerust kunt vertonen. De Telegraaf volgde de verkoop en wederverkoop op Marktplaats op de voet, met acht (!) berichten op de site. Volgens NRC Handelsblad ‘wist Zeeman alle duizend jurken binnen een dag te verkopen’. De NOS: ‘De verkoop van goedkope trouwjurken van winkelketen Zeeman is een groot succes.’ Een unaniem, belachelijk groot succes, zeggen ze op de marketingafdeling van Zeeman. Zo effectief en goedkoop was een reclamecampagne niet eerder. Uit een graf klonk een ijle stem: ‘Journalistiek is afdrukken wat een ander niet gepubliceerd wil hebben; al het andere is public relations.’ De woorden verwaaiden in de wind.
Column Sheila Sitalsing model Heather Nova Fotografie Willemijn Grootegast Visagie Skindeep
De firma Zeeman, specialist in goedkoop textiel, bood deze week een kruising tussen een enkellange nachtjapon en een witte zomerjurk aan, noemde het ‘bruidsjurk’ en hing het voor drie tientjes in de winkel. Nu hangen de winkels al jaren vol met spul uit Bangladesh dat ook voor minimumloners te betalen is en dat gaat knetteren wanneer de verwarming hoog staat. Nieuws wordt dit fenomeen eigenlijk alleen wanneer een naaiatelier instort en aan de andere kant van de wereld 1.127 mensen sterven voor ons recht op goedkope kleding. Niettemin vonden serieuze nieuwsredacties het vermeldenswaardig dat Zeeman beweert in de trouwjurkenbusiness te zijn gestapt. Ondersteunend bewijs staat op de Zeemansite: een filmpje van een jonge vrouw in voornoemde slaapjurk achter op de fiets bij een man in pak, bosje bloemen in de wit-behandschoende hand, gelukzalige blik. Het AD portretteerde Maaike uit Breda, die de wekker op 7 uur had gezet om online een jurk te kunnen scoren. De Volkskrant legde uit dat ze bij Zeeman tevens hebben gewied in de ordinaire graaitafels zodat ook u zich er gerust kunt vertonen. De Telegraaf volgde de verkoop en wederverkoop op Marktplaats op de voet, met acht (!) berichten op de site. Volgens NRC Handelsblad ‘wist Zeeman alle duizend jurken binnen een dag te verkopen’. De NOS: ‘De verkoop van goedkope trouwjurken van winkelketen Zeeman is een groot succes.’ Een unaniem, belachelijk groot succes, zeggen ze op de marketingafdeling van Zeeman. Zo effectief en goedkoop was een reclamecampagne niet eerder. Uit een graf klonk een ijle stem: ‘Journalistiek is afdrukken wat een ander niet gepubliceerd wil hebben; al het andere is public relations.’ De woorden verwaaiden in de wind.
Column Sheila Sitalsing model Heather Nova Fotografie Willemijn Grootegast Visagie Skindeep
Hollandschap 3.6
Hollandschap 3.6
De weidsheid strekt ons niet tot voordeel – wie gaat stappen in Emmen neemt beter zijn fiets mee. Wij zijn tegen het leger, de bom en het grootkapitaal. Ons bed staat in de tuin want slapen in het huis is al zo vaak gedaan. Luisterend naar Sundown drinken wij de glazen leeg – in schemerdonker flaneren wij met open armen door het struweel van oerbos. Fluisterend bekennen wij de schoonheid van de lichtjes van de ontzwavelingsfabriek. 2016, Marjolein Scherphuis
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
Emmen, 1980 Het Oevermansbos
De weidsheid strekt ons niet tot voordeel – wie gaat stappen in Emmen neemt beter zijn fiets mee. Wij zijn tegen het leger, de bom en het grootkapitaal. Ons bed staat in de tuin want slapen in het huis is al zo vaak gedaan. Luisterend naar Sundown drinken wij de glazen leeg – in schemerdonker flaneren wij met open armen door het struweel van oerbos. Fluisterend bekennen wij de schoonheid van de lichtjes van de ontzwavelingsfabriek. 2016, Marjolein Scherphuis
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
Emmen, 1980 Het Oevermansbos
de panda.
de panda.
Nu de wegen dan eindelijk vrij zijn gemaakt van rijdend cultureel erfgoed in de vorm van klassieke auto’s voor dagelijks gebruik en de opwarming van de aarde een halt is toegeroepen kunnen we opgelucht ademhalen.
Nu de wegen dan eindelijk vrij zijn gemaakt van rijdend cultureel erfgoed in de vorm van klassieke auto’s voor dagelijks gebruik en de opwarming van de aarde een halt is toegeroepen kunnen we opgelucht ademhalen.
Frisse lucht met volle teugen. Het milieu is gered en de politiek heeft eens tem eer laten zien wat zij vermag.
Frisse lucht met volle teugen. Het milieu is gered en de politiek heeft eens tem eer laten zien wat zij vermag.
Is al het gevaar dan nu geweken? Zijn alle youngtimers van alle dag verbannen naar de eeuwige schrootvelden?
Is al het gevaar dan nu geweken? Zijn alle youngtimers van alle dag verbannen naar de eeuwige schrootvelden?
Neen, 1 klein autootje houdt moedig stand tegen alle verdrukking in. Het milieu trotserend duikt de Panda nog regelmatig op in het straatbeeld. Net als zijn broer bij het Wereld Natuur Fonds wijst hij ons telkens op onze tekortkomingen.
Neen, 1 klein autootje houdt moedig stand tegen alle verdrukking in. Het milieu trotserend duikt de Panda nog regelmatig op in het straatbeeld. Net als zijn broer bij het Wereld Natuur Fonds wijst hij ons telkens op onze tekortkomingen.
Wat zouden we zijn zonder de Panda?
Wat zouden we zijn zonder de Panda?
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
Foto: Saskia Boelsums | Tekst: Peter Veen
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
op van die koude dagen dat ik stijfbevroren wacht op beter weer, op warme handen, op een leeuwerik die zingt, op de zon die doorbreekt als ik lach
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
Foto: Saskia Boelsums | Tekst: Peter Veen
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
op van die koude dagen dat ik stijfbevroren wacht op beter weer, op warme handen, op een leeuwerik die zingt, op de zon die doorbreekt als ik lach
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
IllustratIe Anika Franke tItel Gezellig Bestek
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
IllustratIe Anika Franke tItel Gezellig Bestek
Illustratie Anika Franke titel Gezellig Zakje
Illustratie Anika Franke titel Gezellig Taart
Illustratie Anika Franke titel Gezellig Zakje
Illustratie Anika Franke titel Gezellig Taart
Illustratie Anika Franke titel Gezellig Suiker
Illustratie Anika Franke titel Ongezellig kopje
Illustratie Anika Franke titel Gezellig Suiker
Illustratie Anika Franke titel Ongezellig kopje
DEPRESSIE EN ZELFDODING: TABOE, ONDANKS SCHRIKBAREND HOGE CIJFERS
De schuld van de a ch t e r b l i j v e rs Elke dag plegen vijf Nederlanders zelfmoord. Als bekende mensen zoals kunstenaar Herman Brood, acteur Antonie Kamerling of schrijver Joost Zwagerman dat doen, ontstaat er een schokgolf aan publiciteit over dit onderwerp. Maar normaal gesproken hoor je daar niemand over praten. Zelfdoding is nog steeds een enorm taboe, omhuld door heel veel schuldgevoel en vragen zonder antwoorden. De media zwijgen en hun intentie is goed: mensen niet op verkeerde gedachten brengen. Maar werkt dat? Steeds meer deskundigen en
van het taboe. Door de muur van zwijgen denken heel veel mensen dat ze de enigen zijn met dat soort gedachten en durven daar niet over te praten, laat staan hulp zoeken.
ik daar verder niet mee bezig was. Hij hield
jaar twee weken of langer naar de dood. het allemaal onder de pet.’ Bij een derde van hen komt dat regelmatig
Jolanda en haar vriend waren drie jaar sa-
terug. Zelfdoding is één van meest voorko-
men. Zij was 25 en hij 28. ‘Na zijn zelfdo-
mende doodsoorzaken onder jongeren, zo-
ding wilde ik hem zien om het te kunnen
wel in Nederland als in België. Velen begrij- geloven,’ vertelt Jolanda. ‘Anders had ik pen het niet, als je jong en gezond bent, dan
mezelf wijs kunnen maken dat hij nog er-
heb je toch heel veel dromen, dan pleeg je gens rondzwierf. Toen ik hem zag, voelde toch geen zelfmoord?
ik het meteen: het schuldgevoel als moker-
Jolanda Haverkamp dacht er net zo over. ‘Als slag. Letterlijk. Ik viel flauw. Later had ik je nog nooit te maken hebt gehad met zelf- zo veel vragen. Er was geen afscheidsbrief, doding kun je je niet voorstellen dat het een
geen uitleg. Ik heb alles gelezen wat ik maar
serieuze optie is om zo je problemen op te
kon vinden over zelfdoding. Ik ben in thera-
lossen. Twee weken na het beëindigen van pie gegaan vanwege het schuldgevoel. Het onze relatie pleegde mijn vriend zelfmoord. heeft veel tijd gekost. Op een gegeven moZonder een afscheidsbrief achter te laten. ment gaat het echte leven gelukkig door. Je Ik vermoed dat hij depressief was, maar hij wordt er niet meer mee wakker en ga je er weigerde hulp. Hij had een zekere fascinatie niet mee naar bed. Ik heb mezelf kunnen voor de dood, maar hij liet zo weinig los dat
vergeven. En hem ook.’
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
ook overlevenden pleiten voor meer openheid, voor het doorbreken
Een half miljoen Nederlanders verlangt elk
DEPRESSIE EN ZELFDODING: TABOE, ONDANKS SCHRIKBAREND HOGE CIJFERS
De schuld van de a ch t e r b l i j v e rs Elke dag plegen vijf Nederlanders zelfmoord. Als bekende mensen zoals kunstenaar Herman Brood, acteur Antonie Kamerling of schrijver Joost Zwagerman dat doen, ontstaat er een schokgolf aan publiciteit over dit onderwerp. Maar normaal gesproken hoor je daar niemand over praten. Zelfdoding is nog steeds een enorm taboe, omhuld door heel veel schuldgevoel en vragen zonder antwoorden. De media zwijgen en hun intentie is goed: mensen niet op verkeerde gedachten brengen. Maar werkt dat? Steeds meer deskundigen en
van het taboe. Door de muur van zwijgen denken heel veel mensen dat ze de enigen zijn met dat soort gedachten en durven daar niet over te praten, laat staan hulp zoeken.
ik daar verder niet mee bezig was. Hij hield
jaar twee weken of langer naar de dood. het allemaal onder de pet.’ Bij een derde van hen komt dat regelmatig
Jolanda en haar vriend waren drie jaar sa-
terug. Zelfdoding is één van meest voorko-
men. Zij was 25 en hij 28. ‘Na zijn zelfdo-
mende doodsoorzaken onder jongeren, zo-
ding wilde ik hem zien om het te kunnen
wel in Nederland als in België. Velen begrij- geloven,’ vertelt Jolanda. ‘Anders had ik pen het niet, als je jong en gezond bent, dan
mezelf wijs kunnen maken dat hij nog er-
heb je toch heel veel dromen, dan pleeg je gens rondzwierf. Toen ik hem zag, voelde toch geen zelfmoord?
ik het meteen: het schuldgevoel als moker-
Jolanda Haverkamp dacht er net zo over. ‘Als slag. Letterlijk. Ik viel flauw. Later had ik je nog nooit te maken hebt gehad met zelf- zo veel vragen. Er was geen afscheidsbrief, doding kun je je niet voorstellen dat het een
geen uitleg. Ik heb alles gelezen wat ik maar
serieuze optie is om zo je problemen op te
kon vinden over zelfdoding. Ik ben in thera-
lossen. Twee weken na het beëindigen van pie gegaan vanwege het schuldgevoel. Het onze relatie pleegde mijn vriend zelfmoord. heeft veel tijd gekost. Op een gegeven moZonder een afscheidsbrief achter te laten. ment gaat het echte leven gelukkig door. Je Ik vermoed dat hij depressief was, maar hij wordt er niet meer mee wakker en ga je er weigerde hulp. Hij had een zekere fascinatie niet mee naar bed. Ik heb mezelf kunnen voor de dood, maar hij liet zo weinig los dat
vergeven. En hem ook.’
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
ook overlevenden pleiten voor meer openheid, voor het doorbreken
Een half miljoen Nederlanders verlangt elk
IMPULSACTIE
omgeving deelden plotseling wél hun ver-
Voor Sanne Kooiman is het nog te vroeg om halen. Ik schrok ervan dat blijkbaar bijna te vergeven, het is nog geen jaar geleden
iedereen een soortgelijke ervaring heeft
dat haar vriend uit het leven stapte. Het
gehad.’
was geheel onverwacht, want Dennis was
De kans op suïcidale gedachten is sterk
altijd vrolijk, een grappenmaker en een
gerelateerd aan kindertrauma’s en psy-
prater. ‘Er waren totaal geen aanwijzin-
chische aandoeningen. Volwassenen die
gen dat het niet goed met hem ging,’ zegt
in hun jeugd psychisch of lichamelijk zijn
Sanne. ‘Op zijn computer viel te zien dat mishandeld of seksueel misbruikt, hebben hij de avond vóór zijn dood nog huiswerk
er een veel grotere kans op. Dat geldt ook
gemaakt heeft en ik heb zelf nog contact
voor mensen die regelmatig gepest zijn.
met hem gehad om afspraken te maken
Depressie is een sterk onderschatte en ge-
voor het weekend. Voor mij wijst dit alles
vaarlijke toestand. Van de mensen die aan
op een impulsactie. Dennis was pas 20, net depressie lijden, pleegt 10 tot 20 procent
maar daar werd ik niet veel wijzer van. Hij
Het is lastig om te begrijpen wat er precies
schreef dat hij zelf ook niet wist waarom
omgaat in mensen die aan zelfdoding den-
hij zo ongelukkig was. Hij wist blijkbaar
ken, waarom ze dat als de enige uitkomst
ook niet hoe hij het moest vertellen. Er was
zien. Uit afscheidsbrieven blijkt vaak dat
dat het vanzelf lukt om depressie te over-
dus wel een afscheidsbrief, maar omdat
ze het gevoel hebben niet goed genoeg te
winnen, als je het echt wilt. Helaas is dat ge wat ik wist is dat ik zo neerslachtigwas
ik Dennis alleen heb meegemaakt als een
zijn. De eisen van de maatschappij en de
niet zo simpel. Veel mensen willen niets
dat ik het niet meer zag zitten. Ik was mijn
niet depressieve, vrolijk pratende en ratio- toenemende prestatiedruk leiden tot een
liever, maar alleen wilskracht is soms niet
kinderen kwijt aan mijn ex en het leven
neel denkende jongen, zal ik nooit kunnen steeds grotere groep mensen die er niet
genoeg. Veel mensen denken ook dat hun
had opeens geen zin meer. Ik ben tot op
bevatten hoe zo iemand van binnen zo on-
aan kunnen voldoen en daar ongeluk-
zoiets nooit overkomt, omdat ze een ster- de dag van vandaag door dat suïcidale ge-
gelukkig moet zijn geweest.’
kig van worden. Over feilbaarheidheid en
ke persoonlijkheid hebben. Maar het over-
voel van toen veranderd, ook al ben ik niet
Nadat Sanne haar vriend verloor had ze
eenzaamheid wordt er zelden gesproken.
komt ook veel sterke mensen, maar liefst
meer depressief of aan de medicatie. Het
veel behoefte aan informatie over depres- Mensen die hun doel halen krijgen heel
één op de vijf Nederlanders krijgt ooit zelf
leven was altijd een groot avontuur voor
sie en zelfdoding. ‘Al snel kwam ik erach- veel schouderklopjes, mensen die het niet
te maken met een psychische aandoening. mij. Dat is niet meer.’
ter dat zelfmoord doodsoorzaak nummer
lukt worden zelden omarmd en getroost.
Mieneke Bril was één van de velen met een
Justine le Clercq stond twee keer op het punt
één is onder jongeren en dat het enorm
Van depressieve mensen wordt er ver-
succesvolle carrière en leuke kinderen die
van zelfdoding. ‘De eerste keer dat het mij
veel mensen raakt. Mensen uit mijn eigen wacht dat ze wat meer daadkracht tonen,
kreeg. ‘Ik begreep er zelf niets van. Het eni-
van de ene op de andere dag een psychose overkwam liep ik op straat. Een nietsont-
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
als ik. Hij liet een afscheidsbrief achter, zelfmoord, ook kinderen.
IMPULSACTIE
omgeving deelden plotseling wél hun ver-
Voor Sanne Kooiman is het nog te vroeg om halen. Ik schrok ervan dat blijkbaar bijna te vergeven, het is nog geen jaar geleden
iedereen een soortgelijke ervaring heeft
dat haar vriend uit het leven stapte. Het
gehad.’
was geheel onverwacht, want Dennis was
De kans op suïcidale gedachten is sterk
altijd vrolijk, een grappenmaker en een
gerelateerd aan kindertrauma’s en psy-
prater. ‘Er waren totaal geen aanwijzin-
chische aandoeningen. Volwassenen die
gen dat het niet goed met hem ging,’ zegt
in hun jeugd psychisch of lichamelijk zijn
Sanne. ‘Op zijn computer viel te zien dat mishandeld of seksueel misbruikt, hebben hij de avond vóór zijn dood nog huiswerk
er een veel grotere kans op. Dat geldt ook
gemaakt heeft en ik heb zelf nog contact
voor mensen die regelmatig gepest zijn.
met hem gehad om afspraken te maken
Depressie is een sterk onderschatte en ge-
voor het weekend. Voor mij wijst dit alles
vaarlijke toestand. Van de mensen die aan
op een impulsactie. Dennis was pas 20, net depressie lijden, pleegt 10 tot 20 procent
maar daar werd ik niet veel wijzer van. Hij
Het is lastig om te begrijpen wat er precies
schreef dat hij zelf ook niet wist waarom
omgaat in mensen die aan zelfdoding den-
hij zo ongelukkig was. Hij wist blijkbaar
ken, waarom ze dat als de enige uitkomst
ook niet hoe hij het moest vertellen. Er was
zien. Uit afscheidsbrieven blijkt vaak dat
dat het vanzelf lukt om depressie te over-
dus wel een afscheidsbrief, maar omdat
ze het gevoel hebben niet goed genoeg te
winnen, als je het echt wilt. Helaas is dat ge wat ik wist is dat ik zo neerslachtigwas
ik Dennis alleen heb meegemaakt als een
zijn. De eisen van de maatschappij en de
niet zo simpel. Veel mensen willen niets
dat ik het niet meer zag zitten. Ik was mijn
niet depressieve, vrolijk pratende en ratio- toenemende prestatiedruk leiden tot een
liever, maar alleen wilskracht is soms niet
kinderen kwijt aan mijn ex en het leven
neel denkende jongen, zal ik nooit kunnen steeds grotere groep mensen die er niet
genoeg. Veel mensen denken ook dat hun
had opeens geen zin meer. Ik ben tot op
bevatten hoe zo iemand van binnen zo on-
aan kunnen voldoen en daar ongeluk-
zoiets nooit overkomt, omdat ze een ster- de dag van vandaag door dat suïcidale ge-
gelukkig moet zijn geweest.’
kig van worden. Over feilbaarheidheid en
ke persoonlijkheid hebben. Maar het over-
voel van toen veranderd, ook al ben ik niet
Nadat Sanne haar vriend verloor had ze
eenzaamheid wordt er zelden gesproken.
komt ook veel sterke mensen, maar liefst
meer depressief of aan de medicatie. Het
veel behoefte aan informatie over depres- Mensen die hun doel halen krijgen heel
één op de vijf Nederlanders krijgt ooit zelf
leven was altijd een groot avontuur voor
sie en zelfdoding. ‘Al snel kwam ik erach- veel schouderklopjes, mensen die het niet
te maken met een psychische aandoening. mij. Dat is niet meer.’
ter dat zelfmoord doodsoorzaak nummer
lukt worden zelden omarmd en getroost.
Mieneke Bril was één van de velen met een
Justine le Clercq stond twee keer op het punt
één is onder jongeren en dat het enorm
Van depressieve mensen wordt er ver-
succesvolle carrière en leuke kinderen die
van zelfdoding. ‘De eerste keer dat het mij
veel mensen raakt. Mensen uit mijn eigen wacht dat ze wat meer daadkracht tonen,
kreeg. ‘Ik begreep er zelf niets van. Het eni-
van de ene op de andere dag een psychose overkwam liep ik op straat. Een nietsont-
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
als ik. Hij liet een afscheidsbrief achter, zelfmoord, ook kinderen.
ziend, vreselijk gevoel nam bezit van me. moeilijk voor te stellen. Een klein bericht
dere reden in puin ligt, is het logisch dat lijke broer en de vader van haar dochtertje
Mijn bewustzijn was volledig vernauwd. voor de nabestaanden: u had er niets aan
we aan de pijn willen ontsnappen. Maar
probeerden alledrie zelfmoord te plegen.
Wat ik voelde was zo ondraaglijk dat ik be-
kunnen doen. En weet dat hij of zij dit niet
omdat we er met z’n allen zo hardnek-
Twee van hen leuke het. Tanja kon de on-
reid was tot alles om het te laten ophou-
deed uit pijn over het leven, of gericht te-
kig over zwijgen, kan er ook geen begrip
verwachte zelfdoding van haar broer niet
den. Het is moeilijk voor te stellen, maar gen zichzelf of het leven. Het is een krank-
ontstaan voor mensen die aan zelfdoding
verwerken en belandde in een zware de-
ik had geen verleden meer, geen toekomst, zinnige noodsituatie die maar één uitgang
denken, laat staan voor mensen die daad-
pressie.
ik dacht niet aan ouders of vrienden of
kent. Hoe raar ook om te zeggen, de dood
werkelijk de stap zetten. Heel veel nabe-
Ons leven is niets anders dan een aaneen-
wie dan ook. Er was dus niets meer, alleen
was op dat moment een ware verlossing.
staanden zitten met schuldgevoelens, ze
schakeling van kleine en grote overwin-
maar de onbeschrijflijke diepe wens dat
Ik hoop zo dat we in de toekomst nog an-
begrijpen het niet.
ningen en verliezen. En ja, soms moet je
het moest ophouden. Mijzelf doden was
dere manieren van verlossing vinden.’
Als schrijver heb ik me in het onderwerp jezelf volledig verliezen om de schoonheid zelfdoding verdiept, pas toen ik Tanja leer- van het leven te ontdekken. Dat lukte
Dit had niets met een doodswens te ma-
DEPRESSIE
ken, maar het leek de enige uitweg. Blijk-
Er zijn veel voorbeelden van mensen die
de kennen. Haar moeder, haar jonge vro- Tanja uiteindelijk ook, op een heel inspirerende manier.
baar heb ik toen niet eens de bodem van op het punt stonden om zelfmoord te ple-
Samen hebben we er een jaar aan gewerkt
deze hel geraakt, want ik ben naar het zie- gen en later blij waren dat ze het toch niet
om haar verhaal op te schrijven. Toen het
kenhuis gerend. Verpleging en artsen zijn
gedaan hebben of dat het mislukte. Een
boek ‘Als afscheid pijn doet’ begin juni ver-
bij mij blijven zitten tot het zakte. Zes uur
van de mooiste voorbeelden vind ik de ge-
scheen, gebeurde iets merkwaardigs. Het
later stond ik thuis weer te koken. Helaas
niale componist Ludwig van Beethoven.
persbericht was nog niet verstuurd of de
heb ik ditzelfde nog een keer meegemaakt. Door zijn toenemende doofheid wilde hij
eerste druk was al uitverkocht, via mond-
Beide keren in de lente. Uit onderzoeken
op zijn 30ste al dood. Hij schreef het zelfs
tot-mond reclame. Dat was blijkbaar een
blijkt dit een piekperiode te zijn.’
op, maar deed het uiteindelijk niet. Op zijn
onderwerp dat veel mensen raakte. On-
Justine was jarenlang depressief, maar ze
53e dirigeerde hij zijn befaamde negende
danks of misschien dankzij het taboe dat
dacht nooit op een serieuze manier aan symfonie. Hij kon het overweldigende ap-
hopelijk mede door het openhartige ver-
zelfmoord. ‘Zelfdoding heeft volgens mij
plaus van het publiek niet horen, maar hij
haal van Tanja ooit doorbroken wordt.
niets met een doodswens te maken en al
kon de staande ovatie wel zien.
helemaal niets met het leven dat iemand
De gedachte aan de dood is op zich niet
leidt, simpelweg omdat het leven hele- vreemd in periodes waarin we het zwaar
Maria Genova www.mariagenova.nl
maal niet meer bestaat op dat moment. hebben. Het betekent een soort natuur‘Het’ moet ophouden, en de zelfdoding is lijke oplossing van al onze problemen. Op
‘Als afscheid pijn doet’ is inmiddels weer in alle
de snelste manier. Voor mensen die dat het moment dat je geliefde je dumpt, dat
boekhandels en online via bol.com verkrijgbaar.
nog nooit hebben meegemaakt, is dat vast
je heel ziek bent of dat je leven om een an-
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
de enige optie. Niet omdat ik dood wilde.
ziend, vreselijk gevoel nam bezit van me. moeilijk voor te stellen. Een klein bericht
dere reden in puin ligt, is het logisch dat lijke broer en de vader van haar dochtertje
Mijn bewustzijn was volledig vernauwd. voor de nabestaanden: u had er niets aan
we aan de pijn willen ontsnappen. Maar
probeerden alledrie zelfmoord te plegen.
Wat ik voelde was zo ondraaglijk dat ik be-
kunnen doen. En weet dat hij of zij dit niet
omdat we er met z’n allen zo hardnek-
Twee van hen leuke het. Tanja kon de on-
reid was tot alles om het te laten ophou-
deed uit pijn over het leven, of gericht te-
kig over zwijgen, kan er ook geen begrip
verwachte zelfdoding van haar broer niet
den. Het is moeilijk voor te stellen, maar gen zichzelf of het leven. Het is een krank-
ontstaan voor mensen die aan zelfdoding
verwerken en belandde in een zware de-
ik had geen verleden meer, geen toekomst, zinnige noodsituatie die maar één uitgang
denken, laat staan voor mensen die daad-
pressie.
ik dacht niet aan ouders of vrienden of
kent. Hoe raar ook om te zeggen, de dood
werkelijk de stap zetten. Heel veel nabe-
Ons leven is niets anders dan een aaneen-
wie dan ook. Er was dus niets meer, alleen
was op dat moment een ware verlossing.
staanden zitten met schuldgevoelens, ze
schakeling van kleine en grote overwin-
maar de onbeschrijflijke diepe wens dat
Ik hoop zo dat we in de toekomst nog an-
begrijpen het niet.
ningen en verliezen. En ja, soms moet je
het moest ophouden. Mijzelf doden was
dere manieren van verlossing vinden.’
Als schrijver heb ik me in het onderwerp jezelf volledig verliezen om de schoonheid zelfdoding verdiept, pas toen ik Tanja leer- van het leven te ontdekken. Dat lukte
Dit had niets met een doodswens te ma-
DEPRESSIE
ken, maar het leek de enige uitweg. Blijk-
Er zijn veel voorbeelden van mensen die
de kennen. Haar moeder, haar jonge vro- Tanja uiteindelijk ook, op een heel inspirerende manier.
baar heb ik toen niet eens de bodem van op het punt stonden om zelfmoord te ple-
Samen hebben we er een jaar aan gewerkt
deze hel geraakt, want ik ben naar het zie- gen en later blij waren dat ze het toch niet
om haar verhaal op te schrijven. Toen het
kenhuis gerend. Verpleging en artsen zijn
gedaan hebben of dat het mislukte. Een
boek ‘Als afscheid pijn doet’ begin juni ver-
bij mij blijven zitten tot het zakte. Zes uur
van de mooiste voorbeelden vind ik de ge-
scheen, gebeurde iets merkwaardigs. Het
later stond ik thuis weer te koken. Helaas
niale componist Ludwig van Beethoven.
persbericht was nog niet verstuurd of de
heb ik ditzelfde nog een keer meegemaakt. Door zijn toenemende doofheid wilde hij
eerste druk was al uitverkocht, via mond-
Beide keren in de lente. Uit onderzoeken
op zijn 30ste al dood. Hij schreef het zelfs
tot-mond reclame. Dat was blijkbaar een
blijkt dit een piekperiode te zijn.’
op, maar deed het uiteindelijk niet. Op zijn
onderwerp dat veel mensen raakte. On-
Justine was jarenlang depressief, maar ze
53e dirigeerde hij zijn befaamde negende
danks of misschien dankzij het taboe dat
dacht nooit op een serieuze manier aan symfonie. Hij kon het overweldigende ap-
hopelijk mede door het openhartige ver-
zelfmoord. ‘Zelfdoding heeft volgens mij
plaus van het publiek niet horen, maar hij
haal van Tanja ooit doorbroken wordt.
niets met een doodswens te maken en al
kon de staande ovatie wel zien.
helemaal niets met het leven dat iemand
De gedachte aan de dood is op zich niet
leidt, simpelweg omdat het leven hele- vreemd in periodes waarin we het zwaar
Maria Genova www.mariagenova.nl
maal niet meer bestaat op dat moment. hebben. Het betekent een soort natuur‘Het’ moet ophouden, en de zelfdoding is lijke oplossing van al onze problemen. Op
‘Als afscheid pijn doet’ is inmiddels weer in alle
de snelste manier. Voor mensen die dat het moment dat je geliefde je dumpt, dat
boekhandels en online via bol.com verkrijgbaar.
nog nooit hebben meegemaakt, is dat vast
je heel ziek bent of dat je leven om een an-
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
de enige optie. Niet omdat ik dood wilde.
ANIKA
VOORSPELT HET WEER
ANIKA
VOORSPELT HET WEER
Het botert best
Boterzacht en toch krokant
HARTIGE BREAD AND BUTTERPUDDING Vet een ovenschaal in met boter. Besmeer de
Het stond in alle kranten als groot en goed nieuws, maar
sneetjes brood royaal met boter, zet ze schuin
een jarenlang misverstand is niet zomaar uit het systeem
en dakpansgewijs in een ovenschaal, zorg
gehaald. Daarvoor zal je met iets beters moeten komen
dat er steeds een centimeter brood onbedekt
dan een droog krantenbericht. Het brein dient gesmeerd te
blijft zodat dat straks een knapperig randje
worden om de nieuwe informatie op te slaan. Welnu; echte,
geeft.
volle, goudgele roomboter is wél goed voor u! De weten-
Meng de overige ingrediënten met de helft
schappelijke kant van het nieuws kunnen we ons besparen,
van de kaas, maak op smaak met flink pe-
de beste manier om het te onthouden is aan de hand van
per & een beetje zout. Schenk zoveel van het
boterzachte argumenten.
mengsel over het brood dat het er nog bovenuit steekt. Strooi de rest van de kaas erover en zet de schaal in een oven van 180 ºC. Laat in ongeveer 25 minuten stollen en de boven-
• ca 125 g boter, op kamertemperatuur
kant goudbruin en krokant worden. Als bij
• een half brood* (ca 400 g), liefst van gisteren, in sneden
een zoete bread and butterpudding is het de
• 1 sjalotje, gesnipperd
bedoeling dat de binnenkant nog net zacht
• 3 eieren
is. Of moelleux zoals de Fransen zeggen, dat
• 1 tot 2,5 dl crème fraîche (naar smaak en zin)
klinkt toch net wat lekkerder.
• 25 g gedroogde paddenstoelen
Varieer de smaak door een handje gedroogde
• ca 3 eetlepels geraspte parmezaan of pecorino
paddenstoelen toe te voegen, of twee eetle-
• 3 takjes tijm, gerist en gehakt salie, gerist en gehakt
pels klein gesneden sud ’n sol tomaten, of
* alles kan: wit of ciabatta voor een zachte smaak, pain de campagne voor een
doperwtjes. Gewoon omdat die er zijn en een
iets robuuster resultaat en grof volkoren voor extra beet van de grove granen.
fijn extraatje geven. Ze kunnen rauw door het mengsel, zorg wel dat ze goed onder staan.
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
BENODIGD
Het botert best
Boterzacht en toch krokant
HARTIGE BREAD AND BUTTERPUDDING Vet een ovenschaal in met boter. Besmeer de
Het stond in alle kranten als groot en goed nieuws, maar
sneetjes brood royaal met boter, zet ze schuin
een jarenlang misverstand is niet zomaar uit het systeem
en dakpansgewijs in een ovenschaal, zorg
gehaald. Daarvoor zal je met iets beters moeten komen
dat er steeds een centimeter brood onbedekt
dan een droog krantenbericht. Het brein dient gesmeerd te
blijft zodat dat straks een knapperig randje
worden om de nieuwe informatie op te slaan. Welnu; echte,
geeft.
volle, goudgele roomboter is wél goed voor u! De weten-
Meng de overige ingrediënten met de helft
schappelijke kant van het nieuws kunnen we ons besparen,
van de kaas, maak op smaak met flink pe-
de beste manier om het te onthouden is aan de hand van
per & een beetje zout. Schenk zoveel van het
boterzachte argumenten.
mengsel over het brood dat het er nog bovenuit steekt. Strooi de rest van de kaas erover en zet de schaal in een oven van 180 ºC. Laat in ongeveer 25 minuten stollen en de boven-
• ca 125 g boter, op kamertemperatuur
kant goudbruin en krokant worden. Als bij
• een half brood* (ca 400 g), liefst van gisteren, in sneden
een zoete bread and butterpudding is het de
• 1 sjalotje, gesnipperd
bedoeling dat de binnenkant nog net zacht
• 3 eieren
is. Of moelleux zoals de Fransen zeggen, dat
• 1 tot 2,5 dl crème fraîche (naar smaak en zin)
klinkt toch net wat lekkerder.
• 25 g gedroogde paddenstoelen
Varieer de smaak door een handje gedroogde
• ca 3 eetlepels geraspte parmezaan of pecorino
paddenstoelen toe te voegen, of twee eetle-
• 3 takjes tijm, gerist en gehakt salie, gerist en gehakt
pels klein gesneden sud ’n sol tomaten, of
* alles kan: wit of ciabatta voor een zachte smaak, pain de campagne voor een
doperwtjes. Gewoon omdat die er zijn en een
iets robuuster resultaat en grof volkoren voor extra beet van de grove granen.
fijn extraatje geven. Ze kunnen rauw door het mengsel, zorg wel dat ze goed onder staan.
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
BENODIGD
Tekst: Harmke van der Werf | Illustratie: Folkert Nijholt
Het is 18.00 als op een vrijdagmiddag net buiten Rotterdam de Wet op de rij- en rusttijden een pauze noodzaakt bij een tankstation. Het is er overvol en ik haal opgelucht adem als er net voor mij een collega-chauffeur aanstalten maakt te vertrekken. Ik parkeer mijn wagen en stap uit op een eiland vermomd als parkeerplaats. Ik zie collega’s de was doen in emmers. Er wordt gekookt en gegeten in, achter en naast opleggers. ‘Zien eten doet eten’ gaat hier niet op omdat kooklucht wordt verdrongen door de zware lucht van urine. Welkom bij de schaduwzijde van transport. Welkom in de wereld van ‘social dumping’ en ‘loondumping’. Welkom in mijn wereld. Uitbuiting en slavernij. Begrippen uit lang vervlogen tijden? Was dat maar waar. Het bestaat en wordt steeds grootschaliger. Collega’s uit Moldavië, Hongarije en Roemenië moeten ‘dankzij’ inventieve constructies en brievenbusfirma’s overleven met een salaris dat maar een vijfde bedraagt van dat van Nederlandse collega’s. Daar komt bij dat ze vaak maanden achtereen leven in hun cabine. Óverleven. Ver weg van familie en vrienden.
Ik schaam me voor de schrijnende toestand die dat tot gevolg heeft. Hoe smaakt een biologisch product als het transport ervan onder verdachte omstandigheden plaats vindt? Is fair trade niet pas écht fair als ook het transport op een eerlijke manier gebeurt? De wet staat niet toe dat de weekendrust wordt doorgebracht in de cabine, maar gecontroleerd wordt er niet. Mijn hoop is gevestigd op de Wet Ketenaansprakelijkheid die Minister Asscher heeft ingediend en die het mogelijk maakt dat niet alleen werkgevers, maar ook opdrachtgevers aansprakelijk worden gesteld als ze vervoersbedrijven inhuren die hun chauffeurs onderbetalen. Deze wet kan het einde betekenen voor de door mij beschreven moderne vorm van slavernij, maar alléén in combinatie met gedegen handhaving. Mijn pauze zit er op. Ik loop terug naar mijn cabine en terwijl ik de armoede en ellende bekijk, besef ik dat dit een eiland is dat zelfs Boudewijn Büch bij leven niet had willen bezoeken. Hier geen oerbossen en hagelwitte stranden, maar een woud van trucks en bij gratie van de pomphouder, water uit een buitenkraan.
Tekst: Harmke van der Werf | Illustratie: Folkert Nijholt
Het is 18.00 als op een vrijdagmiddag net buiten Rotterdam de Wet op de rij- en rusttijden een pauze noodzaakt bij een tankstation. Het is er overvol en ik haal opgelucht adem als er net voor mij een collega-chauffeur aanstalten maakt te vertrekken. Ik parkeer mijn wagen en stap uit op een eiland vermomd als parkeerplaats. Ik zie collega’s de was doen in emmers. Er wordt gekookt en gegeten in, achter en naast opleggers. ‘Zien eten doet eten’ gaat hier niet op omdat kooklucht wordt verdrongen door de zware lucht van urine. Welkom bij de schaduwzijde van transport. Welkom in de wereld van ‘social dumping’ en ‘loondumping’. Welkom in mijn wereld. Uitbuiting en slavernij. Begrippen uit lang vervlogen tijden? Was dat maar waar. Het bestaat en wordt steeds grootschaliger. Collega’s uit Moldavië, Hongarije en Roemenië moeten ‘dankzij’ inventieve constructies en brievenbusfirma’s overleven met een salaris dat maar een vijfde bedraagt van dat van Nederlandse collega’s. Daar komt bij dat ze vaak maanden achtereen leven in hun cabine. Óverleven. Ver weg van familie en vrienden.
Ik schaam me voor de schrijnende toestand die dat tot gevolg heeft. Hoe smaakt een biologisch product als het transport ervan onder verdachte omstandigheden plaats vindt? Is fair trade niet pas écht fair als ook het transport op een eerlijke manier gebeurt? De wet staat niet toe dat de weekendrust wordt doorgebracht in de cabine, maar gecontroleerd wordt er niet. Mijn hoop is gevestigd op de Wet Ketenaansprakelijkheid die Minister Asscher heeft ingediend en die het mogelijk maakt dat niet alleen werkgevers, maar ook opdrachtgevers aansprakelijk worden gesteld als ze vervoersbedrijven inhuren die hun chauffeurs onderbetalen. Deze wet kan het einde betekenen voor de door mij beschreven moderne vorm van slavernij, maar alléén in combinatie met gedegen handhaving. Mijn pauze zit er op. Ik loop terug naar mijn cabine en terwijl ik de armoede en ellende bekijk, besef ik dat dit een eiland is dat zelfs Boudewijn Büch bij leven niet had willen bezoeken. Hier geen oerbossen en hagelwitte stranden, maar een woud van trucks en bij gratie van de pomphouder, water uit een buitenkraan.
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
Ondertussen in de economie…
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
Ondertussen in de economie…
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
VIER DAGEN VOL KUNST, CULTUUR EN NATUUR KUUROORD VOOR DE ZIEL EN DE ZAAK THEATERVOORSTELLINGEN & MUZIEK PRODUCTIEHUIS LEZINGEN BESTSELLER AUTEUR GEERT KIMPEN PROF. MATTHIJS SCHOUTEN PROF. WESSEL GANZEVOORT HAMLET EN MACBETH WANDELING LE GRAND CAFÉ OP DE HEI AMSTERDAMS GUERILLA THEATER RAMSES GRAUS ‘TO BELIEVE OR NOT TO BELIEVE’ INSPIRATIEPARELTJES; KORTE VOORSTELLINGEN OVER WERK, LEVEN EN LIEFDE QUEST TREK DE THEATERLOODSVLOER OP COMPLIMENTENKABINET BIBLIOTHEEK VAN VERLANGEN DE DUIZEND VRAGEN WAND ODE AAN DE LIEFDE KUNSTEXPOSITIE DANTE & DIVINA COMMEDIA CINEMA CULINAIRE VERWENNERIJ EN NOG VEEL MEER INSPIRERENDE VERRASSINGEN
PLEZANT DE DROOMFABRIEK
PAUL DE MUNNIK
T ICK ETS V IA: WWW.TH E ATE R LOODSFE STI VAL . N L
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
JORIS LINSSEN & CARAMBA
VIER DAGEN VOL KUNST, CULTUUR EN NATUUR KUUROORD VOOR DE ZIEL EN DE ZAAK THEATERVOORSTELLINGEN & MUZIEK PRODUCTIEHUIS LEZINGEN BESTSELLER AUTEUR GEERT KIMPEN PROF. MATTHIJS SCHOUTEN PROF. WESSEL GANZEVOORT HAMLET EN MACBETH WANDELING LE GRAND CAFÉ OP DE HEI AMSTERDAMS GUERILLA THEATER RAMSES GRAUS ‘TO BELIEVE OR NOT TO BELIEVE’ INSPIRATIEPARELTJES; KORTE VOORSTELLINGEN OVER WERK, LEVEN EN LIEFDE QUEST TREK DE THEATERLOODSVLOER OP COMPLIMENTENKABINET BIBLIOTHEEK VAN VERLANGEN DE DUIZEND VRAGEN WAND ODE AAN DE LIEFDE KUNSTEXPOSITIE DANTE & DIVINA COMMEDIA CINEMA CULINAIRE VERWENNERIJ EN NOG VEEL MEER INSPIRERENDE VERRASSINGEN
PLEZANT DE DROOMFABRIEK
PAUL DE MUNNIK
T ICK ETS V IA: WWW.TH E ATE R LOODSFE STI VAL . N L
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
DEZE OPMAAK IS U AANGEBODEN DOOR ARTNIC
JORIS LINSSEN & CARAMBA