Aan de slag... pureyoga
herfst 2011
Herfstfeesten
Achtergronden bij het seizoen. Rituelen en recepten die passen bij de weldaden van de herfst. Wat weten we nog van vroeger?
Yoga voor het seizoen
Na de zomer en de oogst strekken en ontspannen van het lichaam
Zonnewende
Welke invloed heeft de herfstzonnewende in ons dagelijks leven? Agenda Evenementen en startdata van activiteiten van Pureyoga
Herfstfeesten
Oorsprong van het begrip herfst De Romeinen verdeelden het jaar in de vier seizoenen die we nu ook nog kennen als lente, zomer, herfst en winter. In de meeste beschavingen van zogenaamde natuurvolkeren werd het jaar verdeeld in een winterhelft en een zomerhelft. Tussen winter en zomer werd door vrijwel alle stammen een lentefeest gevierd. Een herfstfeest was minder gangbaar en vaak moeilijk van het winterfeest te onderscheiden. Het woord herfst is te herleiden tot de Indo-Europese wortel ‘karp’ waarmee de oogsttijd werd aangeduid. Het Griekse woord ‘karpos’ (wat ‘vrucht’ betekent) en het Latijnse woord ‘carpere’ (wat ‘plukken’ betekent), zijn hiervan afgeleid. Taalkundigen nemen aan dat het woord herfst is ontstaan in de periode dat de mens leefde van het verzamelen van het in het wild groeiende vruchten en wellicht zelfs nog eerder. Het Nederlandse woord herfst is afgeleid van de Germaanse wortel habista, via het Oudhoogduiste herbist, het Middelhoogduitse herbest en het Middelnederlandse hervest.
Lughnasadh Het feest Lughnasadh, uitgesproken als Loe-nass-ah, begint op de vooravond van de eerste augustus. Het was een krijgerceremonie, waarbij de jagers van de stam zich voorbereidden op de komende maanden waarin ze op pad zouden gaan om wild te jagen dat voor de winter in het zout gezet moest worden. Lughnasadh, ook wel Lammas genoemd was een traditie waarbij de deelnemers dierenmaskers en dieren huiden droegen om zich beter te kunnen afstemmen op de energieën van het dierenrijk. Aan het einde van het feest verfden mannen en vrouwen soms met wedeblauw een spiraal op hun borst. Wedeblauw is een blauwe verfstof die lijkt op indigo, verkregen uit de bladeren van de wedeplant, een tweejarige kruidachtige plant. Deze werd in de Middeleeuwen gebruikt als pigment. De spiraal bleef op de huid zitten tot het volgende feest en herinnerde zo aan de spiraal der schepping. Lughnasadh markeerde ook het begin van de oogsttijd, met name de graanoogst. Graan is heilig voor de zonnegod Lugh en het feest staat in Ierland bekend als het feest van de eerste vruchten. Lugh is de lichtgod die zich met de donkere aarde verenigt.
Uit deze eenwording komt de nieuwe vegetatie voort. Lugnasadh betekent letterlijk ‘de spelen van Lugh” . Het feest groeide uit tot een jaarlijks sportfeest, maar ook veel andere gebruiken worden met deze periode geassocieerd. Zoals het sluiten van huwelijken (handfasting) op 1 augustus. Deze huwelijken duurden één jaar en een dag. Na een jaar kon het paar zijn trouwbelofte met nog een jaar hernieuwen of elk zijn eigen weg gaan. Dit was een periode waarin de geest van het koren geeerd werd. Het feest markeerde van oudsher de symbolische dood van de geest van het koren en men oogste de velden zo dat de geest van het koren werd verdreven naar het laatste ongemaaide stukje. Dat stukje werd ceremonieel gemaaid, men maakte er een corn dolly van en versierde het met kleurige linten ter ere ven Demeter, de moeder van het graan. Men bond het popje aan de schuur als bliksemafleider of gaf het een ereplaats bij de haard, die in vroegere tijden als altaar werd gebruikt. In grote delen van de Keltische landen dacht men dat het ongeluk bracht het laatste overgebleven korenaar af te snijden omdat dat de dood van de geest van het koren veroorzaakte. Omdat te voorkomen verzamelden alle maaiers zich rond de laatste korenaar en haalden tegelijkertijd hun zeis onder de korenaar door, zodat niemand wist wie verantwoordelijk was voor de dood van de geest van het koren. Een aantal plaatsnamen in Europa is vrijwel zeker tot deze God te herleiden zoals Lyon en Leiden.
In alle gevallen betreft het een Romeinse stad die op de plaats ven een oude Keltische nederzetting is gesticht. Veel naar Lugh genoemde plaatsen zijn spoorloos verdwenen of alleen uit oude documenten bekend. De verspreiding van zijn naam over Europa geeft aan hoe belangrijk de god was voor verschillende Kelische stammen.
Mabon
herfstequinox of -zonnewende
Tussen 22 en 23 september valt het begin van de herfst, op de herfstequinox, ook wel Mabon genoemd. Het gebruik van het woord Mabon is van recente datum. Er is geen aanwijzing dat de naam van de Keltische God Mabon ooit aan een herfstfeest of enig ander jaarfeest is verbonden. Waarschijnlijk is deze naam door Wicca’s geïntroduceerd en later door anderen overgenomen. De God Mabon werd vooral geassocieerd met jeugdigheid en zonlicht. Zijn
De essentie van het herfstfeest Het herfstfeest is een tijd om dankbaar te zijn voor de dingen in het leven. Kijk om je heen en zie wat er het afgelopen jaar is gegroeid. Doe iets met de oogst om de kracht die daar in aanwezig is nog lang te voelen en te kunnen gebruiken. Jaarfeesten, kermissen en gilde feesten zijn vanouds met dit jaargetijde verbonden. De oogst is binnen en de winter is nog ver weg.
naam betekent ‘zoon‘. Hij is de God van vrijheid, harmonie, verbondenheid en muziek. Ook wordt hij gezien als de God van de jeugd. De Keltische legende verteld dat hij de zoon van Modron was (grote moeder). Hij werd volgens de legende gestolen van zijn moeder Modron toen hij drie nachten oud was en werd na verloop van tijd met behulp van de wijsheid en het geheugen van de oudsten der levende dieren, namelijk de merel, het hert, de uil, de adelaar en de zalm, door King Arthur bevrijdt. Tijdens zijn ontvoering verbleef Mabon in de magische andere wereld (de baarmoeder van de godin). Een veilige plek vol koestering, maar ook een met uitdagingen. Hier vergaart Modron kracht en wijsheid. Zijn licht lijkt gedoofd maar niets is minder waar. Bij zijn terugkeer in de wereld is hij de grote redder die de aarde bevrucht met zijn verworven krachten. Alleen vanuit deze plek van hernieuwde kracht kon Mabon worden herboren als een bron van vreugde en een zoon van het licht. Mabon’s licht is de aarde in getrokken, waar het wijsheid en kracht vergaard om tot nieuw zaad te worden. Als jeugdige God zou hij eerder passen bij de lente of de zomer. Maar je zou het ook anders kunnen zien in het licht van de herfst. Nu de dagen lengen hunnen duister ( J.C Bloem) neemt de kracht van de zon af tot het moment van de winterzonnewende, wanneer de zon weer sterker wordt en de dagen opnieuw langer worden. In 2011 is de equinox op 23 september. Dat wil zeggen dat het aantal uren
licht en donker gelijk zijn en de dagen daarna worden korter dan de nachten. Tot nu toe was er de straling en rijkdom van de zomer met alle kleuren, vruchten, zaden en overdaad. De uiterlijke pracht en praal van de vruchten en het groen wordt snel minder. De sappen van de planten trekken zich terug in de aarde. De oogst is nu grotendeels voorbij en vele vruchten zijn geplukt. Sommige vruchten waren groot en sappig, andere weer bitter en klein. Met de herfstequinox maken we de balans op, welke innerlijke vruchten wil je houden en welke kan je beter loslaten? Het is nuttig die overgang te voelen. De herfst is niet alleen de tijd van regenbuien, stormen, mist en bleke zon. Het is vooral de tijd waarin we naar binnen keren, tezamen met de aarde en de gehele natuur. Het overtollige wat de zomer heeft gegeven laat als het ware los en we keren terug naar innerlijke kracht. Als vrucht daarvan is er even die stralende herfstpracht met al de prachtige kleuren alsof het eruit moet.
Godinnen van de Lage Landen Er waren tijden toen de mens nog verbonden was met de natuur, waarin godinnen werden vereerd. Een godin is een vrouwelijke godheid. Godinnen komen voor in de meeste politheïstische religies en in vele culturen, soms alleenstaand, maar vaak ook met
Nehalennia Voor de komst van de Romeinen bewoonden Germaanse en Gallisch/ Keltische bevolkingsgroepen het huidige Zeeland. Zeeland ligt in het vroegere grensgebied tussen de twee bevolkingsgroepen. Een van de door deze mensen vereerde goden is de godin Nehalennia. Waarschijnlijk is haar oorspronkelijke -inheemse- naam door de Romeinen veranderd in Nehalennia. De Romeinen vertaalden de naam Nehalennia uit de oorspronkelijke taal naar het Latijn. Op gevonden altaarstenen wordt de naam Nehalennia op verschillende manieren gespeld. Wat de naam betekent is niet helemaal duidelijk. Enkele mogelijke betekenissen zijn: Het genezende licht bij de helle (wat staat voor de Noordzee) en vrouwe of godin van de zee. Tussen 170 en 270 jaar na Christus bereikt de Romeinse invloed in Zeeland zijn hoogtepunt. Verschillende nederzettingen ontstaan in het gebied van het huidige Zeeland. De Romeinen adopteren haar als godin. Ze is beschermvrouwe van vissers, zeelui en han-
Rituelen ter ere van Nehalennia Een ritueel ter ere van godin Nehellania en jezelf kun je bijvoorbeeld uitvoeren voordat je op reis gaat, een vakantie of een persoonlijk ontwikkelingstraject aangaat.
Duik in zee
Neem rond de herfstequinox een rituele duik in de Noordzee.
mannelijke en soms hermafrodiete wezens of goden. Godinnen houden vaak verband met scheppingsmyten, omdat het vrouwelijke principe van de natuur geassocieerd wordt met geboorte van de mens. Elk volk had zijn eigen godinnen. Over de hele wereld zijn er afbeeldingen en beeldjes van godinnen uit die periode gevdelaars vereerd bij de monding van de Schelde. Ook door de Romeinen wordt zij als godin van de zee en beschermvrouwe van zeevaarders vereerd. Deze streek was toen een belangrijke schakel in het Romeinse handelsverkeer tussen de rijn streek en Britannia (Engeland en Wales). Zoals elke god en godin heeft ook Nehalennia een tempel met altaren waarop offers werden gebracht. Hier beloven de handelaren om na een behouden tocht over zee bij terugkomst een offer te brengen. Vanwege de gebruikte symbolen bij haar afbeeldingen wordt aangenomen dat ze een moedergodin is. Een godin van leven, vruchtbaarheid en dood in één. Ze wordt meestal zittend op een troon afgebeeld met vruchten of appels op haar schoot en een mand met vruchten naast haar, die begrepen kunnen worden als symbool van vruchtbaarheid of vergankelijkheid. Naast haar zit een hond. De hond staat symbool voor trouw. In een moedergodinnencultus, zoals ook bij de Egyptische godin Isis, wordt de moedergodin vaak geassocieerd met de ster Sirius. Dit verwijst naar de seizoenscyclus en de tijd om
Offerbootje
Maak rond herfstequinox een offerbootje van een natuurlijk materiaal, zoals boomschors. Plaats hierin een kaarsje, wierook (steek deze aan) en een geldmunt en laat het te water. Je kunt ook een papiertje met een wens voor jezelf in het bootje leggen en het naar Nehalennia sturen.
onden en er zijn mythen over godinnen bewaard gebleven. In onze patriarchale maatschappij wordt de nadruk gelegd op mannelijke kwaliteiten en is er een mannelijke god. Om onze godinnen (weer) te leren kennen zal in iedere “Aan de slag” een godin die vereert is geweest door onze voorouders worden beschreven, passend bij de zonnewende van dat moment. opnieuw te zaaien. Sirius is de heldere ster aan de hemel in het sterrenbeeld Grote Hond (Canis Major). Deze ster wordt ook wel de Hondsster genoemd en is een belangrijke ster voor de navigatie van zeelieden. Aan het eind van de derde eeuw na Christus neemt de Romeinse invloed in het gebied af. Bij het verdwijnen van de Romeinen uit Zeeland verdwijnt ook Nehalennia langzamerhand, net zoals het aantal bewoners in de regio lijkt af te nemen. Vanaf de vijfde eeuw na Christus is geen enkel bewijs van verering van Nehalennia gevonden. Niemand zou meer van haar bestaan hebben afgeweten waarschijnlijk als niet in 1647 tijdens een zware storm in Domburg monumenten worden blootgelegd van een tempel. In 1970 vist een visser in zijn netten de eerste Nehalennia altaren uit de Oosterschelde. In totaal werden meer dan 240 altaren, beelden en Romeinse dakpannen opgevist. Het bleek dat het hier om een tempel van Nehalennia ging. Deze stond waarschijnlijk op het nu door de zee verzwolgen eiland Orizant. Rond 1639 verdween het eiland in de golven van de Oosterschelde.
Luisterritueel
Je zou tijdens deze periode naar de muziek van Jules Bitter kunnen luisteren, die met de ‘Nehalennia Suite’ een muzikale ode brengt aan deze godin.
de appel De appel wordt geassocieerd met het vrouwelijke, de godin in haar vele verschijningsvormen. De binnenkant van de vrucht laat een vijfpuntige ster zien, een heilig symbool voor de godin. De Kelten associeerden het getal vijf met de vijf groeifasen van een vrouw: de geboorte, de initiatie, liefde, rust en dood. Deze staan voor: geboren worden (start kinderfase), menstruatie (de meisjestijd en de rijping), de paring (vrouw zijn) en geboorte geven (moederschap), menopauze (wijsheid en verantwoordelijkheid) en uiteindelijk de dood. Deze opvattingen over appels zijn wijdverbreid. Ook Avalon, het mythische eiland in de legende van koning Arthur, is een verwijzing naar de appel als symbool van vruchtbaarheid en de eeuwige jeugd. Het eiland is in de nevelen verborgen en bereikbaar voor diegenen die de magische boot kunnen roepen om het eiland te bereiken. Volgens een theorie is de oorsprong van de naam van het eiland het Brythonische woord ‘Annwfyn’, wat ‘feeënrijk’ of ‘onderwereld’ betekent. Avalon zou volgens een andere verklaring letterlijk “Eiland van de Appels” betekenen. Deze verklaring is plausibel aangezien zowel het Bretonse en Cornischse woord ‘aval’ als het Welshe (uit Wales) woord ‘afal’ appel betekent. De oorsprong van de Arthursage ligt in deze streken. Ook is er een sterke verwantschap met het Indo-Europese woord ‘aballo’, wat dezelfde betekenis heeft. Het idee van een eiland der gezegenden heeft parallellen in de IndoGermaanse mythologie. De Hesperiden waren volgens de oud-Grieken de zeven nimfen die de boom met de gouden appels bewaakten in Hesperia. Eten van de appels leverde onsterfelijkheid op. In Ierland bestaat een vergelijkbaar verhaal over ‘Tír na nÓg’, het land van de eeuwige jeugd.
Sint Michaëlsfeest De herfst kent buiten de oogstfeesten weinig feesten. Toch is er van oudsher een feest dat ons laat zien dat we ons in deze periode van het jaar bewust zijn van het loslaten en het afsterven. Niet alleen in de natuur, maar ook bij onszelf. Het Sint Michaëlsfeest is bij veel mensen onbekend. Op vrije scholen wordt wel vaak aandacht besteed aan het feest. Door het naspelen van de legende in een toneelstuk. Het Sint Michaëlsfeest is aan het begin van de herfst op 29 september.
Het verhaal toont ons op symbolische manier het verhaal van Michaël die de draak, als symbool voor het kwade, overwint. In de openbaring van Johannes wordt verteld dat er een strijd in de hemel plaatsvond. Michaël en zijn engelen vochten tegen de draak en zijn aanhangers. Dit herfstfeest heeft als strekking de overwinning van het leven op de dood. Michaël is een van de aartsengelen en de overwinnaar van de draak, wat ook als gedaante van Lucifer (de duivel) wordt gezien. Het feest leert ons dat de mens met zijn bewustzijn wakker en moedig dient te zijn om het kwade in de wereld te doorzien en te bevechten.
diepere betekenis De diepere betekenis van het verhaal is dat de vijand vriend wordt. Werkelijke overwinning is wanneer de vijand door jouw uitstraling van liefde, door jouw vergevende kracht een vriend wordt. Ieder confict dat op die manier doorleeft wordt, draait om in liefde. Lucifer
staat ook voor het mannelijke, de ikkracht of ego, het naar buitengaande, en het denken vanuit macht. Het michaëlische staat voor het moederlijke en de geborgenheid. Die twee vind je in jezelf, je animus en anima. De twee helften van je bestaan. De ene kant daar waar je wil doorstoten, eigen keuzes maken, mijn ik bevestigen en de andere kant waar je dienstbaar en ontvankelijk wil zijn. Waar je eenheid beleeft in alles. Liefde. Wanneer deze twee elkaar vinden is er werkelijke liefde. Een andere betekenis kan zijn dat we de moeilijke dingen niet uit de weg gaan, maar juist tegemoet treden, verslaan. Ook de draak in onszelf.
viering nu Tegenwoordig viert men met Sint Michaël het oogstfeest. Dit is de laatste dag dat men appelen plukken kan. Men dankt Sint Michaël voor de goede oogst zodat men de ‘dorre’ en ‘doodse’ wintermanen door kan komen. Speciaal op dit feest wordt het Michaëlsbrood gebakken. Je kunt het recept hiervoor vinden op internet. Vaak wordt er ook gebruik gemaakt van vliegers, als symbool van de mens die weer vrij wordt zonder ballast van uiterlijke zaken.
Rituelen voor in een (kinder)yogales
Kinderliedje Voor kinderen is het fijn om tijdens de korter wordende herfstdagen met wind en regen hierop in een kinderyogales aan te sluiten. Bijvoorbeeld met het zingen van liedjes die met regen te maken hebben. Zoals ‘Onder moeders paraplu’, geschreven door kinderboekenschrijfster Anna Sutorius (1880 - Bilthoven, 30 juni 1954). Vanaf 1908 heeft zij ruim honderd jeugdboeken geschreven. Daarnaast schreef ze ook kinderliedjes en kinderoperettes. Haar meestbekende werk is het liedje ‘Onder moeders paraplu’ uit 1910. Er is een diepere betekenis in het lied ‘Onders moeders paraplu’. Regen refereert in dit kinderlied aan verdriet, tegenslag en onaangename momenten. Maar ook aan het samen de problemen te lijf gaan en vriendschap. Maar het is de paraplu -moeders’ paraplu- die de kinderen beschermd, en het verdriet en tegenslag op een afstand houdt. De regen valt neer zonder dat de
kinderen zelf geraakt worden. het feit dat het hier om de paraplu van moeder gaat refereert aan de bescherming die een kind vanuit zijn thuissituatie zou dienen te genieten. Wat een veilige plek met een koesterende verzorging moet zijn. Het lopen onder moeders paraplu geeft hier aan dat je kunt vooruitkomen in het leven door de zorg en aandacht die je in je opvoeding mee hebt gekregen. Deze zorg en aandacht doen je in vrede en harmonie opgroeien. Maar zoals bij iedere vooruitgang zijn er ook uitdagingen of tegenslagen te overwinnen, in dit lied leidt dit niet tot heel grote problemen: regen en harde wind. Het is dit beeld dat het kind meekrijgt van thuis: een veilige, vertrouwde omgeving van waaruit het vol goede moed de buitenwereld kan worden betreden waarbij zelf geleerd kan worden om te gaan met tegenslag.
Onder moeders paraplu, Liepen eens twee kindjes Hanneke en Janneke, dat waren dikke vrindjes. En de klompjes gingen van klik-klak-klik, En de regen deed van tik-tak-tik, Op moeders paraplu, Op moeders paraplu. Toen kwam Jan de wind erbij, Die joeg eerst heel zoetjes Toen al hard en harder maar, De regen in hun snoetjes. En Jan de wind die rukte en trok En op en neder ging de stok, Van moeders paraplu, Van moeders paraplu. Maar Hanneke en Janneke, Dat waren finke klantjes. Die hielden stijf de paraplu, In allebei hun handjes. En ze lachten blij van hi-ha-hi , En riepen: Jan, je krijgt ‘m nie-nie-nie ‘t is moeders paraplu, ‘t is moeders paraplu.
Bron: Tak, van herfst tot zomer
het ritueel van de appel Bij Mabon horen appels. Leg (het liefst ecologisch geteelde) appels in het midden van een kring in een mand onder een doek. Een kind pakt een appel uit de mand en spreekt een persoonlijke wens of compliment uit voor diegene rechts naast je in de kring.
Nadat de wens of compliment is uitgesproken wordt de appel gegeven en neemt het kind een hap van de appel. Vervolgens pakt dit kind een appel, spreekt een wens uit en geeft de appel door tot een ieder in de kring is geweest. Na de les kunnen de kinderen de appel opeten.
Herfstrecepten gevulde appels uit de oven Ingrediënten
Bereiding
Voor de gevulde appels heb je nodig:
Boor met een appelboor het klokhuis eruit. Snijdt van de uitgestoken kern een stukje van circa 1 cm af (zonder klokhuis) en stop dit terug in de appel: dit voorkomt het doorlekken van de vulling.
4 appels (geen moesappels) 30 gr fijngemalen hazelnoten of amandelen 2 el. krenten of rozijnen 1/2 el. vloeibare honing 1/2 el. citroensap 1 tl geraspte citroenschil, gemberwortel of kaneel 2 à 3 el. room of volle kwark 1 dl appelsap
Meng noten, zuidvruchten, honing, citroensap en -rasp door elkaar en roer er zoveel room of kwark door dat er een stevig deeg ontstaat. Maak hiervan 4 rolletjes en stop deze in de appels, de vulling mag aan de bovenkant bol staan. Giet
Serveer de appels warm en schenk uit een kannetje vanillesaus over de appel.
2011
Ingrediënten
Bereiding
Voor de koekjes heb je nodig:
Roer de boter met het ei en de suiker tot een romig mengsel. Voeg de lavendel bloemen en het bakmeel toe. Schep met een desertlepel kleine platte bergjes op een beboterde bakplaat of bakpapier. Bak ze in een oven op ongeveer 175 graden in 15 à 20 minuten. Haal ze uit de oven en laat ze afkoelen.
De lavendelbloemen voor deze koekjes kunnen vers of gedroogd worden gebruikt.
Bak het geheel ca 20 minuten bij 200 graden. Dek de appels tijdens de eerste helft van de baktijd losjes af met een vel aluminiumfolie.
Agenda
lavendelkoekjes
125 gram boter 100 gram suiker 1 ei 1 el lavendel bloemen 150 gram bakmeel
de appelsap in de schaal en zet de gevulde appels erin. Leng het appelsap zo nodig aan met water tot een laagje van krap 1 cm.
25-09 Start Purekinderyoga docentenopleiding - locatie Rotterdam 01-10 Workshop: ‘Kinderen met bijzondere aandacht’ 08-10 en 30-10 Tweedaagse training ‘Mindfulness’ 15-10 Start Purekinderyoga docentenopleiding - locatie Breda 12-11 Workshop ‘In de ban van het hart’
2012 29-01 Start Puretieneryoga docentenopleiding - locatie Rotterdam 12-02 Start Purekinderyoga docentenopleiding - locatie Rotterdam 18-03 Start Purezwangerschapsyoga docentenopleiding - locatie Rotterdam
Yoga Asana
De asana wordt ‘de duif’ genoemd (Sanskriet: Eka Pada Rajakapotasana) Kinderen vinden deze houding op een heks op een bezem lijken, die naam kun je gebruiken bij kinderyoga. Uitgangshouding Op handen en knieën in de zogenaamde kruiphouding.
de duif/ heks op een bezem Uitvoering oefening Breng je rechterknie in de richting van je hoofd. Sla je rechterbeen over je linkerbeen. Schuif je linkerbeen recht achter je en stop je rechtervoet onder je linkerbovenbeen. Zorg er voor dat je rechterknie naar voren wijst in een rechte lijn met je gestrekte linkerbeen achter je. Til je borst op en plaats je handen of je vingertoppen links en rechts naast je rechterknie. Maak je borst breed en je wervelkolom lang. Open je halsgebied. Kijk omhoog met een ontspannen gezicht en verbeeld je dat je een heks op een bezem bent. Adem door in de houding gedurende 2 à 3 ademhalingen, of langer voor volwassenen. Kom vervolgens op een uitademing met je hoofd in de richting van de vloer. Beeld je in dat je als een heks door de lucht naar beneden duikt. Adem even door in de houding. Kom op een inademing terug omhoog.
Uit de houding: plaats de tenen van je linkervoet op de grond. Duw je zelf iets omhoog en beweeg je linkerknie naar voren naast je rechterknie. Je staat weer in de uitgangshouding. Herhaal de oefening aan de andere kant door je linkerknie naar voren te bewegen en je linkerbeen over je rechterbeen te slaan. Strek je rechterbeen naar achteren. Werking Opent het bekkengebied en de liezen. Borst wordt geopend waardoor er een diepere ademhaling kan plaats vinden. Je voelt je moedig en wakker. Nek en schouders worden geoefend, je wervelkolom. Je rust na de houding uit in de houding van het kind welke de onderrug een fantastische strekking geeft. Contra-houding Houding van het kind.
Een goede oogst gewenst pureyoga.nl | purekinderyoga.nl | puretieneryoga.nl | purezwangerschapsyoga.nl
Disclaimer © 2011 Pureyoga/ Rineke Vierhoven, Rotterdam De aanwijzingen en oefeningen in dit bulletin zijn veilig mits de instructies zorgvuldig worden opgevolgd. De auteur en Pureyoga stellen zich niet verantwoordelijk voor directe of indirecte schade als gevolg van het toepassen van de inhoud van dit bulletin. Neem bij onduidelijkheden en vragen contact op met Rineke Vierhoven voor advies via: pureyoga@xs4all.nl. In geval van klachten en/ of twijfel consulteer vooraf je huisarts. Kennis en ervaringen zijn er om te delen. Het staat je vrij om de inhoud van deze uitgave te gebruiken zoals je wilt, mits voorzien van de juiste bronvermelding: Rineke Vierhoven, Aan de slag... met Pureyoga, Rotterdam.
Rineke is lid van de Vereniging Yogadocenten Nederland