हरायो हरेलो, बिर्सिए बराह पुज्न

हरा यो हरालो , बि र्सि ए रा ह पुज्न  अबि न दुवा डी , रा जु झल्लो प्र दु

ढ्दु आधुबिनकता लो गाँ जुक ह म्रो मा जु, पुराम्पुरा रा पु&रा बि'क माहत्त्वाक हराक करा लो ई रुढी वा दु पुराम्पुरा भबिन पुबि-.न वा पु-. उन अवास्था मा पुबिगाँ कक . । आधुबिनकता क

पुरिराभ षा मा&बिलोकता बिनमा56लो पु न ह भन्ने गाँलोता बिवाक रालो ह मा ग्रबि ता हुन: पुबिगाँ कक .& । पुराम्पुरा गाँता रूपुमा मा -दु< आएक धुमा6, अ"गाँ ल्दु< आएक स्क>बिता, गाँ ल्दु< आएक मा बिजुक वा<भवाता क आफैँ<मा माहत्त्वा रा बिवाशेषाता . । कबितापुयो पुराम्पुरा , स्क>बिता ता वा<ज्ञा बिनक रूपुमा पुबिन

प्रमा बि'ता मा त्रै< भएक .<नन:, प्रमा, द्भा वा, एकता , दु चा रा, हक यो6, मालोबिमालो पु, बिहष्'ता , ह र्दिदुकता , धु र्सिमाकता , पुरा पुक रिराता , मा नवाता , बि जु6न , आबिवाष्क रा, उपुलोबिGधु, मा>बिH रा श्रेष्ठता जुस्ता करा ह बि लो भएक मानग्यो उदु हरा'हरू .न: । पु&रा बि'क क लोदुबिL चाबिलोआएक

कबितापुयो पुराम्पुरा एवा= स्क>बितालो पुबिन उबिMक< वा<ज्ञा बिनक माहत्त्वा पुबिन रा Lक ह मा पु उ".& । मा जुक स्क>बिताक गाँबिताबिवाबिधु एउटै< डी लो मा ह लोरा पुराम्पुरा गाँता करा बिताक ज्ञा दिदुनलो भन ह मा लो ई न< ह न गाँदु6., गाँरिराराहक प्रत्योक्ष अनभवाहरू .न: । यो था6, ह म्रो स्क>बिता, मा बिजुक व्यवास्था , पुराम्पुरा , रा बितारिरावा जु लोगाँ योता क रा म्रो पुक्षहरूक L जु गाँरा त्यो बिभत्रैक वा<ज्ञा बिनकता अध्योयोन गाँन जुरुरा भइ कक . । यो प्रक रा रा बिUयो स्तारामा स्क>बिताक एकता मा5लोक स्क>बिता बि जु6न गाँदु जु ता यो भदुभ वा रा ङ्कW'6ता बिनवा रा' भई

रा बिUयो एकता दु>ढी हुन करा मा शेङ्क< राहन ।

१. हरा यो ‘हरालो ’

हरालो लो ई रा पु इ"क -वा रा न गाँराक भन्ने बिमाल्दु. । पुह डी बिजुल्लो हरूमा मान न दिYयो भएपुश्चा ता: मा त्रै< रा पु इ" रु हु-. । धुरा<जु स्था नमा रा पु इ" दिकन माध्यो श्रे वा' माबिहन कनपु.6 । आक शे पु न मा बिनभ6रा हुनपुन[ ध्योता क क रा' कह स्था नमा ता प्रशेस्ता पु न पुरारा मा5लो फैँट्न दिढीलो हुनहु"दु श्रे वा' अ-त्यो म्मा पुबिन रा पु इ"क चाटै रा क योमा राबिहराह-. । क>बिषाप्रधु न ह म्रो दुशेमा क>षाकक भ-दु प्यो रा वास्ता Lता यो ग्यो जुबिमान ह । भ-दु ठू5लो भगाँवा न: भ5बिमा दुवाता हुन: । ग्र मा ' क्षत्रैमा अझ< पुबिन धुरा< ठू उ"मा भ5बिमा पु5जु गाँन[ पुराम्पुरा योथा वाता: राबिहआएक . । वाषा तामा Lता रा मा पुलो उन मा5लो रा मा5लो आ पु पु इन न गाँ दुवाता भ-दु पु5ज्यो दुवाता हुन, क>षाकहरूक लो बिगाँ । न गाँ दुवाता लो आक शे टै हुन अबितावा>बि_, चाट्या ङ दु<वा प्रक पु टै जु गाँ उन क्.न: भन्ने बिवा क योमा . । बिवाशेषागाँरा गाँ उ"घरामा न गाँक पु5जु न गाँपुञ्चमा क दिदुन गाँन[ गाँरिरा-. । यो पुराम्पुरा भन अबिहलो पुबिन क योमा . । घराक मा5लो ढी क मा न गाँक फैँ टै (बिचात्रै) हरिरायो दु रा L गाँ इक गाँ रालो टै स्ने पुराम्पुरा बिह-दु धुमा वालोम् मा झ योथा वाता: न< .

तारा पुराम्पुरा गाँता रूपुमा पुह डी बिजुल्लो हरूमा मान इन क>बिषामा आधु रिराता एउटै ऐबिताह बि क पुवा6

‘हरालो ’ वा ‘हरालो गाँन[ पुराम्पुरा ’ भन लोगाँभगाँ हरा इ कक . । क>बिषा क्षत्रैमा आधुबिनकता बिभबित्रैयो भबिनराह"दु हरालो पु5जु जुस्ता एक पु&रा बि'क पुराम्पुरा वा भन& भ5बिमा पु5जु लो पु -माL हुन बिचा-ता क बिवाषायो ह । बिताबिथाबिमाबिता बिमालो एरा भ-दु पुबिन पुराम्पुरा गाँता रूपुमा रा बिमालो एरा कता< उनक अबि-तामा माङ्गाँलोवा रा, कता< भदु&क पुबिहलो माङ्गाँलोवा रा ता कता< ता जुपुबि.क माङ्गाँलोवा रा; कह माह न गाँरा मा ता कह Lलो गाँरा मा हरालो गाँन[ गाँरिरा-थ्यो , जु क फैँ ट्टफैँट्ट कता< क लो गाँन[ गाँराक भए पुबिन धु दिदुङ जुस्ता पुह डी बिजुल्लो मा बिवाबिधुपु5वा6क हरालो गाँराक दुख्न/भट्न माबिस्कलो भइ कक . ।

हरालो पु5जु वा हरालो गाँन[ भनक बिवाशेषागाँरिरा अन्ने लो मा रा गाँ नलो गाँ भनरा गाँरिरान पु5जु ह ।

बिह-दु माबिहलो हरूक माह न: पुवा6 हरिराता बिलोक बिताजुक दिदुन Lता रा क पु न क माह नमा

रा फैँ इ गाँरिरा न गाँ पु5जु गाँरापुबि. हरालो गाँन[ पुराम्पुरा राहक बिथायो । गाँ उ"घरामा बिताजुक दिदुन बि ह न< नह एरा गाँ इक दु5धु, घ्यो, गाँउ"ता, गाँ रा, अक्षता , फैँ5लो, धु5पु, M लोगाँरा Lता रा मा न गाँ पु5जु गाँन[ पुराम्पुरा गाँता क योमा< . । योस्ता पु5जु गाँदु रा पु इ"क Yमामा न गाँक स्था न रा पु न क माह न वारिरापुरिरा भलोवाशे भएक गाँल्ता क क्षमा हुन रा Lता रा म्रो हुन बिवा . । तारा न गाँ पु5जु गाँ< जु बिडीएक हरालो गाँन[ पुराम्पुरा भन लोप्त भइ कक . ।

‘हरालो गाँन[’ भनक रा पु इ" गाँराक Lता रा मा दिकरा फैँट्या ग्र नलो गाँ , रा गाँलो आYमा' नगाँरा , उत्पु दुन वा>बिH ह भनरा गाँरिरान पुराम्पुरा गाँता पु5जु ह । हरालो गाँदु मा टै क ह डी मा (क लो नयो ह डी प्रयो गाँ गाँन[ गाँथा[ भन क लो पुरा न फैँटैक ह डी पुबिन प्रयो गाँ गाँथा[) धु नक Lस्रो ढीटै (डी"डी ल्न ), भ जुपुत्रै, कपु क बि यो , कपु , दिढीकW, जु ता क ह ता (जु ता घमा उन मा उन

क ठू), घराक ङ्घ रा, भर्यो ङक क ठूक धुलो Lक[रा घ्योमा मा. ह डी मा रा Lरा रा Lरा आगाँ ल्क इ Lतामा रा ख्न पुराम्पुरा ह । यो रा आवाश्योक मा ग्र घ्योमा मा लोरा आगाँ लोगाँ उ"दु गाँबि-धुता धुवा आउन रा उक्त धुवा धु न लो मा प्र रिराता हु"दु दिकरा फैँटैयो ग्र ताथा अ-यो धु न लो मा लो ग्ने रा गाँ न शे भई उत्पु दुन वा>बिH हुन बिवा राबिहआएक स्था न यो रा हक बिलोक मा बिवाक पु5वा6 बिशेक्षक हरिरा प्र दु बितामाबिल् न लो न उनभयो । अझ, रालो गाँरापुबि. Lता जु ताक रा रा पु इ" गाँराक दुख्न हु"दु<न भन्ने मा -योता पुबिन राहक . ।

वा<ज्ञा बिनक बिह लो हन[ ह भन पुबिन योस्ता गाँबि-धुता धुवा लो दिकरा फैँटैयो ग्र न शे गाँरा उन क्ने रा पुरा गाँ चानक लो बिगाँ आवाश्योक पुन[ पुतालो ताथा उपुयो गाँ जु वा आकषा6' गाँन6 क्ने क्षमाता रा ख्दु.न: । यो रा हरालो गाँदु बिताजुक दिदुन बि ह न< Lताधुन लो Lताक माह नमा पु5जु गाँरापुश्चा ता: वाषा6भरिरा Lता जु त्ने हलो (बिवाशेषागाँरा दुबिलोता मादु योक मा बिन ) लो हरालो गाँराक , ह डी करा Lता पुरिराYमा गाँरिरा मा5लो वा न गाँ पु5जु गाँराक ठू उ"मा रा ख्न पुराम्पुरा राहक उह लो ता उनभयो ।

हरालो क दिदुन Lतामा धु5पु बिहता पु5जु गाँरारा मा , चा मालो, गाँहु", फैँ पुरा, ता रा आदिदु टै तायो रा पु रिराएक बिवाबिभन्ने पुरिराक रा तायो रा गाँरा चाढी उन गाँरिरा-थ्यो । पु5जु पुबि. यो पुरिराक रा Lर्दिकएक

क ठूक टैY मा रा L माक<क L स्टै मा धुरा पु क पु रा क ठूक बिलोङ्गाँ न ई त्यो मा झ-ड्या एरा Lतामा रा बिLदिदुन प्रचालोन राहक बिथायो । यो रा गाँ डीक वास्तालो रा गाँ रा दिकरा टै Lता

जु गाँ उन मा -योता . । त्यो पुबि., धु5पु लोरा Lता ताथा ताराक रा क झ लोमा धु5पु उन माता गाँरिरा-थ्यो ।

तारा बिवागाँता कह वाषा6योता भन हरालो गाँन[ पुराम्पुरा लोगाँभगाँ अ-त्यो न< भइ कक . । कह वाषा6

अगाँ बिडी म्मा कह व्यबिक्तहरूलो ह डी मा कह मा ग्र रा Lरा Lतामा . ड्न गाँराक भएपुबिन पु5'6

बिवाबिधुपु5वा6क हरालो गाँन[ पुराम्पुरा भन लो पु भइ कक . । त्योस्ता<, स्था न यो माण्डीलो आधु राभ5ता बिवाद्या लोयोक बिशेक्षक माधु Lन लोलो भन धुरा< पुबिहलो हरालो गाँदु Lन लो थाराक Lताधुन क Lतामा जु त्ने हलो क मा>त्यो भएक रा त्यो पुबि. हरालो गाँन6 . बिडीएक करा न उनभयो । योद्याबिपु कन पुस्ता मा रा क हलो क मा>त्यो भएक भन्ने चा हिँह योदिकन .<न ।

नपु लो हता: शेGदुक शेलो हरालो क म् -धुमा बिवाबिभन्ने अथा6हरू दिदुएक भरिटै-.,

 धुन, माक<क Lतामा चारा , मा आदिदु टैLता चा :भन राबिLनकरिरालो रामायोलोक ह"गाँ ।

 मागाँराता राजु बिलोहङ वा राजु बिलोक म्झनमा गाँरिरानपु5जु ; अ रा मा -ता रा उन ङ्Yबि-ताक प्रभताकलोन मायोमा गाँरिरानपु5जु ।

 Lता जुत्नेभ-दु पुबिहलो कन< बिवाघ्न नपुरा : भन दिक नलो Lरा< Lतामा गाँएरा गाँन[ भ5बिमापु5जु ; हरारा ।

 रापुइ" बि बिHएक उपुलोक्ष्योमा ताजुपुबि.क माङ्गाँलोवाराक दिदुन Lतामा गाँरिरानक>बिषाक अबिधुष्ठता दुवाताक पु5जु ।

यो म् -धुमा स्क>ताक बिवाज्ञा, बिहत्योक रा एवा= इबिताह क जु नक रा डी . नवा न -धु पुह डी यो भ-.न:, “हरालो भनक हरिरायो लो क पुवा6 ह । यो उन माबिहन क पुबिहलो माङ्गाँलोवा रा मान इ-. । यो पुवा6मा मा5लो Lताक माह नमा टै कW वा कटै क बिलोङ्गाँ गाँ डीरा पु क झ-ड्या इ-. । त्योह गाँइ"ठू हरू लोरा धुवा इ-., गाँ'शे, भ5बिमा, लोक्ष्मा , बिशेवा आदिदुक पुक रा गाँरिरा-. । Lतामा मा , चारा नलो गाँ , मा क दु ता कबिडीयो भनरा अबिमालो कलो मा बिनचा रारा गाँ इ-.। चारा क टैडी धुवा लो भ बिचायो भनरा धुवा इ-. । धुवा मा रा योक दु न , ता रा आदिदु रा गाँ आउन दु न पुड्क इ-. । रा गाँव्य धु दिकरा भगाँ उन, दिकरा फैँटैयो ग्र भ गाँ भनरा भ5माक राक्षक (हरा लो लो ई)

हरालो लो ई क मान गाँरिरा-. । बिलोङ्गाँ मा बिवाबिभन्ने चारा हरूक लो बिगाँ दु न हरू माक< धु न, गाँडी गाँडी माक<क जुगाँ रा बिLएक हु-. । ‘हरालो हरालो , रा गाँव्य धु दु ह लो ’ भ-दु< बिलोङ्गाँ हल्लो इ-. रा प्र दुक रूपुमा रा टै चाढी इ-. रा त्योह पु5जु गाँन[लो L एरा आउन चालोन . । हजुरा आमा लो हरालो पु5जु गाँनपु.6 भनक नक ,दुLक बिथाए" । क>बिषा कमा6क लो बिगाँ न तान उत् वाजुस्ता< ह - हरालो । हरालो पु5जु हरिराता तात्त्वाक स्वा गाँता ह । जु वानक आरा धुन जुस्ता< ह ।”

यो प्रक रा यो स्क रा रा पुराम्पुरा लो Lता दिक न क अनशे नलो ई पुबिन पुछ्या इराहक भ न

हु-. । प्रक>बिता अथा ता: जुबिमानक पु5जु क रूपुमा राहक ‘हरालो पु5जु ’ हरा उ"दु< गाँदु यो

पुराम्पुरा लो ई आगाँ मा पुस्ता म्मा जु गाँ इरा ख्न वा भन& स्था न यो पुराम्पुरा लो ई स्था गाँता गाँन6ताफैँ6 ह मा लो च्नपु.6 । ह म्रो स्क रा रा स्क>बिता झबिल्कन योस्ता पुवा6क प्रवाH6न गाँन6 कमा मा त्रै< क>बिषा क्षत्रैमा आधुबिनकता बिभबित्रैएक मा न्ने दिक-. ।

२. बि र्सि ए रा ह पुज्न

ज्वा लो मा5L गाँ उ"पु बिलोक बिस्थाता वाडी -४ मा राहक पु&रा बि'क ताथा ऐबिताह बि क माहत्त्वाक वारा ह दुवाता (वारा हथा न) पुज्न स्था न योलो . डीक .न: । वारा हथा नक अजुङ्गाँक बिशेलो (ढीङ्गाँ )लो ई स्था न यो गाँरुङहरूलो पु5जु गाँदु आएक मा बिथाबिता ह लो -दु भएक ह । फैँ ल्गाँनदुबिL

श्रे वा' म्मा माबिहन मा ता न पुटैक म्मा आइता रा पु रारा (औँ हक) पु5जु गाँन[ गाँरिराएक वारा ह दुवाता क पु5जु आजु मा त्रै< रा दिकएक .<न, वारा हथा नक भ&बिताक राचान पुबिन बिनक< जु '6 राहक . ।

पु5जु गाँदु अबिघल्लो झ (शेबिनवा रा झ) गाँ उ"क अग्लो डी डी मा गाँएरा कटैवा लो करा उन (पु5जु गाँन[ रा स्था न योलो ई चान दिदुन) रा भ बिलोपुल्टै स्था न यो घरा टै धु5पु, अक्षता , भटै , क रा , चा मालो बिहता घरामा पु कक फैँलोफैँ5लो लोगाँ योता पु5जु मा ग्र लोगाँरा गाँरुङ मादु योक व्यबिक्तहरूलो

पु5जु गाँन[ गाँराक पु इ-. । ढी लो , पु क्षत्रैमा श्रे वा' माबिहन मा माक< रा अ-यो माबिहन मा घरामा फैँलोक फैँलोफैँ5लो रुमा वारा हलो ई नचाढी ई नL न पुराम्पुरा राबिहआएक बिथायो । था<, रा ह माबि-दुरामा पु5जु गाँरा पुश्चा ता: माबि-दुराक ताल्लो भ गाँमा राहक चा&रा "भ5माथा न" (जुन चा&रा ह लो डीक

बिनमा ' गाँदु मा बि एक .) मा आएरा पु5जु गाँरारा कW राहक चा मालो पुक एरा बिनस्ता< L न चालोन बिथायो । उक्त चा मालो (भ ता) कन< ताराक रा ताथा नन गाँ L न नहुन जुनबिवा राहक बिथायो । फैँ गाँनदुबिL उन म्मा प्रत्योक हप्त क दुई वाटै आइता रा पु5जु आजु हु"दु दिदुउ" त्यो भगाँक मा बिन लो Lता माता जु त्ने गाँराक बिथाएनन: । अबिहलो ता करा हरू हरा एक .न: ।

बिवागाँता कह वाषा6योता भन वारा ह पु5जु गाँन6 कमा हुनलो वारा हक अबिस्तात्वा मा प्त हुन ता ह इन भन्ने प्रश्न Lडी भएक . । पुबिहलो पुबिहलो फैँ गाँनदुबिL श्रे वा' म्मा हराक माबिहन ता न पुटैक पु5जु गाँन[ पुराम्पुरा भएक भए पुबिन अबिहलो वाषा6मा १/२ पुटैक माबिस्कलोलो गाँन[ गाँरिराएक भरिटै-. । कटैवा लो करा उन स्क>बिता हरा उ"दु< गाँएक क रा' कन दिदुन पु5जु गाँन[ गाँराक जु नक रा न< हुन . डीक स्था न यो ता उ".न: । पुबिहलोक कटैवा लो करा उन व्यबिक्तक मा>त्योपुबि. नयो कटैवा लो नक स्था न यो रात्ने ह दुरा चामा6क रा पुबिन कह वाषा6योता बि रा मा भएपुबि. कटैवा लो करा उन हिँहड्न न क्ने भएक .न: भन नयो कटैवा लो चायोन भएक .<नन: । पु5जु आजु मा स्था न योक रुबिचा घटैक दुबिLएक . भन पुजु रा गाँरुङ मादु योलो पुबिन L अग्र राता नबिलोएक पु इएक . । बिवाबिभन्ने

मायोमा भएक रा जुन<बिताक पुरिरावाता6न गाँ< गाँ उ" टै माबिLयो , बिजुम्वा लो लोगाँ योता गाँ उ"क ठूलो डी भबिनएक हरू हरा ए गाँ< रा ह माबि-दुराक अबिस्तात्वा ङ्कटैमा पुन दुÇLदु . ।

घ मापु न L एरा बि राह.न: वारा ह दुवाता :

पुरा न पु5जु बिवाबिधु लो पु हु"दु< जु दु माबि-दुराक राचान थापु जु '6 हुन रा पुनर्सिनमा 'क क मा अबिघ न ढ्न Lदुजुनक . । माबि-दुरामा राहक क ठूक L पुरा न भएरा कमाजु रा भएक . भन . न क ढीङ्गाँ Lस्ने था लोक . । माबि-दुरा घरिराएक पुL लो पुबिन भत्कन अवास्था मा पुगाँक . । स्था न यो राक राक आर्सिथाक हयो गाँमा ४ वाटै कबिङ्Yटैक बिपुल्लोरा उभ्यो एरा . ड्दु झन: माबि-दुराक मा&बिलोक पुक्षमा क्षबिता पुगाँक .।

पु बिलोक क अ-योत्रै राहक माबि-दुराहरूक पुनर्सिनमा ' भइ क्दु पुबिन यो था न (माबि-दुरा)क

जु 'ÑH रा एवा= पु5जु बिनयोबिमाता हुन: न क्दु बिचा-ता लो गाँक स्था न यो बिवात्रै पु ख्रेलो ता उ"बि.न: । “नबिजुकक दुवाता हलो हुनभ ., क टै चा हिँह यो माबि-दुरा -लो भन्ने. । ठू उ"क बिन कक ., ह म्रो ठू उ"क नक .<न । यो माबि-दुरा कन वा ता वारा' टै हु-. बि-दुए हु-थ्यो भन्ने लो गाँक .” , उन भबि-.न: ।

वारा हमाबि-दुराक उत्पुबिM म् -धु किंकवादु-ता :

वारा हथा न पुग्ने जु क ह त्योह राहक ठूलो बिशेलो (ढीङ्गाँ , जु लो ई पु5जु गाँरिरा-.) दुख्न बि बिMक< अचाम्मामा पुन[ गाँदु6.न: । यो बिशेलो लो ई बिलोएरा यो था नक म् -धुमा डी अन&ठू किंकवादु-ता राहक . । किंकवादु-ता अन रा, यो बिवारा टै बिशेलो पुबिहलो न आक राक बिथायो , बिशेलो लो ई एकजुन स्था न यो व्यबिक्तलो ‘ह"बि यो उद्या उन ढीङ्गाँ ’क रूपुमा घरामा बिलोएरा गाँए । तारा भ बिलोपुल्टै त्यो बिशेलो त्योह बिथाएन रा अबिघल्लो दिदुन जुह टै लोबिगाँएक बिथायो त्योह आएरा . । क लो त्यो बिशेलो लो ई त्योह ल्यो एरा रा Lक ह लो भन्ने ठू न पुनÇ त्यो बिशेलो लो ई अकÑ दिदुन पुबिन रा ता घरामा लोगाँ.न: । यो रा लोग्दु पुनÇ अकÑ दिदुन पुबिन बिशेलो हरा ए. रा त्यो ठू उ"मा आइ कक दुL.न: । त्यो करा टै उ लो ई अन&ठू लो गाँ. । रा, अकÑ दिदुन घरा बिभत्रै डी क लो . पुरा रा ख्दु पुबिन त्यो बिशेलो पुनÇ त्योह ठू उ"मा आएरा क दुL. । योस्ता प्रदिYयो रा रा दु ह रिराएपुबि. उ लो लो ई यो रामा न ए. । त्यो दिदुन लोक एकजुन अग्रजु गाँरुङलो पुन मा ‘मा वारा ह हु" । मारा बिनम्न बिवाबिधु अन रा पु5जु गाँन, मा धु< यो गाँ उ"क राक्ष गाँ.’ भन्ने दुL.न: ।

पुन मा वारा हलो ‘मारा पु5जु १० वाषा6 माबिनक कमा रा कटै लो गाँनपु.6 । मालो ई पु5जु गाँदु धु5पु, अक्षता , भरिटै, न<वाद्या चाढी उनपु.6 । मारा पु5जु फैँ गाँन टै उन म्मा गाँनपु.6 । मा उन टै मा घ म्मा बिनलो रा स्. । आदिदु भनरा पुन मा ता ए.न: । अग्रजु गाँरुङलो आफैँ5लो पुन मा दुLक करा गाँ उ"घरा, मा जुलो ई ता ई त्यो पुश्चा ता: ह बिवाबिधुअन रा वारा हक पु5जु आजु हु"दु<

आइराहक पु इ-. । था<, वारा ह था नमा राहक बिवारा टै बिशेलो (ढीङ्गाँ )मा अबिहलो पुबिन ह"बि यो

उद्या एक डी दुख्न दिक-., जु लो ई बिलोएरा क क लो वारा ह दुवाता लो गाँ उ"क राक्ष बिनबिमाM

पुचाभ<यो गाँ लोड्दु एउटै Lट्ट भ बिचाएक माता भन्ने गाँराक .न: ।

पुबिहलो स्था न यो व्यबिक्तलो ह"बि यो उद्या उनक लो बिगाँ घरा बिलोएरा गाँएक भबिनएक त्यो बिशेलो (ढीङ्गाँ )लो ई अबिहलो चा रा/पु चा जुन मा बिन लो पुबिन उठू उन क्दु<नन: । पुबिहलो न राहक बिशेलो अबिहलो ढीरा क रा योत्रै आक रा बिलोयो भबिन ध्दु स्था न यो बिवात्रै पु ख्रेलो पु5जु आजु गाँन6 था बिलोएपुबि. दिदुन प्रबितादिदुन बिशेलो ढ्दु< गाँएक ता उ"बि.न: । पुबिहलो Lल्लो ठू उ"मा पु5जु गाँन[ गाँरिराएक यो दुवाता लो ई ह लो जु '6 अवास्था मा राहक ढीङ्गाँ लो . एक पु टै माबिन घ मापु न L एरा बि राहक .न: ।

बिवा. . १९८५ लोमा ई रा प्र दु अयो लोलो यो ठू उ"मा माबि-दुरा न ई त्यो मा5र्सिता त्यो ठू उ"मा रा बिL पु5जु आजु गाँन[ गाँरिराएक ह । त्यो पुबि. बिन Lरालो . उन पुन[ हु"दु २०१८ लोबितारा टै क मा हन बितामाबिल् न (बिवाचा रा )क दिYयोता मा Lराक . न हटै ई पुरा न स्वारूपुलो ई नबि गाँ रा ढीङ्गाँ क . न लोगाँ इएक बिथायो ।

३. . बिडीयो आइता रा पु5जु गाँन6

वारा हथा नक आइता रा पु5जु हुन गाँदु6थ्यो भबिन ह मा लो प्र ङ्गाँवाशे चाचा गाँरिराराह"दु ह मा लो

‘आइता रा पु5जु ’क म् -धुमा पुबिन चाचा गाँन उपुयोक्त हु-. ।

धुरा<जु ह म्रो स्था न यो पु5जु ताथा पुराम्पुरा जु बितागाँता हुन गाँ.6न: । ह म्रो मा जुमा जु ता बिवाशेषा

पु5जु हरू प्रशेस्ता .न: तारा, आइता रा पु5जु एउटै योस्ता झ पु5जु ह , जु लो मादु बियोक भ वान रा मा बिजुकWकरा'लो ई ढीवा दिदुएक पु उ".& । वारापुराक बिवाबिभन्ने टै लोक मा बिन हरू एकठू उ"मा भलो भएरा पु5जु गाँरिरान हु"दु आइता रा पु5जु झ पु5जु ह रा यो पु5जु मा5बिहक भ वान क प्रता क पुबिन ह । यो मा दुबिलोता मादु योलो ई भन मा वाशे नगाँरिराएक रा दुबिलोता मादु योलो कलोदुवाता क पु5जु मा रा मा कLरा क टैक भन पु=बिक्तक राद्वयोलो ई म्झन . तारा दुबिलोता मादु योलो पुबिन आइता रा पु5जु गाँन[ गाँराक पु इ-. ।

स्क>ताक बिवाज्ञा, बिहत्योक रा एवा= इबिताह क जु नक रा डी . नवा न -धु पुह डी आइता रा पु5जु बिवाशेषाताÇ आक शे यो बिपुण्डीहरूक प्रता कलो ई, ब्रह्मा ण्डीक स्वा मा लो ई रा उज्यो लो क प्रता क यो6जुस्ता दुवाता लो ई गाँरिरान पु5जु राहक ता उ".न: । “वा योदुवाता , रुL रा वानदुवालो ई पुबिन पु5जु गाँरिरा-. । क क लो पुL रा पु5वा6जुहरूलो ई म्झरा पुबिन धु5पुधुवा रा पुबिन गाँरिरा-. । बिवाशेषाताÇ आइता रा पु5जु मा शेH गाँ ईक घ्योक धु5पु दिदुन चालोन पुबिन . । धु5पु ब्रह्मा ण्डी यो शे बि-ता रा पुयो वारा' राक्ष क प्रता क पुबिन ह । आयोर्सिवाज्ञा नक अन रा योज्ञालो म्पु5'6 ब्रम्ह ण्डीक शेH करा' पुबिन गाँ.6 । त्यो लो गाँ ता मा भगाँवा न: क>ष्'लो 'योज्ञा दु: भवाबिता भ5ता न पुजु6-यो दु: योज्ञा

म्भवा' भनक .न: । अथा ता: योज्ञा टै न< दुलो वाषा रा प्र ' हरूक उद्भावा म्भवा . । ह त्योह

बिवा कल्यो 'क था6कता क प्रता क आइता रा पु5जु ह रा त्यो क क्ष्मातामा स्वारूपु ह मा घरा

घरामा मा ह पु दु धु5पु ह ल्.& रा बिहरा एउटै क इलो रा Lरा 'आइता रा पुरामा रा' भनरा न&न क धु5पु दिदुन चालोन .” , उनलो ता ए ।

यो गाँरा , आइता रा पु5जु वास्ताभ उलो ई रा गाँ लो गाँमा , गाँ रा रा ता भएमा पुबिन स्था न यो दुवा दुवाता लो ई भ कलो गाँरिरा पु5जु गाँन[ गाँराक पु इ-. । आफ्न पुरिरावा रामा L, शे बि-ता ह , माह मा रा रा गाँव्य बिधुलो कबिहल्यो< न ता ओ , भनरा गाँ उ" टै लोक एक< ठू उ"मा मा5बिहक पु5जु गाँन[ गाँदु6था । कता<कता< आइता रा पु5जु नगाँरा घलो दु:L दिदु-. भन्ने बिवा पुबिन राहक पु इ-. । आइता रा पु5जु गाँन लो मान क ङ्क्ष पु5रा हुन बिवा माता गाँरिरा-. ।

यो प्रक रा, ठ्या क्कै< योह दुवाता क पु5जु भन्ने योदिकन नभए पुबिन आइता रालो ई राबिवावा रा पुबिन भबिनन रा आइता रा यो6 दुवाता क पु5जु हुन भएक लो कह जु नक राहरू आइता रा पु5जु मा राबिवा भगाँवा न: ( यो6) क पु5जु गाँरिरान ता उ".न: । योद्याबिपु यो6 भगाँवा नलो ई बिलो नचाढ्न तारा ठू उ" बिवाशेषा कता< पुरावा , कता< पु ठू ता कता< क क बिलो दिदुन गाँराक पु इएक . । आइता रा पु5जु गाँरापुबि. &भ ग्यो वा>बिH, दिकबि माक क मान बि बिH ताथा नत्रै रा गाँ, कष्ठ रा गाँ, एवामा: चामा6 रा गाँ बिनवा रा'क बिनबिम्ता आइता राक व्रता बिलोएक पु इ-. । रा यो व्रता हिँलोदु माबिङ् रा माबिहन क शेक्लो पुक्षक पुबिहलो आइता रा टै रु गाँराक पुबिन पु इ-. रा वाषा6 म्मा व्रता बिलोनपुन[ बिवाधु न . रा त्यो

गाँन6 न कक अवास्था मा १२ वाटै आइता रा व्रता बिलोएमा पुबिन मान क मान पु5रा हुन जुनबिवा राहक . ।

-दुभ6- मा ग्र चा :

१. प्रमा दु भट्ट, ह म्रो ढी लो , २०७१

२ नपु लो हता: शेGदुक शे

३. स्क>ताक बिवाज्ञा, बिहत्योक रा एवा= इबिताह क जु नक रा डी . नवा न -धु पुह डी

४ . रा ह क बिलोक मा बिवाक पु5वा6 बिशेक्षक हरिरा प्र दु बितामाबिल् न

५. ज्वा लो मा5L -३ बिनवा रावाता रामा' भट्ट (पु=बिक्तक राक बिपुता )

६. स्था न यो बिवात्रै पु ख्रेलो, पुबिण्डीता रा माहरा आदिदु गाँ अ-तादिYयो ।

लोLक पुरिराचायो:

फैँ टै हरू: