FORMACION DE USUARIOS E USUARIAS DA BIBLIOTECA ESCOLAR - 1º CICLO - CURSO 13/14

Introdución

Esta guía de traballo está baseada nos textos de Mónica Baró e Teresa Mañà de “La formación de usuarios en la biblioteca escolar.

Educación Infantil y Primaria”, recollidos a través de internet. Tivemos en conta, ao mesmo tempo, as experiencias doutros centros,

tanto da nosa como doutras Comunidades Autónomas, que xenerosamente poñen á disposición de todos os seus materiais.

Este é o primeiro dos caderniños de actividades, dirixidos ao profesorado, cos que pretendemos percorrer un itinerario para a Formación de Usuarios ao longo da Educación Primaria, co obxectivo de facer do noso alumnado usuários/as competentes.

Aínda que esta proposta está pensada para o alumnado do 1º ciclo

de Educación Primaria, pode ser empregado con outros grupos de idade que non teñan recibido formación con anterioridade.

Ilustración de Philippe Béha

PLAN DE ACTIVIDADES FORMACIÓN USUARIOS/AS CEIP MESTRES GOLDAR

Curso 1º ciclo

Fichas Podo ou non podo?

1º ciclo

Carta desde a biblioteca

1º ciclo

As preguntas de Ramoncín ou como están ordenados os libros na biblioteca

1º ciclo

O carné de identidade dun libro

1º ciclo

As partes do libro

2º ciclo

Como podo saber…?

2º ciclo

A organización da biblioteca

2º ciclo

Uso do catálogo

2º ciclo

O sumario

2º ciclo

Utilización da enciclopedia

2º ciclo

Dicionarios e enciclopedias

3º ciclo

A clasificación dos documentos

3º ciclo

De grande a pequeno e viceversa

3º ciclo

A busca nos catálogos

3º ciclo

Traballamos coas cronoloxías

3º ciclo

Que nos di a contracuberta?

3º ciclo

Utilizar os índices

3º ciclo

De onde obtivemos a información?

Nivel 1

Nivel 2

Nivel 3

BIBLIOTECA FORMACIร N USUARIOS/AS

ACTIVIDADES 1ยบ CICLO de EP

OBXECTIVOS DO CICLO: 1. Coñecer a nosa biblioteca escolar: 

Desenvolver hábitos de conduta adecuada.



Respectar e coidar os materiais.



Coñecer os espazos e as distintas seccións.



Coñecer a organización da biblioteca.



Coñecer e saber utilizar o servizo de préstamo e de consulta.

Coñecer as normas de utilización da zona de lectura...



Distinguir e localizar os diferentes tipos de documentos:



Libros de ficción Libros de información

3. Identificar as partes físicas elementais dun libro: 

Cuberta



Portada



Lombo



Páxinas

4. Recoñecer os elementos identificadores dun libro: 

Autor/a



lustrador/a



Editorial



Colección

ACTIVIDADES

OBXECTIVO: Coñecer a nosa biblioteca escolar.

Sesión 1:

Desenvolver hábitos de conduta adecuada.



Na porta da biblioteca, antes de entrar, explicamos que imos entrar nun lugar especial, onde se fala baixiño, sen facer ruido.



Entramos en orde e sentámonos (pode ser no chan, na alfombra). Falamos sobre as cousas que hai na biblioteca e sobre o que se pode facer alí.



Fichas: 1 – 2 – 3

RODEA AS COUSAS QUE PODE HABER NA BIBLIOTECA

FICHA 1

ESCRIBE AO LADO DE CADA IMAXE A PALABRA “SI” CANDO SE POIDA FACER E “NON” CANDO NON SE PODE FACER NA BIBLIOTECA.

Ficha 3

Sesión 2 Desenvolver hábitos de conduta adecuada - Faremos o seguinte xogo/animación:

O SEMÁFORO (Normas, espazo) Material: Necesitaremos cartolinas verdes e cartolinas vermellas (tamaño cuartilla). Tamén é conveniente ter preparadas as frases que imos dicir relacionadas co comportamento que deben manter os nenos e nenas na biblioteca.

Técnica: - Estableceremos un diálogo cos nenos e nenas preguntándolles co-

mo debe ser o comportamento na biblioteca e como se deben tratar os libros.

- Aclararemos as dúbidas que se presenten.

- Despois explicarémoslles que imos dar a cada un dúas cartolinas, unha vermella e outra verde. Cada vez que o profesor/a diga unha frase relacionada coa biblioteca terán que pensar se é correcto ou incorrecto, levantando a cartolina que corresponda: Vermello : non debe facerse.

Verde: si debe facerse.

- Como na biblioteca debemos estar en silencio, non se falará, só se levantará a cartolina.

SUXESTIÓNS Frases positivas 1. - Mirar as pastas.

2. - Ver os debuxos.

3. - Pasar con coidado as follas.

4. - Deixarllo a un amigo.

5. - Pedir a alguén que mo lea.

6. - Gardalo no seu sitio.

7. - Comentar cos amigos o que máis che gustou.

8. - Facer un debuxo sobre o libro.

9. - Forrar os libros.

10.- Devolver o libro que me prestan.

11.- Falar moi baixiño na biblioteca.

12.- Mover con coidado as cadeiras para non facer ruído.

13.- Pedir á encargada da biblioteca que coloque o libro.

14.- Non revolver todos os libros.

Frases negativas 1. - Dobrar os libros.

2. - Facer rayajos e debuxos nos libros.

3. - Arrincar unha folla.

4. - Recortar un debuxo dun libro.

5. - Quitar o forro.

6. - Coller un libro cando estou comendo.

7. - Tiralos ao chan.

8. - Mollalos.

9. - Meter o bocadillo dentro dun libro.

10.- Dobrar as follas do libro.

11.- Deixar os libros revoltos cos xoguetes.

12.- Dar berros na biblioteca.

13.- Non devolver os libros que me prestan.

14.- Pelexarme cun compañeiro para quitarlle un libro.

15.- Correr pola biblioteca.

Nota: Iremos dicindo estas frases alternando de forma aleatoria o correcto e o incorrecto. Podemos engadir outras que se nos ocorran ou que xurdan ao longo da animación.

Sesión 3 : Respectar e coidar os materiais.



Falamos sobre como debemos coidar os libros e o resto dos materiais: mans limpas, non escribir nin debuxar nas súas páxinas, pasar as páxinas con coidado...



Despois colorearán, cortarán e montarán o seu propio libriño coas normas de coidado:

APRENDO COMO COIDAR OS LIBROS Cortar pola liña e montar un libriño grampando ou cosendo as follas.

APRENDO COMO COIDAR OS LIBROS PINTADO POR: ……………………………………………………………………………………………

Le detidamente como debemos coidar os libros.

As mans limpas manteñen os libros limpos.

Lembra lavar ben as mans para que non teñan terra nin comida.

APRENDO COMO COIDAR OS LIBROS

Nunca debuxes nin escribas nas páxinas dos libros.

Pasa as páxinas amodiño para non estragalas. Colle a folla pola esquina de arriba e pásaa con moito coidado.

Utiliza un marcador para sinalar unha páxina. Non dobrar a esquina da folla.

APRENDO COMO COIDAR OS LIBROS

Forra os teus libros para conservalos mellor.

Limpa o po dos teus libros de cando en vez.

Cando remates de ler garda os teus libros nun lugar axeitado.

Sesión 4 : Respectar e coidar os materiais.

- Lembramos o que sabemos sobre o coidado dos libros: 

Como deben estar as mans?



Como pasamos as follas?



Por que temos que coidar os libros?

Fichas 4 - 5 - 6 - Escribimos unha listaxe coas cousas que podemos facer para coidar os libros e outra coas que non se deben facer

Ficha 4 Colorea o que está ben 



Para entrar na biblioteca...

Que libro está ben coidado?



Para ler un libro

Ficha 5

Colorea, decora e recorta o o teu marcador

B I B L I O T E C A

1……………………………………………………………… …………………………………………………………………

2……………………………………………………………… …………………………………………………………………

3……………………………………………………………… …………………………………………………………………

4……………………………………………………………… …………………………………………………………………

5………………………………………………………………

…………………………………………………………………

1……………………………………………………………………

……………………………………………………………………..

2……………………………………………………………………

……………………………………………………………………..

3……………………………………………………………………

……………………………………………………………………..

4……………………………………………………………………

……………………………………………………………………..

5……………………………………………………………………

……………………………………………………………………..

NON

Ficha 6

Escribe unha listaxe coas cousas que podemos facer para coidar os libros e outra coas que non se deben facer:

Os espazos e as distintas

Sesión 5: seccións

- Explicaráselles cal é a zona que corresponde á súa idade e fáiselles notar a cor da tiriña que levan os libros do seu nivel.

- Iremos pasando por todas as zonas e fixarémonos nas cores que

corresponden a cada unha delas.

- Algúns libros teñen unha estrela no lombo, que significa?

- Divídese a clase en grupos e entrégase un libro de cada zona de idade por grupo. Deberán cubrir a ficha da páxina seguinte.

Sesión 5: Os espazos e as distintas seccións

ZONA DE 6 A 8 ANOS: Todos estes libros teñen unha tiriña de cor-------------————Debuxa a etiqueta do teu libro:

ZONA DE 8 A 10 ANOS: ¿De que cor é a tiriña que teñen os libros desta zona? ———–ZONA DE 10 A 12 ANOS: ¿De que cor é a tiriña que teñen os libros desta zona? ————– ¿Cal é o primeiro número que aparece na etiqueta de todos estes libros? ———————————Observa a margarida que está na parede e averigua a que grupo (CLASE) pertencen:

Ficha 7

Sesi贸n 6: Organizaci贸n dos fondos: Nunha biblioteca os documentos clasif铆canse en dez grupos, representados no esquema con forma de margarida. Localiza a margarida que hai nunha das paredes e colorea os p茅talos seguindo o modelo:

Ficha 8 Copia agora a palabra ou palabras que atopes escritas en cada p茅talo da margarida para saber de que tratan os fondos dos distintos grupos da CDU (Clasificaci贸n Decimal Universal):

GRUPO 0 :_________________________________ GRUPO 1 :_________________________________ GRUPO 2 :_________________________________ GRUPO 3 :_________________________________ GRUPO 4 :_________________________________ GRUPO 5 :_________________________________ GRUPO 6 :_________________________________ GRUPO 7 :_________________________________ GRUPO 8 :_________________________________ GRUPO 9 :_________________________________

Ficha 9 Escribe a materia que corresponde a cada p茅talo (consulta nos r贸tulos dos andeis):

Sesión 7 : OBXECTIVOS: Identificar as partes físicas dun libro: o lombo dos libros, cubertas e follas.

Colocar correctamente os libros nos andeis.

O LOMBO é a parte do libro por onde se unen as páxinas. 

Coller varios libros de diferente grosor e mostrar o lombo en cada un.



Observar a información que se atopa no lombo dos libros.



Facer que o alumnado sinale o lombo en varios libros diferentes.



Explicar a correcta colocación dos libros nos andeis: co lombo hacia afora. Observar os libros que xa están colocados e decatarse da súa colocación.



Empregar os “marcadores” para sinalar o lugar onde debemos colocar o libro que collemos no andel. Facer “ensaios”.



Ficha 10

Ficha 10 Colorea de vermello os lombos destes libros, de amarelo as cubertas e de azul as follas..

Sesión 8 :

Identificar o título dos libros.

Identificar a cuberta ou tapa dos libros.

OBXECTIVOS: Recoñecer as partes físicas dun libro. Recoñecer os Identificadores dun libro. 

Escoller varios libros que teñan títulos claros e atractivos.



Sinalar a CUBERTA. Destacar que é unha parte moi importante nos libros porque nela está o nome do libro (TÍTULO) e outras informacións.



Ler os diferentes títulos e facer hipóteses sobre cal pode ser o tema que tratan (Que credes que pode pasar neste libro?)



Ler un dos libros en voz alta e comprobar os acertos.

Preguntarlles por que cren que o libro ten ese título.



Entregar libros aos alumnos/as para que lean os títulos en voz alta. Comprobar que o título tamén aparece no lombo.



Ficha 11

Ficha 11 Escribe o TÍTULO de tres libros que atopes na biblioteca: ——————————————————————————————————————————— ——————————————————————————————————————————— ———————————————————————————————————————————

Colorea o título:

Sesión 9: Identificar as páxinas dos libros.

PÁXINAS: caras das follas dun libro, que conteñen información escrita e/ou ilustrada.

- Escoller un libro e ler o título. Pasar as páxinas e explicar que nelas está escrita e ilustrada a historia.

- Ten moitas páxinas o libro? Cada páxina vai numerada e se miramos a última podemos saber cantas páxinas ten cada libro.

- Lembrar como se deben pasar as páxinas cando lemos un libro.

- Elaborar un libro. INSTRUCIÓNS: Ler os poemas varias veces antes de empezar.

1.

Recortar pola línea de puntos.

2.

Unir as páxinas cunha grampa, seguindo a orde.

3.

Ilustrar as páxinas.

4.

Inventar un título.

- Elaborar un libro. INSTRUCIÓNS: NECESITAMOS:    

4 folios 1 cartolina Tesoiras pegamento

ELABORACIÓN: - Dobramos os folios pola metade e cortámolos - Dobramos cada anaco outra vez pola metade - Nunha das follas facemos un corte no centro:

- Nas outras follas cortamos á inversa: polos dous extremos, deixando o centro sen cortar.

- Agora facemos un rolo que imos pasar pola abertura central do primeiro folio.

- Facémolo así con todas as follas.

Quedará así, despois de forralo:

http://www.youtube.com/watch?v=WYQzSsKCnow

OUTRO XEITO DE FACER UN LIBRO: http://www.youtube.com/watch?v=gS0s0r9dIE4

Mi abuelo compró una barca de madera de ciruelo.

La echamos en el estanque donde se refugia el cielo.

La barca no tiene remos ni velas, ni marineros.

La empujan vientos de espuma, alegres titiriteros.

Las aguas surca la barca de madera de ciruelo, la barca llena de vida que un día compró mi abuelo.

De "Versos de agua" (Edelvives. Col Ala Delta)

Un merlo toca unha gaita e converte en alegría moitas penas, moitos laios coa cor da melodía.

Unha cor case amarela verde – azul – melancolía ai, que arrecendo dourado pousan as notas no día!

Que ben que toca ese merlo!

Que ben o son que asubía!

Que leda que soa a gaita!

Que quentor na area fría!

De "Aire sonoro" (ed. Ir Indo) ESCRIBE OS POEMAS NO TEU LIBRO E ILÚSTRAOS

…………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ……………………………………………………..

1 …………………………………………………………………………...

Páxina

…………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ……………………………………………………..

…………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... …………………………………………………….. ……………………………………………….

2 ……………………………………………….

…………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... …………………………………………………….. ……………………………………………….

3 ……………………………………………….

…………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… …………………………………………………… ………………………………................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... ................................................................................... …………………………………………………….. ……………………………………………….

4 ……………………………………………….

Sesión 10 : Identificar : cuberta, lombo, páxinas, título.

- Collemos un libro e imos sinalando e nomeando as diferentes partes.

- Cada alumno/a fará o mesmo co libro que eles mesmos elixan.

- Ficha 12

PINTA ASÍ:

CUBERTA: amarelo LOMBO: vermello

Ficha 12 TÍTULO: azul PÁXINAS: verde

Sesión 11 O que hai na cuberta: Carné de identidade dun libro Un libro

polo seu título e polo seu autor/a, pero tamén

pola súa editorial e pola colección. N den atoparse

imaxe podes ver onde po-

indicacións.

Colección

Autora Título Ilustrador

Editorial

Agora imos imaxinar o carné de identidade do libro. Completa cos

datos que faltan mirando a imaxe.

TÍTULO

AUTOR/A

ILUSTRADOR/A

COLECCIÓN

EDITORIAL

Sesi贸n 12

O que hai na cuberta - Reco帽ecer os identificadores dun libro: t铆tulo, autor/a, ilus-

trador/a, editorial, colecci贸n.

- Fichas 13-14-15

O que hai na cuberta

Ficha 13

Pon os nomes dos identificadores deste libro:

Ficha 14 PON OS NOMES:

Ficha 15 Ne

imaxe dunha cuberta dun libro, indica nas frechas

correpondentes que información corresponde

Título – Autora – Ilustradora – Colección – Editorial

Sesión 13: Partes dun libro

Ficha 16

Agora que xa sabes cales son os elementos que nos axudan a identificar os libros, imos ver en que partes do libro podemos atopalas.

Cuberta ou tapa

Portada Lombo

Colle un libro na biblioteca e indica onde podes atopar

estes elementos identificativos:

LOMBO TÍTULO

AUTOR/A

ILUSTRADOR/A

COLECCIÓN

EDITORIAL

CUBERTA

PORTADA

Sesión 14: A organización da biblioteca: libros de ficción/libros de información

Un conto: As preguntas de Ramoncín - Co fin de descubrir onde se atopan os libros de información e consulta leráselles a narración en voz alta de: “As preguntas de Ramoncín” (texto de Mercè Maure).

- Despois de comentar en grupo a narración, daráselles unha breve información da organización dos libros de información: 

Non teñen tiriña de cor correspondente á idade dos lectores.



Teñen números nas etiquetas que corresponden aos temas de que tratan (non empezan por 8).



Comprobamos na margarida a que tema se refire cada número.

- Ficha 17

https://dl.dropbox.com/u/13783708/AS%20PREGUNTAS% 20DE%20RAMONC%C3%8DN.pdf (galego) AS PREGUNTAS DE RAMONCÍN (galego)

Ficha 17 Observade cada un dos pétalos da flor que está na parede e indicade número e a cor que correspondería a u n libro que de...

TEMA Os cans Un dicionario Picasso Xogos Os romanos África

NÚMERO

COR

Ficha 18 FICCIÓN OU INFORMACIÓN??

Observade cada unha das cubertas dos seguintes libros e rodeade de verde os que sexan de ficción e de vermello os de información.

Ficha 18 FICCIÓN OU INFORMACIÓN??

Observade cada unha das cubertas dos seguintes libros e rodeade de verde os que sexan de ficción e de vermello os de información.

Ficha 19 FICCIÓN OU INFORMACIÓN??

Buscade na biblioteca libros de ficción e libros de información e escribide os títulos onde corresponda.

FICCIÓN

………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… …………………………………

INFORMACIÓN

………………………………… ……………................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... .......................................................

Ficha 20

FICCIÓN OU INFORMACIÓN??

Busca na biblioteca libros de información pertencentes ás seguintes clases e di de que materia tratan. Escribe un título de cada unha.

CLASE / COR

1 2 3 5 6 7 9

MATERIA

TÍTULO

……………………… …………………………………… ……………………… …………………………………… ……………………….. …………………………………….. ……………………… …………………………………… ……………………… …………………………………… ……………………….. …………………………………….. ……………………… …………………………………… ……………………… …………………………………… ……………………….. …………………………………….. ……………………… …………………………………… ……………………… …………………………………… ……………………….. …………………………………….. ……………………… …………………………………… ……………………… …………………………………… ……………………….. ……………………………………..

……………………… …………………………………… ……………………… …………………………………… ……………………….. …………………………………….. ……………………… …………………………………… ……………………… …………………………………… ……………………….. ……………………………………..

Ficha 21

FICCIÓN OU INFORMACIÓN??

Busca na biblioteca libros de ficción pertencentes ás diferentes seccións (etiquetas de cores). Escribe a idade á que pertencen e escribe un título.

COR

IDADE

TÍTULO

Vermello

………… ………… ………… ………….

…………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… ……………………………………………..

Verde

………… ………… ………… ………….

…………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… ……………………………………………..

Azul

………… ………… ………… ………….

…………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… ……………………………………………..

Amarelo

………… ………… ………… ………….

…………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… ……………………………………………..

Cal é o primeiro número que teñen estes libros nas súas etiquetas? ………………

Que significa a letra P ao lado deste número? ………………………………………...

E a letra C? ………………………………………………………………………………

E a letra T? ………………………………………………………………………………..

Ficha 22 FĂ­xate na seguinte imaxe:

Ficha 22 Agora completa a imaxe co texto que falta:

APRENDER E XOGAR COA BIBLIOTECA ESCOLAR

FORMACIร N DE USUARIOS 1ยบ ciclo Primaria: http://www.juntadeandalucia.es/averroes/bibliotecaescolar/jclic/fb3/index.htm

http://centros.edu.xunta.es/ceipcondesadefenosa/bibliocondesa/docs/ formusuarios/

XA ES UN EXPERTO/A! AGORA QUE SABES MOITAS COUSAS SOBRE AS BIBLIOTECAS XA PODES RECOLLER O DIPLOMA QUE MIK TEN PREPARADO PARA TI.

BIBLIOTECA FORMACIร N USUARIOS/AS

ACTIVIDADES 1ยบ CICLO de EP Julia Gonzรกlez Gonzรกlez Ceip Mestres Goldar