ÃÇÁ 16 àÃ×èͧ µŒ¹¡Óà¹Ô´Ê¶Ò¹·Õè·Õè¤Ø³ÍÒ¨ÂѧäÁ‹ÃÙŒÁÒ¡‹Í¹ !!
สิเมื่งอแรก งไทย ใน
ชุด สถานที่แรก
เรื่อ
ง-
ภาพ
: ร ัฐ ศ
ักดิ์
2
สิเมื่งอแรก งไทย ใน
ชุด สถานที่แรก
3
“The way to get started is to quit talking and begin doing.” หนทางสู่การเริ่มต้น คือ การหยุดพูดและเริ่มลงมือทำ�
Walt Disney
เจ้าของ WALTDISNEY
CONTENTS สารบัญ
1 2 3 4
หน้า 10
ธนาคารเจ้าแรกในไทย
หน้า 3
มหาลัยแห่งแรกของประเทศไทย
หน้า 12
โรงเรียนของไทยแห่งแรก
หน้า 5
โรงพยาบาลแห่งแรกของไทย
หน้า 14
เซเว่นอีเลเว่นสาขาแรกในไทย
หน้า 7
ถนนแบบยุโรปสายแรกในไทย
หน้า 9
หน้า 16
เขื่อนแห่งแรกของไทย
อุทยานแห่งแรกของไทย
5 6 7 8
9
13 10 14 11 15 12 16 หน้า 18
โรงแรมแห่งแรกของไทย
หน้า 27
สะพานเชื่อมสองฝั่งของแม่น้ำ�เจ้าพระยาในกรุงเทพฯแรก
หน้า 21
โรงเรียนกวดวิชาแห่งแรก
หน้า 29
สถานีโทรทัศน์แห่งแรกของประเทศไทย
หน้า 23
ส้วมสาธารณะจุดแรกของไทย
หน้า 31
สปอร์ตคลับแห่งแรกของประเทศไทย
หน้า 25
โรงงานผลิตเบียร์เป็นแห่งแรกในประเทศไทย
หน้า 33
สนามบินแห่งแรกของไทย
01
ที่มา : รัฐศักดิ์ เดชพันธ์
ตึกมหาจุฬาลงกรณ์ ตึกแรกของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
2
มหาวิทยาลัยแรกของประเทศไทย ถ้าถามว่ามหาวิทยาลัยแรกของไทย หลายๆคนก็บอกว่า วัดโพธิ์ ไงก็จริงครับ บางตำ�ราเค้าก็ว่าถูก บางตำ�ราก็ว่าผิด แล้วตกลงอันไหน ถูกกันแน่ ?? เอากันตามที่เข้าใจกันเลยนะครับ ที่เราคิดกันว่าวัดพระเชตุพน วิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร หรือที่เราเรียกว่าวัดโพธิ์ เป็นมหาวิทยาลัยแรกก็เพราะมีการจารึกความรู้ต่างๆแต่ มหาวิทยาลัยที่เรียกว่ามีการเรียนการสอนอย่างจริงจังก็ต้อง เป็นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาลัยนี้เกิดขึ้นตั้งแต่ รัชกาลที่ 5 เหตุผลก็คือ เพื่อให้ทัดเทียมกับต่างประเทศ ที่กำ�ลังฮิตเรื่องล่าอาณานิคมอยู่นั้นเอง นับตั้งแต่ก่อตั้งถึงตอนนี้ “จุฬา” เนี้ยมีอายุถึง 97 ปี กันเลยทีเดียวและตึกๆแรกของจุฬาคือ “เทวาลัย” เป็นตึกของคณะอักษรศาสตร์จุฬาในปัจจุบัน ตอนนี้ถ้าถามนักเรียน ม.6 ว่าอยากเรียนมหาวิทยาลัย ไหนต้องมีเด็กไม่น้อยเลยที่จะบอกว่า “ผมอยากเข้าจุฬาฯ ครับ”
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย รถภายในจุฬาฯ คงเคยเห็นกัน เป็นรถเมล์เล็กๆ มีทั้งหมด 4 สายด้วยกัน โดย สายที่ 1 ศาลาพระเกี้ยว โรงภาพยนตร์ลิโด้ คณะอักษรศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ สายที่ 2 ศาลาพระเกี้ยว คณะครุศาสตร์ สนามกีฬาจุฬาลงกรณ์ หอพักนิสิต คณะ วิศวกรรมศาสตร์ สายที่ 3 ศาลาพระเกี้ยว คณะแพทยศาสตร์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ คณะ วิศวกรรมศาสตร์ สายที่ 4 ศาลาพระเกี้ยว U-CENTER คณะนิติศาสตร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์
3
02
2 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
พระเมรุสมเด็จเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ ที่มาชื่อโรงพยาบาลศิริราช
4
โรงพยาบาลแห่งแรกของไทย ในปี พ.ศ. 2424 ประเทศไทยอยู่ในภาวะ โรคอหิวา หรือบ้านๆเรียก กันว่า โรคห่า ระบาดหนักมาก ทำ�ให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ( รัชกาลที่5 ) ทรงให้จัดตั้ง โรงพยาบาลชั่วคราวขึ้นทั่วประเทศ โดยจัดตั้งขึ้นมา ทั้งหมด 48 แห่งและทำ�การรักษา พยาบาล ดูแลคนไทย จนโรคห่าเริ่มหายไป โรงพยาบาลพวกนี้ก็ ทะยอยปิดตัวลง แต่รัชกาลที่ 5 ทรงเห็น ว่าโรงพยาบาล มีความจำ�เป็น และมีประโยชน์มาก จึงโปรดให้มีการจัดตั้ง โรงพยาบาลขึ้นในตอนแรกโรงพยาบาลนี้ไม่มีชื่อแต่ชาวบ้าน เรียกกันว่า โรงพยาบาลวังหลัง เพราะว่าที่ตั้งของโรงพยาบาล อยู่ในเขตวังหลังนั้นเอง จนเมื่อโรงพยาบาลเปิดใช้ได้สักพัก หนึ่งแล้ว รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชทานชื่อให้ว่า โรงพยาบาล ศิริราช เนื่องจาก ในขณะที่เตรียมสร้าง สมเด็จพระเจ้าลูกยา เธอเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์พระโอรสของพระองค์ ได้สิ้นพระชนม์ อีกทั้งได้มีการนำ�พระเมรุมาสร้างเป็นเรือนพยาบาลอีกด้วย
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย นอกจากโรงพยาบาลศิริราชเป็นโรงพยาบาลแห่งแรกในไทยแล้ว โรงพยาบาล ศิริราชยังเป็นโรงเรียนแพทย์แห่งแรกของประเทศไทยอีกด้วย โดยนักศึกษารุ่นที่ 1 มีจำ�นวน 40 คน แต่พอเรียนไปเรื่อยๆก็หายไปทีละคนสองคน (ซะงั้น) จนสุดท้ายเหลือแค่ 15 คน และ เมื่อสอบเพื่อสำ�เร็จการศึกษา ก็มีเพียง 9 คนเท่านั้นที่สอบผ่านไปได้
5
03
3 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ถนนเจริญกรุงสมัยก่อน
6
ถนนแบบฝรั่งเส้นแรกของไทย เมื่อก่อน ถนนเราก็จะเป็นดินอัดแน่นซะมากโดยถนนที่เป็นอิฐหรือ ปูนในสมัยแรกก็คือ ถนนเจริญกรุง สร้างในปี พ.ศ.2407 โดยเหตุผลในการ สร้างคือ เมื่อถึงหน้าฝนถนนเดิมที่เป็นดินจะเละเทะ ทำ�ให้เดินทางไม่สะดวก อีกทั้ง สมัยนั้นมีฝรั่งเข้ามาทำ�การค้า ทางพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้า อยู่หัว (รัชกาลที่4) จึงโปรดเกล้า ให้สร้างถนนแบบฝรั่ง และเพื่อความสะอาด และทำ�ให้ขายหน้าต่างประเทศ ที่เข้ามาทำ�การค้าด้วยตอนแรกถนนไม่มีชื่อ ชาวบ้าน เรียกกันว่า“ถนนใหม่” ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงพระราชทานชื่อให้ว่า “เจริญกรุง”แปลว่า ความเจริญรุ่งเรืองของบ้านเมือง
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ถนนเจริญกรุงแบ่งเป็น 2 ช่วง 1 คือเจริญกรุงตอนใน กับ เจริญกรุงตอนนอก โดยเหตุผล ที่ต้องแบ่งเพราะว่าพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำ�ริว่า หากตัดถนน ยาวตั้งแต่สะพานดำ�รงสถิตตรงมาถึงกำ�แพงเมืองสนามไชยอาจเป็นชัยภูมิให้ข้าศึกยิงปืนใหญ่ ใส่พระบรมมหาราชวังโดยง่ายจึงหักมุมที่บริเวณสะพานดำ�รงสถิต คือ ถนนเจริญกรุงตอนใน เริ่มที่วัดโพธิ์ ถึงสะพานเหล็ก และถนนเจริญกรุงตอนนอก เริ่มจากครองรอบกรุง จนถึงฝั่ง แม่น้ำ�เจ้าพระยา ที่ตำ�บลดาวคะนอง
7
04
4 ที่มา : บริษัท ไทยทัวร์ อินโฟ จำ�กัด
น้ำ�ตกเหวนรก น้ำ�ตกชื่อดังของเขาใหญ่
8
อุทยานแห่งชาติที่แรกของไทย เมื่อก่อนการเดินทางไปภาคอีสานลำ�บากมาก ต้องลุยป่าดงดิบ ขนาดใหญ่ไป อารมณ์ประมาณเข้าไปล่าขุมทรัพย์ มีผู้คนมากมายเสียชีวิต ไปในพื้นที่แห่งนี้ จึงเป็นที่กล่าวขานกันในชื่อ “ดงพญาไฟ” และต่อมาก็ได้ มีการสร้าง ทางรถไฟขึ้นมาเพื่อใช้เดินทางผ่านป่านี้ และเมื่อพระบาท สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่5) เสด็จผ่านก็เห็นว่าชื่อ “ดง พญาไฟ” นั้นน่ากลัวจึงเปลียนเป็น“ดงพญาเย็น” และในปี พ.ศ.2502 จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ เห็นว่า บริเวณนี้มีความสมบูรณ์มาก แต่ก็มีปัญหาเรื่อง การตัดไม้ทำ�ลายป่า จึงได้ ตราพระราชบัญญัติ อุทยานแห่งชาติขึ้น และตั้งเขาใหญ่เป็นอุทยาน แห่งชาติในปี พ.ศ.2505 และ เมื่อปี พ.ศ.2548 อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ได้รับการประกาศ ให้เป็น “มรดกโลกทางธรรมชาติ” จากองค์การ ยูเนสโก ภายใต้ชื่อกลุ่ม “ดงพญาเย็น-เขาใหญ่” เพราะงั้น ลองไปเที่ยว เขาใหญ่ดูครับแล้วจะไม่ผิดหวังเลย
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย มีเรื่องเล่าของเจ้าพ่อเขาใหญ่ที่เป็นที่เคารพนับถือของคนบริเวณนั้น ตามเรื่องเล่า เมื่อ หลังจากขอทางการจัดตั้งเป็นตำ�บลเขาใหญ่แล้วนั้น มีโจรมาซ่องสุมบริเวณตำ�บลเขาใหญ่ มาก เพราะว่าเดินทางมายาก ตำ�บลนี้จึงเรียกได้ว่าห่างไกลจากเจ้าหน้าทีบ้านเมืองมาก ทาง ราชการเห็นท่าจะไม่ไหว จึงส่งคนมา คนนั้นคือ ปลัดจ่าง ซึ่งท่านได้ปราบผู้ร้ายจนหมด (เทพ จริง) แต่สุดท้ายปลัดจ่างก็ได้สิ้นใจด้วยไข้ป่า ทางชาวบ้านก็ได้ตั้งศาลขึ้นมา โดยเรียกว่าศาลนี้ ว่า เจ้าพ่อเขาใหญ่
9
ธนาคารเจ้าแรกในไทย ก่อนที่เราจะมีระบบการฝากเงินในสมัยนี้ เมื่อก่อนเราเก็บเงินกัน แบบไหน ? ใส่ไหฝังดินยังไงละครับ บอกเลยว่าเรื่องจริง จนมาในปี พ.ศ. 2431 มีชาวอังกฤษจัดตั้งธนาคารขึ้นมาคือ ธนาคารฮ่องกงเซี้ยงไฮ้(HSBC) ซึ่งเรียกได้ว่าเป็น ธนาคารเจ้าแรกในไทย แต่คนส่วนมากจะคิด ว่าธนาคารไทยพาณิชย์ เป็นธนาคารแห่งแรก ซึ่งก็ไม่ผิดซะที เดียวเพราะธนาคารไทยพาณิชย์นั้นเป็นธนาคารของคนไทย เจ้าแรกโดยเริ่มจากชื่อเดิมคือ บุคคลัภย์ ซึ่งเป็นธุรกิจห้องสมุด แต่ก็มีการรับฝากเงินด้วย (เอ๊ะยังไง) จนกิจการดำ�เนินการไป ด้วยดีและได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตและอำ�นาจ พิเศษให้จัดตั้งบริษัท แบงก์สยามกัมมาจลทุน จำ�กัด เพื่อดำ�เนิน การธุรกิจเกี่ยวกับธนาคาร และเมื่อปี พ.ศ.2482 เมื่อประเทศไทย เปลี่ยนชื่อจากสยาม เป็น ประเทศไทย แบงก์สยามกัมมาจล จึง เปลี่ยนชื่อเพื่อให้สอดคล้องกับชื่อของประเทศ จึงเปลี่ยนเป็น ธนาคาร ไทยพาณิชย์และใช้มาจนปัจจุบัน ครับผม
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย อาจจะคิดว่า “อ่าวเฮ้ย แล้วธนาคารออมสินล่ะ ??” ธนาคารออมสินเป็นธนาคารของรัฐบาล แห่งแรกส่วน ธนาครไทยพาณิชย์เป็นธนาคารของเอกชนครับ โดยธนาคารออมสินนั้นตอนแรก ก็ไม่ค่อยมีคนสนใจเพราะไม่เชื่อมั่น แต่รัฐบาลใช้วิธีคือใช้ข้อความในการโฆษณาว่า “รัฐบาลเป็น ประกัน” โดยประโยค นี้ยังมีอยู่ในสมุดบัญชีอีกด้วย และใช้มาจนปัจจุบัน
10
05
ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
แบงก์สยามกัมมาจล ต้นกำ�เนิดไทยพาณิชย์
11
โรงเรียนแห่งแรกในไทย เมื่อก่อนคนไทยเราไม่ค่อยเรียนกัน มันเป็นเรื่องไม่นิยมเท่าไหร่ ส่วนการเรียนนั้นหากจะเรียนก็ต้องบวช ที่เค้าเรียกกันว่า บวชเรียนนั้นเอง ส่วนการเรียนการสอนจริงจังนั้นเกิดขึ้น ในสมัยรัชกาลที่ 4 โดยโรงเรียน แรกคือ โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย โดยเป็นโรงเรียน ชายล้วน ก่อตั้งในปี พ.ศ.2395 และต่อมาก็มีโรงเรียนสตรีล้วนคือ โรงเรียนอรุณประดิษฐ ซึ่งก่อตั้งในปีพ.ศ.2408 และต่อมาก็มี โรงเรียนที่รู้จักกันดีคือโรงเรียนพระตำ�หนักสวนกุหลาบ ซึ่งชื่อเดิมคือ โรงเรียนนายทหารมหาดเล็ก เป็นโรงเรียน ที่สอนลูกหลานของมหาดเล็กและคนในพระราชวังเท่านั้น ซึ่ง โรงเรียนพระตำ�หนักสวนกุหลาบนี้ก็ถือเป็นโรงเรียนของรัฐบาล แห่งแรกของไทยครับ
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย เมื่อก่อนประเทศไทยคงไม่ชอบการเรียนจริงๆ อันที่จริงตอนนี้เด็กๆก็คงไม่ชอบการเรียนกัน มากขึ้นเท่าไหร่มั้ง แต่สมัยก่อนตามที่บันทึกไว้ การเรียนในโรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนนั้น นักเรียนรุ่นแรกถูกจ้างเรียนวันละเฟื้อง (12สตางค์) และนักเรียนรุ่นแรกมีเพียง 8 คนเท่านั้น !! ก็ไม่แน่ใจเหมือนกันว่านักเรียนกลุ่มนี้เข้ามาเรียนเพราะอยากเรียน หรืออยากได้เงินกันแน่
12
06
ที่มา : พิพิธภัณฑ์การศึกษาแห่งชาติ
มุมหนึ่งของโรงเรียนสวนกุหลาบ
13
เซเว่นอีเลเว่นสาขาแรกในไทย รับขนมจีบ ซาลาเปาเพิ่มไหมค่ะ/ครับ เป็นวลียอดฮิตที่ฟังกี่ครั้งก็ รู้ว่ากำ�ลังหมายถึงร้านสะดวกซื้อยอดฮิต “เซเว่นอีเลเว่น” ซึ่งก็ไม่แน่ใจ ว่าเข้ามาอยู่ในชีวิตเราเมื่อไหร่ แต่รู้ตัวอีกที ก็มี เซเว่นฯ เข้ามาอยู่ ในชีวิตประจำ�วันเราแล้ว และ ณ ตอนนี้มีจำ�นวนสาขาอยู่ที่ 6000 สาขา ซึ่งไม่รู้จะเยอะไปไหน และเมื่อย้อนไปวัน ที่ 1 มิถุนายน พ.ศ.2532 เซเว่นอีเลเว่น สาขาแรกผุดขึ้น ตรง หัวมุมถนนพัฒน์พงษ์ ที่สีลมนั้นเอง เรามาดูประ วัติเล็กๆ ของ เซเว่นกันหน่อย เซเว่นเป็นแฟรนไชส์ของ บริษัทของประเทศสหรัฐอเมริกา โดยชื่อ 7-11 เป็นชื่อที่ สื่อถึงการขายในเวลา 7.00น. - 23.00น. ห๊ะ แปลว่าใน สมัยก่อน เซเว่นนี้ไม่ได้เปิด 24 ชั่วโมงเหมือนในปัจจุบัน น่ะสิ !! และต่อมา บริษัท บริษัท ซีพี ออลล์ จำ�กัด (มหาชน) เป็นผู้ซื้อสิทธิประกอบกิจการ จากบริษัทของ สหรัฐอเมริกานั้นเอง
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย มีตำ�นานถึงโลโก้ของเซเว่นอีเลเว่น ว่าทำ�ไม n ตัวหลังคำ�ว่า ELEVEn ถึงต้องตัวเล็ก ว่ากัน ว่าเจ้าของเชื่อเรื่องฮวงจุ้ยจึงทำ�ตัว n ให้เป็นรูปเหมือนแม่เหล็กดึงดูดคน ซึ่งเรื่องจริงคือ เมื่อก่อนก็ใช้ N ตัวใหญ่แหละแต่เมื่อปี ค.ศ.1960 ได้มีการเปลี่ยนโลโก้ ตัว N หลังมันดูแข็ง เกินไป จึงให้ใช้ N เล็กจะได้ดูนุ่มนวลขึ้น มี โค้งเว้า เย้ายวนขึ้น (โลโกก็เซ็กซี่ได้)
14
07
ที่มา : www.7eleven.co.th
ตราสัญลักษณ์ 7eleven
15
เขื่อนแห่งแรกของไทย สิ่ ง ก่ อ สร้ า งที่ บ่ ง บอกถึ ง ความฉลาดของมนุ ษ ย์ ที่ ใ ช้ จั ด การกั บ น้ำ � ซึ่งเป็นแหล่งของชีวิตนั้นคงนึกถึงสิ่งก่อสร้างที่เรียกกันว่า “เขื่อน” แต่การ ก่อสร้างเขื่อนนั้นก็มีทั้งข้อดีต่อมนุษย์แต่ก็กระทบต่อธรรมชาติพอสมควร การ สร้างแต่ละครั้งจึงต้องคำ�นวนให้ดีๆ ซึ่งเขื่อนในประเทศไทยเขื่อนแรกมีชื่อว่า “เขื่อนพระเฑียรราชา” สร้าง ขึ้นในปี พ.ศ.2467 เป็นเขื่อนทดน้ำ�ที่จังหวัดอยุธยา พระนครศรีอยุธยาต่อมาก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “เขื่อนพระรามหก” และต่อมาก็ได้มีเขื่อนที่มีหน้า ที่มากกว่าทดน้ำ�คือผลิตกระแสไฟฟ้าได้ นั้นก็คือ เขื่อนภูมิพล” ซึ่งชื่อเดิมคือ “เขื่อนยันฮี” แต่เมื่อปี พ.ศ.2500 ก็ได้พระราชทาน พระปรมาภิไธยให้ใช้ชื่อว่า “เขื่อนภูมิพล”
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย เขื่อนในประเทศไทยมีอยู่หลายแห่งด้วยกันแต่หลังๆที่น่าสนใจนอกจากเขื่อนพระรามหก กับ เขื่อนภูมิพลแล้วยังมี เขื่อนสิริกิติ์ เขื่อนดินแห่งแรกของไทย เขื่อนขุนด่านปราการชล เขื่อน คอนกรีตบดอัดขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศ
16
08
ที่มา : การไฟฟ้าฝ่ายผลิต
บรรยากาศเขื่อนภูมิพล
17
โรงแรมแห่งแรกของไทย การท่องเที่ยวย่อมคู่กับที่พัก เมื่อพูดถึงที่พักก็ต้องคิดถึงโรงแรม โดยเริ่มแรกในยุคของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาล ที่4) มีการติดต่อกับประเทศอังกฤษ และเมื่อชาวอังกฤษเข้ามา ก็ไม่มีที่พัก พระราชวังจึงเป็นที่พักให้แก่เหล่าฑูตเหล่านี้ และคาดว่าเหตุการณ์ นี้คง เป็นไอเดียให้กับการจัดตั้งโรงแรมนั้นเอง ต่อมานักเดินเรือชาวสวีเดนได้คิดจัดตั้งที่พักในไทย และหลังจาก นั้น โรงแรมโอเรียนเต็ลได้เกิดขึ้นมาในปี พ.ศ.2413 และได้เปิดใช้ งานเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ.2430 และ โรงแรมแห่งนี้ก็ได้ ต้อนรับแขกของประเทศไทยที่สำ�คัญหลาย ต่อหลายคนด้วย กัน เพราะว่าโรงแรมโอเรียนเต็ลมีการเปลี่ยนเจ้าของบ่อยจึง ได้จัดตั้งเป็น บริษัท โรงแรมโอเรียนเต็ล ประเทศไทย จำ�กัด (มหาชน) และเปลี่ยนชื่อมาเป็นโรงแรมแมนดาริน โอเลียนเต็ล กรุงเทพ
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย มีตึกๆหนึ่งในโรงแรมโอเรียนเต็ลชื่อว่า “ออเธอร์ส วิง” เป็นตึกที่ได้รับการออกแบบเป็นรูป แบบนีโอคลาสสิค และได้รับรางวัล อนุรักษ์สถาปัตยกรรมดีเด่น ในปีพ.ศ.2545 อีกด้วย
18
09
9 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ตึกโอเรียนเต็น
19
10
ที่มา : รายการวัฒนธรรมชุบแป้งทอด TPBS
บรรยากาศโรงเรียนกวดวิชา
20
โรงเรียนกวดวิชาแห่งแรก การกวดวิชาเป็นเรื่องธรรมดาไปแล้วในปัจจุบัน ซึ่งดุสิตโพล สำ�รวจแล้วพบว่า 78.8%ของนักเรียนไทยเลือกที่จะเรียนกวดวิชา แล้วการ กวดวิชาเข้ามาเป็นส่วนสำ�คัญในไทยตั้งแต่เมื่อไหร่ โรงเรียนกวดวิชาในประเทศไทยเริ่มมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2497 โดยเรียก ว่าโรงเรียนกลางคืน เพราะว่าเริ่มเรียนตั้งแต่ 1 ทุ่ม - 3 ทุ่ม และต่อมาก็มี โรงเรียนชื่อดังในย่านสยามสแควร์คือ โรงเรียนกวดวิชาเตรียมวิทยา และโรงเรียนสอน ภาษาอังกฤษอาจารย์เสาวนิตย์ ซึ่งเปิดมาตั้งแต่ ปี พ.ศ.2525 และก็มีตลาดด้านการกวดวิชามาก ขึ้นตามไปด้วยด้วยเหตุผลของการแข่งขันทาง การศึกษาที่ผู้ประกอบการมักจะเลือกคนที่ เก่งกว่า เป็นเหตุผลง่ายๆที่ทำ�ให้เด็กอยากเก่งขึ้น
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย จากผลสำ�รวจปี พ.ศ.2555 นิด้าโพลเคยสำ�รวจความเห็นจากประชาชนชั้น ป.4 - ม.6 จำ�นวน 1116 ตัวอย่าง พบว่า เกินครึ่งอยากมาเรียนเอง มี 1 ส่วนที่พ่อแม่ให้มาเรียน และอีกส่วนก็มา เรียนตามเพื่อน เห็นได้เลยว่า เด็กไทยนี่มันขยันกันจริงๆนะเนี้ย
21
11
ที่มา : รัฐศักดิ์ เดชพันธ์
ส้วมชักโครก
22
ส้วมสาธารณะ “เรื่องปวดอึไม่ใช่เรื่องสนุก” คงเป็นคำ�พูดเวลาบอกเพื่อนว่า “เรา ปวดท้องนะ อย่ากวนล่ะ เดี๋ยวมีเรื่อง” มากันที่เรื่องส้วมกันดีกว่า ในสมัย แรกคนไทยเวลาจะถ่ายทุกข์ ก็แค่หาที่เหมาะๆ แล้วนั่งซัดกันยาวๆ จน ปี พ.ศ.2440 มีกฏบังคับให้คนต้องถ่ายในส้วมเท่านั้น ซึ่งในตอนนั้นทาง รัฐบาลก็ได้จัดพื้นที่ ซึ่งเรียกว่าเป็นส้วมสาธรณะแบบแรก เรียกว่า “เวจสาธารณะ” มีลักษณะ เป็นห้องแถวไม้ยาว มักตั้งอยู่บนถนนสายสำ�คัญ เช่น ถนนเจริญกรุง ในปัจจุบันส้วมมีวิวัฒนการมาอย่างยาวนาน ทั้งรูปร่างหน้าตา และล่าสุดที่เห็น มันเริ่มเหมือน หุ่นยนต์เข้าเรื่อยๆทดสอบได้ที่ห้างดังแห่งหนึ่งบริเวณ แยกอโศก กรุงเทพฯขออภัยสำ�หรับคนที่กำ�ลังกิน อะไรอยู่นะครับ ผมไม่ได้ตั้งใจจริงๆ
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ทางอีสานหรือลาว คำ�ว่า “ส้วม” จะหมายถึง ห้องนอนของลูกสาวหรือเจ้าบ่าว-เจ้าสาวด้วย ส่วนคำ�อื่น แต่สำ�หรับเจ้านายชั้นสูงหรือกษัตริย์จะใช้คำ�ว่า “ห้องบังคน” เป็นคำ�ที่มาจาก ภาษาเขมร ส่วนในปัจจุบัน คำ�ว่า “ห้องส้วม” หรือ “ห้องสุขา” มักจะหมายถึง ห้องหับเล็ก ๆ ที่มิดชิด มีส่วนประกอบคือโถนั่งแบบชักโครก หรือส้วมที่ต้องนั่งยอง ๆ
23
12
ที่มา : พิหอจดหมายเหตุ งชาติงชาติ พิธภัณฑ์การศึแกห่ษาแห่
โปสเตอร์ขายเบียร์ในสมัย พ.ศ.2475 ตึกโอเรียนเต็น
24
โรงงานผลิตเบียร์เป็นแห่งแรกในประเทศไทย ว่าด้วยเรื่องเมาๆในประเทศไทย มีหลายหลายเครื่องดื่มให้เลือกกิน ดื่มตามสะดวก แต่ถ้าพูดถึงต้นตำ�หรับความเมาของไทยมีมานานมาก แต่ที่ มีการบันทึกไว้ก็เมื่อปี พ.ศ.2473 พระยาภิรมย์ภักดี ยื่นเรื่องเพื่อขอเรื่องผลิตเบียร์ เหตุผลคือ เมื่อก่อน คนไทยกินเบียร์ฝรั่งกันมานานมาก ทำ�ให้เงิน ออกนอกประเทศมากไปถ้าสามารถผลิตเอง ได้สามารถป้องกันเงินออกนอกประเทศได้มาก และเมื่อทำ�การจัดตั้งโรงเบียร์ขึ้นมาได้แล้วและ มีความตั้งใจจะตั้งชื่อว่า บริษัทเบียร์สยาม แต่ก็ถูก ท้วงว่า ในตอนนั้นบริษัทในไทย อะไรๆก็ต้องมี สยามอยู่ในชื่อ พระยาภิรมย์ภักดี จึงใช้ชื่อตัวเอง ในการตั้งชื่อจึงได้ชื่อว่า “บริษัท บุญรอดบริวเวอรี่จำ�กัด” เบียร์รุ่นแรกราคาขวดละ 32 สตางค์ และชาวบ้าน เรียกกันว่า “เบียร์เจ้าคุณ” นั้นเอง
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย พ.ศ.2475 มีนายลักกับนายเปกคัง ยื่นเรื่องขอทำ�โรงเบียร์บ้าง แต่ทางพระบาทสมเด็จพระ ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่7) ไม่อนุญาติ เพราะว่าเดี๋ยวจะไปแข่งกับพระยาภิรมย์ภักดี แล้ว ก็คนไทยจะกินแต่เบียร์ และก็แข่งกันไปเรื่อย เกิดเป็นปัญหายาวนาน นับเป็นการส่งเสริมการ ลงทุนของคนไทยยุคแรกๆ
25
13
13 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
แบบแปลนสะพานข้ามแม่น้ำ�เจ้าพระยา
26
สะพานเชื่อมสองฝั่งของแม่น้ำ�เจ้าพระยาในกรุงเทพฯเป็นแห่งแรก ถ้าถามถึงแม่น้ำ�ในประเทศไทย ถึงไม่ได้เรียนภูมิศาสตร์มาแต่ก็ ต้องมีชื่อแม่น้ำ�นี้อยู่ในคำ�ตอบ นั้นคือ “แม่น้ำ�เจ้าพระยา” ซึ่งเป็นแม่น้าสำ�คัญของไทย ถือว่าทุกคนต้องรู้จัก เมื่อ มีแม่น้ำ� มันก็ต้องมีสะพานแล้วเอ้อ สะพานแรกที่ข้าม แม่น้ำ�เจ้าพระยาคืออะไร ? หลายคนบอกว่าสะพานพุทธ แต่อันที่จริงแล้วสะพานแรก คือสะพานพระราม 6 ซึ่งสร้าง ในปี พ.ศ.2469 เป็นการเชื่อมต่อระหว่างเขตบางซื่อกับเขต บางพลัด วัตถุประสงค์หลักคือให้เดินทาง และสะพานพระราม 6 นี้ยังเป็นสะพานรถไฟข้ามได้ด้วย และสะพานพุทธ หรืออีกชื่อ คือสะพานพระพุทธยอดฟ้าล่ะ สะพานพุทธสร้างในเสร็จในปี พ.ศ.2472 ซึ่งสร้างเสร็จหลังพระราม 6 ถึง 3 ปี จึงไม่แปลกใจ ที่คนจะจำ�สับสน แต่หลังจากนี้ใครถามว่า “เฮ้ยสะพานข้าม แม่น้ำ�เจ้าพระยาแห่งแรกคืออะไร” บอกไปว่า“สะพานพระราม 6” ได้เต็มปากเลย
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย สะพานพระราม 6 เคยถูกทำ�ลายครั้งใหญ่ เรียกได้ว่าขาดครึ่ง ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 โดย ครั้งนั้นใช้ค่าซ่อมทั้งหมด 251,561,312 บาท และในปี พ.ศ.2525 ก็ได้มีการซ่อมแซมใหญ่อีก ครั้ง โดยใช้ค่าใช้จ่ายไป 30,999,528 บาท โดยเราใช้เงินกับการซ่อมบำ�รุงไปแล้วถึง 280 ล้าน บาทกันเลยทีเดียว
27
14
ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ละครเรื่องขุนศึก
28
สถานีโทรทัศน์แห่งแรกของประเทศไทย จะมีสักกี่คนในสมัยนี้ที่ไม่เคยดูทีวีในยุคนี้ เมื่อมีทีวีแปลว่าต้องมี สถานีโทรทัศน์ ซึ่งโทรทัศน์แห่งแรกของไทยคือ สถานีโทรทัศน์ไทยทีวีช่อง 4 ในปีพ.ศ.2495 ตั้งอยู่ที่วังบางขุนพรหม จึงเป็นที่มาของ ชื่อ ช่อง 4 บางขุนพรหม ที่มาของสถานีนี้เกิด มาจากไอเดียของจอมพล ป. พิบูลสงคราม และต่อมาได้มีการพัฒนากิจการโทรทัศน์มาเรื่อยๆ จน ช่อง 4 เปลี่ยนเป็น ช่อง 9 อ.ส.ม.ท ที่เรารู้จัก กันต่อมาเป็นยุคของโทรทัศน์สี ซึ่งที่แรกคือ สถานีโทรทัศน์สี กองทัพบก ช่อง 7 ที่มีคำ�ขวัญที่เราคุ้นเคยคือ “ช่องเจ็ดสี ทีวีเพื่อคุณ” เกิดขึ้นปี พ.ศ.2510 ซึ่งในตอนนี้เราก็สามารถ ดูทีวีได้หลายช่อง ซึ่งเป็นสีไปหมดแล้ว นับว่าเป็นการพัฒนา ที่น่าสนใจมากสำ�หรับการสื่อสารในบ้านเรา
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ทีวีบ้านเราตอนนี้มีแค่ 2 ระดับเท่านั้นคือ มาตราฐาน กับ ระบบ HD ระดับมาตราฐานคือ 4 : 3 SDTV (480p) ระบบ HD คือ 16 : 9 HDTV (1080p)
29
15
15 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
Sport Club
30
สปอร์ตคลับแห่งแรกของไทย เป็นกระแสฮอตฮิตมากสำ�หรับการดูแลตัวเอง ผู้ชายมีซิกแพคเป็นที่ต้องการสำ�หรับทุกคน เค้า ว่ากันว่าความเป็นนักกีฬามันเซ็กซี่ น่าค้นหา แล้วถ้าพูดถึงกีฬา จะไม่เอ่ยเรื่องสถานที่เล่นกีฬาก็ ไม่ได้ มันเป็นของคู่กัน และที่ๆสามารถเล่นกีฬา หลายๆอย่างรวมกันได้ก็คือ สปอร์ตคลับสปอร์ตคลับ แห่งแรกของไทย คือ ราชกรีฑาสโมสร โดยมีต้นกำ�เนิด จาก เมื่อปี พ.ศ. 2433 แฟรงคลิน เฮิร์สท์ ชาวอังกฤษ เสนอให้จัดตั้งสมาคมเพื่อส่งเสริมการเพาะพันธุ์ดูแล ม้าและการเล่นกีฬา โดยควรเป็นสถานที่ซึ่งตั้งอยู ่ใจกลางเมืองเพื่อเข้าถึงได้ง่าย ต่อมาอีกไม่นาน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทาน พระบรมราชานุญาตให้จัดสร้าง รอยัล สปอร์ต คลับ (Royal Sports Club) ใน ที่ดินบริเวณสระปทุม
ผู้หญิงหุ่นดีและ
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ราชกรีฑาสโมสร ในปัจจุบันให้บริการ สนามแข่งม้า สนามเทนนิส สนามแบดมินตัน สนาม กอล์ฟ สนามฟุตบอล สระว่ายน้ำ� ห้องบิลเลียด ห้องปิงปอง ห้องฟิตเนส ห้องสควอช ห้อง หมากรุก ห้องจัดเลี้ยงอีกด้วย ว่างๆแวะไปได้ครับ
31
16
16 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
โชว์การบิน
32
สนามบินแห่งแรกของไทย หลังจากปีปี พ.ศ.๒๔๕๔ นายชาร์ลส์ แวนเด็น บอร์น ได้ นำ�เครื่องบินแบบอังรีฟาร์มัง ๔ ชั้นมาแสดงการบินเป็นครั้งแรกใน ประเทศไทยที่สนามม้าสระปทุม (ราชกรีฑาสโมสร) หลังจากนั้นก็มีการจัดตั้ง สนามบินสระปทุม ซึ่งถือ เป็นสนามบินแห่งแรกของประเทศไทย แต่ต่อมา ยกเลิกใช้สนามบินสระปทุม เนื่องจากสาเหตุคับแคบ มีเนื้อที่จำ�กัด และมีที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ไม่เหมาะสม ย้ายมา เป็นสนามบินดอนเมือง และย้ายอีกครั้งเป็นสนามบิน สุวรรณภูมิ แต่ยังไงก็ตามหลังจากนั้นสนามบินดอนเมือง ก็ได้เปิดใช้งานอีกครั้งเนื่องจากขยายความสามารถทาง ธุรกิจการบินของไทย
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิได้รับการกล่าวถึงว่าเป็น “ความภูมิใจของคนไทยทั้งชาติ” และ ยังเป็นสิ่งก่อสร้างที่ทำ�ลายสถิติโลกในหลายประการ เช่น หอบังคับการบินที่สูงที่สุดในโลก ล็อบบี้ของโรงแรมท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ซึ่งอยู่ด้านหน้าอาคารผู้โดยสาร มีห้องพักถึง 600 กว่าห้อง เป็นบริเวณล็อบบี้ที่ใหญ่ที่สุดในโลก
33
ขอขอบคุณ 34
อาจารย์ ฐปนนท์ อ่อนศรี อาจารย์ อดิสรณ์ สมนึกแท่น และอาจารย์สาขาศิลปกรรม มหาวิทยาลัยจันทรเกษมทุกท่าน หอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร รายการวัฒนธรรมชุบแป้งทอด สถานีโทรทัศน์ TPBS การไฟฟ้าฝ่ายผลิต บริษัท ไทยทัวร์ อินโฟ จำ�กัด พิพิธภัณฑ์การศึกษาแห่งชาติ 7eleven นิตยสาร ADAY
เกี่ยวกับผู้เขียน รัฐศักดิ์ เดชพันธ์
สาขาจิตรกรรม วิทยาลัยอาชีวศึกษาปัตตานี ปี พ.ศ. 2552 ศิลปกรรม ออกแบบนิเทศศิลป์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยจันทรเกษม ปี พ.ศ. 2556
35
EDITOR NOTE เมื่อเราใช้ชีวิตถึงช่วงหนึ่ง เราจะเริ่มตั้งคำ�ถามกับสิ่งโน้น สิ่งนี้ว่าต้น กำ�เนิดของมันมาจากไหนนะ แล้วมันมาไทยยังไง เมื่อเริ่มสงสัยก็ต้องหาคำ�ตอบ เชื่อรึเปล่า ถ้าถามถึงประวัติศาสตร์กับเด็กๆ หรือแม้แต่ผู้ใหญ่ก็ตามใน ปัจจุบันนี้ น้อยคนที่จะรู้ว่า สิ่งของสิ่งแรกของไทยเนี้ยมีอะไรบ้าง ไม่เชื่อลองถาม คนข้างๆคุณว่า “รู้ป่ะ ธนาคารแห่งแรกในประเทศไทยเนี้ย ธนาคารอะไร” 80% คงตอบกันไม่ถูก และการที่เราอยากรู้ มันเป็นเรื่องดี อย่างน้อยก็ทำ�ให้คุณได้มีความ รู้มากขึ้น เอาไปเล่าให้เพื่อน พี่น้อง ลูกหลานฟังได้ และถ้าเป็นอย่างงั้น คุณก็เป็น คนหนึ่งที่สามารถพูดได้ว่า “เราคือคนที่สืบทอดประวัติศาสตร์ชาติไทย”
รัฐศักดิ์ ผู้เขียน
ที่มาเนื้อหา โกสินทร์ รัตนประเสริฐ สิ่งแรกในสยาม ถุงเงิน พุทธสรณ์ แรกเริ่มเดิมที...ในสยาม ADAY Vol7 number 77 ปก 100 สิ่งแรกในเมืองไทย แถมสุข นุ่มนนท์ ประวัติศาสตร์ไทย เทพชู ทัพทอง กรุงเทพในอดีต ปาลเลกัวซ์ แปลโดย สันต์ ท. โกมลบุตร เล่าเรื่องกรุงสยาม สมบัติ จำ�ปาเงิน รู้เรื่องเมืองบางกอก สุทธิลักษณ์ อำ�พันธ์วงศ์ คนเด่นในอดีต โรม บุนนาค 100 แรกมีสยาม เอนก นาวิกมูล แรกมีในสยาม เล่ม 1,2,4
การเริ่ ม ต้ น สิ่ ง ใหม่ ย่ อ มสร้ า งอะไรที่ แปลกตาในการมองครั้ ง แรกแต่ ต่ อ ไปใครจะรู้ ว่ า การเริ่ ม ต้ น ครั้ ง นั้ น จะ กลายเป็ น ประวั ติ ศ าสตร์ ที่ ส วยงาม ทรงกลด บางยี่ขัน บรรณาธิการหนังสือ A DAY
40
สิหน้ ่เมืงอแรก างไทย คั่น ใน
ชุด สถานที่แรก
41
àÃ×èͧ à«àÇ‹¹áË‹§áá¢Í§ä·Â àÃ×èͧ ¸¹Ò¤ÒÃáË‹§áá àÃ×èͧ âçàÃÕ¹¡Ç´ÇÔªÒáË‹§áá Âѹ件֧àÃ×èͧ¢Í§ ÊŒÇÁ·Õèáá !! ÃǺÃÇÁàÃ×èͧʶҹ·Õèáá¢Í§ä·Â ·Õè¤Ø³ÍÒ¨¨ÐäÁ‹à¤ÂÃÙŒÁÒ¡‹Í¹ ¤Ñ´ÁÒáÅŒÇ 16 àÃ×èͧ์¹æ