ÃÇÁ 16 àÃ×èͧ µŒ¹¡Óà¹Ô´à˵ءÒó ·Õè¤Ø³ÍÒ¨ÂѧäÁ‹ÃÙŒÁÒ¡‹Í¹ !!
สิเมื่งอแรก งไทย ใน
ชุด เหตุการณ์
เรื่อ
ง-
ภาพ
: ร ัฐ ศ ั ก
ดิ์
1
สิเมื่งอแรก งไทย ใน
เรื่อง
-ภ
ชุด เหตุการณ์
าพ
:
ร ัฐ
ศัก
ดิ์
บางครั้งเราอยู่กับสิ่งเดิมๆ จน รู้สึกว่าเป็นปกติ จนเมื่อเราออก มาจากตรงนั้ น และมองย้ อ น กลับมา จะเห็นว่าสิ่งเหล่านั้นมี คุณค่าและสวยงามมากๆเลย
เรย์ แมคโดนัล นักแสดง,นักเดินทาง
CONTENTS สารบัญ
1 2 3 4
หน้า 10
“สวัสดี” ครั้งแรก
หน้า 3
หนังไทยเรื่องแรก
หน้า 12
น้ำ�แข็งก้อนแรก
หน้า 5
การใช้อินเตอร์เน็ตครั้งแรก
หน้า 14
เพลงสรรเสริญพระบารมี
หน้า 7
การประกวดนางสาวไทยของประเทศไทย
หน้า 16
ลอตเตอรี่แรกของไทย กำ�เนิดเพลงกราวกีฬา
หน้า 9
5 6 7 8
9
13 10 14 11 15 12 16 หน้า 18
ใช้น้ำ�ประปาเป็นครั้งแรก
หน้า 27
การขายลิขสิทธิ์
หน้า 21
นามสกุลพระราชทานหมายเลข 1
หน้า 29
แรกถ่ายรูป
หน้า 23
ประเทศไทยเริ่มนับเวลา ตามแบบสากลครั้งแรก
หน้า 31
การแข่งฟุตบอลประเพณี
หน้า 25
การพระราชทานปริญญาบัตร
หน้า 33
การบินครั้งแรกของไทย
01
ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ภาพและโปสเตอร์จากภาพยนต์เรื่อง โชคสองชั้น
8
หนังไทยเรื่องแรก หนังเรื่องแรกที่เราเคยได้ยินกัน คือนางสาวสุวรรณ เป็นละครใบ้ โดยตัวหนังจัดทำ�โดย ฮอลลีวูด !! เอากับเค้าสิ คนไทยโกอินเตอร์มานาน แล้วนะครับผม ซึ่งสร้างในปี พ.ศ 2465 แต่หนังนางสาวสุวรรณนั้นถ่ายโดยชาวต่างประเทศมีเพียงคนไทย เป็นนักแสดงเท่านั้น ส่วนคนสร้างเป็นฝรั่งล้วนๆ ส่วนหนังไทยที่คนไทย เป็นผู้สร้าง คือเรื่อง โชคสองชั้น โดยเป็นหนังเงียบ และสร้างโดย บริษัท กรุงเทพภาพยนตร์ โชคสองครั้งนี้มีความยาว 90 นาที ซึ่งหนัง มีจำ�นวนผู้ชมสูงสุด 4 คืน กับ 1 วัน เท่ากับ 12,130 คน ทำ�ลายสถิติเมื่อสี่ปีก่อนหน้าเรื่อง นางสาวสุวรรณ
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ตอนนี้ หอสมุดแห่งชาติ ค้นพบฟิล์ม เรื่องนี้ซึ่งเสียหายจากการเสื่อมสภาพและพิมพ์ สำ�เนาใหม่เอาไว้ได้เพียง 82 ฟุต คิดเป็นภาพนิ่งทั้งหมด 1,319 ภาพ รวมความยาว ประมาณ 1 นาทีเท่านั้นเอง
3
02
2 ที่มา : อานนท์ คล้ายพุก
ป้ายมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่
4
การใช้อินเตอร์เน็ตครั้งแรก ตอนนี้โซเชี่ยวมีเดียแทบเป็นปัจจัยที่แทบจะขาดไม่ได้เลยสำ�หรับ คนทั่วไป ตื่นมาต้องดู Facebook เช็ค twitter Line E-mail หรืออื่นๆ ซึ่ง เป็นแอพลิเคชั่นที่ใช้อินเตอร์เน็ตในการทำ�งานทั้งนั้น ถ้าถามว่า อินเตอร์เน็ต เข้ามาในครั้งแรกได้ไง อินเทอร์เน็ตใน ประเทศไทยได้เริ่มต้นขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อ เดือน มีนาคม พ.ศ. 2538 ที่ ม.อ. (มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขต หาดใหญ่) ลักษณะการใช้บริการ E-mail โดย ส่งให้ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย หรือสถาบันเอไอที จนปี พ.ศ.2531 ม.อ. ได้ขอที่อยู่อินเตอร์เน็ตคือ Sritrang.psu.th ซึ่งเป็นที่อยู่ แรกของประเทศไทย
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย โดเมนสากล มีดังนี้ คือ .com ย่อมาจาก commercial สำ�หรับธุรกิจ .edu ย่อมาจาก education สำ�หรับการศึกษา .int ย่อมาจาก International Organization สำ�หรับองค์กร นานาชาติ .org ย่อมาจาก Organization สำ�หรับหน่วยงานที่ไม่แสวงหาก าไร .org ย่อมา จาก Organization สำ�หรับหน่วยงานที่ไม่แสวงหากำ�ไร
5
03
3 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
นางสาวกันยา เทียนสว่าง
6
การประกวดนางสาวไทยของประเทศไทย “โฉมเอยโฉมงามอร่ามแท้แลตะลึง” ฟังทีไรรู้เลยว่ากำ�ลังจะ พูดถึงการประกวดนางสาวไทย เพลงนี้แทบจะเป็นอัตลักษณ์ของราย การประกวดรายการนี้ ในเริ่มต้นนั้น การประกวดสาวงามของไทย ใช้ชื่อว่า “นางสาว สยาม” ที่รัฐบาลได้จัดขึ้นในวันเฉลิมฉลองรัฐธรรมนูญ โดยจัดขึ้นในปี พ.ศ.2477 ซึ่งนางสาวสยามคนแรกมีชื่อ ว่า นางสาวกันยา เทียนสว่าง หรือชื่อเล่น ลูซิล เป็นลูก ครึ่งมอญ โดยได้มงกุฎ ที่มีสลักชื่อว่า นางสาวสยาม 77 และหลังจากนั้น หลังจากประเทศไทยเปลี่ยน ชื่อจากสยาม เป็นไทย รายการนางสาวสยาม ก็เลย เปลี่ยนชื่อตาม เป็น นางสาวไทยนั้นเอง
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย รางวัลของการประกวดนางสาวสยามนี้ นอกจาก มงกุฎ แล้วยังมีล๊อกเก็ตห้อยคอทองคำ� และเงินสด 1,000 บาท แต่ทางรัฐบาลบอกว่าขอรับบริจาคเพื่อบำ�รุงทางทหาร (ซะงั้น)
7
04
4 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี
8
กำ�เนิดเพลงกราวกีฬา “กีฬา กีฬาเป็นยาวิเศษ ฮ้าไฮ้ ฮ้าไฮ้” เป็นเพลงประจำ�งานกีฬาสี ที่ทุกโรงเรียน ต้องเคยร้องกัน ร้องกันจนแปลงเพลงกันจนเลยเถิดไปอย่าง สนุกสนาน เพลงนี้ชื่ออะไร เพลงนี้ชื่อ เพลงกราวกีฬา โดยเพลงนี้แต่งคำ�ร้องโดย ครูเทพ เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี หรือ นามจริง สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา ซึ่งแต่งขึ้นเพื่องานกีฬาสีของ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย และต่อมาเพลงนี้ก็ได้รับความนิยมเป็น อย่างสูง ก็เลยระบาดไปหลายๆ โรงเรียน จนทั่ว ประเทศ แต่ถ้าถามถึงเนื้อเพลงท่อนอื่นๆว่าคืออะไร น้อยคนที่จะร้องได้ แต่ที่แน่ๆ ท่อน “กีฬา กีฬา เป็นยาวิเศษ ฮ้าไฮ้ ฮ้าไฮ้” ต้องจำ�กันได้แน่นอน
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย เนื้อเพลง กราวกีฬา พวกเรานักกีฬาใจกล้าหาญ เชี่ยวชาญชิงชัยไม่ย่นย่อ คราวชนะรุกใหญ่ไม่รีรอ คราวแพ้ก็ไม่ท้อกัดฟันทน (สร้อย) อึม อึม อึม อึม กีฬา กีฬา เป็นยาวิเศษ... ฮ้าไฮ้ ฮ้าไฮ้ กีฬา กีฬา เป็นยาวิเศษ แก้กองกิเลสทำ�คนให้เป็นคน ผลของการฝึกตน เล่นกีฬาสากล ตะละล้า
9
“สวัสดี” ครั้งแรก ตามพจนานุกรมฉบับราชัณฑิตยสถาน พ.ศ.2525 สวัสดี ให้ความ หมายว่า ความดี ความงาม ความปลอดภัย การอวยชัย คำ�ทักทาย หรือ พูดขึ้นเมื่อพบกัน โดยสวัสดีเนี้ย ต้นกำ�เนิดมาจาก พระยาอุปกิตศิลปสาร (นิ่ม กาญจนาชีวะ) โดยพิจารณามาจากศัพท์ “โสตถิ” ในภาษาบาลี หรือ “สวัสติ” ในภาษาสันสกฤต โดยได้ เริ่มใช้เป็นครั้งแรก ณ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย ขณะที่พระยาอุปกิตศิลปสาร เป็นอาจารย์ อยู่ที่นั่น ต่อมา จอมพล ป.พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี เห็นว่า สวัสดี เป็นคำ�พูดที่ โอเค เหมาะสม จึงกำ�หนดให้ ใช้คำ�ว่า สวัสดี เป็นการทักทายต่อมา
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย อย่างที่บอกว่า “สวัสดี” เป็นภาษาสันสกฤต มาจากคำ�ว่า น “สวสฺติ” อ่านว่า สะ-วัด-ติ แปลว่า “ขอ ความดีความงามจงมี (แก่ท่าน)”
10
05
ที่มา : รัฐศักดิ์ เดชพันธ์
รูปแบบการไหว้
11
น้ำ�แข็งก้อนแรก ในสมัยของรัชกาลที่ 4 หรือพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้า อยู่หัว เมื่อมีสุริยุปราคาเต็มดวง มีชาวสิงค์โปร์มาชมด้วย และด้วย ความที่อยากจะแสดงให้ชาวต่างประเทศเห็นว่า เราไม่ได้เป็นบ้านป่า เมืองเถื่อน จึงมีการสั่งน้ำ�แข็งมาจากประเทศสิงค์โปร์ โดยใช้เวลาเดิน ทาง 15 วัน ใช้ขี้เลื่อยกลบไว้ แต่กว่าจะมาถึงไทย ก็เหลือก้อนน้อยนิด และด้วยความประหลาดใจ เพราะบ้านเราไม่มี ทำ�ให้หลายๆคนตื่นเต้น ต่อมาในปี พ.ศ.2448 ประเทศไทยก็จึงมีโรง ทำ�น้ำ�แข็งเป็นของตัวเอง ชื่อว่าโรงน้ำ�แข็ง นายเลิศ ในสมัยนั้น คนเฒ่าคนแก่ไม่เชื่อหรือกว่าจะ สร้างน้ำ�แข็งได้จริง มีคำ�ถามว่า “จะปั้นน้ำ�เป็น ตัวได้อย่างไร ?”
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย วิธีการทำ�น้ำ�แข็งในสมัยก่อน ก็ใช้น้ำ�จากคลอง จึงไม่ค่อยสะอาด จะดีหน่อยก็น้ำ�บาดาล ใส่น้ำ� ในซองน้ำ�แข็ง ใช้หลอดดูดอากาศออก ให้เย็นตัวทีละช้าๆ จนอากาศภายในเหลือ 10 องศา น้ำ� นั่นก็จะเป็นน้ำ�แข็งไปเอง
12
06
ที่มา : รัฐศักดิ์ เดชพันธ์
ก้อนน้ำ�แข็ง
13
กำ�เนิดเพลงสรรเสริญพระบารมี ครั้งหนึ่งตอนวัยเด็ก คุณจะต้องยืนเคารพธงชาติ ไม่ว่าจะเป็น วิชาลูกเสือ หรือในเช้าของทุกวัน และหนึ่งในเพลงที่เราคุ้นเคยก็คงหนี ไม่พ้น เพลงสรรเสริญพระบารมี โดยเพลงนี้มีไว้ร้องเพื่อที่จะ สรรเสริญกษัตริย์ โดยแต่เดิมประเทศไทยใช้เพลงสรรเสริญ เป็นเพลงชาติไทย แต่ต่อมาเจ้าฟ้ากรมวงศ์นริศรานุวัดติวงศ์ นิพนธ์เพื่อใช้ในพิธีลงสรงของสมเด็จพระบรมโอสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมงกุฎราชกุมาร ต่อมา พ.ศ.2475 เพลงสรรเสริญก็ถูกนำ�มาใช้ในงานเพื่อ แสดงความเคารพต่อพระมหากษัตริย์เท่านั้น
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ไอเดียของเพลงสรรเสริญมาจากเพลง god save the king ซึ่งเป็นเพลงสรรเสริญของ ประเทศอังกฤษ ต่อมาก็มีผู้เอาทำ�นองมาแต่งเป็นเพลง จอมราชจงเจริญ แต่ก็มีปัญหาเมื่อ กษัตริย์อังกฤษมาไทย แล้วดันใช้เพลงคล้ายกัน ทางไทยจึงประพันธ์เพลงขึ้นใหม่
14
07
ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนริศรานุวัดติวงศ์
15
ลอตเตอรี่แรกของไทย หวย เรื่องธรรมชาติของคนไทย เห็นได้จากการที่เมื่อมีอะไร แปลกใหม่ เช่น ปลาสองหาง กล้วยออกลูกเป็นขนุน ก็จะมีคนไทยเอา เครื่องเซ่น เพื่อขอหวย ซึ่งไม่เข้าใจเหมือนกันว่าจะเห็นเลขกันยังไง ที่มาของหวยในระยะแรกจะเล่นอยู่ในกลุ่มชาวจีนเรียกว่า “ฮวยหวย” แปลว่า ชุมนุมดอกไม้ เพราะเริ่มแรกเขียนตัว หวยเป็นรูปดอกไม้ ต่อมาในสมัยรัชการที่ 5 ทรงเห็นว่า หวยเป็นการพนันจึงให้ล้มเลิก และมีการออก ล็อตเตอรีขึ้นเป็นครั้งแรก พูดง่ายๆก็หวยถูก กฏหมายนั้นเอง
16
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย พูดกันเรื่องศัพท์หวยใต้ดินกันหน่อย 3 ตัวบน - เลขท้าย 3 ตัวของรางวัลที่ 1 2 ตัวบน - เลขท้าย 2 ตัวของรางวัลที่ 1 3 ตัวล่าง - รางวัลเลขท้าย 3 ตัวที่ออก 4 รางวัลตามปกติ 2 ตัวล่าง - รางวัลเลขท้าย 2 ตัวที่ออก 1 รางวัลตามปกติ วิ่งบน - เลขเหมือน 3 ตัวบนอย่างน้อยหนึ่งตัว วิ่งล่าง - เลขเหมือน 2 ตัวล่างอย่างน้อยหนึ่งตัว เต็ง, ตรง - เหมือนกับเลขที่ออกตรงตามหลัก โต๊ด - เหมือนกับเลขที่ออกแต่สลับหลัก
08
ที่มา : นิตยสาร aday ฉบับ 77 ปี 2007
สลากกินแบ่งรัฐบาลปี 2510
17
ใช้น้ำ�ประปาเป็นครั้งแรก เป็นเรื่องเก่าแก่มากสำ�หรับน้ำ�ประปา เพราะสมัยสุโขทัย หลัก ฐานจากคำ�จารึกของพ่อขุนรามคำ�แหงว่า “กลางเมืองสุโขทัยนี้ มีตระ พังโพย สีใสกินดี ดังกินน้ำ�โขงเมื่อแล้ง รอบเมือสุโขทัยนี้” และก็ได้เจอ ท่อน้ำ�ดินเผาจากสมัยนั้น ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 เกิดโรคห่าระบาดจึงทำ�ให้รัชกาลที่ 5 จัดตั้งให้มีกรมสุขาภิบาล และจ้างชาวฝรั่งเศษมาเป็นวิศวกร และจัดที่ เพื่อสร้างโรงสูบน้ำ�ดิบสำ�แล และขุดคลอง เพื่อลำ�เลียงน้ำ� เรียกกันว่า คลองประปา และสร้างท่อเพื่อลำ�เลียงน้ำ�ไปยังก๊อกน้ำ� สาธรณะที่เรียกกันว่า โซดาดึง นั้นเอง
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ประปา มาจากภาษาสันสกฤต แปลว่า น้ำ�สะอาดที่ผ่านการกรองแล้ว
18
09
9 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
โซดาดึง
19
10
ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ปั้น สุขุม ต้นตระกูล สุขุม
20
นามสกุลพระราชทานหมายเลข 1 เมื่อก่อนคนไทยไม่มีนามสกุลกันหรอ มีแต่ชื่อเท่านั้น เรียกกัน นายแดง นางดำ� ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้โปรดเกล้าฯให้เกิดตรา “พระราชบัญญัติขนานนามสกุล” เมื่อปี พ.ศ.2455 โดยเริ่มต้นด้วย การพระราชทานนามสกุลก่อน และคนแรกคือเจ้าพระยายมราช โดยชื่อเดิมท่านชื่อว่า ปั้น และได้รับพระราชทานนามสกุลว่า สุขุม จึงเป็น นายปั้น สุขุม ซึ่งถือได้ ว่าเป็นนามสกุลพระราชทานแรก และนามสกุลแรก ของประเทศไทยเลย
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย นามสกุลสุดท้ายที่ได้รับการพระราชทานคือ นามสกุล ตัรตริยานนท์
21
11
ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
22
ประเทศไทยเริ่มนับเวลา ตามแบบสากลครั้งแรก แต่เดิมประเทศไทยเรียกเวลากันเป็นโมง กลางคืนก็จะเรียกว่า ทุ่ม แต่ถ้าจะให้เก่ากว่านั้นก็เรียกยาม แต่มันจะเก่าเกินไป เรื่องของการนับเวลานับเป็นเรื่องสำ�คัญมากในการพัฒนา ประเทศ ประเทศไทยเริ่มนับเวลา ตามแบบสากลครั้งแรกในสมัย รัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงให้เปลี่ยน มาเรียกว่าคำ�ลงท้ายว่า “นาฬิกา” (เขียนย่อว่า “น.”) และให้นับเวลาทางราชการใหม่ เพื่อให้สอดคล้อง กับธรรมเนียมสากลนิยม โดยให้ถือว่าเวลา หลังเที่ยงคืนเป็นเวลาเปลี่ยนวันใหม่และ ให้ถือเวลาที่ตำ�บลกรีนิช ประเทศอังกฤษ เป็นมาตรฐาน ซึ่งเวลาในประเทศไทย เป็น เวลาก่อนหรือเร็วกว่าเวลาที่กรีนิช 7 ชม.
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย เคยเห็นในหนังไทยโบราณ หรือหนังจีนมั๊ยครับที่เค้าบอกว่า 2 ยามแล้ว แล้ว 2 ยามคือกี่โมง ล่ะ ถ้านับเวลาตามปัจจุบันจะแยกเวลาได้แบบนี้ ยาม1 18.00-21.00น. ยาม3 00.00-03.00น. ยาม2 21.00-24.00น. ยาม4 03.00-06.00น. .
23
12
ที่มทีา่มา: พิ: พหอจดหมายเหตุ ิธภัณฑ์การศึกษาแห่ งชาติ แห่งชาติ
ตึกบโอเรี ภาพการรั ปริญยนเต็ ญาน
24
เริ่มต้นการพระราชทานปริญญาบัตร ความสำ � เร็ จ ที่ ยิ่ ง ใหญ่ ข องชี วิ ต นั ก ศึ ก ษาก็ ค งเป็ น การจบ ปริญญา แล้วเมื่อจบปริญญา พิธีการที่ยิ่งใหญ่และคือทุกสุดของชีวิ ตนักศึกษาก็คือการรับพระราชทานปริญญาบัตร พิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่นักศึกษา จัดขึ้นเป็นครั้ง แรกในรั ช สมั ย พระบาทสมเด็ จ พระปกเกล้ า เจ้ า อยู่ หั ว ซึ่ ง เสด็ จ มา พระราชทานปริญญาบัตรแก่บัณฑิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเมื่อวัน ที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2473 ซึ่ง พระราชทานปริญญาบัตรแก่เวชบัณฑิต จำ�นวน 34 คน ในจำ�นวนนั้น 18 คนมาจาก ปีการศึกษา 2471 และ 16 คนจากปีการศึกษา 2472
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย หนังสือพิมพ์เจ้าหนึ่งคำ�นวณว่า หากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จ พระราชทานปริญญาบัตร 490 ครั้ง ประทับครั้งละราว 3 ชั่วโมง เท่ากับทรงยื่นพระหัตถ์ พระราชทานใบปริญญาบัตร 470,000 ครั้ง
25
13
13 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
หม่อมราชวงศ์กระต่าย อิศรางกูร
26
เริ่มต้นการขายลิขสิทธิ์ครั้งแรกในไทย ในตอนนี้การซื้อขายทรัพย์สินทางความคิด หรือที่เรียกกันว่า ลิขสิทธิ์มีมากมาย เช่นเดียวกันกับการละเมิดลิขสิทธิ์ แต่ถ้าถามถึงการซื้อ ขายลิขสิทธิ์ครั้งแรกคืออะไร บอกเลยว่าคือหนังสือเรื่อง “นิราศลอนดอน” ซึ่งหนังสื่อนี้แต่งโดย หม่อมราโชทัย นามเดิม หม่อมราชวงศ์ กระต่าย อิศรางกูร และถูกซื้อลิขสิทธิ์โดยหมอบรัดเลย์ โดยมีราคา 400 บาท ในปี พ.ศ.2404 “นิราศลอนดอน” เป็นหนังสือที่บอก เล่าเรื่องราวการเดินทางไปอังกฤษเพื่อการ เจริญสัมพันธ์ของ หม่อมราโชทัย นั้นเอง
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย เนื้อเรื่องย่อของ นิราศลอนดอน คือ คณะราชทูตไทยอัญเชิญพระราชสาร พร้อมทั้งเครื่อง ราชบรรณาการไปถวายสมเด็จพระบรมราชินีนาถวิคตอเรียณ พระราชวังวินเซอร์ (พระราชวัง ประจำ�ฤดูหนาว) ซึ่งทำ�ให้ได้รับผลดีคือมีการเปลี่ยนแปลงสัญญาใหม่ โดยที่ไทยได้ประโยชน์ เพิ่มขึ้น จากนั้นคณะราชทูตไทยได้รับพระราชทานเลี้ยงอาหารค่ำ�และน้ำ�ชาและได้พักค้างแรม ณ พระราชวังวินเซอร์ 1 คืน ต่อมาจึงได้ไปเยี่ยมชมสถานที่สำ�คัญๆ เช่น โรงพยาบาล โรงงาน ทำ�เหรียญกษาปณ์ ป้อมศาสตราวุธแห่งลอนดอน
27
14
ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
กล้องถ่ายรูปสมัยแรก
28
แรกถ่ายรูป การถ่ายภาพในตอนนี้เป็นเรื่องธรรมชาติมากของใครหลายคน อาจเป็นเพราะเทคโนโลยีพัฒนาไปมาก แต่เมื่อก่อนนั้นการถ่ายภาพ หรือที่เรียกกันว่า การชักภาพ เข้ามาในสมัยต้นรัชกาลที่ 4 โดยนำ�เข้ามาโดย ชาวฝรั่งเศษ คือ บาทหลวงปาลเลอกัว ซึ่งการถ่ายรูปนี้ เป็นกิจกรรมชั้นสูง ผู้ที่สามารถมีรูปได้คือขุนนาง หรือคน ใหญ่คนโตในสังคม ส่วนชาวบ้านธรรมดาแค่กล้องยังไม่ เคยเห็นกันเลย และมีอีกความเชื่อนึงของชาวบ้านคือ ถ้า โดนถ่ายรูป วิญญานจะเข้าไปอยู่ในรูป แล้วจะอายุสั้น !!!
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ร้านถ่ายรูปแห่งแรกของไทยเป็นของ นายจิตร อยู่ที่ฝั่งธนบุรี แต่งานส่วนมากเป็นของ ราชการ เพราะคนทั่วไปยังไม่นิยมการถ่ายภาพกันสักเท่าไหร่
29
15
15 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ภาพสรุปกีฬาจุฬา - ธรรมศาสตร์
30
เริ่มต้นการแข่งฟุตบอลประเพณี ไม่ว่าจะจบการศึกษาจากรั้วมหาลัยมาก็ตาม แต่ครั้งหนึ่งคุณต้อง เคยได้ยินการแข่งบอลฟุตบอล จุฬาฯ - ธรรมศาสตร์ หรือ ธรรมศาสตร์ จุฬา (แล้วแต่ว่าปีนั้นใครเป็นเจ้าภาพ ก็จะเอาชื่อขึ้นก่อน) งานฟุตบอลประเพณีนี้เริ่มในปี พ.ศ.2477 เมื่อนักเรียนสวนกุหลาบ ที่เข้าไปเรียนอยากจะมีกิจกรรมให้เกิดความสนิทกันของมหาลัยทั้ง 2 ทาง มหาลัยจุฬาฯจึงเสนอเรื่องไปให้ทางธรรมศาสตร์ จนเป็นจุดเริ่มต้นของงานฟุตบอลประเพณี ซึ่งมีขึ้นครั้งแรกในวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ 2477 ที่สนามหลวงโดยธรรมศาสตร์เป็นเจ้าภาพ ผลบอลคือเสมอกัน 1-1 ครั้งต่อมาก็ย้ายมาแข่ง ที่สนามบอลสวนกุหลาบ และครั้งที่ 5 ก็ย้ายมาแข่ง ที่สนามศุภชลาศัยจนถึงตอนนี้
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย ผลการแข่งขันจนถึงปัจจุบัน (พ.ศ.2556) แข่งทั้งหมด 69 ครั้ง ธรรมศาสตร์ชนะ 22 ครั้ง, จุฬาฯชนะ 16 ครั้ง และเสมอกัน 31 ครั้ง
31
16
16 ที่มา : หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
ภาพการใช้เครื่องบินในกิจกรรมต่างๆ
32
การบินครั้งแรกของไทย “ผมอยากเห็นคนไทยบินได้” เป็นคำ�พูดฮิตคำ�นึงจากนักร้องวง bodyslam (2556) ซึ่งอยากจะบอกว่า คนไทยบินได้มานานแล้วเฮีย ประวัติการบินในไทยนั้นเริ่มตั้งแต่ ปี พ.ศ.๒๔๕๔ นายชาร์ลส์ แวนเด็น บอร์น ได้นำ�เครื่องบินแบบอังรีฟาร์มัง ๔ ชั้นมาแสดงการบินเป็นครั้ง แรกในประเทศไทยที่สนามม้าสระปทุม (ราชกรีฑาสโมสร)เสนาธิการ ทหารบก ได้ทรงเห็นความสำ�คัญ และความจำ�เป็นที่ประเทศไทยจะ ต้องมีเครื่องบินไว้ป้องกันประเทศเหมือนกับต่างประเทศ กระทรวง กลาโหมจึงได้จัดตั้ง แผนกการบินต่อๆมาได้มีการพัฒนา แผนกการบิน เป็นกองบินทหารบก กรมอากาศยานทหารบก กรมอากาศยาน กรม ทหารอากาศจนเป็นกองทัพอากาศในปัจจุบัน
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย เครื่องบินชุดแรกที่ประเทศไทยซื้อคือ เครื่องบิน นิเออปอรต์ ชนิดปีกชั้นเดียว จำ�นวน ๔ เครื่อง และเครื่องบินเบรเกต์ ชนิดปีก ๒ ชั้น จำ�นวน ๓ เครื่อง
33
ขอขอบคุณ 33
อาจารย์ ฐปนนท์ อ่อนศรี อาจารย์ อดิสรณ์ สมนึกแท่น และอาจารย์สาขาศิลปกรรม มหาวิทยาลัยจันทรเกษมทุกท่าน หอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร คุณแชมป์ อานนท์ คล้ายพุก Photoxcite จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย นิตยสาร ADAY
เกี่ยวกับผู้เขียน รัฐศักดิ์ เดชพันธ์
สาขาจิตรกรรม วิทยาลัยอาชีวศึกษาปัตตานี ปี พ.ศ. 2552 ศิลปกรรม ออกแบบนิเทศศิลป์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยจันทรเกษม ปี พ.ศ. 2556
34
EDITOR NOTE
เมื่อเราใช้ชีวิตถึงช่วงหนึ่ง เราจะเริ่มตั้งคำ�ถามกับสิ่งโน้น สิ่งนี้ว่าต้นกำ�เนิด ของมันมาจากไหนนะ แล้วมันมาไทยยังไง เมื่อเริ่มสงสัยก็ต้องหาคำ�ตอบ บางเหตุการณ์ แม้มันจะเป็นจุดเล็กๆ แต่ก็สามารถเปลี่ยนแปลงประเทศ ได้อย่างน่าแปลกใจ เช่นเรื่องการใช้ส้วม จากที่เมื่อก่อนจัดหนักกันข้างทางเป็นเรื่อง ปกติ ก็มีการตั้งกฏหมายขึ้นมาเพื่อให้ดูเข้าที่เข้าทาง คิดดูว่าถ้าวันนั้นไม่มีกฏหมาย นาสกุลออกมาตอนนี้ชื่อคนไทยคงซ้ำ�กันมาก จำ�กันลำ�บากเลยทีเดียว และการที่เราอยากรู้ มันเป็นเรื่องดี อย่างน้อยก็ทำ�ให้คุณได้มีความรู้มาก ขึ้น เอาไปเล่าให้เพื่อน พี่น้อง ลูกหลานฟังได้ และถ้าเป็นอย่างงั้น คุณก็เป็นคนหนึ่ง ที่สามารถพูดได้ว่า “เราคือคนที่สืบทอดประวัติศาสตร์ชาติไทย” รัฐศักดิ์ ผู้เขียน
ที่มาเนื้อหา โกสินทร์ รัตนประเสริฐ สิ่งแรกในสยาม ถุงเงิน พุทธสรณ์ แรกเริ่มเดิมที...ในสยาม ADAY Vol7 number 77 ปก 100 สิ่งแรกในเมืองไทย แถมสุข นุ่มนนท์ ประวัติศาสตร์ไทย เทพชู ทัพทอง กรุงเทพในอดีต ปาลเลกัวซ์ แปลโดย สันต์ ท. โกมลบุตร เล่าเรื่องกรุงสยาม สมบัติ จำ�ปาเงิน รู้เรื่องเมืองบางกอก สุทธิลักษณ์ อำ�พันธ์วงศ์ คนเด่นในอดีต โรม บุนนาค 100 แรกมีสยาม เอนก นาวิกมูล แรกมีในสยาม เล่ม 1,2,4
เราต้องรู้จักทุกสิ่งตั้งแต่ราก ของมัน ว่ามาจากไหนแล้ว พัฒนามันไป เพื่อให้ตัวเองมี รากฐานที่แข็งแรง บอย ถกลเกียรติ ผู้กำ�กับละครเวที ละครโทรทัศน์
40
สิหน้ ่เมืงอแรก างไทย คั่น ใน
เรื่อง
-ภ
าพ
ชุด เหตุการณ์
:
ร ัฐ
ศัก
ดิ์
41
àÃ×èͧ ¡ÒÃàÅ‹¹ËǤÃÑé§áá àÃ×èͧ 㪌ÍÔ¹àµÍà à¹çµ¤ÃÑé§áá àÃ×èͧ 㪌¹éÓ»ÃлÒ໚¹¤ÃÑé§áá Âѹ件֧àÃ×èͧ¢Í§ ¹éÓá¢ç§¡ŒÍ¹áá !! ÃǺÃÇÁàÃ×èͧà˵ءÒó ááã¹ä·Â ·Õè¤Ø³ÍÒ¨¨ÐäÁ‹à¤ÂÃÙŒÁÒ¡‹Í¹ ¤Ñ´ÁÒáÅŒÇ 16 àÃ×èͧ์¹æ