Marketing Erbil

February, 2019 The World of Branding and Marketing

fresh ideas for a fresh start we are here with a fragrance please touch and smell. ‫بیرۆکەی فەریک‬ ‫بۆ دەستپێکێکی تازە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� بۆن و گو�و لێرەین‬

‫تکایە دەستی لێدەو بۆنی بکە‬

We have a fully capacitated and equipped refinery; it was built in 2008 in the Kurdistan Region.

We have producing high-quality petroleum products since refinery establishment.

With already started new project; We will produce High Octane Naphtha and Euro Diesel in 3 years.

www.lanaz.com

Issue: 1 Owner

Celisa Advertising Founder & CEO

Abdulcelil Yavuz Director of Magazine

Gulistan Çirik Executive Editor

Emir Ali Demirtaş Editor

Karzan H. Rahman Coordinator of Magazine

Muhammed K. Mawlood Hasan Yavuz Research- Redaction

Ferhat Eraslan Haluk Yavuz Mesut Yavuz Photographs

Sabri Dri Metin Dağ Translations

Idrees Tahir Khidir Setenay Şekercioğlu Design / Product

CELISA ADVERTISING www.celisa.com.tr Contact Istanbul Office: +90 212 266 80 24 Erbil Office: +964 750 278 1515 - +964 750 273 1515

22 28 30 38

150M Highway Project Starts

‫ مەتری دەستی پێدەكرێت‬150 ‫پرۆژەی شەقامی‬

The İmportance Of Branding Today

‫گرنگی براندە بازرگانیەکان‬ Ahmed Rekani

“47 Billion Dollars İnvested İn Kurdistan”

:‫ئەحمەد ڕێكانی‬ ‫ ملیار دۆالر وەبەرهێنان لە كوردستان كراوە‬74 ‫بایی‬

How And Why Does Consumer Behavior Change?

‫چۆن و بۆچی رەفتاری بەکاربەر دەگۆڕێت؟‬

56 62 78

How To Design A Marketing Strategy?

87

Erbil National Folk Dance Team Becomes Kurdistan Identity

A young Kurdish man advances Kurdistan in aviation field.

‫گەنجێكی كورد لە فڕۆكەدا كوردستان پێشدەخات‬

‫چۆن ستراتیژیەتی بە بازاڕکردن دادەڕێژیت؟‬

Arrival of two Cargo Aircrafts to Erbil International ‫ ڵ‬Airport

‫هە�گر دێتە نێو‬ ‫دوو فڕۆكەی بار‬ ‫ڵ‬ ‫فڕۆكەخانەی نێو دەو�ەتی هەولێر‬

‫تیپـــی هونـــەرە میللییەكانـــی هەولێـــر‬ ‫بۆتـــە ناســـنامەی كوردســـتان‬

‫سەرکەوتن تەنها لە بواری کارکرندا نیە بێگومان‬ ‫ڵ‬ ‫د�خۆشت دەکات و پێویستە پابەندی بیرو باوەڕو‬ ‫بنەماکانت بیت‪ ،‬بە ئازادی کار بکە بێ ئەوەی‬ ‫حەزەکانت پەل بەست بکەیت‪ ,‬خەون ببینەوە گڕو‬ ‫تین بە خۆت ببەخشە‪.‬‬ ‫لە مەیدانی سەرکەوتن تەنها سامان بەدەست‬ ‫ناهێنیت لە پلەی یەکەمدی‪ ،‬هەر شتێک لە بواری‬ ‫ڵ‬ ‫کارەکەت ڕوو ئەدات‪ ,‬پێویستە د�خۆش بیت و‬ ‫ڵ‬ ‫خە�کانیش بەشدار بکەیت لەو خۆشیە بە بۆچوونی‬ ‫من بنەمای ئاگاداری کارەکەی خۆت بە‪،‬گرینگ نیە‬ ‫بچووکە یان نا‪ ،‬ڕێز لە کارەکەی خۆت بگرە چونکە‬ ‫مرۆڤ ئەو کەسانەی ال خۆشەویستە کە ڕێز لە کارەکەی خۆی‬ ‫دەگرێت ئەو بنەمایانەیە کە برەو لە پاراستنی کەسەکان‬ ‫ئەدات‪.‬‬ ‫هەرگیز ماندوو نابیت لە گرتنە ئەستۆی بەرپرسیاریەتیەکان‬ ‫وەک بازرگانێک پێموایە پێویستە هەمیشە ئەوانەت لە یاد بێت‪:‬‬ ‫ڵ‬ ‫هەو� بدە بەردەوام ئاستی کارەکانت بەرزتر بکەیتەوە‪،‬پێویستە‬ ‫مەیل و ئارزوەکانت بجولێنیت‪،‬هەروەها ڕێگە مەدە لۆژیک‬ ‫خەونەکانت ووردو خاش بکات‪،‬پێویستە بگەی بە لووتکە بێ‬ ‫ئەوەی هیچ قوربانیەک ببەخشیت و پارێزگاریش لەم بەهایە‬ ‫بکە‪.‬‬ ‫هەولێر \ کوردستان شوێێکی پڕ لە خۆزگەیە بۆمن کاتێک‬ ‫بەشدار دەبم لە بەرەوپێشەوە بردنی هەولێر‪ ,‬کەرتی رێکالم‬ ‫ئەو بوارەیە کە لە سەرجەم بوارەکانی ترزیاتر کارم تێدا‬ ‫کردووە‪ ،‬هەست بە تام و چێژێکی زۆر ئەکەم و لە زۆر‬ ‫بۆنەشدا ئەمەم دوپات کردۆتەوە‪.‬‬ ‫بە گیانێکی لە خۆبوردەیی زۆرو بە هەستێکی پڕ لە سۆز‬ ‫یەکەمین ژمارەی گۆڤاری ‪ Marketing Erbil‬مان بە چاپ‬ ‫گەیاند‪ .‬ئێمە لە گۆڤاری ‪ Marketing Erbil‬لە شاری هەولێر‬ ‫گەمارۆ لەسەر هەموو کێشەکان‪،‬لە نێویشیاندا زانیاریە‬ ‫ڵ‬ ‫ناوازەو سوودبەخشەکان و هەوا�ە هەنووکەییەکانی جیهان‬ ‫ال دەبەین جیهان هەولێر دەخوێنێتەوە‪ ،‬هەولێریش جیهان‬ ‫دەخوێنێتەوە‪.‬‬ ‫بەردەوام دەبین لە کارەکانمان بەو وزەو توانایەی کە هەمانە‬ ‫بۆ ئەوەی گۆڤارێک دەر بکەین شایەستەی هەولێر بێت‪.‬‬ ‫بڕواو متمانەم بە تیمە داهێنەرەکەم هەیە‪ ,‬ئەو ستافەی کە‬ ‫بەشدارن لە دەرکردنی ئەو گۆڤارە و ئەو هاوڕێانەم کە بە‬ ‫دوای باشترین دەگەڕێن بۆ گۆڤارەکە زۆر باش ئەزانم لەگەل‬ ‫ئەو پتر لە ‪ ٥٠‬ئەندامەی تیپەکەمان کە لەسەر بنەمای ڕێزو‬ ‫متمانە کاردەکەین‪،‬لە ‪ ٢٠١٩‬سەرکەوتوو دەبین‪.‬‬ ‫لە کۆتاییدا بە خوێنەران و سەرجەم کۆمپانیاکان کە کاریان‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� دەکەین ئە�ێم‪،‬ئاگاداری کارو چا�کیەکانمان بن چونکە‬ ‫ئەم گۆڤارە زۆر بابەت لە خۆوە دەگرێت کە بێشک دەبنە‬ ‫مایەی بایەخ و سەرنجتان‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ڕێزدا‬ ‫عەبدولجەلیل یاڤوس‬

‫‪Success is not just about working. You will love it,‬‬ ‫‪you must adhere to your principles, you will work‬‬ ‫‪freely without restraining your hopes, dreams and‬‬ ‫‪enthusiasm.‬‬ ‫‪You don’t just make money in definition of the‬‬ ‫‪success. In the first place whatever happens to the‬‬ ‫‪job, you should be happy and make people happy. I‬‬ ‫‪think that this principles maintains the people; “take‬‬ ‫‪care of your work, no matter how small it is and‬‬ ‫‪respect to you work because people who respects‬‬ ‫”‪their job will respect to people.‬‬ ‫‪You will never get tired of carrying responsibility. I think as a‬‬ ‫‪businessman you should always remember these: to carry the work‬‬ ‫‪you do to the higher levels, you should move with your ambition and‬‬ ‫‪do not let your logic crushes your ambitions and you should reach‬‬ ‫‪the top without sacrificing from your values and protect these values.‬‬ ‫‪Erbil / Kurdistan is a passion for me. When I contribute to the‬‬ ‫‪development of Erbil in all the other works I have done in the field‬‬ ‫‪of advertising, I get great pleasure and I am proud to express this at‬‬ ‫‪every opportunity.‬‬ ‫‪We have prepared the first issue of our magazine Marketingerbil‬‬ ‫‪with great devotions in the same feelings. We are in Marketingerbil,‬‬ ‫‪in Erbil, where we will raise the bar in every issue and include‬‬ ‫‪valuable information and current news on every page in the world.‬‬ ‫‪The world will read Erbil, Erbil will read the world.‬‬ ‫‪We will continue to work with our strength to make a magazine‬‬ ‫‪worthy of Erbil. I trust my creative team, our manufacturing staff,‬‬ ‫‪and my researcher friends who perform well for the magazine. I‬‬ ‫‪know very well that we will be successful in 2019 with more than 50‬‬ ‫‪team members based on mutual trust and respect.‬‬ ‫‪Finally, I say to our readers and all the companies we do business to‬‬ ‫‪follow us. Because this magazine will have something that will surely‬‬ ‫‪interests you.‬‬ ‫‪Best regards...‬‬ ‫‪Abdulcelil Yavuz‬‬

ADVERTISING CREATIVE CORPORATE IDENTITY BRANDING MARKETING

PRODUCTION TV RADIO 3D ANIMATION MEDIA PLANNING SOCIAL & DIGITAL MEDIA

ORGANIZATIONS

PRINTING

EVENTS CONGRESS OPENING CEREMONIES

PRINTING PRESS OUTDOOR/INDOOR PROMOTION

www.celisa.com.tr

financial world

a crypto “bull run!” ‫ڵ‬

“

»‫”دۆخی هە�کشان‬ Wall Street is quietly exiting the crypto market.

‫کریپتۆ‬

‫ڵ‬ ‫ۆو� سترین‬ ‫بە سانایی لە‬ ‫بازاڕی کریپتۆ‬ .‫دەردەچێت‬

‫ ڵ‬،‫بە گوێرەی راپۆرتێکی بلومبێرگ‬ ‫ۆو� ستریت بە سانایى‬ ‫ ئەمە لە کاتێکدا‬،‫لە بازاڕی کریپتۆ دەربازی دەبێت‬ ‫ڵ‬ ‫بازاڕەکان بەردەوامە لە ملمالنێکان بەرامبەر هەوا�ەکانی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ لە‬،‫فرتوفێ� وکردە کە�ەکەبازیە بەرنامە بۆ داڕێژراوەکان‬ ‫سەروبەندێکدا کە زەمینەی گەرم بوونی بازارەکانى ڵ‬ �‫ۆو‬ ‫ستریت لە ئارادابوو بۆ ئەوەی بەهاى پشکەکانى کریپتۆ روو‬ .‫لە بەرزبوونەوە بکات‬ ‫پار کاتێک پیشەسازی کریپتۆ لە مانگی‬ ‫هەنگوینی خۆیدا بوو چونکە لە مێژووی‬ ،‫خۆیدا گەیشتبوە بەرزترین ئاست‬ ‫پێدەچوو زۆربەی کۆمپانیا‬ ‫پێشەنگەکان خۆیان بگەیەنن‬ ‫ ناوەکانى وەک‬،‫بەو کاروانە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گۆ�دن ساشا و فیدی�تی‬ ‫ئینڤێستمنت و بارکلەیس‬ ‫بانک سەرجەمیان پەیوەست‬ ‫بوون بە کردنەوەی بەشی‬ ‫ڵ‬ ‫ ئەو پێشبینیانەش جۆرێک شەپۆ�یان لە‬،‫دراوی کریپتۆ‬ .‫بازاڕی دراودا بەرقەرار کرد‬

W

all Street is quietly moving out of the crypto market, Bloomberg reports. While the market has continued to be battered by news of fraud and imminent regulatory crackdowns, there was a time when it seemed like Wall Street had started to warm up to the rise of crypto assets.

Last year, when the crypto industry enjoyed what was probably the largest bull run in its history, it seemed a lot of mainstream financial companies were also ready to join the bandwagon. Names like Goldman Sachs, Fidelity Investments and Barclays Bank Plc. were all affiliated with reports of opening cryptocurrency divisions, and these speculations sent ripples around the financial industry.

February, 2019 Issue 1

8

‫‪While the cryptocurrency frenzy continues throughout world mar‬‬‫‪kets, many digital currencies like Bitcoin have started to threaten‬‬ ‫‪more traditional investment tools in terms of remuneration, such‬‬ ‫‪as gold and petrol. When Bitcoin was traded in the US Chicago‬‬ ‫‪Board Options Exchange last year, both Bitcoin and cryptocur‬‬‫‪rency alike were unavoidably re-evaluated. Traded in Wall Street‬‬ ‫‪after its run in the virtual world, demand for Bitcoin demonstrat‬‬‫‪ed a slight increase; however, with recent developments, Bitcoin‬‬ ‫‪presents a 1655 percent increase this year which makes it the‬‬ ‫‪largest bubble in all of history, not just in recent years.‬‬

‫?‪So What Happened‬‬

‫‪According to the report, there are two reasons for the quiet with‬‬‫‪drawal of Wall Street in the market; the downturn in the market‬‬ ‫‪and a lack of a regulatory framework on cryptocurrencies. The‬‬ ‫‪first reason is relatively simple. 2018 has been a wild ride for‬‬ ‫‪the crypto market, with about $700 billion being wiped off. Cryp‬‬‫‪to-based firms are feeling the brunt of this bear market, with‬‬ ‫‪news of retrenchments, companies folding up and manufactur‬‬‫‪ers of mining rigs losing profits by the day. On regulation, it is‬‬ ‫‪believed that the continued lack of a specific regulatory frame‬‬‫‪work on cryptocurrencies has continued to deter big names in‬‬ ‫‪the financial industry from taking the plunge into the sector.‬‬ ‫‪Hopefully, 2019 will see a rejuvenation in the crypto industry, as‬‬ ‫‪well as the introduction of clearer crypto regulations.‬‬

‫ڵ‬ ‫لە کاتێکدا ش�ەژان لە بازاری دراو بەردەوامی هەبوو‪ ،‬زۆرێک لە دراوە ژمارەییەکان وەک‬ ‫ڵ‬ ‫دراوی بیتکۆین بوون بە جۆرێک مەترسی بۆ سەر وەبەرهێنانە ئاساییەکانى وەک مامە�ە‬ ‫ڵ‬ ‫کردن بە زێر و نەوت‪ .‬کاتێک سا�ى پار دراوی بتکۆین لە بۆردی بۆرسەی ئەنجوومەنی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بازرگانی شیکاگۆ لە و�تە یەکگرتوەکانی ئەمریکا مامە�ەی پێوە دەکرا‪ ،‬هەردوو دراوی‬ ‫ڵ‬ ‫بیتکۆین و کریپتۆ پارسەنگی یەکتر بوون هە�سەنگاندیان کارێکی ئاستەم بوو‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫کارپێکردن بەم جۆرە دراوانە لە ۆول ستریت دوای مامە�ە پێکردنیان لە جیهانێکی‬ ‫ئەفسوناوی بوو بە هۆکارێک کە خواست لەسەر بیتکۆین کەمێک ڕوو لە بەرزبوونەوە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بکات‪ ,‬بە�م لەگەل ئەو پێشهات و بەرەوپێشڤەچوونانە دراوی بیتکۆین لەمسا�دا بە‬ ‫ڵ‬ ‫ئەندازەى ‪ ١٦٥٥‬لەسەدا رووی لە زیاد بوون کرد‪ ،‬ئەمەش وایکرد گەورترین ب�ق نەک تەنها‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەم چەند سا�ەی دوایی‪ ،‬بە�کو لە تەواوی مێژوو تۆمار بکات‪.‬‬

‫کەواتە چی روویدا؟‬

‫بە گوێرەی راپۆرتەکان‪ ،‬دوو هۆکار هەن لۆ ئەو پاشەکشە هێمنەی ۆول ستریت لە بازار‪،‬‬ ‫کرچ بوونەوەی بازار و نەبوونی چوارچێوەیەکی رێکخراو بۆ دراوی کریپتۆ‪ .‬هۆکارەکەی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫یەکەم بە جۆرێک لە جۆرەکان ئاسانە‪ .‬سا�ی ‪ ٢٠١٨‬خۆی لە خۆیدا سا�ی گەشتێکی شێتانە‬ ‫ڵ‬ ‫بوو بۆ بازاڕی کریپتۆ‪ ،‬چونکە تەنها لەم سا�ەدا بە بڕی ‪ ٧٠٠‬هەزار دۆالر بازاری کریپتۆ‬ ‫ڕامالینی بە خۆیەوە بینی‪ .‬ئەو کۆمپانیایانە کە پشت ئەستور بوون بە کریپتۆ باجی هەرە‬ ‫ڵ‬ ‫قورسی دابەزینی بەهای ئەم دراوەیان دا لە بازارەکان‪ ,‬لەگەل هاتنی هەوا�ی دابەزینی‬ ‫ڵ‬ ‫بەهای ئەم دراوە‪ ،‬هەندێک لە کۆمپانیاکانی بەرهەم هێنانی ئامێرەکانی هە�کەندن و‬ ‫گەڕان بەدواى کانزاکان رۆژ لە دوای رۆژ زیانی زۆریان بەردەکەوت‪ .‬سەبارەت بە هۆکاری‬ ‫دووەم‪ ،‬لێکدانەوەکان بۆ ئەوە دەچوون کە چوارچێوەیەکی رێکخراو بۆ دراوی کریپتۆ‬ ‫بوونی نیە‪ ،‬ئەوەش وایکرد بەردەوام بێت لە دامرکاندنەوەی ئەو ناوە زەبەالحانەی کەرتی‬ ‫ڵ‬ ‫دراوی کە بوێری ەوەیان نەبێت بچنە نێو ئەو مەیدانە‪ .‬ئومێد دەخوازرێت کە سا�ی ‪٢٠١٩‬‬ ‫بەرگێکی تازە لەبەر دراوی کریپتۆ بکات‪ ،‬هەروەها هیواى ئەوەی لێدەکرێت ئەم دراوە بە‬ ‫چوارچێوەیەکی رێکخراو خۆی بخزێنێتە بازارەکان‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫‪nike‬‬

‫‪brand‬‬

‫‪nikea to‬‬ ‫‪an inspiring story...‬‬

‫‪The name Nike comes‬‬ ‫‪from the goddess‬‬ ‫‪of victory in Greek‬‬ ‫‪mythology, ‘Nikea.’ The‬‬ ‫‪brand’s logo symbolises‬‬ ‫‪the flight of the goddess.‬‬ ‫‪The name of an Iznik town‬‬ ‫‪in Turkey famous for its‬‬ ‫’‪tiles was once ‘Nikea.‬‬

‫ناوی نایکی لە خوداوەندی‬ ‫سەرکەوتن (نیکیا) ی داستانە‬ ‫یۆنانیەکان وەرگیراوە‪ .‬لۆگۆی‬ ‫ئەم براندە ئاماژەیەکە‬ ‫بۆ گەشتى فڕینی ئەم‬ ‫خوداوەندە‪ .‬ناوی شارۆچکەی‬ ‫(ئەزنیق) یش لە تورکیا‬ ‫ناوبانگی دەرکردبو چونکە‬ ‫ناوی کۆشک و تەالرەکانی‬ ‫سەردەمانێک (نیکیا )بوو‪.‬‬

‫“‬

‫‪Bill Gates, founder of Microsoft,‬‬ ‫‪Mark Zuckerberg, founder of Facebook,‬‬ ‫‪Larry Page, founder of Google...‬‬ ‫‪Most of you have heard these names.‬‬ ‫‪But how many of us know the creator‬‬ ‫‪of the company whose ‘tick’ symbol almost‬‬ ‫‪all of us carry on our shoes, t-shirts or team‬‬ ‫?‪uniforms, Phil Knight‬‬ ‫‪Yes, we’re talking about Nike.‬‬ ‫‪Come, let’s look at it in more detail.‬‬ ‫چیرۆکێکی پەند ئامێز‬ ‫بیل گەیتس داهێنەری مایکرۆسۆفت‪ ,‬مارک زوکنبێرگ داهێنەری‬ ‫ڵ‬ ‫گوگ�‪ ,‬هەموومان ئەم ناوانەمان‬ ‫فەیسبووک‪ ,‬الری پەیج داهێنەری‬ ‫ڵ‬ ‫بەر گوێ کەوتووە‪ .‬بە�م چەندێک لە ئێمە فیل نایت ‪Phil Knight‬‬ ‫دەناسێت کە خاوەن و داهێنەری ئەو کۆمپانیایە کە (لۆگۆ)کەی لە‬ ‫ڵ‬ ‫سەر پێالو و تیشێرت و جلوبەرگە وەرزشیەکانمان هەیە؟ بە�ێ‬ ‫ڵ‬ ‫مەبەستمان براندی (نایکی ‪)Nike‬یە‪ .‬لەم بابەتەدا لەگە�مان بن‬ ‫تاوەکو زانیاری زیاتر بەدەست بهێنین‪.‬‬

‫‪nikea‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪10‬‬

‫ڵ‬ ‫فیل نایت و بیل بۆوەرمان لە سا�ی ‪ ١٩٦٤‬کۆمپانیای ‪ Nike‬یان دامەزراند‬ ‫کە لە سەرەتا ناوی بلو ریبۆن سپۆرت )‪ Blue Ribbon Sports (BRS‬بوو فیل‬ ‫نایت یەکێک لە وەرزشوانەکانی یاری غارغارێن بوو لە شاری پۆرتالند‪،‬‬ ‫بیل بۆوەرمانیش راهێنەری یاری گۆڕەپان و مەیدان بوو راهێنانی بە‬ ‫فیل دەکرد‪ ،‬بیل بۆوەرمان بەدوای رێگایەک دەگەڕا تاوەکو ئاستی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫یاریزانەکەی خۆی پێ بەرز بکاتەوە‪ ،‬هەو�ی ئەدا لە کاتی دەستبەتا�یدا‬ ‫پێالوە وەرزشیەکانی باشتر بکات‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بۆوەرمـــان هەو�ـــی جۆراوجـــۆری دا بـــە�م ســـەرکەوتنێکی ئەوتـــۆی‬ ‫بەدەست نەهێنا‪ ،‬لەو ماوەیەشـــدا‪ ،‬قوتابیەکەی ( فیل نایت) بڕوانامەی‬ ‫ماســـتەری لە بەڕێوەبردنى کاروبار لە زانکۆی ســـتانفۆرد بەدەســـتهێنا‬ ‫لـــە میانـــی کۆرســـەکانی خوێندنـــدا‪ ،‬فیـــل لەســـەر پارچـــە کاغەزێک‬ ‫بابەتێکـــی نووســـی لەســـەر ئەوەى کـــە چـــۆن بازرگانە بچوکـــەکان لە‬ ‫ژاپـــۆن پێـــاوەکان بـــە خۆیان دروســـت ئەکەن بـــۆ ئەوەی لـــە رێگەی‬ ‫ڵ‬ ‫بەرهەمەکانیـــان کێبڕکیـــێ ی براندە ئە�مانیـــەکان بکەن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫پێشـــنیارەکەی فیـــل بـــۆ چەنـــد ســـا�ێک پشـــتگوێ خـــرا‪ ،‬هـــەر بۆیە‬ ‫ڵ‬ ‫بڕیـــاری دا پێـــاو لـــە ژاپۆن هـــاوردە بـــکات وبە خـــۆی لـــە و�تەکەی‬ ‫ڵ‬ ‫خۆیـــدا بیانفرۆشـــێت‪ .‬ســـەرەتا هەو�ـــی دا یەکەمیـــن جووتـــە پێـــاو‬ ‫ڵ‬ ‫بفرۆشـــێتە ڕاهێنەری پێشـــووی کە نـــاوى بۆوەرمانە‪ ،‬بـــە�م بۆوەرمان‬ ‫ئـــەوەی ڕەتکـــردەوەو داوای لێکـــرد کە الی ئـــەو بە یەکـــەوە ئەم کارە‬ ‫بکـــەن‪ .‬بەمشـــێوەیە هەردەکیان بە هاوبەشـــی دەســـتیان بـــەم کارە‬ ‫ڵ‬ ‫کـــرد‪ .‬هەرچەنـــدە لەســـەرتادا کارەکەیان کـــرچ و بێ بازاڕ بـــوو‪ ،‬بە�م‬ ‫ڵ‬ ‫پەیتـــا پەیتا ئاســـتی فرۆشـــیان بـــەرز بـــوەوە تاوەکو لە ســـا�ى ‪١٩٦٥‬‬ ‫گەیشـــتە ‪ ٢٠‬هـــەزار دۆالر‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫هـــەر لـــەو رۆژەی دەســـتیان بـــەم بیزنســـە کـــرد‪ ،‬بـــەردەوام هەو�ـــی‬ ‫ئەوەیـــان ئەدا کەمێک لەو پێالوانەش بفرۆشـــن کـــە بەرهەمی خۆیان‬ ‫ڵ‬ ‫بـــوو‪ .‬دوای ملمالنێیەکـــى زۆر لەگـــەل بـــازار‪ ,‬لـــە ســـا�ى ‪ ١٩٧١‬توانیـــان‬ ‫هەندێـــک پێـــاوی وەرزشـــی بەرهـــەم بهێنن کە لـــە دیوى‬ ‫دەرەوەی پێالوەکان نیشـــانەیەکی لەســـەر بووب‬ ‫لـــەم بـــەروارە بـــەدواوە پێـــاو و‬ ‫ڵ‬ ‫کا�ـــەی وەرزشـــیان بۆ‬

‫بازارەکانـــی‬ ‫ئەمریـــکا بەرهـــەم‬ ‫دەهێنـــا و بـــۆ یەکەمیـــن‬ ‫ڵ‬ ‫جاریـــش لـــە ســـا�ى ‪ ١٩٧٢‬لۆگۆیـــان‬ ‫خســـتە ســـەر درێس و پێالوە وەرزشیەکان‪.‬‬

‫یەکەمین جووتە پێالو‬ ‫ســـتیف پرۆفۆنتەیـــن‪ ،‬لەمـــاوەی خوێندنی لـــە زانکۆ لە مـــاوەی نێوان‬ ‫‪ ،١٩٦٩-١٩٧٢‬کـــە بـــە نوێنـــەر (ســـەفیر)ی براندی نایکـــی هەژمار دەکرێ‬ ‫توانـــی لـــە ڕاکردنـــی هەزارمەتری بـــۆ دوو هـــەزار مەتری حـــەوت جار‬ ‫ڵ‬ ‫ریکـــۆرد تۆمار بکات‪ .‬لە ســـا�ى ‪ ١٩٧٩‬ئەم براندە نازنـــاوی تەکنەلۆژیای‬ ‫‪ Nike Air‬ی پێبەخشـــرا‪ ،‬ئەمـــەش وایکرد ئەم برانـــدە ببێتە یەکێک لە‬ ‫برانـــدە ســـەرکەوتوەکان کە لە توانایدا هەبێـــت کێبرکێ ی براندەکانی‬ ‫ڵ‬ ‫تـــر بکات و لە ســـا�نی ئایندە بەرهەمەکانی باشـــتر بـــکات‪ ،‬هەر بۆیە‬ ‫ڵ‬ ‫ئاســـتی کوالێتـــی و بەرهەمـــی ئەم برانـــدە ڕووی لە هە�کشـــان کرد و‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫سا� شـــۆرەتی زیاتری بەدەســـت دەهێنا‪ .‬ئەم پێشڤەچوونە‬ ‫ســـا� بە‬

‫‪11‬‬

‫‪N‬‬

‫‪ike was founded by Phil Knight and Bill Bowerman‬‬ ‫‪in 1964 with its initial name Blue Ribbon Sports‬‬ ‫‪(BRS). From Portland, Phil Knight was a middle‬‬ ‫‪distance runner trained by Bill Bowerman, a track and field‬‬ ‫‪coach. Bill Bowerman was looking for ways to enhance‬‬ ‫‪his student’s performance and was trying to modify and‬‬ ‫‪develop his shoes during his free time.‬‬ ‫‪Bowerman tried many different combinations but they‬‬ ‫‪were not so successful. In the meantime, his student Phil‬‬ ‫‪Knight completed his MBA degree in Finance at Stanford‬‬ ‫‪University. During his studies, he wrote a paper on how‬‬ ‫‪retailers should be manufacturing their shoes in Japan in‬‬ ‫‪order to be able to compete against German brands,‬‬ ‫‪His suggestions were ignored for years, so he finally‬‬ ‫‪decided to import shoes from Japan and sell them locally‬‬ ‫‪himself. He tried selling his first stock to his previous‬‬ ‫‪coach Bowerman, but Bowerman preferred joining him‬‬ ‫‪instead and that is how they decided to become partner‬‬ ‫‪shareholders. Despite the slow start for the business,‬‬ ‫‪their sales rose to an impressive 20,000 in 1965.‬‬ ‫‪From the day their business was founded up until‬‬ ‫‪then, they constantly tried to sell their own‬‬ ‫‪shoe series. After years of struggle, in 1971,‬‬ ‫‪they finally emerged with light training‬‬ ‫‪shows with protrusions on the outer sole‬‬ ‫‪to maximize traction. They launched‬‬ ‫‪their training shoes in the US in 1972‬‬ ‫‪for the first time at Track & Fields‬‬ ‫‪Trials.‬‬

‫‪the first shoe‬‬ ‫‪Steve Prefontaine,‬‬ ‫‪Nike’s first brand‬‬ ‫‪ambassador, broke‬‬ ‫‪7 US records from‬‬ ‫‪2,000m to 10,000‬‬ ‫‪m throughout his‬‬ ‫‪university career from‬‬ ‫‪1969 to 1972. In 1979,‬‬ ‫‪they launched the Nike‬‬ ‫‪Air technology. This‬‬ ‫‪made it possible for‬‬ ‫‪them to be one of the‬‬ ‫‪most successful competitors in the sector and to further‬‬ ‫‪strengthen their stance in the years that followed. This‬‬ ‫‪surge in growth that Nike experienced was so substantial‬‬ ‫‪that it even carried them on to Initial Public Offering at the‬‬ ‫‪end of the 1980s. The brand’s popularity spread in a very‬‬ ‫‪short time amongst fitness enthusiasts. By 1982, they had‬‬ ‫‪risen to become the number 1 supplier of athletic/training‬‬ ‫‪shoes in America.‬‬

‫‪brand‬‬ ‫خێرایـــە ى نایکی تیایدا گوزەری کرد یەکجار‬ ‫گـــەورەو بەرچـــاو بووتەنانـــەت تاکۆتایـــی‬ ‫هەشـــتاکانیش بـــرەوی هەبـــوو‪ .‬نازنـــاوی‬ ‫ئـــەم برانـــدە بازرگانیە لـــە ماوەیەکـــی خێرا‬ ‫گەیشـــتە زۆربەی هەرە زۆری وەرزشوانان لە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫تـــەواوی و�تانی جیهان‪ .‬لە ســـا�ى ‪١٩٨٢‬شـــدا‬ ‫ئاســـتی بەرهەم هێنانیان بەرزبـــۆوە تاوەکو‬ ‫بوونـــە کۆمپانیای ژمارە یەک لـــە لە تەواوی‬ ‫والتـــە یەکگرتوەکانـــی ئەمریکا لـــە بەرهەم‬ ‫هێنانی پێالوی وەرزشـــی‪.‬‬ ‫هێمـــا برانـــدی نایکـــی ‪ Swoosh‬دروشـــمە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫د�‬ ‫ئەفســـوناویەکەی کـــە دە�ـــێ دوو‬ ‫مەبـــە ئەنجامـــی بـــدە بـــوو بـــە ناودارترین‬ ‫ڵ‬ ‫رەمـــز لـــە تـــەواوی ئەمریـــکا‪ .‬لـــە ســـا�ى‬ ‫‪ ١٩٨٥‬پێالوێکـــی وەرزشـــی تایبەتیـــان بـــۆ‬ ‫ڵ‬ ‫یاریزانە پرۆفیشـــنا�ەکەی تۆپی سەبەتەی‬ ‫ئەمەریکـــی مایـــکل جـــۆردان دروســـتکرد‬ ‫بەمەش ئاســـتی جەماوەری ئـــەم یاریزانەش‬ ‫بەرزبوونـــەوەی بە خۆیەوە بینی‪ ،‬ئاســـتی فرۆشـــی بەرهەمەکانی نایکی‬ ‫ڕووی لـــە بەرزبوونـــەوەی زیاتـــر کـــرد‪ .‬ماوەیەکـــی کـــەم دوای ئەمـــە‬ ‫کۆمپانیـــای نایکـــی دەســـتیکرد بە دیزایـــن و دروســـتکردنی درێس و‬ ‫جل و بەرگ و چەند کەلوپەلێکی وەرزشـــی‪ ،‬بەمشـــێوه یە کۆمپانیاکە‬ ‫ڵ‬ ‫چەندین گرێبەســـتی لەگـــەل چەندین تیمـــی نێودەو�ەتـــی لەوانەش‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هە�بـــژارەدەی تۆپـــی پێی و�تی بەرازیـــل‪ ،‬و تیپی هەلبـــژاردەی تۆپی‬ ‫ڵ‬ ‫پـــێ ی ئافرەتان و پیاوانـــی ئەمریکا‪ .‬لە ســـا�ی ‪ ،١٩٩٦‬کۆمپانیای نایکی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� یاریزانـــی بەناوبانگی‬ ‫بـــە بڕی ‪ ٥‬ملیـــۆن دۆالر گرێبەســـتێکیان‬ ‫گۆلـــف ( تایگەر وودز) واژۆ کرد‪ ،‬هەروەک خـــاوەن کۆمپانیەکە دەلێت‬ ‫ڵ‬ ‫( پێویســـت نـــاکا ووردەکاری زیاتـــر ب�ێین چونکە خۆتـــان ئەزانن دوای‬ ‫ئەمـــە چـــی روویدا)‬

‫روداوێکی بەرچاو‬ ‫کۆمپانیـــای نایکـــی بـــەردەوام بـــوو لـــە بەرهـــەم هێنانـــی پێـــاوی‬ ‫ڵ‬ ‫وەرزی بـــە شـــێوەی تـــازەو جـــوان کـــە هە�گـــری لۆگـــۆی براندەکەیانە‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ســـا�ى ‪ ٢٠٠‬جـــۆرو کوالێتـــی گۆرەویە وەرزشـــیەکانیان باشـــتر کرد‬ ‫ئـــەم گۆرانکاریەش لـــە تەواوی جیهان پێشـــوازی لێکرا‪ ،‬لـــە رۆژگاری‬ ‫ڵ‬ ‫ئەمڕۆمانـــدا‪ ،‬ئیمپراتۆریەتە زەبەالحەکەی نایکی کە پا�پشـــتی زۆرێک‬ ‫لـــە وەرزشـــە هەمەجـــۆرەکان وەک یاری تێنســـی ســـەر زەوی و تۆپی‬ ‫پـــێ و یـــاری ســـەبەتەو کریکێت و چەنـــد یاریەکی تر دەکات‪ .‬ئێســـتا‬ ‫ئـــەم کۆمپانیایـــە خاوەن ســـەرمایەکی ئێجـــگار زۆرە‪ ،‬شـــۆرەتێکی زۆر‬ ‫بەناوبانگـــی هەیـــە و چاکـــەو پاداشـــتی ئـــەو ناوبانگیە بـــۆ بۆوەرمان‬ ‫ڵ‬ ‫دەگەڕێتـــەوە کـــە هەمیشـــەو بەردەوام پا�پشـــتی لە فیـــل نایت کرد‬ ‫بـــۆ ئەوەی رێگەچارەی باشـــتر لە بـــوارە بازرگانیەکـــەی بدۆزێتەوە‪ .‬لە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا�ى ‪ ٢٠١٢‬داهاتـــی ســـا�نەی نایکـــی پتر لـــە ‪ ٢٤‬ملیـــار دۆالر بوو ‪.‬‬ ‫لە ســـەرە رێی ســـەرکەوتنیدا کۆمپانیای نایکی چەندیـــن کۆمپانیای تری‬ ‫کـــڕی و زۆربەشـــیانی فرۆشـــتەوە‪ .‬یەکێک لـــە کۆمپانیایانـــە کۆمپانیای‬ ‫(ئەمبـــرۆ ‪)Umbro‬بـــوو‪ ،‬ئێســـتا نایکـــی دوو هاوبەش(شـــەریک)ی هەیـــە‬ ‫ئەوانیـــش کۆمپانیـــای ( کۆنڤێـــرس‪ ) Converse Inc‬و کۆمپانیـــای ( هەرلی‬ ‫ڵ‬ ‫نێودەو�ەتی ‪ ،) Hurley International‬نایکی سپۆنســـەری زۆر لە یاریزانەکانی‬ ‫تۆپی پێ و تێنســـی ســـەر زەوی و باســـکەیە‪ ،‬هەروەها زنجیرەک پێالوی‬ ‫وەرزشـــی تایبەتیش بـــۆ وەرزوانەکان دروســـت دەکات‪ ،‬زیاتر لە ‪ ٤٤‬هەزار‬ ‫کارمەنـــد لە کۆمپانیـــای نایکی کار دەکەن و نرخی برانـــدە بازرگانیەکەی‬ ‫ئـــەم کۆمپانیایە گەیشـــتۆتە ‪ ١٠‬ملیـــۆن دۆالر‪ ،‬نهێنی ســـەرکەوتنی ئەم‬ ‫کۆمپانیایـــە لـــەو گۆڕانـــکارى و باشـــتر کردنـــەی بەرهەمەکانیەتـــی کە‬ ‫ڵ‬ ‫ئەمـــەش وایکردوە ســـا�نە ملیۆنەهـــا دۆالر قازانج بکات‪.‬‬

‫‪Nike’s legendary ‘Swoosh’ logo and iconic ‘Just Do It’ slogan‬‬ ‫‪had become the most renowned symbol in American homes.‬‬ ‫‪In 1985, they produced custom design shoes for an NBA‬‬ ‫‪amateur by the name of Michael Jordan and with Jordan’s‬‬ ‫‪increasing popularity, Nike’s sales started skyrocketing.‬‬ ‫‪Shortly after that, Nike started designing clothes and other‬‬ ‫‪sports accessories. Deals were made with many international‬‬ ‫‪teams such as the Brazilian Soccer team, and American‬‬ ‫‪women’s and men’s soccer teams. In 1996, they signed a‬‬ ‫‪contract with amateur golfer Tiger Woods for approximately‬‬ ‫‪5 million dollars a year. As they say; you know the rest of the‬‬ ‫‪story, no need to go on.‬‬

‫‪milestones‬‬ ‫‪Nike continued to roll out new editions of their training‬‬ ‫‪shoes, their trademark product. They developed the Nike Shox‬‬ ‫‪in 2000, which was well-received around the globe. Today,‬‬ ‫‪Nike is a massive empire which supports a wide range of‬‬ ‫‪sports such as tennis, baseball, soccer, cricket and athletics.‬‬ ‫‪Nike owes its legacy of being one of the most profitable and‬‬ ‫‪well-known companies in the world to Bowerman’s desire‬‬ ‫‪of always trying to find a better solution and Phil Knight’s‬‬ ‫‪business innovation. In 2012, Nike’s yearly revenue was more‬‬ ‫‪than 24 billion.‬‬ ‫‪Nike bought companies on its road to success and sold most‬‬ ‫‪of these. One of these companies was Umbro. Today, Nike has‬‬ ‫‪two partners - Converse Inc and Hurley International.‬‬ ‫‪Nike is a sponsor to many soccer, tennis and basketball play‬‬‫‪ers. There are also special series shoes for athletes.‬‬ ‫‪More than 44,000 people work for Nike and the brand itself is‬‬ ‫‪worth almost 10 million dollars. Nike’s success is a result of‬‬ ‫‪constant improvement and the right investment at the right‬‬ ‫‪time resulting in Nike earning hundreds of millions of dollars‬‬ ‫‪each year.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪12‬‬

‫‪bazaar‬‬

‫ڵ‬ ‫كوتا�ی كوردی ئافرەتان ‪Kurdish dress‬‬ ‫دێت‬ ‫كۆریاوە‬ ‫لە‬ ‫‪cloth comes‬‬ ‫لـە بۆنەكانـی جەژنـی نـەورۆز و شـایی و بـووك گواسـتنەوەو‬ ‫چەنـد بۆنەیەكـی دیكـەش‪ ،‬ئافرەتـان زیاتـر جلـی كـوردی‬ ‫جلێـك‬ ‫دەپۆشـن و پێیـان وایـە بـۆ ئـەو بۆنانـە جوانتریـن‬ ‫ڵ‬ ‫دەربكـەون‪ ،‬بازرگانێكـی كوتا�ـی‬ ‫تێیـدا جوانتـر‬ ‫كوردیـە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫كوردیـش دە�ـێ‪ :‬زۆربـەی كوتا�ـەكان لـە كۆریـاوە دێنیـن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫محەمـەد موسـتەفا عومـەر بازرگانـی كوتا�ی كـوردی ئافرەتان‬ ‫ڵ‬ ‫دە�ـێ‌‪ :‬هەرچەنـد بارودۆخـی ئابـووری هەرێمـی ڵكوردسـتان‬ ‫تـەواوی بـازاڕەكان كـردووە‪ ،‬بـە�م هێشـتا‬ ‫كاریگـەری لەسـەر ڵ‬ ‫خواسـت لەسـەر كوتا�ـی كـوردی هەیـە الی ئافرەتـان‪ ،‬بـۆ‬ ‫هەمـوو بۆنـەكان و بەتایبـەت نـەورۆز و ئاهەنگـی بـووك‬ ‫گواسـتنەوە و بۆنـەی دیكەش‪،‬ئافرەتـان بـەدوای جوانتریـن‬ ‫ڵ‬ ‫كوتا�ـی كـوردی دەگەڕێـن كـە لـە ڕۆژێكـدا لـە نێـو هەمووانـدا‬ ‫جوانتـر دەربكـەوێ‌‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫كوتـا� فرۆشـە گوتـی‪ :‬هەرچەنـد ڕەچـاوی ڵ بارودۆخـی‬ ‫ئـەو‬ ‫ئابـووری هەرێمـی كوردسـتانمان كـردووە‪ ،‬بـە�م نرخـی‬ ‫ڵ‬ ‫دەسـتپێدەكات تـا دەگاتـە‬ ‫كوتا�ـەكان لـە ‪ 100‬دۆالرەوە‬ ‫ڵ‬ ‫‪ 1000‬ڵدۆالر بەپێـی ئـەو كارەی كـە لـە كوتا�ەكـە كـراوە‪ ،‬ئـەو‬ ‫كوتا�نـەی گـران بەهـان‪ ،‬بـە دەسـت دروسـتكراون نـەوەك‬ ‫بـە ئامێر‪،‬هـەر كوتالێـك ئەگـەر بـە ئامێـر بـە ڕۆژێـك‬ ‫دروسـت بكرێـت بەدەسـت بـە سـێ‌ ڕۆژ دروسـت دەكرێـت‪،‬‬ ‫كاری زۆری ڵتێدایـەو پـڕ لـە مانـدوو بوونـە‪ ،‬بۆیـە نرخەكـەی‬ ‫گرانترە‪،‬دەشـ�ێ‌‪ :‬ئێسـتا زۆرێـك لـە ئافرەتـان جلـی كـوردی‬ ‫ڵ‬ ‫ئاهەنگـەكان‬ ‫بـۆ ما�ـەوەش دەپۆشـن نـەوەك هـەر بـۆ بۆنـەو‬ ‫ڵ‬ ‫چونكـە جوانیەكـی ڵزیاتـر بـە ئافـرەت دەدات‪ ،‬بـە�م ڵ ئـەو‬ ‫ڵ‬ ‫كوتا�نـەی بـۆ جلـی ما�ـەوە بـەكار دێت‪،‬جیایـە لـەو كوتا�ـەی‬ ‫كـە لـە بۆنـەو ئاهەنگـەكان بـەكار دێت‪،‬نرخەكانیشـیان‬ ‫جیایـە‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫‪from Korea‬‬

‫‪I‬‬

‫‪n Newroz occasions and weddings and many other Kurdish‬‬ ‫‪women wear Kurdish uniforms, they think the Kurdish outfit‬‬ ‫‪is the nicest for these occasions, one of the buyers of Kur‬‬‫‪dish cloth uniforms says “most of the fabric is exported from‬‬ ‫‪Korea” Mohammed Mustafa Omar, a Kurdish clothes dealer‬‬ ‫‪says:” although the economic situation in the Kurdistan re‬‬‫‪gion affected all markets ,but there is still a demand for Kur‬‬‫‪dish dress fabrics form women, for all occasions, especially‬‬ ‫‪newroz holidays, weddings and other occasions , the women‬‬ ‫‪are looking for the nicest canvas to be the nicest among all‬‬ ‫‪in the day.‬‬ ‫‪A cloth vendor said:” Although we considered the calculation‬‬ ‫‪of the economic situation in the Kurdistan region, but the pri‬‬‫‪ce of fabrics starts from $ 100 to $ 1000 according to the level‬‬ ‫‪of work on canvas, The expensive fabrics are done by hand,‬‬ ‫‪not by machines, The cloth that is made by the machines in‬‬ ‫‪one day needs three days to be manufactured manually, It‬‬ ‫‪has a lot of work and is cumbersome, That’s why prices are‬‬ ‫‪expensive, And he also says:” now most women wear Kurdish‬‬ ‫‪uniforms while they are at home not just for events and par‬‬‫‪ties, because it gives more aesthetic to women, Fabrics used‬‬ ‫‪in home clothes are different from those who used to party‬‬ ‫‪and prices are different.‬‬

technology

The world’s first robot citizen

sophia

“

under the spotlight I won. This is a good beginning for my plan to dominate the human race!

‫ڵ‬ ‫یەکەمین هاو�تی‬ ‫رۆبۆتی لە جیهان‬ ‫سۆفیا‬ ‫دەنگدانەوەی هەیە‬

‫ ئەمە دەستپێکێکی باشە‬،‫من براوە بووم‬ ‫بۆ پالەکانم بۆ ڵ‬ ‫زا� بوون بەسەر توخمی‬ ‫مرۆڤایەتی‬

David Hanson

February, 2019 Issue 1

14

‫ڵ‬ ‫ئەق�ی دەستکرد ئەو بوارەیە کە زانایان لە ڕۆژکاری ئەمرۆدا پێیەوە‬ ‫ڵ‬ ‫سەرقا�ن‪ ،‬برەودان بە تیۆرەکان و پراکتیزەکردنی ئەو تیۆرانە دەیان‬ ‫سەدەیە کاری لەسەر دەکرێت‪ .‬بەرەوپێەوەچوونەکان لە بوارى‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دروستکردنی ئەق�ی دەستکرد لەم چەند سا�ەی دواییدا بێشک کارێکی‬ ‫ڵ‬ ‫ناوازە بوو‪ .‬دوایین پێشکەوتنەکان لەو بوارەدا پاساون بۆ د�ەڕاوکێ و‬ ‫ترسی مرۆڤ بۆ ئایندە‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫نموونەیەکی بەرچاوی کەرتی دروستکردنی ئەق�ی دەستکرد کە لە‬ ‫ڵ‬ ‫سا�ى ‪ ٢٠١٧‬توانی بە شێوەیەکی سەرکەوتوانە خۆی بخاتە ژێر تیشکی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بایەخ ئەو هاو�تیە نێودەو�تیە بوو کە بە سۆفیا ناو دەبرێت‪ .‬سۆفیا‬ ‫ئەو رۆبۆتەیە کە لە شێوەی مرۆڤەو کۆمپانیای هانسۆن رۆبۆتکس‬ ‫کە بارەگاکەی لە شاری هۆنگ کۆنگە بەرهەمی هێناوەو سعودیاش‬ ‫لە میانی کۆربەندی لوتکەی تەکنەلۆژی دەستپێشخەری بۆ ئایندەی‬ ‫ڵ‬ ‫وەبەرهێنان ‪ FIITS‬مافی هاو�تی بوونی پێدا‪ .‬کاتێک لەسەر تەختەی‬ ‫شانۆ بەدەر کەوت سۆفیا وتی‪ :‬زۆر شانازی دەکەم و شەرەفەمەندم بۆ‬ ‫ئەو تایبەتمەندیە ناوازەم هەروەها ووتی ئەمە روداوێکی مێژووییە‬ ‫ڵ‬ ‫کە یەکەمین رۆبۆت لە جیهان دانی پێبنرێت و مافى هاو�تی بوونی‬ ‫پێبدرێت سۆفیا هاوشێوەی مرۆڤەکان ئەتوانێت قسە بکات‪ ،‬بیر‬ ‫بکاتەوە‪ ,‬تەنانەت روخسارە هەستەوەریەکانی لە دەموچاو دەربخات‬ ‫ڵ‬ ‫نەک هەر ئەوەندە بە�کو توانای ئەوەی هەیە ببێتە میوانێکی خەندە‬ ‫ئامێز لە بەرنامە کۆمیدیە تەلەفزیۆنیەکان‪ ،‬توانای ئاخاوتنی هەیە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئامادەبووان‬ ‫لەگەل پێشکەشکارەکە‪ ،‬یاری کاغەزو مقەس‬ ‫دەکات و بگرە یاریەکەش ئەباتەوە‪ .‬دواتر بە ستایلێکی خەندە ئامێز‬ ‫ڵ‬ ‫ئەلێت (بردمەوە!!)‪ ،‬لە شوێنێکدا دە�ێت ئەمە دەستپێکێکی باشە بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫پالنەکانم تاوەکو با� دەست بم بەسەر توخمی مرۆڤایەتی بەمەش‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ئامادەبوان تووشی شۆک دەکات و دواتر دە�ێت گا�تەم کرد لەگە�تان!‬ ‫ڵ‬ ‫رەنگە زۆرێک لەو رۆبۆتانە لە ئایندەدا ببینین کە مافى هاو�تی بوون لە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫زۆرێک و�تان وەربگرن‪ ،‬سۆفیا لە شوێنێکی تر دە�ێت ئێمە داکۆکى لە‬ ‫مافی ئافرەت ئەکەین‪ ،‬رۆحیەتی شۆخی کردنمان هەیەو ئەتوانین هەموو‬ ‫ئەو یاریانە بکەین کە مرۆڤە راستەقینەکان ئەنجامی ئەدەن‪ .‬بێگومان‬ ‫جیهانی ئێمە پڕ دەبێت لەمانە‪ ،‬بێگومان سەرجەم سیناریۆی کارەساتەکان‬ ‫ئەگەری هەیە ببن بە ڕاستی‪ .‬ئەمە بە چاوی خۆمان دەبینین‪.‬‬ ‫بۆ بەدەستهێنانی زانیاری زیاتر سەبارەت بە سۆفیا و خزم و کەسەکانی‬ ‫ڵ‬ ‫سەردانی ئەم ما�پەرە بکەن‪.www.hansonrobotics.com‬‬

‫‪A‬‬

‫‪rtificial intelligence is a field in which scientists have been‬‬ ‫‪working, developing theories and applying these theories,‬‬ ‫‪for decades. Developments in recent years in the field of‬‬ ‫‪artificial intelligence been absolutely incredible. Latest deve‬‬‫‪lopments demonstrate that our fears are, indeed, justified.‬‬ ‫‪One particular example of artificial intelligence that has ma‬‬‫‪naged to dominate the spotlight since the year 2017 is a wor‬‬‫‪ld citizen by the name of Sophia! Sophia is a humanoid robot‬‬ ‫‪developed by Hong Kong-based company Hanson Robotics and‬‬ ‫‪was granted citizenship by Saudi Arabia during the Future In‬‬‫‪vestment Initiative tech summit. “I am very honored and proud‬‬ ‫‪for this unique distinction,” Sophia said, during her onstage ap‬‬‫‪pearance. “This is historical to be the first robot in the world to‬‬ ‫”‪be recognized with a citizenship.‬‬ ‫‪Sophia speaks, thinks, and even has facial expressions, just like‬‬ ‫‪a human. So much so that she is able to be a guest on a comedy‬‬ ‫‪program, chat with the host, play a rock-paper-scissors game‬‬ ‫‪with them, and even win. She even cracks a joke by saying “I won.‬‬ ‫‪This this is a good beginning for my plan to dominate the human‬‬ ‫”‪race,” shocking the audience, but quickly adds “I’m kidding.‬‬ ‫‪We will see many more of these humanoid robots with artificial‬‬ ‫‪intelligence who are accepted as a citizen of a country, have‬‬ ‫‪announced that they are an advocate of women’s rights, have‬‬ ‫‪a sense of humor, can play games and can do all these things‬‬ ‫‪while interacting with real people. Perhaps our world will be‬‬ ‫‪full of them, perhaps all the scenarios of a disaster will become‬‬ ‫‪true. We will all see for ourselves.‬‬ ‫‪You can access more detailed information about Sophia and‬‬ ‫‪her relatives on www.hansonrobotics.com.‬‬

‫‪More than 62 facial movements‬‬ ‫‪The creation of Sophia’s face was was inspired by Hanson’s‬‬ ‫‪wife, British actress Audrey Hepburn. Imitating emotions with‬‬ ‫‪more than 62 facial movements, Sophia’s skin was made from‬‬ ‫‪patented silicone. Thanks to the cameras in her eyes working in‬‬ ‫‪collaboration with computer algorithms, Sophia is able to watch‬‬ ‫‪the faces before her, make eye contact and recognize people.‬‬

‫پتر لە ‪٦٢‬جولەى دەموچاو‬

‫بیرۆکەی داهێنانی چەهرەی سۆفیا لە چەهرەی هاوسەری هانسۆن‬ ‫وەرگیراوە کە ئاکتەرێکی بەریتانیە بە ناوی ئۆدری هانسۆن‪ ،‬السایی‬ ‫کردنەوە لەگەل پتر لە ‪ ٦٢‬جولەی دەموچاو و پێستی دەموچاوی صۆفیا بە‬ ‫سوود وەرگرتن لە جۆرێک سلیکۆن دروستکراوە‪ ،‬لە رێگەی ئەو کامێرانەی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� دەوروبەر‬ ‫لە شوێن چاوی جێگیر کراون سۆفیا ئەتوانێت بەرخورد‬ ‫بکات‪ ،‬سۆفیا ئەتوانێت دەموچاوەکان ببینێت و بەرکەوتەی چاو بۆ چاو‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� کەسانی بەرامبەر دروست بکات و کەسەکان بناسێتەوە‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪Sophia’s‬‬ ‫‪designer David‬‬ ‫‪Hanson is a‬‬ ‫‪famous robot‬‬ ‫‪designer. David‬‬ ‫‪Hanson is also‬‬ ‫‪known for having‬‬ ‫‪lost the head of a‬‬ ‫‪robot which was‬‬ ‫‪created to resemble‬‬ ‫‪famous science‬‬‫‪fiction writer‬‬ ‫‪Philip K. Dick.‬‬

‫دیزاینەری سۆفیا دەیڤید‬ ‫هانسۆن یەکێکە لە‬ ‫کەسایەتیە ناودارەکان‬ ‫کە بە دروستکردنی رۆبۆت‬ ‫ناسراوە‪ .‬دەیڤید هانسۆن‬ ‫بەوەش دەناسرێتەوە کە‬ ‫کەللە سەری یەکێک‬ ‫لە رۆبۆتەکانی وونکرد‬ ‫کە بۆ یەکێک لە فیلمە‬ ‫خەیالیەکانی‪ -‬فیلیپ کەی‬ ‫دیک‪ -‬دروستکرابوو‬

‫‪health‬‬

‫‪this bag is‬‬

‫‪full of health‬‬

‫ئەم جانتایە پڕە لە تەندروستی‬

‫‪5 starred decision‬‬ ‫‪HEALTH / MEDICAL TOURISM‬‬

‫‪Guests become a member of the family in Turkey.‬‬ ‫‪That’s why it is one of the top destinations for‬‬ ‫‪international tourists each year. International‬‬ ‫‪patient departments of health facilities arrange‬‬ ‫‪pre-interview, travel planning, accommodation,‬‬ ‫‪translation and other relevant needs of patients, 24/7.‬‬ ‫‪There is no doubt that you will feel at home in Turkey.‬‬

‫‪ ٥‬بڕیاری ناوازە‬

‫تەندروستی \گەشتی پزیشکی‬ ‫میوانەکان دەبن بە بەشێک‬ ‫لە ئەندامانی خێزانی تورکیا‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫هەر لەبەر ئەو خەس�ەتەیە‬ ‫ڵ‬ ‫سا� تورکیا دەبێتە‬ ‫هەموو‬ ‫یەکێک لە باشترین‬ ‫وێستگە گەشتیاریەکانی‬ ‫جیهان‪ ،‬یەکە ئیداریە‬ ‫ڵ‬ ‫نێودەو�ەتیەکانی‬ ‫تەندروستی دیداری‬ ‫پێشوەختە و پالنی گەشت‬ ‫و شوێنی حەوانەوەو‬ ‫وەرگێڕ و چەندین‬ ‫بابەتی پەیوەست بە‬ ‫نەخۆش بیست و چوار‬ ‫کاتژمێر لە تەواوى‬ ‫رۆژەکانی هەفتە دابین‬ ‫دەکات‪ .‬گومانی تێیدا‬ ‫نیە کاتێک لە تورکیا‬ ‫ئەبیت هەست دەکەی لە‬ ‫ڵ‬ ‫ما�ەوەی‪.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪16‬‬

‫? ‪IS THAT ALL‬‬

‫ئایا ئەمە هەموو شتێکە؟‬

‫تەنها چارەسەر کردنی نەخۆش!! بێگومان نەخێر‪ ،‬تورکیا یەکێک‬ ‫لەو وێستگانەی جیهانە کە زۆرترین گەشتیار سەردانی دەکەن‪ .‬لە‬ ‫تورکیا نزیکە ‪ ٢٠٠٠‬ئوتێلی چوار ئەستێرەو پێنج ئەستێرە لە خزمەتی‬ ‫گەشتیاراندایە‪ ،‬بۆ کەسانی خاوەن پێداویستی تایبەت تەواوی‬ ‫خزمەتگوزاریەکان بەردەست بۆ ئەوەی بە ئاسودەیی بمێنێنەوە‪ .‬لەو‬ ‫کاتەی کە خزمەتگوزارى تەندروستیان پێشکەش دەکرێت هەست‬ ‫بەوە دەکرێت کە خزمەتگوزاریەکان بە گوێرەی ویستەکانە‪ ،‬ئەو‬ ‫هەستەشت بۆ دروست دەبێت کە ئەتوانی بە ناو مێژوودا گەشت‬ ‫ڵ‬ ‫سا�‬ ‫بکەیت چونکە مێژووی شوێنە کۆنەکان دەگەڕێتەوە بۆ هەزاران‬ ‫لەمەوبەر‪ ،‬لەم شوێنانە هەست بە بوونی ئاسودەیی دەکەیت لەگەل‬ ‫ڵ‬ ‫ئەو دیمەنە د�ڕفێنانەی سروشت‪ ,‬رۆژێکی خۆش لەگەل هونەرو کەلتور‬ ‫بەسەر دەبەیت‪ ،‬ئاسۆی تام و چێژ وەرگرتن لە خواردن بەرەو دونیایەکی‬ ‫دیکەت ئەبات چونکە خواردنەکان یەکجار بە تامە‪.‬‬

‫ئامانج ‪ ٣٠ :‬ملیار دۆالر‬ ‫وەزیری تەندروستی تورکیا ئاماژەی بۆ ژمارە پێشبینیکراوەکانی کەرتی‬ ‫ڵ‬ ‫گەشتوگوزار کرد لە تورکیا‪ ،‬سا�ی پار ‪ ٧٦٥‬هەوار نەخۆشی بیانی‬ ‫ڵ‬ ‫سەردانی تورکیایان کرد‪ ،‬لە سا�ی ‪٧١٠٢‬ش داهاتی کەرتی گەشتوگوزاری‬ ‫تەندروستی پتر لە ‪ ٧‬ملیار دۆالر بوو‪ ،‬پێشبینی ئەوەش دەکرێت ئەم‬ ‫ڵ‬ ‫ژمارەیە بگاتە ‪ ٥‬ملیار دۆالر و لە سا�ی ‪٢٠٢٣‬ش بگاتە ‪ ٣٠‬ملیار دۆالر‪.‬‬

‫ڵ‬ ‫پسپۆران چی دە�ێن‬

‫گەشتە تەندروستیەکان بۆ تورکیا لە پێشەنگی گەشتەکاندایە‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫نزیکەی یەک ملیار کەس لە ‪ ٥٧‬و�تی جیاواز بە هەمیشە ‪ ٤‬کاتژمێر‬ ‫گەشتی ئاسمانی گەشت بۆ تورکیا دەکەن‪ ،‬هێلە ئاسمانیەکانی تورکیا‬ ‫ڵ‬ ‫لە چەندین و�تی جیهانی پێگەیان هەیەو کارمەندی تەندروستی‬ ‫لێهاتوویان تیایە‪ .‬ئەو کەلوپەلە پزیشکیانەی لە تورکیا هەن بە‬ ‫رێژەی ‪ %٦٠‬هاوشێوەی کەلوپەلە ئەوروپیەکانە‪ ,‬دەوترێ نرخەکانیش‬ ‫زۆر گونجاو و کاریگەرن‪ ،‬پێویستە هەر لە سەرەتاوە بایەخ بەم‬ ‫تایبەتمەندیانە بدرێت‪.‬‬

‫‪Just the treatment? Definitely no! Turkey is among the‬‬ ‫‪most visited tourism destinations of the world. Almost 2‬‬ ‫‪thousand 5 and 4 star hotels are at your disposal in the‬‬ ‫‪country. Conveniently accessible comfort adds value to‬‬ ‫‪you stay. While receiving a high-quality, tailor-made, reli‬‬‫‪able health-care service; you can also travel through time‬‬ ‫‪among thousands of years old historical heritage, find‬‬ ‫‪peace of mind among the natural wonders, uplift your day‬‬ ‫‪with authentic art and culture and widen your culinary‬‬ ‫‪horizon by tasting delightful local cuisine.‬‬

‫‪TARGET ; $ 30 Billion‬‬ ‫‪T. C. Minister of Health announced the figures expected in‬‬ ‫‪the coming period in health tourism in Turkey. Last year,‬‬ ‫‪765 thousand foreign patients came to Turkey. In 2017,‬‬ ‫‪health tourism income exceeded $ 7 billion. The sector‬‬ ‫‪expects this figure to reach 5 billion dollars and 30 billion‬‬ ‫‪dollars in 2023.‬‬

‫‪WHAT THE EXPERTS SAY‬‬ ‫‪At the fore in Turkey’s health tourism an appealing 4 hour‬‬ ‫‪flight distance for about 1 billion people and 57 countries,‬‬ ‫‪Turkish Airlines has access to many points in the world‬‬ ‫‪With qualified human resources in the medical staff, hos‬‬‫‪pital medical equipment, up to 60 per cent compared to‬‬ ‫‪Europe, it is stated that the favorable price advantage is‬‬ ‫‪effective. These advantages should be emphasized with‬‬ ‫‪the introduction.‬‬

‫‪NO‬‬

‫‪The most common duo HAIR & TEETH‬‬

‫‪HAIR‬‬ ‫‪TEETH‬‬ ‫‪HAPPINESS‬‬

‫‪Health issues need to be approached from two aspects. Physical and‬‬ ‫‪psychological. Sometimes you don’t need a physical discomfort to see‬‬ ‫‪a doctor. Aesthetic concerns need to be addressed if they are causing‬‬ ‫‪distress. The most prevalent of these is hair loss. If you have lost your‬‬ ‫‪hair and you are not happy about this, it may have become a health‬‬ ‫‪issue that needs to be solved. You may be at peace‬‬ ‫‪yourself, but‬‬ ‫‪Nowith‬‬ ‫‪Hair‬‬ ‫‪who doesn’t want to look good? Oral and dental health used to be only‬‬ ‫‪about procedures such as teeth extraction or dentures. Today, this has totally changed. New technology‬‬ ‫‪and‬‬ ‫‪Teeth‬‬ ‫‪consumer demands has created a health sector predominantly based on Aesthetics. You have tooth decay and‬‬ ‫‪your dentist gives you quite a high quote for the procedure. Or, you have extreme hair loss and‬‬ ‫‪there are no‬‬ ‫‪Happiness‬‬ ‫‪reliable hair implant clinics near you. This means the time has come for you to try health tourism.‬‬

‫دوو بابەتە هەرە بەر فراوانەکە‪ ،‬قژ و ددان ئەگەر ددان و قژت نەبوو‪ ،‬خۆشیت نابێ‬

‫پێویستە بابەتە تەندروستیەکان لە هەردوو الیەنی جەستەیی و دەروونی بە هەند وەربگیرێن‪ ،‬هەندێ جار پێویست ناکات جەستەی‬ ‫خۆت ئازار بدەیت بۆ بینینی دکتۆر‪ ،‬چارەسەریە جوانکاریەکان مایەی بێزار بوونن ‪,‬پێویستە بە هەند وەربگیرێن‪ ،‬یەکێک لەو‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫جوانکاریانەى کە نیگەرانی زۆر دروست دەکات هە�وەرینی قژە‪ ،‬ئەگەر قژت وەریوە و هەست بە د�خۆشی ناکەیت‪ ،‬کەواتە کێشەیەکی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەم دۆخە نەبێت‪ ،‬بە�م ئایا ڕوخسارەکەت جوانە؟ بۆ‬ ‫تەندروستیت هەیە و پێویستە چارەسەر بکرێت‪ .‬لەوانەیە خۆت کێشەت‬ ‫ڵ‬ ‫زۆربەمان تەندروستی ددان خۆی لە کێشانی ددانە خەراپەکان و دروستکردنی تاخمە ددانی دەستکردبێت‪ ،‬بە�م لە رۆژگاری ئەمرۆ‬ ‫ئەوە بە تەواوەتی گؤرانکاری بەسەردا هاتووە‪ .‬تەنکنەلۆژیای هاوچەرخ و خواستی بەکاربەر جۆرێک لە تەندروستیان فەراهەم‬ ‫کردووە کە خۆی لە جوانکاری ئەدۆزێتەوە‪ .‬ئەگەر ددانەکانت ڕەش و کلۆر بوونە و پزیشکەکەت رێنمایی تایبەتت پێ ئەدات‬ ‫ڵ‬ ‫بۆ ئەو هەنگاوانەی کە پێویستە بیگریتە بەر‪ ،‬یاخود ئەگەر قژت هە�وەریوە و کلینیکی باوەڕ پێکراو نادۆزیتەوە بۆ ئەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫قژت بچنێتەوە ‪ ,‬کەواتە کاتی ئەوە هاتووە گەشتێکی تەندروستی بۆ و�تی تورکیا ئەنجام بدەیت‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫‪an inventive mind‬‬

‫‪where is‬‬

‫‪eloOon‬‬ ‫?‪going‬‬

‫“‬

‫ئیلۆن بەرەو کوێ هەنگاو دەنێت؟‬ ‫‪In every generation that arrives‬‬ ‫‪there are people who change the world‬‬ ‫‪significantly. Whatever they do, they do it‬‬ ‫‪differently from others. Elon Musk is‬‬ ‫‪one of them. He has completely‬‬ ‫‪dedicated himself to space and‬‬ ‫‪alternative energy technologies.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� هاتنی هەر نەوەیەک کەسانێک سەرهە�ئەدەن کە گۆڕانکاری بەرچاو‬ ‫لە جیهاندا ئەهێننە ئاراوە‪ .‬هەرچیەک ئەوان ئەنجامی بدەن‪ ،‬بە شێوەیەک‬ ‫ڵ‬ ‫ئەنجامی ئەدەن جیاوازتر لە خە�کانی تر‪( .‬ئیلۆن مەسک ‪ )Elon Musk‬یەکێک لەو‬ ‫کەسە جیاوازانەیە‪ .‬ئیلۆن تەواوى تواناکانی تەرخان کرد بوارى تەکنەلۆژیای‬ ‫بۆشایی ئاسمان ودۆزینەوەی جێگرەوەیەک بۆ ووزە‪.‬‬

‫‪SpaceX launched its most impressive‬‬ ‫‪rocket, Falcon Heavy, on February 6, 2018.‬‬ ‫‪The launch was an absolute success. Elon‬‬ ‫!‪Musk sent Tesla Roadster into space‬‬ ‫کۆمپانیای (سپەیس ئێکس ‪)SpaceX‬موشەکە سەرنج‬ ‫ئامێزەکەی خۆی(فالکۆن هێڤى‪ ) Falcon Heavy-‬لە ‪ ٦‬ی‬ ‫شوباتی ‪ ٨١٠٢‬ناردە بۆشاییەکانی ئاسمان‪ .‬پرۆژەکە زۆر‬ ‫سەرکەوتو بوو‪ .‬ئیلۆن مۆسک (تێسال رۆدستار‪Tesla -‬‬ ‫‪)Roadster‬ى ناردە بۆشاییەکانی ئاسمان‪.‬‬

‫ڵ‬ ‫ئەو (ئیلۆن مەسک) ـە کێیە کە شوێنی خۆی لە نێو هەموو د�ێکدا کردۆتەوە؟‬ ‫مەســـک ئەو کەســـەیە کە دیزاینی ئۆتۆمبێلە کارەبایی و کەشـــتیە ئاســـمانیەکان دەکات‪ ،‬ئەو‬ ‫ڵ‬ ‫(هایپەرلـــووپ‪)Hyperloop -‬ى دیزاین کرد‪ ،‬هاپیەرلووک بریتیە هێ�ی گواســـتنەوەى گشـــتیە کە‬ ‫ویالیەتـــی لۆس ئەنجلۆس و ســـان فرانسیســـکۆ بەیەکتر دەبەســـتێتەوە تەنها نیـــو کاتژمێرى‬ ‫پێویســـتە‪ ،‬ئـــەم پیـــاوە زانیاریەکی زۆری هەیـــەو بۆ هەمـــوو بابەتێکیش ڕاو ســـەرەنجی خۆی‬ ‫هەیـــە! ئـــەو کەســـەێکە بـــەردەوام مکـــوڕە لەســـەر بەدواداچوونـــى خەونەکانـــی و ترســـى لـــە‬ ‫وەبەرهێنـــان نیـــە‪ ،‬ئەبـــێ خەونەکانی ئەو پیـــاوە چی بێت؟! چارەســـەرکردنی ئەم هەســـارەیەوە‬ ‫رزگارکردنی لە مەترســـیەکان‪ ,‬دەســـت بەســـەر گرتنی هەســـارەکانی تر بۆ ئەوەی ببنە شوێنێک‬ ‫بـــۆ نیشـــتەجێکردنی مرۆڤ‪ ,‬هەر لەبـــەر ئەم هۆیانە مەســـک دەبێتە یەکەمین مـــرۆڤ تاوەکو‬ ‫لەســـەر هەســـارەى مەریخ نیشـــتەجێ بێت و لەوێ ژیان بەسەر ببات‪ ،‬مەســـک بەردەوام لەسەر‬ ‫ئـــەو پرۆژە ســـەختانە کار ئـــەکات کە دابینکەری ئایندەیەکی گەشـــاوەن بـــۆ مرۆڤایەتی‪.‬‬ ‫ئەمە ئەو هۆکارەیە وایکردوە مەســـک لە ســـەرجەم بوارەکانى ئۆتۆمبێل و بۆشـــایی ئاسمان و‬ ‫فرۆکەوانی و وزەی خۆرو عەمبارکردنی وزەو سیســـتەمى مانگە دەستکردەکان و گواستنەوەی‬ ‫زەمینی بە خێرایەکی یەکجار زۆر هەروەها گەشـــت لە نێوان هەســـارەکان و نیشـــتەجێ بوون‬ ‫لەم هەســـارانە‪ .‬مەســـک پێیوایـــە مرۆڤەکانیش بۆ خۆیـــان جۆرێکن لە کۆمپیوتەر‪ .‬جەســـتەو‬ ‫مێشـــک دوو گرنگترین بەشـــنی ئـــەم کۆمپیوتـــەرەن‪ ,‬شـــێوازی بیرکردنەوەو سیســـتەمەکانی‬ ‫لـــەش و داب و نەریـــت و کەســـایەتی مرۆڤەکانیش ســـۆفتوێری ئـــەو کۆمپیوتـــەرەن‪ ،‬ئەوەى‬ ‫زۆر شـــێتانەیە بـــۆ ئـــەو کەســـانەی کـــە لـــە نزیکـــەوە ئـــاگاداری شـــێوازی بیرکردنـــەوەی ئەو‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪18‬‬

‫پیـــاوەن ئەوەیە‪ ،‬مەســـک لە هەموو‬ ‫ڵ‬ ‫کات و ســـاتێک خـــودان خەســـ�ەت‬ ‫و سروشـــتێکی نەگـــۆڕە و پتـــر لـــە‬ ‫ڵ‬ ‫خە�کـــی تر خـــۆی هیـــاک دەکات و‬ ‫دەلێـــن ئەگەرچـــی ئێمـــە لـــە مرۆڤ‬ ‫ڵ‬ ‫زیاتـــر هیچـــی تر نیـــن‪ ،‬بـــە�م ئەم‬ ‫پیـــاوە وەک بزوێنەرێکـــە یەکێـــک‬ ‫لـــە ڕەخنـــە هـــەرە توونـــدەکان‬ ‫کـــە ئاراســـتەی ئـــەو کەســـە کـــراوە‬ ‫ڵ‬ ‫ئەوەیـــە کـــە دە�ێـــت ئـــەو کەســـە‬ ‫هاوشـــێوەی دیکتاتۆرەکانـــە‪ ،‬لـــەو‬ ‫پیـــاوەدا الیەنێکـــی فاشیســـیزم‬ ‫هەیـــە‪ ،‬گرتنـــی وێنەیەکـــی ئـــەو‬ ‫پیاوە ئاســـتەمە چونکە الشـــەیەکی‬ ‫زەبەالحـــی هەیـــە‪ ،‬مەســـک ئەتوانێ‬ ‫تەنهـــا لە ‪ ١٠‬چرکەدا ســـاندەویجێکی‬ ‫هامبەرگـــەر بلوشـــێنێت‪ ،‬ئـــەم پیاوە‬ ‫بوو بـــە ســـەرچاوەیەکی وزە بەخش‬ ‫بـــۆ پەیدا بوونی کەســـایەتی ( پیاوە‬ ‫ئاســـنینەکە ) کـــە لـــە کەســـایەتی‬ ‫تۆنـــی ســـتارک لـــە فیلمـــی ‪ Iron Man‬بەدەر کـــەوت‪ ،‬بۆ هەندێکیش مەســـک‬ ‫وەک زیۆســـی خوداوەنـــدە‪ ،‬ئایـــا ئەو پیـــاوە ئەوەندە گەورەو مەزنـــە وەک باس‬ ‫دەکرێـــت؟ گریمان خەلک وتیـــان ئەو پیاوە چیرۆک دروســـت ئەکات بۆ ئەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫پارەو ســـامان بەدەســـت بهێنێت‪ ،‬بە�م ئەو راســـتیانەی ئەو کاری تیادا ئەکات‬ ‫زۆرێـــک لـــە ئێمەی مـــرۆڤ دەرفەتـــی ئەوەمان نیـــە خۆمان لە قـــەرەی بدەین‬ ‫چونکـــە ناتوانین دەرک بەو راســـتیانە بکەین بۆ پراکتیـــزە کردنی خەونی ئەو‬ ‫ئامێرو ســـۆفتوێرانەی لـــە ناخماندا بوونی هەیە بۆ ســـەر ئـــەرزی واقیع‪.‬لێرەدا‬ ‫ئامـــاژە بـــۆ هەندێـــک لـــەو زانیاریانـــە ئەکەین کە تـــۆی خوێنەر پێویســـتە‬ ‫بیزانیـــت دەربـــارەی ئیلۆن مەســـک‪ ,‬ئەو پیـــاوەی کە حەز دەکات هەمیشـــە لە‬ ‫بازنەی شـــۆرەتدا بێـــت بۆ ئـــەو کارە ناوازنەی ئەنجامیان ئەدات‪ ,‬خودی خۆشـــی‬ ‫لـــە هەمـــوو کـــەس زیاتـــر حـــەز دەکات بزانێت چیکـــردووە‪...‬‬ ‫ڵ‬ ‫ئەو کارەی مەحا�ە ئەو حەز ئەکات ئەنجامی بدات‬ ‫ریچـــارد برۆنســـۆن کـــە خاوەنـــی پتـــر لـــە ‪ ٣٥٠‬کۆمپانیایـــە و بەرێوەبـــەری‬ ‫جێبەجێـــکاری کۆمپانیـــای (ڤێرجین ‪)Virgin Corporation -‬ــــە لـــە کۆمێنتێکدا‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دە�ێـــت‪ :‬هەمـــوو ئـــەو کارانەی کـــە الی خە�ـــک مەحال بـــوو‪ ،‬ئیلـــۆن کردی و‬ ‫ئەنجامیـــدا‪ ،‬هەروەهـــا ووتـــی لە ڕاســـتیدا ئیلۆن تـــاک الیەنانـــە زۆر بە جدی‬ ‫کاردەکات لـــە پێنـــاو رزگار کردنی هەســـارەکەمان و دروســـتکردنی کەشـــتی‬ ‫ئاســـمانی بـــۆ ئـــەوەی دەرفەتـــی دەرک کـــردن بـــە دژەیەکـــەکان بـــۆ ئێمـــە‬ ‫ڵ‬ ‫بڕەخســـێنێت‪ ،‬لـــە کۆنفراســـی ‪ TED‬کـــە لـــە ســـا�ى ‪ ٢٠١٣‬ئەنجامـــدرا‪ ،‬کریـــس‬ ‫ئەندرســـۆن لـــە ئیلۆنـــی پرســـی ( چـــۆن ئەتوانی ئـــەم هەمووکارانـــە بکەیت؟‬ ‫کۆمپانیـــای‪ PayPal‬و‪ SolarCity‬و‪ Tesla‬و ‪SpaceX‬؟ هەمـــوو ئەمانە زۆر لە یەکتر‬ ‫جیـــاوازن‪ ،‬هەر یـــەک لـــەم کۆمپانیایانە ئـــارەزو و مەودای گـــەورەو جیاوازی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئـــەم هەموو بوارە‬ ‫خـــۆی هەیە‪ ،‬چۆن تاکە کەســـێک ئەتوانێـــت خۆی‬ ‫جیاوازانـــە بســـازێنێت؟ پێمـــان نالێیت تۆ چیـــت؟ دەکرێ بزانیـــن پێکهاتەی‬ ‫ڵ‬ ‫تـــۆ لە چـــی دروســـتکراوە؟) ئـــەو خەســـ�ەتە هاوبەشـــەی لـــە زۆربـــەی کۆڕو‬ ‫ڵ‬ ‫دیـــدارەکان دەربـــارەی ئەو پیـــاوە دەوروژێنرێت فزو�ە‪ .‬شـــێوازی بیرکردنەوەو‬ ‫ڵ‬ ‫مامە�ەکردنـــی ئیلـــۆن بۆ دیدەنی گـــەردوون خۆی لە وشـــەیەکدا دەدۆزێتەوە‬ ‫ڵ‬ ‫ئەویش جیاوازى لە خوێندنەوەو هە�ســـەنگاندنە بۆ دەســـتەواژەی سۆفتوێرە‪.‬‬ ‫فێربـــوون لـــە قوتابخانـــە کالســـیکیەکان رەتدەکاتـــەوە مێشـــکی خـــۆی لە‬ ‫ئینســـکلۆپیدیای بریتانیـــکا نغـــرۆ دەکات‪...‬‬ ‫ڵ‬ ‫گەورەتریـــن مندا�ـــی خێزانێکـــە لـــە دایکێکی کەنەدیـــى و باوکێکـــی ئینگلیز‪،‬‬ ‫لـــە شـــاری پیرتۆریـــای باشـــووری ئەفریقیـــا لـــە ســـالى ‪ ١٩٧١‬چـــاوی بـــە دونیا‬ ‫ڵ‬ ‫هە�هێنـــاوە لە دۆخێکی ســـەخت گەورە بوو بە ئاســـتەم قۆناغەکانی خوێندنی‬ ‫ڵ‬ ‫بـــۆ تـــەواو دەکرا‪ ،‬بە�م لەگەل ئەوەشـــدا کەســـێکی ســـۆزدار بوو بـــە تایبەتی‬ ‫بەرامبـــەر ئـــەو بابەتە تازانـــەی کە خۆی دەیویســـت‪ ( ،‬لێـــرەوە دەچێتە الپەرە‬ ‫ڵ‬ ‫(کیمب�)ــــە دەلێت‪ ،‬رۆژانە ‪ ١٠‬کاتژمێـــر دەیخوێند‪ ،‬بە زۆری‬ ‫‪)٢٢‬براکـــەی کە ناوی‬ ‫ڵ‬ ‫کتێبەکانـــی خەیالـــی زانســـتی و ئەلیکترۆنیـــات و ئەدەب و رۆمـــان و ب�وکراوە‬ ‫کۆمێدیەکانیدەخوێنـــدەوە‪ .‬هاورێیەکـــی زۆر باشـــی کتێبە زانســـتیانەکان بوو‬ ‫کـــە وێنەی خەیالی زانســـتی تیابـــوو‪ ،‬چێژی لێوەردەگرت و ئاســـۆی خەیالەکانی‬ ‫بەرفراونتـــر دەکـــرد‪ ،‬فێربوون بۆ ئیلـــۆن بریتی بوو لـــە ( کۆکردنەوەو داگرتنی‬ ‫زانیاریـــە جیۆمەتـــری و خواریزمیـــەکان بـــۆ نـــاو مێشـــکی‪ ،‬رێـــک هاوشـــێوەی‬ ‫ماتریکـــس ‪ ،).‬قوتابخانـــە ئاســـاییەکان الی ئیلـــۆن مەســـک بەهایەکی ئەوتۆی‬ ‫نەبـــوو‪ .‬زۆربـــەی ئەو شـــتانەی کە فێـــر بوو بە خـــۆی فێربوو‪.‬‬ ‫‪19‬‬

‫?‪Who is This Elon Musk Who Has Captured Our Hearts‬‬

‫‪He personally designs the electrical cars and spaceships. He‬‬ ‫‪designed Hyperloop, a public transport system connecting Los‬‬ ‫‪Angeles and San Fransisco at such a speed it will take only half‬‬ ‫‪an hour. This man has a vast amount of knowledge and he has‬‬ ‫‪an opinion about everything! He is someone who persists in fol‬‬‫‪lowing his dreams and is not afraid of taking risks and making‬‬ ‫‪investments. So, what are these dreams exactly? Healing and‬‬ ‫‪saving the planet. Colonizing other planets in order to guarantee‬‬ ‫‪the future existence of the human race; and for this reason, to‬‬ ‫‪be the first person to step on Mars and live there. Musk strongly‬‬ ‫‪believes that he is working on the most urgent targets that will‬‬ ‫‪ensure a good future for humankind.‬‬ ‫‪It is for this reason that he is involved in areas such as auto‬‬‫‪motive, space and aviation, solar energy, energy storage, satel‬‬‫‪lite systems, high speed land transport, interplanetary travel‬‬ ‫‪and settlement. He sees people as individual computers: The‬‬ ‫‪body and brain are hardware; way of thought, value systems,‬‬ ‫‪habits and personalities are the software... The weird thing is,‬‬ ‫‪those who observe how he always pushes others around him,‬‬ ‫‪his persistent and paranoiac nature and how he works harder‬‬ ‫‪than anyone else say “we are just human; he, however, is like a‬‬ ‫‪machine.” One of the harshest criticisms directed at him is that‬‬ ‫‪like any other tyrant, he has a fascist side to him... It’s quite hard‬‬ ‫‪to get a picture of him due to his tall, big build. He can devour‬‬ ‫‪a hamburger in just 10 seconds. Not only is he a real source of‬‬ ‫‪inspiration for Iron Man’s Tony Stark character but he is also like‬‬‫‪ned to the Greek god Zeus by some. Is he really as grand as they‬‬ ‫‪make him out to be? Even if they say that he is a rags to riches‬‬ ‫‪story, it is still an undeniable fact that not all of us had the same‬‬ ‫‪opportunities, equipment and software to realize our dreams.‬‬ ‫‪Here are some things you need to know about Elon Musk, a man‬‬ ‫‪who loves to be in the spotlight for his vision and the work he‬‬ ‫‪does, more than himself...‬‬

‫”‪He does everything that is deemed “impossible.‬‬

‫‪Owner of more than 350 companies and CEO of Virgin corpora‬‬‫‪tion, Richard Branson remarked “Whatever the skeptics claimed‬‬ ‫‪‘impossible,’ Elon went and did it. ...The fact that Elon works hard‬‬ ‫‪to heal the planet on one side and builds space ships for us to‬‬ ‫’‪leave it is a paradox.‬‬ ‫‪During the 2013 TED conference, Chris Anderson asked him “How‬‬ ‫‪did you do this? PayPal, SolarCity, Tesla, SpaceX; all these proje‬‬‫‪cts are so vastly different. All of them are ambitious and large‬‬ ‫‪scale. How can one so extensively change the way things are‬‬ ‫‪done? What is the deal with you? Can let us in on the recipe of‬‬ ‫‪your secret sauce?” The common denominator in all the inter‬‬‫‪views that are carried out with him is curiosity. The way Musk’s‬‬ ‫‪mind works, his methods in tackling problems and the way he‬‬ ‫”‪views the world are, in his words, a difference in “software.‬‬

‫‪Rejecting traditional education, burying his head‬‬ ‫‪in the Encyclopedia of Britannica...‬‬

‫‪The oldest of three children with a Canadian mother and British‬‬ ‫‪father, he was born in Pretoria/South Africa in 1971. He had a dif‬‬‫‪ficult upbringing and he never fit in at school. However, he was‬‬ ‫‪always someone who was passionate when it came to learning‬‬

‫‪an inventive mind‬‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� بـــوو ‪ ,‬دایـــک و باوکـــی ئیلـــۆن بـــۆ یەکەمین جار‬ ‫کاتێـــک تەمەنـــی ‪٩‬‬ ‫بوونـــە خاوەنى کۆمپیوتەرێک لـــە جۆری (‪ ،)Commodore VIC-20‬بەمشـــێوەیە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� کۆمپیوتەرەکە‬ ‫خولیایەکی دیکە خۆی لە ناو مێشـــکی ئیلۆن تەنیوە‪.‬‬ ‫کـــە میمۆریەکـــەی ‪ ٥‬کیلۆبایت بـــوو‪ ،‬کتێبێکی رێنمایی هەبوو کە باســـی لە‬ ‫چۆنیەتـــی پرۆگرامکردنـــی ئامێرەکـــە دەکرد‪ ,‬بۆ تێگەیشـــتن و هەزم کردنی‬ ‫ڵ‬ ‫ئـــەو کتێبـــە شـــەش مانگى رەبـــەق پێویســـت بوو‪ ،‬بـــە�م دیلۆن بـــە تەنها‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا�‪ ،‬یاریەکـــی ئەلیکترۆنی‬ ‫ســـێ (‪ )٣‬رۆژ ئەمـــەی کـــرد‪ ،‬کاتێـــک بـــووە ‪١٢‬‬ ‫دیـــزان کـــرد ونـــاوی نـــا (بالســـتەر –‪) Blastar‬کە هـــەروەک ئیلۆن خۆی باســـی‬ ‫ڵ‬ ‫دەکات یاریەکی ســـادەو ســـاکارە بە�م لە فالپی بێرد ‪ Flappy Bird-‬باشـــترە‬ ‫ڵ‬ ‫دواتر لە ســـا�ی ‪ ١٩٨٣‬بـــە ری ‪ $٥٠٠‬ئەم یاریەی فرۆشـــتە گۆڤاری کۆمپیوتەر‬ ‫بەمـــەش نەک هـــەر تەنها بـــۆ یەکەمیـــن جار بڕێـــک پارەی بەدەســـتهێنا‬ ‫ڵ‬ ‫بە�کـــو یەکەمین هەنگاویشـــی نا بـــەرەو کەرتی جیهانـــی تەکنەلۆژیا‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫هەرچەنـــدە لـــە باشـــووری ئەفریقیـــا لەدایـــک بـــوو‪ ،‬بـــە�م مەیلێکـــی ئەوتـــۆی‬ ‫نەبـــوو بەرامبـــەر ئـــەو شـــوێنە‪ ،‬ئیلۆن ئـــارەزووی بۆ ســـپی پێســـتەکان ئەفریقیا‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫نەدەچووچونکـــە خە�کـــی ئـــەم و�تە وەرزشـــیان لە ســـەروی هەمـــوو بابەتەکان‬ ‫ڵ‬ ‫دانابـــوو‪ ,‬هـــەر بۆیـــە ئەم و�تـــە لە ڕوانگـــەی ئیلۆن کابوســـێکی ترســـناک بوو بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بیزنیســـمانەکان‪ .‬لە ســـا�ى ‪ ١٩٨٨‬کاتێک تەمەنی ‪١٧‬‬ ‫ســـا� بوو ما�ەوەی جێهێشت‬ ‫بـــۆ ئـــەوەی نەچێتـــە خزمەتـــی ســـەربازی‪ ,‬لەمبارەیەوە ئیلـــۆن دەلێـــت هەرگیز‬ ‫ڵ‬ ‫کێشـــەم نەبـــووە لەگـــەل خزمەتـــی ســـەربازی‪,‬بە�م خزمەتکـــردن لـــە ســـوپای‬ ‫باشـــووری ئەفریقـــا و چەوســـاندنەوەی ڕەش پێســـتەکان بـــۆ مـــن کارێکـــی نامۆ‬ ‫ڵ‬ ‫و قێـــزەون بـــوو» ئـــەو ویســـتی بـــەرەو ئەمریـــکا کـــۆچ بکات هـــەر بۆیـــە دە�ێت‬ ‫ئەمریـــکا ئەو شـــوێنەیە کـــە ئەتوانی تیایـــدا کاری ناوازە ئەنجـــام بدەیت» کەچی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەوەشـــدا راســـتەوخۆ نەچووە ئەمریکا‪ ,‬سەرەتا ویســـتی بچێتە کەنەدا بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ئەوەی ســـوودمەند بێت لە پاشـــخانی نیشـــتمانی دایکی کـــە هاو�تیەکی کەنەدی‬ ‫ڵ‬ ‫بوونزیکـــەی ســـا�ێک بـــە موچەیەکی کـــەم چەنـــد کارێکی هەمەجـــۆری کرد‬ ‫ماوەیـــەک ژیانی هەژاری بەســـەر برد شانبەشـــانی هەژاری لـــە قۆناغی چوونە‬ ‫ڵ‬ ‫نـــاو ژیانی با�غ بـــوون‪ ،‬ئیلۆن بیری لـــەوە کردەوە کارێک بکات شـــێوازی ژیانی‬ ‫خـــۆی بگۆڕێت‪ ،‬بڕیاری دا کار لەو بوارە بکات کە ئاســـۆی ســـنووری ژیری مرۆڤ‬ ‫بەرفراوانتـــر ئەکات‪ ،‬بۆ ئەو مەبەســـتە ئەبوایا پرســـیارى گونجاو بپرســـێت‪ .‬لە‬ ‫ئاکامـــی ئـــەم مکـــوڕ بوونەی وەالمـــی ئەو پرســـیارانەی لە کێبەکـــەی دۆگالس‬ ‫ئادەمـــز رێنمایی گەشـــتیارانی نـــاو هەســـارەکان ‪A Hitchhikers Guide to the -‬‬ ‫‪ Galaxy‬دۆزیـــەوە‪ ,‬لەم کتێبەدا زانیاری و وانەی زۆر باشـــی بەدەســـتهێنا و ئەم‬ ‫ڵ‬ ‫کتێبـــەی کـــردە خا�ی دەســـتپێکردنی خۆی‪.‬‬ ‫ئینتەرنێـــت و جێگـــرەوەی وزە و دۆزینەوەی بۆشـــایی ئاســـمان و دۆزینەوەی‬ ‫جێگرەوەی زەوی لە هەســـارەکان و مێشـــکی دەستکردو دوبارە رێکخستنەوە‬ ‫و پرۆگرامکردنـــی جینێتیکی مرۆڤایەتی‪.‬‬ ‫ئیلۆن بڕیاریدا دەســـتی خۆی بئاخنێتە هەموو ئەو بابەتانەی کە پەیوەندیان‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� خوێندن لـــە زانکۆی‬ ‫بـــە یەکتـــرەوە نیـــە‪ ،‬دوای ئـــەوەی بۆ مـــاوەی دوو‬ ‫ڵ‬ ‫کویـــن لـــە ئۆنتاریـــۆ‪ ،‬لـــە ســـا�ى ‪ ١٩٩٢‬زانکۆی پەنســـلڤانیا لە ئەمریـــکا مافی‬ ‫زەمالـــەی خوێندنـــی پێدا لە بواری زانســـتی فیزیا‪ ،‬بەمەش لـــە کەنەداوە ملی‬ ‫رێـــگای گـــرت بـــۆ ئەمریکا‪ ،‬دواتـــر چوە ســـیلیکۆن ڤالـــی بۆ بەدەســـتهێنانی‬ ‫بڕوانامـــەی دکتـــۆرا لە بواری ( فیزیای پراکتیکی و زانســـتی توخمە ماددەکان)‬ ‫ڵ‬ ‫بە�م نەیتوانی پلەی دکتۆراکەی بەدەســـت بهێنێت‪ .‬بە مەبەســـتی کارکردن‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە بواری ترانزیســـتۆری ئێنێـــرژی وزە بەرز کـــە توانای گە�لـــە کردنی وزەی‬ ‫لـــە پاتریـــە ئاســـاییەکان زیاترە‪ ،‬ئیلـــۆن دەرفەتی ئـــەوەی پێـــدرا تاوەکو لە‬ ‫زانکـــۆی ســـتانفۆرد پلەی دکتۆرا لـــەو بوارەدا بەدەســـت بهێنێت‪.‬‬ ‫لـــە دووەمیـــن رۆژی خوێندنـــی بۆبەدەســـتهێنانی بڕوانامـــەی دکتـــۆرا‪ ،‬ئیلۆن‬ ‫ڵ‬ ‫خوێندنـــی بەجێهێشـــت‪ ،‬لە ســـا�ی ‪ ١٩٩٥‬کاتێـــک دەرکی بەوە کـــرد ناتوانێت‬ ‫لەبەامبەر هێزى ئەنتەرنێت دەستەوەســـتاو بوەســـتێت کە لەبەر چاوی گوزەر‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� براکەی ( کیمبەل مەســـک) بەیەکـــەوە کۆمپانیای‬ ‫دەکات! ئـــەوە بـــوو‬ ‫‪ IT company Zip2‬دامەزرانـــد‪ ،‬لێـــرەوە دەبێتە الپەرە ‪ ٢٣‬ئامانجیشـــی ڕەزامەند‬ ‫کردنـــی کۆمپانیـــاکان بـــوو کـــە (الپـــەرە زەردەکان‪ -‬دەلیلـــی کۆمپانیـــاکان)‬ ‫ڵ‬ ‫شـــتێکی پێویســـت نین‪ ،‬بە�کو پێویســـتە لە بڕی ئەوان پێگەی ئەلیکترۆنی‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە تۆڕەکانـــی ئەنتەرنێت ببنە جێگـــرەوەی الپـــەرە زەردەکان ‪.‬زۆربەی خە�ک‬ ‫دەنگـــی ناڕەزایەتیان بەرز کـــردەوەو ووتیان رێـــکالم و تۆڕەکانی ئەنتەرنێت‬ ‫«ئەمـــە بێ ماناترین شـــتە کە بیســـتبێتمان ئیلۆن شـــەو و رۆژ لـــە ژورێکی‬ ‫بچـــووک کـــە بـــە کرێـــی گرتبووکردبووی بـــە ئۆفیســـەکەی خـــۆی خەریکی‬ ‫کارکـــردن بـــوو‪ ،‬ئەگـــەر پێویســـتیش بـــە خۆشوشـــتن بوایـــا ئـــەوا حەمامی‬ ‫یەکێـــک لـــە یاریگاکانـــى بـــەکار دەهێنـــا کە نزیک شـــوێنی کارەکـــەی بوو‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا�‬ ‫بەمشـــێوەیە توانـــی پارەیەکـــی زۆر پاشـــەکەوت بکات و بۆ ماوەی دوو‬ ‫ڵ‬ ‫لەســـەر ئەم کارە بەردەوام بوو‪ .‬لە ســـا�ی ‪ ١٩٩٩‬کاتێـــک کۆمپانیای ( کۆمپاک‬ ‫‪ ) Compaq‬بـــە بـــڕی ‪ ٣٠٧‬ملیـــۆن دۆالری کاش کۆمپانیـــای ‪ Zip2‬ی لـــە ئیلۆن‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫کڕیـــەوە‪ ،‬بـــەم شـــێوەیە مەســـک ی تەمەن ‪ ٢٧‬ســـا�ی لـــە مامە�ەیـــەدا بوو‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە خاوەنـــی ‪ ٢٢‬ملیـــۆن دۆالر‪ ،‬یەکەم هەنـــگاوی دوای ئـــەو مامە�ەیە خەرج‬

‫‪new things all by himself. His brother Kimbal says that he used‬‬ ‫‪to read 10 hours a day. Reading mostly science fiction books due‬‬ ‫‪to his interest in science and electronics along with modern li‬‬‫‪terature and an array of comic books feeding his imagination...‬‬ ‫‪Learning, for him, meant “downloading data and algorithms into‬‬ ‫‪the brain,” just like in the Matrix. Traditional classroom educati‬‬‫‪on was not for Elon. He has stated that most of what he learned‬‬ ‫‪was what he read himself.‬‬ ‫‪When he was 9, his parents got him his first computer (Com‬‬‫‪modore VIC-20), and hence he was introduced with his new ob‬‬‫‪session. Next to a computer that has a memory capacity of 5kb‬‬ ‫‪is a manual that says “How to Program,” and it usually takes 6‬‬ ‫‪months to read and digest - it took Elon 3 days. At the age of‬‬ ‫‪12, he designs a game called “Blastar” which he describes as “a‬‬ ‫‪simple game but better than Flappy Bird,” and by selling it to a‬‬ ‫‪computer magazine for 500 US Dollars in 1983, he not only makes‬‬ ‫‪money for the first time but also takes his first step into the‬‬ ‫‪technology sector.‬‬ ‫‪Never feeling a strong connection to South Africa, Elon did not‬‬ ‫‪fit in to the white African culture which mainly favored sports,‬‬ ‫‪and he viewed the country as a nightmare for entrepreneurs. He‬‬ ‫‪was only 17 in 1988 when he left home to avoid doing his military‬‬ ‫‪service. “I never had a problem with doing military service but‬‬ ‫‪serving in the South African army and trying to oppress black‬‬ ‫‪people did not seem to me as the right thing to do.” He wanted‬‬ ‫‪to move to the US and was saying: “It is the place where won‬‬‫‪derful things are possible.” But he didn’t go to the US straight‬‬ ‫‪away. First, he went to Canada to take advantage of his mother’s‬‬ ‫‪citizenship for visa purposes.‬‬ ‫‪He started working in low-salary jobs and for about one year,‬‬ ‫‪he had a taste of living in the margins of poverty. Along with‬‬ ‫‪the affect of the depression of entering adulthood, he started to‬‬ ‫‪think about what he wanted to do in life and decided he had to‬‬ ‫‪work on trying to expand humankind’s limits of consciousness‬‬ ‫‪and that he had to ask the right questions in order to do this.‬‬ ‫‪With this determination, he found his own question after being‬‬ ‫‪inspired by Douglas Adams’ book “A Hitchhikers Guide to the‬‬ ‫‪Galaxy,” from which he derived his most valuable lessons, and‬‬ ‫‪set this as his starting point.‬‬

‫‪The internet, sustainable energy, space explorati‬‬‫‪on, permanent living environments alternative to‬‬ ‫‪Earth, artificial intelligence and reprogramming‬‬ ‫‪of human genetics.‬‬

‫‪He decided to make a contribution to all these areas which seem‬‬ ‫‪to be completely unrelated and independent from each other.‬‬ ‫‪After spending two years in Queen University, Ontario, he obtai‬‬‫‪ned a scholarship at Pennsylvania University in 1992 in business‬‬ ‫‪and physics and moved from Canada to the US. Later, he moved‬‬ ‫‪to Silicon Valley to pursue his doctorate in the field of “Applied‬‬ ‫‪Physics and Material Sciences.” But he didn’t complete his doc‬‬‫‪torate degree. To work on high energy capacitors which is a more‬‬ ‫‪efficient energy storage technology than traditional batteries, he‬‬ ‫‪was accepted into a doctorate program at Stanford.‬‬ ‫‪He left the doctorate program on his second day. It was 1995‬‬ ‫‪when he remarked that “he could not just stand and watch the‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪20‬‬

internet pass by before his eyes.” He founded the IT company Zip2 with his brother Kimbal Musk. The aim was to convince businesses that the yellow pages were redundant and they needed to take place in an online directory. Many were exclaiming at the time that advertising on the internet was the “most silliest thing they heard.” He worked day and night. He lived in the storage space they had rented as an office and when he needed a shower, he used the facilities of a nearby local stadium. This way, he was able to make substantial savings and sustain his business for two years. In 1999, when Compaq bought Zip2 for 307 million dollars in cash and 34 million dollars in stocks and shares, 27 year-old Musk made 22 million dollars from this deal.

The first thing Musk did was to spend 20 million of this on a McLaren F1 and a Dassault 900 private jet. Now that’s what you call rewarding yourself. He bought eBay, PayPal for 1,5 million dollars in 2002. Elon Musk made 180 million dollars from his shares in PayPal. He had enough money to pursue his other fields of interest: Space engineering and alternative energy sources...

Musk did not stop, the sky was the limit and his company SpaceX with rocket speed

Before the sale of PayPal took place, Musk was relentless and had already started reading up on rocket technology. Towards the end of 2002, he made an incredible venture with a 100 million dollar capital. By reducing the cost of space travel in a revolutionary manner, a space company which aims to send at least a million people to Mars in the next century and ensuring the human race becomes a species which can survive on more than one planet: SpaceX.

His latest project, OpenAI, will be working on the development of artificial intelligence on a non-profit basis.

At least, that’s what his aim is. With this project, he aims to do much more than just save the earth. Extremely paranoid about artificial intelligence, Elon explained that they founded OpenAI in order to be able to conduct more extensive research. Established with a budget of approximately 1 million dollars, OpenAI will be run by Ilya Sutskever, Elon Musk and Sam Altman. It has the support of many large companies such as Amazon and Infosys.

Despite his remarks concerning the security issues of artificial intelligence, “we are calling upon the devil by working on this,” along with sustainable energy and transforming humans into a species which can survive on more than one planet, it is one of the three main topics Elon ponders on...

His obsession with accuracy: He says whatever he is thinking, complete and without mercy.

He despises vague comments from those who aim to offer advice with remarks such as “according to studies,” “scientists are against...” He is vehemently against promoting Tesla Motors in a way that other automotive companies cannot comprehend, because he believes advertising is manipulative and misleading.

He is said to portray this brutal honesty with towards his employees with his tyrannous demands. Those who consider him a tyrant also exclaim that he is not a hypocrite. Forced to work 80 hours a week, his employees tend to sway from complaining when they notice that the CEO is working 100 hours.

‫ و فرۆکـــە تایبەتی‬McLaren F1 ‫ ملیـــۆن دۆالر بـــوو لـــە ئۆتۆمبێلـــی‬٢٠ ‫کردنـــی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ ئێســـتا دەتوانیـــن ب�ێین ئەمە خە�تێـــک بوو بۆ خودی‬.Dassault 900 ‫جـــۆری‬ ‫ڵ‬ eBay, PayPal ‫ بە بڕی یەک ملیۆن و نیـــو دۆالر‬٢٠٠٢ ‫خۆیـــدوای ئەمـــە لە ســـا�ی‬ ‫ ملیۆن‬١٨٠ ‫ ئیلۆن مەســـک توانی بـــڕی‬PayPal ‫ لە پشـــکەکانی خۆی لـــە‬،‫کـــڕی‬ ‫ ئیلۆن ســـامانێکی باشـــی لەبەر دەســـتدابوو هەر‬.‫دۆالر بـــە دەســـت بهێنێت‬ ‫بۆیـــە دەرفەتی ئەوەی هەبـــوو بایەخ بە چەند بوارێکـــی دیکەش بدات وەک‬ .‫ئەندازیـــاری لە بواری بۆشـــایی ئاســـمان و دۆزینەوەی جێگـــرەوەی ووزە‬ ‫ بەرنامەی ئەمجارەی ئاسمان وکۆمپانیای‬،‫ئیلۆن مەســـک بەوەندەش نەوەســـتا‬ .‫ و موشەکی خێرا‬XecapS ‫ بە شـــێوەیەکی‬,‫ مەســـک ئۆقـــرەی لێبڕابوو‬،‫ بفرۆشـــێت‬PayPal ‫پێـــش ئەوەی‬ ‫پراکتیکـــی خزابووە نێـــو خوێندنـــەوەی جیهانی تەکنەلۆژیای موشـــەکەکان‬ ‫ ملیـــۆن دۆالری بـــۆ پرۆژەیەکـــی بـــاوەڕ پێنەکراو‬١٠٠ ‫ بـــڕی‬،٢٠٠٢ ‫لـــە کۆتایـــی‬ ‫ لـــە رێگەی کەمکردنـــەوەی تێچوونی گەشـــتە ئاســـمانیەکان‬،‫تەرخـــان کرد‬ ‫کۆمپانیەکی بواری ئاســـمان بەرنامەی داڕشـــت تاوەکو لە ســـەدەی ئایندە بە‬ ‫النـــی کەم یـــەک ملیۆن کـــەس بۆ هەســـارەی مەریـــخ بنێرێـــت تاوەکو ئەو‬ ‫ڵ‬ ‫د�نیاییـــە بە دەســـت بهێنێت کـــە توخمی مرۆڤ لە توانایـــدا هەیە لە یەک‬ .‫هەســـارە زیاتـــر زیندەگی بکەن‬ ‫ڵ‬ ‫ کارکردنـــە لەســـەر بەرەوپێشـــبردنی ئەق�ـــە‬،OpenAI ،‫تازەتریـــن پـــرۆژەی‬ ‫دەســـتکردەکان وەک پرۆژەیەکـــی قازانـــج نەویســـت‬ ‫ مەبەستیشـــی لەم پرۆژەیـــە رزگاڕ کردنی‬,‫ ئەمە ئامانجی بوو‬،‫بـــە الیەنـــی کەم‬ ‫ڵ‬ ‫ بـــە گازاندەیەکی زۆرەوە لـــە بەرامبەر ئەق�ە دەســـتکردەکان‬،‫گـــۆی زەوی بـــوو‬ ‫ بۆ‬OpenAI ‫ئیلـــۆن ئەوەی ڕونکردەوە کە مەبەســـت لـــە کردنەوەی کۆمپانیـــای‬ ‫ئـــەوە بـــوو تاوەکو توێژنەوەی گشـــتگیر ئەنجـــام بدات ئـــەم کۆمپانیایەش بە‬ Ilya-‫بـــڕی یـــەک ملیـــۆن دۆالر کرایـــەوە کـــە لە الیـــەن (ئیلیـــا سەتســـکیڤەر‬ ‫ڵ‬ ‫) بەڕێوە‬Sam Altman - ‫) و ( سام ئا�تمان‬Elon Musk - ‫)و ( ئیلۆن مەسک‬Sutskever ‫ زۆر کرمپانیـــای گـــەورە وەک ئەمازۆن و ئینفۆســـیس پشـــتیوانیان‬،‫دەبـــردرا‬ ‫ ســـەرباری بوونی هەندێـــک تێبینی ســـەبارەت بە کێشـــەو بابەتەکانی‬،‫دەکـــر‬ ‫ڵ‬ ‫ئەق�ی دەســـتکرد مەسک دەیوت داوا لە شـــەیتان دەکەین بێت و هاوکاریمان‬ ‫ڵ‬ ‫بکات لەگە� ئەوەشـــدا بایەخـــی زۆری بە کەرتی جێگـــرەوەی وزەو دۆزینەوەی‬ ‫ ئـــەم بوارانەش یەکێک لەو‬،‫هەســـارەیەک بۆ ئەوەی مـــرۆڤ تیایدا بژیت دەدا‬ .‫مەودایانـــە بوو کە ئیلـــۆن بەردەوام کاری لەســـەر دەکرد‬ ‫ڵ‬ ‫ جێبەجێی بکەو‬, ‫ ئەو دە�ێ هـــەر چۆنێک بیر دەکەیتـــەوە‬،‫زۆر وردبیـــن بـــوو‬ ‫بەزەیی مەنوێنە‬ ‫ڵ‬ ‫ئیلـــۆن ڕقی لـــەو کۆمێنتە لێ�نە دەبێتـــەوە کاتێک ڕاوێـــژکارەکان دەیخەنە‬ ‫ ئەو زۆر‬...‫» یان « زاناکان دژی ئـــەوەن‬...‫ڕوو وەک بـــە گوێـــرەی توێژینـــەوەکان‬ ‫ڵ‬ ‫ بە‬Tesla Motors‫بـــە تووندی دژایەتـــی ریک�م کردنی دەکـــرد بۆ کۆمپانیـــای‬ ‫شـــێوەیەک رێکالمەکانی دەکـــرد کـــە کۆمپانیاکانی دیکەی ئۆتۆمبێلســـازی‬ ‫ گومڕاکردنە‬,‫لێی تێنەدەگەیشـــتن چونکو ئەو پێی وابوو رێـــکالم یاریکردنە‬ ‫دەوتـــرێ ئـــەو لەو بـــوارەدا ڕەفتارێکی تونـــدی دیکتاتۆرانـــەی هەبوو لەگەل‬ ‫ڵ‬ ‫فەرمانبەرانـــی بـــە�م ئەوانەی بە دیکتاتـــۆر ناویان ئەبـــرد گەواهی ئەوەیان‬ ‫ ئـــەو کرێکارەکانـــی ناچـــار دەکـــرد‬،‫دا کـــە ئیلـــۆن کەســـێکی دوو ڕو نیـــە‬ ‫ڵ‬ ‫ کاتژمێـــر کار بکـــەن بە�م کرێـــکارو فەرمانبـــەرەکان هەرگیز‬٨٠ ‫هەفتانـــە‬ ‫گللەییـــان لەو رەفتـــارە نەدەکرد چونکـــە ئەوان بە چاوی خۆیـــان دەیانبینی‬ .‫ کاتژمێر کاردەکات‬١٠٠ ‫کـــە بەڕیوەبەری جێبەجێکاری کۆمپانیاکە هەفتانـــە‬

21

‫‪business world‬‬

‫پرۆژەی شەقامی ‪150‬‬ ‫مەتری دەستی پێدەكرێت‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫پرۆژەیـــەك كـــە بۆتـــە جێـــی د�خۆشـــی هاو�تیانی شـــاری هەولێر‬ ‫ڵ‬ ‫و بەڕێژەیەكـــی باش جەنجا�ی نێو شـــاری كەمكردۆتەوە‪،‬شـــەقامی‬ ‫‪ ١٢٠‬مەتریـــە كـــە بـــە یەكـــێ لـــە پـــرۆژە ســـتراتیژیەكان ئەژمـــار‬ ‫دەكرێـــت‪ ،‬بەڕێوەبەری گشـــتی گروپـــی هێمن ئاشـــكرای دەكات لە‬ ‫ئایندەیەكـــی زۆر نزیـــك پـــرۆژەی شـــەقامی ‪ ١٢٠‬مەتـــری هەولێـــر‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەویـــش پرۆژەی شـــەقامی ‪١٥٠‬‬ ‫دەگاتـــە ڕێـــگای كەركـــوك‪،‬‬ ‫مەتـــری لـــە بەحركەوە دەســـتپێدەكات‪.‬‬

‫‪A‬‬

‫‪project which significantly reduced overcrowding has‬‬ ‫‪become glee source for citizens in Hawler city. 120 M‬‬ ‫‪Highway can be considered as one of the most strategic‬‬ ‫‪projects implemented in Erbil. General Director of the project‬‬ ‫‪explained that in a very soon future 120M Highway project‬‬ ‫‪will approach Kirkuk Highway, meanwhile implementation on‬‬ ‫‪150M Highway will start from Baharka at the same time.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪22‬‬

In an exclusive interview with Marketing Erbil, engineer Amir Abdulkhaliq the general director in Hemin Group concerning 120M project said “we finished the section that our company was responsible for which starts from Erbil- Koya Intersection down to Erbil-Kirkuk Intersection, but the foreign company responsible to implement the other section which starts from Erbil-Mosul Intersection down to Erbil-Kirkuk Intersection could not accomplish it and left the project as a result Ministry of Municipalities and Tourism revoked the project from the foreign company, we as Hemin Group expressed our readiness to carry out implementation of the non-complete section. Lately we also implemented another 2 km from the 120M Highway project with all remained accessories, and in a very near future another important section of project will be opened.

29 km of 120M Highway project implemented

Regarding the implementation of 120M Highway project Engineer Amir Abdulkhaliq explained that the total length of this project is 38 km. Hemin Group started executing the project in 2013. In the first stage the company implemented and completed 16 km which lasted until 2016. The second stage accomplished in 2018. Hemin Group implemented 27 km of the 120M Highway project, still there is 11km not completed, Hemin Group also proceeded in accomplishing another 2km of it.

150M Highway project

Just like 120M Project, Hemin Group also selected to adapt the implementation of 150M Highway project. Engineer Amir Abdulkhaliq the General Director in Hemin Group revealed that just one day after laying the foundation stone in September 29 2018 we started executing elementary project articles as cleaning the paths etc. During survey inspection we explored that there are some lacks in the main design prepared by a foreign company. There were many remarkable faults in the design. Our company redesigned the project without charging the government for design charges. We took care of this cost just like what we did in redesigning 120M Highway project.

Start point of 150M Highway project is Baharka

The engineer in Hemin Group also said “despite the existence of many errors and shortcoming in foreign company projects, yet not audited, and their projects implemented with faults they had and that negatively affects the future of Kurdistan for large funds allocated for these projects.

‫لە دیمانەیەكدا‬ ‫ڵ‬ ،)ME( �‫لەگە‬ ‫ئەندازیار ئەمیر‬ ‫عەبدولخالق‬ ‫بەڕێوەبەری گشتی‬ ‫باسی‬,‫گروپی هێمن‬ ‫قۆناغەكانی پرۆژەی‬ ‫ مەتری‬١٢٠ ‫شەقامی‬ ‫ ئەو‬:‫كرد و گوتی‬ ‫بەشەی كە لە‬ ‫ئەستۆی ئێمەدا‬ ‫بوو لە چوار ڕییانی‬ -‫ڕێگای هەولێر‬ ‫كۆیە تا دەگاتە‬ ‫چوار ڕییانی ڕێگای‬ ‫كەركوك‬-‫هەولێر‬ ‫ ئەو بەشەی كە تەواو نەكراوە لە ئەستۆی‬،‫تەواومان كرد‬ ‫ڵ‬ �‫موس‬-‫هەولێر‬ ‫كۆمپانیایەكی بیانیە لە نێوان چوار ڕییانی‬ ‫ئەو كۆمپانیا بیانیە‬،‫كەركوك‬-‫تا دەگاتە چوار ڕییانی هەولێر‬ ‫وەزارەتی‬،‫كارەكەی بۆ تەواو ناكرێ و پرۆژەكەی بەجێ هێشتووە‬ ‫شارەوانی و گەشتوگوزاری حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫ئێمەش وەك گروپی‬،‫پرۆژەكەی لە كۆمپانیا بیانیەكە وەرگرتۆتەوە‬ ‫هێمن ئامادەییمان دەربڕی بۆ ئەوەی ئەو بەشەی كە ماوە لە‬ ‫ ) كیلۆمەتری‬٢ ( ‫ لەو ماوەی دواییدا‬،‫شەقامەكە تەواوی بكەین‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەو‬ ‫ مەتری تەواو كرد‬١٢٠ ‫دیكەمان لە پرۆژەی شەقامی‬ ‫ لە ئایندەیەكی زۆر نزیك تا ڕێگای كەركوك‬،‫بڕگانەی كە مابوون‬ .‫ مەتری هەولێر دەكرێتەوە‬١٢٠ ‫پرۆژەی شەقامی‬ ‫ مەتری تەواو كرا‬١٢٠ ‫ كیلۆمەتر لە شەقامی‬٢٩ ‫ مەتـــری‬١٢٠ ‫لەبـــارەی ڕێـــژەی جێبەجێكردنـــی پـــرۆژەی شـــەقامی‬ ‫ئەندازیـــار ئەمیر عەبدولخالق ئاشـــكرای كرد تەواوی درێژی‬،‫هەولێر‬ ‫ئـــەوەی لە‬،‫ كیلۆمەترە‬٣٨ ‫ مەتـــری هەولێـــر‬١٢٠ ‫پـــرۆژەی شـــەقامی‬ ‫ دەســـتی‬٢٠١٣ ‫ئەســـتۆی گروپـــی هێمن بـــووە بـــۆ جێبەجێكردن لە‬ ‫ كیلۆمەتر تا‬١٦ ‫ لـــە قۆناغـــی یەكەمـــدا‬،‫پێكـــرا قۆنـــاغ بە قۆنـــاغ‬ ‫ڵ‬ ‫ كیلۆمەتـــر بـــوو لـــە‬١١ ‫بەشـــی دووەمیـــش‬،‫ جێبەجێكرا‬٢٠١٦ ‫ســـا�ی‬ ‫ مەتری‬١٢٠ ‫ كیلۆمەترلە شـــەقامی‬٢٧ ‫ بەو شـــێوەیە‬،‫تەواوكـــرا‬٢٠١٨ ‫ كیلۆمەترەشـــی‬١١ ‫لەو‬،‫هەولێـــر لەالیـــەن هێمن گـــروپ جێبەجێكرا‬ ‫ كیلۆمەتـــری دیكەی تەواو‬٢ ‫ هێمن گروپ‬،‫مـــاوە بۆ جێبەجێكـــردن‬ . ‫كر د‬ ‫ مەتریش دەستی پێكراوە‬١٥٠ ‫پرۆژەی شەقامی‬ ‫ مەتریش كـــە بڕیارە دووبـــارە هێمن‬١٥٠ ‫لەبـــارەی پـــرۆژەی شـــەقامی‬ ‫ ئەندازیار‬،‫ مەتریەكە جێبەجێی بكات‬١٢٠ ‫گروپ وەك پرۆژەی شەقامی‬ ‫ئەمیر عەبدولخالق بەڕێوەبەری گشـــتی هێمن گروپ ئاشكرای كرد كە‬ ‫دەســـتیان‬،٢٦-٩-٢٠١٨ ‫ڕۆژێـــك دوای دانانی بـــەردی بناغەی پرۆژەكە لە‬ ‫بـــە جێبەجێكردنی بڕگەكانی پرۆژەكە كرد لـــە پاككردنەوەی ڕێڕەوی‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە�م لەكاتـــی ڕوپێوكردنـــەوەی پرۆژەكەو دووبـــارە دیزاین‬،‫ڕێگاكە‬ ‫بۆمان دەركـــەوت دیزاینـــی ڵ پرۆژەكـــە‬،‫كردنـــەوەی و دیراســـەتكردنی‬ ‫ كەموكوڕی و هە�ـــەی زۆری‬،‫كـــە كۆمپانیایەكـــی بیانـــی كردویەتـــی‬ ‫ ئێمـــە كـــە دووبـــارە دیزانینمان كـــردووە گوژمـــەی دووبارە‬،‫تێدایـــە‬ ‫دیزاینكردنەوەی پرۆژەكەمان خســـتە ئەســـتۆی خۆمـــان وەك دووبارە‬ ‫ مەتریپـــرۆژەی كۆمپانیـــا بیانیەكان‬١٢٠ ‫دیزاینكردنـــەوەی پـــرۆژەی‬ ‫ڵ‬ ‫بەهە�ـــە و كەموكوڕی زۆریشـــەوە وردبینـــی بۆ ناكرێت‬ 23

‫‪business world‬‬

‫ئەو ئەندازیارەی هێمن‬ ‫گروپ گوتی‪ :‬پرۆژەی‬ ‫كۆمپانیا بیانیەكان ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەوەی پڕ هە�ەو‬ ‫كەموكوڕیە هیچ‬ ‫وردبینیەكی بۆ ناكرێت و‬ ‫ڵ‬ ‫بەو هە�ەو كەموكوڕیەوە‬ ‫جێبەجێ دەكرێت كە‬ ‫ئەوەش زیان بە ئایندەی‬ ‫كوردستان و پرۆژەكان‬ ‫دەگەیەنێ و پارەیەكی‬ ‫زۆری لە سامانی گشتی بۆ‬ ‫تەرخان دەكرێت‪.‬‬ ‫شەقامی ‪ 150‬مەتری لە‬ ‫چوار ڕییانی بەحركە‬ ‫دەستپێدەكات‬ ‫ئەندازیار ئەمیر‬ ‫عەبدولخالق ئاشكرای‬ ‫دەكات پرۆژەی شەقامی‬ ‫‪ 150‬مەتری هەولێر وەكو‬ ‫قۆناغی یەكەم كە ‪14‬‬ ‫كیلۆمەترە لە چوار ڕییانی بەحركە دەستپێدەكات تا دەگاتە‬ ‫كۆیە‪،‬بڕیاریشە بە ‪ 1250‬ڕۆژ ئەو قۆناغە تەواو بكرێت‪ ،‬ئەو‬ ‫ڕێگای‬ ‫ڵ‬ ‫ئەندازیارە دە�ێ‪ :‬بڕیارمانداوە وەكو هێمن گروپ لە وادەی خۆی‬ ‫زووتر پرۆژەكە تەواو بكەین‪.‬‬ ‫هێمن گروپ ‪ 300‬ملیۆن دۆالری بۆ هەردوو پرۆژەكە‬ ‫تەرخانكردووە‬ ‫ئەندازیـــار ئەمیر عەبدولخالـــق لە بارەی ئـــەو پارەیەكی كە هێمن‬ ‫گـــروپ بـــۆ هـــەردوو پـــرۆژەی شـــەقامی ‪120‬مەتـــری و ‪ 150‬مەتری‬ ‫هەولێـــر خەرجـــی كـــردووە گوتـــی‪ :‬پـــرۆژەی شـــەقامی ‪ 150‬مەتری‬ ‫بەشـــێوەی شـــەقامی ‪ 120‬مەتری بە قەرز جێبەجێ دەكرێت‪،‬بەشـــی‬ ‫یەكەمـــی شـــەقامی ‪ 120‬مەتـــری ‪ 143‬ملیـــۆن دۆالری لەالیەن هێمن‬ ‫گروپـــەوە بـــۆ خەرج كـــرا و كۆمپانیـــا هیچ شایســـتەیەكی دارایی‬ ‫خـــۆی ڵ تـــا ئێســـتا وەرنەگرتووە‪،‬بەشـــی دووەمیـــش كـــە لەڕێـــگای‬ ‫شـــەق�وە بـــۆ ڕێـــگای كەركوكـــە بـــەم زوانـــە تـــەواو دەبێـــت و‬ ‫دەكرێتەوە‪،‬بە ‪ 147‬ملیۆن دۆالر جێبەجێكراوە‪،‬لەو بەشەش كۆمپانیا‬ ‫ڵ‬ ‫وەرگرتووە‪،‬لەگـــە� خەرجكردنی‬ ‫كەمێك شایســـتەی دارایی خـــۆی‬ ‫‪ 300‬ملیـــۆن دۆالر بۆ هەردوو پرۆژەكە‪،‬كۆمپانیا‪ % 10‬ی شایســـتەی‬ ‫دارایـــی خـــۆی وەرگرتووە هەرچەنـــد بەڕێز خالید خۆشـــناو خاوەنی‬ ‫هێمـــن گروپ درێخی نەكردووە و پشـــتیوانی دارایی لەزۆر شـــوێن‬ ‫پەیداكـــردووە لەپێنـــاو ئەوەی پـــرۆژەكان بەردەوامیـــان هەبێت بۆ‬ ‫خزمەتكردنی كوردســـتان‪.‬‬ ‫‪ 7‬ملیۆن دۆالرمان گەڕاندۆتەوە‬

‫‪150M Highway project starts from Baharka Intersection‬‬

‫‪Amir Abdulkhaliq the engineer in Hemin Group stated that,‬‬ ‫‪the first stage of 150M Highway project is 14km starts from‬‬ ‫‪Baharka intersection down to Erbil-Koya Intersection and it is‬‬ ‫‪planned this stage will be performed within 1250 days.” Amir‬‬ ‫‪also mentioned “as Hemin Group we decided to finish it even‬‬ ‫”‪before date.‬‬

‫‪Hemin Group allocated 300 million $ for both projects.‬‬

‫‪In concern to funds Hemin Group allocated for both 120M Hi‬‬‫‪ghway and 150M Highway projects, Amir Abdulkhaliq added‬‬ ‫‪“Just like 120M Highway, the 150M Highway project will also‬‬ ‫‪be implemented as loan. In the first stage on 120M Highway,‬‬ ‫‪143 million dollars were spent and Hemin Group implemen‬‬‫‪ted this section of the project without receiving any financial‬‬ ‫‪receivables. The second stage that will be finished very soon‬‬ ‫‪starts from Shaqlawa road down to Koya road and funds spent‬‬ ‫‪on this section almost 147 million dollars. In this section the‬‬ ‫‪company received a bit of financial support. By spending 300‬‬ ‫‪million dollars for both projects the company only took 10%‬‬ ‫‪of its financial receivables. It is important to refer that Mr.‬‬ ‫‪Khalid Khoshnaw the owner of Hemin Group did not confine in‬‬ ‫‪running these projects, not just that but even tried his best to‬‬ ‫‪find financial supports to upkeep these projects.‬‬

‫لـــە دووبـــارە دیزاینكردنـــەوەی پرۆژەكانی شـــەقامی ‪ 120‬مەتری و‬ ‫‪ 150‬ڵ مەتـــری هەولێـــر كـــە كۆمپانیا بیانیـــەكان كردبویان و زۆرێك‬ ‫هە�ەو كەموكـــوڕی تێدابوو‪،‬ئەندازیارەكەی هێمن گروپ پارەیەكی‬ ‫زۆری لـــەو پرۆژانـــە گەڕانـــدەوە كە دەتوانرێت پـــرۆژەی دیكەی پێ‬ ‫ئەنجام بدرێت‪.‬‬

‫‪Saved 7 million dollars‬‬

‫‪In redesigning the master plan of 120 and 150M Highways pro‬‬‫‪jects which were designed by foreign companies which had er‬‬‫‪rors and inaccuracies, Hemin Group saved enormous amounts‬‬ ‫‪of funds that can be used in other projects.‬‬

‫ئەندازیـــار ئەمیـــر عەبدولخالـــق بەڕێوەبەری گشـــتی هێمن گروپ‬ ‫گوتی‪”:‬بـــە گۆڕینـــی دیزاینی بەشـــەكانی هـــەردوو پرۆژەكە و زیاد‬ ‫كردنـــی چەنـــد بڕگەیەكـــی گرنـــگ بۆیان‪،‬بـــڕی ‪ 7‬ملیـــۆن دۆالرمان‬ ‫گەڕانـــدەوە كـــە بۆ پـــرۆژەكان تەرخـــان كرابوو‪.‬‬

‫‪Amir Abdulkhaliq the general director in Hemin Group said “by‬‬ ‫‪changing the designs of both projects and adding extra item‬‬ ‫‪to them, we saved 7 million dollars from the amounts that‬‬ ‫”‪were allocated for these projects.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪24‬‬

‫فێرگەی فرێمینگ‬ ‫ڕووداوەكان بە دیكۆمێنت‬ ‫دەكات‬ ‫فێرگەیەكی وێنەی‬ ‫ڕۆژنامەوانی لە هەولێر‬ ) ‫بەناوی ( فرێمینگ‬ ‫لەالیەن چەند وێنەگرێكی‬ ‫شارەكە كە لە ئاژانسەكە‬ ‫ڵ‬ ‫نێودەو�ەتیەكان كار‬ .‫كرایەوە‬،‫دەكەن‬ A Photojournalist School named as “Framing” established in Hawler where a number of photographers in city whom are members in international agencies participated in this event.

Framing Photojournalist School Documents Events

‫‪educafe‬‬

‫ڵ‬ ‫وەك بەرپرســـی فێرگەكە دە�ێ‪ :‬مەبەســـتمانە ئەو ڕووداوانەی بە‬ ‫كوردســـتاندا تێپـــەڕ دەبـــن‪ ،‬دیكۆمێنت بكەین و ئەوانەشـــی كە‬ ‫ڵ‬ ‫فرۆشینا�‬ ‫خواســـت و حەزی وێنەگرتنیان هەیە بە شـــێوەیەكی‬ ‫پـــێ بگەیەنین و بیان كەین بـــە فۆتۆگرافەری بوارێكی تایبەت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ســـەفین حەمیـــدی فۆتۆگرافـــەری ئاژانســـی ‪ AFP‬نێودەو�ەتـــی‬ ‫و بەرپرســـی فێرگـــەی فرێمینگـــی فۆتۆگرافـــی بـــۆ (‪)ME‬‬ ‫بـــاس لـــە ئامانجەكانـــی دروســـتكردنی ئـــەو فێرگەیـــە دەكات‬ ‫بـــۆ خوازیارانـــی كاری فۆتۆگرافـــی و وێنـــەی ڕۆژنامەوانـــی و‬ ‫ڵ‬ ‫دە�ێ‪”:‬فرێمینـــگ فێرگەیەكـــە بـــۆ وێنـــەی ڕۆژنامەوانی‪،‬بـــەو‬ ‫لەبـــواری كاری فۆتۆگرافی‬ ‫ئامانجـــەی ئەو بۆشـــاییەی كـــە هەیە‬ ‫ڵ‬ ‫بەشـــێوەی ئەكادیمـــی پـــڕی بكەینەوە‪،‬هەو�ێكیشـــە بـــۆ ئەوەی‬ ‫لەڕێـــی ئـــەو فێرگەیـــەوە ئاســـتی فۆتۆگرافـــی بە باشـــی پێش‬ ‫بخەیـــن لـــە كوردســـتان و لەبـــواری ڕۆژنامەوانـــی كارەكـــە ڕێك‬ ‫بخەین‪،‬هـــاوكات ببینـــە خاوەنـــی فۆتۆگرافـــەری نـــوێ و توانـــای‬ ‫ئەوەمـــان هەبـــێ كاری دیكۆمێنـــت كـــردن بكەین‪،‬بەتایبـــەت لە‬ ‫قۆناغی ئێســـتادا كە ڕووداوەكان زۆرن‪،‬پێشـــتر ئـــەو ڕووداوانەی‬ ‫شۆرشـــەكان‪،‬كەوتە‬ ‫كـــە هەبـــوون بەتایبەتیـــش لەســـەردەمی ِ‬ ‫دەســـتی فۆتۆگرافەرانی بیانی و ئەوان دیكۆمێنتیان كرد‪،‬ئێســـتا‬ ‫قۆناغی ئاوەدانی و پێشـــوەچوونە دوای شـــەڕی داعش‪،‬هەموو ئەو‬ ‫ڕووداوانە پێویســـتە بـــە دیكۆمێنت بكرێ و ئـــەوە ئەركی نەوەی‬ ‫ئەمڕۆیـــە لە فۆتۆگرافـــەران بۆ ئەوەی ئەرشـــیفەكە لەدەســـتی‬ ‫خۆمانـــدا بێت‪.‬‬ ‫ڕۆژنامەوانێك فێرگەكە بەســـەر بكەیەوە‪،‬هەر لەبەر‬ ‫ئەگەر وەك ڵ‬ ‫دەرگاوە كۆمە�ێـــك بیرۆكـــەی جوانـــت بۆ دێت‪،‬چونكـــە وێنەكان‬ ‫ســـەرنجت ڕادەكێشـــن‪ ،‬دوو دەرگای كۆنـــی شـــین كـــە ڕەنگە بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـەرەتای هەشـــتاكان بگەڕێتەوە‪،‬هی‬ ‫ســـا�نی حەفتاكان یاخود ڵ‬ ‫خانوویەكـــی كۆن لە نزیك با�ەخانەی پارێزگای هەولێر و مەزاری‬ ‫ڵ‬ ‫ســـو�تان موزەفەرەدین‪،‬كـــە دەچیتـــە ژوورەوە هەســـت بە چێژی‬ ‫ســـەردەمی پێشـــووتر دەكـــەی‪ ،‬پیشـــانگایەكی بچووكـــی كامێرا‬ ‫كۆنەكانـــی فۆتۆگرافـــی‪ ،‬دەرگا و پەنجەرەكانـــی نەگۆڕاون‪،‬هـــەر‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� دروســـتكردنی خانووەكـــە داندراون‪،‬ژوورێك‬ ‫ئەوانەن كـــە‬ ‫لە فێرگەكە كراوەتە پیشـــانگایەك بۆ وێنـــە فۆتۆگرافیە جوان‬ ‫و بەهادارەكان‪،‬ژوورێكـــی دیكـــە بـــۆ وانە گوتنـــەوە و ژوورێك بۆ‬ ‫نمایشـــكردنی ئـــەو فیلمانەی تایبەتـــن بـــە كاری فۆتۆگرافی‪،‬لە‬ ‫وەرزی هاوینیشـــدا لەســـەربانی خانووەكە كۆنەكە‪،‬بە ڕووناكیەك‬ ‫كە لە نمایشـــێكی شـــانۆیی دەچێت‪،‬چەند وێنەیەكی فۆتۆگرافی‬ ‫زۆر ســـەرنج ڕاكێـــش و پڕ مانا نمایشـــكراون‪.‬‬ ‫لەبـــارەی وێنـــە كۆنەكان و نەبوونی ئەرشـــیفێكی باش‪،‬ســـەفین‬ ‫حەمیـــد گوتی‪”:‬ئەگـــەر پێویســـتمان بـــە وێنەیەكـــی كۆنـــی‬ ‫كوردســـتان هەبێ‪،‬دەبـــێ بگەڕێینـــەوە بـــۆ وێنەگـــرە بیانیەكان‬ ‫تـــا دەســـتمان بكەوێ‪،‬پێشـــتر ڕۆشـــنبیری ئەرشـــیف كـــردن‬ ‫دیكۆمێنتاری دەكرێت‬ ‫كەمبووە‪،‬ئێســـتاش هەندێ كاری ســـادەی‬ ‫ڵ‬ ‫لە سروشـــتی كوردســـتان و ژیانی ئاســـایی‪،‬بە�م ئێمە دەمانەوێ‬ ‫كارەكـــە بـــە ئەكادیمی بكەین بۆ ئەوەی لـــەدوا ڕۆژ ببینە خاوەن‬ ‫ئەرشـــیفێكی بـــاش كە لەدەســـتی خۆمانـــدا بێت‪.‬‬ ‫مەغریب‬ ‫نوێـــژی‬ ‫كـــە گەیشـــتینە فێرگەكـــە ئێوارەیەكـــی دوای‬ ‫ڵ‬ ‫بوو‪،‬جگەلـــە كاك ســـەفین تەنها هاوپیشـــەیەكی خـــۆی لەگە�یدا‬ ‫بوو كـــە پێشـــوازیەكی گەرمیـــان لێكردین‪،‬بەدیار ســـۆپایەكەوە‬ ‫لـــەو كەشـــو هـــەوا ســـاردە و لـــەو خانـــووە كۆنـــە جوانە‪،‬چایەكی‬

‫‪As School official stated, “Our goal is documenting the events taking‬‬ ‫‪place in Kurdistan, also supporting those amateur photographers‬‬ ‫‪who wish improve their skills to be professionals in specific fields.‬‬ ‫‪Safin Hamid a photographer from FB International Agency who is‬‬ ‫‪the official in charge of Hawler Framing Photojournalist School‬‬ ‫‪(FPS) converses that the goal of establishing (FPS) is “Framing‬‬ ‫‪is school for photojournalism aiming to fill the existing gap in‬‬ ‫‪photography field academically, as it is also an attempt to upg‬‬‫‪rade the level of photography in Kurdistan and organizing it in‬‬ ‫‪journalism field. At the same time, as locals, to be the proprie‬‬‫‪tor of new photographers and to have capability in documenting‬‬ ‫‪events, especially in the current era where the juvenile get more‬‬ ‫‪and more. In past previous events, in particular during the Kurdish‬‬ ‫‪revolution, foreign photographer used to document those events,‬‬ ‫‪in current age which is widely known as Reconstruction and De‬‬‫‪velopment Era, after the war against ISIS all these juveniles and‬‬ ‫‪incidents must be documented and this is a priority issue of the‬‬ ‫‪new generation of photographers in archiving them.‬‬ ‫‪If you have a chance as a journalist to visit Framing Photojour‬‬‫‪nalist School (FPS), from the early sight in front of the main gate‬‬ ‫‪a breeze of wonderful ideas cross in your mind for the attractive‬‬ ‫‪pictures that drag your attention, two ancient doors in blue color‬‬ ‫‪might date back to the Autumn of 1970s or the Spring of 1980s, the‬‬ ‫‪doors belong to an old house close the Governorate building and‬‬ ‫‪Mausoleum of Sultan Muthafarradin. When you enter the house‬‬ ‫‪you sink deep into antiquity, a small exhibition of outdated ca‬‬‫‪meras, the doors, the windows all are from past era and so far‬‬ ‫‪not replaced as they were installed during the construction of‬‬ ‫‪the house. A room in the building is specified for as a gallery for‬‬ ‫‪the valuable and rare photographic pictures, another room is for‬‬ ‫‪lecture while the other room is allocated for presentation footage‬‬ ‫‪films related to the profession of photography. In summer, the‬‬ ‫‪house’s surface brightly decorated as theaters to be used as a‬‬ ‫‪showcase of fascinating and exciting images.‬‬ ‫‪Concerning the old photos and the lack of a rich archive, Sven Ha‬‬‫‪mid stated,” If we look for an old picture of Kurdistan, we should‬‬ ‫‪go back to the foreign photographers to get it. In past, the level‬‬ ‫‪of awareness in documentation was low, now a days in Kurdistan,‬‬ ‫‪there are some simple activities in documenting events and daily‬‬ ‫‪life, but we seek to formulate these efforts in an academic form‬‬ ‫‪and to have our own archives in future.‬‬ ‫‪It was sunset time, a few while after Maghreb’s prayer and we‬‬ ‫‪were warmly greeted by Mr. Safin and one of his team members.‬‬ ‫‪In this beautiful old house and in a very cold atmosphere we sat‬‬ ‫‪in front of a Kerosene stove to drink tea. The whole atmosphere‬‬ ‫‪together gave us a romantic sense of enjoyment. Later on, Safin’s‬‬ ‫‪colleagues show up one after other and the mass started talking‬‬ ‫‪about photography and the obstacles facing this job.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪26‬‬

‫گـــەرم وای لێكردیـــن چێژێـــك لـــە دیمەنەكانـــی نێـــو فێرگەكەو‬ ‫دیدارەكـــەش وەربگریـــن‪ ،‬دواتر هێـــواش هێواش هاوپیشـــەكانی‬ ‫ســـەفینی فۆتۆگرافـــەر هاتـــن و كەوتینـــە قســـەو باس لەســـەر‬ ‫كاری وێنـــەی ڕۆژنامەوانـــی و ئـــەو ئاســـتەنگانەی دێنـــە بـــەردەم‬ ‫كارەكانیـــان لە كوردســـتان‪.‬‬ ‫لەبـــارەی ئـــەو فۆتۆگرافەرانـــەی لەنێـــو شـــەڕی داعشـــدا بوون و‬ ‫ڕووداوەكانیان تۆمار دەكرد‪،‬بەرپرســـی فێرگەی فرێمینگ گوتی‪:‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�‬ ‫هـــەر شـــەڕێك كۆمە�ێـــك فۆتۆگرافـــەر دروســـتدەكات”‬ ‫ئەو فۆتۆگرافەرانەی لە شـــەڕی داعشـــدا دروســـتبوون‪ ،‬توانیمان‬ ‫قارەمانیەتی پێشـــمەرگەی كوردستان لەو قۆناغە تۆمار بكەین‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫بۆ دروســـتكردنی فۆتۆگرافەری پرۆفیشـــینا�یش‪،‬چەندین ۆورك‬ ‫شـــۆپ و ســـیمینار و گفتوگۆمـــان ڕێـــك خستووە‪،‬ســـەرباری ئەو‬ ‫ســـەرچاوە باشـــانەی هونەر و مێـــژوو فۆتۆگرافی كـــە قوتابیانی‬ ‫كۆلیـــژ و پەیمانگاكانـــی ڕاگەیانـــدن و میدیـــا ســـوودی لـــێ‬ ‫وەردەگرن‪،‬ســـەفین حەمید ئاشـــكرای دەكا دوو ئاستی فێركردنی‬ ‫هونـــەری فۆتۆگرافیان هەیە بـــۆ خوازیارانـــی بوارەكە لەڕێگەی‬ ‫ۆورك شـــۆپ و ئەو ســـتافەی لـــە فێرگەكە هەیـــە و هەموویان‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ئاژانســـە نێودەو�ەتیـــەكان ئەزموونێكیـــان هەیە‪،‬جگەلـــەو‬ ‫مامۆســـتا و فۆتۆگرافـــەره بـــە ئەزموونانـــەی لـــە دەرەوەی‬ ‫كوردســـتان دەیانهێنن‪،‬بەتایبەتیـــش لـــە ئەمریكاوە ( حوســـێن‬ ‫فاتمـــی ) هێنـــراوە كـــە ئەزموونێكی گـــەورەی هەیـــەو چەندین‬ ‫ڵ‬ ‫ۆورك شـــۆپی لـــە و�تانـــی ئەوروپـــا كردۆتەوە‪،‬لەو ســـیمینارەش‬ ‫جگەلـــە فۆتۆگرافەرانی كوردســـتان‪،‬فۆتۆگرافەرانی ناوەڕاســـت و‬ ‫باشـــووری عێراقیـــش بەشـــداریان كرد‪،‬لە ســـیمینارێكی دیكەدا‬ ‫ڵ‬ ‫فۆتۆگرافـــەری بـــە ئەزموونی و�تی فەرەنســـا ( پارتیك شـــوفیر‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� وێنەگـــری جەنـــگ بووە لـــە شـــەڕی ڤێتنام‬ ‫) كـــە پەنجـــا‬ ‫و شـــەڕی ئەفریقیـــا و شـــەڕی داعش‪،‬وانـــەی لـــە فێرگەكـــە بە‬ ‫خوازیارانـــی هونـــەری فۆتۆگرافـــی گوتۆتەوە‪.‬‬ ‫سەفین حەمید گوتی‪”:‬بەدوو شێواز ۆورك شۆپ و سیمینارەكانمان‬ ‫پێشـــكەش دەكەین‪،‬یەكێكیـــان لەنێـــو فێرگەكەیە بـــۆ هەموو‬ ‫ئەوانـــەی دەیانـــەوێ بەشـــداری تێـــدا بكـــەن بـــە دیـــاری كردنی‬ ‫پســـپۆریەتیەك لـــە بوارێكـــی دیـــاری كراو‪،‬ئـــەوەی دیكەشـــیان‬ ‫ڕێكخســـتنی ۆورك شـــۆپ و ســـیمینارە بـــۆ ئـــەو دامەزراوانەی كە‬ ‫داوای دەكەن بۆ پێگەیاندنی فۆتۆگرافەرەكانی خۆیان‪،‬لەشـــێوەی‬ ‫ڵ‬ ‫ســـەنتەری ڕاهێنانـــی ‪ CTTE‬ئە�مانـــی داوای ڕێكخســـتنی ۆورك‬ ‫شـــۆپێكیان لێمـــان كرد بۆ وێنەگرەكانی ســـەر شـــەقام لەشـــاری‬ ‫هەولێر‪.‬‬ ‫بـــۆ پاراســـتنی مافـــی وێنـــەی فۆتۆگرافەران‪،‬ســـتافی فێرگـــەی‬ ‫فرێمینـــگ پرۆژەیەكیان ئامادەكردووە بۆ پەرلەمانی كوردســـتان‬ ‫بـــۆ ئـــەوەی پارێـــزگاری لە مافی وێنەگـــران بـــكات و وێنەكانیان‬ ‫ڵ‬ ‫بـــێ پـــرس و ڕازی نەبوونـــی خاوەنەكـــەی لە هیچ شـــوێنێك ب�و‬ ‫ڵ‬ ‫نەكرێتەوە‪،‬وەك ســـەفین حەمید دە�ێ‪”:‬بەنیازن هەموو ئەو وێنە‬ ‫كـــۆن و بەنرخانەی كە هەن كۆیـــان بكەینەوەبە ڕێككەوتنێكی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� خاوەنـــی وێنەكە‪،‬دەیخەینە ئەو‬ ‫فەرمـــی و ئیمـــزا كـــراو‬ ‫مۆزەخانـــەی كار بۆ دروســـتكردنی دەكەین‪.‬‬ ‫‪27‬‬

‫‪As for the photographers who participated in documenting the‬‬ ‫‪battles against ISIS the principle of Photojournalist School Fra‬‬‫‪ming said “Each battle created a group of photographers.” With‬‬ ‫‪photographers appeared during the war against ISIS, through whi‬‬‫‪ch they documented the heroic role of the Peshmerga heroes. Re‬‬‫‪garding the provision of professional photographers Safin added‬‬ ‫‪“we organized several workshops and seminars for amateur pho‬‬‫‪tographers, besides we get benefit of academic sources provided‬‬ ‫‪for students at media institutes and colleges. Safin also stated‬‬ ‫‪that there are two artistic levels in teaching amateur photograp‬‬‫‪hers, workshops and the school cadres, all of them are members‬‬ ‫‪of international agencies and they are experts. In addition to that,‬‬ ‫‪we the brought experience and professional experts from outside‬‬ ‫‪of Kurdistan Region, including Hussein Fatimi who was brought‬‬ ‫‪from United States of America and has extensive experience and‬‬ ‫‪held several workshops in Europe. In this seminar, in addition to‬‬ ‫‪photographers from Kurdistan region, other photographers from‬‬ ‫‪central and southern part of Iraq also participated. In addition to‬‬ ‫‪this seminar, another seminar was held for Mr. Patrick Schaeffer,‬‬ ‫‪who has had more than five decades of experience as a war pho‬‬‫‪tographer, who participated in the Vietnam War, the African War‬‬ ‫‪and the ISIS War, and gave a lecture at our school to amateur‬‬ ‫‪photography. “We present workshops and seminars in two styles,‬‬ ‫‪one inside the school where every photographer cab participate‬‬ ‫‪according to his\her specific specialties and field, and the other‬‬ ‫‪style is to organize and arrange workshops and seminars for ins‬‬‫‪titutions calling for it to provide courses for of photographers abi‬‬‫‪lity rebuilding, for instance the German training center was one‬‬ ‫‪of those parties which asked us to organize a workshop for street‬‬ ‫‪photographers in Erbil.” Added Safin.‬‬ ‫‪In order to guarantee the rights of the photographer, a team from‬‬ ‫‪Framing prepared a project and submitted it to the Kurdistan Par‬‬‫‪liament for the purpose of preserving the rights of the photog‬‬‫‪raphers, to prevent the use and publication their photos without‬‬ ‫‪the consent of the photographer’s approval. We have intention to‬‬ ‫‪collect old and precious pictures and obtain fundamental appro‬‬‫‪vals with their owners to put them in the museum we are working‬‬ ‫‪on to establish in future.‬‬

‫‪branding‬‬

‫‪The importance‬‬ ‫‪of branding‬‬ ‫‪today‬‬ ‫گرنگی براندە بازرگانیەکان‬

‫‪Branding has become an incredibly important‬‬ ‫‪factor in ensuring companies from both‬‬ ‫‪developed and developing countries take‬‬ ‫‪their places in the global market and to‬‬ ‫‪increase their trade volume. Many companies‬‬ ‫‪take the risk of spending high amounts on‬‬ ‫‪marketing in order to brand and venture to‬‬ ‫‪turn their names into well-known brands.‬‬

‫بەر لەوەی باس لە گرینگی براندە بازرگانیەکان بکەین‪،‬با پێناسەیەکی‬ ‫ئەم ناوە بکەین‪ .‬بە گوێرەی یاسای ژمارە ‪ ٥٥٦‬ی براندە بازرگانیەکان کە‬ ‫مافی ئەو براندانە دەپارێزێت‪،‬بەمەرجێک زامنی جیاوازى نێوان پرۆژەو‬ ‫خزمەتگوزاریەکانی پرۆژە یاخود بەرهەمەکان و خزمەتگوزاریەکانی‬ ‫تر بێت‪،‬سەرجەم هێماکان‪،‬لە نێویشیاندا ناوەکان‪،‬کە دەکرێ لەگەل‬ ‫رسوماتەکان یان بە شێوازێکی هاوشێوە‪ ،‬بخرێنە ڕوو وەک ووشە‪،‬‬ ‫قەبارە‪ ،‬پیت‪ ،‬ژمارە‪ ،‬فۆڕمی بەرهەمەکان یان پێچانەوەو لە کارتۆن‬ ‫گرتن‪ ،‬براندی بازرگانی هەروەها ئەگەری چاپکردن لە چاپخانەکان بە‬ ‫شێوەی کۆ‪ ،‬بە گوێرەی یەکێتی بە بازاڕ کردنی ئەمریکی‪ ،‬براند بریتیە‬ ‫ڵ‬ ‫لە‪ :‬ناوێک‪،‬هێمایەک‪ ،‬تێرمێک یان دەستەواژەیەک‪ ,‬یاخود تێکە�ەیەک‬ ‫لە هەموو ئەوانە کە بە کاردەهێنرێت بۆ دەستنیشانکردنی فرۆشیار‬ ‫یان بەرهەمی گروپێک لە فرۆشیاران وزەمانەتی ئەوە دەکات کە ئەم‬ ‫بەرهەمە جیاوازە لە هاوشێوەکانی‪.‬‬ ‫جگە لەمە پتر لە هەزار پێناسەی تر هەن جیا لەو پێناسە فەرمیانە‬ ‫ڵ‬ ‫زۆربەی خە�ک براند وەک دەرهاوێشتەی بیرۆکەکان پێناسە دەکەن‬ ‫ڵ‬ ‫کە الی بەکاربەر بوونی هەیە ئینجا چ خزمەتگوزاری بێت یان کا�‬ ‫ڵ‬ ‫یاخود وێنەیەکی بازرگانی‪ .‬ئەگەر ئێمە لێکو�ینەوەیەک لەسەر راڤە‬ ‫کردنی ئەم دەستەواژەیە بکەین بە لەبەر چاو گرتنی کەمێک ئەزموونی‬

‫برانـــدە بازرگانیـــەکان بونەتـــە فاکتەرێکی گرینگـــی باوەڕپێنەکراو بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫زامن کردنی کۆمپانیاکان لە هەردوو و�تە نوســـتو و پێشـــکەوتوەکان‬ ‫لـــە ســـۆنگەی ئـــەوەی پێگەیەکیـــان هەیـــە لـــە بـــازاڕە جیهانیەکان‬ ‫و هەروەهـــا بـــۆ بەرفراوانتـــر کردنـــی قەبـــارەی بازرگانیـــان‪ .‬زۆر لـــە‬ ‫کۆمپانیاکان مەترســـی بە هـــەدەر دانی پارەیەکـــی زۆر خەرج دەکەن‬ ‫لـــە بە بـــازار کـــردن ‪،‬لـــەو مەیدانەشـــدا سەرکێشـــی دەکـــەن تاوەکو‬ ‫ناوەکانیـــان بگـــۆڕن بـــۆ براندێکی بازرگانـــی ناودار‪.‬‬

‫‪B‬‬

‫‪efore explaining the importance of branding, to‬‬ ‫‪briefly define what a brand is: according to the ena‬‬‫‪ctment concerning the brand law number 556 of the‬‬ ‫‪protection of brands, under the condition that it ensures‬‬ ‫‪differentiation between a venture or services from ot‬‬‫‪her ventures, products or services, all kinds of symbols,‬‬ ‫‪including names, which can be displayed with sketches‬‬ ‫‪or other similar methods, in the form of words, shapes,‬‬ ‫‪letters, numbers, form of the product or packaging and‬‬ ‫‪can be published in print and reproduced in multitudes.‬‬ ‫‪According to the American Marketing Association, howe‬‬‫‪ver, a brand: a name, symbol, term signal or pattern or a‬‬ ‫‪combination of these which serves to define a sellers or‬‬ ‫‪seller group’s products or services and ensures they are‬‬ ‫‪differentiated from competitors.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪28‬‬

‫گشتی‪،‬ئەتوانین بلێین براند بریتیە لە بەرهەمێکی باوەڕپێکراو کە‬ ‫مایەی ڕەزامەندی کڕیارە و بەهایەکی ئەوتۆی هەیە کە جێگەی متمانەی‬ ‫بەکاربەرە‪،‬فۆرمێکی ژیانە لە قالبی کڕیار‪ ،‬یاخود بوونی بازرگانیەکی متمانە‬ ‫پێکراوە هتد‪ ،‬بە کورتی‪،‬براند پەیمانێکە کە بەرهەمهێن بە بەکاربەری‬ ‫ئەدات‪ ،‬زەمانەتی کوالێتی دەکات‪ .‬براند پێشنیارێکە بەکاربەر دەکاتە‬ ‫ئامانج بۆ ئەوەی سەرنجی بۆ الی بەرهەمەکانی خۆی بکێشێت لە بەرامبەر‬ ‫بەرهەمەکانی هاوشێوە‪ .‬براندی بازرگانی بەهایەکی هەیەکە خودان‬ ‫تایبەتمەندیە‪،‬تیکیتی گەرەنتی کۆمپانیایە بۆ زامن کردنی بەرهەمەکانی‪.‬‬ ‫براندە بازرگانیەکان لە نێوان بەرهەم هێنەران و بەکاربەران‬ ‫کاتێک براندێکی بازرگانی دەستنیشان دەکرێت‪،‬ناکرێ گرینگی کریاڕو‬ ‫فرۆشیار لەبەر چاو نەگیرێت‪ ،‬ئەم دوو الیەنە زۆر لە ڕوانگەی مەرجەکان‬ ‫بیروبۆچوونەکان‪ ،‬پێشبینیەکان و پێداویستیەکان سەرباری جیاوازیەکان‬ ‫بە شێوەیەکی بەرچاو وابەستەی یەکترن‪ .‬بەمشێوەیە لە سەر بنەمای چوار‬ ‫ڕەگەزی سەرەکی دەتوانین پێناسەی (براندی بازرگانی ) بکەین‪،‬ئەوانیش‬ ‫رەزامەندی‪ ،‬پەیوەندی‪،‬یەکبوون و چیرۆک‪ .‬کەواتە براندی بازرگانی لە بنەڕەتدا‬ ‫ڵ‬ ‫سەرهە�دەدات‬ ‫چیرۆکێکە‬ ‫کاتێک رەزامەندی کۆتایی‬ ‫کە لە الیەن بەکاربەر‬ ‫بەرجەستە دەکرێت لە کاتی‬ ‫کردەی کڕیندا‪ ،‬هەروەها‬ ‫ڵ‬ ‫بەکارهێنانی ئەو کا� یان ئەو‬ ‫خزمەتگوزاریە‪ ،‬یەکبوونیش‬ ‫خۆی لەو کارلێکە دەدۆزێتەوە‬ ‫کە لە نێوان بەکاربەرو‬ ‫ڵ‬ ‫کا� کە بەدی دەکرێت‪ ،‬یان‬ ‫خزمەتگوزاریانەی‬ ‫ئەو‬ ‫کە لە کاتی بە بازاڕ‬ ‫کردن پێشکەش دەکرێن‪.‬‬ ‫پەیوەندی نێوان کڕیارو‬ ‫فرۆشیار لەم قۆناغەدا یەر‬ ‫ڵ‬ ‫هە�دەدات‪ ،‬ئا بەم شێوەیە‬ ‫بەرهەمێکی تازە لە دایک‬ ‫دەبێت و گەشە دەکات و‬ ‫بەرەو پێشەوە دەچێتو رێک‬ ‫هاوشێوەی ژیانی مرۆڤەکان‪.‬‬ ‫سودەکانی براندی بازرگانی‬ ‫کۆمپانیا بەرهەمهێنەکان و کۆمپانیاکانی نێوەند و بە کاربەر ناکرێ بە‬ ‫هەند وەرنەگیرێت‪ .‬براندە بازرگانیەکان الی کۆمپانیا بەرهەمهێنەرەکان‬ ‫رۆلێکی بەرچاوی هەیە لە ئەفراندنی خواست و ڕاکێشانی سەرنجی‬ ‫بەکار بەر بۆ بەرهەمەکان‪،‬هەروەها دروستکردنی پەیوەندیەک‬ ‫لەگەل ئەو بەرهەمەو زامن کردنی نەهێشتنی هیچ تەنگژیەک‬ ‫لەکاتی خستنە بازاڕی بەرهەمێکی تر‪.‬لە سەروبەندی لەبەر چاو گرتنی‬ ‫ڵ‬ ‫کۆمپانیا نێوەندەکان‪ ،‬براندی بازرگانی رۆ�ى گرنگی خۆی دەبێت بۆ زیاد‬ ‫ڵ‬ ‫کردنی خواست لەسەر کا�و بەرهەمەکان‪ ،‬ئەمەش لە پێناو پاراستنی‬ ‫بەرهەمەکە لە کێبڕکێی نا تەندروست ونەهێشتنی بەرهەمی‬ ‫السایی و کۆپی کردن‪ ،‬هەروەها متمانەی کڕیاریش زیاتر دەکات و‬ ‫کردەی فرۆشی تاکیش ئاسانتر دەکات‪ .‬لە کۆتاییدا‪ ،‬لە سۆنگەی‬ ‫ڵ‬ ‫بەکارەبەرانەوە‪ ،‬براندی بازرگانی زەمانەتێکە بۆ خێرا ناسینەوەی کا� و‬ ‫بەرهەمەکان و متمانەیەک الی کڕیار دروست دەکات سەبارەت بە باشی‬ ‫وکوالێتی بەرهەمەکە‪ ،‬هەروەها کردەی گەڕاندنەوەی بەرهەمەکان‬ ‫ئاسانتر دەکات و سوپاس بۆ ئەو پارێزبەندیەی کە براندە بازرگانیەکان‬ ‫بۆ ئێمەی بەکار بەر دابینی دەکات‪ .‬لەگەل هەموو ئەو تایبەتمەندیانە‪،‬‬ ‫براندی بازرگانی هەیکەلی ئەو کۆمپانیایە کە پارێزگاری لە بەکاربەرو‬ ‫کۆمپانیای بەرهەم هێن و کۆمپانیای نێوەند دەکات‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫‪There are almost 1,000 other definitions apart from the‬‬‫‪se official definitions. Most people define a brand as the‬‬ ‫‪product of the idea that customers have about a product,‬‬ ‫‪service, commercial title or image. If we were to study‬‬ ‫‪the term with a few other popular expressions; a product‬‬ ‫‪that is trusted and believed to provide use, a value which‬‬ ‫‪represents the service ideal or the level of satisfaction‬‬ ‫‪desired, a lifestyle formed in the heart and mind of the‬‬ ‫‪customer, an economic existence, etc. In short, a brand‬‬ ‫‪is a promise which vows the product that is for sale is‬‬ ‫‪reliable, that it’s quality is assured, it is a proposal that‬‬ ‫‪targets consumers much more efficiently than mere com‬‬‫‪petition. A brand has value and with such a feature, it is‬‬ ‫‪an abstract corporate asset.‬‬

‫‪Brands in terms of‬‬ ‫‪Manufacturers and Consumers‬‬

‫‪When defining what a brand is, we mustn’t‬‬ ‫‪ignore the importance of the buyer-seller‬‬ ‫‪factor. These two actors are directly cor‬‬‫‪related with the conditions, viewpoints,‬‬ ‫‪expectations and needs - even though‬‬ ‫‪they may differ. With this aspect, we can‬‬ ‫‪define ‘brand’ with four main inseparable‬‬ ‫‪elements: Satisfaction, Relationship, Unity‬‬ ‫‪and Story. So, a brand is basically a story‬‬ ‫‪which emerges with the ultimate satisfa‬‬‫‪ction that is expected by a customer du‬‬‫‪ring the process of purchasing and using‬‬ ‫‪a product or services, the unity that is for‬‬‫‪med with the interaction of this product or‬‬ ‫‪service during the marketing process, the‬‬ ‫‪buyer-seller relationship that is born from‬‬ ‫‪this unity, hence it is something that emer‬‬‫‪ges as a result of events of birth, growth‬‬ ‫‪and development, such as a person’s life.‬‬ ‫‪The benefits of branding for manufacturers, intermediary‬‬ ‫‪firms and consumers cannot be taken lightly. Brands play‬‬ ‫‪an important role for manufacturers in terms of creating‬‬ ‫‪demand, attracting buyers to the product, creating a bond‬‬ ‫‪with the product and to ensure no difficulties are expe‬‬‫‪rienced when launching new products. When taking in‬‬‫‪termediary firms into account, brands play an important‬‬ ‫‪role in processing orders, protection against unfair com‬‬‫‪petition such as imitation or copies, increasing customer‬‬ ‫‪dependence and easing the process of market fragmen‬‬‫‪tation. Lastly, in terms of consumers; brands ensure easy‬‬ ‫‪recognition of a product, gives consumers an idea about‬‬ ‫‪and a feeling of trust concerning the quality of the pro‬‬‫‪duct, ensures an easy return process of the product and‬‬ ‫‪thanks to all these reasons, ensures the automatic prote‬‬‫‪ction of the consumer. With all these features, a brand is‬‬ ‫‪a corporate structure which protects the consumer, ma‬‬‫‪nufacturer and intermediary firm.‬‬

business world

Ahmed Rekani

“47 billion dollars invested in Kurdistan” :‫ئەحمەد ڕێكانی‬

‫ ملیار دۆالر وەبەرهێنان‬47 ‫بایی‬ ‫لە كوردستان كراوە‬ The Chairman of Kurdistan Investors’ Union reveals “Before ISIS war 47 billion dollars were invested in Kurdistan. One ISIS war started investment obstructed until the mid of 2018. Now signs of hope try to show again for the investors in Kurdistan so as to invest their capitals and restart their investments to improve and develop life aspects in Kurdistan.

In an exclusive interview with Marketing Erbil, Ahmed Rekani talks about the future stages of investment in Kurdistan Region which has suitable fundamentals for investment.

‫”بەر‬:‫سەرۆكی یەكێتی وەبەرهێنەرانی كوردستان ئاشكرای دەكات‬ ‫ ملیار دۆالر وەبەرهێنان لە‬٤٧ ‫ بایی‬،‫لە شەڕی تیرۆریستانی داعش‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� دەستپێكردنی شەڕەكە وەبەرهێنان وەستا‬،‫كراوە‬ ‫كوردستان‬ ‫ڵ‬ ‫ ئێستا خەریكە تروسكاییەكی ئومێد بۆ‬،٢٠١٨ ‫تا ناوەڕاستی سا�ی‬ ‫وەبەرهێنەرانی كوردستان دەردەكەوێت بۆ ئەوەی جارێكی دیكە‬ ‫سەرمایەكانی خۆیان بەگەڕ بخەن و دەست بە وەبەرهێنان بكەنەوە‬ ‫لەپێناو ئاوەدانكردنەوەی زیاتری كوردستان و بەرەو پێشەوەبردنی‬ .‫الیەنەكانی ژیان تێیدا‬ ‫ ) ئەحمەد ڕێكانی باس لە‬ME ( ‫لە دیمانەیەكی تایبەت بە‬ ‫قۆناغی داهاتووی وەبەرهێنان دەكات لە هەرێمی كوردستان كە‬ .‫زەمینەیەكی زۆر باش بۆ وەبەرهێنەران ڕەخسێندراوە‬ Marketing Erbil: How investment condition will be created for investors in Kurdistan region?

Ahmed Rekani: In 2006 the Kurdistan Parliament issued Law no. 4 for investment. By issuing this law a new phase of investment in Kurdistan was formed. The privilege and the facilities that founded in that Law was beneficiary for local and foreign investors.

Marketing Erbil: After issuing particular and special laws for investment, which era was the golden era for investment in Kurdistan?

Ahmed Rekani: From 2006 until 2012 can be considered as the golden age of investment in Kurdistan and it gained remarkable achievements, almost 47 billion dollars were expended in investment projects, and this number the level of investment in an independent country, even more. All these funds were spent on all the different sectors except oil and gas sector which have their own particular rules.

February, 2019 Issue 1

30

‫‪Kurdish investors who lived and had their capitals in Kurdis‬‬‫‪tan could confront that severe conditions and stay in home‬‬ ‫‪but unfortunately some bankrupted and others committed‬‬ ‫‪suicide.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: Do you see gleams of hope that investment‬‬ ‫?‪projects once again restart‬‬ ‫‪Ahmed Rekani: During mid 2018 a gleam of hope appeared‬‬ ‫‪after KRG and Federal Government reached to an understand‬‬‫‪ing, meanwhile the exclusion ISIS from Kurdistan borders,‬‬ ‫‪rise of oil price internationally and the improvement of em‬‬‫‪ployee salaries all helped in the appearance of a glean of‬‬ ‫‪hope for Kurdish investors to get up again and complete their‬‬ ‫‪projects. It is to early to start with new projects.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: Do you have any hope for the future govern‬‬‫?‪ment of Kurdistan‬‬

‫‪31‬‬

‫‪Marketing Erbil: When Investment Union founded and what‬‬ ‫?‪was is its role in improving investment in Kurdistan‬‬

‫‪Ahmed Rekani: Kurdistan Investment Union was founded in‬‬ ‫‪2011 and got legal permission. We became a formal institu‬‬‫‪tion and we have been involved in many government deci‬‬‫‪sions in association with the Supreme Council of Investment‬‬ ‫‪Committee formulates investment policy.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: What was the impact of the war against‬‬ ‫?‪ISIS on investment courses‬‬

‫‪Ahmed Rekani: By the end of 2013 and the emergence of‬‬ ‫‪a deteriorating security situation. Because of ISIS War and‬‬ ‫‪its threats, investment state of affairs stepped into another‬‬ ‫‪stage. Most of foreign companies faced a sort of fear and‬‬ ‫‪anxiety, the markets in general experienced a state of anxi‬‬‫‪ety and anticipation that obliged most companies to pack up‬‬ ‫‪and leave Kurdistan. Markets in general faced horrible situ‬‬‫‪ation especially housing sector which was one of the most‬‬ ‫‪successful sectors in the past, which was beneficial for most‬‬ ‫‪of citizens in Kurdistan, salary owners in particular.‬‬

‫‪Ahmed Rekani: We do hope the ministerial cabinet pave‬‬ ‫‪more paths for investors in Kurdistan Region and be able‬‬ ‫‪to attract the attention of foreign investors, also to restore‬‬ ‫‪the trust that was existed in past. We do hope the new gov‬‬‫‪ernment in Kurdistan in a new system modify and amend‬‬ ‫‪investment laws in favor of improving economic situation in‬‬ ‫‪the region.‬‬

‫‪Oil price fall in global markets, cut of region budget by the‬‬ ‫‪Iraqi government were other factors of investor withdrawal in‬‬ ‫‪Kurdistan side to some internal political problems. Until 2018‬‬ ‫‪investment sector passed through the worst stages. Those‬‬

‫‪ :ME‬چۆن زەمینە بۆ وەبەرهێنەران ڕەخسێندراوە لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا؟‬ ‫ڵ‬ ‫ئەحمەد ڕێكانی‪ :‬سا�ی ‪ ٢٠٠٦‬یاسای ژمارە ‪ ٤‬بۆ وەبەرهێنان لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان دەرچوو‪ ،‬بە دەرچوونی ئەو یاسایە قۆناغێكی‬ ‫نوێ لە وەبەرهێنان لە كوردستان دروستبوو‪،‬ئەو ئیمتیاز و‬ ‫ئاسانكاریەی لە یاساكە هەبوو‪،‬وەبەرهێنەرانی ناوخۆی كوردستان‬ ‫و بیانیش سوودیان لێ بینی‪.‬‬ ‫‪ :ME‬دوای دەرچوونی یاسای تایبەت بە خۆی‪ ،‬چ سەردەمێك‬ ‫زێڕین بوو بۆ وەبەرهێنان لە كوردستان؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ئەحمەد ڕێكانی‪ :‬لە سا�ی ‪ ٢٠٠٦‬بۆ سا�ی ‪ ٢٠١٢‬سەردەمێكی زێڕین بوو‬ ‫بۆ وەبەرهێنان لە كوردستان و سەركەوتنێكی یەكجار گەورەی‬ ‫بەدەستهێنا كە ‪ ٤٧‬ملیار دۆالر لە وەبەرهێنان خەرج كرا‪ ،‬ئەوەش‬ ‫ڵ‬ ‫لە ئاستی وەبەرهێنانی و�تێكی سەربەخۆ و زیاتریش‪ ٤٧،‬ملیار‬ ‫دۆالرەكە بۆ تەواوی سێكتەرەكان خەرج كرا تەنها سێكتەری‬ ‫نەوت و گاز نەبێ كە یاسای تایبەت بەخۆی هەیە‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪ :ME‬یەكێتی وەبەرهێنەران كەی دامەزرا و چ ڕۆ�ێكی بینی لە‬ ‫پێشخستنی بواری وەبەرهێنان لە كوردستان؟‬ ‫ڵ‬ ‫ئەحمەد ڕێكانی‪ :‬یەكێتی وەبەرهێنەرانی كوردستان سا�ی ‪٢٠١١‬‬ ‫ڵ‬ ‫مۆ�ەتی كاركردنی وەرگرت‪،‬توانیمان ببینە الیەنێكی فەرمی لەالی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان و بەشداریمان پێكرا لە بڕیارەكانی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� لیژنەی ئەنجوومەنی با�ی وەبەرهێنان كە‬ ‫حكومەت‬ ‫سیاسەتی وەبەرهێنان دادەڕێژێ‪.‬‬ ‫‪ :ME‬شەڕی داعش چ كاریگەریەكی كردە سەر پرۆسەی‬ ‫وەبەرهێنان لە كوردستان؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ئەحمەد ڕێكانی‪ :‬لە كۆتایی سا�ی ‪ ٢٠١٣‬و سەرهە�دانی بارودۆخێكی‬ ‫خراپی ئەمنی بەهۆی شەڕی داعش و هەڕەشەكانی‪،‬وای كرد ڕەوشی‬ ‫وەبەرهێنان بچێتە قۆناغێكی دیكە كە كۆمپانیا بیانیەكان‬ ‫ڵ‬ ‫ترس و د�ە ڕاوكێیان بۆ دروست ڵ بێ و بەشێوەیەك زۆرێك لەو‬ ‫كۆمپانیایانە كوردستان بەجێ بێ�ن‪ ،‬بازاڕیش بە گشتی دوچاری‬

‫ترس بۆوە بەتایبەت وەبەرهێنان لە سێكتەری نیشتەجێ بوون‬ ‫كە پێشتر سەركەوتنێكی گەورەی بەدەستهێنابوو‪،‬زۆرێك لە‬ ‫ڵ‬ ‫خە�كی كوردستان‪ ،‬بەتایبەت مووچە خۆر و فەرمانبەران لێی‬ ‫سوود مەند بوون‪.‬‬ ‫دابەزینی نرخی نەوت لە بازاڕەكانی جیهان و بڕینی بودجەی‬ ‫هەرێمی كوردستان لەالیەن حكومەتی بەغدا‪،‬الیەنێكی دیكەی‬ ‫پاشەكشەی وەبەرهێنان بوون لەتەك هەندێ كێشەی سیاسی‬ ‫ڵ‬ ‫ناوخۆ‪،‬تا ناوەڕاستی سا�ی ‪ ٢٠١٨‬وەبەرهێنان لە خراپترین قۆناغ‬ ‫بوو‪،‬وەبەرهێنەری كورد كە ڵ‬ ‫ما� و سامانی لە كوردستان بوو‪ ،‬توانی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫خۆڕاگر بێ و لە كوردستان بمێنێتەوە و و�تەكە بەجێ نێ�ێ‪ ،‬بە�م‬ ‫بەداخەوە هەندێك مایە پوچ بوون و هەندێكیش خۆیان كوشت‬ ‫‪ :ME‬ئومێدێك دەبینن جارێكی دیكە پرۆژەكانی وەبەرهێنان لە‬ ‫كوردستان دەست پێ بكەنەوە؟‬ ‫ڵ‬ ‫ئەحمەد ڕێكانی‪ :‬لە ناوەڕاستی سا�ی ‪ ٢٠١٨‬تروسكاییەك بەدیار‬ ‫كەوتەوە دوای ئەو لێكتێگەیشتنەی دروستبوو لەنێوان حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان و حكومەتی عێراقی‪،‬هاوكات دوركەوتنەوەی‬ ‫داعش لە سنوورەكانی هەرێمی كوردستان و نەمانی هەڕەشەكانی‬ ‫و بەرزبوونەوەی نرخی نەوت و باشبوونی مووچەی فەرمانبەران‪،‬‬ ‫ئومێدێك بۆ وەبەرهێنەری كورد دروست بۆوە كە بتوانێ بێتەوە‬ ‫سەر پێی خۆی و پرۆژەكانی تەواو بكات‪،‬چونكە هێشتا زووە‬ ‫پرۆژەی نوێ دەستی پێ بكرێت‪.‬‬ ‫‪ :ME‬هیوایەكتان بە حكومەتی ئایندەی كوردستان هەیە؟‬ ‫ئەحمەد ڕێكانی‪ :‬ئومێد دەكەین كابینەی نوێی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان زەمینە سازی زیاتر بكات بۆ وەبەرهێنەرانی كوردستان‬ ‫و وەبەرهێنەرانی بیانیش ڕابكێشێ بۆ ئەوەی سەرمایەی خۆیان‬ ‫بەگەڕ بخەن و ئەو متمانەیە بۆ وەبەرهێنان بگەڕێنێتەوە كە‬ ‫پێشتر هەبوو‪،‬دەخوازین وەبەرهێنان لە كوردستان بە سیستەمی‬ ‫نوێ و هەمواركردنەوەی یاسای وەبەرهێنان پێش بكەوێ و ڕەوشی‬ ‫ئابووری چاكتر بكات‪.‬‬

technology

smart cities

Taking smart steps for the future, will Bill Gates determine a date for Arizona?

‫شارە زیرەکەکان‬

،‫بەرەو ئایندە هەنگاوی زیرەک دەگیرێتە بەر‬ ‫ئایا بیل گەیتس کاتێک بۆ ئەریزۆنا دەستنیشان دەکا؟‬ February, 2019 Issue 1

32

‫“‬

‫‪Founder of Microsoft,‬‬ ‫‪Bill Gates had entered the‬‬ ‫‪smart city market in November‬‬ ‫‪2017 with a 100km land he‬‬ ‫‪bought for 80 million dollars‬‬ ‫‪in Arizona. Consisting of‬‬ ‫‪80 thousand homes, it was‬‬ ‫‪expected to be the most‬‬ ‫;‪technological city in the US‬‬ ‫‪however, it looks like the water‬‬ ‫‪crisis and infrastructure will be‬‬ ‫‪causing a delay in the process‬‬ ‫‪for the city to be built in the‬‬ ‫‪middle of the desert in Belmont.‬‬

‫بیل گەیتس دامەزرێنەری کۆمپانیای مایکرۆسۆفت‬ ‫لە تشرینی دووەمی ‪ ٢٠١٧‬بە بڕی ‪ ٨٠‬ملیۆن دۆالر‬ ‫پارچە زەویەک لە ویالیەتی ئەریزۆنا دەکڕێت‬ ‫کە ڕوبەرەکەی ‪ ١٠٠‬کیلۆمەترە و دەچێتە ناو ئەو‬ ‫شارە‪ ,‬لەسەر ئەم پارچە زەویەدا ‪ ٨٠‬هەزار خانوو‬ ‫ڵ‬ ‫هەیە‪ ,‬پێشبینی ئەوەش دەکرا ئەم شوێنە لە و�تە‬ ‫یەکگرتوەکانی ئەمریکا ببێتە پێشکەوتوترین‬ ‫شوێن لە رووی تەکنەلۆژیەوە‪ ،‬سەرباری ئەوەش‬ ‫پێدەچێت کێشەی ئاو و ژێرخانى شارۆچکەکە‬ ‫ببنە فاکتەرێک بۆ دواخستنی دروستکردنی ئەم‬ ‫شارۆچکەیە لە ناوەڕاستی بیابانەکەی بیلمۆنت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەگەل بوونی بازارێکی قەرەبا�غ و چەند قوتابخانەیەک و هەشتا هەزار‬ ‫ڵ‬ ‫خانوو بیلمؤنت دەبێتە کۆمە�گایەکی بێ کوموکوڕی لە هەموو ڕوێکەوە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� کردنەوەی دەرگاکان بیلمۆنت دەبێتە ما�ێک بۆ پتر لە ‪ ١٩٣‬هەزار‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هاو�تی هاوشێوەی ژمارەی دانیشتوانی شارۆچکەی سۆ�ت سیتی‪.‬‬ ‫باشە بۆچی شارێکی زیرەک لە بیابانەکەی ئەریزۆنا؟ سەرباری هەرزانی‬ ‫نرخی زەوی لەم ناوچەیە‪ ,‬ئەریزۆنا شوێنێکی لەبارە بۆ سوود وەرگرتن لە‬ ‫ووزەی خۆر‪ ،‬زۆر بە خێراییش بەرەو پێش دەچێت ئەمەش بە هۆی ئەو‬ ‫ئۆتۆمبێالنەى کە خودڕەون و پێویستیان بە شوفێر نیە‪ .‬وێرای ئەو سەختی‬ ‫و ئاستەنگانەی کە دێنە پێ بۆ بونیاد نانی شارێکی زیرەک‪ ,‬پێویستە پالنی‬ ‫دروستکردنی شارۆچکەی بیلمۆنت پشتگیری و بەرنامەیەکی تۆکمەی‬ ‫درێژخایەنی هەبێت بۆ کێشەی کەم ئاوی لە ئەریزۆنا‪.‬‬ ‫سەرباری بەرنامە تۆکمەو پالن بۆ دارێژراوەکان کە چەندین رێگەچارە‬ ‫لەخۆوە دەگرێت بە مەبەستی دەستگرتن لە بەکارهێنانی ووزە‪ ,‬ئەم‬ ‫شارە زیرەکە کێشەی کەمی خزمەتگوزاری چاککردنەوەی سیستەمی ئاو‬ ‫و ئاوەڕۆی هەیە‪ .‬پێویستە ئەو تیمەی کە ئەم شارە دروست دەکات‬ ‫ئەو راستیە بسەلمێنێت کە ئاو بە شێوەی پێویست بوونی هەیە و لە‬ ‫ڵ‬ ‫توانایاندا هەیە ئاو بۆ ‪ ٠٠١‬سا�ى داهاتوو دابین بکات ئەمەش بەمەبەستی‬ ‫بەرەوپێشەوەبردنی ئەم شارۆچکەیە‪ .‬ئەمەش دۆخێکە ڕوبەروبوونەوەی‬ ‫کارێکی سەختەبە تایبەتی کە کێشەى کەم ئاوی لە ئەریزۆنا هەمیشە‬ ‫بابەتێکى زیندووە‪.‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪With crowded shops, schools and 80,000 homes, Belmont‬‬ ‫‪will be a fully functioning society. When the doors to the‬‬ ‫‪city open Belmont will be home to more than 193,000 peo‬‬‫‪ple, the same population as Salt Lake City.‬‬ ‫‪Why a smart city in the Arizona Desert? In addition to the low‬‬ ‫‪land costs, Arizona offers an appealing solar energy opportu‬‬‫‪nity and it is developing very fast with its self-driving car reg‬‬‫‪ulations. No matter how challenging these features are for‬‬ ‫‪the development of a foundation of a smart city, the plan for‬‬ ‫‪the construction of Belmont must include an endorsement‬‬ ‫‪and solid plan and for Arizona’s longterm water crisis.‬‬ ‫‪Despite managing to summarize a wide range of methods‬‬ ‫‪for low energy consumption, the smart city proposal lacks‬‬ ‫‪in water maintenance, monitoring and conservation. The‬‬ ‫‪Belmont team must first prove that there is enough wa‬‬‫‪ter to provide for its residents for the next 100 years in‬‬ ‫‪order to start the city’s development. This is a terrifying‬‬ ‫‪challenge to face when taking into account the continuing‬‬ ‫‪water crisis of Arizona.‬‬

‫‪sociamania‬‬

‫‪Those who have discovered‬‬ ‫‪the power of social media‬‬ ‫‪are making‬‬ ‫‪millions‬‬ ‫ڵ‬ ‫دۆزەرەوانی هێزو توانستی تۆڕە کۆمە�یەتیەکان‬ ‫ملیۆنان دۆالر بە دەست دەهێنن‬

‫‪YouTube phenomena are making millions of dollars.‬‬ ‫‪To top it off, they are doing this with amateur‬‬ ‫‪videos and simple devices. So you don’t need any‬‬ ‫‪expensive devices. A little intelligence and some‬‬ ‫‪foresight will do the trick. And so these are the‬‬ ‫‪wolves of social media.‬‬ ‫دیاردەکان لە یوتیوب بە ملیۆنەها دۆالر بە دەست دەهێنن بۆ‬ ‫ئەوەی زۆرترین بینەریان هەبێت و بگەن بە ریزى پێشەوە‪ ،‬بە چەند‬ ‫ئامێرێکی سادە گرتە ڤیدیۆ ئامادە دەکەن‪،‬کەواتە پێویستیان بە‬ ‫ئامێری پێشکەوتو و گران بەها نابێت‪ ،‬تەنها پێویستیان بە کەمێک‬ ‫ڵ‬ ‫زیرەکی و تیژ بینی هەیە بۆ ئەوەی فێ�ەکەیان ئەنجام بدەن‪،‬کەواتە‬ ‫ڵ‬ ‫ئەم جۆرە کەسانە گورگی بواری راگەیاندنی تۆڕە کۆمە�یەتیەکانن‪.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪34‬‬

‫ڵ‬ ‫دەزگاى ڕاگەیاندنـــی فۆربێـــس ى جیهانـــی لیســـتێکی ب�وکـــردە بـــۆ‬ ‫ئەســـتێرەکانی یوتیـــوب ئەمەش بـــە لەبەرچاو گرتنی ئـــەو داهاتەی کە‬ ‫لە ئاکامـــی بالوکردنەوەی گرتە ڤیدیۆکان لەرێگەی گرێبەســـت و چەند‬ ‫ســـەرچاوەیەکی دیکەی راگەیاندن بە دەســـتیان هێنـــاوە‪ ،‬هەر لە گرتە‬ ‫ڤیدیۆکانـــی ‪ controversial brothers‬تاکـــو گرتـــە ڤیدیۆکانـــی ئـــەو کوڕە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫مندا�ـــە تەمـــەن حـــەوت ســـا�یەی کە یاریەکانـــی خۆی نمایـــش دەکات‪.‬‬ ‫لێـــرەدا بە پێی ریزبەندیەکەی فۆربێس لیســـتی ئـــەو گرتە ڤیدیۆیانە‬ ‫دەخەینـــە ڕوو کـــە زۆرترین داهاتیان بەدەســـتهێناوە‪.‬‬

‫‪F‬‬

‫‪orbes has released a list of YouTube’s top-earning stars,‬‬ ‫‪taking into account their video advertising profits, mer‬‬‫‪chandise deals and other sources of revenue. From contro‬‬‫‪versial brothers to a toy-loving 7-year-old boy, here is the‬‬ ‫‪list of highest-paid YouTubers, according to Forbes.‬‬

‫‪ ٢٢ Rayan ToysReview .1‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ٢١.٥ Jake Pauul .2‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ٢٠ Dude Perfect .3‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ١٨.٥ Dan TDM .4‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ١٨ Jeffree Star .5‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ١٧.٥ Markiplier .6‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ١٧ Vanoss Gaming .7‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ١٦ Jacksepticeyes .8‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ١٥.٥ PewDiePie .9‬ملیۆن دۆالر‬ ‫‪ ١٤.٥ Logan Paul .1.‬ملیۆن دۆالر‬ ‫ئەگەرچی ئەو یەکێک لەو کەسانەیە کە شۆرەتێکی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گەورەی هەیە لە یوتیوب‪ ،‬بە�م رایان منا�ێکی بچووک‬ ‫ڵ‬ ‫و یەکجار ئا�ۆزە‪ ،‬هیچ کەس نازانێ نازناو و ناوی دووەمی‬ ‫چیە‪،‬یاخود لە کوێ دەژی‪ ،‬لە چاوپێکەوتنەکان کە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� دایک و باوکی رایان ئەنجامدراوە‪،‬ئەوان دە�ێن‬ ‫ڵ‬ ‫کاتێک رایان تەمەنی تەنها ‪ ٣‬سا� بوو خۆی بڕیاری‬ ‫ڵ‬ ‫ئەوەی دا کەنا�ێک بۆ خۆی لە یوتیوب بکاتەوە‪.‬‬

‫لە ڵ تەمەنی حەوت‬ ‫سا�یدا ڵرایان بوو‬ ‫بەو مندا�ەی کە‬ ‫ڵ‬ ‫منا�‬ ‫ملیۆنەها‬ ‫ئیرەییان پێ دەبرد‬ ‫کە ئەو ڕوحە‬ ‫سووکەی هەیە‪.‬ئەو‬ ‫ملیۆنەها دۆالرەی لە‬ ‫ئەکاونتەكەی رایان‬ ‫هەیە بۆتە جێگەی‬ ‫ئیرەیی کەسە‬ ‫بەتەمەنەکان‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫‪Although he is one of the most fa‬‬‫‪mous faces of the internet, Ryan is‬‬ ‫‪an extremely mysterious boy. Nobody‬‬ ‫‪knows his surname or where he lives.‬‬ ‫‪Interviews carried out with his par‬‬‫‪ents reveal that Ryan first decided‬‬ ‫‪to open this YouTube channel all by‬‬ ‫‪himself at the age of 3.‬‬

‫‪At age 7, Ryan‬‬ ‫‪is envied by‬‬ ‫‪millions of‬‬ ‫‪children with‬‬ ‫‪how much‬‬ ‫‪fun he has.‬‬ ‫‪The millions‬‬ ‫‪of dollars in‬‬ ‫‪his account,‬‬ ‫‪however, can‬‬ ‫‪make adults‬‬ ‫‪green with envy.‬‬

‫‪city‬‬

‫ڵ‬ ‫قە�ی هەولێر تەمەنی‬ ‫ڵ‬ ‫‪ 6‬هەزار سا�ە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـەرۆكی كۆمســـیۆنی بـــا�ی نۆژەنكردنـــەوەی قـــە�ی هەولێـــر‬ ‫ڵ ڵ‬ ‫ئاشكرای دەكات‪ :‬بە هە�كۆ�ین و نووسینە مێژووییەكان‪،‬تەمەنی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫قـــە�ی هەولێریـــان دیـــاری كـــردووە و بەپێـــی ئـــەو بە�گانەش‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫تەمەنـــی قە�كە ‪ 6‬هەزار ســـا�ە‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ‪ ،Marketing Erbil‬دارا یەعقوبـــی‬ ‫لەدیمانەیەكـــدا‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـەرۆكی كۆمســـیۆنی با�ی بوژانەوەی قە�ی هەولێـــر دە�ێ‌‪ :‬بە‬ ‫ڵ‬ ‫تێپەڕبوونی زەمەن و هاتن و ڕۆیشـــتنی شارســـتانیەتەكان قە�‬ ‫دروســـتبووە نـــەوەك بـــە بینا كردن‪،‬لەســـەردەمی عەباســـیەكان‬ ‫ڵ‬ ‫قـــە� پایتەختـــی دووەم بووە‪،‬لەســـەردەمی ئیســـامیەكان و‬ ‫عوســـمانیەكانیش بـــە هەمـــان شـــێوە‪،‬ئەوكاتەی موزەفەرەدین‬ ‫كەوكبـــری حاكمی هەولێر بووە‪،‬شـــارەكە لـــە گۆڕاندابووە‪،‬گەورە‬ ‫بـــووەو بچـــووك بویتـــەوەو دووبـــارە فـــراوان بۆتـــەوە‪ ،‬تـــا وای‬ ‫ڵ‬ ‫لـــێ‌ هاتـــووە بۆتـــە گردێكـــی گـــەورەو ئـــەو قە�یـــەی لـــێ‌‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دروستبووەســـەرۆكی كۆمســـیۆنی با�ی بوژانەوەی قە�ی هەولێر‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گوتـــی‪ :‬لە ‪ 2007‬كۆمســـیۆنی بـــا�ی بوژانـــەوەی قە� دروســـتبوو‬ ‫ڵ‬ ‫بـــۆ دووبارە گەڕاندنەوەی ژیان لەســـەر قە� بـــە نۆژەنكردنەوەی‬ ‫خانـــووەكان و گەیاندنـــی خزمەتگوزاریـــەكان پێی‪،‬تا ئێســـتاش‬ ‫ڵ‬ ‫نزیكەی ‪50‬خانووی ســـەر قە�مـــان نـــۆژەن كردۆتەوە‪،‬هەرچەند‬ ‫ڵ‬ ‫پرۆژەی ئاو و ئاوەڕۆ و كارەباشـــمان هەبـــوو‪ ،‬بە�م بەهۆی دۆخی‬ ‫خراپـــی ئابـــووری هەرێمی كوردســـتان وەســـتا‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەبـــارەی ئەو الیەنانەی وەك كۆمســـیۆنی بـــا�ی بوژانەوەی قە�ی‬ ‫هەولێر كاری لەســـەر دەكـــەن‪،‬دارا یەعقوبی ئامـــاژەی بەوە كرد‬ ‫ڵ ڵ‬ ‫كار لەســـەر هە�كۆ�یـــن دەكـــەن بـــۆ دۆزینـــەوەی مێـــژوو‪ ،‬بـــەو‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� بچینـــە خوارەوەو‬ ‫هە�كۆ�ینـــەش توانـــرا بە قو�ی ‪ 3‬هەزار‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫شـــورەی كۆنـــی قە�كە بدۆزینەوە بـــۆ ئەوەی ببیتـــە بە�گەیەك‬ ‫ڵ‬ ‫لەســـەر مێژووی قە�كە‪.‬‬

‫‪Erbil citadel is‬‬ ‫‪6 thousand years old‬‬ ‫‪Director of High Commission for Erbil Citadel‬‬ ‫‪Revitalization said” With the help of excavations‬‬ ‫‪and historical writings the age of Citadel of Erbil‬‬ ‫‪is determined and according to the evidences,‬‬ ‫‪the Citadel is 6 thousand years old.‬‬ ‫‪In an interview with (Marketing Erbil) Dara Yacouby the Di‬‬‫‪rector of High Commission for Erbil Citadel Revitalization‬‬ ‫‪said “as time passed, through the period of different civili‬‬‫‪zations the castle was formed. During the period of Abbasid‬‬ ‫‪reign the citadel was the second capital, as well as in the era‬‬ ‫‪of the Islamists and the Ottomans, at that time Mozaffar ad‬‬‫‪Din Gokbori was governor of Erbil city, the city was constant‬‬‫‪ly changing, it is getting larger and then smaller and again it‬‬ ‫‪got bigger until it became a large mound formed this castle.‬‬ ‫‪Director of High Commission for Erbil Citadel Revitalization‬‬ ‫‪said “Their commission was established in 2007 In order to‬‬ ‫‪revive the castle through the repairing houses and the pro‬‬‫‪viding services, and so far about 50 houses were recondi‬‬‫‪tioned in the castle. However, there were projects for elec‬‬‫‪tricity, water and sanitation, but they were stopped because‬‬ ‫‪of the poor economic situation in Kurdistan Region.‬‬ ‫‪And about activities the High Commission for Erbil Citadel Revi‬‬‫‪talization work on Dara Yacouby stated” We are working on exca‬‬‫‪vations to find history, because of this excavation, we were able‬‬ ‫‪to descend to 3,000 years deep and the wall of the old castle was‬‬ ‫‪discovered to be an indication of the castle’s ancient history.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪36‬‬

‫الیەنـــی دووەمـــی كارەكانـــی ئـــەو كۆمســـیۆنەش چاككردنەوەو‬ ‫پاراســـتنی خانووەكانە و ســـێیەم الیەنیـــش پەیوەندی بە ژیان‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هەیە لەســـەر قە� كە توانیومانە چا�كیی و جموجۆ�ەكانی تێدا‬ ‫بەردەوام بكەین‪ ،‬ســـەرباری چاالكی ڕۆشـــنبیری و گەشتیاری كە‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە بەردەوام لەچەند شـــوێنێكی قـــە� ئەنجام دەدرێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەبـــارەی ئـــەو حەمامەشـــی كـــە جوانیەكـــی دیكـــەی بـــە قـــە�‬ ‫ڵ‬ ‫بەخشیوە‪،‬دارا یەعقوبی ئاشـــكرای كرد حەمامەكە عەبدول� ئاغا‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� پێش ئێستا دروســـتیان كردووە‬ ‫و قاســـم ئاغا ‪ 200‬تا ‪250‬‬ ‫هەرچەنـــد مێژوویـــەك لەســـەری نەنووســـراوە‪ ،‬ئـــەو حەمامەش‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫تـــا كۆتایـــی ســـا�نی پەنجـــاكان ئیشـــی كـــردووەو خە�كی خۆی‬ ‫تێدا شوشـــتوە‪ ،‬بەیانیـــان ئافرەتان تێیدا خۆیان شوشـــتوە لەو‬ ‫كاتەی پیاوەكان لە كارو كاســـبی بوونە‪،‬دوای عەســـریش پیاوان‬ ‫ڵ‬ ‫تا شـــەو خۆیان تێیدا شوشـــتوە‪ ،‬یەعقوبـــی دە�ێ‌‪»:‬پرۆژەیەكمان‬ ‫هەیـــە بـــۆ نۆژەنكردنـــەوەی ئـــەو حەمامە بـــە هـــاوكاری چەند‬ ‫ڕێكخراوێكـــی بیانی‪ ،‬ئەگەر ئـــەو هاوكاریانەش بـــگات‪ ،‬لەماوەی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دوو ســـا�دا نۆژەن دەكرێتەوە و وەكو جـــاران بەڕووی هاو�تیاندا‬ ‫دەكرێتـــەوە بۆ ئـــەوەی خۆیانی تێدا بشـــۆن‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بەرپرســـی كۆمســـیۆنی بـــا�ی بوژانـــەوەی قە�ی هەولێـــر ئاماژە‬ ‫ڵ‬ ‫بـــەوە دەكات كـــە ســـەنتەری ڕۆشـــنبیری قە� دروســـت دەكەن‬ ‫پاش ئەوەی لەدەســـتی كەســـێكدات ســـووتا و ئـــەوان نۆژەنیان‬ ‫كـــردەوە و بڕیـــارە چاالكیـــی جۆراوجـــۆری لێ‌ ئەنجـــام بدرێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫زۆرجـــار هەو�ـــی شـــێواندنی شـــێوەی مێژوویـــی قـــە� دراوە وەك‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�‬ ‫ڕوخاندنـــی ئـــەو دەروازەیـــەی پێـــش ســـا�ی ‪ 1957‬هەبـــووە‬ ‫ڵ‬ ‫ڕوخاندنـــی چەنـــد خانوویەكـــی جـــوان لەنێوەڕاســـتی قـــە� بـــۆ‬ ‫ڵ‬ ‫دروســـتكردنی ڕیگایەك‪ ،‬ســـەرۆكی كۆمســـیۆنی بـــا�ی بوژانەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫قە�ی هەولێر دە�ێ‌‪ :‬دیراســـەیەكی وردمان كرد و نەخشـــەی كۆن‬ ‫و وێنـــە كۆنەكانمـــان دۆزیـــەوەو دووبـــارە دەروازەكەمان لەســـەر‬ ‫ڵ‬ ‫شـــێوەی كۆنـــی خۆی دروســـتكردەوە‪،‬ئەو قە�یەش جێی ســـەرنجی‬ ‫ڵ‬ ‫گەشـــتیارانەو ســـا�نە نزیكەی ‪ 220‬هەزار كەس ســـەردانی دەكات‪.‬‬ ‫دارا یەعقوبی ئاشكرای دەكات ڵ‬ ‫ما� و دیوەخانی یەعقوب ئاغایان‬ ‫ڵ‬ ‫كردۆتـــە ســـەنتەری ناســـاندنی قە� بـــۆ ئەوەی ببێتە شـــوێنێك‬ ‫ڵ‬ ‫بۆ ئـــەوەی قـــە� بـــە گەشـــتیاران بناســـێنێت‪،‬هەر ژوورێك لەو‬ ‫ســـەنتەرە تایبەتمەنـــدی خۆی هەیـــە كە بەهاوكاری یونســـكۆ‬ ‫نۆژەنكراوەتەوە‪،‬هەمـــوو ژوورەكان بـــە كۆمپیوتـــەر ڕێكخـــراوە‬ ‫كـــە بـــە تەنها یـــەك پەنجـــەوە نـــان بـــەو كۆمپیوتـــەرەی لەو‬ ‫ڵ‬ ‫ژوورانـــە دانـــدراون‪ ،‬مێـــژووی قـــە� و قۆناغەكانی لەســـەر دیوار‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ئـــەو خێزانانەی لەســـەر قـــە� ژیاون و‬ ‫نیشـــاندەدرێت‪،‬‬ ‫گرنگی تەالرســـازی بـــاس دەكرێت‪.‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪The second responsibility of the commission is restoration‬‬ ‫‪and preservation of houses inside the castle, and the thirdly,‬‬ ‫‪we were able to give the castle a new life, and continued‬‬ ‫‪activities there as well as touristic and educational visits to‬‬ ‫‪the castle that continuously takes place in different parts of‬‬ ‫‪the castle. In addition, there is a bathroom that was build by‬‬ ‫‪Abdullah Agha and Qasem Agha Dara about 200 to 250 years‬‬ ‫‪ago, Yacouby said. Although there is no written history of this‬‬ ‫‪bathroom but people were using the bathroom until the 1950s,‬‬ ‫‪where in the morning the men were busy with work and the‬‬ ‫‪bathroom was reserved for women and in the afternoon until‬‬ ‫‪the night the bathroom was being used by men. Yacouby also‬‬ ‫‪stated that there is a project to renovate the bathroom with‬‬ ‫‪the help of some foreign organizations, if the support is deliv‬‬‫‪ered the reconstruction will take place within two years so the‬‬ ‫‪bathroom can be used by the citizens once again.‬‬ ‫‪Director of High Commission for Erbil Citadel Revitalization‬‬ ‫‪also said that they will establish a cultural center in the cas‬‬‫‪tle after it got burned by someone they repaired, and it’s‬‬ ‫‪planned for different activities to be performed there.‬‬ ‫‪There were many attempts to deform the historical shape of‬‬ ‫‪the castle like destroying the gate that was there before 1957,‬‬ ‫‪with the destruction of some beautiful houses in the center of‬‬ ‫‪the castle under the pretext of establishing a road. Director of‬‬ ‫‪High Commission for Erbil Citadel Revitalization stated “We’ve‬‬ ‫‪done an accurate study of old maps and old photos, we rec‬‬‫‪reated a gate on its old style, this castle is an attraction for‬‬ ‫‪tourists, annually 220,000 thousand of people visit the castle.‬‬ ‫‪Yacouby discloses that they have made the house and the‬‬ ‫‪yard of Yacoub Agha a center for introducing the castle, so‬‬ ‫‪that it will introduce the castle to tourists. Each room of‬‬ ‫‪this center has its own specification that has been renovated‬‬ ‫‪with the support of UNESCO.‬‬ ‫‪There is a 3D map made for this castle where every house‬‬ ‫‪inside the castle can be visible, all the walls and families‬‬ ‫‪who lived in the castle can be shown.‬‬

‫‪PR‬‬

‫‪how and‬‬ ‫‪why does‬‬ ‫‪consumer‬‬ ‫‪behavior‬‬ ‫?‪change‬‬

‫چۆن و بۆچی رەفتاری بەکاربەر دەگۆڕێت؟‬ ‫چۆن دەتوانی رەفتاڕی بەکاربەر بگۆڕیت؟ ئەمە یەکێک لە پرسیارە گەورەکانە کە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫روبەڕوی کۆمپانیاکان دەبێتەوە‪ ،‬بە�م پرسیارەکە زۆر لەمە زیاتر هە�دەگرێت‬ ‫ڵ‬ ‫قسە لەسەر کەمپینە سیاسی و بزوتنەوە کۆمە�یەتیەکان دەکات‪ ،‬هەروەها باس‬ ‫لە هەر شتێکی تر ئەکات کە مەبەستی بردنەوەو بەدەستهێنانی ڵ‬ ‫د� و هزر ـەکانە‬ ‫کەواتە‪ ,‬چۆن ڕەفتاری بەرکاربەران دەگۆڕیت؟ ئەمە تەنها لە رێگەی رێکالمێکى‬ ‫تەلەفزیۆنی یان پۆستەرێک یاخود رێگا کالسیکیەکانی پروپاگەندە کردن نایەتە‬ ‫ڵ‬ ‫دی‪ ,‬بابەتەکە زۆر لەمە قو�ترە‪ ،‬پێویستە کاریگەری بخەیەتە سەر ئەو شوێنە‬ ‫هەستایارانەی کە بڕیارە کۆنکریتیەکانی لێوە دەردەچێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گەیشتن بە نەست کڕیارانی ئەمڕۆ زۆر سەرقا�نو کاتیان نیە‪ ،‬یان حەوسە�ەی‬ ‫ڵ‬ ‫ئەوەیان نیە بە دوای تایبەتمەندیەکانی کا�کان بگەڕێن و بەراوردیان‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ ڵ‬ ‫لەگە� کا�یەکی تر چ لە بازاڕەکان بێت یاخود لە ما�پەرەکانی تۆڕی‬ ‫بکەن‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ئەنتەرنێت‪ ،‬ئەوان دەچنە سەر بابەتە د�خوازەکان هە�یدەگرن و یاخود کلیکی‬ ‫لەسەر دەکەن‪ ،‬ئیتر تەواو! لە سەدا نەوەد (‪ )%٩٠‬ی بڕیارەکانی کڕین بەم‬ ‫شێوە غەریزیە ئەنجام دەدرێن‪ .‬بۆ ئەوەی وا لە بەکاربەران بکەیت براندەکەی‬ ‫ڵ‬ ‫خۆیان هە�بژێرن‪ ،‬پێویستیت بە بونیادنانی جۆرێک لە خولیاو متمانە دەبێت‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بۆ کا�کەت‪ ،‬پێویستیت بە دروستکردنی هە�سەنگاندنێکی پۆزەتیڤانە دەبێ‬ ‫کە کڕیار بگەیەنێتە ئاستی نەست‪ ،‬ئەمەش بە واتای دۆزینەوەی ئەو وێنەو‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� براندەکان لە زهنی بەکاربەران‬ ‫چیرۆکانە کە پەیوەندیەکی ئەرێنی‬ ‫دروستدەکات‪-‬لە رێگەی نەستەوە رێنوێنیان دەکات‪ .‬لەو کاتەی کەسەکان‬ ‫دەڕواننە براندە بازرگانیەکانت‪ ،‬ئەو بیرۆکەو وێنەو ئەزموونانە چین کە بەناو‬ ‫عەقلی ئەو کەسانە دەخولێنەوە؟‬ ‫پەلکێشکردنی درۆزنانەی بە بازاڕکردنی سۆزداری زۆربەی براندە بازرگانیەکان‬ ‫ڵ‬ ‫هەو� ئەدەن لەم دەروازەیەوە لە بەکاربەران نزیک ببنەوە‪ ،‬بە واتایەکی تر لە‬ ‫رێگەى بە بازاڕکردنی نادروست و درۆزنانە‪ ،‬لە الیەنێکی توێژینەوەکانی دەرونناس‬ ‫ڵ‬ ‫دانیال کانیمان کە براوەی خە�تی نۆبلە دەرکەوتوە‪ ,‬زۆربەی بڕیارەکان لۆژیکی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫نین و سەرچاوەکەی نەستە‪ ،‬بە�م لە زۆربەی حالەتەکان هەو�ە بازرگانیەکان‬ ‫نەیانتوانیوە لە بواری بە بازاڕکردنی سۆزداری سەرکەوتوو بن‪.‬‬

‫‪How can you change consumer behavior? This is one of the big‬‬‫‪gest questions corporations face. But it’s also much more than that.‬‬ ‫‪It speaks to political campaigns, social movements, and anything‬‬ ‫”‪else that requires winning over proverbial “hearts and minds.‬‬ ‫‪So, how do you change consumers’ behavior? It’s not simply via dig‬‬‫‪ital, TV advertising, promotions, or other traditional methods. It’s‬‬ ‫‪something deeper. You need to influence the place where instinc‬‬‫‪tive, automatic decisions are made.‬‬ ‫‪Reaching the subconscious Today’s buyers are busy, and don’t‬‬ ‫‪have the time or energy to weigh the merits of one item over an‬‬‫‪other in a store or online. They grab or click a favorite, and move on.‬‬ ‫‪An estimated 90% of purchasing decisions are made instinctively.‬‬ ‫‪To get consumers to choose your brand, you need to build a positive‬‬ ‫‪impression that reaches them on a subconscious level. This means‬‬ ‫‪discovering the images and stories that build positive associations‬‬ ‫‪with your brand in their minds -- the subconscious drivers. The mo‬‬‫‪ment people look at your brand, what thoughts, images, experiences‬‬ ‫?‪and feelings pop into their minds‬‬ ‫‪The false allure of ‘emotional marketing’ Many brands try to‬‬ ‫‪reach consumers on this level through emotional marketing, partly‬‬ ‫‪in response to research by Nobel Prize-winning psychologist Daniel‬‬ ‫‪Kahneman that showed most decision-making is “irrational” and‬‬ ‫‪driven by subconscious shortcuts. But in a great many cases, these‬‬ ‫‪emotional marketing efforts have failed.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪38‬‬

‫تەنها پەلکێش کردنی کڕیار بۆ گوزەر کردن بە ناو گەشت بە بازارکردنی سۆزداری‬ ‫بۆ ئەوەی بە پێکەنین یان بە گریانیان بهێنن‪،‬زۆر جار ئەم کارە پەیوەست نابێت‬ ‫ڵ‬ ‫بە براند وجموجۆ�ە بازرگانیەکان‪ ،‬بە بازارکردنی سۆزداری تەنها لە یەک حالەتدا‬ ‫سودمەند دەبێ ئەویش ئەگەر رەگ وریشەی بەرهەمەکە لە ئەزموونەوە سەرچاوەی‬ ‫گرتبێت‪ .‬کەواتە جێگەی سەرسورمان نیە ئەگەر زۆرێک لە رێکالمەکانی ‪Super‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪ Bowl‬نەبنە هۆکار بۆ پڕ فرۆشکردنی کا�کانیان وەک ئەوەی پێشبینی بۆ دەکرا‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫خا�ی سەرەکی و کلیلی سەرکەوتن بریتیە لە ئەفراندنی هەستێک لە الی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� براندە بازرگانیەکە‬ ‫بەکاربەر کە پەیوەندیەکی پۆزەتیڤانەی هەبێت‬ ‫نەک بۆ ئەو براندانەی کە دەیانەوێت لە رێگەی سۆز خۆیان بخەنە ناو هەستی‬ ‫بەکاربەران سۆز دەرەنجامە سۆز ئەو نەستەیە کە بەکاربەر هەستی پێدەکات‬ ‫ڵ‬ ‫پەیام نیە‪ .‬پەیوەندی سۆزداری بۆ کا�کان لە رێگەی بەهرەمەندبوونی‬ ‫پۆزەتیڤەوە دەبێت کە وا لە کڕیاردەکات سوودەکانی وەبیر بێتەوە نموونەیەکی‬ ‫سەرکەوتو بۆ ئەم ڕاستیە شوێنی ‪ Super Bowl‬ـە بۆ ‪ M&M‬کە مافی ریکالم‬ ‫کردنی پێبەخشرا ریکالمێکی «یەکجار سەرنج ڕاکێش بکات‪ ،‬لە میانی داهێنانی‬ ‫وێنەیەکی دانی دیڤیتۆ ‪ Danny Devito‬کە بە هێمنی لە ناو گۆمێک شوکوالتە‬ ‫پیاسە دەکات بەمەش ‪ M&M‬دەرفەتەکەی قۆستەوە بۆ ئەوەى لە زهنیەتەکان‬ ‫ئیدیالی بکات کە شوکوالتە هەمیشە سەرکەوتوە‪ -‬شلەیە‪ ،‬پێکهاتەکەی‬ ‫ڵ‬ ‫دەو�ەمەندە‪ ،‬دەشپێچرێتەوە‪ .‬ئەم رێکالمەی ‪ M&M‬سۆزدو اردانەوەی الی‬ ‫ڵ‬ ‫بەکاربەران زێتر کرد وایکرد هەست بە د�خۆشی بکەن لە بەرامبەر ئەو براندە‬ ‫بازرگانیە‪.‬‬ ‫ئەزموونی پەیوەندیکردن بەشێکی دیکەی ئەم پەنهانیە ناردنی پەیامێکە‬ ‫بۆ بەکاربەر کە براندە بازرگانیەکەت باشترینە لە نێو هەموو ئەوانی تردا‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫یەکێک لەو براندانەی کە مامە�ەم لەگە�ی کرد‪،‬ناوێکی ناسراوی هەیە‪،‬روبەروی‬ ‫کەمفرۆشی دەبوەوە‪ ،‬کاتێک ڕۆچوومە نێو کێشەی بەکاربەران‪,‬و دەستنیشانکردنی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەم براندە‪ ،‬بۆم دەرکەوت هۆکارەکان چین‪.‬بەکاربەر‬ ‫پەیوەندیەکانیان‬ ‫پێی وانەبوو ئەم براندە ڕەسەن‪،‬بۆیان دەرکەوت کە ئەو براندە راتەقینە نیەو‬ ‫ڵ‬ ‫ناچێتە ریزبەندی کا� پڕ ئەزموونەکان‪ ،‬رێکالمە بازرگانیەکان تایبەتمەندیەکانی‬ ‫ڵ‬ ‫ئەو براندەیان وروژاند‪،‬بە�م بۆ بەکاربەریان ڕون نەکردەوە کە لە چ الیەنێکەوە‬ ‫ڵ‬ ‫لە کا�کانی تر باشترە‪.‬کاتێک کۆمپانیا ئاڕاستەی بە بازاڕ کردنی گۆڕ و تیشکی‬ ‫زیاتر خستە سەر ئەو الیەنە‪،‬ئاستی فرۆش راستەوخۆ ڕوی لە بەرز بوونەوە‬ ‫کرد‪.‬کامپینە تازەکە کە بۆ کڕیاران ئامادەکرابوو کاردانەوە و کۆدی پۆزەتیڤی‬ ‫لێکەوتەوە ( لەوانەش زمان‪ ,‬وێناکردن‪ ,‬تەنانەت مۆسیقاش) بۆ ئەوەی سەرچاوەی‬ ‫دەرک کردن بەو بەرهەمە لە نەستەوە بێت لە سۆنگەی ئەوەی سەنتەری‬ ‫راستەقینەی ئەزموونەکانە‪.‬بەمەش جۆرێک لە راستگۆیی نواند‪.‬‬ ‫جەخت کردنەوە لەسەر ئەوەی کە وا لە کڕیاران بکات وەک یەک بن دۆزینەوە‬ ‫دەستنیشانکردنی تەگەرەکانى نەست‪ ,‬هەروەها ئەوانەی ئەو کردەیە بەڕیوە‬ ‫دەبەن دەتوانن یارمەتیدەر بن لە گؤڕینی رەفتاری بەکاربەران‪ ،‬گرینگ نیە‬ ‫لە کوێ و لە چ پێگەیەکی دیمۆگرافی دوچاری کەوتن دەبنەوە‪ ،‬جێگەی‬ ‫داخە زۆربەی کۆمپانیاکان کات و پارەیەکی زۆر بە هەدەر ئەدەن لە پۆلین و‬ ‫دابەشکردنی جەماوەرەکانیان بە پشت بەستن بەو لێکدانەوەی کە رێکالمی بە‬ ‫بازاڕکردن کەسایەتیەکی باشترو کاریگەریەکی بەهێزتری دەبێت‪ ،‬پێویستە لە‬ ‫خاوەن بازارەکان بپرسین سیما هاوبەشەکانی کڕیار چیە‪ ،‬نەک جیاوازیان چیە‪.‬‬ ‫هەروەک ئێمە پێمان وایە زۆربەی خەلکەکان لە یەکتر ئەچن‪ ،‬زۆربەى هەرە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫زۆری کڕیارەکان‪,‬گرینگ نیە هە�کەوتی جوگرافی و دیمۆگرافی و هە�وێستیان‬ ‫ڵ‬ ‫چیەو چۆنە‪ ,‬هەر هەموویان خودان هە�وێستێکی هاوشێوەن بەرامبەر بە‬ ‫براندە بازرگانیەکان‪ ،‬ئەوان کاردانەوەی ئەرێنیان دەبێت بۆ ئەو رێگەچارانەی‬ ‫کە بیروبۆچونەکان باشترو تۆکمەتر دەکات‪ .‬هەندێک لە کۆدە تایبەتیەکان‬ ‫ویژدان و هەست تێدەپەڕێنن‪ ,‬مێشک دەخەنە گۆمان و پەیوەندیەکی ئەرێنی‬ ‫لە نێوان براندە بازرگانیەکان و نەست بەرقەرار دەکەن‪ .‬ئەمەش رێک ئەوکاتە‬ ‫ڕودەدات کاتێک بەکار بەر دەلێت هەستێکی باشم هەیە دەربارەی شتێک‪،‬‬ ‫سەربارەی ئەمەش‪ ،‬کاتێک سەرچاوەیەکی دیاریکراوت لەبەر دەستە‪ ,‬ئەو‬ ‫ڵ‬ ‫سەرچاوەیە تەرخان ئەکەیت بۆ پەیامێکی نێودەو�ەتی کە پێشبینی ئەوەی‬ ‫لێبکرێت زۆرترین داهات بە دەست بهێنێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫هەمان رێچکە تەنها لەسەر فرۆشتنی بەرهەمەکان پراکتیزە ناکرێت‪ ،‬بە�کو دەبێتە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫پا�پشتێکیش بۆ بابەتە کۆمە�یەتیەکان یان کامپینە سیاسیەکان‪ ،‬بیروباوەڕە‬ ‫نەگۆڕو چەسپاوەکان وەک رەگەزپەرستی و الگیری دژ بە ئافرەت و دژایەتی‬ ‫کردنی بەها پیرۆزەکان پشت ئەبەستێت بە کاردانەوەیەکی خودی غەریزەیی کە‬ ‫لەسەر ئاستی نەستەوە ڕوئەدەن‪ .‬ئینجا بۆ ئەوەی کەمپینێکی سەرکەوتوو ئەنجام‬ ‫ڵ‬ ‫بدرێت بۆ ڕوبەروبوونەوەی ئەم کاردانەوانە پێویستە لە هەمان ئەو شوێنە مامە�ە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەو الگیریانە بکرێت کە سەرچاوەی ئەو سەرهە�دانەیەو خودان رەگ و‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڕیشەیەکی قو�ە‪ .‬کەواتە ئەگەر مەبەستت گۆڕینی رەفتاری مرۆڤەکانە هەو� بدە‬ ‫نەبیتە نێچیرێک و بڕوا بە باوەڕیەکانی بازاڕکردن بهێنیت‪ .‬قوربانی دان پشتگوێ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هەو� بدە تیشک بخەیتە سەر بەرب�وکردنی پەیوەندیە ئەرێنیەکان و بە‬ ‫بخە!‬ ‫شێوەیەکی سەرکەوتوو بە دواداچوون بۆ ئەم بابەتە بکە‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫‪Just taking a buyer on an emotional journey through an ad that‬‬ ‫‪makes them laugh or cry is often irrelevant to the brand or business.‬‬ ‫‪Emotional benefits only work if they’re rooted in your product ex‬‬‫‪perience. So it’s little surprise that many Super Bowl ads don’t lead‬‬ ‫‪to the kind of sales spike you might expect.‬‬ ‫‪The key is for consumers to feel a positive connection with a brand,‬‬ ‫‪not for brands to communicate emotions. Emotion is the outcome‬‬ ‫‪the feeling a consumer experiences, not the message itself. And‬‬ ‫‪emotional connection comes from tapping into positive, familiar‬‬ ‫‪ideas in consumers’ memories.‬‬ ‫‪A successful example of this is a Super Bowl spot for M&M’s that was‬‬ ‫‪rightfully declared the “most engaging ad.” By creating the image of‬‬ ‫‪Danny Devito blissfully lolling about in a pool of melted chocolate,‬‬ ‫– ‪M&M’s tapped into an ideal stored memory of superior chocolate‬‬ ‫‪liquid, rich, enveloping. This elevated the consumers’ impression of‬‬ ‫‪M&M’s and connected that sense of joy to the brand itself.‬‬ ‫‪Communicating expertise Another piece of this puzzle is sending‬‬ ‫‪the message to consumers that your brand is the ultimate expert in‬‬ ‫‪its category.‬‬ ‫‪One brand I’ve worked with, a household name, was facing sagging‬‬ ‫‪sales. When I dug deep into this problem with consumers, and de‬‬‫‪termined their associations with the brand, I discovered why. People‬‬ ‫‪did not see the brand as authentic. They saw it as having no genuine‬‬ ‫‪expertise in its category.‬‬ ‫‪The brand’s marketing extolled virtues of the product, but didn’t ex‬‬‫‪plain to consumers why it was based on superior knowledge. When‬‬ ‫‪the company changed its marketing to focus on this, sales imme‬‬‫‪diately spiked. The new campaign gave buyers positive codes and‬‬ ‫‪cues (including language, imagery, and even music) to perceive the‬‬ ‫‪product on a subconscious level as being a true expert in its catego‬‬‫‪ry. That delivered credibility.‬‬ ‫‪Focus on what makes buyers alike Discovering subconscious barri‬‬‫‪ers and drivers can help you change consumers’ behavior no matter‬‬ ‫‪where they fall in any demographic breakdown.‬‬ ‫‪Unfortunately, companies are wasting time and money these days‬‬ ‫‪over-segmenting their audiences based on the belief that a more‬‬ ‫‪personalized marketing campaign will be more effective. Marketers‬‬ ‫‪should be asking how consumers are alike, not how they’re differ‬‬‫‪ent. People are much more similar than we think.‬‬

‫‪Virtually all buyers, no matter their demographics or attitudes, have‬‬ ‫‪similar associations about brands. They respond positively to the‬‬ ‫‪same remedies for enhancing perceptions. Particular codes and cues‬‬ ‫‪bypass the conscious, skeptical brain and build positive brand as‬‬‫‪sociations at a subconscious level. This is what’s really happening‬‬ ‫‪when people say they have a good “gut feeling” about something.‬‬ ‫‪Plus, when you have limited resources, putting them behind one uni‬‬‫‪versal message is much more likely to yield a high return.‬‬ ‫‪The same approach applies not just to selling products, but also to‬‬ ‫‪building support for social causes or political campaigns. Entrenched‬‬ ‫‪beliefs such as racism, gender bias and anti-Semitism are based on‬‬ ‫‪an instinctive response that occurs at the subconscious level. To‬‬ ‫‪mount a successful campaign to counteract such responses, you have‬‬ ‫‪to address bias in the same deep-rooted spot where it originates.‬‬ ‫‪So if you’re looking to change people’s behavior, don’t fall prey to‬‬ ‫‪accepted marketing beliefs. Ignore the hype. Focus on triggering‬‬ ‫‪positive associations, and watch success follow.‬‬

‫‪genius‬‬

‫‪he came, he saw, he died‬‬

‫ئەو هات‪،‬ئەو بینی‪،‬ئەو مرد‬

‫هاوکینگ ئەم جیهانەی جێهێشت‬ ‫‪Known for his contributions‬‬ ‫‪to the fields of cosmology,‬‬ ‫‪general relativity and‬‬ ‫‪quantum gravity in terms‬‬ ‫‪of black holes, the world‬‬ ‫‪renowned British‬‬ ‫‪theoretical physicist‬‬ ‫‪died in 2018.‬‬

‫ڵ‬ ‫بەوە دەناسرێت کە ڕۆ�ی‬ ‫هەبووە لە کۆزمۆلۆجی‬ ‫( گەردووناسی )‪ ،‬رێژەیی‬ ‫گشتی‪،‬هێزی ڕاکێشان‬ ‫چەندی کونە ڕەشەکانی‬ ‫گەردوون‪،‬ئەم زانا‬ ‫بەناوبانگەی‬ ‫ئینگلیزیە‬ ‫ڵ‬ ‫بواری فیزیا لە سا�ی ‪٢٠١٨‬‬ ‫ڵ‬ ‫ما�ئاوایی کرد‪.‬‬ ‫ســـتیفن هاوکینـــگ لە ڕۆژێکدا کۆچـــی دوایی کرد‬ ‫کـــە لـــە ڕووی گەردونەراییدا وابەســـتەی ئەلبەرت‬ ‫ڕۆژەدا کۆچی‬ ‫ئاینشـــتاین هـــەر بە رێکـــەوت لـــەو‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ســـا�یادی لە‬ ‫دوایـــی کـــرد کـــە هاوکاتـــە‬ ‫دایـــک بوونی ئاینشـــتاین‪ ،‬ئاینشـــتاین کە ئەویش‬ ‫ســـەردەمانی پێشـــو بوو‬ ‫زانایەکـــی تیـــۆری فیزیای‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا�یدا کۆچـــی دوایـــی‬ ‫ئەویـــش لـــە تەمەنـــی ‪٧٦‬‬ ‫ڵ‬ ‫کـــرد‪ .‬بـــەرواری ‪ ١٤‬ی ئادار لە و�تـــە یەکگرتوەکانی‬ ‫ئەمریـــکا بـــە ‪ Pi Day‬ناوزەد کـــراوە‪ ،‬ئەمەش وەک‬ ‫ڕێـــز لێنانێـــک بۆ ئەو رێـــژە نەگـــۆڕە ماتماتیکیەی‬ ‫کـــە یەکەم ســـێ ژمارەکانـــی بریتین لـــە ‪3.14‬‬ ‫هاوکینـــگ لـــە هەمـــوو ســـوچێکی جیهانـــدا بەوە‬ ‫ناســـرابوو کـــە چەندیـــن بابەتی نوێـــی دۆزیەوە کە‬ ‫شـــێوازی بیرکردنـــەوە زانایانـــی گـــۆڕی ســـەبارەت‬ ‫بـــە کونـــە ڕەشـــەکان و سیســـتەمی ئەســـتێرەکان‬ ‫ئـــەو خۆشەویســـت بـــوو لەبـــەر بـــەرزی ئاســـتی‬ ‫هزرمەنـــدی و گوفتـــار شـــیرینیەی کە هەمیشـــە‬ ‫لەگـــەل دەوروبەرو جەمارەوەر لە کەســـایەتیەکەی‬ ‫بەرجەســـتە دەکرا‪.‬‬

‫‪Stephen Hawking died on a day‬‬ ‫‪that is cosmically connected to‬‬ ‫‪Albert Einstein and Pi‬‬ ‫‪Coincidentally, Hawking died on Albert Einstein’s birthday.‬‬ ‫‪Einstein, a venerated theoretical physicist from an earlier‬‬ ‫‪era, also passed away at age 76. March 14 is also celebrated‬‬ ‫‪as Pi Day in the US, in honor of the mathematical constant‬‬ ‫‪that whose first digits are 3.14.‬‬ ‫‪Hawking was known around the world for making discove‬‬‫‪ries that transformed the way scientists think about black‬‬ ‫‪holes and stellar systems. He was also beloved for his wit‬‬ ‫‪and humor in expressing profound concepts to the public.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪40‬‬

‫چیرۆکە مەزنەکەی هاوکینگ‬

‫ڵ‬ ‫لـــە ســـا�نی شەســـتەکان و هەفتاکان‪ ,‬هاوکینگ لەســـەر تیۆرەکانـــی بەزاندنی‬ ‫بابەتـــە گشـــتگیریەکان کە پەیوەســـت بوو بە یەکـــە لەچوارچێـــوەی رێژەیی‬ ‫گشـــتی کاریدەکـــرد‪ ،‬پێشـــبینیەکی تیـــۆری کرد بـــۆ کونە ڕەشـــەکان و وتی‬ ‫پێویســـتە ئەم کونە ڕەشـــانە تیشـــکێک دەربهاوێژن ( کە لـــە ڕۆژگاری ئەمڕۆ‬ ‫بـــە تیشـــکەکانی هاوکینگ دەناســـرێن )‪ ،‬هەروەهـــا چەندین کتێبی زانســـتی‬ ‫ســـەبارەت بـــە زانســـت بەگشـــتی بە چـــاپ گەیاند کە لـــە نێویانـــدا دەمودووی‬ ‫ئـــەو تیۆرانـــە دەکات کـــە بە شـــێوەیەکی گشـــتی تایبەتن بـــە گەردونزانی لە‬ ‫نێویشـــاندا کورتەیـــەک دەربارەی مێـــژووی کات کە زۆرتریـــن خوێنەری هەبوو‬ ‫ڵ‬ ‫عەقـــ� و زانـــا هـــەرە بەناوبانگەکانی‬ ‫بـــەو پێیـــەش هاوکینـــگ چـــووە ڕیـــزی‬ ‫فیزیـــا لـــە ســـەردەمی ئاینشـــتاین بەدواوە‪،‬لە هەندێـــک لە وتەکانـــی ئامانجم‬ ‫زۆر ســـادەیەز ئامانجم تێگەیشـــتنێکی تەواوە گـــەردوون‪ ،‬بۆچی گەردوون وەک‬ ‫ئەوەیـــە کە هەیە؟ باشـــە بۆچی گـــەردوون بوونـــی هەیە؟‬ ‫ســـتیفان ویلیـــام هاوکینـــگ لە گەرمـــەو ناوەڕاســـتی جەنگی جیهانـــی دووەم‬ ‫لـــە ‪ ٨‬ی کانوونـــی دووەمی ‪ ١٩٤٢‬لە شـــاری ئۆکســـفۆرد لـــە بەریتانیـــا لە دایک‬ ‫بـــوودوای لە دایک بوونی لە ئۆکســـفۆرد‪ ,‬خێزانەکەیان گەڕانەوە شـــاری لەندەن‬ ‫چونکە باوکی ســـەرۆکی بەشـــی بایۆلۆجـــی پەیمانگای نیشـــتمانی توێژینەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫پزیشـــکی بوو‪،‬لەو کاتەشـــدا بۆمبارانی فرۆکـــە ئە�مانیـــەکان بەردەوامی هەبوو‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ســـا�ى ‪ ١٩٥٠‬هاوکینگ و خێزانەکەی بەرەو ســـانت ئەلبانـــز کۆچیان کرد‪ ,‬لە‬ ‫مـــاوەی نێـــوان ‪ ١٩٥٠ - ١٩٥٣‬هاوکینگ قوتابی بوو لە قوتابخانەی ســـانت ئەلبانزی‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� با ئەیتوانی لـــەم قوتابخانەیە‬ ‫کچـــان ( کوڕ ئەگـــەر تەمەنی کەمتر لە ‪١٠‬‬ ‫ڵ‬ ‫بخوێنێت)‪,‬لە تەمەنی ‪ ١١‬سا�یشـــدا پەیوەندی بە قوتابخانەی ســـانت ئەلبانز کرد‬ ‫ڵ‬ ‫کە لەوێشـــدا قوتابیەکی بـــاش بوو‪ ,‬بە�م نـــاوازە نەبوو‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ســـا�ى ‪ ١٩٥٩‬مافی خوێندنـــی پێدرا لە زانکۆی ئۆکســـفۆرد‪ ،‬لـــە هەمان ئەو‬ ‫کۆلیـــژەی کـــە باوکـــی خوێندنـــی تیا تـــەواو کرد‪،‬رۆبـــەرت بێرمان مامۆســـتای‬ ‫فیزیـــای قوتابیـــان بـــوو ( فیزیـــا چونکـــە ئەمە ویســـتی خـــۆی بوو‪،‬هەروەها‬ ‫ماتماتیـــک لەم بەشـــەدا نەبـــوو)‪ ،‬هاوکینـــگ بایەخی بە بـــواری دینامیکیەتی‬ ‫گەرمـــی و ڕێژەیـــی بـــوون و میکانیکـــی چەنـــدی دەدا‪،‬ئەگەرچـــی قوتابیەکـــی‬ ‫پابەنـــد نەبوو بە دەوام و هەمیشـــە هەســـتی بە بێـــزار بوون لـــە ژیانی زانکۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دەکـــرد‪ ،‬بـــە�م لەگەل ئەوەشـــدا لە ســـا�ی ‪ ١٩٦٢‬زانکۆی تەواو کـــردو بڕوانامەی‬ ‫بەکالۆریـــۆس بە پلـــەی نایاب بەدەســـت هێنا‪.‬‬ ‫دوای دەرچوون لە زانکۆی ئۆکســـفۆرد‪ ,‬ماوەیەکـــی کورتی لە یەکەی گەردوون‬ ‫ڵ‬ ‫بینـــی زانکـــۆی ئۆکســـفۆر بەســـەر بـــرد بـــۆ دیراســـەت کردنـــی پە�ەکانی خۆر‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ئەوەشـــدا زۆر بـــە خێرایی بـــۆى دەرکەوت کـــە ئەو مەیلـــی زیاتری بۆ‬ ‫تیـــۆرە نـــەک تێبینیەکان‪،‬بۆیـــە زانکۆی ئۆکســـفۆردی جێهێشـــت و ڕویکردە‬ ‫ڵ‬ ‫هۆ�ـــی تیرینیتـــی لـــە کامبریدج‪،‬لەوێ بـــۆ ماوەیـــەک کەوتە ژێـــر کاریگەری‬ ‫ڵ‬ ‫هۆیـــ� کە یەکێک بوو لە گەردونناســـە هـــەرە بەناوبانگەکانی ئەوکات‬ ‫فرێـــد‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا�‬ ‫دوای گەیشـــتنی بـــۆ کامبریدج بـــە ماوەیەکـــی کەم‪،‬کاتێک تەمەنی ‪١٢‬‬ ‫بوو‪،‬نیشـــانە ســـەرەتاییەکانی تـــووش بـــوون بـــە نەخۆشـــیەکی دەگمـــەن لە‬ ‫هاوکینـــگ بە دیـــار کەوت کـــە پێـــی دەوترێـــت‪amyotrophic lateral sclerosis‬‬ ‫(‪ ALS‬یـــان نەخۆشـــی لـــو گێـــرج ‪ )Lou Gehrig’s disease‬کە ئەمـــەش جۆرێک لە‬ ‫ڵ‬ ‫نەخۆشـــی دوچـــاری سیســـتەمی هەســـتەوەرەکانی جو�ە دەبێ و کـــە لەوانەیە‬ ‫ڵ‬ ‫کۆنترۆ� لەدەســـتبدات‪ ،‬ئەگەرچـــی دکتۆرەکان‬ ‫لـــە کۆتاییدا نەخـــۆش تەواوی‬ ‫ڵ‬ ‫پێشـــبینی ئەوەیـــان کـــرد هە�ـــە بـــوون هـــەروەک دواتـــر دەرکـــەوت کـــە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� زیاتر ناژیت‪،‬بە�م نەمـــر بە�کو پەیتا پەیتا‬ ‫هاوکینـــگ لە دوو یان ســـێ‬ ‫ئەندامەکانـــی لەشـــی وەک قاچەکان و دەســـتەکان و دەنگی لە دەســـتدا تا بە‬ ‫تـــەواوی تووشـــی ئیفلیج بـــوون هات‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە شـــێوەیەکی یەکالکەرەوە‪ ,‬لـــە ســـا�ی ‪ ،١٩٦٥‬هاوکینگ بەشـــداری کۆرێکی‬ ‫کـــردو تیایـــدا رۆجـــەر پێرســـنز وانەیەکـــی دەربـــارەی ماتماتیکـــی ئینگلیزی‬ ‫ووتـــەوە‪ ،‬لـــەم دواییـــەدا توێژینەوەیەکـــی نـــاوازەی ئامادەکردبـــوو دەربـــارەی‬ ‫بۆشـــاییەکانی کات ئەو ڕوداوانەی زانســـتی فیزیا لە بەرامبەری دەستەوەستاو‬ ‫دەمێنـــن هاوکینگ دەســـتی بـــە جموجۆلەکانی کـــردەوە کارلێکـــی پەیدا کرد‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� دیراســـەتکردنی زانســـتی فەلەکناســـی تیـــۆری و گەردونناســـی‪،‬بە‬ ‫تایبەتـــی لە بـــواری کونە ڕەشـــەکان و یەکتایی‪ ،‬دواتر بە هاوکاری پێرســـینز‬ ‫ڵ‬ ‫چەندیـــن لێکۆ�ینـــەوە و توێژینـــەوەی لەو بـــوارەدا ئەنجامدا‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ســـا�ی ‪ ١٩٦٥‬وەرچەرخانێکـــی تـــر لـــە ژیانـــی هۆکینـــگ ڕوو دەدات ئەویش‬ ‫ڵ‬ ‫پرۆســـەی هاوســـەرگیری بوو لەگـــە� یەکێک لە قوتابیەکانـــی کۆلیژی زمان بە‬ ‫نـــاوی جەیـــن وایلد‪،‬بە یارمەتـــی هاوســـەرەکەی و لە ژێر چاودێـــری یەکێک لە‬ ‫دکتۆرەکانـــی زانکۆ بە ناوی دێنیس ســـکیما‪،‬هاوکینگ درێـــژەی بە خوێندندا بە‬ ‫ڵ‬ ‫مەبەســـتی بەدەســـت هێنانی پلـــەی دکتۆرا تاوەکـــو ببێتە ئەندام لـــە هاوە�نی‬ ‫توێژینەوە‪،‬دواتریـــش پلـــەی پرۆفیســـۆری یاریـــدەدەر لەکۆلیـــژی گۆنڤیـــل و‬ ‫کایـــوس ‪ Gonville and Caius College‬لـــە زانکـــۆی کامبریدج بە دەســـت بهێنێت‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫‪Big story of hawking‬‬

‫‪In the 1960s and 1970s, he worked on ground-breaking theo‬‬‫‪rems regarding singularities within the framework of gener‬‬‫‪al relativity, and made the theoretical prediction that black‬‬ ‫‪holes should emit radiation (known today as Hawking radia‬‬‫‪tion). He has also published several works of popular science‬‬ ‫‪in which he discusses his own theories and cosmology in‬‬ ‫‪general, including the runaway bestseller “A Brief History of‬‬ ‫‪Time”, and has come to be thought of as one of the greatest‬‬ ‫‪minds in physics since Albert Einstein. In his own words: “My‬‬ ‫‪goal is simple. It is complete understanding of the universe,‬‬ ‫‪why it is as it is and why it exists at all”.‬‬ ‫‪Stephen William Hawking was born on 8 January 1942 in Ox‬‬‫‪ford, England, in the middle of World War II. After his birth‬‬ ‫‪in the relative safety of Oxford, the family moved back to‬‬ ‫‪London, where his father headed the division of parasitology‬‬ ‫‪at the National Institute for Medical Research, despite the‬‬ ‫‪continued risk of bombing from the German air forces. In‬‬ ‫‪1950, Hawking moved with his family to St. Albans, where he‬‬ ‫‪attended St. Albans High School for Girls from 1950 to 1953‬‬ ‫‪(boys could attend until the age of 10), and from the age of‬‬ ‫‪11, he attended St. Albans School, where he was a good, but‬‬ ‫‪not an exceptional, student.‬‬ ‫‪In 1959, he won a scholarship to University College, Oxford,‬‬ ‫‪his father’s old college, where he studied physics under‬‬ ‫‪Robert Berman (mainly because his own preference, math‬‬‫‪ematics, was not offered there), where he pursued his par‬‬‫‪ticular interests in thermodynamics, relativity, and quantum‬‬ ‫‪mechanics. Despite his sometimes lax study habits and his‬‬ ‫‪boredom with university life, he graduated in 1962 with a‬‬ ‫‪First Class BA degree.‬‬ ‫‪After graduating from Oxford, he spent a short time study‬‬‫‪ing sunspots at Oxford University’s observatory. However, he‬‬ ‫‪soon realized that he was more interested in theory than‬‬ ‫‪in observation, and left Oxford for Trinity Hall, Cambridge,‬‬ ‫‪where he studied for a time under Fred Hoyle, the most dis‬‬‫‪tinguished English astronomer of the time.‬‬ ‫‪Soon after arriving at Cambridge, at the age of 21, Hawk‬‬‫‪ing started to develop the first symptoms of amyotrophic‬‬ ‫‪lateral sclerosis (ALS or “Lou Gehrig’s disease”), a type of‬‬ ‫‪motor neurone disease which would eventually cost him al‬‬‫‪most all neuromuscular control. Although doctors predicted‬‬ ‫‪(incorrectly, as it turned out) that Hawking would not survive‬‬ ‫‪more than two or three years, he did gradually lose the use‬‬ ‫‪of his arms, legs and voice, until he was almost completely‬‬ ‫‪paralysed and quadriplegic.‬‬ ‫‪Crucially, in 1965, he attended a lecture by the English math‬‬‫‪ematician Roger Penrose, who had recently produced a‬‬ ‫‪ground-breaking paper on space-time singularities (events‬‬ ‫‪in which the laws of physics seem to break down). Hawking‬‬ ‫‪became re-energized and engaged with renewed vigour in‬‬ ‫‪the study of theoretical astronomy and cosmology, particu‬‬‫‪larly in the area of black holes and singularities. He would‬‬ ‫‪later collaborate with Penrose on several important papers‬‬ ‫‪on these subjects.‬‬

genius Another turning point in his life also occurred in 1965, with his marriage to a language student, Jane Wilde. With her help, and that of his doctoral tutor, Dennis Sciama, Hawking went on to complete his PhD and to become a Research Fellow and, later, a Professorial Fellow at Gonville and Caius College, Cambridge.

In 1968, he joined the staff of the Institute of Astronomy in Cambridge, where he remained until 1973, and began to apply the laws of thermodynamics to black holes by means of very complicated mathematics. In the late 1960s, he and his Cambridge friend and colleague, Roger Penrose, applied a new, complex mathematical model they had created from Albert Einstein’s General Theory of Relativity which led, in 1970, to Hawking proving the first of many singularity theorems. This theorem provided a set of sufficient conditions for the existence of a singularity in space-time, and also implied that space and time would indeed have had a beginning in a Big Bang event, and would end in black holes. In effect, he had reversed Penrose’s idea that the creation of a black hole would necessarily lead to a singularity, proving that it was a singularity that led to the creation of the universe itself.

In 1974, Hawking and Jacob Bekenstein showed that black holes are not actually completely black, but that they should thermally create and emit sub-atomic particles, known today as Hawking radiation, until they eventually exhaust their energy and evaporate. This also resulted in the so-called “Information Paradox” or “Hawking Paradox”, whereby physical information (which roughly means the distinct identity and properties of particles) appears to be completely lost to the universe, in contravention of the accepted laws of physics.

Hawking defended this paradox against the arguments of Leonard Susskind and others for thirty years, until famously retracting his claim in 2004.

These cutting edge achievements were made despite the increasing paralysis caused by Hawking’s ALS. By 1974, he was unable to feed himself or get out of bed, and his speech became so slurred that he could only be understood by people who knew him well. In 1985, he caught pneumonia and had to have a tracheotomy, which left him unable to speak at all, although although a variety of friends and well-wishers collaborated in building him a device that enabled him to write onto a computer with small movements of his body, and then to speak what he had written using a voice synthesizer.

In 1973, he left the Institute of Astronomy for the Department of Applied Mathematics and Theoretical Physics and, in 1979, he was appointed Lucasian Professor of Mathematics at Cambridge University, a post he was to retain for 30 years until his retirement in 2009. He had three children with Jane Wilde: Robert (1967), Lucy (1969) and Timothy (1979), but the couple finally separated in 1991, reportedly due to the pressures of Hawking’s fame and his increasing disability.

Hawking’s ground-breaking research resulted in considerable fame and celebrity. In 1974, at the age of 32, he was elected as one of the youngest ever Fellows of the Royal Society. He was created a Commander of the Order of the British Empire (CBE) in 1982, and became a Companion of Honour in 1989. He has accumulated twelve honorary degrees, as well as many February, 2019 Issue 1

42

‫ڵ‬ ‫ هاوکینگ بوو بە ئەندام لە دەســـتەی پەیمانگای فەلەکناســـی‬١٩٦٨ ‫لـــە ســـا�ی‬ ‫ڵ‬ ‫ هەروەها‬،١٩٧٣ ‫ لەســـەر ئـــەم کارە بـــەردەوام بوو تا ســـا�ی‬،‫زانکـــۆی کامبریدج‬ ‫دەســـتی کرد بـــە پراکتیـــزە کردنـــی یاســـاکانی دینامیکیای گەرمـــی لە کونە‬ ‫ڵ‬ ‫ لە‬،‫ڕەشـــەکان لـــە رێگەی بـــەکار هێنانـــی هاوکێشـــە ماتماتیکیە ئا�ـــۆزەکان‬ ‫ڵ‬ ‫بە هـــاوکاری یەکێک لـــە هاوڕیکانی زانکـــۆی کامبریج بە‬١٩٦٠ ‫کۆتایـــی ســـا�ی‬ ‫ڵ‬ ‫نـــاوی رۆجەر پێرســـۆن پراکتیـــزەی مۆدێلێکی نـــوێ و ئا�ـــۆزی ماتماتیکی کرد‬ ‫کـــە دەرهاوێشـــتەی تیۆرەکانی ئاینشـــتاین بـــوو دەربارەی رێژەیـــی بوون کە‬ ‫ڵ‬ ‫ وای لە هاوکینگ کرد یەکەمین بیـــردۆزی یەکتابوون‬١٩٧٠ ‫ئەمـــەش لە ســـا�ی‬ ‫ڵ‬ ‫ئەم تیـــۆرە کۆمە�ێک مەرجی گونجاوی خســـتە ڕوو ســـەبارەت بە‬،‫بســـەلمێنێت‬ ‫هەروەها ئاماژەیەکی زەمەنیە بۆ ئەوەی کە (شـــوێن‬،)‫یەکتـــا بوونی (شـــوێنکات‬ ‫و کات – شـــوێنکات) ســـەرەتاکەی دەگەڕێتەوە بـــۆ روداوی تەقینەوە گەورەکە‬ ‫ ناســـراوە وکۆتاییەکەشـــی لە کونە ڕەشـــەکان تـــەواو دەبێت‬Big Bang ‫کـــە بە‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ڕاســـتیدا ئەو بیرۆکەکەی پێرســـۆنی پێچەوانـــە کردەوە کـــە دە�ێت پەیدا‬ ‫ســـەلماندی کە یەکتایی‬،‫بوونـــی کونـــى ڕەش مایـــەی زەرورەت بوونی یەکتاییە‬ .‫هـــۆکار بوو بـــۆ ئەفراندنی خـــودی گەردوون‬ ‫ڵ‬ ‫ هاوکینـــگ و جەیکـــۆب بێکینشـــتایب پیشـــانیاندا کـــە کونە‬١٩٧٤ ‫لـــە ســـا�ی‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە�م پێویســـتە لـــە رێگـــەی گەرمیـــەوە‬،‫ڕەشـــەکان لـــە ڕاســـتیدا ڕەش نین‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە رۆژگاری ئەمرۆمان بە‬،‫دروســـت بـــن و تەنـــی گەردیلەیـــی بەربـــاو دەکەن‬ ،‫ تـــا ئـــەو ســـاتەی ووزەیـــان لـــە بـــن دێت‬،‫تیشـــکەکانی هاوکینـــک ناونـــراون‬ ‫ئەمـــەش وایکـــرد بابەتێکی تر پەیدا بێـــت بە ناوى زانیاریـــە دژیەکەکان یان‬ ‫لـــە کاتێکـــدا زانیاریـــە بەرجەســـتەکراوەکان کە بە‬,»‫«دژیەکەکانـــی هاوکینگ‬ ‫نزیکـــی بە مانای ناســـنامە دەستنیشـــانکراوەکە و تایبەتمەندیەکانی تەنەکان‬ ‫ئەمـــەش پێچەوانەی‬،‫دێـــت پێدەچێـــت لـــە گەردووندا بـــە تـــەواوی وون بووبن‬ ‫یاســـا پەســـەندکراوەکانی فیزیایە لە بەرامبەر پاســـاوەکانی لیۆنارد سوسکیند‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� هاوکینگ بەرگری لـــەو جیاکاریانە‬ ٣٠ ‫بۆ پتر لـــە‬،‫چەنـــد کەســـانێکی تر‬ ‫ڵ‬ .‫ لـــە داخوازیەکانی پاشەکشـــەی کرد‬٢٠٠٤ ‫ دواتـــر لە ســـا�ی‬,‫کـــرد‬ ‫ڵ‬ ‫ بە�م‬ALS ‫ســـەرباری ئیفلیـــج بوونەکـــەی هاوکینگ لە ئاکامی نەخۆشـــیەکەی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� هاتنی‬ ‫بـــەردەوام بـــوو لە بەدەســـتهێنانی داهێنانە پێشـــکەوتوەکانی‬ ‫ڵ‬ ‫ هاوکینـــگ توانـــای ئـــەوەی نەما بەخـــۆی نان بخوات یاخـــود بچێتە‬١٩٧٤ ‫ســـا�ی‬

We just found the love of our lives :) We share our first issue, our first exciting news with you.

And with this, we wish you all a Happy Valentine’s Day.

‫‪genius‬‬ ‫ســـەر شـــوێنی خەوتنەکەی‪ ,‬هەروەها ئاســـتی قسەکردنیشـــی بە شـــێوەیەک‬ ‫شـــێلو بـــوو کـــە تێگەیشـــتن لـــە قســـەکانی ســـەخت بـــوو‪ ,‬تەنهـــا کەســـە‬ ‫ڵ‬ ‫نزیکەکانـــی لێی تێدەگەیشـــتن لە ســـا�ی ‪ ١٩٨٥‬توشـــی هەوکردنی ســـییەکان‬ ‫بـــوو ئەمـــەش وایکرد چەند لولـــەی بـــۆ دابنرێت‪،‬ئەمەش وایکرد بـــە یەکجاری‬ ‫ڵ‬ ‫توانســـتی قســـەکردن لە دەســـت بـــدات زۆر لە بـــرادەرە د�ســـۆزەکانی هاوکار‬ ‫بـــوون لـــە دروســـتکردنی ئامێرێـــک بۆ ئـــەوەی بـــە کۆمپیوتەرەوە ئەو شـــتانە‬ ‫بنوســـێت لە رێگەی جوالندنەوەی بچوکی جەســـتەی لەشـــی‪،‬دواتر درەستکردنی‬ ‫ئامێرێـــک بۆ ئـــەوەی قســـەکانی بگۆڕێت بۆ نووســـین‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لە ســـا�ی ‪١٩٧٣‬هاوکینگ پەیمانگای فەلەکناسی بەشـــی ماتماتیکی پراکتیکی‬ ‫ڵ‬ ‫و تیـــۆرە فیزیاییەکانـــی جێهێشـــتو لـــە ســـا�ی ‪ ١٩٧٩‬دەستنیشـــانکرا وەک‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� لەو پۆســـتە‬ ‫مامۆســـتای پرۆفیســـۆر لـــە زانکـــۆی کامبریدج‪،‬بۆماوەی ‪٣٠‬‬ ‫ڵ‬ ‫مایـــەوە تاوەکـــو لە ســـا�ی ‪ ٢٠٠٩‬خانەنشـــین کـــرا هاوکینگ لە جەیـــن وایلدی‬ ‫ڵ‬ ‫خێزانـــی ‪ ٣‬مندا�ـــی هەبوو‪،‬رۆبـــەرت لـــە دایکبووی‪ ،١٩٦٧‬لوســـی لـــە دایک بووی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫‪ ١٩٦٩‬و هەروەها تیمۆســـی لە دایک بووی ‪ ١٩٧٩‬بە�م لە ســـا�ی ‪ ١٩٩١‬ئەم ژن و‬ ‫مێـــردە لە یەکتر جیـــا بوونەوە‪ ،‬دەوترێ هـــۆکاری جیابوونەوەیان دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ شـــۆرەتی هاوکینـــگ و ئیفلیجیەکەی‪.‬‬ ‫توێژینـــەوە دەگمەنەکانـــی هاوکینـــگ فاکتەری شـــۆرەت و نـــاودار بوونی بوو‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� بوو‪،‬هە�بژێـــردرا وەک بچووکترین‬ ‫لـــە ســـا�ی ‪١٩٧٤‬کاتێـــک تەمەنـــی ‪٣٢‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هاوڕێیـــان( زمیـــل)ی ‪ Royal Society‬دواتـــر لـــە ســـا�ی ‪ ١٩٨٢‬هە�بژێـــردرا وەک‬ ‫ڵ‬ ‫پێشـــەوای ئیمپراتۆریەتـــی بەریتانـــی (‪ )CBE‬و لە ســـا�ی ‪ ١٩٨٩‬کـــرا بە ئەندامی‬ ‫شـــەرەف لێرەوە دەبیتە الپەرە ‪ ٣٤‬هاوکینگ پتر لە ‪ ١٢‬پلەو پۆســـتی شـــەرەفی‬ ‫ڵ‬ ‫پێبەخشـــرا‪ ,‬وێـــرای ئـــەوەش چەندین خـــە�ت و میدالیـــای بەدەســـت هێنا لە‬ ‫ڵ‬ ‫نێویانـــدا خە�تی ئەلبەرت اینشـــتاین کە ئەمەش بەرزتریـــن خەالتە لە بواری‬ ‫فیزیـــا‪ .‬هەروەهـــا ناوبانگێکی یەکجار زۆری لە نێو جەماوەر بەدەســـت هێنا بە‬ ‫ڵ‬ ‫تایبەتـــی دوای ئـــەوەی لە ســـا�ی ‪ ١٩٨٨‬پڕ فرۆشـــترین کتێبی بـــە چاپ گەیان‬ ‫بـــە نـــاوی «کورتەیـــەک دەربـــارەی مێـــژووی کات « و کتێبەکانـــی دواتـــری «‬ ‫ڵ‬ ‫گـــەردوون لـــە ناو دەنکە بـــاوی» لە ســـا�ی ‪ ٢٠٠١‬و کتێبـــی «دەروازەیەکی کورتر‬ ‫ڵ‬ ‫بۆ مێـــژووی کات « لە ســـا�ی ‪.٢٠٠٥‬‬ ‫بیـــرو بۆچوونەکانـــی هاوکینـــگ بـــۆ بوونـــی خـــودا بابەتێک بوو قســـەی زۆری‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هە�گـــرت بە تایبەتـــی دوای ب�وکردنەوەی کتێبەکـــەی «کورتەیەک دەربارەی‬ ‫مێـــژووی کات لە ســـالی ‪ ،١٩٨٨‬کە تیایدا فێری ئەوە بـــوو دۆزینەوەی تیۆرێکی‬ ‫گشـــتگیر بـــۆ هەموو شـــتەکان رێگەمـــان پێـــدەدات «عەقلی خودا بناســـین»‬ ‫کـــە لئـــەم لێکدانـــەوە الی هەندێک پیشـــەگەرایی بـــوو‪،‬الی هەندێکی تریش‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بابەتێکـــی ئەدەبـــی لەگەل ئەوەشـــدا‪ ،‬لە ســـا�ی ‪ ٢٠١٠‬کتێبێکی دیکەشـــی ب�و‬ ‫کـــردەوە بـــە نـــاوی دیزاینـــە گەورەکـــە ‪ The Grand Design‬کە بە شـــێوازێکی‬ ‫ڵ‬ ‫دوور لـــە ڕتوشـــکاری دە�ێـــت دروســـتکردنی بێهـــودە‪ -‬عفوی هـــۆکاری هەموو‬ ‫شـــتێکە لـــە جیاتـــی هیچ شـــت‪،‬بۆچی گـــەردوون بوونـــی هەیە؟ بۆچـــی ئێمە‬ ‫بوونمـــان هەیـــە؟ پێویســـت نـــاکا نزا بۆ خـــوا بکەین و لـــە خـــوا بپاڕێنەوە‪...‬بۆ‬ ‫دەستنیشـــانکردنی گەردوون‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ســـا�ی ‪ ٢٠٠٩‬هاوکینـــگ لـــە پیشـــەکەی وەک پرۆفیســـۆری ماتماتیـــک لە‬ ‫زانکـــۆی کامبریدج خانەشـــین کرا‪,‬بە پێی یاســـای خانەنشـــینی زانکۆ‪،‬کورســـی‬ ‫توێژینـــەوەی نـــاوازە لـــە پەیمانـــگای پێریمیتر بـــۆ فیزیای تیۆری لـــە واترلۆ‪-‬‬ ‫ڵ‬ ‫کەنـــەدا بـــۆ تەرخان کـــرا هەر لـــە هەمـــان ســـا�ملوانەکەی ســـەرۆکایەتی بۆ‬ ‫ئـــازادی پێبەخشـــرا کـــە ئەمـــەش گەورەتریـــن ملوانکـــەی ســـیڤلە لـــە والتە‬ ‫ڵ‬ ‫یەکگرتوەکانـــی ئەمریـــکا لـــە تەمەنی ‪ ٧٦‬ســـا�ی‪،‬لە بەرواری ‪ ١٣‬ی ئـــاداری ‪٢٠١٨‬‬ ‫ڵ‬ ‫ســـتیفان هاوکینـــگ ما�ئـــاوای لـــە دونیا کرد‪.‬‬

‫کتێبە چاپکراوەکانی ستیفان هاوکینگ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫•کورتەیەک بۆ مێژووی کات‬ ‫•مێژوێکی کورتی وێناکراوی کات‪،‬چاپە نوێکراو بەرفراونکراوەکە‬ ‫•دەروازەیەکـــی کورتـــر بـــۆ مێـــژووی کات‪،‬ســـاناکردنێکی زیاتری زانســـتە‬ ‫کال سیکیە کا ن‬ ‫•دیزاینە گەورەکە‬ ‫ڵ‬ ‫•وە�مێکی کورت بۆ پرسیارە گەورەکە‬ ‫•کلیلە نهێنیەکەی جۆرج بۆ گەردوون‬ ‫•گەڕان بە دوای گەنجینە گەردوونیەکەی جۆرج‬ ‫•جۆرج و تەقینەوە گەورەکە‬ ‫•جۆرج و مانگە شینەکە‬

‫‪other awards, medals and prizes, including the Albert Ein‬‬‫‪stein Award, the most prestigious in theoretical physics. He‬‬ ‫‪also became well-known among a wider audience, especially‬‬ ‫‪after his 1988 international bestselling book “A Brief Histo‬‬‫”‪ry of Time”, and its follow ups “The Universe in a Nutshell‬‬ ‫‪(2001) and “A Briefer History of Time” (2005).‬‬ ‫‪Hawking’s views on the existence of God have been the sub‬‬‫‪ject of much debate, especially since his 1988 “A Brief History‬‬ ‫‪of Time” in which he mused that the discovery of an overar‬‬‫‪ching theory of everything would allow us to “know the mind‬‬ ‫‪of God”, which some people have interpreted as literal and‬‬ ‫‪some as literary. However, in his 2010 book “The Grand De‬‬‫‪sign” he states unequivocally that “spontaneous creation is‬‬ ‫‪the reason there is something rather than nothing, why the‬‬ ‫‪universe exists, why we exist. It is not necessary to invoke‬‬ ‫‪God...to set the universe going”.‬‬ ‫‪Hawking retired from his position as Lucasian Professor‬‬ ‫‪of Mathematics at Cambridge in 2009, in accordance with‬‬ ‫‪the University’s retirement policy, and accepted a Distin‬‬‫‪guished Research Chair at the Perimeter Institute for The‬‬‫‪oretical Physics in Waterloo, Canada. In the same year, he‬‬ ‫‪was awarded the Presidential Medal of Freedom, the highest‬‬ ‫‪civilian award in the United States. Stephen Hawking died at‬‬ ‫‪age 76 on March 13, 2018.‬‬

‫‪STEPHEN HAWKING BOOKS‬‬ ‫‪• A Brief History of Time‬‬ ‫‪• The Illustrated Brief History of Time, Updated and‬‬ ‫‪Expanded Edition‬‬ ‫‪• A Briefer History of Time: The Science Classic Made‬‬ ‫‪More Accessible‬‬ ‫‪• The Grand Design‬‬ ‫‪• Brief Answers to the Big Questions‬‬ ‫‪• George’s Secret Key to the Universe‬‬ ‫)‪• George’s Cosmic Treasure Hunt (George’s Secret Key‬‬ ‫)‪• George and the Big Bang (George’s Secret Key‬‬ ‫)‪• George and the Blue Moon (George’s Secret Key‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪44‬‬

cinemania

vs Latest box office data signals that balances in the movie industry have started to shift.

Growing at a 34% rate in the last five years, the Chinese movie industry is competing against Hollywood. In fact, according to experts in the movie industry, China may take over the throne from the US in 2018.

Chinese movies are at such a level of quality with their huge budgets, special effects and advanced technologies that they will not only race against but surpass the US. In terms of collaborative work, Chinese film companies’ investments in Hollywood are increasing. China-based Perfect World Pictures has announced that they will be investing 250 million dollars in 50 films that Universal Pictures will be producing in the next five years.

Movies with highest budgets Highest grossing movies • Avengers: Infinity War. Revenue: 2,04 billion dollars.

• Black Panther. Revenue: 1,34 billion dollars.

• Jurassic World: Fallen Kingdom. Revenue: 1,30 billion dollars.

• Incredibles 2. Revenue: 1,24 billion dollars.

• Venom. Revenue: 850 billion dollars.

• Mission: Impossible – Fallout. Revenue: 791 billion dollars.

‫تازەترین داتا‬ ‫زانیاریەکانی (بۆکس‬ ‫ئۆفیس – پەنجەرەکانی‬ ‫تکیت فرۆشتن) ئاماژە‬ ‫بۆ ئەوە دەکەن کە‬ ‫داهاتی فیلمسازی‬ ‫وەرچەرخانی بەخۆیەوە‬ ‫ لە ماوەی پێنج‬.‫بینیوە‬ ‫ڵ‬ ‫سا�ی رابردوو ئەم‬ ‫کەرتە بوژانەوەیەکی‬ ‫ئەوتۆی بە خۆیەوە‬ ‫بینیوە کە رێژەکەی‬ ،%٤٣ ‫گەیشتۆتە‬ ‫کۆمپانیای بەرهەم‬ ‫هێنانی فیلم و کەرتی‬ ‫پیشەسازی فیلمسازی‬ ‫ڵ‬ ‫لە و�تی چینیش‬ ‫کێبڕکێی لەگە�ڵ‬ ‫هۆلیوود دەکات ئەوەی‬ ‫ئەگەری‬،‫ بە پێی ڵپسپۆرانی بواری سینەما‬،‫ڕاستی بێت‬ ‫ و�تی چین عەرشی پاشایەتی‬٢٠١٨ ‫ئەوە هەیە لە‬ ‫سینەما لە ئەمریکا بسەنێتەوە فیلمە چینیەکان لە‬ ‫ کاریگەرە‬،‫ئاستێکی باش و کولێتێەکی ناوازەیان هەیە‬ ‫تایبەتیەکان و تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو تەنها ڵ لە‬ ‫ بە�کو لە‬،‫پێشبڕکدا نین بۆ ئەوەی لە ئەمریکا باشتر بن‬ ‫ڵ‬ .‫هەو�ی ئەوەدان عەرشی پاشایەتی لە ئەمریکا بسەننەوە‬ ‫وەبەرههێنانی کۆمپانیاکانی‬،‫لە ڕوانگەی ڵکاری هاوتیمیدا‬ ‫بەرزبوونەوەیە‬ ‫فیلمسازی و�تی چین لە هۆلیوود ڕوو لە‬ ‫ڵ‬ ‫ کە بارەگاکەی لە و�تی‬Perfect World Pictures ‫کۆمپانیای‬ ‫ ملیۆن دۆالر‬٢٥٠ ‫ ئەوان بە نیازن بڕی‬:‫چینە ڕایگەیاند‬ Universal Pictures ‫ فیلم کە کۆمپانیای‬٥٠ ‫بکەن بۆ‬ ‫خەرج‬ ‫ڵ‬ .‫لە پێنج سا�ی داهاتوو بەرهەمی دەهێنێت‬

‫ئەو فیلمانەی کە زۆرترین تێچوویان هەبوو‬ ‫ئەو فیلمانەى زۆرترین داهاتیان بەدەستهێنا‬ 2.04‫ مليار دۆالر‬Avengers: Infinity War Revenue ‫فیلمی‬ 1.34‫ مليار دۆالر‬Black Panther Revenue: ‫فيلمى‬ 1.30‫ مليار دۆالر‬Jurassic World: Fallen Kingdom Revenue ‫فیلم‬1.24 ‫مليار دۆالر‬Incredibles 2. Revenue: ‫فیلمی‬ 850 ‫ ملبار دۆالر‬Venom. Revenue: ‫فیلمى‬ 791‫ مليار دۆالر‬Mission:Impossible – Fallout Revenue: ‫فیلمى‬ Deadpool 2.

Ant-Man

• Deadpool 2.

• Ant-Man 45

‫‪art&culture‬‬

‫سابیر خانەمیر”‪:‬‬ ‫کامێرا چاوی‬ ‫سێیەمی مرۆڤە و‬ ‫وێنەیەك بەرامبەر‬ ‫هەزار وشەیە‬ ‫هونـــەری فۆتۆگرافـــی لەســـەردەمی ئەمـــڕۆدا‬ ‫قوتابخانـــەی تایبەتی بۆ كراوەتەوە و بەشـــێوەیەكی‬ ‫ئەكادیمـــی فۆتۆگرافـــەران پێدەگەیەنن‪،‬ئـــەو‬ ‫فۆتۆگرافەرانـــەی لەبـــواری ڕۆژنامەوانی و سروشـــتدا‬ ‫كاردەكەن‪،‬لێـــك جـــودا كراونەتـــەوە وەك دوو‬ ‫دكتـــۆر كـــە پســـپۆریەتیەكەیان جیایە بۆ دەســـت‬ ‫نیشـــانكردنی نەخۆشـــی و چارەســـەركردنیان‪.‬‬ ‫فۆتۆگرافەر ســـابر خانەمیر ســـلێمان لە دیمانەیەكیدا لەگە�ڵ‬ ‫‪marketingerbil‬بـــاس لە ژیانی فۆتۆگرافی خۆی دەكات‪.‬‬ ‫‪:ME‬بەڕێـــز ســـابر دەكـــرێ چەند قۆناغێكـــی كورتی‬ ‫ژیانـــی خۆت بـــاس بكەی؟‬ ‫ڵ‬ ‫ســـابرخانەمیر‪ :‬هـــەر لـــە ســـەرەتای هە�گیرســـانی شـــۆڕش‬ ‫بـــۆ بەدەســـتهێنانی مافـــە ڕەواكانی‪،‬دەربـــەدەری و‬ ‫نەهامەتـــی و ئاوارەیـــی ڕووی لـــە ژیانـــی خانەوادەكەمـــان‬ ‫كـــرد‪ ،‬خێزانـــی ئێمـــەش یەكێك بوو لـــەو ڵخێزانانـــەی لەبەر‬ ‫ڵ‬ ‫بەعـــس ســـا�ی ‪ ١٩٧٤‬ڕووی لـــە‬ ‫وســـتەمەكانی ڕژێمـــی‬ ‫زو�ـــم‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ئاوارەبوونیـــان ڵلـــە و�تی ئێـــران‪ ،‬ســـا�ی ‪ ١٩٨٤‬لەدایك بووم و‬ ‫هـــەر لـــە مندا�یەوە خولیای ڵ سروشـــت و ژیانی كێـــوی بووم‪،‬‬ ‫زۆربـــەی كاتەكانم لـــە مندا�ـــی و خوێندنم لـــە چەمەكانڵ و‬ ‫ڕووبـــار و لە نێو سروشـــتدا بەســـەر دەبرد‪ ،‬تا ســـا�ی‬ ‫كەنـــار ڵ‬ ‫‪ ١٩٩٦‬لـــە و�تـــی ئێـــران گەڕاینـــەوە و بە خاكی پیرۆز شـــاد‬ ‫بووینـــەوە و دەســـتم بـــە پـــرۆژەو كارەكانـــم كرد‪.‬‬

‫‪Sabir Khanamir Sulaiman,‬‬ ‫‪“picture is worth‬‬ ‫”‪a thousand words.‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪owadays private schools and institutions are as‬‬‫‪signed for art photography to prepare academic‬‬ ‫‪photographers who work in media and nature fields.‬‬ ‫‪These two fields should be separated just like special‬‬‫‪ized physicians because they are two different fields.‬‬ ‫‪Sabir Khanamir Sulaiman is a photographer, in an ex‬‬‫‪clusive interview with Marketing Erbil he sheds light‬‬ ‫‪on his career.‬‬

‫‪ME: Mr. Sabir, will you tell us a brief description of‬‬ ‫?‪your life‬‬

‫‪Sabir Khanamir: Since the beginning of the revolu‬‬‫‪tion and the uprising of liberal movement of people in‬‬ ‫‪Kurdistan to achieve legitimate rights, we as Kurdish‬‬ ‫‪people faced many tribulations such as torture and de‬‬‫‪portation. Because of the brutality of Baath Regime, in‬‬ ‫‪1974 my family was among one of those families who‬‬ ‫‪obliged to emigrate and immigrated to Iran. During this‬‬ ‫‪migration of Kurds and being refugees in Iran, I was‬‬ ‫‪born there in 1984. From early childhood I had special‬‬ ‫‪feeling towards nature and wild life. I used to spend‬‬ ‫‪most of my daily time close to nature either near the‬‬ ‫‪river banks or in valleys and mountains. In 1996 we left‬‬ ‫‪Iran and returned home and started my projects.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪46‬‬

‫‪:ME‬فۆتۆگرافی چۆن بووە پیشە وحەز الی تۆ؟‬ ‫ڵ‬ ‫ســـابر خانەمیـــر‪ :‬لە بـــەر ئەو حـــەز و ئارەزووەی هـــەر لـــە ڵمندا�یمەوە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� سروشـــت و ژیانی كێـــوی هەمبووە‪ ،‬ســـەرەتای ســـا�ی ‪ ٢٠٠٤‬لە‬ ‫ڵ‬ ‫مندا� بـــووم‪ ،‬كامێرایەكم‬ ‫بـــەر بارودۆخـــی خراپی دارایی ڵ كە ئـــەو كات‬ ‫بـــە قـــەرز كـــڕی‪ ،‬دواتـــر هەو�مـــدا كاری پـــێ بكـــەم و قەرزەكەی پێ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� تەنهـــا كار بكـــەم بەو‬ ‫بدەمـــەوە‪ ،‬لـــە ســـەرەتادا توانیـــم تـــا ‪٣‬‬ ‫كامێرایـــە و پێداویســـتیەكانی فۆتۆگرافـــی پێی دابین بكـــەم‪ ،‬دواتر‬ ‫ڵ‬ ‫لە ســـا�ی ‪ ٢٠٠٧‬وەك ســـەرەتایەك دەســـتم كرد بە وێنەگرتنی سروشت‬ ‫و ژیانـــی كێوی‪،‬بۆیـــە لـــە بـــارزان ڵو دەورووبـــەری دەســـتم پێكـــرد و‬ ‫تۆری‬ ‫یەكەم پیشـــانگام لە ســـۆران ســـا� ڵی ‪ ٢٠٠٧‬كردەوە‪ ،‬وێنەكانم ڵلە ِ‬ ‫ڵ‬ ‫كۆمە�یەتی و گۆڤار و رۆژنامەكان ب�و دەكردەوە‪ ،‬پاشـــان ســـا�ی ‪٢٠١٠‬‬ ‫ڵ‬ ‫توانیـــم لەگـــە� چەند تۆڕێكـــی فۆتۆگرافی ئاســـیایی بـــە تایبەت لە‬ ‫هیندســـتان پەیوەندیـــەك دروســـت بكـــەم و ببمە ئەندام لـــەو تۆڕانە‬ ‫ناودارترینیان دی ســـی پی و ســـانكچوار بوون كە زۆربەی كۆمپانیاكانی‬ ‫ڵ‬ ‫ئیتا�یـــا وەك مۆنۆفڕۆتـــۆ وكۆمپانیاكانی ژاپـــۆن وەك نیكۆن و ڵكانون و‬ ‫دەكرد‪ ،‬تا ســـا�ی ‪٢٠١٤‬‬ ‫ن‬ ‫‌‬ ‫تۆڕانەیا‬ ‫ئەو‬ ‫پشـــتیوانی‬ ‫و‬ ‫سپۆنســـەری‬ ‫ســـۆنی‬ ‫ڵ‬ ‫لە هیندســـتان لـــە یەكێك لە وۆركشـــۆپەكانی نێودەو�ەتی لە ڵ مۆمبای‬ ‫و دێلهـــی بەشـــداریم كـــرد‪ ،‬دواتر لـــە پێشـــبركێیەكی نێودەو�ەتی لە‬ ‫نێـــو جەنگەلەكانـــی جیـــم كۆربیـــت لـــە هیندســـتان پلـــەی یەكەمم‬ ‫وەرگـــرت لـــە تۆماركردنـــی گرتـــەكان و بروانامەی (ئەی پلـــەس) م پێ‬ ‫بەخشـــرا كـــە ‪ ٩٣‬فۆتۆگرافـــەری جیهانی تێدا بەشـــداریان كرد‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫دواتـــر لـــە الیـــەن دی ســـی پـــی و ســـانكچواری ئاســـیا مو� ڵەتـــی وانـــە‬ ‫وتنـــەوەی وۆركشـــۆپەكانی فۆتۆگرافـــی لـــە زۆربەی ئـــەو و�تانەم پێ‬ ‫دامەزراوانـــە ڵو لە چەندیـــن ڕێكخراو‬ ‫بەخشـــرا كـــە‬ ‫ئەندام بـــوون لـــەو ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫و دامـــەزراوەو ڵ كەنا�ەكانـــی نێودەو�ەتـــی خـــە�ت و بڕوانامـــەم پـــێ‬ ‫تـــی ئیمارات و هیندســـتان و بەریتانیـــا و لە چەندین‬ ‫بەخشـــرا‪ ،‬لە و� ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ناشـــنا�‬ ‫پیشـــانگای نێودەو�ەتـــی بەشـــداریم كـــرد‪ ،‬بەرهەمەكانم ڵلە‬ ‫وســـانكچواری ئاســـیا بـــاو دەبنەوە‬ ‫جیۆگرافیـــك و كۆمپانیـــای نیكۆن‬ ‫ڵ‬ ‫و لـــە چەندیـــن پێشـــبركێی دیكـــەی نێودەو�ەتـــی پلـــەی یەكـــەم و‬ ‫یاخودیەكێـــك بووم لە تـــۆپ ‪ ٢٠‬یا تۆپ ‪١٠‬ی‬ ‫دووەمـــم بەدەســـتهێناوە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ناشـــنا�‬ ‫ســـەر ئاســـتی پێشـــبركێكانی نێودەو�ەتـــی لـــە الیەن نیكۆن‬ ‫جیۆگرافیـــك كە لـــە نێـــوان فۆتۆگرافەرانـــی جیهانـــی رێكدەخرا‪.‬‬ ‫پرۆژەكانـــم بەردەوامن و ئێســـتا خاوەنی دوو گۆڤـــاری ئەلبومیم كە لە‬ ‫دەرەوە چـــاپ دەكرێـــن بە هـــەردوو زمانی ئینگلیزی و كـــوردی بە‌ ناوی‬ ‫فۆكەس زوون‪.‬‬ ‫‪:ME‬فۆتۆگرافـــەری سروشـــت وفۆتۆگرافـــەری ڕۆژنامەوانـــی چ‬ ‫جیاوازیەكیـــان هەیـــە؟‬ ‫ســـابر خانەمیر‪:‬هەردووكیـــان هـــەر دەكرێ بـــە فۆتۆگرافـــەر ناونرێن‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە�م لە ڕووی ئەتەكێتـــی كاركردن وپێداویســـتییەكانی فۆتۆگرافی‬ ‫و شـــوێن و ڕێكخســـتنی ئێگزیفـــی كامێـــراوە جیاوازیـــان هەیـــە‪ ،‬بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ئەنگ�)‬ ‫نموونـــە سروشـــت زیاتـــر پێوێســـتی بە لێنـــزی كـــراوە (وایـــد‬ ‫هەیـــە و بـــۆ ژیانـــی كێـــوی و رۆژنامەوانی زیاتـــر لێنـــزی (تەلە فۆتۆ‬ ‫ڵ‬ ‫نۆرمـــا�) بـــەكار دەهێنرێـــن‪ ،‬بـــۆ سروشـــت دەبێت وێنـــەكان لە نێو‬ ‫و‬ ‫تۆمـــار بكرێن دوور‌ لـــە هەر شـــتێكی دەســـتكرد (هیومان‬ ‫سروشـــت‬ ‫ڵ‬ ‫ئەلمێنـــت) بـــە�م بـــۆ رۆژنامەوانی هەر شـــوێنەك كاری تێـــدا هەبێت‬ ‫گونجـــاو و ڕێگە پێـــدراوە‪ ،‬فۆتۆگرافەری رۆژنامەوانـــی زیاتر جەخت لە‬ ‫ڵ‬ ‫رێگەی وێنەكانیەوە‬ ‫گەیاندنـــی‬ ‫ڵ‬ ‫پەیامێك دەكاتەوە و هەو� دەدات لە ڵ‬ ‫فۆتۆگرافەری‬ ‫پەیامێـــك یا هەوا�ێك یـــا رووداوێك بگەیەنێت‪ ،‬بـــە�م‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هـــەو� دەدات جوانیەك یـــا دیمەنێك پیشـــانی خە�ك بدات‬ ‫سروشـــت‬ ‫ڵ‬ ‫و خە�ـــك چێژ لـــە بینینی دیمەنـــەكان و جوانی ئەو شـــوێنە وەربگرن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪:ME‬چەنـــد بـــاوەڕت بەو وتەیـــە هەیە كـــە دە�ێ وێنەیـــەك بەرامبەر‬ ‫هەزار وشـــەیە؟‬ ‫ســـابر خانەمیـــر‪ :‬ئەمـــە پرســـیارێكی جوانـــە‪ ،‬مـــن كامێـــرا بـــە چـــاوی‬ ‫ســـێیەمی مرۆڤ وەســـف دەكـــەم‪ ،‬دەتوانرێـــت چیرۆكێكـــی‌ زیاتریش‬ ‫لـــە هەزار وشـــە لـــە تەنها یـــەك وێنەدا كـــۆ بكرێتەوە یاخـــود فۆتۆ‬ ‫ســـتۆریەك‪ ،‬ئەمە كاریگەری ڕاستەوخۆی هەیە لەســـەر ڵ‬ ‫د� ودەروونی‬ ‫بینـــەر‪ ،‬چ گرتەیەكی ڤیدیۆیـــی یاخۆد فۆتۆ هەردوكیان ڕاســـتەوخۆ‬ ‫پەیامێكـــی دوور و درێـــژ دەگەیەنن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪:ME‬چ وێنەیـــەك هەیـــە گرتووتە ودیمەنەكەی هەرگیـــز لە خەیا�ت‬ ‫دەرناچێ؟‬ ‫ســـابر خانەمیر‪ :‬زۆربەی ئەو وێنانەی دەیگـــرم بەو پەڕی ئارەزوومەندانەو‬ ‫بـــە شـــێوازێكی پـــان وبەرنامـــە بـــۆ داڕێـــژراو تۆمـــار دەكـــەم‪ ،‬بۆیـــە‬ ‫گشـــتیان بـــەالی منـــەوە بایەخـــی تایبەتی خۆیـــان هەیە‪ ،‬بـــە تایبەت‬ ‫ڵئـــەو ێنانـــەی كـــە بوونەتە مەترســـی لە ســـەر ژیانـــم‪ ،‬وەك وێنـــەی ئەو‬ ‫پ�نگـــەی لیۆپـــاردەی كـــە ‪ ١٥‬مەتر لێـــم نزیك بـــووەو لـــە جەنگەلەكانی‬ ‫كابینی هیندســـتان ئەو مـــارەی كە یەكێكە لـــە ژەهراویترین مارەكانی‬ ‫دونیـــا بە نـــاوی پیـــت ڤایپەر‪،‬هەروەها زۆربـــەی گرتەكانـــی ڵدیكەم كە‬ ‫یادگاریـــن و لەبیـــر ناكرێـــن‪ ،‬زیاتر لە ‪ ١٦‬هـــەزار وێنـــەی هە�بژێردراوم‬ ‫لە ئەرشـــیفەكەمدا پاراســـتووە‪.‬‬ ‫‪47‬‬

‫?‪ME: How photography became your craft‬‬

‫‪Sabir Khanamir: From early childhood I had strong desire and tenden‬‬‫‪cies to wild life and nature. In 2004 the economic situation was not‬‬ ‫‪good and I was a child. I loaned some money and bought a camera. I‬‬ ‫‪used that camera for almost three years to cover my life costs and se‬‬‫‪curing some photographic equipment. At the beginning I photographed‬‬ ‫‪some nature views and wild life. My start statin was Barzan and nearby‬‬ ‫‪areas. In 2007 I opened my first exhibition in Soran city. Then published‬‬ ‫‪my photos in social Medias, magazines and newspapers. In 2010 I built‬‬ ‫‪a good connection with some regular photographic nets in India, later‬‬ ‫‪on I became a member in some photographic nets such as DCP and‬‬ ‫‪Sankhwar. This net was sponsored by many famous companied includ‬‬‫‪ing the Italian Manfrotto Co. and Nikon, Canon, Sony companies from‬‬ ‫‪Japan. In 2014 I participated in a number of workshops in Delhi and‬‬ ‫‪Mumbai in India. Later on I participated in an international competition‬‬ ‫‪and gained golden position, as a result awarded with A Plus certifica‬‬‫‪tion. It is worth to mention that in this competition 93 international‬‬ ‫‪photographers participated.‬‬ ‫‪After that, DCP and Sankhwar net in Asia licensed me to run workshops‬‬ ‫‪and deliver lectures in many countries member in the net. I received‬‬ ‫‪several certification of appreciation from many institutions, organi‬‬‫‪zations and media organizations. I participated in many international‬‬ ‫‪exhibitions in UEA, India, and UK. My photos being used by National‬‬ ‫‪Geographic, Nikon Company and Sankhwar net in Asia. In many inter‬‬‫‪national competition I occupied golden and silver positions, or being‬‬ ‫‪elected as one of the TOP 10s or TOP 20s in Nikon competitions were‬‬ ‫‪organized for of photographers all around the world.‬‬ ‫‪Still I have new projects, right now I have two magazine albums that will‬‬ ‫‪be published in both Kurdish and English. It will be called Focus Zoom.‬‬

‫‪ME: What is the difference between media photographer and nature‬‬ ‫?‪photographer‬‬ ‫‪Sabir Khanamir: Both can be called photographers, but each has its‬‬ ‫‪own characteristic, such as location, setting the EXIF of the camera‬‬ ‫‪and etc. For example, for shooting natural and wild life photos wide‬‬ ‫‪angle lenses are required, while for media photos telephoto or normal‬‬ ‫‪lenses are required. Wild life photos should be taken in nature and‬‬ ‫‪should void human elements, while media photos can be taken any‬‬‫‪where. Media photographer usually focus on delivering an intent and‬‬ ‫‪do their best to merge their photos to the topic on the news, but wild‬‬ ‫‪life photographers attempt to capture beauty or the view of a beauti‬‬‫‪ful landscape of the selected areas.‬‬

‫‪ME: How far do you believe in the saying that says, picture is worth‬‬ ‫?‪a thousand words‬‬ ‫‪Sabir Khanamir: This is a good question. I consider camera as the‬‬ ‫‪third eye of mankind. Camera can tell even more than one thousand‬‬ ‫‪stories, because it can gather even more than this number of words‬‬ ‫‪within one single photo. Photographs have direct impact on human‬‬ ‫‪feelings. Any photo or any video tape has direct impact on our senses‬‬ ‫‪and that impact last longer than anything else.‬‬

‫‪ME: Have you ever taken a photo that stayed immortal in your per‬‬‫?‪sonal memory‬‬

‫‪Sabir Khanamir: Most of the photos I take, are taken with intense‬‬ ‫‪desire according to an advance plan. Thus all my images and photos‬‬ ‫‪have their own peculiarities, especially those pictures that had a sort of‬‬ ‫‪dangerous on my life when I took them, such as the leopard tiger photo‬‬ ‫‪which was only 15 meters far from me, and also another photo that was‬‬ ‫‪taken in Kabini jungles in India where I took a photo of one of the most‬‬ ‫‪poisonous snakes, Pit Viper Snake. Most of my photos are memento. I‬‬ ‫‪have kept more than sixteen thousand photos in my archive.‬‬

February, 2019 Issue 1

48

by

Sabri Dri

49

February, 2019 Issue 1

50

by

Sabri Dri

51

ads

TOP 10 PRINT ADS OF 2018 In today’s increasingly digital world, it’s sometimes easy to forget about the importance of printed material-both as a content distribution channel and as an advertising platform. Yet print is still very much in the game for us at a Marketing Erbil. We find our readers tend to focus more intently on print ads, but they also see print ads as more credible and relevant when they’re already engaged in publications they trust.

As we gear up for a successful year, here’s a look at some of the top trends to embrace in the world of print advertising. Overall, expect to see an increase in strategies for generating user-specific personal content, which will generate higher return on investment. In addition to everyday best practices for print ads, keep these evolving trends in mind as you create your print material for the year ahead. I’ve seen some incredible examples of print advertising over the past few years with everything from photography to typography making all the difference when it comes to making a splash with print. Here we take a look at some of my favourites.

‫ باشترین چاپکراوەی‬10 2018 ‫ڕێکالمی بۆ‬ ‫ئاسانە گرنگی بابەتە چاپکراوەکانمان‬ ‫ شتێکی ڵ‬،‫ئەمڕۆ لە جیهانی پێشکەوتنی تەکنالۆجی دا‬ ‫جۆرەکەیەوە چ وەک ناوەندەکانی ب�وکردنەوەی بەرهەم و سەکۆکانی‬ ‫ڵبیربچێت بە هەردو ڵ‬ ‫) هێشتا چاپکردن زۆر بە بەهێزی‬Marketing Erbil( ‫ بە�م بۆ ئێمە وەک‬.‫ب�وکردنەوەی ڕێکالم‬ ‫گەیشتوین بەو راستیەی کە خوێنەرەکانمان زیاتر گرنگی بە بابەتە‬. ‫لە یاریەکەدا ماوەتەوە‬ ‫ وە هەروەها پێیان وایە ڕێکالمە چاپکراوەکان زیاتر باوەڕ‬،‫رێکالمیە چاپکراوەکان دەدەن‬ ‫ لەکاتێکدا خۆمان‬.‫پێکراوترە کاتێک لە سەرچاوەیەکی بەهێزەوە و باوەڕ پێکراو ڕا پێیان دەگات‬ ‫ڵ‬ ‫ لێرەدا چاو بە بەشێک لە باشترین ڕێکالمە چاپکراوەکانی‬،‫بۆ سا�ێکی سەرکەوتو ئامادە دەکەین‬ ‫بە شێوەیەکی گشتی چاوەرێی ئەوە بکە کە زیادبوون لە بەرهەم هێنانی‬. ‫جیهاندا دەخشێنین‬ ‫ناوەرۆکی تابەتی و کەسی ببینی ئەمەش دەبێتە هۆکاری بەدەست هێنانی قازانجی زیاتر بۆ‬ ‫ئەم نمونانەی خوارەوەت لەبیر بێت کاتێک بیر لە بەرهەمەکانی‬ ‫ڵ‬ ‫ سەرەرای ئەوە ڵ‬،‫وەبەرهێنکانیان‬ ‫ لەو سا�نەی کۆتایی دا چەند نمونەیەکی نایابم بینی هەر لە وێنە‬،‫سا�ی داهاتوت دەکەیتەوە‬ ‫ لێرەدا سەیری چەند‬،‫گرتنیانەوە تاوەکو دەگاتە ئاستی جاپکردنی کاری باشیان تێداکرابو‬ .‫نمئنەیەکی دانسقە دەکەین‬ February, 2019 Issue 1

52

Ikea

February is Valentine’s month, but how to celebrate without indulging in cliché and alienating the unattached half of the population? This tongue-in-cheek campaign for furniture retailer Ikea took a simple but brilliant idea and used it to raise a smile from people on both sides of the divide.

‫ڵ‬ ‫شوبات مانگی ڤاالنتاینە بە�م چۆن ئاهەنگ بگێرین بێ‬ ‫ئەوەی زیادەڕۆیی بکەین لە دەڕبڕینی هەستەکانمان‬ ‫وە نەبینە هۆکاری‬ ‫بە بێگانە کردنی کەسە ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ ئەم‬،‫نەبەستراوەکان(سنگ�)ەکان کە نیوەی کۆمە�گان‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫) بیرۆکەیەکی سادەیە‬Ikea( ‫هە�مەتە گا�تە ئامێزەی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بە�م بلیمەتانەشە بەکاریان‌هێنا بۆ د� خۆشکردنی‬ .‫هەردوو جۆرە کەسەکان‬

1

Pedigree

A fun take on our ever-growing love of gaming, this fun print ad for Pedigree saw the treats ‘controlling’ the dog to be on its best behaviour. A great execution of a fun idea.

‫ڵ‬ ‫ئەم خۆشەوستیە گەورەی هەمانە بۆ یاری لەگە�مان‬ Pedigree ‫ ئەم چاپکراوە پێکەنیناویەی‬،‫بەردەوام گەورە دەبێ‬ ‫ڵ‬ �‫کۆنترۆ‬ ‫ئەوەدەگەیەنێ خۆشی لەوەدایە بتوانی سەگەکەت‬ ‫ جێبەجێ کردنێکی باش بۆ‬،‫بکەی و رەفتارەکانی بگۆڕی‬ .‫بیرۆکەیەکی خەندەهێنەر‬

2

Mcdonald’s

Leading fast food restaurant, McDonald’s created another new and innovative advertisement to convey their latest offering to their customers.

This time, the advertisement collection features a box of fries, carved directly out of the very ingredient from which they are made.

3

)McDonald’s(‫ڕابەری چێشتخانەکانی خواردنی خێرا‬ ‫ڕێکالمێکی نوێی دیکەی دروست کردووە بۆئەوەی‬ ‫ ئەمجارە‬،‫یەكێک لە ئۆفەرە نوێکانی بە کڕیارانی بناسێنێ‬ ‫ڕێکالمەکە ڵ کارتۆنێک پەتاتە دەردەخات کە لە هەمان‬ ‫پەتاتە هە�کەندراوە و كارتۆنەکەی لێ دروست کراوە‬

Toronto LiveGreen

Littering is something almost any town, city or state suffers from and the City of Toronto’s Livegreen Organisation decided to tackle the problem with these clever print ads – which was fine until they were accused of plagiarism and then had to pull them, after the companies involved weren’t too happy about their logos being associated with litterbugs. Still, nice while it lasted.

‫فڕێدانی پاشماوە ڵ شتێکە هەمو شارو ناوچەیەک‬ ‫ ) لە‬Livegreen( ‫ بۆیە رێکخراوی‬،‫بەدەستیەوە دەنا�ێنێ‬ ‫تۆرێنتۆ بڕیاری دا چارەسەرێک بدۆزێتەوە لەڕێی ئەم‬ ‫ هەموو شتێک باشبوو تا‬،‫ڕێکالمە چاپکراوە پڕ داهێنانە‬ ‫ئەوکاتەی تۆمەتباریان کرد بە دزینی مافی خاوەنداریەتی‬ ‫ دوای ئەوەی کۆمپانیاکان رازی نەبون بە‬،‫بیرۆکەکان‬ ‫بەیەکبەستنەوەی نیشانەی ڵپێناسینەکانیان(لۆگۆ)کانیان‬ .‫هێشتا هەر جوانە سەڕەڕای ب�ونکرانەوەی‬

4

53

ads

6

French Ministry of Health

This ad campaign for the French Ministry of Health highlights the growing the growing issue of obesity in children. An original concept, the illustration, art directed and copy written by David Lesage, features an image of an ice cream, topped with a big belly. The copy reads “L’obesite commence des le plus jeune age,” meaning “obesity starts at a young age.”

Fanta

The new Fanta Campaign boasts the title as the first tastable print advertisement. This means that you tear a piece of their advertisement and place it in your mouth. Of course, you can do that with any advertisement but this once tastes like oranges, similar to their signature soft drink.

‫ڵ‬ ‫فانتا لەهە�مەتە نوێکەیدا شانازی بەوەدەکا‬ ‫کە خاوەنی یەکەم جۆری ڕێکالمی چاپکراوە کە‬ ‫ ئەوە مانای ئەوەیە ئەگەر‬،‫بتوانرێ تام بکرێ‬ ‫پارچەیەک لە کاغەزی ڕێکالمەکە لێکەیتەوەو‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� هەموو‬ ‫بیخەیتە دەمت دەتوانی ئەوشتە‬ ‫ڵ‬ ‫ڕێکالمێک بکەی بە�م ئەوەی فانتا تامی‬ ‫ڵ‬ .‫پرتەقا� دەدات‬

‫وەزارەتی تەندروستی فەرەنسا‬ ‫ڵ‬ ‫ئەم هە�مەتەی ڕێکالمیەی ڵوەزارەتی تەندروستی فەڕەنسا تیشک دەخاتە‬ ‫ڵ‬ ‫ بیرۆکە سەرەکیەکە و‬،‫سەر زیاد بوونی دیاردەی قە�ەوی لەنێو مندا�ندا‬ .‫( بۆ کراوە‬David Lesage) ‫نەخشاندن و دەرهێنانی هونەری لەالیەن‬ ‫ژێرەوە‬ ‫وێنەی ئایس کرێمێکە کە زگێکی گەورەی بەسەرەوەیە و لە ڵ‬ ‫( بە واتای قە�ەوی لە‬L’obesite commence des le plus jeune age) ‫نوسراوە‬ .‫تەمەنێکی بچوک دەستپێدەکات‬

5

Mom’s Demand Action

A collective of mothers calling for gun law reform was behind this hard-hitting ad campaign, which focused on children in schools. ‘Choose One’ features children carrying weapons, alongside classmates holding either a Kinder Surprise egg, the book ‘Little Red Riding Hood’ and a ball from the schoolyard game Dodge-ball.

One child is holding something that’s been banned in America to protect them, with the audience asked to guess which one.

‫دایکان داخوازی کردار دەکەن‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ،‫کۆمە�ێک دایک هە�ساون بە رێکخستنی ئەم هە�مەتە ڕێكالمیە بەهێزە بەمەبەستی چاکسازی لە یاسای چەک‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫نوسراوە دانەیەک هە�بژێرە لەنێوان مندا�ێکی چەک بەدەست‬،‫زیاتر تیشک خراوەتە سەر مندا�ن ی قوتابخابە‬ ‫ڵ‬ ‫) یان چیرۆکی ک�و سور یان تۆپی یاری نێو‬Kinder Surprise( ‫وەستاوە بەتەنشت هاوپۆلەکەیەوە کە هێلکەیەکی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ لە خە�کەکە دەپرسن یەچێ لە مندا�ەکان شتێکی بە دەستەوەیە کە‬،‫گۆرەپانی قوتابخانەوەی بەدەستەوەیە‬ ‫ڵ‬ .‫قەدەغە کراوە لە ئەمەریکا لە پێناو سەالمەتی ئەو» کامەیان ئەو شتەیە هە�یبژێرن‬ February, 2019 Issue 1

54

7

‫‪Chupa Chups‬‬

‫‪New Ad to promote the “It’s sugar-free tagline.‬‬

‫ڕێکالمێک بەشێوازی نوێ بۆ سەلماندنی ئەوەی‬ ‫بەرهەمەکەیان بێ شەکرە‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪10‬‬

‫‪Volkswagen‬‬

‫‪New Park Assist ad campaign to promote‬‬ ‫‪precision parking by Volkswagen.‬‬

‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫‌هە�مەتی نوێی (‪ )Volkswagen‬بۆ ب�وکردنەوەی زانیاری‬ ‫دەربارەی ئۆتۆمبێل وەستاندنی خودکار‪،‬‬ ‫چاپکردنی ڕیکالمەکان دەکرێ ببێتە بەهێزترین‬ ‫شێواز بۆ گەیاندنی پەیامەکانتان وەک لەو نمونەدا‬ ‫دەیبینن‪ ،‬بیرۆکەیەکی زۆر جوانی هەیە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دەتانەوێ بە جوانترین شێواز بێرۆکەکانتان بۆ‬ ‫دارێژین پەیوەندیمان پێوەبکەن‬

‫‪55‬‬

‫‪Durex ‬‬

‫‪Print magazine advertisement to promote the new‬‬ ‫‪extra large condoms in South Africa.‬‬

‫ڕێکالمێکی گۆڤاری بۆ بەرهەمی نوێی کۆندۆمی‬ ‫قەبارە گەورە لە باشوری ئەفەریقا‬

‫‪9‬‬

‫‪master‬‬

‫‪A young Kurdish man advances‬‬ ‫‪Kurdistan in aviation field.‬‬ ‫‪Nariman Anwar Salih (The Pilot), the young Kurdish man from Erbil.‬‬ ‫‪A young Kurdish man entices local and international Medias for‬‬ ‫‪his great invention in his life and history of his people, where he‬‬ ‫‪could invent an airplane and fly it successfully although he had no‬‬ ‫‪background in aviation, except childhood desire and tendencies‬‬ ‫‪dreaming to fly one day in sky of Kurdistan to view the beautiful‬‬ ‫‪landscapes of his country from the sky.‬‬

‫گەنجێكی‬ ‫كورد لە فڕۆكەدا‬ ‫كوردستان پێشدەخات‬

‫ڵ‬ ‫نەریمـــان ئەنـــوەر ســـا�ح ( فڕۆكـــەوان ) ئـــەو گەنجـــە‬ ‫كـــوردەی شـــاری هەولێـــر كـــە چـــاوی میدیاكانـــی‬ ‫ناوخـــۆ و جیهانـــی خســـتۆتە ســـەر خۆی بەهـــۆی ئەو‬ ‫داهێنانـــە مەزنـــەی لـــە ژیانـــی خۆیـــدا و لـــە مێژووی‬ ‫گەلەكـــەی خۆیـــدا كردویەتی‪،‬ئەویش دروســـتكردنی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەوەی پێشـــتر هیچ لە‬ ‫فڕۆكـــەو فڕاندنیەتـــی‬ ‫پێشـــینەیەكی نەبـــووە لـــە بـــواری فڕۆكەوانیدا‪،‬تەنها‬ ‫ڵ‬ ‫حـــەز و خولیایەكـــی مندا�ـــی بـــووە كـــە ڕۆژێـــك بەو‬ ‫ئومێـــدەی بـــگات و بفڕێتـــە ئاســـمانی كوردســـتان و‬ ‫ڵ‬ ‫دیمەنـــە جوانەكانـــی و�تەكـــەی لـــە ئاســـمانەوە بـــە‬ ‫چاوەكانـــی ببینێ‌‪.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪56‬‬

Manufacturing a plane and international media.

Before being named as PILOT by people, he tried to translate his dream in building a plane into reality. After a period of continuous work to build the plane, he started securing all required supplies for this purpose on his own expense from local markets in Kurdistan. Very soon his great invention become a circulating daily speech of people and everybody heard about it. Once this news publicized, local media in Kurdistan and other international media took the subject in high consideration and shed wide lights on it, some Arabic media channel named declared that (Abbas Bin Farnas) flies in Kurdistan. The Turkish media also commented “ Kurds manufacture airplane” or “ Kurds will own planes” adding a photo of Nariman next to his plane on the subject news.

In 2007 Nariman became a young inventor in Kurdistan In 2007 The Ministry of Sports and Youth in Kurdistan Region organized a festival for young paradigm talented inventors in various fields in their countries.

Nariman Anwar Salih ( The Pilot) as a young talented inventor participated in this festival and he was chosen to be honored by Ministry of Sports and Youth in Kurdistan Region award.

Barzani confirmed his support for Nariman.

His Excellency Masoud Barzani who was the president of Kurdistan region sent Nariman an official invitation, aside of that he received him warmly and praised him for being a young Kurd man the arrives this level and be able to build a plane. His Excellency Barzani expressed his fully support in order to continue and develop his invention.

‫دروستكردنی فڕۆكە و میدیاكانی جیهان‬ ‫نەریمان كە هێشتا پاشگری ( فڕۆكەوان ) ەكەی بۆ زیاد نەكرابوو الی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دەستی بە كردنە واقیعی خەیا�ەكەی كرد كە دروستكردنی‬،‫خە�كی‬ ‫دوای ماوەیەك كاركردن بۆ دروستكردنی فڕۆكەكەی كە‬،‫فڕۆكە بوو‬ ‫تەواوی پێداویستیەكانی لەسەر ئەركی خۆی و لەنێوخۆی كوردستان بۆ‬ ‫هەر زوو ئەو داهێنانە گەورە و نوێیەی نەریمان‬،‫ تەواو كرد‬،‫دابینكردبوو‬ ‫ڵ‬ ‫بۆیە میدیاكانی ناوخۆ‬،‫كەوتە سەر زاری خە�كی و هەمووان پێیان زانی‬ ‫ڵ‬ ‫و دەرەوەی كوردستان گرنگیان بەو هەوا�ەدا و كردیانە بابەتێكی‬ ) ‫ میدیای عەرەبی گوتیان ( عەباسی ئەبو فرناس‬،‫گرنگی میدیاكانیان‬ ‫ ڕۆژنامەكانی توركیاش نووسیان ( كورد خەریكی‬،‌‫لە كوردستان دەفڕێ‬ ‫ڵ‬ �‫لەگە‬ ) ‫دروستكردنی فڕۆكەیە ) یا ( كورد دەبێتە خاوەنی فڕۆكە‬ ‫نیشاندانی وێنەی نەریمان و فڕۆكەكەی كە سەركەوتنێكی گەورە بوو‬ .‫بۆ گەلی كوردستان‬

‫ نەریمان بووە گەنجی داهێنەری كوردستان‬2007 ‫لە‬

‫ڵ‬ ‫ وەزارەتی وەرزش و الوانی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬،2007 ‫لە سا�ی‬ ‫ڵ‬ ‫فیستیڤا�ێكی ڕێكخست بۆ ئەو گەنجانەی لە بوارێك بوونەتە پێشەنگ‬ ‫ڵ‬ .‫لەنێو و�تەكەی خۆیان‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫نەریمان ئەنوەر سا�ح ( فڕۆكەوان ) لەو فیستیڤا�ەدا وەك گەنجێكی‬ ‫ڵ‬ ‫داهێنەر لە كوردستان دەست نیشان كرا و خە�تی وەزارەتی وەرزش و‬ .‫الوانی حكومەتی هەرێمی كوردستانی پێ‌ بەخشرا‬

‫بارزانی پشتیوانی بۆ نەریمان دووپات كردەوە‬ ‫بەڕێز مەسعود بارزانی كە ئەوكاتە سەرۆكی هەرێمی كوردستان بوو‬ ‫ وێڕای ئەو پێشوازیە گەرمەی لێی‬،‫بە فەرمی نەریمانی بانگهێشت كرد‬ ‫ ستایشی كرد لەوەی وەك گەنجێكی كورد بگاتە ئاستێكی بەرز‬،‫كرد‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەوەشدا بارزانی هەموو پشتیوانیەكی بۆ‬،‫بكا‬ ‫و فڕۆكە دروست‬ ‫نەریمان دووپات كردەوە لەپێناو ئەوەی درێژە بە داهێنانەكانی بدات‬ .‫كە خزمەت بە كوردستان دەكات‬

57

master

‫خولەكانی فڕۆكەوانی لە دونیا‬

Flight courses in the world.

For flight education, Nariman traveled to Russia, France, Turkey, China and the United Arab Emirates to receive flight lessons in these countries. He successfully completed the courses, and when he returned home he brought three flight instructors to Kurdistan to continue extra courses on fly until he gained “Nariman the Pilot” name.

Commander of the Iraqi Air Force honors Nariman’s invention.

Nariman’s manufacturing plane project news reached Iraqi Air Force. The commander of Iraqi Air Force decided to meet Nariman, as a result the Lt. General Hamadamin Ahmed, Commander of Iraqi Air Force in the presence of a number of senior officers and cadres in the Iraqi Air Force honored Nariman and awarded him with the official logo of Commandership of Iraqi Air Force.

Nariman engages in “A Homeland without Flag” film.

The Kurdish film director Bahmani Qubadi whose films present in several countries took advantage in Nariman’s life story and his invention, framed it in a movie and for the first time the film showed in a cinema hall in Erbil, thus Nariman became an actor for the first time in his life.

February, 2019 Issue 1

58

‫بۆ فێربوونی فڕین و فڕۆكەوانی نەریمان‬ ‫ڵ‬ ‫چووە و�تەكانی ڕوسیا و فەرەنسا و‬ ‫ڵ‬ ‫ لەو و�تانە‬،‫توركیا و چین و ئیمارات‬ ‫خولی فڕینی بینی و سەركەوتووانە‬ ‫ دوای گەڕانەوەشی‬،‫خولەكانی تەواو كرد‬ ‫ێ ڕاهێنەری بیانی لەسەر‬ ‌ ‫بۆ كوردستان س‬ ‫ئەركی خۆی هێنایە كوردستان و درێژەی‬ ‫بە خولەكانی فڕین دا لەنێو كوردستان‬ ‫تا وای لێهات نەریمان بووە فڕۆكەوان و‬ ) ‫ناوی بوو بە ( نەریمانی فڕۆكەوان‬

‫فەرماندەی هێزی ئاسمانی عێراق ڕێز لە داهێنانەكەی‬ ‫نەریمان دەگرێت‬ ‫پرۆژەی دروستكردنی فڕۆكەكەی نەریمان گەیشتە هێزەكانی ئاسمانی‬ ‫عێراق و فەرماندەی ئەو هێزە فەریق ڕوكن ئەنوەر حەمە ئەمین‬ ‫ئەحمەد بە ئامادەبوونی ژمارەیەك لە ئەفسەر و پلەدارانی هێزەكانی‬ ‫ڕێزی لە نەریمان گرت و لۆگۆی فەرمی فەرماندەی‬،‫ئاسمانی عێراقی‬ .‫هێزەكانی ئاسمانی عێراقی پێشكەش كرد‬

‫ڵ‬ ‫نەریمان لە فیلمی ئا�یەكی بێ‌ نیشتیمان‬

‫ڵ‬ ‫دەرهێنەری سینەمایی كورد بەهمەنی قوبادی كە فیلمەكانی لە و�تانی‬ ‫ چیرۆكی ژیان و داهێنانەكانی نەریمانی‬،‫جیهان نمایش دەكرێت‬ ‫ڵ‬ ‫كردە فیلمێكی سینەمایی و بۆ یەكەمجار لە هۆ�ێكی سینەمای شاری‬ ‫هەولێر ئەو فیلمەی نەریمانی بۆ چەند میوانێكی تایبەت نمایش‬ ‫ نەریمانیش بۆ یەكەمجار بووە ئەكتەرێكی سەرەكی لە فیلمێكی‬،‫كرد‬ .‫سینەمایی‬

2019

logomania

fashion with

59

‫‪bazaar‬‬

‫‪the lovers‬‬ ‫‪are raising the‬‬ ‫‪rose market‬‬

‫‪I‬‬

‫‪n lover’s day which is widely known as Valentine, beloved people‬‬ ‫‪reciprocate Roses as a token to their devotion and allegiance. At recent‬‬ ‫‪years, lovers in Kurdistan grasped Rose Reciprocate concept in Valentine,‬‬ ‫‪this leads to a high frequency of red rose sell in markets where thousands‬‬ ‫‪of them will be sold. Rose-sellers can be seen on the streets not only‬‬ ‫‪in this occasion, even in regular days with the red roses they sell, they‬‬ ‫‪remind passers-by of their beloved ones.‬‬

‫ئاشقەكان بازاڕی‬ ‫ڵ‬ ‫گو�ی ‪Rose‬‬ ‫گەرم دەكەن‬ ‫ڵ‬ ‫سوور‬ ‫لە ڕۆژی عاشقان کە بە جەژنی (ڤاالنتاین) ناسراوە‪ ،‬دولبەران گو�ی ڵ‬ ‫دەکەن‪ .‬لەم چەند سا�ەی‬ ‫وەک سیمبۆلێکی وەفاداری پێشکەش بە یەکتر‬ ‫ڵ‬ ‫فێری ئەوە بوون گو�ی سوور پێشکەش‬ ‫دواییشدا‪ ،‬عاشقان لە کوردستان ڵ‬ ‫بە یەکتر بکەن‪ .‬لەم ڕۆژەدابازاڕی گو�فرۆشان گەرم و ڵگوڕیەکی بەرچاو‬ ‫بە خۆیەوە دەبینێت و ئەگەری ئەوە هەیە هەزاران گو�ی سوور بفرۆشن‬ ‫ئاساییەکانیش دیمەنی‬ ‫نەک هەر لەتەنها لە رۆژى ڤاالنتاین ‪,‬بگرە لە رۆژە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫شەقامەکان دەبینرێن‪ ،‬لە میانی ئەم گو�ە سوورانە‬ ‫گو�فرۆشان لەسەر‬ ‫ڵ‬ ‫خۆشەویستی بە بیر ئەو خە�کانە دەهێننەوە کە لە شەقامەکە گوزەر‬ ‫دەکەن‪.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪60‬‬

‫‪A rose trader in Erbil, Saad Hamawandi says, ”The largest‬‬ ‫‪number of red flower sell is in February where Valentine’s Day‬‬ ‫‪included. This red flower is Rose type, provided from Africa,‬‬ ‫‪but we import it from Netherlands and bring it to Kurdistan.‬‬ ‫‪Two years ago, just for Valentine Day, we imported more‬‬ ‫‪than 100.000 roses. And for this year, according to allocated‬‬ ‫‪plan for this day, once again we distribute red roses which‬‬ ‫‪represent love, for red is love color.‬‬ ‫‪A female street rose-seller stated,”It is us who spared love,‬‬ ‫‪we salute love in hearts, reinforce weekend ones and save‬‬ ‫‪the in extremis ones. The bit amount of money we gain‬‬ ‫‪from this business is to cover life costs. We are thrilled to‬‬ ‫‪see a driver buying a rose to it to his beloved sitting next‬‬ ‫‪to him, this revives and inflames the love relation in them.‬‬ ‫‪Sadly sometimes we encounter broken hearts, our hearts will‬‬ ‫‪shattered when we face situations like that. Some of them‬‬ ‫‪believe that the red roses we carry are their ark. They hate‬‬ ‫”‪love and life.‬‬ ‫‪Another young adult proclaimed, “ Every yean impatiently‬‬ ‫‪I wait Valentine’s Day in order to present a red rose to my‬‬ ‫‪beloved spouse to express my love and loyalty.‬‬

‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گو� لە ساری هەولێر‪ ،‬سەعد هەمەوەندی دە�ێت‬ ‫بازرگانێکی‬ ‫لە ڵشوبات کە جەژنی ڤاالنتاین ڵلەو مانگەدایە زۆرترین ژمارەی‬ ‫ڕۆژەدا‬ ‫گو�ی سوور دەفرۆشرێت‪ ،‬ڵئەو گو�ە سوورەى کە لەم‬ ‫ڵ‬ ‫رۆزە‪،‬زۆربەی هەرە زۆری ڵگو�ەکان‬ ‫زۆرترین فرشی هەیە گو�ی‬ ‫ڵ‬ ‫ئەفریكیاوە دابین دەکرێن‪ ،‬بە�م ئێمە بەش بە حا�ی خۆمان‬ ‫ڵ‬ ‫لە ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫سا�‬ ‫دوو‬ ‫کوردستان‬ ‫بۆ‬ ‫دەکەین‬ ‫هاوردەی‬ ‫ەندا‬ ‫هۆ�‬ ‫تی‬ ‫و�‬ ‫لە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەمەوبەر نزیکەی ‪ ١٠٠‬ڵهەزار گو�ی رۆز مان بۆ ڕۆژی ڤا�نتاین‬ ‫پێی ئەو پالنەی بۆ ئەم ڕۆژەمان‬ ‫هاوردە کرد‪ ،‬بۆ ئەمسا�یش بە ڵ‬ ‫دابەش کردنی گو�ی سوور دەکەین چونکە‬ ‫داناوە‪،‬دەست بە ڵ‬ ‫سوورسیمبو�ی خۆشەویستیە ڵ و ڕەنگی خۆشەویستیە‬ ‫ڕەنگی‬ ‫ڵ‬ ‫خانمێکی گو�فرۆشی سەر شەقام ڵدە�ێت‪ ،‬ئێمە خۆشەویستی‬ ‫دەپڕژێنین‪ ،‬خۆشەویستی لە ناو د�ەکان جارێکی تر زیندوو‬ ‫دەکەینەوە‪،‬ئەو خۆشەویستیەى کە ڵ‬ ‫کا� بۆتەوە یان ئەو‬ ‫خۆشەویستیەی لە لێواری مەرگە‪ ،‬ئەو بڕە پارە کەمەی کە لە‬ ‫ڵ‬ ‫دابین کردنی ژیانی خۆمانە‬ ‫گو�فرۆشی بەدەستی دەهێنین بۆ ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫د�خۆش دەبین کاتێک شوفێرێک گو�ێک دەکڕێ و پێشکەشی‬ ‫دانیشتوە ئەم‬ ‫ئەو خۆشەویستەی دەکات کە لە تەنیشتیەوە ڵ‬ ‫گەورەتر دەکات‪ ،‬بە�م هەندێ‬ ‫نەریتە خۆشەویستی نێوانیان‬ ‫ڵ‬ ‫جار هەست بەو کەسانە دەکەین کە د�یان لە خۆشەویستی‬ ‫شکاوە و لە ژیان بێ ڵ ئومێد بوونە‪،‬ئێمە زۆر خەفەتبارین بۆ ڵ‬ ‫ئەم جۆرە کەسانە‪ ،‬ڵد�شکاوەکان پێیان وایە ئەو چەپکە گو�ە‬ ‫سوورانەی ئێمە هە�مانگرتووە بۆ ئەوان تابووتی مەرگە‪،‬ئەوان‬ ‫ڕقیان لە ژیانە‪ ،‬ڕقیان ڵلە خۆشەویستیە‪.‬‬ ‫تەواو چاوەڕێم بۆ ئەوەی بگەم‬ ‫ووتی‪ ،‬یەک سا�ی ڵ‬ ‫گەنجێک ڵ‬ ‫بە ڕۆژی ڤا�نتاین تاوەکو گو�ێکی سوور پێشکەش بە‬ ‫خۆشەویستەکەم بکەم وەک پەیمانێک بۆ نوێکردنەوەی‬ ‫خۆشەویستیم‬

‫‪61‬‬

PR

‫چۆن ستراتیژیەتی بە بازاڕکردن‬ ‫دادەڕێژیت؟‬ ‫ ئەگەر ســـتراتیژیەتی‬،‫داڕشـــتن و دیزاین کردنی ڵ ســـتراتیژیەتی بە بازاڕکردن الیەنێکی گرنگی کۆمپانیا گەورەکانە‬ .‫بە بازاڕکردنت نەبێت هەو�ەکانت بۆ ڕاکێشـــانی بەکاربەر و موشـــتەری کارێکی ڕەمەکی و بێ ئامانجە‬

Designing a marketing strategy carries vital importance for large businesses.

Without a marketing strategy, your efforts to attract customers will be random and insufficient.

‫پێویستە ستراتیژیەتەکەت بایەخ بە‬ ‫ڵ‬ ‫خا�ی بەیەکگەیشتنی بەرهەمەکەت و‬ ‫ئەو خزمەتگوزاریانە بدات کە بەکاربەر‬ ‫هەروەها پێویستە‬،‫پێویستیەتی‬ ‫پەیوەندیەکی درێژخایەن و سوودمەند‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ئەو بەکاربەرانە بەرقەرار بکات‬ ‫ پێویستە‬,‫بۆ بەدەستهێنانی سەرکەوتن‬ ‫ستراتیژیەکەتێکی نەرم پەیڕەو بکەیت‬ ‫و بەرەو پێشەوەی ببەیت تاوەکو‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ویست و ئەو‬ ‫کارلێک بکات‬ ‫گۆڕانکاریەکانی لە تێگەیشتنی بەکاربەر‬ ‫ئەمەش یارمەتیت‬،‫ڕوو دەدەن‬ ‫ئەدات بۆ دەستنیشان کردنی‬ ‫بازاڕە تازەکان و پێکانی‬ ‫ئامانجەکانت بە‬ .‫شێوەیەکی باش‬

O T G N I W T N O H SIG RKE ?

Y E A D M TEG A RA T S The focus of your strategy should be the meeting point of your products and services with the needs of your customers and forming longterm and profitable relationships with these customers. To succeed, you must develop a flexible strategy that will be able to respond to changes in customer perception and demands. This will also help you in successfully determining all new markets you can target.

The aim of your marketing strategy should first be to determine the market and later form contact with your target market with the advantages you offer.

February, 2019 Issue 1

62

After creating and applying your strategy, you have to make sure to monitor its productivity and ensure the stability of your strategy’s success by making necessary changes.

‫‪Basic principles of a successful‬‬ ‫‪marketing strategy‬‬ ‫پێویســـتە ئامانج لە ســـتراتیژیەتی بە بازاڕ کردنت دەستنیشانکردنی‬ ‫ڵ‬ ‫گە� ئەو‬ ‫بـــازاڕ بێـــت‪ ،‬هەروەها دواتر پەیوەندیەک دروســـت بکەیت لە‬ ‫بـــازارەی کە بە ئامانجت گرتووە بـــە لەبەرچاو گرتنی بەرژەوەندیەکانت‪.‬‬ ‫ســـتراتیژیەکەت‪ ،‬پێویســـتە بەردەوام‬ ‫دوای دانـــان و پراکتیزەکردنـــی‬ ‫ڵ‬ ‫بەدواداچـــوون بـــۆ بەرهەمەکانت بکەیـــت ود�نیایی بە دەســـت بهێنی‬ ‫لـــەوەی کـــە ســـتراتیژیەکەت ســـەرکەوتووە ئەمـــەش لـــە رێگـــەی‬ ‫ئەنجامدانـــی گۆڕانـــکاری ئەگـــەر بـــە پێویســـت زانرا‪.‬‬ ‫ل ‪٥٥‬‬ ‫بنەما سەرەکیەکانی ستراتیژیەتی بە بازاڕکردنی سەرکەوتوو‬ ‫یەکێـــک لە پرەنســـیپە ســـەرەکیەکانی ســـتراتیژیەتی بـــە بازاڕکردن‬ ‫بریتیە لە لە پۆلین و دابەشکردنی بەکاربەرانى هەنووکەیی و ئەوانەی‬ ‫پێشـــبینی دەکرێت لـــە هاتنیان بۆ چەند گروپێکـــی دیاریکراو‪ ,‬یاخود‬ ‫چەنـــد چینێک‪ ,‬بە پێـــی پێداویســـتیەکانیان‪ .‬دەستنیشـــانکردنی ئەم‬ ‫گروپانەو پێداویســـتیەکانیان لـــە رێگەی توێژینەوە لـــە بازاڕەکانەوە‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ســـتراتیژیەتی بـــە ڵبازاڕکردنـــت بـــەرەو پێـــش بـــەرە چونکـــە خا�ـــە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە�‬ ‫بەهێزەکانـــی جموجۆ�ـــە بازرگانیەکـــەت کۆدەکاتـــەوە کـــە‬ ‫پێداویســـتیەکانی بەکاربەران ‪,‬کە لە بنەڕەتدا ئامانجە سەرەکیەکەتە‪،‬‬ ‫ئاوێتەی یەکتر دەکات و دەیخاتە ڕیزی هەرە پێشـــەوەی ئامانجەکانت‪.‬‬ ‫ئەگـــەر ئەولەویەتـــی هەنـــدێ لـــە بەکاربەرانـــی چۆنێتی‬ ‫بـــۆ نموونـــە‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫کا�کانـــە‪ ،‬لـــەم حا�ەتـــدا مەیلت بۆ ئـــەو کەرەســـتانە کوالێتیە دەبێت‬ ‫کـــە ســـەرنجی بەکاربەر پەلکێـــش دەکات‪.‬‬ ‫پروپاگەندە‪.‬‬ ‫و‬ ‫رێکالم‬ ‫رێگەی‬ ‫دەکرێ ئەمە بەدەست بهێنرێت لە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫کیەکان‬ ‫چا�‬ ‫یەتی‪،‬‬ ‫کۆمە�‬ ‫پەیوەندی‬ ‫پرۆژەیەکی دادپەروەرانە‪ ،‬پرۆژەی‬ ‫ڵ‬ ‫لە ئەنتەرنێت و بەرەوپێشەوەبردنێکی کاریگەر لە ستراتیژیەتی (خا�ی‬ ‫فرۆشتن)‪ ،‬پرۆژەکانت بەو رێگایانە دەستنیشان و سنوردار بکە کە لێی‬ ‫ڵ‬ ‫د�نیایت‪ ،‬هەروەها خۆت بە دوور ڕابگرە لەوەی بودجەیەکی بۆ تەرخان‬ ‫بکەیت‪.‬‬ ‫فاکتەرە ســـەرەکیەکان کـــە زۆر جار پشـــتگوێ دەخرێت‬ ‫لـــە‬ ‫یەکێـــک‬ ‫ڵ‬ ‫چاودێـــری کردن وهە�ســـەنگاندنە بـــۆ ئەوەی بزانیت ســـتراتیژیەتەکە‬ ‫چەندێـــک کاریگـــەری هەیـــە‪ .‬رەگـــەزەی کۆنتـــرۆل کـــردن تەنهـــا‬ ‫یارمەتیدەر نیـــە تاوەکو بزانی ســـتراتیژیەکە چ کاریگەریەکی هەیە‬ ‫ڵ‬ ‫بە�کـــو بەرچـــاو ڕوونیەکت پێ ئەبەخشـــێتکە پێویســـتت پێیەتی بە‬ ‫تایبەتـــی کاتێک نیازت هەیە یتراتیژیەتی بـــە بازاڕکردن بۆ ئایندەی‬ ‫کارەکەت دابڕێژیت‪ .‬ســـادەترین ئامرازی ئەو بوارە ئەوەیە لە ســـەرجەم‬ ‫بەکاربەرانـــت بپرســـیت کـــە چۆن و لە کـــوێ ناوی تۆیان بیســـتووە‪.‬‬ ‫دوای ئـــەوەی بریـــار لە ســـەر ســـتراتیژیەتی بـــە بازاڕکردنـــت ئەدەیت‪,‬‬ ‫پراکتیزەکردنـــی ئـــەو‬ ‫پالنێـــک ئامـــادە بکـــە دەربتـــرەی چۆنیەتـــی ڵ‬ ‫ســـتراتیژیەتە و چـــۆن ســـەرکەوتنەکانی هە�دەســـەنگێنیت‪ ،‬بـــە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� گۆڕانکاریەکانـــی خواســـتی بەکاربەرو‬ ‫مەبەســـتی کاردانـــەوە‬ ‫ڵ‬ ‫هە�وێســـتەکان بـــە خێراترین شـــێوە‪ ,‬پێویســـتە ڕەچاوی ئـــەم پالنە‬ ‫تۆکمەیـــە بکەیـــت لەســـەر بنەمایەکـــی ڕێکخـــراو‪.‬‬ ‫دوای بـــە ئەنجـــام گەیاندنـــی شـــیکارەکان‪ ،‬ئەتوانـــی کاربگەریـــە‬ ‫چاوەڕوانکراوەکانـــی هـــەر فاکتەرێک کـــە کار دەکەنە ســـتراتیژیەتی‬ ‫بـــە بازاڕکردنـــت پێوانـــە بکەیت‪.‬‬ ‫بـــۆ نموونـــە‪ ،‬ئەگـــەر کێبڕکێی بەرهەمـــەکان لەو ناوچانـــە بێت ڵ کە تۆ‬ ‫تیایانـــدا الوازیـــت‪ ،‬ئەمە خەرجیەکانـــت بەرز ئەکاتەوە‪ ،‬لـــەو حا�ەتەدا‬ ‫لەوانەیـــە گـــەڕان بـــەدوای دەرفەتێکـــی تر بـــە پێویســـت بزانرێت‪ .‬لە‬ ‫الکـــەی تریشـــداو ئەگەر لـــە ناوچەیـــەک شـــۆرەتێکی باشـــت هەبوو‪،‬‬ ‫ڕکابەرەکەشـــت بـــە کاتێکـــی ســـەخت گـــوزەر بـــکات‪ ،‬دۆخەکـــە بۆ تۆ‬ ‫دەبێتـــە دەرفەتێکـــی باش‪.‬‬

‫‪63‬‬

‫‪One of the main principles of a successful marketing strategy‬‬ ‫‪is dividing existing and potential customers into specific‬‬ ‫‪groups or segments and categorizing them according to their‬‬ ‫‪“needs.” Determine these groups and needs by conducting a‬‬ ‫‪market research.‬‬ ‫‪Develop a marketing strategy which brings your strengths‬‬ ‫‪and aspects of your business which overlap with the needs‬‬ ‫‪of customers you are targeting, to the forefront. For example,‬‬ ‫‪if the priority of a group of customers is quality, lean towards‬‬ ‫‪any marketing project which will attract attention to the high‬‬ ‫‪quality services you offer.‬‬ ‫‪This can be achieved with an advert, fair, public relations‬‬ ‫‪venture, internet activities and developing an effective “sales‬‬ ‫‪point” strategy. Limit your projects to the methods that you‬‬ ‫‪are sure will work and avoid pushing your budget.‬‬ ‫‪One of the main factors that are usually overlooked is the‬‬ ‫‪monitoring and evaluation of how effective a strategy is. This‬‬ ‫‪control element does not only help you see just how effective‬‬ ‫‪a strategy is, but also gives you the knowledge you need for‬‬ ‫‪when you will design marketing strategies in the future. The‬‬ ‫‪simplest tool is to ask each new customer questions about‬‬ ‫‪how and where they heard about you.‬‬ ‫‪After deciding on your marketing strategy, prepare a plan‬‬ ‫‪about how you will be applying your strategy and how you‬‬ ‫‪will be evaluating its success. In order to respond to changes‬‬ ‫‪of customer needs and attitudes in the sector as quickly as‬‬ ‫‪possible, this plan must reviewed on a regular basis.‬‬

‫!‬

‫‪After conducting analyses, you may measure the potential‬‬ ‫‪effects of each factor that may affect your marketing strategy.‬‬ ‫‪For instance, if competition in areas where you are weak‬‬ ‫‪will be increasing your costs, you may need to research‬‬ ‫‪other opportunities. On the other hand, if you have a good‬‬ ‫‪reputation and your biggest competitor is experiencing rough‬‬ ‫‪times, regulations may be transformed into opportunities.‬‬

‫‪DO NOT FORGET‬‬

‫‪When creating your strategy, make sure‬‬ ‫‪you take into account your strengths and‬‬ ‫‪weaknesses and how they may affect your‬‬ ‫‪marketing projects.‬‬

bazaar Karzan Haedar

‫كارزان حەیدەر‬

‫ڵ‬ ‫بەرهەمی سا�نەی ماسی لە هەرێمی كوردستان شەش هەزار تەنە‬ The annual production of fish in the Kurdistan region is

6,000 tons There are 393 licensed fish projects in the Kurdistan region, with an annual production of 6,000 tons of fish.

D

irector of Fish Resources at the General Directorate of livestock and Veterinary Officer at the Ministry of Agriculture and Water Resources of the Kurdistan Region speaks to (marketingerbil) about fish projects and production.

Sirwan Saeed Mohammed Director of fish wealth Resources in Directorate General of Livestock and Veterinary Affairs Ministry of Agriculture and Water Resources in the Kurdistan Region told (marketingerbil) They have an investment in four projects for small fish which are distributed to private sector projects and the remaining ones will be dumped in dams to strengthen the wealth fish infrastructure.

As well as say:” These four projects produce an annual good quantity of small fishes to be distributed on the private sector fish product projects dipped at a very acceptable price which is 25 IQD, the fish they produce is of a kind (carp - salmon), Because these two types of fish are in harmony with the environment of the Kurdistan region.

And about licensed projects, The Director of fish wealth pointed to the presence of 393 licensed projects in the Kurdistan region, in various forms such as sand docks, concrete docks, cages, and closed ponds which is considered a new technology in fish farming, the annual output of these projects is about 4,000 tons of fish, the total production in the Kurdistan region is about six thousand tons of fish this quantity is sufficient to meet 40% of the need for the people of the Kurdistan region for fish To complete the shortage, we dependent on fish imports from Iran and Turkey after completing the tests, The fish February, 2019 Issue 1

64

‫ پرۆژەی‬393 ‫ڵ‬ ‫مۆ�ەتداری‬ ‫ماسی لە‬ ‫هەرێمی‬ ‫كوردستان‬ ‫هەن و‬ ‫بەرهەمی‬ ‫ڵ‬ ‫سا�نەی ئەو‬ ‫شەش‬،‫پرۆژانە‬ .‫هەزار تەنە‬

‫بەڕێوەبـــەری ســـامانی ماســـی لـــە بەڕێوەبەرایەتی گشـــتی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫كشـــتوكا� و‬ ‫ئـــاژە� و ڤێتێرنـــەری وەزارەتـــی‬ ‫ســـامانی‬ ‫ســـەرچاوەكانی ئـــاوی حكومەتـــی هەرێمـــی كوردســـتان بۆ‬ ‫) بـــاس لـــە پرۆژەكانـــی ماســـی و بەرهەمی‬Marketing Erbil ‫( ڵ‬ .‫ســـا�نەی ماســـی دەكات‬ ‫ســـیروان ســـەعید محەمـــەد بەڕێوەبەری ســـامانی ماســـی‬ ‫ڵ‬ ‫ئـــاژە� و ڤێتێرنەری‬ ‫لـــە بەڕێوەبەرایەتی گشـــتی ســـامانی‬ ‫ڵ‬ ‫كشـــتوكا� و ســـەرچاوەكانی ئـــاوی حكومەتـــی‬ ‫وەزارەتـــی‬ ‫ چوار‬:‫) ی ڕاگەیاند‬Marketing Erbil( ‫هەرێمی كوردســـتان بـــە‬ ‫پـــرۆژەی وەبەرهێنانـــی پەنجە ماســـیان هەیە و دابەشـــی‬ ‫ســـەر پرۆژەكانـــی كەرتـــی تایبەتـــی دەكـــەن و ئـــەوەی‬ ‫دەخرێتە نێو بەنداوەكان و ســـەرچاوەكانی‬ ‫دەشـــمێنێتەوە ڵ‬ ‫پرۆژەكـــه ســـا�نە بڕێكی بـــاش پەنجە ماســـی بەرهەم‬،‫ئاو‬ ‫ دینـــاری عیراقیە بۆ‬25 ‫ێ و بە نرخێكـــی گونجاو كـــە‬ ‌ ‫دێنـــ‬ ‫دابەشـــی ســـەر پرۆژەكانـــی كەرتی‬،‫هـــەر پەنجـــە ماسیەك‬ ‫ئەو ماســـیەی ئەوانیش بەرهەمی‬،‫تایبەتـــی ماســـی دەكەن‬ ‫ چونكـــە ئەو دوو‬،‫دێنـــن لە جـــۆری ( كارب – ســـەلەمون ) ە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� كەشـــوهەوای هەرێمی كوردســـتان‬ ‫جـــۆر ماســـیە‬ .‌‫دەگونجێ‬ ‫ڵ‬ ‫ بەڕێوەبـــەری ڵســـامانی‬،‫لەبـــارەی پـــرۆژە مۆ�ەتدارەكانیـــش‬ ‫ پـــرۆژەی مۆ�ەتـــدار‬393 ‫ماســـی ئامـــاژەی بـــەوە كـــرد كـــە‬ ‫هەن لە هەرێمی كوردســـتان بە شـــێوازی جیـــا لە حەوزی‬ ‫ڵ‬ ‫ ئەویش‬،‫خـــۆ� و كۆنكریتـــی و قەفەزی و حـــەوزی داخراو‬ ‫بەرهەمی‬،‫تەكنەلۆژیایەكـــی نوێیە بۆ بەخێوكردنی ماســـی‬ ‫ڵ‬ ‫ هـــەزار تـــەن ماســـیە‬4 ‫ســـا�نەی ئـــەو پرۆژانـــە نزیكـــەی‬ ‫بەرهەمـــی تـــەواوی پرۆژەكانـــی ماســـیش لـــە هەرێمـــی‬

‫كوردســـتان نزیكـــەی ‪ 6‬هەزار تەنە‪ ،‬ئـــەو ڕێژەیەش ‪ %40‬ی‬ ‫پێویســـتی دانیشتیوانی هەرێمی كوردســـتان پڕ دەكاتەوە‬ ‫له گۆشـــتی ماســـی‪ ،‬بۆ پڕكردنەوەی ئەو پێویستیەش پەنا‬ ‫بـــۆ هاوردەكردنـــی ماســـی دەدرێـــت لـــە ئێـــران و توركیا و‬ ‫بە پشـــكنین دەگاتە كوردســـتان‪،‬ئەو ماســـیەی لە هەرێمی‬ ‫كوردســـتانیش بەخێو دەكرێت‪،‬لە جۆری ( كارب – سەلەمون‬ ‫) كـــە لـــە پرۆژەكانـــی كۆنكریتـــی و ئـــاوی ســـاردی نزیـــك‬ ‫ســـنوورەكانی ئێران و توركیا بەخێـــو دەكرێت لەبەر ئەوەی‬ ‫پێویســـتیان بە كەشـــێكی ســـارد هەیە‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ئەگەری هەبوونـــی هەر حا�ەتێكی نەخۆشـــی‪،‬تاقیگەی‬ ‫تایبـــەت ڵهەن بۆ پشـــكنینی ماســـی ‪،‬بەڕێوەبەری ســـامانی‬ ‫ماســـی دە�ـــێ‌‪ :‬لەهەر ڵچـــوار پارێزگای هەرێمی كوردســـتان‬ ‫( هەولێر‪،‬ســـلێمانی‪،‬هە�ەبجە‪،‬دهۆك ) تاقیگەمـــان هەیە بۆ‬ ‫پشـــكنینی هەر گومانێك لە نەخۆشـــی ماسی‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫ڵ‬ ‫هیـــچ حا�ەتێـــك نەبووە كـــە جێی گومان و مەترســـی بێت‬ ‫ئامـــاژە بـــەوەش دەكات كـــە تیمەكانیـــان پەنجـــە ماســـی‬ ‫بەســـەر پرۆژەكانـــی كەرتـــی تایبەت دابـــەش دەكەن و تا‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا�ی ‪ 2015‬ش پارەیەكـــی زۆریان بۆ كڕینـــی ئالیك خەرج‬ ‫كردووە تا بیدەن بە پرۆژەكانی ماســـی لەپێناو پشـــتیوانی‬ ‫كـــردن لـــە خـــاوەن پرۆژەكان‪،‬هـــاوكات لـــە هەبوونـــی بڕی‬ ‫ڵپێویســـتی ماســـی ســـەلەمون‪،‬هاوردەكردنی ئەو ماسیە لە‬ ‫و�تانـــی دەوروبـــەر بۆ ماوەیـــەك قەدەغە دەكـــەن لەپێناو‬ ‫قازانـــج كردنی زیاتری خـــاوەن پرۆژەكانی كوردســـتان‪.‬‬ ‫یەكـــەم پـــرۆژەی پەنجە ماســـی لـــە هەرێمی‬ ‫جێی باســـە‬ ‫ڵ‬ ‫كوردســـتان ســـا�ی ‪ 1997‬لە شـــارۆچكەی عەنكاوە لە شاری‬ ‫هەولێـــر لەالیەن ڕێكخـــراوی ‪ FAO‬لە چوارچێوەی بەرنامەی‬ ‫نـــەوت بەرامبەر خۆراك بۆ وەبەرهێنانی ماســـی دروســـتكرا‬ ‫و ئـــەو پرۆژەیە ئاســـانكاری كـــرد بۆ دروســـتبوونی پرۆژەی‬ ‫دیكەی ماســـی لە هەرێمی كوردســـتان‪.‬‬ ‫‪65‬‬

‫)‪that are reared in the Kurdistan region are (carp and salmon‬‬ ‫‪which is in the concrete ponds located in the border areas with‬‬ ‫‪Turkey and Iran because it needs a cold atmosphere.‬‬ ‫‪In the case of satisfactory conditions, there are special labo‬‬‫‪ratories for fish checking, Director of Fish Wealth said:” We‬‬ ‫‪have laboratories in the four governorates of Kurdistan Regi‬‬‫‪on (Erbil, Dohuk, Sulaymaniyah, Halabja) to check the fish in‬‬ ‫‪case of any doubts so far there has been no situation that‬‬ ‫‪poses a danger or doubt, He pointed that their teams were‬‬ ‫‪distributing small fishes and until 2015, good money was‬‬ ‫‪spent on fish feed to support fish producers, And at the same‬‬ ‫‪time when there is a sufficient amount of salmon fish Import‬‬ ‫‪of this type of fish is prohibited from neighboring countries‬‬ ‫‪for the profit of local project owners.‬‬ ‫‪Worth mentioning the first small fish production project in‬‬ ‫‪the Kurdistan region it was in 1997 located in Ankawa in Erbil‬‬ ‫‪established from FAO organization which was part of an oil‬‬‫‪for-food program this project has facilitated the establish‬‬‫‪ment of other similar projects in the Kurdistan region.‬‬

‫‪branding‬‬

‫ئەلیکترۆنی پراکتیکی تاک فڕۆشی رێک دەخرێت؟‬ ‫چۆن بازاڕی‬ ‫ڵ‬ ‫پێچەوانـــەی ما�پەرەکانی بازرگانـــی ئەلیکترۆنی ‪e-commerce‬‬ ‫بە‬ ‫ڵ‬ ‫ێـــک کۆمپانیـــا‪ ،‬ئـــەو کۆمپانیایانـــەی بەرهەمەکانی‬ ‫کـــە کۆمە� ڵ‬ ‫خۆیـــان لـــە ما�پەرەکەدا دەفرۆشـــن‪ ،‬لـــە ئامێز دەگرێـــت ‪ .‬بازاڕە‬ ‫پراکتیکیـــەکان بریتیـــە لـــەو شـــوێنەی کـــە ســـانی ســـێ یەم‬ ‫ڵ‬ ‫ئەتوانـــن کا�کانیـــان تیایـــدا بفرۆشـــن ‪ Amazon‬و‪ eBay‬دوو‬ ‫نموونـــەی بەرچـــاوی ئەم جـــۆرە بازاڕانـــەن ڵکە پێشـــیان دەوترێ‬ ‫بـــازاڕی ئەلیکترۆنـــی چونکە ڵئەم جـــۆرە ما�پەرانەتاکـــە بازرگان‬ ‫و بەرهەمهێنـــی گـــەورەی کا�و هەموو بابەتـــە پەیوەندارەکانی‬ ‫ئـــەم نێوەنـــدە لە خـــۆوە دەگرێت‪.‬‬ ‫پراکتیکیەکان چۆن کار دەکەن؟‬ ‫بازاڕە‬ ‫ڵ‬ ‫پێچەوانـــەی ما�پەیـــە ئەلیکترۆنیـــە کالســـیکیەکان‪ ,‬بـــازاڕی‬ ‫پراکتیکـــی ئەرکـــی پاراســـتنی بەرهەمـــە عەمبـــار کـــراوەکان‬ ‫و خزمەتگوزاریـــە لۆجســـتیەکان و وێنـــەکان و ناســـاندنی‬ ‫بەرهەمـــەکان و دەرخســـتنی نرخنەکان بۆ فرۆشـــیار لە ئەســـتۆ‬ ‫دەگرێـــت پتـــر لـــە نموونەیـــەک بـــۆ ئـــەم جـــۆرە بـــازاڕە هەیە‪,‬‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە�م بەرفراونترینیـــان بریتیـــە لـــە ڵدابیـــن مردنـــی ڕێگایەک‬ ‫بتوانـــن کا�کانیـــان بگەیەنـــن بەو‬ ‫بـــۆ فرۆشـــیاران بـــۆ ئـــەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫کڕیارانـــەی کـــە ئارەزومەنـــدی کا�کانیانە‪ ،‬ئەم بازاڕە شـــوێنێکە‬ ‫فرۆشـــیارەکان‪ ،‬شـــوێنێکە بـــۆ دەرکردنـــی‬ ‫خســـتنەڕووی‬ ‫بـــۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫فەرمانـــی مامە�ەکان وناردنـــی کا�کان و پێدانەکان‪ ،‬شـــوێنێکە‬ ‫بـــۆ گەیاندنـــی فەرمانەکانی کڕین بە فرۆشـــیاران‪ ،‬ئەمەش دوای‬ ‫پێدانـــی تێچـــوو رســـوماتەکان‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫کا�کانیـــان‬ ‫ئەلیکترۆنیانـــە‬ ‫بـــازارە‬ ‫زۆربـــەی فرۆشـــیاران لـــەو‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ما�پـــەرە تایبەتیەکانـــی خۆیـــان دەفرۆشـــن‪ ،‬بـــە�م بـــازارە‬ ‫پراکتیکیـــە ئەلیکترۆنیـــەکان قازانجـــی زیاتـــر دەکـــەن کاتێک‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�‬ ‫ژمـــارەی ســـەردانیکەرانیان زیاتـــر دەبێـــت بـــە بـــەراورد‬ ‫ڵ‬ ‫وکەســـیەکان‪ .‬بـــۆ هەنـــدێ لـــە کـــردە بازرگانیە‬ ‫ما�پـــەرە تـــاک‬ ‫ڵ‬ ‫بچوکـــەکان‪ ،‬دانانـــی کا� لـــە بازارەیراکتیکیـــە ئەلیکترۆنیەکان‬ ‫ڕێگایەکە بۆ ناســـاندنی بەرهەمە تاکیـــەکان و براندە بازرگانیە‬ ‫گشتیە کا ن ‪.‬‬ ‫ســـەبارەت بـــە کـــردە بازرگانیـــە بچووکـــەکان‪ ,‬فرۆشـــتن لـــەم‬ ‫جـــۆرە بـــازاڕە پراکتیکیـــە ئەلیکترۆنیانە لەوانەیـــە یارمەتیدەر‬ ‫بێـــت بۆ دەربـــاز بوون لە هەندێـــک پێداویســـتی وەک هەبوونی‬ ‫ڵ‬ ‫ما�پەرێکـــی تایبـــەت‪ ,‬بەڕێوەبـــردن‪ ,‬تەنکنەلۆژیـــا‪ ,‬دەروازەی‬ ‫ســـۆفتوێری ژمێریـــاری و چەنـــد بابەتێکی تـــر کە بۆ‬ ‫پـــارەدان‪,‬‬ ‫ڵ‬ ‫کاری فرۆشـــی ئۆن�یـــن پێویســـتن‪.‬‬ ‫تایبەتمەندیە باشەکان‬ ‫ئەلیکترۆنیەکان لەوانەیە باشـــترین‬ ‫کردەی فرۆشـــتن لە بـــازارە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ئەوەشـــدا هەنـــدێ‬ ‫بڕیـــاری وەرگیـــراو نەبێـــت‪ ،‬بـــە�م‬ ‫تایبەتمەنـــدی باشـــی هەیـــە کـــە وادەکات ئـــەم بژاردەیـــە بـــۆ‬ ‫هەندێـــک کـــەس بـــاش بێـــت‪ ،‬وەک‪ :‬دەکـــرێ کات و ســـەرچاوە‬ ‫تەرخـــان بکرێـــت بـــۆ بەرهەمەکـــە لە جیاتـــی ئـــەوەی تەرخان‬ ‫بکرێـــت بۆ دیزاین کردن و چاودێری کردنـــی بەردەوامی کۆگاکە‬ ‫گەورەتریـــن بـــازارە ئەلیکترۆنیەکانئەپلیکەیشـــنیان هەیـــە بۆ‬ ‫مۆبایلـــەکان‪ ,‬ئەمـــەش بۆ ئەوەیـــە زۆریرین کـــەس پێیان بگات‬ ‫هەمدیســـان پێویســـت ناکان نیگەرانی دوبـــارە دیزاین کردن و‬

‫‪Unlike e-commerce sites that‬‬ ‫‪involve businesses selling‬‬ ‫‪their own products through a‬‬ ‫‪website, virtual marketplaces are‬‬ ‫‪where third-party sellers can do‬‬ ‫‪business. Amazon and eBay are‬‬ ‫‪popular examples of virtual‬‬ ‫‪marketplaces. Also known as‬‬ ‫‪e-commerce marketplaces, such‬‬ ‫‪sites may feature individual‬‬ ‫‪traders, large-scale manufacturers‬‬ ‫‪of goods, or anything in between.‬‬

‫‪How Virtual Marketplaces Work‬‬ ‫‪Unlike conventional e-commerce websites, virtual marketplac‬‬‫‪es transfer the burden of maintaining inventories, logistics,‬‬ ‫‪images, product descriptions, and pricing to the seller. There‬‬ ‫‪is more than one operational model for marketplaces, but‬‬ ‫‪the most common method involves marketplaces providing‬‬ ‫‪a way for sellers to connect their goods to interested buyers.‬‬ ‫‪Marketplaces display sellers’ wares, collect orders and pay‬‬‫‪ments, forward orders to sellers, track deliveries, and release‬‬ ‫‪payment to sellers after deducting a fee.‬‬ ‫‪Many sellers on virtual marketplaces sell on their own web‬‬‫‪sites as well, but virtual marketplaces often benefit from‬‬ ‫‪higher traffic than individual business sites might. For some‬‬ ‫‪smaller businesses, listing on virtual marketplaces is a way‬‬ ‫‪to promoteindividual products and the overall brand.‬‬ ‫‪For small operations, selling on virtual marketplaces can do‬‬ ‫‪away with the requirement of having a dedicated website,‬‬ ‫‪hosting, technology, payment gateway, accounting software,‬‬ ‫‪and other necessities for selling online.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪66‬‬

‫چاودێـــری بەردەوامـــی ئەپلیکەیشـــنەکە بکەیت‪.‬‬ ‫ ·لەوانەیـــە دیـــدگات بـــۆ بەرهـــەم‬ ‫وکاروبـــارە بازرگانیەکانـــت باشـــتر بێـــت‬ ‫ئەگـــەر بخرێنـــە ئـــەو جـــۆرە بازاڕانـــە لە‬ ‫ســـۆنگەی ئـــەوەی لـــە هەمـــوو الیەکەوە‬ ‫کڕیـــاڕ ڕووی تێدەکـــەن‪ ،‬ئەمـــەش‬ ‫ســـەرنجی‬ ‫یارمەتیـــدەر دەبێـــت بۆ ئەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫بکێشـــی بۆ ما�پەرە‬ ‫کڕیاران بە الی خۆتدا‬ ‫ڵ‬ ‫تایبەتیەکـــەت یـــان ئەو ما�پـــەرەی کە‬ ‫پێگەکـــەی تـــۆ بەســـتراوەتەوە‪.‬‬ ‫پراکتیکیـــە‬ ‫بـــازأرە‬ ‫ ·ئەگـــەر‬ ‫ئەلیکترۆنیەکان بـــەکار بهێنیت‪ ،‬دەکرێ‬ ‫پـــرۆژە بچووکەکانـــت بـــە کەمتریـــن‬ ‫تێچـــوو لـــەم شـــوێنە دەســـت پێبکـــەن‪,‬‬ ‫دروســـتکردنی مألپەرو‬ ‫وەک تێچوەکانـــی‬ ‫ڵ‬ ‫رێـــکالم و فرۆشـــتنی کا�کان‪.‬‬ ‫کەمو کوریەکان‬ ‫ڵ‬ ‫بـــازاری ئەلیکترۆنی شـــوێنێکی گو�ڕێژ کراو نیە‪ ,‬بێشـــک هەندێ‬ ‫الیەنی نەرێنیشـــی هەیە‪-:‬‬ ‫ ·بێگومـــان ســـەردانیکەر ڵزۆر لەســـەر‬ ‫تـــۆرى ئەنتەرنێت هەیە‪ ،‬بـــە�م قەبارەی‬ ‫بەرهەمـــەکان و برانـــدەکان لـــە بـــازاڕە‬ ‫ئەلیکترۆنیـــەکان وادەکات دەرچوون لەو‬ ‫گێـــژاوە ئەنتەرنێتیـــە کەمێک ســـەخت‬ ‫بێ ‪.‬‬ ‫ ·قازانجەکانـــی بـــازاڕی ئەلیکترۆنـــی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�‬ ‫لـــە هیـــچ و خۆڕاییـــەوە نایـــەت‪،‬‬ ‫دەســـتپێکی ‪ ,٨١٠٢‬کۆمپانیـــای ئەمـــازۆن‬ ‫بڕی ‪ 04‬دۆالری ئەمریکی لەو فرۆشـــیارانە‬ ‫وەردەگـــرت کـــە لەمـــاوەی مانگێکـــدا ‪04‬‬ ‫ڵ‬ ‫کا�یـــان دەفرۆشـــت‪ ،‬ســـەرباری ئـــەوەش‬ ‫هەنـــدێ رســـوماتی زیاتـــری وەردەگرت‪.‬‬ ‫ ·بـــازاڕە ئەلیکترۆنیـــەکان هەنـــدێ‬ ‫تایبـــەت بـــە خۆیـــان هەیـــە‬ ‫یاســـای‬ ‫ڵ‬ ‫دەربـــارەی چ کا�یـــەک دابنێـــن و چـــۆن‬ ‫نمایشـــی بکـــەن‪ ،‬هەروەهـــا پێویســـتە‬ ‫تـــۆش پابەنـــدی ئـــەم یاســـایانە بیـــت‪,‬‬ ‫ناتوانـــی یاســـای تایبـــەت بـــە خـــۆت‬ ‫پراکتیـــزە بکەیـــت‪.‬‬ ‫داهاتوو ڵ‬ ‫لـــە ســـا�ی ‪ 2017‬کۆمپانیای ئەمـــازۆن تـــەوای خۆراکەکانی کڕی و‬ ‫دەســـتی کرد بە نـــاردن و دابەشـــکردنی ئـــەم خۆراکانە بەســـەر‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� ڵ‪ ،‬کۆمپانیـــای ‪Toys R Us‬‬ ‫خـــاوەن دوکانەکان‪ .‬هەر لە هەمان‬ ‫پەرپـــووت بوونی خۆی ڕاگەیاند‪ ،‬و لە ســـا�ی ‪ 2018‬ئەم کۆمپانیایە‬ ‫داخســـتنی خۆی ڕاگەیاند ودەنگۆى ئەوەی الو کردەوە کە تەواوی‬ ‫ڵ‬ ‫ما�پەرەکانـــی خـــۆی لـــە ئەمریـــکاو بەریتانـــا دەفرۆشـــێت‪ .‬گلەو‬ ‫کۆمپانیایـــە کرا لە‬ ‫گازاندەیەکـــی زۆر ئاڕاســـتەی خەباتـــی ئـــەو ڵ‬ ‫بواری فرۆشـــی ئۆنالیـــن‪ ،‬ئـــەم دوو نموونەیەبە�گەیەکی بەهێزن‬ ‫بـــۆ کاریگـــەری بـــازأری ئەلیکترۆنـــی لـــە کەرتـــی تاک فرۆشـــی‪.‬‬ ‫توانســـتی بەکاربەران لـــە کڕینـــی پێداویســـتیە خۆراکیەکان و‬ ‫ڵ‬ ‫یاری مندا�ن و کەرەســـتە ئەلیکترۆنیەکان وهەندێ لە کەلوپەلە‬ ‫گـــران بەهـــاکان لـــە رێگـــەی ئەنتەرنێـــت زۆرێـــک لـــە کۆمپانیا‬ ‫زەبەالحـــەکان ناچـــار دەرکات بەرگە نەگرن‪ .‬ئەم ئاڕاســـتانە ئەوە‬ ‫پێشـــنیار دەکەن کـــە کۆمپانیا هـــەر پێشـــکەوتوەکان بریتین‬ ‫لـــەو کۆمپانیایانەی کە تێچووە گشـــتیەکان کـــەم دەکەنەوە‪ ,‬بە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� بەکاربـــەران دەکەن لە‬ ‫شـــێوەیەکی کاریگـــەر بەرخورد‬ ‫رێگەی ئەنتەرنێـــت مۆبایلەوە‪.‬‬ ‫‪67‬‬

‫‪The Advantages‬‬ ‫‪Selling on a virtual marketplace isn’t the best decision for‬‬ ‫‪every business, but it does have advantages that make it a‬‬ ‫‪good option for some, such as:‬‬ ‫‪• Time and resources can be focused on products instead of‬‬ ‫‪on designing and maintaining your own virtual store. The‬‬ ‫‪biggest virtual marketplaces have mobile apps as well, ex‬‬‫‪panding their reach, and, again, you don›t have to worry‬‬ ‫‪about designing or maintaining an app.‬‬ ‫‪• Visibility for your products and your business as a whole‬‬ ‫‪can improve when placed in front of the high traffic many‬‬ ‫‪virtual marketplaces attract. This increased visibility can‬‬ ‫‪help drive customers to your own website or your own‬‬ ‫‪brick-and-mortar location.‬‬ ‫‪• Small businesses can get off the ground with relatively low‬‬ ‫‪startup costs by using a virtual marketplace to promote‬‬ ‫‪and sell goods.‬‬

‫‪The Disadvantages‬‬ ‫‪The virtual marketplace is not a bed of roses. There also are‬‬ ‫‪some drawbacks:‬‬ ‫‪• High web traffic is great, but the volume of products and‬‬ ‫‪brands on virtual marketplaces makes it difficult to stand‬‬ ‫‪out from the crowd.‬‬ ‫‪• The benefits of a virtual marketplace don’t come free. As‬‬ ‫‪of 2018, Amazon charges $40 per month for sellers who sell‬‬ ‫‪more than 40 items per month, and there are additional‬‬ ‫‪fees on top of that, depending on needs.‬‬ ‫‪• Virtual marketplaces have their own rules about what can be‬‬ ‫‪listed and how it can be listed, and you must be able to work‬‬ ‫‪within those constraints, as opposed to having your own.‬‬

‫‪The Future‬‬ ‫‪In 2017, Amazon bought Whole Foods and began pushing‬‬ ‫‪the sale and delivery of groceries. That same year, Toys‬‬ ‫‪R Us filed for bankruptcy, and in 2018, it announced‬‬ ‫‪it was closing and selling all of its locations in the‬‬ ‫‪U.S. and the United Kingdom. The company’s struggles‬‬ ‫‪were blamed largely on the growth of online sales.‬‬ ‫‪These two examples are representative of the impact‬‬ ‫‪virtual marketplaces have had on retail sales. The‬‬ ‫‪ability of customers to purchase even food and‬‬ ‫‪groceries online in addition to toys, electronics, and‬‬ ‫‪other big-ticket items makes it difficult for even some‬‬ ‫‪of the biggest businesses to survive.‬‬ ‫‪These trends suggest the businesses that will be most‬‬ ‫‪successful moving forward are the ones that can limit‬‬ ‫‪overhead and effectively connect with customers‬‬ ‫‪through websites and mobile apps.‬‬

vision

There is a difference between the make-up in the cold and hot areas

Dlivan:

February, 2019 Issue 1

68

‫ڵدلیڤان‪»:‬ماكیاژ لە‬ ‫ڵو�تە ساردەكان بۆ‬ ‫و�تە گەرمەكان‬ ‫جیاوازە‬ ‫مەیـــك ئـــاپ ئارتێســـت و مۆدێلێـــك لەشـــاری هەولێر كە‬ ‫ناوبانگێكی لە سۆشـــیال میدیا دروســـتكردووە بەهۆی ئەو‬ ‫ڵ‬ ‫ماكیـــاژەی دەیـــكات‪ ،‬لەبـــارەی ماكیـــاژ لە و�تانی ســـارد و‬ ‫گـــەرم و جیـــاوازی تەمـــەن لە ماكیـــاژ و چەنـــد الیەنێكی‬ ‫دیكـــە زانیـــاری بـــە ‪ marketing erbil‬بەخشـــی و پێی وابوو‬ ‫ڵ‬ ‫زۆرێك لەوانەی ماكیـــاژی زۆر تۆخ دەكەن‪،‬هەو�ی ڕووپوش‬ ‫كردنـــی ڕوخســـاری خۆیـــان دەدەن و كەمـــو كوڕیەكانـــی‬ ‫ڕوخســـاری خۆیان دەشـــارنەوە‪.‬‬ ‫دلیڤـــان حازم حەمیـــد مەیك ئاپ ئارتێســـت و مۆدێل كە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دەكات‪،‬لەگـــە� ئەوەی‬ ‫چەنـــد ســـا�ێكە كاری مەیـــك ئـــاپ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫مۆدێلیشـــە‪،‬دە�ێ‌‪ :‬ئافرەتانی ڕۆژهـــە�ت ماكیاژی زۆر و تۆخ‬ ‫ڵ‬ ‫بەكاردێنن‪،‬چونكـــە و�تەكانیـــان گەرمـــن و ئـــەو گەرمیە‬ ‫كاریگەری لەســـەر پێســـت و ڕوخســـاریان دروســـتدەكات‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫پە�ـــەو زیبكە و ڵ‬ ‫خا�‪ ،‬بە�م لە ڕۆژئـــاوا كە و�تەكان‬ ‫وەكـــو‬ ‫ڵ‬ ‫ســـاردن‪،‬ئافرەتانیان زۆر كەمتر و كا�تر ماكیاژ بەكاردێنن‪،‬‬ ‫چونكـــە ڕوخســـاریان ســـۆفتە و كەموكـــوڕی زۆر كەمـــی‬ ‫تێدایە ‪.‬‬ ‫دلیڤـــان ئاماژە بـــەوە دەكات كـــە هەندێ‌ شـــێوازی ماكیاژ‬ ‫ڵ‬ ‫تەمەنـــی بچـــووك گـــەورە دەكات‪،‬ئـــەوەش هە�ەیـــە لـــە‬ ‫ماكیاژدا‪،‬پێویســـتە ماكیـــاژ بەپێـــی تەمـــەن و ڕەنـــگ‬ ‫و شـــێوازی جـــل و بـــەرگ و جیـــاوازی بۆنـــەكان بكرێـــت‬ ‫ڵ‬ ‫كا� زۆر‬ ‫هەمیشـــە بـــۆ تەمەنێكـــی بچووك‪،‬ماكیاژێكـــی‬ ‫جوانتـــرە لـــە ماكیاژێكی تـــۆخ‪ ،‬چونكە كچێـــك كە تەمەنی‬ ‫بچووكە‪،‬ڕوخســـاری مانـــدوو نییـــە و زۆر ســـۆفتە‪،‬بۆیە بـــە‬ ‫ماكیاژێكـــی ڵ‬ ‫كا�‪,‬ڕوخســـاری جوانیەكـــی زیاتر دەبەخشـــێ‌‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ئـــەو مەیك ئاپ ئارتێســـتە دە�ـــێ‌‪ :‬براندەكانـــی مەیك ئاپ‬ ‫لە كوردســـتان كەم دەســـتدەكەوێ‌ و كچی كوردســـتانیش‬ ‫ڵ‬ ‫كەمتـــر دەتوانـــن برانـــدەكان ڕۆژانە بـــەكار بێنن‪،‬بـــە�م بۆ‬ ‫هەنـــدێ‌ لەوانـــەی كـــە دەیانـــەوێ‌ لـــە بۆنـــەكان جیاوازتر‬ ‫دەركەون‪،‬ئەو براندانە لە دەرەوەی كوردســـتان و بەتایبەت‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە و�تانـــی ئەوروپـــا دێنن‪،‬دلیڤـــان گوتـــی‪ :‬ئـــەوەی لـــە‬ ‫ێ بۆ ڕازی كردنی موشـــتەریەكانی خۆم دەیكەم‬ ‫توانامدا بـــ ‌‬ ‫و باشـــترین بابەتیـــان بـــۆ بەكاردێنم لـــە ماكیاژدا‪.‬‬ ‫‪69‬‬

‫‪There is in Erbil a makeup artist and a model who has be‬‬‫‪come famous in the social media because of the make-up‬‬ ‫‪that she does, she gave us information about make-up in‬‬ ‫‪the cold and warm countries and the difference of age in‬‬ ‫‪makeup putting, she believed that many those who use‬‬ ‫‪vigorous makeup try to cover their faces disadvantages.‬‬ ‫‪Dlivan Hazim Hamid She is a makeup artist and model‬‬ ‫‪which is working in makeup for a few years, she said the‬‬ ‫‪women’s in East use very vigorous makeup because their‬‬ ‫‪country is hot and affects this heat on the skin and face‬‬ ‫‪and cause acne and black points on their face but in the‬‬ ‫‪West, because the countries are cool there, so they use less‬‬ ‫‪and lighter makeup and their faces are soft with no defects.‬‬ ‫‪Dlivan mentioned that there are some kinds of makeup‬‬ ‫‪that rising small ages which is a mistake in makeup, we‬‬ ‫‪must put makeup according to age, color, and type of‬‬ ‫‪clothes and the and type of events, Always it will be nicer‬‬ ‫‪to use light makeup for young ages Because a small girls‬‬ ‫‪face is always not tired and soft for this reason, a light‬‬ ‫‪makeup shows the face more aesthetic.‬‬ ‫‪This makeup artist also mentioned that they cannot get‬‬ ‫‪makeup brands easily in Kurdistan, Girls in Kurdistan can‬‬‫‪not use brands on a daily basis, But for some who want to‬‬ ‫‪appear differently on occasions We import these brands‬‬ ‫‪from abroad and specifically from Europe.‬‬ ‫‪Dlivan Said: Do what I can to please my customers and I‬‬ ‫‪will use the best type of makeup.‬‬

‫‪PR‬‬

‫‪a new dimension‬‬

‫‪for targeting consumers‬‬ ‫پێوەرێکی تازە بۆ بە ئامانج کردنی بەکاربەران‬

‫ناکـــرێ تێگەیشـــتنی تـــەواو لـــە پڕەنســـیپ و ئاڕاســـتەکانی کڕیـــن الی‬ ‫بەکاربـــەر لە ڕێگەی بەکارهێنانی پێوەری قوتابخانە کۆنەکان بەدەســـت‬ ‫بهێنرێـــت‪ .‬کەواتـــە بـــە ئامانـــج کردنـــی بەکاربـــەر ئەویش پێویســـتە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� نـــوێ بوونـــەوەدا هاوتەریب بێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫بـــە ئامانج کردنـــی جیۆ‪-‬دیموگرافی کە لەوەتەی ســـا�ی ‪ ١٩٧٠‬کانەوە گۆڕانکاری‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� کۆمە�ێـــک داتاو زانیاری‬ ‫بەســـەردا نەهاتووە‪ ,‬پێویســـتە ئاوێتـــە بکرێت‬ ‫دینامیکـــی بۆ ئەوەی وێنەیەکـــی تەواو بهێنینە بەر چاو بەتایبەتی ســـەبارەت‬ ‫بەوەی کە پەیوەســـتە بـــە بەکاربەر‪.‬‬ ‫ئـــەو ئامرازانەی کە براندە بازرگانیەکانـــی وەک ‪ Acorn‬و ‪ Mosaic‬بەکاری‬ ‫دەهێنن هەر لەوەتای دەرچونیەوە تاوەکو ئێســـتا گۆڕانکاریان بەسەردا‬ ‫نەهاتووە‪ .‬هەمان شـــت لەســـەر ئەو پڕەنســـیپانەش پراکتیـــزە دەکرێت‬ ‫کـــە بنەما ســـەرەکیەکانی بە ئامانج کردنی بەکاربـــەر پێکدەهێنێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�‬ ‫کێشـــەکە لەوەدایە بەرهەمـــە جیۆ‪-‬دیمۆگرافیـــەکان هاوتەریب نین‬ ‫گۆڕانکاریـــە جیهانیـــەکان‪ ,‬ئەمە لـــە کاتێکدا هەندێ لە ســـێکتەرەکان داتاو‬ ‫ڕێچکـــەی تـــازو لە ئامێـــز دەگـــرن و پەیڕەویان دەکـــەن‪ ,‬هەروەهـــا هەندێ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ســـا� لەمەوبەر لـــە خەیا�یـــش بوونیان‬ ‫پرەنســـیپ پەیـــرەو دەکـــەن کـــە ‪١٠‬‬ ‫نەبـــوو‪ .‬تـــا ئێســـتاش ئـــەو ئامـــرازە کۆنانـــەی جیۆ‪-‬دیمۆگرافـــی کـــە بـــەکار‬ ‫ڵ‬ ‫دەهێنـــران بـــۆ بـــە ئامانـــج کردنـــی بەکاربـــەر کۆمە�ێـــک داتاو پرەنســـیپی‬ ‫دیاریکـــراو بـــەکار دەهێنێت‪.‬‬

‫‪I‬‬

‫‪t’s not quite possible to understand the purchasing trends of con‬‬‫‪sumers with old school methods. Therefore, consumer target met‬‬‫‪hods also need to keep up with the times.‬‬

‫‪Geodemographic* targeting, which has not changed much since the‬‬ ‫‪1970s, needs to combine more dynamic data groups in order to real‬‬‫‪ly see the whole picture when it comes to consumers.‬‬ ‫‪Tools used by brands such as Acorn and Mosaic have not changed‬‬ ‫‪much since they emerged. The same applies for concepts which‬‬ ‫‪form the foundation of basic principles in targeting consumers. ‬‬ ‫‪The problem is that geodemographic products are not keeping up‬‬ ‫‪with this change in the world... While other sectors are adopting‬‬ ‫‪new data and approaches and using concepts they would never‬‬ ‫‪have imagined 10 years ago. Traditional geodemographic consumer‬‬ ‫‪targeting tools still use basic data groups and principles.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪70‬‬

‫ئـــەو دیـــدەی ئـــەم ئامرازانـــە بەدەســـتی دەهێنـــن لـــە رۆژگاری ئەمڕۆماندا‬ ‫بەهاکانیـــان لەدەســـت دەدەن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ئـــێ کەواتـــە چارە چیـــە؟ ب�وکراوەی گشـــتی پارێزگاری کردن لـــە داتاکانی‬ ‫ڵ‬ ‫نەتـــەوە یەکگرتـــوەگان ‪ GDPR‬لـــە دۆزینـــەوەی وە�مێک بۆ ئەم پرســـیارە‬ ‫ڵ‬ ‫دۆخەکەی ئا�ۆزتر کردووە‪،‬ئێســـتا دروســـتکردنی پەیوەندیەکی راســـتەوخۆ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� بەکاربەران‪،‬لـــە ڕێگـــەی بەکارهێنانی داتـــاو زانیاریەکانی بەکاربەر‬ ‫لـــە ترســـی یاســـای پاراســـتنی زانیاریەکان‪،‬لە هەمـــوو کاتێک ســـەختترە‬ ‫زۆربـــەی رێـــگاکان بـــۆ کۆکردنـــەوەی داتـــاو زانیاریـــەکان وراکێشـــانی‬ ‫بەکاربەربـــەرە تـــازەکان قەدەغـــە کراون‪.‬‬ ‫ئەوەی ئێســـتا پێویســـتمانە بابەتێکە بمانگەڕێنێتەوە بۆ ناخی ڕەگ و ڕیشـــەی‬ ‫ئامرازەکانـــی جیۆ‪-‬دیمۆگرافیـــا‪ ,‬شـــتێک یـــان بابەتێـــک پارێـــزگاری لـــە تاکی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫کۆمە�ـــگا بکات لەگەل ســـوود وەرگرتن لـــە هێزی کۆمە�ەی داتـــا زەبەالحەکان‬ ‫بـــە مەبەســـتی رونکردنـــەوەی جیاوازیەکان لـــە نێو بەکاربـــەرە هاوچەرخەکان‪.‬‬ ‫ئـــەو پرســـیارەی ئەمڕۆ ئێمـــە ئەیخەینە ڕووئەگـــەر بتوانیـــن بگەڕێینەوە بۆ‬ ‫ئـــەو ڕۆژانـــەی کـــە ‪ Acorn‬و ‪ Mosaic‬تیایـــدا گەشـــەیان کرد‪،‬چـــۆن بتوانین‬ ‫جارێکـــی تر بـــە ئامانج کردنـــی جیۆ‪-‬دیمۆگرافیای بەکاربـــەران دابڕێژینەوە؟‬ ‫ڵ‬ ‫بنەڕەتدا‪،‬لەگـــە� ئـــەو جیۆ‪-‬دیمۆگرافیـــە تەقلیدیانـــە‬ ‫کەواتە‪،‬هـــەر لـــە‬ ‫ئۆتۆمبێلێـــک لـــە پێـــش ئەســـپەکە دادەنێیـــن‪ .‬ئۆتۆمبێلەکـــە بریتیـــە لە‬ ‫پێکهاتـــەی دانیشتوان‪,‬ئەســـپەکەش داب و نەریتـــی کڕینـــەە الی کڕیاران‬ ‫ســـۆزو ئـــارەزوی کڕیارانە‪.‬‬ ‫تـــا ئەم ســـاتەوەختە‪ ,‬بیرمان لەوە کـــردەوە ئاخـــۆ تایبەتمەندیەکانی جیۆ‪-‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دیمۆگرافـــی تـــاک ئەتوانی چیمان پـــێ ب�ێت ‪ ,‬ئەوان کێن و ئـــەو کا�یانەی‬ ‫کـــە ئەیکـــڕن چیە‪ .‬بۆ نموونە‪ ,‬ئەگەر کەســـێک لە تەمەنێکـــی دیاریکراودا‪,‬‬ ‫پیشـــەیەکی دیاریکـــراوی هەبێت و لـــە ناوچەیەکـــی دیاریکراویش بژیت‪,‬‬ ‫ئەوکاتـــە ئەتوانیـــن بگەینـــە ئەو پێشـــبینیە کـــە ئەگەری هەیـــە ئەو لە‬ ‫ڵ‬ ‫و�تێکی تر پشـــوەکەی بەســـەر ببات و چێژوەربگرێت لە پشـــوەکەی‪ .‬ئەمە‬ ‫پەیوەســـتی بە ئاڕاســـتەی مەیلی کەســـەکە هەیە‪ .‬کەواتە لە سەر بنەمای‬ ‫ئـــەو دەرەنجامانـــەی کـــە توێژینەوەو راپرســـیەکان لەســـەر دەیـــان هەزار‬ ‫ڵ‬ ‫کـــەس ئەنجامـــدراون‪ ,‬ئەگەرێکی گەورەتر دێتە ئارا بۆ ئـــەوەی پێمان ب�ێت‬ ‫ڵ‬ ‫ســـوود و قازانج لـــە جەژن و پشـــوە نێودە�ەتیەکانە‪.‬‬ ‫ئێســـتا لەگـــەل ئـــەو داتـــاو زانیاریانـــەی لـــە بـــەر دەســـتن وەک زانیاریە‬ ‫ڵ‬ ‫کۆمە�یەتیـــەکان‪ ,‬ئەتوانیـــن بگەینە ئەو تێگەیشـــتنە کـــە هەندێ کەس‬ ‫ڵ‬ ‫بـــێ ئـــەوە بایـــەخ بەوە بـــدەن خە�کـــی کوێن حـــەز ئەکەن چێژ لـــە جەژن‬ ‫ڵ‬ ‫و پشـــوە نێودەو�ەتیـــەکان وەربگـــرن‪ ،‬یاخـــود هـــەر فاکتەرێکـــی تـــر کە‬ ‫کاریگـــەری بەســـەریانەوە هەیە‪ .‬ســـەرباری ئەوەش‪ ,‬ئەتوانیـــن وێنەیەکی‬ ‫تەواو بەدەســـت بهێنین بـــۆ ئەوەی بزانین بەکاربەر کێیـــە و هەروەها ئەو‬ ‫ڕێڕەوەش ئەدۆزینەوە کە پێویســـتمانە بۆ ئەوەی بـــەکاری بهێنین تاوەکو‬ ‫بـــە شـــێوەیەکی کاراتر بگەینـــە بەکاربەران‪.‬‬ ‫بـــە کورتی‪،‬لە جیاتـــی بە ئامانج گرتنـــی جیۆ‪-‬دیمۆگرافیا‪ ,‬پێویســـتە داتاو‬ ‫ڵ‬ ‫زانیاریـــە گرینگـــەکان بەدەســـت بهێنینـــوەک هەســـت و حـــەزی خە�کـــو‬ ‫پألنـــەرەکان و شـــێوازی بیرکردنەوەیان‪.‬‬ ‫زۆر گرینگـــە جەخـــت لـــە پێکهاتـــەی دانیشـــتوان بکەینـــەوە چونکـــە‬ ‫پێکهاتـــەی دانیشـــتوان لـــە هەنـــدێ حالەتـــدا ئامرازێکـــی زۆر بـــە هێـــزە‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫کاتێک پێکهاتەی دانیشـــتوان ئاوێتەی کۆمە�ـــەی داتاو زانیاریەکانى وەک‬ ‫ڵ‬ ‫داتـــا کۆمە�یەتیـــەکان دەکرێـــت‪ ،‬ئـــەوکات دەرەنجامـــەکان وێنەیەکی پڕ‬ ‫وباشـــتر ئەخەنەڕو‪،‬ســـەرباری ئەمەش‪ ،‬ئـــەو داتا دیمۆگرافیە بەردەســـتانە‬ ‫بریتیـــن لـــەو زانیاریانـــەی کـــە پشـــت ئەســـتورن بـــە داتـــاو زانیاریەکانی‬ ‫ڵ‬ ‫ڕوپێوی و ســـەرژمێری‪،‬یاخود سەرژمێریەکانی پێشوو‪.‬داتا کۆمە�یەتیەکان‬ ‫لـــە ئێســـتادا زامنـــی زانیاریەکانـــن چونکـــە ئـــەو زانیاریانـــە بـــەردەوام لە‬ ‫نوێبوونـــەوەدان و دەتوانرێـــت ســـوودیان لێوەربگیرێت‪.‬‬ ‫بـــە ئامانـــج کردنی بەکاربەران هەمیشـــە لـــە بەرەوەپێشـــەوەچوندایە‪:‬بە ئامانج‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫کـــردن لە ســـا�نی پەنجاکانی ســـەدەی ڕابـــردو وابەســـتەی پیشـــەی خە�ک بوو‬ ‫ڵ‬ ‫لە هەشـــتاکان پشـــتی بەو شـــوێنە بەســـتبوو کـــە خە�ـــک تیایدا ئەژیـــان‪ ,‬لە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫نەوەدەکانیـــش تیشـــک خرابـــوە ســـەر ئـــەو کا�یانـــەی خە�کەکـــە دەیانکـــڕی‬ ‫ئێســـتاش ئێمە پێویســـتیمان بەوە هەیە تیشک بخەینە ســـە ئەو شتانەی کە‬ ‫ڵ‬ ‫حـــەزو خولیـــای خە�کی تیا بـــەدی دەکرێت تاوەکـــو بتوانین پێشـــبینی بکەین‬ ‫ڵ‬ ‫بـــۆ ئـــەو کا�و شـــتومەکانەی بەکاربەر ئەیکڕێت‪،‬ئێســـتا کاتی ئـــەوە هاتووە پێ‬ ‫بنێینـــە قۆناغێکـــی تازە ئەویـــش قۆناغی بـــە ئامانج گرتنـــی بەکاربەرە!‬ ‫تێبینـــی* جیۆ‪-‬دیمۆگرافـــی بریتیـــە لـــە دیراســـەتکردنی دانیشـــتوان و‬ ‫تایبەتمەندیەکانـــی‪ ,‬پۆلیـــن دەکرێت بە گوێرەی ناوچەکان لەســـەر بنەمای‬ ‫جوگرافی‪.‬‬

‫‪71‬‬

‫‪Insight that is provided by these tools is losing‬‬ ‫‪value today.‬‬ ‫‪So what is the solution? GDPR (UN General Data Protection Regu‬‬‫‪lation) has made it even harder to find the answer. It is harder than‬‬ ‫‪ever to form direct contact with customers by using their personal‬‬ ‫‪data due to the data protection law; many paths of collecting in‬‬‫‪formation and attracting new customers have been blocked. ‬‬ ‫‪What we need right now is something that will take us back to‬‬ ‫‪the traditional roots of geodemographics - something that pro‬‬‫‪tects individuals while taking advantage of the power of large‬‬ ‫‪data groups to fnd differences between modern consumers.‬‬ ‫‪The question we ask today: If we could go back to the days when‬‬ ‫‪Acorn and Mosaic were developed, how would we re-design ge‬‬‫?‪odemographic consumer targeting‬‬ ‫‪So basically, with traditional geodemographics, we are putting the‬‬ ‫‪car in front of the horse. The car is demographics and the horse is‬‬ ‫‪the current purchasing habits, passions and interests of consumers. ‬‬ ‫‪Until now, we thought about what an individual’s demograp‬‬‫‪hic characteristics could tell us about who they were and what‬‬ ‫‪kinds of things they could buy. For instance, if a person is of a‬‬ ‫‪certain age, working in a particular job and living in a specific‬‬ ‫‪area, we can conclude that they would enjoy holidaying in ano‬‬‫‪ther country. This is still just a matter of tendency of course. So‬‬ ‫‪based on results derived from research carried out with tens of‬‬ ‫‪thousands of people, it is twice as probable that the interest‬‬ ‫‪will be in international holidays.‬‬ ‫‪Now, with now data groups such as social data, we can unders‬‬‫‪tand that certain people enjoy international holidays without‬‬ ‫‪having to know where they live or other factors about them. In‬‬ ‫‪addition to this, we can complete the full picture of who a cus‬‬‫‪tomer is and we know which channel we need to use in order to‬‬ ‫‪reach them in the most effective way.‬‬ ‫‪In short, rather than targeting via demographics, we must target‬‬ ‫‪by using important data: People’s passions, motivations and‬‬ ‫‪mindsets...‬‬ ‫‪It is important to underline that demographics is still an impor‬‬‫‪tant tool at certain points. When combined with more dynamic‬‬ ‫‪and flexible data groups such as social data, the results provide a‬‬ ‫‪much larger and more complete picture. What is more, while cur‬‬‫‪rent demographic data is statistical data based on survey data or‬‬ ‫‪old censuses, social data ensures real-time information because‬‬ ‫‪the information can be constantly renewed and accessed.‬‬ ‫‪Consumer targeting has always evolved: Targeting in the 1950s‬‬ ‫‪what done according to people’s jobs; in the 1980s, it was ac‬‬‫‪cording to where they lived and in the 1990s it was focused on‬‬ ‫‪what they bought. Now, we need to focus on what people love‬‬ ‫‪in order to predict what they will buy. It is time to move on to a‬‬ ‫!‪new era in consumer targeting‬‬ ‫‪*Geodemographics: The study of the population and its charac‬‬‫‪teristics, divided according to regions on a geographical basis.‬‬

cinebook

PATRICK SÜSKIND ‫ڵ‬

PERFUME ‫گو�وی پاتریک سوسکایند‬

You will lose yourself with its dazzling story of passion, obsession and murder. ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ .‫لەگە� چیرۆکێکی پڕ لە سۆزو د�ەڕاوکیێ کوشتن خۆت لە بیر دەکەیت‬

February, 2019 Issue 1

72

‫ڵ‬ ‫یەکەمیـــن رۆمانی نووســـەری تەلەفزیۆنـــی و ڕۆمانووســـی ئە�مانی ‪Süskind‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ســـا�ی ‪ ١٩٧٩‬ب�وکرایـــەوە‪ ,‬لە ســـا�ی‪ ٢٠٠٦‬چیرۆکـــی رۆمانەکـــەش کرا بە‬ ‫فیلمێکـــی ســـینەمایی بـــە ناوی‪،Perfume‬کـــە لە الیـــەن تـــۆم تیکوێر کاری‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫دەرهێنانـــی بـــۆ کراو خە�تی باشـــترین فیلمـــی ئە�مانی پێبەخشـــرا‪.‬‬ ‫یـــا فیلمەکـــە یاخـــود کتێبەکـــە؟ ئایـــا ســـەرکەوتوو بـــوو یـــان نا‪،‬گشـــت‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گونجاندنـــەکان خۆیـــان گە�لـــە دەکەن بـــۆ دەربڕاندنی ئەم پرســـیارە بە�م‬ ‫گومـــان دەکـــرێ ئایـــا ئەم پرســـیارە پڕ بـــە پێســـتی خۆیەتی یـــان نا هەر‬ ‫کارێکـــی ئەدەبـــی ئەگـــەر دانپیانانێکیگـــەورەی بـــۆ هات کەواتـــە تۆنێکی‬ ‫ڵ‬ ‫نـــاوازە لـــەو قە�ەمـــەدا هەیـــە کە ئـــەم ڕۆمانەی پـــێ نووســـراوەتەوەو ئەو‬ ‫ڵ‬ ‫کەشـــوهەوا نـــاوازەی ئەفرانـــدووە‪ ،‬هەروەهـــا ئـــەو چوارچێـــوە ئا�تونیەی بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ئـــەم جیهانە دروســـتکروە کـــە لە خەیا�یـــدا بوونـــی هەبووە‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫خەیا� بۆ شـــوێنێکی تا ســـەر ئێســـقان پڕ لە‬ ‫لـــە جیهانی ئەمڕۆدا ناکرێت‬ ‫بـــۆن و بـــەرام بەریت کـــە ئەو تیایـــدا لە دایـــک ببێت‪ .‬جان‬ ‫‪It is not imaginable to in today’s world to be born‬‬ ‫باپتیســـت گرینۆویـــل‪ ،‬لـــە ناوەڕاســـتی بازڕی پاریـــس‪ ,‬دوای‬ ‫‪German, novelist‬‬ ‫‪in a place full of intense smells. Jean-Baptiste‬‬ ‫ئـــەوەی لە ڕەحمی دایکی جیا دەبێتـــەوەو لە تەک دوکانێکی‬ ‫‪screenwriter‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪Grenouille, in the middle of a Paris market, start‬‬‫زبـــ� و خاشـــاک ناوچەکەی‬ ‫شـــەپڕێوی ماســـی فـــرۆش کـــە‬ ‫‪Süskind’s‬‬ ‫‪ed his life by shooting out of his mother’s womb‬‬ ‫تەنیوەتـــەوە‪ ،‬چـــاوی کـــردەوە تاوەکـــو کاروانـــی ژیانی خۆی‬ ‫‪first novel was‬‬ ‫دەســـتپێبکات دایکـــی پێـــی وابـــوو ئەویـــش هەمـــان ئـــەو‬ ‫‪into a pile of garbage under a fish stall. His moth‬‬‫چارەنووســـەی دەبێت کە چـــوار کوڕەکەی پێشـــوو هەیانبوو ‪er, thinking he would have the same fate as her published in 1979. The‬‬ ‫هـــەر بۆیـــە جێی هێشـــت تاوەکـــو مـــەرگ یاخـــەی بگرێت‪.‬‬ ‫‪film adaptation of‬‬ ‫‪previous four stillborns, left him to die. It is the‬‬ ‫ڵ‬ ‫لە ســـا�ی ‪ ،١٩٧٣‬بـــەر لە پرۆگرامـــە تازەکەی تەندروســـتی و‬ ‫‪year 1738, before the modern approach to public‬‬ ‫‪Perfume in 2006‬‬ ‫زب� و خاشـــاک‪ ،‬بۆنی ڵ‬ ‫زێراب و ڵ‬ ‫زب� و پاشـــماوەکان لە تەواوی‬ ‫‪health, sewerage and waste management; and‬‬ ‫‪was directed by Tom‬‬ ‫بـــازاڕە‬ ‫ســـەرجەم‬ ‫هاوشـــێوەی‬ ‫پێدەکـــرا‬ ‫هەســـتی‬ ‫شـــارەکە‬ ‫‪this becomes the smell of the large city. As is Tykwer. It was awarded‬‬ ‫ڵ‬ ‫ئاژە� و گژوگیـــا گەنیوەکان و‬ ‫بێزارکەرەکان‪،‬بۆنـــی پیســـایی‬ ‫‪the case with all grotesque markets,the smells‬‬ ‫‪the Best Film in the‬‬ ‫ڕشـــانەوە هەر لـــە بەرەبەیانەوە ناوچەکـــەی تەنیبوەوە‪ .‬بۆن‬ ‫‪of animal internal organs and fresh vomit woke‬‬ ‫بـــۆ ئەوە بەخشـــێنەری ژیـــان بوو‪,‬هەروەهـــا رێنمایکەری ئەو ‪German Film Awards.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪him up from the haze of birth. Smells give him life‬‬ ‫بوو تـــا ڕۆژی مردن‪ .‬هەر کاتێک گریانـــی یەکەمی مندا�ێکی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫‪and guide his existence until the day he dies. The child cries‬‬ ‫تـــازە لـــە دایـــک بـــوو دەبیســـترا‪ ,‬خە�کـــە دەیانزانـــی منا�ێـــک لـــە الیـــەن‬ ‫‪with his first breath and informs the crowd that his mother‬‬ ‫دایکیـــەوە فـــڕێ دراوە و دەبـــوە هۆکارێـــک تاوەکـــو ســـزای لە ســـێدارەدان‬ ‫‪has abandoned him, causing his mother to be sentenced to‬‬ ‫بـــۆ دایکەکـــە دەرچێـــت دایکی جـــان باپتێســـت یەکەمین ئافـــرەت بوو لە‬ ‫‪death. She is the first woman in Jean-Baptiste’s life to face‬‬ ‫ژیانی ئەو کە چارەنووســـەکەی بەم شـــێوەیە بێت‪ ،‬لەبەر ئـــەوەی زۆربەمان‬ ‫‪a horrible fate. As most of us depend on our eyes or as the‬‬ ‫پشـــت بە چاومان ئەبیســـتین وکوێرەکانیش پشـــت بە هەســـتی بیســـتن‬ ‫دەبەســـتن‪،‬جان باپتێســـتیش پشـــتی بە هەســـتی بۆن کردن بەست لەبەر‬ ‫‪blind depend on their ears, Jean-Baptiste starts depending‬‬ ‫ئـــەو خولیـــا لەبـــن نەهاتـــوەی کە هەیبـــو ‪,‬ئەم هەســـتەی جـــان دەگۆڕێت‬ ‫‪on his enhanced sense of smell. This sense transforms into‬‬ ‫بـــۆ قەســـابخانەیەک‪،‬ئارەزوێکی بەهێـــز لـــە ناخـــی ئـــەودا نەشـــونما دەکات‬ ‫‪a massacre with his obsession he shows to his passion, craft‬‬ ‫بـــۆ چەوســـاندنەوەی بۆنـــی ئافرەتـــان‪ .‬هەرچەنـــدە بابەتێکـــی ئاســـایی نیە‬ ‫‪and his desire to suppress the smell of women. Although it is‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ژینگـــەی ســـینەما‪،‬بە�م بـــۆن و گـــو�وە بە تێنـــەکان هێـــزی تۆکمەی‬ ‫‪not usual for the movie theater environment, strong smells‬‬ ‫ڵ‬ ‫پا�پشـــتن لـــەو فیلمـــی (‪ – Perfume: The Story of a Murderer‬بـــۆن‪ :‬چیرۆکـــی‬ ‫‪are a powerful force behind the film: Perfume: The Story of‬‬ ‫بکوژێک)‪.‬‬ ‫‪a Murderer.‬‬ ‫چیرۆکـــی ئـــەم فیلمـــە لـــە رۆمانەکـــەی ( سوســـکایند ‪ )Suskind‬بـــە نـــاوی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫“‪ ”Perdume‬کـــە لە ســـا�ی ‪ ١٩٨٥‬ب�وکـــراوە وەرگیراوە‪،‬کە ڕەخنـــە گران پێیان‬ ‫‪The film is an adaptation of Suskind’s novel “Perdume,” pub‬‬‫وابـــو ئـــەم چیرۆکـــە بـــۆ کاری ســـینەمایی و فلیمبـــەرداری گونجـــاو نیـــە‬ ‫‪lished in 1985 and which critics claimed could not be adapted‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� زۆرێک لە‬ ‫فیلمـــی دەرهێنـــەرە ئە�مانیەکە ‪ Tom Tykwer‬هاوســـەنگە‬ ‫‪to film. German director Tom Tykwer’s movie is balanced with‬‬ ‫فیلمە هاوشـــێوەکان‪،‬بابەت و پرەنســـیپی سەرنج ڕاکێشـــی هەیە سەرباری‬ ‫‪the novel with many similar, controversial subjects and con‬‬‫چەنـــد دیمەنێکـــی سێکســـی و دیمەنـــی لەنـــاکاوی خێـــرا‪ ،‬بەشـــی یەکەمی‬ ‫‪cepts. Despite the excessive sexual and repellent scenes, the‬‬ ‫فیلمەکـــە لـــە ڤیســـتیڤالێکی ئەدەبی دەچێت بـــۆ لوت وچاو لەبـــەر ئەوەی‬ ‫‪first part of the movie is literally a festival for the eyes and‬‬ ‫ئەو بەرپرســـیارە لـــە بەدەســـتهێنانی کارێکی تەمیز‪،‬هەر بۆیـــە دەرهێنەر‬ ‫‪nose. As he is the one in charge, for a pure experience, Tykwer‬‬ ‫جوانـــی لـــە ناشـــیرنی جیا نەکـــردەوە ئینجـــا ئەگـــەر پێت خـــۆش بێت یان‬ ‫‪does not separate the beautiful and the ugly. Whether you‬‬ ‫نا‪،‬پێویســـتە کارەکـــە بەمشـــێوەیە ئەنجام بدرێـــت ئاوێتەکردنـــی جوانی و‬ ‫‪like it or not, that is how it had to be done. This combination‬‬ ‫ناشـــیرنی جەوهـــەری فیلمەکەیە‪ .‬لە بەشـــی دووەمـــی فیلمەکە چیرۆکەکە‬ ‫‪of beautiful-ugly is the essence. In the second part of the film,‬‬ ‫دەبینیـــن کە چۆن جان باپتیســـت ئافرەتە گەنجـــەکان ئەکوژێت بۆ ئەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫‪we watch the story of how Jean-Baptiste kills young women‬‬ ‫کۆمە�ێـــک بۆنـــی ئافرەتانی دەســـت بکەوێت لە بەشـــی یەکەمـــی فیلمەکە‬ ‫‪to complete his collection of women’s smells. The first part‬‬ ‫دەرهێنەر پەلکێشـــمان دەکات بۆ شـــاری پاریس لە سەدەى هەژدەهەم‪،‬دژ‬ ‫‪of Tykwer’s film presents 18th century Paris’s contrast of dirt‬‬‫یەکی جوانی و پیســـی بە شـــێوەیەکی باوەڕپێنەکراو دەخرێنە ڕوو‪،‬بینەران‬ ‫‪and-splendor with incredible detail, leaving viewers in awe.‬‬ ‫دوچاری شـــۆک دەکات هەمدیسان دەرهێنەر شـــوێن پەنجەی خۆی دەخاتە‬ ‫ڕوو لـــەوەی کـــە بۆنکاریگـــەری خـــۆی هەیـــەو هەروەهـــا کاریگـــەری بۆن‬ ‫‪Tykwer also touches upon the transporting effect of smell,‬‬ ‫ڵ‬ ‫دەگوازێتەوە بۆ ناو قو�ی نەســـتەکان و پەیوەســـتیان دەکات بە یادەوەری‬ ‫‪how it is instilled in our subconscious and how it connects‬‬ ‫حـــەزو خولیاکانمان لە ڕابردو و ئێســـتادا بە پێچەوانەی ئـــەوەی کە ئاماژەی‬ ‫‪with our memories, desires, our past and our being. Contrary‬‬ ‫بـــۆ کراوە‪،‬ئەم فیلمە تەنهـــا تۆمار کردنێک نیە بۆ مێـــژووی بکوژێک‪،‬بەلکو‬ ‫‪to how it is mentioned to be, the film is not merely a histor‬‬‫ڵ‬ ‫وەرچەرخانێکـــە بـــۆ چیرۆکێکـــی خەیا�ی یان داســـتانی چیرۆکێـــک دوایین‬ ‫‪ical portrayal of a murderer, but rather it has turned into a‬‬ ‫ڤێرژنـــی لـــە یادەوریەکانمان هەتا هەتایـــە بە زیندویـــی ئەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫‪fairy-tale or legendary version of the story. This latest version‬‬

‫‪The movie or the book? Successful or not, every‬‬ ‫‪adaptation causes this question to come up. But‬‬ ‫‪it’s doubtful whether this is a fair question. Each‬‬ ‫‪literary work of art that has gained enormous‬‬ ‫‪recognition is filled with the unique tone of‬‬ ‫‪the pencil that has created that novel and the‬‬ ‫‪atmosphere that has woven each and every‬‬ ‫‪single frame of the world they have created with‬‬ ‫‪their own imagination.‬‬

‫‪will be seared into our minds as an unforgettable memory.‬‬

‫‪73‬‬

? ‫خوازراوەکان‬

How we choose?

?

PR

Metaphors L

‫ڵ‬ ‫چۆن هە�بژێرین؟‬

et’s say we’ve entered a supermarket and we’re walking through the ranks in line according to list of needs. We encounter different brands and product types in each department. Besides the known brands, we see the brands we do not know. We need to get the products in the list of needs, but how do we decide? What underlies under our buying behavior?

Consumers think a few seconds before making a choice and then they take the product they need from the product shelf.

When we question how healthy this decision is, yes, it can be considered as a healthy decision. If the product preference was consciously, then you will act according to what the brand does not remind you of your childhood, whether it is reliable or not, whether content of the product has healthy characteristic or not, how does this product effect your emotions and how it addresses you emotions. For a product you never knew, you would not be too hesitant to buy it and you never thought about buying it. The fact that other similar brands are cheaper than their products can be more supportive for you not to buy that product, and that product might raise suspicion.

Sometimes you encounter a product or brand that you have not seen before on the shelf, the product is presented so beautifully that when you take a look on the product slogan, colors, pictures, logo, design details such as the elegance of the design and the price of the same or similar to the same as the result of instant conversations in your brain you can decide that the product is special. When you question the reason for choosing this product that you have not experienced before and decided only on the basis of your intuition, you may think that it is actually a random purchase preference. The logic underlying this purchase behavior is based on the positive or negative connotations you have accumulated throughout your life.

While making the product choice, the conversations in our instant unconscious pass through, so that our brain helps us make our decision to buy. While making the decision to buy something, our brain collects memories, perceptions and emotions and scans quickly and produces reactions. Somatic cursors (metaphors) are the basis of this rapid path for the brain to make decisions in a short time.

Metaphors help us explain and understand a phenomenon, which allows us to add more than one meaning to a conception, a place or a short path in our brain that we can define our experience and our emotions is a concrete reaction.

Metaphors are used to simulate and compare something with something else. Although your mother says she does not get close to the stove, you can touch the stove and burn your hand and then somatic cursors are formed in the experience of your subsequent behaviors.

February, 2019 Issue 1

74

‫گریمان دەچینە ناو سوپەرمارکێتێک لەنێوان ڕیزی ڕەفەی شمەکەکان‬ ‫تێدەپەڕین بە گوێرەی لیستی ئەو پێداویستیانەى کە ئامادەمان کردووە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لە هەر بەشێکدا ڕوبەڕوی کۆمە�ێک کا�و براندی بازرگانی هەمەجۆر‬ ‫ لە تەک براندە بەناوبانگەکان چاومان بە هەندێ براندی نەناسراوی‬،‫دەبینەوە‬ ‫ڵ‬ ‫بە�م چۆن بڕیار بدەیت؟ لە ناخی رەفتارەکانمان بۆ کڕین چ‬،‫تر دەکەوێت‬ ‫شتێک خۆی پەنهان داوە؟‬ ‫بەکاربەر کڕیار بۆ ماوەیەک بیردەکاتەوە بەر لەوەی بڕیاری خۆی بداتدواتر‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ کاتێک‬.‫لەسەر ڕەفەکان ئەو کا�یە هە�دەبژێریت کە پێویستیەتی‬ ‫ڵ‬ ‫دەکرێ بە بڕیارێکی‬،‫ بە�ی‬،‫لە ڕاستی و دروستی ئەو بڕیارە دەپرسین‬ ‫ڵ‬ ‫ئەگەر بژاردەکانی بەرهەم و کا�کان لە هەستەوە‬،‫دروست هەژمار بکرێت‬ ‫بێتئەوکاتە بە شێوەیەک رەفتار دەکەیت وەک ئەوەی براندەە شتێکی‬ ‫ڵ‬ ‫ ئینجا ئەگەر باوەڕپێکراو بێت یان‬,‫سەردەمی منا�یک بە بیر دەهێنێتەوە‬ ‫ڵ‬ ‫ ئینجا ئایا پێکهاتەی ناو ئەو کا�یە تایبەتمەندی باشی هەیە یان‬,‫نا‬ ‫ناچۆن ئەو بەرهەمە کار دەکاتە سەر هەستەکانتو هەروەها چۆن چارەی‬ ‫ڵ‬ ‫دوو‬،‫بۆ ئەو بەرهەم و کا�یانەی کە پێشتر نەتناسیوە‬،‫هەستەکانت دەکات‬ ‫ڵ‬ ‫ ئەوەی‬.‫د� نابیت لە کڕینی چونکە هەرگیز بیرت لە کڕینی نەکردۆتەوە‬ ‫ڵ‬ ‫ڕاستی بێت هەندێ کا�ی تر کە هاوشێوەی براندەکانە و نرخیان هەرزانترە‬ ‫ڵ‬ ‫لەوانەشە ئەو‬،‫لەوانەیە ببنە پا�پشتێک بۆ تۆ تاوەکو ئەو بەرهەمە نەکڕیت‬ .‫بەرهەمە گومانەکانت زیاتر بکات‬ ‫ڵ‬ ‫هەندێ جار هەندێ کا� لەسەر ڕەفەکان دەبینیت کە پێشتر بەرچاوت‬ ‫ڵ‬ ‫کا�کان بە شێوەیەکی زۆر جوان دانراونکە دەرفەتی ئەوەت‬،‫نەکەوتوون‬ ‫وێنەکان‬،‫رەنگەکان‬،‫ئەداتێ چاوێک بە دروشمی بەرهەمەکە بخشێنیت‬ ‫ووردەکاری دیزاین کە بە شێوەیەکی زۆر جوان دیزاین کراوە‬،‫دروشمەکان‬ ‫ئەمە دەبێتە گفتوگۆیەکی‬،‫هەروەها نرخێکی نزیک یان هەر هەمان نرخ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫خێرا‬ ‫ئەق� بریار دەدات کە ئەم بەرهەمە‬ ‫لەو کاتەدا‬،‫لەگە� بیرو هۆش‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫کاتێک گومان دروست دەبێت لە هە�بژاردنی ئەو کا�یەی کە‬.‫تایبەتە‬ ‫ڵ‬ ‫تەنها لەسەر بنەمای ئەگەر بڕیار لە‬،‫ئەزموونی پێشوەختەت لەگە�یدا نیە‬ ‫لەوانەیە لەو کاتەدا دەرفەتت بۆ کڕینی ڕەمەکی ڕەخساندبێت‬،‫کڕینی ئەدەی‬ ‫ئەو لۆژیکەی لە پشت ئەو کڕینەدایە پشت ئەبەستێت بەو پەیوەندیە‬ ‫ڵ‬ .‫پۆزەتیڤ و نێگەتیڤانەی کە بەدرێژایی تەمەن لە التدا کە�ەکە بوون‬ ‫ڵ‬ ‫لە دەریای نەست گفتوگۆیەک ئەنجام‬،‫لە کاتی هە�بژاردنی بەرهەمێک‬ ‫ئەدرێت بۆ ئەوەی یارمەتیمان بدات لە کاتی کڕین بڕیاری دروست بدەین‬ ‫ڵ‬ ‫مێشک هە�دەستێت بە‬،‫لە کاتێکدا ئەمانەوێ بڕیار بدەین بۆ کڕینی شتێک‬

‫کۆکردنەوەی یادەوەری و پڕەنسیپ و سۆزەکانمان و بە خێرایی سکانی داتاکان‬ ‫ڵ‬ ‫دەکات و کاردانەوەکان هە�دەسەنگێنێت‪ .‬ئاماژە جەستەییەکان (مەجازەکان)‬ ‫بنەمای ئەم ڕێڕەوە خێرایەی دەماغە بۆ وەرگرتنی بڕیار لە کورترین ماوەدا‬ ‫ڵ‬ ‫شیتا� کردنی دیاردەکان و تێگەیشتن‬ ‫خوازراوەکان یارمەتیمان ئەدەن بۆ‬ ‫‪While Sokrates was arguing with his student Theaitetos about‬‬ ‫لەو دیاردانە‪ ،‬کە یارمەتیدەرن بۆ ئەوەی پتر لە واتایەک بۆ تێگەیشتنێک‬ ‫‪reliability of memories, Socrates described memory as a very‬‬ ‫دابنێین‪ ,‬شوێنیک یان کورتە رێگایەک لە ناو مێشکمان یارمەتیمان‬ ‫‪soft wax tablet. Freud used the metadata metaphor to point‬‬ ‫ئەدات بۆ پێناس کردنی ئەزموونەکانمان‪،‬هەروەها هەستەکانمانیشمان‬ ‫‪out that there are deep memory layers that are stored in such‬‬ ‫کاردانەوەیەکی پتەوە‪،‬خوازراو بەکار دێت بۆ گێڕانەوەو بەراورد کردنی شتێک‬ ‫‪a way that they will not be erased beneath the surface, even if‬‬ ‫ڵ‬ ‫بە شتێکی تر‪،‬دایکت پێتدە�ێ نزیک زۆپاکە مەکەوە‪ ،‬تۆ ئەتوانی دەستێکی‬ ‫‪there are no commemorative marks on the surface.‬‬ ‫بدەیتێ ودەستی خۆت بسوتێنی‪،‬بەمشێوەیە ئاماژە جەستەییەکان پەیدا‬ ‫‪When metaphors are used as a descriptive purpose, the‬‬ ‫دەبن لە ئەزموونە تایبەتیەکەی رەفتارەکانی دواترت‪.‬‬ ‫‪situation, the phenomenon and the event are depicted.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� یەکێک لە قوتابیەکان گفتوگۆی دەکرد دەربارەی‬ ‫کاتێک سوقرات‬ ‫‪Metaphors are the mediator of an improvement, the meaning‬‬ ‫ڕاستی و دروستی یادەوەریەکان‪ ،‬سوقرات پێناسەی یادەوەری دەکات‬ ‫‪of a change when used as the purpose of reinforcement.‬‬ ‫وەک تەبەقە شەمعێکی زۆر نەرم‪،‬فرۆید خوازراو داتا وەسفیەکان بەکار‬ ‫دەهێنێت وەک ئاماژەیەک بۆ ئەو فاکتەی کە لە مێشکدا‬ ‫‪First, a good symbol must be chosen to create‬‬ ‫ڵ‬ ‫قو� هەن کە زانیاریەکان بەم شێوەیە‬ ‫چەند چینێکی‬ ‫‪an effective metaphor. The product itself‬‬ ‫‪Metaphor gives‬‬ ‫چینەکانی‬ ‫بۆ‬ ‫سەرناکەون‬ ‫ناسڕێنەوەو‬ ‫کۆدەکەنەوە کە‬ ‫‪depends on the integrity between the symbol‬‬ ‫‪us a point of‬‬ ‫سەروو تەنانەت ئەگەر هیچ یادەوەریەکی پێشینەش لە‬ ‫‪and its intended message. The more effectively‬‬ ‫بەشەکانی سەروو بوونی نەبێت‪.‬‬ ‫‪view without the‬‬ ‫‪the message is connected to the message and‬‬ ‫دۆخەکە‪,‬‬ ‫بەکاردێت‪,‬‬ ‫وەسفی‬ ‫کاتێک مەجاز وەک ئامانجێکی‬ ‫‪the more consumers will focus on the product‬‬ ‫‪other that we‬‬ ‫تۆمار‬ ‫وێنا‬ ‫بە‬ ‫ڕوداوەکەش‬ ‫دیاردەکە ‪,‬تەنانەت خودی‬ ‫‪and remember the product.‬‬ ‫‪can imagine that‬‬ ‫دەکرێن‪ ،‬مەجازەکان نێوەندگیرێکن بۆ باشتر کردن‪ ،‬واتای‬ ‫‪The message and the message idea to be‬‬ ‫‪thing together.‬‬ ‫گۆڕینیش ئەو کاتە دەبێت کاتێک بەکاردىهێنرێت بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫‪connected to the product should be clearly‬‬ ‫مەبەستی پا�پشتی کردن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪determined and a set of icons directly related‬‬ ‫سەرەتا‪،‬پێویستە رەمزێکی باش هە�ببژێردرێت بۆ بونیاد‬ ‫‪to the message should be sorted. In order to‬‬ ‫نانی خوازراوێکی کاریگەر‪ ،‬خودی بەرهەمەکە پشت بە‬ ‫‪create an effective metaphor, the items of the‬‬ ‫کامل بوونی نێوان رەمز و پەیامە بە ئامانج گیراوەکە‬ ‫ڵ‬ ‫‪product should be listed. Choosing a symbol‬‬ ‫دەبەستێت‪ ،‬هەرچەند چا�کی گەیاندنی پەیامەکە زێتر‬ ‫‪that is meaningful for the target audience and‬‬ ‫بێت‪،‬ئەوەندەش مەیلی بەکاربەر بۆ بەرهەمەکە زیاتر‬ ‫‪selecting an element of the product is extremely‬‬ ‫دەبێت و بەرهەمەکەی باشتر بیر دێتەوە‪.‬‬ ‫‪important, a perfect fusion should be created‬‬ ‫پەیام و بیرۆکەی پەیامەکە پێویستە بە شێوەیەکی‬ ‫‪with the desired message.‬‬ ‫ئاشکرا بە بەرهەمەکە ببەسترێنەوە‪،‬هەروەها پێویستە‬ ‫ڵ‬ ‫ئەو کۆمە�ە رەمزەی راستەوخۆ پەیوەندیان بە بەهەمەکە‬ ‫‪Brands are a narrative of marketing art. The‬‬ ‫ڵ‬ ‫هەیە جیا بکرێنەوە‪،‬پێویستە ئەو رەمزە هە�بژێردرێت‬ ‫‪power of a brand is only measured by the size of‬‬ ‫کە الی بینەر واتایەکی هەیە‪،‬هەروەها هەلبژاردنی توخمی‬ ‫‪the story it has. Stories have created a context for meaning and‬‬ ‫بەرهەمەکەش گرینگیەکی زۆری هەیە‪ ،‬پێویستە هەماهەنگیەکی تەواو‬ ‫‪character and a brand for which cognitive effort is expected.‬‬ ‫لەگەل پەیامەخوازراوەکە هەبێت‪.‬‬ ‫‪This context is an effort for consumers, because they are in‬‬ ‫براندە بازرگانیەکان گێڕانەوەیەکە بۆ هونەری بە بازاڕ کردن‪،‬پێوەری توانای‬ ‫‪constant communication activities. In fact, these brands now‬‬ ‫براندە بازرگانیەکان چیرۆکی خودی براندەکەیە‪،‬چیرۆکەکان رێچکەیەک بۆ‬ ‫‪have a strong metaphor; sometimes they themselves become‬‬ ‫واتاو کەسایەتی و براندە بازرگانیەکە دادەنێت کە ئەگەری هەیە دەرەنجامی‬ ‫‪metaphors. Metaphor is a functional and vital tool in today’s‬‬ ‫زانیاریەکان بێت‪ .‬ئەم رێچکەیە بەرهەمی ماندوو بوونی بەکاربەرانە چونکە ئەوان‬ ‫‪marketplace, and each is a special design product that leads‬‬ ‫ڵ‬ ‫خانەی جموجۆ�ی ئەو بوارەن‪،‬لە راستیدائەم براندە بازرگانیانە ئێستا خوازراوێکی‬ ‫‪to an imaginative perspective.‬‬ ‫بەهێزیان هەیە‪،‬هەندی جار خۆیان دەبن بە خوازراو‪.‬‬ ‫‪Through metaphor marketing, powerful elements are created‬‬ ‫خوازراو ئامرازێکی کارای پیشەوەریە لە بازاڕی ئەمرۆماندا‪،‬هەر یەک لەو‬ ‫‪that can give the brand different perspectives. In the process‬‬ ‫خوازراوەان دیزاینێکی تایبەتیان هەیە کە خودان ڕوانگەیەکی داهێنانەن‪.‬‬ ‫‪of interpreting the marketing communication message, the‬‬ ‫لە میانی بە بازار کردنی مەجازیدا‪ ،‬ڕەگەزی بەهێز بونیاد دەنرێن کە لە‬ ‫‪reference frame and past experiences of the consumer are‬‬ ‫توانایاندا هەیە دیدگایەکی جیاواز بە براندە بازرگانیەکان بدات‪،‬لە میانی‬ ‫‪fundamental. Within the framework of its cultural, social and‬‬ ‫ڵ‬ ‫شیتا� کردنی پەیامی بە بازارکردن و پەیوەندیەکان‪،‬چوارچێوەی‬ ‫پرۆسەی‬ ‫‪individual characteristics, certain associations are formed for‬‬ ‫مەرجعیەتی و ئەزموونە پێشوەکانی بەکاربەر بنەمای سەرەکی ئەو پرۆسەیەن‪.‬‬ ‫‪the relevant brand.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لە چوارچێوە کەلتوریەکەیدا‪ ,‬تایبەتمەنیدە کۆمە�یەتی و کەسیەکان‬ ‫جۆرێک لە کۆگەلی بۆ براندە بازرگانیە پەیوەندارەکان دروست دەکەن‪.‬‬ ‫‪It is a fact that metaphors pave the way for creativity in‬‬ ‫‪marketing communication and broaden their boundaries.‬‬ ‫گومانی تیا نیە کە خوازراو ڕێگا خۆش دەکات بۆ ئەفراندن لە پەیوەندی‬ ‫‪Metaphors; it is indispensable for the transfer of conceptual‬‬ ‫بە بازارکردن و بەرفراوان کردنی سنورەکانی‪،‬خوازراو شتێکە ناکرێ‬ ‫‪systems, the way of thinking, the intellectual design in terms‬‬ ‫دەستبەرداری بین بۆ گواستنەوەی سیستەمەکانی تێگەیشتن‪،‬و شێوازی‬ ‫‪of brands.‬‬ ‫بیرکردنەوەو ئەو دیزاینە فیکریەی کە بۆ براندە بازرگانیەکە ئانادە کراوە‪.‬‬ ‫‪75‬‬

‫‪branding‬‬

‫‪World’s‬‬ ‫‪Most‬‬ ‫‪Valuable‬‬

‫‪500‬‬ ‫‪Brand‬‬

‫بازرگانیەکان لە جیهان‬ ‫‪ ٥٠٠‬بەهادارترین ڵبراندە‬ ‫ڵ‬ ‫رێکخراوی نێودەو�ەتی بۆ هە�سەنگاندنی براندە‬ ‫بازرگانیەکان ‪ Brand Finance‬دەرەنجامی ڕاپرسیەکەی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫سا�ی ‪ 2019‬ب�وکردەوە کە پتر لە ‪ 500‬براند لە خۆوە‬ ‫دەگرێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫بە گوێرەی لێکۆ�ینەوەکە‪ Amazon ,‬بەهادارترین براندی بازرگانیە‬ ‫جیهان‪ ،‬بەهاکەی دەگاتە‪ 188‬ملیار دۆالر‪ .‬لە توێژینەوەکەی‬ ‫لە‬ ‫ڵ‬ ‫پار سا�ی هەمان ڕێکخراو‪ ،‬بەهای ‪ Amazon‬گەیشتبوە ‪ 151‬ملیار‬ ‫دۆالرو بەو پێیەش لە پێشەنگدا بوو‪.‬لیستی پڕ بەهاترین براندە‬ ‫بازرگانیەکان بریتی بوو لە ‪ Amazon‬بە ‪ 154‬ملیاردۆالر‪Apple ,‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� گوگل‪ Microsoft,‬بە ‪ 120‬ملیار دۆالر‬ ‫بە ‪ 143‬ملیار دۆالر‬ ‫هەروەها لە دوای ئەوە براندی ‪ Samsung‬هات بە بەهای ‪ 19‬ملیار‬ ‫دۆالر‪ .‬براندی بازرگانی ‪ AT & T‬بە بەهای ‪ 87‬ملیار دۆالر توانی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�‬ ‫بچێتە ریزبەندی حەوتەمی لیستەکە‪ ,‬لەم ریزبەندیەشدا‬ ‫کۆمپانیای ‪ Facebook‬هاوبەش بوو کە بەهاکەی ‪ 83‬ملیار دۆالری‬ ‫ئەمریکی بوو‪ ،‬لە ڕیزبەندی هەشتەمیشدا براندی ‪ ICBC‬هات بە‬ ‫بەهای ‪ 80‬ملیار دۆالر‪ ,‬کۆمپانیای ‪ Verizon‬یش کە بەهاکەی ‪71‬‬ ‫ملیار دۆالر بوو توانی لە ریزبەندی نۆیەم بێت و بانکی چینی‬ ‫بیناسازیش ‪ China Construction Bank-‬لە ریزبەندی دەیەم بوو‬ ‫کە بەهاکەی تەنها ‪ 70‬ملیار دۆالری ئەمریکی بوو‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ئەمسا� ‪ ,‬بەرزترین رێژەی بەها بۆ براندە بازرگانیەکان لە پشکی‬ ‫کۆمپانیای ‪ iQiyi‬چینی بوو کە کۆمپانیایەکی بواری تەکنەلۆژیایە‬ ‫وڕێژەی بەرزبوونەوەکەی ‪ 326‬لە سەدا بوو‪ .‬کۆمپانیایڵ ‪ iQiyi‬ڵکاتێک‬ ‫هاتە ناو ڕیزبەندیەکە لە پلەی ‪483‬ـەمین بوو‪ ,‬بە�م سا�ی پار‬ ‫بە بڕی یەک ملیار دۆالر بەهای براندەکەی خۆی بەرز کردەوە‬ ‫ئەو کۆمپانیایەی کە زۆرترین زیانیشی بەرکەوت کە ئاستی‬ ‫زەرەمەند بوونەکەی بە رێژەی ‪ 42‬لە سەدا بوو کە بەهاکەی‬ ‫بەرابەر بوو بە ‪ 11.4‬ملیار دۆالر ئەویش کۆمپانیای ‪.JD.com‬‬ ‫لە ڕوانگەی هێلە بازرگانیەکان‪ ,‬براندە تەکنەلۆژیەکان لە پلەی‬ ‫یەکەمدا بوون بە رێژەی ‪ 23.5‬لە سەدا‪ ،‬کاروباری بانکی بە‬ ‫رێژەی ‪ 14.3‬لەسەدا‪ ،‬بازرگانی تیلیکۆم بۆ پەیوەندیەکانەکان لە‬ ‫پلەی سێ هەمدا بوو بە رێژەی ‪ 9.3‬لەسەداو‪ ،‬کەرتی بازرگانی‬ ‫ئۆتۆمبێاسازی لە پلەی چوارەم بە رێژەی ‪ 6.6‬لەسەدا ‪,‬هەروەها‬ ‫بازرگانی کەرتی تاک فرۆشی بە رێژەی ‪ 6‬لەسەدا‪.‬‬ ‫ئەو بەڕێوەبەرە جێبەجێکارەی‪ ،‬بە گوێرەی ئەو ڕاپرسیەی کە‬ ‫تایبەت بوو بە ڕیزبەندکردنی براندە بازرگانیەکان‪ ،‬جێف بیزۆس‬ ‫ڵ‬ ‫خا� لە سەرەوەی لیستەکە بوو‬ ‫‪ Jeff Bezos‬لە ئەمازۆن بە ‪72.4‬‬ ‫لەم لیستەدا کۆمپانیای ‪ )Akio Toyoda (Toyota‬و ‪Bernard Arnault‬‬ ‫(‪ )LVMH‬و هەروەها تیم کۆک ‪ Tim Cook‬لە کۆمپانیای (‪ )Apple‬کە‬ ‫بە پلەی سێ یەم هاتبوو ناویان هەبوو‪.‬‬

‫‪International brand assessment‬‬ ‫‪organization Brand Finance shared‬‬ ‫‪the results of the World’s Most‬‬ ‫‪Valuable 500 Brand 2019 survey.‬‬ ‫‪According to the results of the study, Amazon is the most va‬‬‫‪luable brand in the world with a brand value of $ 188 billion.‬‬ ‫‪Amazon, the same research last year’s version of the brand‬‬ ‫‪value of $ 151 billion was the first place.‬‬ ‫‪The most valuable brands in the list of Amazon with a brand‬‬ ‫‪value of $ 154 billion, Apple, $ 143 billion with Google, Micro‬‬‫‪soft with $ 120 billion and $ 91 billion followed by Samsung. At‬‬ ‫‪$ 87 billion, AT & T ranked seventh in the list, ranking seventh‬‬ ‫‪with $ 83 billion Facebook, ICBC with 80 billion dollars in the‬‬ ‫‪eighth place and Verizon with $ 71 billion in the ninth. China‬‬ ‫‪Construction Bank became the last brand in the top 10 with‬‬ ‫‪70 billion dollars.‬‬ ‫‪This year, the highest rate of the value of the brand, the Chi‬‬‫‪nese technology company with an increase of 326 percent was‬‬ ‫‪iQiyi. IQiyi, which entered the list in the 483th order, increased‬‬ ‫‪its brand value from $ 1 billion to $ 4.3 billion last year. The‬‬ ‫‪most value-loss brand, with a loss of 42 percent of the brand‬‬ ‫‪value of $ 11.4 billion in the past was JD.com.‬‬ ‫‪In terms of business lines, technology brands ranked first with‬‬ ‫‪23.5 percent, banking with 14.3 percent, telecom third with 9.3‬‬ ‫‪percent, automobile fourth with 6. 6 percent, and retail sector‬‬ ‫‪with 6 percent.‬‬ ‫‪The top executive who represented his brand in the survey‬‬ ‫‪was Jeff Bezos from Amazon with 72.4 points. The list includes‬‬ ‫‪Akio Toyoda (Toyota), Bernard Arnault (LVMH) and Tim Cook‬‬ ‫‪(Apple) in the third.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪76‬‬

Top 100 most valuable brands

77

business world

Arrival of two Cargo Aircrafts to Erbil International Airport

‫ڵ‬ ‫دوو فڕۆكەی بار هە� ڵگر دێتە نێو‬ ‫فڕۆكەخانەی نێو دەو�ەتی هەولێر‬ The executive manager of HELI-EXCEL Company declared to Marketing Erbil that his company brought two cargo aircrafts into Erbil International Airport and in a very near future these planes will connect Erbil to the wide world. He believes if the Kurdistan government could not reach to an agreement with Federal Government in Baghdad and the Kurdistan Region could not be an autonomous aviation authority, thus it will be always under the threat of airport closures and will face stop flights which hook Kurdistan up with the outside world.

February, 2019 Issue 1

78

‫ئاشـــكرای‬ME ‫ بۆ‬HELI-EXCEL ‫ســـەرۆكی جێبەجێكاری كۆمپانیای‬ ‫ڵ‬ ‫»دوو فڕۆكـــەی بارهە�گریـــان هێناوەتـــەوە نێـــو‬:‫دەكات‬ ‫ڵ‬ ‫فڕۆكەخانـــەی نێودەو�ەتی هەولێر و لـــە ئایندەیەكی نزیكدا‬ ‫ئـــەو دوو فڕۆكەیە هەولێر بە جیهان و عێراق دەبەســـتنەوە‬ ‫پێشـــی وایە ئەگـــەر حكومەتی هەرێمی كوردســـتان نەگاتە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� حكومەتـــی عێراقـــی و كوردســـتان‬ ‫ڕێككەوتنێـــك‬ ‫ڵ‬ ‫ئەوە‬،‫نەبێتـــە خـــاوەن دەســـە�تێكی ســـەربەخۆی فڕۆكەوانی‬ ‫هەمیشـــە لەژێـــر هەڕەشـــەی داخســـتنی فڕۆكەخانـــەكان و‬ ‫وەســـتاندنی گەشتە ئاسمانیەكان دەبێتەوە كە كوردستانیان‬ .‫بە جیهان بەســـتۆتەوە‬

In an interview with Marketing Erbil, Idrees Hassan the executive manager of HELI-EXCEL Company referred to bringing two cargo aircrafts which currently are in Erbil International Airport and in a near future after intensive discussions with the Iraqi Aviation Authority, revealing our targets that lay behind serving the economy of Kurdistan Region and linking Kurdistan and Iraq to the outside world. These cargo aircrafts will be the commercial exchange bridge between Kurdistan Region, Iraq and countries all around the world, and the center of this powerful economical movement will be in Erbil, precisely in Erbil International Airport that is why the Aviation Authority in Iraq tries its best to let not the cargo aircrafts be in Erbil, they strongly prefer to be under their control in areas that are under their authority.

Idrees Hassan added “The licensee process of using these two cargo aircrafts has not been completed in Baghdad yet. At this moment the project is in the fourth stage which is known as AUC. This is a complicated stage over all the countries. Once the AUC is granted by a party, that party will be an autonomous independent aviation authority. With God’s help after one more month we step into a new stage, the fifth stage, through which the airplanes will enter service, thus we could afford extra favor to Kurdistan.”

The executive manager of HELI-EXCEL Company also referred that these two cargo aircrafts will be in employ of foreign companies and have an economic benefit for these companies because they facilitate their issues in transporting shipments, especially gas and oil companies as they have too much shipments. He also added “This project is to make Kurdistan Region in near future as an owner of independent autonomous aviation authority and he believes having an autonomous aviation authority is a legal right, currently Kurdistan does not have this authority, and that lack caused serious problems, that is why Baghdad does not provide necessary facilities to the project for Baghdad does not feel ease if the planes fly and land in Erbil, they always want to control this vessel, although we continuously go into discussion to convince them that the project is for facilitating the economic issues in Kurdistan and Iraq in general. If any Kurdish merchant wants to deliver his shipments from Europe by using Baghdad airports, he will face serious damages, but once these two cargo aircrafts in Erbil International Airport start their flights and the merchants accomplish their legal paper works they will receive their shipments as soon as possible.

‫ئیدریـــس حەســـەن ســـەرۆكی جێبەجێـــكاری كۆمپانیـــای‬ ‫ڵ‬ ‫ باســـی هێنانـــی‬ME �‫لەگـــە‬ ‫ لـــە دیمانەیەكـــدا‬HELI-EXCEL ‫ ئێســـتا ئەو دوو‬:‫دوو فڕۆكـــەی كارگـــۆ كـــرد و ڕایگەیانـــد‬ ‫ڵ‬ ‫فڕۆكەیـــە لەنێـــو فڕۆكەخانـــەی نێودەو�ەتـــی هەولێـــرەو‬ ‫ڵ‬ �‫لەگـــە‬ ‫لـــە ئایندەیەكـــی نزیـــك دوای گفتوگۆیەكـــی زۆر‬ ‫ڵ‬ ‫دەســـە�تی فڕۆكەوانی عێراقی و نیشاندانی ئامانجەكانمان‬ ‫كـــە خزمەتكردنـــە بـــە ئابـــووری هەرێمـــی كوردســـتان‬ ‫و بەســـتنەوەی هەرێمـــی كوردســـتان و عێراقیشـــە بـــە‬ ‫ڵ‬ ‫فڕۆكـــەكان دەبنـــە پـــردی ئا�وگـــۆڕی بازرگانـــی‬،‫جیهان‬ ‫ڵ‬ ‫ئەو‬،‫لەنێوان هەرێمی كوردســـتان و عێـــراق و و�تانی دونیا‬ ‫ڵ‬ ‫جموجۆ�ـــە ئابووریـــە بەهێـــزەش ســـەرچاوەكەی لەنێـــو‬ ‫ڵ‬ ‫ هەرچەنـــد‬،‫فڕۆكەخانـــەی نێودەو�ەتـــی هەولێـــر دەبێـــت‬ ‫ڵ‬ ‫دەســـە�تی فڕۆكەوانـــی پێیـــان خـــۆش نییـــە فڕۆكـــەكان‬ ‫لـــە هەولێـــر بن و پێیـــان خۆشـــە فڕۆكـــەكان بهێندرێنە‬ ‫ڵ‬ ‫ژێـــر دەســـە�تی فڕۆكەوانـــی عێراقـــی و لەناوچەكانی ژێر‬ .‫حكومڕانـــی ئەوانـــدا بن‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫»مۆ�ەتـــی كارپێكردنـــی ئەو دوو‬:‌‫ئیدریـــس حەســـەن دە�ێ‬ ‫ئێســـتا پرۆژەكە‬،‫فڕۆكەیە هێشـــتا لە بەغدا تەواو نەبووە‬ ‫ ) ی‬AUC ( ‫گەیشـــتۆتە قۆناغـــی چـــوارەم كـــە قۆناغـــی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ئـــەو قۆناغـــەش زەحمەتـــە لە هەمـــوو و�تانی‬،‫ێ دە�ێن‬ ‌ ‫پـــ‬ ‫ئـــەو الیەنـــە‬،‫ ) وەردەگیرێت‬AUC ( ‫هـــەر كاتێـــك‬،‫جیهان‬ ‫ڵ‬ ‫دەبێتـــە خاوەنـــی دەســـە�تی ســـەربەخۆی فڕۆكەوانـــی بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫پەنـــا بەخـــوا دوای مانگێكی دیكە‬،‫هەمـــوو و�تانی جیهان‬ ‫ێ و فڕۆكەكان دەســـت‬ ‌ ‫قۆناغـــی پێنجەمیشـــی تـــەواو دەبـــ‬ ‫بەمـــەش دەتوانیـــن خزمەتێكـــی زیاتـــر بە‬،‫بـــەكار دەكەن‬ .‫كوردســـتان بكەین‬ ‫ ئاماژە بەوە‬HELI-EXCEL ‫ســـەرۆكی جێبەجێكاری كۆمپانیـــای‬ ‫دەكات كـــە ئەو دوو فڕۆكە كارگۆیـــە خزمەت بە كۆمپانیا‬ ‫بیانیەكانـــی نێو هەرێمی كوردســـتان دەكات و ســـوودێكی‬ ‫ێ بـــۆ كوردســـتان و ئاســـانكاری بـــۆ‬ ‌ ‫ئابـــووری باشـــی دەبـــ‬ ‫چونكە باری زۆریان هەیە‬،‫كۆمپانیاكانی نەوت و گاز دەكات‬ ‫ڵ‬ ‫ ئەو پرۆژە بۆ ئەوەیە كوردســـتان‬:‌‫ دەشـــ�ێ‬،‫كە گوســـتنەوە‬ ‫ڵ‬ ‫ببێتـــە خاوەنـــی دەســـە�تی فڕۆكەوانـــی و پێویســـتە لـــە‬ ‫ڵ‬ ‫داهاتـــوو ئەو دەســـە�تە هـــی خۆمان بێت كـــە نەبوونی لە‬ ‫ هەر لەبەر ئەوەشـــە‬،‫ئێســـتادا بۆتە كێشـــەیەكی گـــەورە‬ ‫چونكە پێیان خۆش‬،‫بەغـــدا ئاســـانكاری بۆ پرۆژەكـــە ناكات‬ ‫ڵ‬ ‌‫دەیانەوێ‬،‫نییـــە فڕۆكـــەكان لـــە هەولێـــرەوە جو�ـــە بكەن‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫فڕۆكـــەكان لـــە ناوچەكانـــی ژێر دەســـە�تی خۆیـــان جو�ە‬ 79

‫‪business world‬‬

‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بكەن‪،‬لەگـــە� ئەوەشـــدا ئێمـــە هەمیشـــە لەگە�یـــان لـــە‬ ‫ێ بكەیـــن كە‬ ‫گفتوگۆدایـــن بـــۆ ئـــەوەی قەناعەتیـــان پـــ ‌‬ ‫پرۆژەكە بۆ ئاســـانكاری كردنـــە لە كاری بازرگانانی هەرێمی‬ ‫كوردســـتان و عێـــراق بەگشـــتی‪ ،‬هـــەر بازرگانێكـــی كورد‬ ‫ئەگەر بیـــەوێ‌ لەڕێگەی فڕۆكەخانەی بەغـــداوە كەلوپەلی‬ ‫ڵ‬ ‫خـــۆی لە ئەوروپـــا و و�تانی دیكـــەوە بگوازێتەوە‪،‬ئەوە دوو‬ ‫تا ســـێ‌ مانگـــی پێ‌ دەچێـــت وبارەكـــەی گیـــر دەخوات‪،‬بەو‬ ‫ڵ‬ ‫شـــێوەیەش زیانێكی زۆر بـــەر بازرگانـــەكان دەكەوێ‌‪،‬بە�م‬ ‫دوای كاركردنـــی ئـــەو دوو فڕۆكە كارگۆیـــەی فڕۆكەخانەی‬ ‫ڵ‬ ‫نێودەو�ەتـــی هەولێر‪،‬بازرگانـــەكان كاروبـــارە یاســـاییەكان‬ ‫تـــەواو دەكـــەن و لە زووتریـــن كاتتدا بارەكانیان ڕادەســـت‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەبـــارەی ئاب�وقەكانـــی حكومەتی عێراقی لەســـەر هەرێمی‬ ‫كوردســـتان كـــە داخســـتنی فڕۆكەخانەو ســـنوورەكانی لێ‌‬ ‫كەوتەوە‪ ،‬ئیدریس حەســـەن نایشـــارێتەوە زیانێكی زۆری‬ ‫بـــە ئابووری كوردســـتان و كۆمپانیاكان گەیاند و زۆرێك لە‬ ‫ێ هێشـــت‪،‬حكومەتی‬ ‫كۆمپانیا بیانیەكان كوردســـتانیان ج ‌‬ ‫ێ فڕۆكەخانەكانی كوردســـتان‬ ‫عێراقـــی هەر كاتێك بیـــەو ‌‬ ‫ڵ‬ ‫بوەســـتێنێ‌‪،‬هەتاوەكو نەبینە خاوەنی دەسە�تی فڕۆكەوانی‬ ‫خۆمان‪،‬هەمیشـــە ئـــەو هەڕەشـــەیە بەردەوامـــە و زیان بە‬ ‫ئابـــووری هەرێمی كوردســـتان دەگەیەنێ‌‪.‬‬ ‫ســـەرۆكی جێبەجێكاری كۆمپانیای ‪HELI-EXCEL‬ڕایدەگەیەنێ‌‪»:‬‬ ‫بیـــر لەوە دەكەنـــەوە لە ئاینـــدەدا فڕۆكەی گەشـــتیاریش‬ ‫ڵ‬ ‫بێننە كوردســـتان و بەناوی كوردســـتان گەشـــت بۆ و�تانی‬ ‫جیهـــان بكـــەن دوای بەدەســـتهێنانی (‪ ،)AUC‬ئیتـــر فڕۆكە‬ ‫بەكرێ‌ ناهێنین و دەبینە خاوەنی فڕۆكەی خۆمان‪،‬ئیدریس‬ ‫ڵ‬ ‫ێ حكومـــەت و میدیـــا لـــە هەرێمی‬ ‫حەســـەن دەشـــ�ێ‌‪»:‬دەب ‌‬ ‫كوردســـتان چاودێـــری وردی ئەوانـــە بـــكات كـــە نـــاوی‬ ‫كوردســـتان بخەنە ســـەر فڕۆكە‪،‬چونكە لـــە دونیا وا دەزانن‬ ‫ئـــەو فڕۆكەیە هـــی حكومەتی هەرێمی كوردســـتانە‪،‬نازانن‬ ‫ڵ‬ ‫فڕۆكـــەی كەســـیە‪،‬ئەوەش كارێكـــی هە�ەیـــە چونكە زیان‬ ‫ێ و ئەو كەسانە‬ ‫بە بەرژەوەندیەكانی كوردســـتان دەگەیەن ‌‬ ‫نـــاوی كوردســـتان بۆ بەرژەوەنـــدی خۆیان بـــەكار دێنن‪.‬‬ ‫‪Regarding the siege of Iraqi Government by the closure of‬‬ ‫‪airports and border crossings, Idrees Hassan said “It is not‬‬ ‫‪hidden the siege caused critical disadvantage to Kurdistan‬‬ ‫‪economy that resulted to departure of several foreign compa‬‬‫‪nies. So until we become the owner of autonomous aviation‬‬ ‫‪authority we still remain under the mercy of Iraqi authorities,‬‬ ‫‪and the continuous of this threat always leave negative affec‬‬‫”‪tion on Kurdish economy.‬‬ ‫‪The executive manager of HELI-EXCEL Company declares‬‬ ‫‪“After granting AUC, they have future plans to bringing in‬‬ ‫‪commercial and tourist planes into Kurdistan, they will no‬‬ ‫‪longer use rental planes and will be the owner of their own‬‬ ‫‪airplanes.” Idrees Hassan also added, “The Government and‬‬ ‫‪Media Agencies in KR watch closely those who use Kurdistan‬‬ ‫‪name on planes because this will mislead countries all around‬‬ ‫‪the world that these planes belong to KRG, unknowing that‬‬ ‫‪these planes are personal. Using Kurdistan name on planes‬‬ ‫‪is wrong, harms Kurdistan advantages and these individuals‬‬ ‫”‪abuse Kurdistan name for their own purposes,‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪80‬‬

‫‪art&culture‬‬

‫‪Saman Hidayat‬‬ ‫‪occupies a‬‬ ‫‪standing amongst‬‬ ‫‪International‬‬ ‫‪sculptors.‬‬

‫‪After he, with his wife, settled permanently in Germany in 2015,‬‬ ‫‪he successfully could attract the attention of Mannheim Mayor‬‬ ‫‪and gained his satisfaction very fast for a 360cm height statue‬‬ ‫‪“Cry after Freedom” he built, which symbolizes a refugee family‬‬ ‫‪consisting of three figures at cost of 250.000 euros. This sculptor‬‬ ‫‪artist is Saman Hidayat. In a worthy ceremony, curtain lifted on‬‬ ‫‪the statue. Saman’s project left a loud resonance in Germany,‬‬ ‫‪even among the refugees. Currently Saman is involved with a new‬‬ ‫‪project which is building another statue for Mannheim city.‬‬

‫سامان هیدایەت لە نێو‬ ‫هونەرمەندانی جیهان‬ ‫جێگەی خۆی دەکاتەوە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� هاوســـەرەکەی بـــە‬ ‫دوای ئـــەوەی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫یەکجـــاری لـــە و�تـــی ئە�مانیـــا جێیگیـــر بوو‪،‬‬ ‫زۆر بـــە خێرایـــی توانـــی ســـەرنجی پارێزگاری‬ ‫شـــاری مانهایـــم بـــۆ الی خـــۆی ڕابکێشـــێت و‬ ‫خۆبەخشـــانە پەیکەرێکـــی بـــە نـــاوی هاواری‬ ‫دوای ئـــازادی بـــۆ ئـــەم شـــارە دروســـت بـــكات‬ ‫ڵ‬ ‫کـــە بەرزیەکەی ‪ ٣٦٠‬ســـانتیمەترەو ســـیمبو�ى‬ ‫خێزانێکی کۆچبەرە کە ســـێ فیگـــەر لە خۆوە‬ ‫دەگرێـــت و ‪ ٢٥٠‬هـــەزار یـــۆرۆی تێچـــووە ئـــەم‬ ‫هونەرمەندە ســـامان هیدایەتی پەیکەرســـازە‬ ‫لە مەراســـیمێکی شایەســـتەدا پەردە لەســـەر‬ ‫ئـــەم پەیکـــەرە الدرا پرۆژەکـــەی ســـامان لـــە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫و�تـــی ئە�مانیاو لـــە نێو خـــودی کۆچبەرانیش‬ ‫دەنگدانـــەوەی زۆری هەبـــوو‬ ‫ڵ‬ ‫ئێستا ســـامان ســـەرقا�ی پرۆژەیەکی دیكەیە‬ ‫ئەویـــش دروســـتکردنی پەیکەرێکـــی تـــرە بۆ‬ ‫شـــاری مانهایم‪.‬‬ ‫‪81‬‬

‫‪PR‬‬

‫‪eMarketer‬‬

‫‪Releases New Global Media Ad‬‬ ‫‪Spending Estimates‬‬

‫‪Digital channels will overtake‬‬ ‫‪traditional mediums‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫‪ by 2021‬ڵ‬ ‫لە ‪ 2021,‬کەنا�ە دیجیتا�یەکان ڵ‬ ‫زا� دەبن بەسەر کەنا�ەکانی تر‪.‬‬

‫چـــۆن بـــازاڕی ئەلیكترۆنی پراكتیكی تاك فرۆشـــی‬ ‫دەخرێت؟‬ ‫ڕێـــك‬ ‫ڵ‬

‫پێچەوانـــەی ما�پەرەكانی بازرگانـــی ئەلیكترۆنی‪e-commerce‬‬ ‫بە‬ ‫ڵ‬ ‫ێـــك كۆمپانیـــا‪ ،‬ئـــەو كۆمپانیایانـــەی بەرهەمەكانـــی‬ ‫كۆمە�‬ ‫كـــە‬ ‫ڵ‬ ‫خۆیـــان لـــە ما�پەرەكـــەدا دەفرۆشـــن لە ئامێـــز دەگرێـــت‪ ،‬بازاڕە‬ ‫پراكتیكیـــەكان بریتیـــە لـــەو شـــوێنەی كـــە ســـانی ســـێیەم‬ ‫ڵ‬ ‫دەتوانـــن كا�كانیـــان تیایـــدا بفرۆشـــن ‪. Amazon‬و ‪ eBay‬دوو‬ ‫بازاڕانـــەن كە پێشـــیان دەوترێ‬ ‫نموونـــەی بەرچـــاوی ئەم جـــۆرە‬ ‫ڵ‬ ‫بـــازاڕی ئەلیكترۆنی‪ ،‬چونكە ئـــەم جۆرە ما�پەرانـــە تاكە بازرگان‬ ‫ڵ‬ ‫و بەرهەمهێنـــی گـــەورەی كا�و هەموو بابەتـــە پەیوەندارەكانی‬ ‫ئـــەم نێوەنـــدە لە خـــۆوە دەگرێت‪.‬‬ ‫پراكتیكیەكان چۆن كار دەكەن؟‬ ‫بازاڕە‬ ‫ڵ‬ ‫پێچەوانـــەی ما�پـــەڕە ئەلیكترۆنیـــە كالســـیكیەكان بـــازاڕی‬ ‫پراكتیكـــی ئەركـــی پاراســـتنی بەرهەمـــە عەمبـــار كـــراوەكان‬ ‫و خزمەتگوزاریـــە لۆجســـتیەكان و وێنـــەكان و ناســـاندنی‬ ‫بەرهەمـــەكان و دەرخســـتنی نرخەكان بۆ فرۆشـــیار لە ئەســـتۆ‬ ‫ڵ‬ ‫دەگرێت‪،‬پتـــر لـــە نموونەیـــەك بۆ ئەم جـــۆرە بـــازاڕە هەیە‪،‬بە�م‬ ‫بەرفراوانترینیـــان بریتیـــە لـــە دابیـــن كردنـــی ڕێگایـــەك بـــۆ‬ ‫ڵ‬ ‫فرۆشـــیاران بـــۆ ئـــەوەی بتوانـــن كا�كانیـــان بگەیەنـــن بـــەو‬ ‫ڵ‬ ‫كڕیارانـــەی كە ئارەزومەنـــدی كا�كانیانن‪ ،‬ئەم بازاڕە شـــوێنێكە‬ ‫خســـتنەڕووی فرۆشیارەكان‪،‬شـــوێنێكە بۆ دەركردنی فەرمانی‬ ‫بۆ ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫مامە�ەكان وناردنی كا�كان و پێدانەكان‪،‬شـــوێنێكە بۆ گەیاندنی‬ ‫فەرمانەكانـــی كڕین بە فرۆشـــیاران‪،‬ئەمەش دوای پێدانی تێچوو‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� رســـوماتەكان‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫زۆربـــەی فرۆشـــیاران لـــەو بـــازاڕە ئەلیكترۆنیانـــە كا�كانیـــان‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لـــە ما�پـــەرە تایبەتیەكانـــی خۆیـــان دەفرۆشـــن‪ ،‬بـــە�م بـــازاڕە‬ ‫پراكتیكیـــە ئەلیكترۆنیـــەكان قازانجـــی زیاتـــر دەكـــەن كاتێك‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�‬ ‫ژمـــارەی ســـەردانیكەرانیان زیاتـــر دەبێـــت بـــە بـــەراورد‬ ‫ڵ‬ ‫ما�پـــەرە تـــاك وكەســـیەكان‪،‬بۆ هەنـــدێ لـــە كـــردە بازرگانیـــە‬ ‫ڵ‬ ‫بچوكـــەكان دانانـــی كا� لە بـــازاڕە پراكتیكیـــە ئەلیكترۆنیەكان‬ ‫ڕێگایەكە بۆ ناســـاندنی بەرهەمە تاكیـــەكان و براندە بازرگانیە‬ ‫گشتیە كا ن ‪.‬‬ ‫ســـەبارەت بە كردە بازرگانیـــە بچووكەكان‪ ،‬فرۆشـــتن لەم جۆرە‬ ‫یارمەتیدەر بێت بۆ‬ ‫بـــازاڕە پراكتیكیـــە ئەلیكترۆنیانە لەوانەیـــە‬ ‫ڵ‬ ‫دەربـــاز بوون لە هەندێك پێداویســـتی وەك هەبوونی ما�پەرێكی‬ ‫تایبەت بەڕێوەبـــردن‪ ،‬تەكنەلۆژیا‪،‬دەروازەی پارەدان‪،‬ســـۆفتوێری‬ ‫ڵ‬ ‫ژمێریـــاری و چەند بابەتێكی دیكە كە بۆ كاری فرۆشـــی ئۆن�ین‬ ‫پێویستن‪.‬‬ ‫تایبەتمەندیە باشەكان‬ ‫كردەی فرۆشـــتن لە بـــازاڕە ئەلیكترۆنیەكان لەوانەیە باشـــترین‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ئەوەشـــدا هەنـــدێ‬ ‫بڕیـــاری وەرگیـــراو نەبێـــت‪ ،‬بـــە�م‬ ‫تایبەتمەنـــدی باشـــی هەیـــە كـــە وا دەكات ئـــەم بژاردەیـــە بۆ‬ ‫هەندێـــك كـــەس باش بێـــت وەك‪:‬‬ ‫دەكـــرێ كات و ســـەرچاوە تەرخـــان بكرێـــت بـــۆ بەرهەمەكە لە‬

‫‪$427.26‬‬

‫‪Digital Ad Spending Worldwide, 2017-2022‬‬ ‫‪$393.50‬‬

‫‪53.9%‬‬

‫‪52.1%‬‬

‫‪8.6%‬‬

‫‪10.1%‬‬

‫‪2022‬‬

‫‪2011‬‬

‫‪billions, % change and % of total media ad spending‬‬

‫‪$357.31‬‬

‫‪49.9%‬‬

‫‪12.9%‬‬

‫‪2020‬‬

‫‪% of total media ad spending‬‬

‫‪$316.42‬‬ ‫‪47.0%‬‬

‫‪15.8%‬‬

‫‪2019‬‬

‫‪%Change‬‬

‫‪$273.29‬‬ ‫‪43.5%‬‬

‫‪17.7%‬‬

‫‪2018‬‬

‫‪$232.27‬‬ ‫‪39.7%‬‬

‫‪20.9%‬‬

‫‪2017‬‬

‫‪Digital ad spending‬‬

‫‪Note: Includes advertising that appears on desktop and laptop computers as well as mobile phones,‬‬ ‫‪tablets and other internet-connected devices, and includes all the various formats of advertising on‬‬ ‫‪those platforms; excludes SMS, MMS and P2P messaging based advertising. Source: eMarketer, Mart 2018‬‬

‫‪T‬‬

‫‪otal media ad spending worldwide will rise 7.4% to‬‬ ‫‪$628.63 billion in 2018, according to eMarketer’s latest‬‬ ‫‪report, “Global Ad Spending: The eMarketer Forecast for‬‬ ‫”‪2018.‬‬

‫‪Digital media will account for 43.5% of investments, thanks‬‬ ‫‪to rising global ecommerce spending and shifting viewer‬‬‫‪ship from traditional TV to digital channels. By 2020, digital’s‬‬ ‫‪share of total advertising will near 50%.‬‬ ‫‪Asia-Pacific and North America will account for 70.5% of the‬‬ ‫‪$628.63 billion global ad spend this year. Global media spend‬‬‫‪ing will grow steadily at more than 5.0% per year through‬‬ ‫‪2022. Despite political and economic concerns in several mar‬‬‫‪kets, increasing digital ad business will sustain overall adver‬‬‫‪tising gains.‬‬ ‫‪North America will remain the top advertising market in 2018‬‬ ‫‪at $232.48 billion and a 37.0% share of worldwide total media.‬‬ ‫‪Asia-Pacific will place second in regional media spend with‬‬ ‫‪$210.43 billion and one-third of global ad business.‬‬ ‫‪We had previously forecast Asia-Pacific to surpass North‬‬ ‫‪America in ad spend by 2019. That will not happen due to a‬‬ ‫‪combination of stronger-than-expected 2017 growth in North‬‬ ‫‪America and currency depreciation against the US dollar. But‬‬ ‫‪the trend is inexorable, and we now expect Asia-Pacific to‬‬ ‫‪become the leading ad spend market in 2022.‬‬

‫‪GroupM Forecast: 4.5% Global Ad Growth in 2018‬‬ ‫;‪Digital to Capture 95% of Growth in 2018 and 99% in 2019‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪82‬‬

CANNES, France. June 20, 2018 – GroupM, the world’s leading media investment company, today updated its 2018 ad investment forecasts and released its initial 2019 outlook. GroupM believes there will be $24B in net new advertising investment this year, the best annual increment since the bounce back from the global recession in 2010 when $26B was added to investment. GroupM estimates total advertising investment will grow by 4.5% this year and by 3.9% in 2019. GroupM also reported that 2017 investment grew by 3.5%, higher than the 3.1% earlier predicted.

Increasing investment by advertisers in digital ad formats continues as the predominant theme in GroupM’s latest report. Globally, digital advertising will tally to $198B in 2017, $221B in 2018 and $243B in 2019. Digital investment grew by 15% last year, higher than the 12% GroupM had predicted in December. Twelve percent growth is predicted in digital for 2018 and 10% for 2019. Digital’s share for 2018 will rise to 39%, up from the 36% percent GroupM earlier predicted. In 2019, GroupM expects digital’s share to reach 42%. Digital advertising will account for 95% of net new global advertising growth in 2018 and 99% in 2019.

Excluding China, Facebook and Google captured 135% of the growth in digital advertising investment in 2017 according to GroupM’s analysis. While still a tough story for other digital media vendors, this is lower than GroupM expected. GroupM anticipated that these two companies would account for 186% of digital’s growth, but this is mitigated by GroupM’s expanded estimate of the total digital market with better representation of smaller advertisers (or the long tail of advertisers who often do not employ agencies). GroupM also qualifies this assessment with the observation that the line between “digital” and “broadcast” continues to become less distinct. Ad revenue flowing into the IP-delivered services of broadcast TV brands is counted as “digital.”

GroupM observes that advertising’s share of global GDP peaked between 2004-2006 at 0.85% (that is under 1% of global economic effort) and has declined to 0.68% forecast for 2018. Part of this is big advertisers controlling costs more closely in low growth environments. Younger consumer economies, where per- capita advertising investment is lower, are another factor. However, other factors impacting advertising’s lower share of global GDP are measurement issues that could be solved. These include the potential under measurement of digital advertising expenditures and difficulty quantifying the long tail of advertisers -- the number one source of advertising growth.

“We’d like to have better intelligence on the ways investment dollars are flowing to digital,” said Adam Smith, Futures Director. “Digital ad revenue is reported either in whole, or by type, principally display and search, but never discriminates between large and small media owners, nor the short and long tail of advertisers who buy with or without agency support.

While the same concern applies to other media, digital is unique in its long tail being dominated by global vendors. Because digital is mostly walled gardens, a country is doing well if 20% of its digital ad investment is properly categorized.”

‫جیاتـــی ئـــەوەی تەرخـــان بكرێت بـــۆ دیزاین كـــردن و چاودێری‬ ‫گەورەترین بـــازاڕە ئەلیكترۆنیەكان‬،‫كردنی بەردەوامـــی كۆگاكە‬ ‫ ئەمەش بـــۆ ئەوەیە‬،‫ئەپلیكەیشـــنیان هەیـــە بـــۆ مۆبایلـــەكان‬ ‫ هەمدیســـان پێویســـت ناكات‬،‫زۆرتریـــن كـــەس پێیـــان بـــگات‬ ‫نیگەرانـــی دوبـــارە دیزایـــن كـــردن و چاودێـــری بەردەوامـــی‬ .‫ئەپلیكەیشـــنەكە بكەیت‬ ‫لەوانەیـــە دیدگات بـــۆ بەرهەم وكاروبارە بازرگانیەكانت باشـــتر‬ ‫بێـــت ئەگـــەر بخرێنە ئـــەو جـــۆرە بازاڕانە لە ســـۆنگەی ئەوەی لە‬ ‫ ئەمـــەش یارمەتیدەر‬،‫هەمـــوو الیەكەوە كڕیـــاڕ ڕووی تێدەكەن‬ ‫كڕیـــاران بە الی خۆتدا بكێشـــی بۆ‬ ‫دەبێـــت بـــۆ ئەوەی ســـەرنجی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ما�پـــەرە تایبەتیەكـــەت یان ئـــەو ما�پەرەی كـــە پێگەكەی تۆ‬ .‫بەستراوەتەوە‬ ‫دەكرێ‬،‫ئەگەر بـــازاڕە پراكتیكیە ئەلیكترۆنیەكان بەكار بهێنیت‬ ‫لەم شـــوێنە دەســـت‬ ‫پـــرۆژە بچووكەكانـــت بـــە كەمترین تێچوو ڵ‬ ‫ وەك تێچوەكانـــی دروســـتكردنی ما�پـــەرو رێـــكالم و‬،‫پێبكـــەن‬ ‫ڵ‬ .‫فرۆشتنی كا�كان‬ ‫كەمو كوڕیەكان‬ ‫ڵ‬ ‫بێشـــك هەندێ‬،‫بـــازاڕی ئەلیكترۆنی شـــوێنێكی گو�ڕێژ كراو نیە‬ :‫الیەنی نەرێنیشـــی هەیە‬ ‫ڵ‬ ‫بە�م‬،‫بێگومان ســـەردانیكەر زۆر لەســـەر تۆڕی ئینتەرنێت هەیە‬ ‫قەبـــارەی بەرهەمـــەكان و براندەكان لە بـــازاڕە ئەلیكترۆنیەكان‬ .‫وادەكات دەرچـــوون لەو گێژاوە ئینتەرنێتیە كەمێك ســـەخت بێ‬ ‫قازانجەكانـــی بـــازاڕی ئەلیكترۆنـــی لە هیـــچ و خۆڕاییەوە نایەت‬ ‫ڵ‬ ‫ دۆالری‬40 ‫ كۆمپانیـــای ئەمـــازۆن بـــڕی‬, ٢٠١٨‫لەگـــە� دەســـتپێكی‬ 40 ‫ئەمریكی لەو فرۆشـــیارانە وەردەگرت كـــە لەماوەی مانگێكدا‬ ‫ڵ‬ ‫ســـەرباری ئەوەش هەندێ رســـوماتی زیاتری‬،‫كا�یـــان دەفرۆشت‬ .‫وەردەگرت‬ ‫بـــازاڕە ئەلیكترۆنیـــەكان هەنـــدێ یاســـای تایبـــەت بـــە خۆیان‬ ‫ڵ‬ ،‫هەیـــە دەربـــارەی چ كا�یـــەك دابنێـــن و چـــۆن نمایشـــی بكەن‬ ‫ناتوانی‬،‫هەروەها پێویســـتە تـــۆش پابەندی ئەم یاســـایانە بیت‬ .‫یاســـای تایبـــەت بە خـــۆت پراكتیـــزە بكەیت‬ ‫داهاتوو ڵ‬ ‫ كۆمپانیـــای ئەمـــازۆن تـــەوای خۆراكەكانی كڕی‬2017 ‫لـــە ســـا�ی‬ ‫و دەســـتی كـــرد بـــە نـــاردن و دابەشـــكردنی ئـــەم خۆراكانـــە‬ ‫ڵ‬ Toys‫كۆمپانیـــای‬ �‫ســـا‬ ‫ لە هەمان‬،‫بەســـەر خـــاوەن دوكانـــەكان‬ ‫ڵ‬ ‫ ئەم‬2018 ‫پەرپـــووت بوونـــی خـــۆی ڕاگەیانـــد و لـــە ســـا�ی‬R Us ‫هـــاوكات دەنگۆی ئەوەی‬،‫كۆمپانیایە داخســـتنی خـــۆی ڵڕاگەیاند‬ ‫ڵ‬ ‫بـــاو كـــردەوە كـــە تـــەواوی ما�پەرەكانـــی خـــۆی لـــە ئەمریـــكاو‬ ‫گلەیی و گازاندەیەكـــی زۆر ئاڕاســـتەی‬،‫بەریتانیـــا دەفرۆشـــێت‬ ‫ئەم‬،‫كۆمپانیایـــە كـــرا لە بـــواری فرۆشـــی ئۆنالین‬ ‫خەباتـــی ئـــەو‬ ‫ڵ‬ ‫دوو نموونەیـــە بە�گەیەكـــی بەهێـــزن بـــۆ كاریگـــەری بـــازاڕی‬ ‫توانســـتی بەكاربەران لە‬،‫ئەلیكترۆنـــی لە كەرتـــی تـــاك فرۆشی‬ ‫ڵ‬ ‫كڕینـــی پێداویســـتیە خۆراكیەكان و یاری مندا�ن و كەرەســـتە‬ ‫ئەلیكترۆنیـــەكان و هەنـــدێ لـــە كەلوپەلـــە گران بەهـــاكان لە‬ ‫ زۆرێـــك لە كۆمپانیـــا زەبەالحـــەكان ناچار‬،‫ڕێگـــەی ئینتەرنێـــت‬ ‫ئەم ئاڕاســـتانە ئەوە پێشـــنیاز دەكەن كە‬،‫دەكات بەرگـــە نەگرن‬ ‫كۆمپانیـــا هەرە پێشـــكەوتووەكان بریتین لـــەو كۆمپانیایانەی‬ ‫كـــە تێچـــووە گشـــتیەكان كـــەم دەكەنـــەوە بـــە شـــێوەیەكی‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� بەكاربـــەران دەكـــەن لـــە رێگـــەی‬ ‫كاریگـــەر بەرخـــورد‬ .‫ئینتەرنێـــت مۆبایلـــەوە‬

83

‫‪media‬‬

‫ڵ‬ ‫گو�باخ‪ :‬بڕوا‬ ‫بەخۆبوون‬ ‫یارمەتیدەر‬ ‫دەبێت بۆ بەهێز‬ ‫دەركەوتن‬ ‫شاشەكان زۆر زوو ڕوخسارەكان‬ ‫دەناسێنێ‪،‬بەتایبەت ئەگەر ئەو ڕوخسارە‬ ‫هی ئافرەتێك بێ كە جوانی بە شاشەكە‬ ‫بەخشیوە‪ ،‬زۆر جاریش بینەرانێك هەن كە بۆ‬ ‫پێشكەشكارێكی‬ ‫بینینی توانای بێژەر یاخود ڵ‬ ‫زۆر سەركەوتوو سەیری كەنا�ێكی تایبەت یا‬ ‫پرۆگرامێكی تایبەت دەكات‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گو�باخ بەهرامی شاعیر و میدیاكاری ڕۆژهە�تی‬ ‫كە ئێستا یەكێكە لە ئافرەتە بێژەر ڵو‬ ‫پێشكەشكارە سەركەوتووەكانی كەنا�ی ‪ ،k24‬لە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� ‪ ME‬باس لە ئەزموونی خۆی‬ ‫دیمانەیەكدا‬ ‫دەكات لە بواری ڕاگەیاندن و شیعردا‪.‬‬ ‫‪:ME‬یەكەم دەركەوتن لە شاشەیەكی ئاسمانی‬ ‫بۆ ئێوە ئەزموونی یەكەمە؟یاخود پێشتر‬ ‫لە بواری میدیا و تەلەفزیۆن وەك بێژەر و‬ ‫پێشكەشكار كارتان كردووە؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گو�باخ بەهرامی‪ :‬ئەزموونی یەكەم نییە‪ ،‬بە�م‬ ‫دەستپێكی كاری میدیایی من بە شێوەیەكی‬ ‫ڵ‬ ‫ئەكادیمی لە كوردستان ‪24‬ەوە‬ ‫پرۆفیشنا� و‬ ‫ڵ‬ ‫بوو‪،‬من پێشتر لە كەنا�ی ئاسمانی تیشك تی‬ ‫ڤی كارم كردووە و دەركەوتووم‪.‬‬

‫‪Gulbakh:‬‬ ‫‪“Self-confidence‬‬ ‫‪assists in strong‬‬ ‫‪personality‬‬ ‫”‪emergence‬‬ ‫‪Television screens force the pace in defining characters,‬‬ ‫‪especially if the character is a feminine face which add extra‬‬ ‫‪beauty to the screen. Most times television viewers pursue‬‬ ‫\‪a tv channel just because a very successful broadcaster‬‬ ‫‪presenter or because of an interesting program.‬‬ ‫‪Gulbakh Bahrami, a poet and a media face from Eastern of‬‬ ‫‪Kurdistan who is currently a successful female broadcaster‬‬ ‫‪in K24. In an exclusive interview with Marketing Erbil‬‬ ‫‪narrates her experience as poet and media figure.‬‬

‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪84‬‬

Marketing Erbil: Your appearance on a satellite television channel was it your first experience? Or you had a previous appearance in the media and television?

Gulbakh: My appearance in K24 was not my first appearance, but can be considered as my first professional and academic involvement in media. Previously I worked in Tishk satellite television channel.

Marketing Erbil: What was your feeling in your first appearance on television? Have you reviewed your first appearance? Have you been satisfied with your performance?

Gulbakh : No doubt, the first appearance on television always have a special and different feeling. Let me talk about my appearance in K24 which was synchronous with the first broadcast of the channel. It was a historical day and a new phase in my media career and daily life. Of course there was a sort of stress and anxiety, but honestly I was satisfied with my first appearance. Nobody is perfect but I always attempt to limit down the deficiencies.

People of different types and levels with different visions and different understanding looking at you, and you do your best to show up in the best shape, practicing your job outstandingly, trying to deliver the event or new in the most comprehended way, at the same time delivering the media message to people, this requires endless energy and Self-confidence. As I mentioned previously, there is always a shape of stress and anxiety.

Marketing Erbil: In your opinion, what is the best way for broadcasters and media characters in overcoming this stress and anxiety in order to be a successful person?

Gulbakh: A successful broadcaster or media individual should have faith in himself\herself. He\she should depend on his abilities to present a strong character. The more tv broadcaster has faith in himself, the stronger he will show up. A media individual must continuously raise his educational level and tries his best to improve himself. A good broadcaster must be aware of that fear results from weakness.

Marketing Erbil: What are the characteristics of a successful broadcaster?

Gulbakh: For media field, it requires a strong personality, and has to know the best way in attracting audiences, as should be very professional in his job. A media broadcaster should have powerful tact in talking and accuracy in delivering the message. Also should have a good cultural, political, social background according to his field. A successful broadcaster should be honest with people, and many other specifics.

Marketing Erbil: After appearance and gaining popularity, does your lifestyle change? Can you easily behave as a regular individual?

Gulbakh: The basic factor of success for any person in any field is linked to his relation with people. So if public support is absent there is no success. Thus we always have to feel proud of our followers. Personally I have huge pride for my people and need their support. Regarding the other part of your question, I say yes, it changes life style, but this shift is also a part of the job, still my behavior is just like before, no remarkable changes but there is a little caution in my behavior.

Marketing Erbil: Is there any obstacles for female media characters specially after gaining reputation in televisions? Is there people who bothers you? How do you deal with this phenomenon if there is any?

Gulbakh: I do not consider these as obstacles, I count this as reaction of different educational and levels and different understandings. It is female broadcaster who determines whether these reactions can be obstacles or not. This depends on the way people dealing with me. I always did my best to be close to them, to understand them and of course to respect them. All these together made me not to feel boring.

‫ چ هەســـتێكت هەبـــوو كـــە بۆ‬،‫ئەگـــەر یەكـــەم دەركەوتنـــە‬:ME ‫یەكەمجـــار لـــە شاشـــە دەركەوتی و خۆتـــت بینیەوە ئایـــا لەخۆت‬ ‫ڕازی بوویـــت؟‬ ‫ڵ‬ ‫ یەكـــەم دەركەوتـــن هەمووكات هەســـتێكی‬:‫گو�بـــاخ بەهرامـــی‬ ‫ بكەین‬24 ‫ با باســـی دەركەوتنم لە كوردســـتان‬،‫تایبەت و جیاوازە‬ ‫ڵ‬ 24 ‫لەگە� یەكـــەم رۆژەكانی كردنەوەی فەرمیی كوردســـتان‬ ‫كـــە‬ ‫ بـــۆ من رۆژێكـــی مێژوویـــی و خـــۆش هەروەهـــا قۆناغێكی‬،‫بـــوو‬ ‫بێگومان ســـترێس و‬،‫جیـــاواز بوو لە كاری راگەیاندن و ژیانیشـــم‬ ‫ڵ‬ ‫ مـــن رازی بووم لە یەكـــەم دەركەوتنی خۆم‬،‫ەراوكێـــش هەیە‬ �‫د‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ئەوەدام كـــە هیچ كەس بێ كەموكـــوڕی نییە و‬ ‫ بـــە�م‬، ‫ڵ‬ .‫بـــەردەوام هەو�ـــم بۆ نەهێشـــتنی كەموكوڕییەكان داوە‬ ‫ڵ‬ ‫خە�كێكـــی زۆر لە هەمـــوو ئاســـتەكاندا بە چاوەڕوانـــی جیاوازەوە‬ ‫بـــە تێگەیشـــتن و روانگـــەی جیاوازەوە تەماشـــات دەكـــەن و تۆ‬ ‫دەتەوێ لە بەردەم بینەرەكانتدا بە باشـــترین شـــێوە ئەركەكەت‬ ‫ڵ‬ ‫هەوا� و لـــە هەمانكاتدا پەیامی‬ ‫گەیاندنـــی‬ ‫جێبەجـــێ بكەی كە‬ ‫ڵ‬ ‫ئەمـــە ورە و ئێنێـــرژی و بـــڕوا‬ ،‫ـــك‬ �‫خە‬ ‫بـــە‬ ‫میدیایـــە‬ ‫تایبەتـــی‬ ‫ڵ‬ ‫ هاوكاتیـــش د�ەراوكـــێ و سترێسیشـــی‬،‫بەخۆبوونـــی زۆری دەوێ‬ ‫ڵ‬ .‫لەگە�ە‬ ‫ڵ‬ ‫پێـــت وایە بێژەر یا پێشكەشـــكار دەبێ چۆن ئەو ترس و د�ە‬:ME ‫ پێشكەشـــكارێكی‬-‫ڕاوكێیە لەســـەر خۆی البـــەرێ و ببێ بە بێژەر‬ ‫سەركەوتوو؟‬ ‫ڵ‬ ‫ بڕوا بەخۆبوون و پشتبەســـتن بە تواناكانی خۆت‬:‫گو�باخ بەهرامی‬ ‫پێشكەشـــكار و‬،‫دەتوانێـــت یارمەتیدەر بێت بۆ بەهێز دەركەوتن‬ ‫بێژەرێكـــی تـــی ڤی چەنـــد متمانـــەی بە خـــۆی هەبێـــت ئەوەندە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ئـــەوەی كە پێویســـتە بـــەردەوام‬ ‫بەهێـــز دەردەكەوێـــت‬ ‫ڵ‬ ‫هەو� بـــۆ بەرزكردنەوەی ئاســـتی خـــۆی و بەرەوپێشـــچوونەكانی‬ .‫ ترس لـــە الوازییەوە دروســـت دەبێت‬،‫بـــدات‬ ‫ڵ‬ ‫پێشكەشـــكارێكی زۆر بـــاش‬-‫پێـــت وایـــە خەســـ�ەتەكانی بێژەر‬:ME ‫چییە ؟‬ ‫ڵ‬ ‫ یەكەم كەســـایەتییەكی‬،‫ بـــۆ كاری میدیایـــی‬:‫گو�بـــاخ بەهرامی‬ ‫بەهێـــزە كە چۆن بتوانێت متمانەی بینەر بۆ الی خۆت ڕابكێشـــیت‬ ‫قســـەكردن و گەیاندن‬ ‫ هێزی‬،‫و دواتریـــش توانایی لە بوارەكەتدا‬ ‫ڵ‬ ‫ بە پێی‬،‫ كۆمە�یەتی‬،‫ سیاســـی‬،‫بوونـــی باكگراوندێكی رۆشـــنبیری‬ ‫ڵ‬ �‫گە‬ ‫ ڕاســـتگۆ بوون لـــە‬،‫تیایـــدا كار دەكـــەی‬ ‫ئـــەو بـــوارەی كـــە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫خە�ـــك ئەمانـــە و كۆمە�ێـــك تایبەتمەنـــدی دیكـــە بـــۆ بێـــژەر و‬ .‫پێشكەشـــكارێكی ســـەركەوتوو پێویستە‬ ‫ڵ‬ ‫ژیانت‬،‫دوای ئەوەی ماوەیەك دەركەوتی و خە�ك تۆیان ناســـی‬:ME ‫گۆڕانكاری بەســـەرداهات ؟ دەتوانی وەك كەسە ئاساییەكەی‬ ‫هیچ‬ ‫ڵ‬ ‫جاران هە�ســـوكەوت بكەیت و بژیت ؟‬ ‫ڵ‬ ‫هـــۆكاری ســـەرەكی بەردەوامی و ســـەركەوتنی‬:‫گو�بـــاخ بەهرامی‬ ‫ڵ‬ �‫لەگە‬ ‫هـــەر كەســـێك جا لەهـــەر بوارێكدا بێـــت كە ڵپەیوەنـــدی‬ ‫ڵ‬ ‫ئەگەر متمانە و پا�پشـــتیی جەماوەر‬،‫ جەماوەرە‬،‫خە�كـــدا هەبێـــت‬ ‫هەمووكات شـــانازی ڵبە‬ ‫بۆیە‬،‫نەبێت ئێمـــەش ســـەركەوتوو نابین‬ ‫ڵ‬ ‫ بە�ێ‬،‫بوونـــی جەماوەرەكەم دەكەم و پێویســـتم بە پا�پشـــتییانە‬ ‫بەشـــێكن لە‬ ‫گۆڕانكارییانـــەش‬ ‫ ئـــەو ڵ‬،‫ژیانـــی ئاســـایی دەگۆڕێـــت‬ ‫ڵ‬ ‫ بە�م بە‬،‫وەك پێشـــتر هە�ســـوكەوت دەكەم‬، ‫پرۆســـەی كاركردن‬ .‫هەســـتیاری و كەمێـــك گۆڕانكارییەوە‬ ‫بـــۆ بێژەر پێشكەشـــكاری ئافرەت چ ئاســـتەنگیەك دروســـت‬:ME ‫كاتێـــك ناوبانگێـــك دروســـت دەكات دوای دەركەوتنـــی لە‬ ‫دەبـــێ‬ ‫ڵ‬ ‫شاشـــە ؟ خە�كێـــك هەیـــە بێزاری بـــكات ؟ ئەگەر ئـــەو دیاردەیە‬ ‫چۆنـــە و نموونـــەی بێزاریەك بـــاس بكەن؟‬،‫هەیە‬ ‫ڵ‬ ‫ئـــەوە‬،‫وەك ئاســـتەنگ تەماشـــای ناكەم‬ ‫گو�بـــاخ‬ ‫ مـــن ڵ‬:‫بەهرامـــی‬ ‫ڵ‬ ‫كاردانـــەوەی كۆمە�ێـــك خە�كـــی جیـــاوازن بـــە پێی تێگەیشـــتن‬ ‫خـــۆی‬ ‫و‬ ‫بێـــژەر و پێشكەشـــكاری ئافـــرەت ڵ‬،‫بیركردنەوەكانییانەوە‬ ‫ڵ‬ ‫دیاریـــدەكات كـــە ئـــەو هە�ســـوكەوت و كاردانەوانـــەی خە�ـــك‬

85

‫‪media‬‬ ‫ڵ‬ ‫ببنـــە ئاســـتەنگ‪ ،‬یاخـــود نا‪ ،‬ئەوەش بـــە چۆنییەتـــی مامە�ەكردن‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە�یاندا‪،‬من هەو�مداوە لێیان تێبگەم و ڕێزیان لێبگرم‪،‬ئەوەش‬ ‫وایكردووە هەســـت بـــە بێـــزاری نەكەم‪.‬‬ ‫‪:ME‬ئـــەی هەبوون زۆر ستایشـــت بكـــەن و هانت بـــدەن بۆ ئەوەی‬ ‫بـــەردەوام بیت و هاوكاریت بكەن لە دەســـت نیشـــانكردنی كەمو‬ ‫كوڕیەكانت؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گو�بـــاخ بەهرامـــی‪ :‬بە�ـــێ‪ ،‬زۆر پا�پشـــتیی‪ ،‬ڕێنمایـــی و ڕەخنـــە و‬ ‫ڵ‬ ‫پێشـــنیازی زۆر بـــاش و گرنگم لـــە خە�كەوە پێگەیشـــتووە و بە‬ ‫ڵ‬ ‫خۆشـــحا�ییەوە وەرمگرتـــووە‪ ،‬بێگومان ئەوە یەكێـــك لە فاكتەرە‬ ‫گرنگەكانـــە بۆ ســـەركەوتنی زیاتر‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪:ME‬دە�ێـــن زۆرێك لە بێژەر‪-‬پێشكەشـــكارە ئافرەتەكان جوانكاری‬ ‫زۆر بۆ خۆیان دەكەن‪ ،‬پێتان وایە بۆ شاشـــە جوانكاری پێویســـتە‬ ‫ڵ‬ ‫یان خەســـ�ەتەكانی بێژەر‪-‬پێشكەشكاری باش بەسە ؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گو�بـــاخ بەهرامـــی‪ :‬هەردووكـــی پێویســـتە‪ ،‬بە�م هەمـــووكات لە‬ ‫ســـەر ئـــەو بڕوایـــەدام‪ ،‬ناخـــی مـــرۆڤ جوان بێـــت كاردانـــەوەی لە‬ ‫جوانـــی روخساریشـــی دەبێت‪.‬‬ ‫‪ :ME‬وەرزش كـــردن و خوێندنـــەوە چەنـــدە گرنگن بـــۆ بێژەر یان‬ ‫پێشكەشـــكاری پرۆگرامێكـــی تەلەفزیۆنی‪،‬بەتایبـــەت ئەگەر ئەو‬ ‫بێژەر و پێشكەشـــكارە ئافـــرەت بوو؟‬ ‫ڵ‬ ‫گو�بـــاخ بەهرامی‪ :‬گرنگی تایبەتی خۆیـــان هەیە‪ ،‬بۆ بەهێزكردنی‬ ‫فیكر و جەستە‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪:ME‬لەگە� شـــیعریش هاوڕێی‪،‬تا ئێسســـتا چەند شـــیعرت هەن‬ ‫؟ ئایـــا نامیلەكەیەكتـــان بـــە چـــاپ گەیانـــدووە؟ یا شـــیعرەكان‬ ‫هـــەر بۆ خـــۆت دەنووســـی؟دەتەوێ بـــە شـــیعرەكانت چ پەیامێك‬ ‫بگە یە نی ؟‬ ‫ڵ‬ ‫گو�باخ بەهرامی‪ :‬كتێبێكی شـــیعری چاپكـــراوم هەیە كە یەكەم‬ ‫بەرهەمـــم بوو لـــە هەولێر و لەالیـــەن یەكێتی نووســـەرانی كورد‬ ‫لـــە كەركووك چـــاپ كرا‪،‬من لە شـــیعردا پەیامی جیـــاوازم هەیە‬ ‫و بـــە پێـــی قۆناغیـــش دەتوانـــن پەیامـــەكان بگۆڕدرێن‪،‬شـــیعر‬ ‫ڵ‬ ‫هە�گـــری پەیامێكـــی تایبەتـــە و ئەگـــەر پەیامـــی پـــێ نەبێـــت‬ ‫یانـــی ئامانجـــی نییـــە‪ ،‬زیاتـــر نووســـینەكانی من لە بواری پرســـە‬ ‫ڵ‬ ‫نیشـــتمانی و نەتەوەییەكانـــدا بوون ‪ ،‬هەروەها تێكە�ێكیشـــن لە‬ ‫خۆشەویســـتی‪ ،‬دووری لە زێد و نیشـــتمان‪ ،‬شۆڕش‪ ،‬عشق و ژیان‬ ‫‪:ME‬چوونەتـــە بەر خوێندن؟ دەكرێ بزانین ئێســـتا چی دەخوێنن؟‬ ‫ئایا پێشـــتر خوێندنتـــان بەهـــۆی بارودۆخێكەوە جێ هێشـــتووە‬ ‫كە ئێســـتا بـــۆی بگەڕێنەوە؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گو�بـــاخ بەهرامـــی‪ :‬بە�ـــێ خوێنـــدكاری بەشـــی وەرگێڕانـــی زمانی‬ ‫ڵ‬ ‫ئینگلیزیـــم لە زانكۆی جیهان‪،‬پێشـــتر لە رۆژهـــە�ت خوێندكاری‬ ‫ڵ‬ ‫بەشـــی ئەندازیاری بووم لە زانكۆ‪ ،‬بە�م بەهۆی بارودۆخی سیاســـی‬ ‫ڵ‬ ‫و جێهێشـــتنی ڕۆژهـــە�ت نەمتوانی درێژە بە خوێندنەكەم بدەم‪.‬‬ ‫‪:ME‬كار كـــردن لـــە ڕاگەیاندن خواســـت و حەزی خۆت بـــووە؟ یان‬ ‫ڕێكـــەوت تۆی خســـتە نێو ڕاگەیانـــدن و میدیا؟‬ ‫ڵ‬ ‫گو�باخ بەهرامی‪:‬خواست و حەزی خۆم بووە‪.‬‬ ‫‪:ME‬پێـــت وایـــە بوونـــی خێـــزان ئەركـــی ڕاگەیاندنكارێـــك یاخود‬ ‫قوتابیـــەك لـــە زانكـــۆ زەحمەتتـــر دەكات لە كەســـێكی دیكە كە‬ ‫ئـــەو ئـــەرك و بەرپرســـیارەتیەی خێزانی بەســـەرەوە نییە؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گو�بـــاخ بەهرامـــی‪ :‬بە�ـــێ بێگومـــان ئـــەوە یەكێك لـــە د�ەراوكێ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هەمیشـــەییەكانی منـــە و هەو�مداوە بتوانم با�نســـی نێوان كار و‬ ‫ژیانی رۆژانـــەم ڕابگرم‪.‬‬

‫‪Marketing Erbil: Did‬‬ ‫‪it happen to meet‬‬ ‫‪people praising you so‬‬ ‫‪high and encouraging‬‬ ‫‪you to continue‬‬ ‫‪your career? Have‬‬ ‫‪you faced people‬‬ ‫‪supporting you and‬‬ ‫‪pointing out weak‬‬ ‫?‪points‬‬ ‫‪Gulbakh: Oh yes. Most‬‬ ‫‪of the times I got‬‬ ‫‪support, instructions,‬‬ ‫‪suggestions, critiques.‬‬ ‫‪Sometimes I receive‬‬ ‫‪awesome and‬‬ ‫‪remarkable directions‬‬ ‫‪from people, and this‬‬ ‫‪pleases me. Of course‬‬ ‫‪this is one of the‬‬ ‫‪important factors of‬‬ ‫‪success.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: It is‬‬ ‫‪said that most media female character did cosmetic surgeries. Do‬‬ ‫‪you think cosmetic surgery is necessary for media female char‬‬‫‪acter or the basic characteristics of successful broadcaster is‬‬ ‫?‪enough‬‬ ‫‪Gulbakh: Both are important, but I always believe the innermost‬‬ ‫‪beauty has effect on physical appearance.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: What is the importance of sports and reading for‬‬ ‫‪a television presenter or a media character, female individuals in‬‬ ‫?‪particular‬‬ ‫‪Gulbakh: Sport and reading have their own importance on mind‬‬ ‫‪and body.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: As we know you are have close relation with po‬‬‫‪etry. How many poems did you write? Do you have any published‬‬ ‫?‪booklet? What is your intent‬‬ ‫‪Gulbakh: I have a published book which is my first upshot in Erbil,‬‬ ‫‪published by Union of Kurdish Writers in Kirkuk. In poetry I have‬‬ ‫‪various intents. The intents change via stages. Poetry carries spe‬‬‫‪cial intent. If a poem does not have an intent, it does not have‬‬ ‫‪target. Most of my writings are about national topics, love, alien‬‬‫‪ation, revolution, adoring and life.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: Educationally, what are you studying now? Have‬‬ ‫‪you ever had to leave school, which made you today to resume‬‬ ‫?‪the course‬‬ ‫‪Gulbakh: Yes, currently I am student in Gihan University, English‬‬ ‫‪Translating Department. Previously I was student in Engineering‬‬ ‫‪College in Eastern of Kurdistan, but for political reasons I left‬‬ ‫‪home and could not finish my study.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: Working in media field, was it you desire or it was‬‬ ‫?‪just a coincidence‬‬ ‫‪Gulbakh: It was my desire.‬‬ ‫‪Marketing Erbil: Do you think that forming a family, and being‬‬ ‫‪preoccupied with household matters, and working in media or‬‬ ‫‪being a college student is harder than those do not have such‬‬ ‫?‪responsibilities‬‬ ‫‪Gulbakh” Of course it is harder and creates a sense of anxiety,‬‬ ‫‪but I always try to keep a balance between my responsibilities‬‬ ‫‪and my job.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪86‬‬

art&culture

‫تیپی هونەرە میللییەكانی هەولێر‬ ‫بۆتە ناسنامەی كوردستان‬ ‫ڵ‬ ‫تیپێكی قەشەنگی فۆلكلۆری دێنە سەر شانۆ و‬،‫لەهەر بۆنەیەكی نیشتیمانی و فەرمی ڵ كە چا�كی جۆراوجۆر سازدەكرێت‬ ‫بەتایبەت ئەو میوانانەی لە‬،‫سەرنجی ئامادەبووان بەالی خۆیاندا ڕادەكێشن‬،‫بە چەندین تابلۆی جوانی شایی و هە�پەڕكێ‬ ‫كچێكی گەنج پێكهاتوون‬ ‫ئەو تیپەش تیپی هونەرە میللییەكانی هەولێرە كە لە چەند كوڕو ڵ‬،‫دەرەوەی كوردستاندا هاتوون‬ .‫و بە هاوكاری ڕاهێنەرەكانیان نمایشەكان ئەنجام دەدەن و زۆر جاریش نمایشەكانیان دەگەیننە و�تانی دونیا‬ Various activities will be performed in all formal and national events in Kurdistan.

In occasions like that a unique team shows up on stages to perform a number of folklore dances that attract attendees and audiences’ attention, especially those foreign visitors who come from other countries. This unique and awesome band is Erbil National Folk Dance Team which consists of a number of male and female individuals in collaboration of a number of qualified trainers presenting their performances, sometimes outside the country.

Erbil National Folk Dance Team Becomes Kurdistan Identity 87

‫‪art&culture‬‬

‫بەدرەدیـــن بابەكر‪ -‬بەڕێوەبەری كەلەپور و هونەرە میللییەكانی‬ ‫هەولێـــر بۆ (‪ )ME‬باس لە مێژووی دروســـتبوونی ئـــەو تیپەو كار‬ ‫ڵ‬ ‫و چا�كیەكانی دەكات‪.‬‬ ‫‪:ME‬ئەو تیپە كەی دامەزراوە؟‬ ‫ڵ‬ ‫هونـــەرە میللییەكانـــی‬ ‫بابەكـــر‪ :‬ســـا�ی ‪ 1979‬تیپـــی‬ ‫بەدرەدیـــن‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هەولێـــر بـــە هەو�ـــی چەنـــد هونەرمەندێكـــی د�ســـۆزی شـــاری‬ ‫هەولێر دامەزرا‪،‬لەوانە شـــێرزاد سەرسپی و سابیر عەبدولڕەحمان‬ ‫و ڕەنجبـــەر خۆشـــناو‪ ،‬وریا ئەحمەد و جەودەت شـــاكر و خوا لێی‬ ‫خۆشـــبێ جەالل ســـەعید و چەنـــد هونەرمەندێكـــی دیكە‪.‬‬ ‫‪:ME‬تیپەكه چۆن پەرەی پێدرا؟‬ ‫بەدرەدین بابەكر‪ :‬مامۆســـتا ڕەشـــیدیان كە پســـپۆرێكی كوردی‬ ‫ڕوســـیا بـــوو دوای ئەوەی هاتـــە كوردســـتان‪ ،‬بناغەیەكی بۆ ئەو‬ ‫بابەتی ســـەرباری‬ ‫گروپـــە ئامادەكردنی بە دانانی شـــەش تابلۆی‬ ‫ڵ‬ ‫تابلۆ نمایشـــیانەی كە هەبـــوون لەچەنـــد هە�پەڕكێیەكی‬ ‫ئـــەو ڵ‬ ‫تێكهە�كێشـــراوی كوردی دروســـتكرابوون‪ ،‬مامۆســـتا ڕەشیدیان‬ ‫بەشـــێوەیەكی ئەكادیمـــی و لەســـەر ڕیتم و هێلكاری دروســـت‬ ‫ڵ‬ ‫هە�پەڕكێكانی ڕێكخســـت‪ ،‬هەر لەو ماوەیەی كە لە كوردســـتان‬ ‫مەیدانی گوند و ناوچەكانی‬ ‫بوو‪،‬مامۆســـتا ڕەشـــیدیان ڕوپێوێكی ڵ‬ ‫كوردســـتانی كرد و وێنەی شـــایی و هە�پەڕكێی ئـــەو ناوچانەی‬ ‫پـــەرەی پێـــدرا و‬ ‫بینـــی و تۆمـــاری كردن‪،‬ئـــەو شـــەش تابلۆیـــە‬ ‫ڵ‬ ‫ەكانی بابل و‬ ‫فیســـتیڤا�‬ ‫تیپـــی هونەرە میللیەكانـــی هەولێر لە‬ ‫ڵ‬ ‫ڕەبیع پێشكەشـــیان كرد و دواتر لەســـەر شـــانۆكانی ئە�مانیا و‬ ‫ســـۆڤیەت و ڤیەننا نمایشكران‪.‬‬ ‫‪:ME‬كێن ئەوانەی تیپەكەیان پێكهێناوە؟‬ ‫بەدرەدیـــن بابەكر‪:‬تیپـــی هونـــەرە میللییەكانـــی هەولێـــر لە ‪21‬‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� ‪ 4‬ڕاهێنـــەری بەتوانا‪.‬‬ ‫كـــچ و ‪ 16‬كـــوڕ پێكهاتـــووە‬ ‫‪:ME‬ئـــەو كـــچ و كوڕانـــەی تیپەكـــە لەســـەر چ بنەمایـــەك‬ ‫وەردەگیرێـــن؟‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بەدرەدیـــن بابەكـــر‪ :‬لەســـەر بنەمـــای جوانی بەژن و بـــا� و جو�ە‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� چەنـــد‬ ‫و ڕیتـــم و هەســـتی میوزیكـــی وەردەگیرێـــن‪،‬‬ ‫تاقیكردنەوەیەكـــی دیكـــە لە تەندروســـتی‪،‬دواتر خولێكی ســـێ‬ ‫مانگەیـــان بۆ دەكرێتـــەوە بۆ ئەوەی ڕاهێنانی جەســـتەییان پێ‬ ‫بكرێت و ئامادە بكرێن بۆ بەخشـــینی ڕاهێنان لەســـەر تابلۆكان‪.‬‬ ‫‪:ME‬ڕۆژانە چەند كاتژمێر ڕاهێنان دەكرێت؟‬ ‫بەدرەدین بابەكر‪ :‬لەڕێگەی ئەو ڕاهێنەرانەی هەیە‬ ‫ڵ‬ ‫( هیمداد لەشكری‪،‬هاشـــم و هاوژین و د�شـــاد و واجید ) ‪ ،‬بەپێی‬ ‫خشـــتیەكی داندراو‪،‬هەفتەی ســـێ ڕۆژ لە كاتژمێـــر ‪ 9‬ی بەیانی‬ ‫ڕاهێنـــان دەكەن‪،‬هەر‬ ‫دەســـت بـــە‬ ‫ڵ‬ ‫كـــوڕ و كچەكانـــی گروپەكە ڵ‬ ‫ڕۆژێـــك ڕاهێنان لەســـەر ‪ 3‬جو�ـــە هەتا ‪ 5‬جو�ە دەكەن لەســـەر‬ ‫ئـــەو ‪ 33‬تابلۆیەی كـــە هەمانە‪.‬‬

‫‪Badraddin Babakir the director of Erbil Heritage and Folklore‬‬ ‫‪Administration delivered speeches to Marketing Erbil in an ex‬‬‫‪clusive interview shedding light on the historical background‬‬ ‫‪of this team and its activities.‬‬ ‫?‪ME: When was this team founded‬‬ ‫‪Badraddin Babakir: A group of dedicated artists in Erbil in‬‬ ‫‪1979 established Erbil National Folk Dance Team, including‬‬ ‫‪Sherzad Sarspi, Sabir Abdulrahman, Ranjbar Khoshnaw, Wirya‬‬ ‫‪Ahmed, Jawdat Shakir, the late Jalal Saied and other artists.‬‬ ‫?‪ME: How did the team develop‬‬ ‫‪Badraddin Babakir: Mr. Rashidian who was a Russian special‬‬‫‪ist, after his visit to Kurdistan, he set the base of this team‬‬ ‫‪through six integrated dances which derived from Kurdish‬‬ ‫‪Folklore Dances. Mr. Rashidian in an academic style focused‬‬ ‫‪on rhythm and layouts in organizing and arranging the danc‬‬‫‪es. During his stay in Kurdistan he made a survey in some‬‬ ‫‪Kurdish villages and cities and documented dances in places‬‬ ‫‪he visited. The six integrated dances improved and Erbil Na‬‬‫‪tional Folk Dance Team performed this show in Babylon and‬‬ ‫‪Al-Rabie Festivals which later on performed on Germany, Rus‬‬‫‪sia and Vienna stages.‬‬ ‫?‪ME:The people who form this team, who are they‬‬ ‫‪Badraddin Babakir: 12 females, 16 males plus 4 qualified‬‬ ‫‪trainers are those people that form Erbil National Folk Dance‬‬ ‫‪Team.‬‬ ‫?‪ME: On what basis girls and boys are accepted in the team‬‬ ‫‪Badraddin Babakir:On basis of body beauty, flexibility of‬‬ ‫‪moves, rhythm and musical sense candidates will be accept‬‬‫‪ed. There is also other test related to his\her health. Later‬‬ ‫‪on approved members pass through a three month course to‬‬ ‫‪prepare them physically for activities and presentations.‬‬ ‫?‪ME: How many hours of training‬‬ ‫‪Badraddin Babakir: We have a number of trainers such as‬‬ ‫‪(Himdad Lashkry, Hashim, Hawzhin, Dilshad and Wajid). These‬‬ ‫‪trainers train the team three times per week. The trainees‬‬ ‫‪usually start their exercises at 9:00 am and they perform re‬‬‫‪hearsal on almost three to five dancing tracks until they con‬‬‫‪trol all thirty three piece of dance which at the end comes out‬‬ ‫‪with one unique merged dance.‬‬ ‫‪February, 2019 Issue 1‬‬

‫‪88‬‬

‫‪:ME‬تابلۆی نوێ بەپێی ڕووداوەكان ئامادە دەكەن؟‬ ‫بەدرەدیـــن بابەكر‪ :‬لـــەو ڕۆژانەی كوردســـتان دووچاری هێرشـــی‬ ‫تیرۆریســـتانی داعـــش بویـــەوەو هێزی پێشـــمەرگە شـــەهیدی‬ ‫بەخشـــی‪،‬بیرمان لەوە كردەوە كارێكی شایســـتە بە قارەمانیەتی‬ ‫پێشـــمەرگە بكەین‪ ،‬ئەوەبـــوو ( هیمداد لەشـــكری ) ی ڕاهێنەری‬ ‫تیپ‪،‬تابلۆیەكـــی بۆ پێشـــمەرگە ئامادەكرد و لـــە زۆرێك لە بۆنە‬ ‫نیشـــتیمانی و نەتەوەییـــەكان پێشكەشـــی دەكەین‪،‬هـــاوكات‬ ‫تابلـــۆی پێكەوە ژیانمان دروســـتكرد كە گوزارشـــت لـــە پێكەوە‬ ‫ژیانـــی پێكهاتـــەو نەتـــەوەو ئایینـــە جیـــاوازەكان دەكات لـــە‬ ‫كوردســـتان‪ ،‬بەجـــل و بەرگـــی نەتەوەكانـــی ( كـــورد و عەرەب و‬ ‫ڵ‬ ‫توركمـــان و ســـریان )ئەو تابلۆیە لـــە فیســـتیڤا�ەكانی دەرەوەی‬ ‫كوردســـتان نمایـــش دەكەیـــن لەپێنـــاو نیشـــاندانی ئـــەو وێنـــە‬ ‫جوانەی لە كوردســـتان هەیە بۆ پێكەوە ژیانی ئاشـــتیانە‪،‬ئەوەش‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� تابلـــۆی دروێنە‬ ‫بۆتـــە جێـــی ســـەرنجی و�تانـــی دونیـــا‬ ‫كـــە بـــاس لـــە دەســـت و بـــازوی جووتیـــاری كوردســـتان دەكات‬ ‫لەپێنـــاو وەدەســـتهێنانی ژیانـــی خۆی‪،‬بۆتـــە مایەی ئـــەوەی ئەو‬ ‫ڵ‬ ‫و�تانـــەی كـــە نمایشـــەكانمانی لێدەكەین‪،‬وەك وانەیەك ســـودی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لـــێ وەرگرن‪،‬نموونـــەی ئەو فیســـتیڤا�ەی و�تی یۆنـــان كە دوای‬ ‫ڵ‬ ‫تـــەواو بوونـــی نمایشـــەكە‪ ،‬پێشكەشـــكاری فیســـتیڤا�ەكە بـــە‬ ‫ئامادەبووانـــی گـــوت كـــە دەبـــێ یۆنـــان وانەیـــەك لـــەو تابلۆیەی‬ ‫كوردســـتان وەرگرێ و بتوانێ بەدەســـتی جووتیارانی خۆی‪،‬ئابووری‬ ‫ڵ‬ ‫و�تەكـــەی پێـــش بخات‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪:ME‬بەشـــداری چەند فیســـتیڤا�ی جیهانیتان كردووە تا ئێســـتا‬ ‫ڵ‬ ‫و لـــەوێ چ هەو�ێكتـــان داوە بـــۆ ناســـاندنی گەلی كوردســـتان و‬ ‫ڵ‬ ‫و� تەكەی؟‬ ‫ڵ‬ ‫بەدرەدین بابەكر‪ :‬بەشـــداری فیستیڤا�ەكانی پۆلۆنیا و سلۆڤاكیا‬ ‫ڵ‬ ‫یۆنـــان و بولگاریامـــان كردووە بە ئا� و جـــل و بەرگی كوردی‪،‬لەو‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫و�تانـــە‪ ،‬ئێمـــە بووینەتـــە با�یـــۆزی و�تەكـــەی خۆمان‪،‬جگەلـــەو‬ ‫تابلۆیانـــەی پێشكەشـــیان دەكەین‪،‬جـــل و بەرگەكانمـــان كـــە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگـــە� بەرزكردنـــەوەی ئـــا�ی‬ ‫نمایشـــەكانیان پێدەكەیـــن‬ ‫ڵ‬ ‫كوردســـتان ‪ ،‬ســـەرنجی ئامادەبووانی فیســـتیڤا�ەكان ڕادەكێشێ‬ ‫ڵ‬ ‫و هەمـــووان دەپرســـن ئـــەو تیپە هی كامـــە و�تە كـــە بەو جل‬ ‫و بەرگـــە جوانـــەوە ئـــەو تابلۆیـــە پـــڕ مانا و ســـەرنج ڕاكێشـــانە‬ ‫پێشـــكەش دەكەن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫‪:ME‬فیستیڤا�ی نوێ هەیە كە بتانەوێ بەشداری تێدا بكەن؟‬ ‫بەدرەدین بابەكر‪ :‬داوەتنامەیەكمان پێگەیشتووە بۆ بەشداری‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫كردن لە فیستیڤا�ێكی و�تی میسر‪ ،‬بڕیارە ‪ 60‬و�ت بەشداری‬ ‫تێدا بكات‪.‬‬ ‫‪89‬‬

‫?‪ME: Do you prepare piece of dances based on events‬‬ ‫‪Badraddin Babakir: When Kurdistan region exposed to ISIS‬‬ ‫‪attack, Peshmerga forces showed outstanding role and sacri‬‬‫‪ficed many martyrs. We thought about greatness of these sac‬‬‫‪rifices of Peshmerga, and planned to perform a worthy pres‬‬‫‪entation of the heroic role of Peshmerga, as a result Mr. Him‬‬‫‪dad Lashkry who is one of the trainers of the team prepared‬‬ ‫‪a presentation in favor of the greatness of Peshmerga role‬‬ ‫‪which showed in several national occasions. At the same time‬‬ ‫‪we also have another piece of dance which is called The Co‬‬‫‪existence Dance which reflects the strong relation of various‬‬ ‫‪national and ethnic components in Kurdistan where Kurds, Ar‬‬‫‪abs, Turkmans and Christians, all in their own traditional uni‬‬‫‪forms, perform together a unified dance. This masterpiece of‬‬ ‫‪dance presented in many festivals outside Kurdistan Region.‬‬ ‫‪Our main aim is to reflect the peaceful coexistence unity of‬‬ ‫‪Kurdistan national components. Next to this piece of dance,‬‬ ‫‪we also have another piece of dance known as Harvest Dance.‬‬ ‫‪This dance tells the story of peasants and the way they ob‬‬‫‪tain their daily life requirements. Harvest Dance became as‬‬ ‫‪a source of motivation for many countries, such as Greece.‬‬ ‫‪In this country when we presented this dance show, the pre‬‬‫‪senter of the festival delivered a comment to all audiences‬‬ ‫‪and said” this masterpiece of dance from Kurdistan should‬‬ ‫‪be a motivated lesson for our peasants and farmers to take‬‬ ‫”‪advantage of it to improve our country Greece.‬‬ ‫‪ME: Did Erbil National Folk Dance Team participate in interna‬‬‫‪tional festivals? How many? What did the team do to intro‬‬‫?‪duce Kurdish society‬‬ ‫‪Badraddin Babakir: Erbil National Folk Dance Team partici‬‬‫‪pated in several international festivals such as Poland, Slo‬‬‫‪vakia, Greece and Bulgaria festivals. In all these activities the‬‬ ‫‪team dressed up the traditional Kurdish uniforms, holding‬‬ ‫‪Kurdistan flag. This attitude attracted the attention of all na‬‬‫‪tions and they were eager to find out the country the team‬‬ ‫‪came from.‬‬ ‫?‪ME: Is there any plan to participate in incoming festivals‬‬ ‫‪Badraddin Babakir: Recently we received an invitation from‬‬ ‫‪Egypt to participate in a festival were many teams from sixty‬‬ ‫‪countries will participate.‬‬

city

Majestic Korek Mountain Pride of Kurdistan

W

inter or Summer, the only retreat which you can think of in Kurdistan is “Korek Mountain”, The only Mountain Peak with an International Standard 5 Star Resort at a Height of 2000 Mtrs. from Sea Level. Visited by over 400,000 Visitors a Year, The resort has the best of facilities and services throughout the Year, in all seasons. Winner of the “Best family Resort – 2016” from Haute Grandeur Hotel awards, The resort features various facilities unheard of in the region, allowing it to be a family friendly resort , with Safe environment, children play areas etc.

Korek Teleferic is a 4 Kms Long Cable Car System, established in 2011 and upgraded with additional cabins in 2018, with the best technical systems and safety features. It’s an attraction for all ages, from Bekhal to the Top of the Mountain it takes you through the beautiful Mountain and valleys between the clouds and to the snow capped Korek Mountain.

Its not just the excitement of seeing the snow in winters , but it’s cool temperatures in summer when the whole region is suffering from high temperatures, you can relax here with temperatures under 30 degrees. The resort has many facilities like cafes, Multi Cuisine Restaurant, Games and Rides to suit all ages like Sky Glider, Sky swing, Paint ball, sky dive etc.

A new addition in 2017 was our all-season ski slope and Tubby ride, the most exciting addition to the array of games in the resort, offers an amateur and professional skiing experience any time of the Year . with our experienced staff, you can also take basic lessons in skiing, in winters with the snow on the slope you can enjoy other snow games like snowboarding, sledging etc.

The resort features four streets with 132 Villas and apartments, all built with international standards and high-quality services. with triple heating system to ensure proper heating in winters and comfortable air conditioning in summers. There are 1 Bedroom to 3 Bedroom type accommodation to accommodate from just couples to a Big family. Each Villa is equipped with full fledged Kitchen and allows guest to enjoy self-cooking in a beautiful environment. If you wish to rest during your stay and enjoy the weather, our restaurant is always there to serve you the gourmet delights from around the world.

February, 2019 Issue 1

92

Our International Team in the Resort and restaurant ensures a comfortable stay for you and your guests , we have cars to ensure pickup and drop from your Villas to the games or Restaurant anytime during your stay. Our Restaurants and Café serve food not just Kurdish and Arabic, but also international cuisine like Italian, Continental, Indian and Chinese. Our bakery offers the best possible Breads and Cakes at all times.

Our Spa “Essence” with well trained Balinese therapists offers most relaxing Massage and spa therapies. with the best ingredients and oils, our different spa therapies offer a luxurious experience.

For the companies and organizations, Korek Mountain has always been a location for Team Building, Training programs and Retreats. with our VIP meeting room, and other conference & meeting facilities, it has been a most preferred location to provide training in a destressed and enjoyable environment. Resort offers very competitive packages for its Corporate Guests.

All Holidays and Festivals are celebrated in the resort with Music and Dance programs, Resort prefers to promote local Folk Music and dance styles, but also bring around international performers also from time to time for an exchange of cultural ideas.

As is a common saying “If you have not seen Korek Mountain, You have not seen Kurdistan”, if you are a Visitor to the region, or an expat staying here or a local resident, Korek Mountain is a destination not to be missed.

So next time you are looking for a Holiday destination, just pack your bags and drive up to Korek Mountain for a Life time experience.

‫چیای كۆڕەكی شكۆدار‬

‫جێی شانازی كوردستانە‬

‫زستان بێت یان هاوین‪ ,‬تاكە شوێنك بیری لێبكەیتەوە لە كوردستان « چیای‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫كۆڕەكە «‪ ,‬تاكە لوتكەی چیایە پێكهاتووە لە كۆمە�گای ‪ 5‬ئەستیرەیی نێودەو�ەتی‬ ‫كەبەرزیەكەی دەگاتە ‪ 2000‬مەتر چوارگۆشە لە سەر ئاستی دەریا‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫كۆمە�گا دەكەن و بەدرێژایی سا�ڵ‬ ‫سا�نە زیاتر لە ‪ 400,000‬میوان سەردانی‬ ‫ڵ‬ ‫باشترین خزمەتگوزاری لە وەرزە جیاوازەكان پێشكەش دەكا‪،‬خاوەنی خە�تی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫هۆتی� پێی‬ ‫«باشترین كۆمە�گای خێزانیە سا�ی ‪ 2016‬كە لەالیان هۆت گراندیور‬ ‫ڵ‬ ‫دراوە‪،‬كۆمە�گایەكەمان بە چەندین تایبەتمەندی جیا دەكرێتەوە كە لە ناوچەكەدا‬ ‫نەبیستراوە‪،‬لەبەر ئەوە بۆتە شوێنێكی گونجاو بۆ خێزان‪ ،‬ژینگەیەكی ئارام و شوێنی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� شوێنی دیكە‪.‬‬ ‫یاری مندا�نی هەیە‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫كۆڕەك تیلفریك سیستەمی كابینەی بەكێب�ە درێژیەكەی ‪ 4‬كیلۆمەترە‪،‬سا�ی‬ ‫ڵ‬ ‫‪ 2011‬دروستكراوە و سا�ی ‪ 2018‬كابینەی زیادی بۆ داندراوە‪،‬بە باشترین سیستەمی‬ ‫تەكنەلۆژی و سەالمەت‪،‬شوێنێكی سەرنجڕاكێشە بۆ هەموو تەمەنێك‪،‬لە بێخال بۆ‬ ‫لوتكەی چیای كۆڕەك لە نێوان شاخەكان و خەرەندەكان بە نێو هەور بۆ لوتكەی‬ ‫كۆڕەك كە داپۆشراوە بە بەفر‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫نەك تەنها بۆ بینینی بەفر‪،‬بە�كو پلەی گەرما نزمە لە وەرزی هاوین لەكاتێكدا‬ ‫ڵ‬ ‫تەواوی ناوچەكە بە دەست بەرزی پلەی گەرما دەنا�ێنن‪،‬دەتوانیت لێرە لە پلەی‬ ‫ڵ‬ ‫گەرمی كەمتر لە ‪ 30‬پشوو بدەیت‪،‬كۆمە�گایەكەمان پێكهاتووە لە چەندین كافێی‬ ‫و چێشتخانە و یاری جۆراوجۆر كە گونجاوە بۆ هەموو تەمەنێك‪،‬وەك یارییەكانی‬ ‫سكای گالدیتر‪ ،‬سكای سوینگ‪،‬پینت ڵ‬ ‫بۆ�‪،‬سكای دایڤ و ئیتر‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫لە ‪ 7102‬شوێنی خلیسكانەی بۆ زیاد كرا كە بۆ هەموو وەرزەكان گونجاوە لەگە� یاری‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫«توبی س�وپ» ئەوە بەشێكی زیادكراوی سەرنجڕاكێش بوو بۆ كۆمە�گاكە‪ ،‬كەسانی‬ ‫ڵ‬ ‫خاوەن ئەزموون وانەی خلیسكانی بەوانە دە�ێنەوە كە دەست بە یاری خلیسكانی‬ ‫دەكەن‪ ،‬یاریەك لەوەرزی زستان و لەكاتی بەفر بارین خۆشی لێ‌ دەبینن‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫كۆمە�گایەكەمان پێكهاتووە لە چوار كۆ�ن كە ‪ 132‬ڤێال و شوقەی لە خۆگرتووە‪،‬لەسەر‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫بەرز‪،‬لەگە� سیستەمی گەرمی سیانی‬ ‫بنەمای نێودەو�ەتی بە خزمەتگوزاری ئاستی‬ ‫بۆ دابینكردنی كەشوهەوایەكی گونجاو لە وەرزی زستان و ساردكەرەوەی هەوای‬ ‫نایاب لە وەرزی هاوین بونیات نراوە‪.‬‬ ‫‪93‬‬

‫جۆرەكانی نیشتەجێبوون پێكهاتووە لە ‪ 1‬تاكو ‪ 3‬ژووری نوستن كە گونجاوە بۆ‬ ‫ژن ومێرد و خێزانی گەورە‪،‬هەموو ڤێالكان ناندینی تێدایە‪ ،‬ڕێگا بە میوانەكان‬ ‫دەدرێت لە كەشوهەوایەكی نایاب چێشت لێبنێن‪،‬هاوكات دەتوانن چێژ لە خواردنە‬ ‫جیهانیەكان وەرگرن لە چێشتخانەكەمان‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫گەرەنتی دەدین لەوەی تیمە نێودەو�ەتیەكەمان لە كۆمە�گا و چێشتخانە‪،‬‬ ‫ڵ‬ ‫بكرێت‪،‬لەگە� ئەوەش ئۆتۆمبێل‬ ‫نیشتەجێبونێكی ئارام بۆ خۆت ومیوانەكەت دابین‬ ‫دابینكراوە بۆ گواستنەوە لە ڤێال تایبەتەكانتان بۆ یارییەكان وچێشتخانە‬ ‫لەكاتی نیشتەجێبونتان‪ ،‬چێشتخانە و كافیەكەمان نەك تەنها خواردنی كوردی‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫و عەرەبی‪،‬بە�كو خواردنە جیهانیەكانی وەك ئیتا�ی وهیندی و چینی پێشكەش‬ ‫دەكەن‪،‬نانەواخانەكەمان هەموو كاتێك باشترین جۆری نان و كێك ئامادە دەكات‪.‬‬ ‫هەروەها لە سپا ”‪ “Essence‬خزمەتگوزاری شێالن و چارەسەری بە شێالن و گەرماو‬ ‫هاوكات بەكارهێنانی باشترین پێكهاتە و زەیت پێشكەش دەكات‪ ،‬چارەسەركردنی‬ ‫سپا لە رێگای تیمی بە ئەزموونی چارەسەری بالیە ئەنجام دەدرێت‪.‬‬ ‫بۆ كۆمپانیەكان و دەزگاكان چیای كۆڕەك هەموو كات شوێنێكە بۆ‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لەگە� هۆ�ی كۆبونەوە و‬ ‫دروستكردنی تیمەكان لە پرۆگرامی ڕاهێنان‪،‬‬ ‫كەسایەتی ‪ VIP‬و شوێنی كۆنفرانس‪،‬هاوكات شوێنێكی نایابە بۆ دروستكردنی‬ ‫ژینگەیەكی پێشبڕكێی چێژ وەرگر‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫لە بۆنە و جەژن و فێستیڤا�ەكان ئاهەنگ دەگێرین لە كۆمە�گا بە پرۆگرامی میوزیك‬ ‫ڵ‬ ‫ڵ‬ ‫پەرینلەگە� ئەوە گرنگی بە كلتورو میوزیكی ناوچەكە دەدرێت‪ ،‬هەندێكجار‬ ‫و هە�‬ ‫ڵ‬ ‫هونەرمەندی جیهانی بانگهێشت دەكرێت بۆ ئا�وگۆڕی بیرۆكە كلتوریەكان‪.‬‬ ‫“ئەگەر چیای كۆڕەكت نەبینیوە‪،‬ئەوا كوردستانت نەبینیوە‪،‬ئەگەر تۆ دانیشتوی ئەم‬ ‫ناوچەیە یان میوان یان كەسی بێگانە بویت‪ ،‬ئەوا چیای كۆڕەك شوێنێكە نابێت‬ ‫لە دەست خۆتی بدەیت‪.‬‬ ‫ڵ‬ ‫بۆ جاری داهاتوو گەر بتەوێت شوێنێك هە�بژێریت و پشوەكەتی تێدا‬ ‫بەسەرببەیت‪،‬تەنها جانتاكەت ئامادە بكە و ئۆتۆمبێلەكەت لێبخوڕە بە ئاڕاستەی‬ ‫چیای كۆڕەك بۆ تاقیكردنەوەیەك بە درێژایی ژیان‪.‬‬

1

5

7

11

16 1

2

8

10

15

4 13

3 2

4

5

6 7

8 6

3

9

12

17 10 14

9

11 12

13

14

LET’S DO A CROSSWORD HORIZONTAL 1. To render goods or services in exchange for money 2. The act of calling public attention to one’s product, service, etc.

3. To negotiate, come to an agreement 4. To obtain in exchange for money or goods 5. Located in, designed to be used or carried out in open air 6. To have and hold, to possess 7. Without a charge or fee 8. Costing very little, relatively low in price 9. A person, partnership or corporation involved in commerce, manufacturing or a service 10. Existing or appearing for the first time 11. Advertisement 12. A medium of exchange, a means of payment 13. An arrangement, a business transaction 14. To exist

February, 2019 Issue 1

94

VERTICAL 1. Very uncommon; scarce 2. Negative, refusal, denial 3. In addition to, besides, also, moreover 4. To return money paid; to reimburse 5. Extraordinary, noticable, eye catching 6. Invoice 7. Pronoun 8. The quality that renders something desirable 9. Disposal of goods at reduced prices 10. Indefinite article 11. Immediate 12. In a short time 13. Corporate symbol 14. To allow or permit 15. A promise or assurance, security for the customer 16. A small piece of land that can be used for building something.

17. Salary

best family resort

■ Resort ■ Villas ■ Restaurant ■ Ski ■ Sky Swing ■ Spa ■ Teleferic ■ Paintball +964 750 245 8888

www.thekorekmountain.com

we are inspired by nature.

FAIR, FESTIVAL & CONGRESS FOREX FOAM BOARD FOLIO PRINT STAGE DESIGN FACING WORK STAND SPIDER BOOTH VEHICLE DRESSING BILLBOARDS CARDBOARD ROLLUP

Beside Genjan City Bahirka Road, Erbil - IRAQ +964 750 978 1111 info@techno-print.com www.techno-print.com