ISSN 1425-9001
Nr 9
wrzesień i ń 2010
cena1,50
(w tym 0% VAT)
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
DOŻYNKI G
ospodarzem dożynek powiatowych w tym roku była gmina Jutrosin. Uroczystości 22 sierpnia rozpo-
częły się w kościele św. Elżbiety. W części obrzędowej na rynku wystąpił miejscowy zespół folklorystyczny "Orlanie", a przyśpiewki dożynkowe wykonał zespół "Dębioki". Wśród wyróżż k h powiatowych i t h gminę i Rawicz R i nionych rolników w dożynkach reprezentowali Wiesława i Jerzy Mielcarkowie z Masłowa oraz Hanna i Rajmund Frankowiakowie z Folwarku. Dożynki gminne zorganizowała 28 sierpnia Rada Sołecka Masłowa. Uroczystości rozpoczęła msza polowa na boisku Szkoły Podstawowej w Masłowie. Obrzędy do-
G R
2
Rok XVII, nr 201
żynkowe przedstawił zespół "Dębioki". Z wiązanka tańców wielkopolskich wystąpił zespół "Wisieloki". Na zakończenie części artystycznej zaprezentował się Kabaret EWG. Tradycyjnie ostatnim punktem imprezy była zabawa dożynkowa. (P)
Nr 8/2010
Gazeta Rawicka
Miesięcznik, nr 9 (201), wrzesień 2010. Numer zamknięto 29.08.2010.
Remont fary
P
odczas nawałnicy, która 23 lipca ubiegłego roku spustoszyła miasto, zniszczony został także dach na kościele farnym. Uszkodzenia były na tyle poważne, że dach wymagał położenia nowej dachówki, a co za tym idzie, wymiany w drewnianej więźby w dachowej. Pod koniec lipca br. ks. k kanonik Józef Podemski, proboszcz pad rafii r Chrystusa Króla i Zwiastowania NMP, rozpoczął r remont świątyni. t Jako że neogotycki kościół k jest obiektem zabytkowym, z to korzystając s z zapisów uchwały ł w sprawie określenia zasad z udzielania dotacji na n sfinansowanie prac konserwatorskich, rek stauratorskich lub ros bót b budowlanych przy zabytku wpisanym do z rejestru zabytków, w części kosztów remontu partycypuje samorząd gminy Rawicz. Dotacja z budżetu gminy wyniosła 80 tys. zł. (T)
Gazeta Rawicka Wydawca: Dom Kultury w Rawiczu, ul. Targowa 1 Redaktor naczelny: Henryk Pawłowski ul. Sobieskiego 1B/4, 63-900 Rawicz www.gazeta-rawicka.pl rawicka@gazeta.pl, tel. 660479973 Adres Redakcji: GR, ul. Targowa 1, 63-900 Rawicz Zdjęcia: I. Kasprzak, H. Pawłowski, M. Osiński DRUK: HAF s.c. Leszno, al. Konstytucji 3 maja 6 tel. 065 529 74 05 Nakład: 600 egzemplarzy Materiałów niezamówionych Redakcja nie zwraca. Zastrzegamy sobie prawo skracania, adiustacji nadesłanych tekstów i nadawania im tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń oraz ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyny.
G azeta Rawicka
Rok XVII, nr 201
azeta Gawicka R
W numerze: SPRAWY LOKALNE
Dożynki .................................................................................... 2 Remont fary ............................................................................... 3 W Masłowie o ekspresówce ........................................................ 4 Na Kąty ...................................................................................... 5 Koniec Broniewskiego ............................................................. 5 Wszystkiemu winna lipa ............................................................ 6 Spór o mur na Cmentarnej ......................................................... 6 Nowa nawierzchnia Kołłątaja .................................................. 7 Szybka kolej .............................................................................. 7 Biogazownia na topie .............................................................. 8 Kanalizacja w Dębnie ................................................................. 8 Służbowy wypadek ................................................................. 10 Rawickie Centrum Dialogu .................................................... 11 Jubileuszowy Rawag .............................................................. 11 Urodziny ogrodu ..................................................................... 12 Dary dla muzeum .................................................................... 13 Obchody rocznicy bitwy warszawskiej ..................................... 17 Pamięć o manifestantach .......................................................... 18 Patriotyczna wystawa .............................................................. 18
KULTURA Spotkania kapel ................................................................... 13 Sztuka bliska i daleka ................................................................ 21 Wernisaż Rawickich Mostów Sztuki ...................................... 22
SPORT i REKREACJA Wojskowy turniej świąteczny .................................................. 12
GOSPODARKA Podwyżka VAT to nie reforma .................................................... 9
SYLWETKI Franciszek Amałowicz .......................................................... 19
ZDROWIE Profilaktyczne badania także dla powiatu ................................. 10
TURYSTYKA Jakuszyce po raz drugi .............................................................. 14
WSPOMNIENIA E. Sławiński - powracająca historia Rawicza (16) ...................... 20
FILATELISTYKA Pałac Prezydencki .................................................................... 24
Nr 9/2010
G R
3
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
W Masłowie o ekspresówce
W
Masłowie odbyło się 11 sierpnia spotkanie rolników, właścicieli gruntów, które zostaną przejęte pod budowę drogi ekspresowej S-5 i obwodnicy drogi nr 36, z przedstawicielami Generlanej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, inwestora prowadzącego budowę. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele firmy Alpine Bau, generalnego wykonawcy budowy dróg. Spotkanie zorganizowali Krzysztof Wieczorek i Jerzy Mielcarek, sołtysi Kątów i Masłowa, oraz burmistrz gminy Rawicz. Wojewoda wielkopolski 28 lipca 2010 r. wydał decyzję nr 13/2010 „o zezwoleniu na realizację części inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi ekspresowej S5 Poznań - Wrocław odcinek Kaczkowo - Korzeńsko (w części dotyczącej drogi ekspresowej S5 od km 79+449,82 do
km 86+124,00 i od km 87+342,00 do km 103+654,00 (granica województwa) oraz drogi krajowej nr 36 od km 69+778,00 (granica województwa) do km 77+691,00)”, której został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Wraz z obwieszczeniem o wszczęciu postępowania w przedmiotowej sprawie, na stronie internetowej WUW w Poznaniu zostały również opublikowane mapy przedstawiające proponowany przebieg drogi, z zaznaczeniem
G R
4
terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych. Na początku sierpnia od wojewody wielkopolskiego do właścicieli nieruchomości, które będą przejęte pod budowę S-5 i obwodnicy drogi krajowej nr 36, wysłane zostały „zawiadomienia o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej”. Wojewoda informuje, że „decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności”. Zobowiązuje ona do „niezwłoczw nego wydania nieruchomości, n o opróżnienia lokali i innych pomieszczeń (na terenie gminy m Rawicz nie występuje sytuacja R przejmowania obiektów kubap turowych). Decyzja „uprawnia t do d faktycznego objęcia nieruchomości w posiadanie przez c w właściwego zarządcę drogi” ooraz do „rozpoczęcia robót buddowlanych”. Istotna dla właścicieli przejm mowanych nieruchomości jest informacja wojewody, że „zgodnie z art. 18 ust. 1e ustawy, w przypadku, w którym dotychczasowy właściciel lub użytkownik wieczysty (...) wyda tę nieruchomość (…) nie później niż w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia (…), wysokość odszkodowania powiększa się o kwotę równą 5% wartości nieruchomości lub wartości prawa użytkowania wieczystego”. W kolejnych dniach wojewoda wielkopolski wysłał zawiadomienia
Rok XVII, nr 201
o wszczęciu postępowania o ustalenie odszkodowania za część nieruchomości przeznaczonej na cele inwestycji: budowa drogi ekspresowej S-5 (tutaj wypisana jest pełna nazwa inwestycji), a dalej podane jest w piśmie dokładne
określenie działek, ich położenie, powierzchnia oraz numer księgi wieczystej, do której dana działka jest wpisana. W tym zawiadomieniu wojewoda informuje, że o powołaniu rzeczoznawcy majątkowego, jako biegłego w postępowaniu, strony zostaną powiadomione postanowieniem. Po uzyskaniu operatu szacunkowego, wojewoda przeprowadzi rozprawę administracyjną, o której strony zostaną powiadomione osobnym pismem. Jacek Skrzypczak, specjalista w wydziale nieruchomości GDDKiA w Poznaniu, poinformował na spotkaniu w Masłowie, że inwestor (GDDKiA w Poznaniu) wyśle do właścicieli nieruchomości w przyszłym tygodniu zawiadomienia z informacjami odnośnie numerów działek i danych dotyczących przejmowanych przez GDDKiA nieruchomości. Załączy także wzór oświadczenia o chęci wydania przez właściciela nieruchomości w terminie 30 dni, które uprawnia do wyższego odszkodowania o 5% opisanego w zawiadomieniu wojewody. (T)
Nr 9/2010
Gawicka azeta R
Gwrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Na Kąty
U
rząd Miejski Gminy Rawicz przygotowuje wniosek do Urzędu Marszałkowskiego o dofinansowanie budowy drogi na Kąty - od drogi krajowej nr 5. Droga ma powstać po to, aby wyprowadzić ciężki ruch samochodowy, związany zwłaszcza z działalnością ZPB Kaczmarek, uciążliwy dla części mieszkańców miejscowości Kąty oraz ulic Sienkiewicza, Bocznej, Południowej i Półwiejskiej w Rawiczu. Koszt budowy drogi to ok. 2,6 mln zł. Pierwotnie wniosek przygotowywany był do WRPO, tego samego, z którego gmina miała dostać pieniądze na budowę wschodniej obwodnicy Rawicza. Jednak po analizie możliwości uzyskania wsparcia z tego programu, zdecydowano, że Urząd MG Rawicz wniosek złoży do "Narodowego programu przebudowy dróg lokalnych 2008–2011". (P)
Koniec Broniewskiego
Z
godnie z umową, firma EKABRUK zakończyła 16 sierpnia budowę drogi na odcinku od ul. Skrzetuskiego do ul. Broniewskiego. Odbiór techniczny robót nastąpił 25 sierpnia. Inwestycja, realizowana od kwiet-
nia br. za 806 tys. zł brutto, polegała na rozbudowie drogi o długości 304 m na odcinku od ul. Wołodyjowskiego do ul. Broniewskiego wraz z odwodnieniem i oświetleniem ulicznym oraz przebudowie chodnika przy ul. Broniewskiego na odcinku od ul. Wołodyjowskiego do ul. Spokojnej. Dzięki wykonanym pracom powstała nie tylko droga, ale i spory parking przy OSiR i „tysiąclatce”. (P)
Gawicka azeta R
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
G R
5
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
Wszystkiemu winna lipa... M
imo iż remont ulicy Konopnickiej rozpoczął się w lipcu, to niewiele dotąd tam zrobiono. O powodach mówił na konferencji prasowej 23 sierpnia burmistrz Rawicza. Wszystkiemu winna lipa... Okazało się, że na podkładach geodezyjnych ze starostwa jedno z drzew na plantach znajduje się w innym - niż w rzeczywistości - miejscu. Zgodnie z dokumentacją remontu ul. Konopnickiej, włączenie projektowanego kolektora deszczowego do istniejącej sieci musiałoby więc spowodować usunięcie kilkudziesięcioletniego drzewa. Czy tak się stanie, o tym zadecyduje konserwator zabytków, bowiem gmina wystąpiła o zgodę na wycięcie feralnego drzewa. Zdaniem burmistrza, jest jeszcze szansa, że konsorcjum złożone z POLDRÓG z Kościana i Przedsiębiorstwa Usługowo-Budowlanego INFRAKOM z Wolsztyna skończy prace w wyznaczonym terminie, czyli do końca listopada. (P)
R
ozpoczęły się roboty budowlane na ul. Cmentarnej w Słupi Kapitulnej. Już w ubiegłym roku, gdy większość mieszkańców wsi, radny z tego środowiska, sołtys i ks. proboszcz parafii św. Katarzyny z zadowoleniem przyjęli decyzję burmistrza o wybudowaniu w 2010 r. drogi do cmentarza, to nie wszyscy z tej inicjatywy się ucieszyli. Jak to najczęściej bywa przy re-
G R
6
Spór o mur na Cmentarnej alizacji inwestycji służącej ogółowi mieszkańców, a wymagającej zajęcia pod drogę czyjeś nieruchomości, pojawiają się konflikty interesów. Bywają tacy właściciele nieruchomości, przy których budowana jest droga, że chcą, aby zabrać niezbędne grunty sąsiadom, byle nie jemu. I nie interesuje ich żadne odszkodowanie. Na ul. Cmentarnej jest podobnie. Część budowanej d drogi nie będzie miała m normalnych parametrów p szer rokości, bo burzenie n obiektów kubaturowych b (obory, domu d mieszkalneg garażu itd.) bygo, ł łoby dla inwestor zbyt kosztowra ne. n Ale tam, gdzie można m wybudow jezdnię i chodwać niki n kosztem pola
Rok XVII, nr 201
uprawnego, to można by sądzić, że dla mieszkańców ważniejsza będzie bezpieczna (z chodnikiem) droga. Zaprojektowana droga miała się rozszerzyć do „normalnych” parametrów na wysokości pierwszych zabudowań, które mają główny dostęp od ul. Cmentarnej, kosztem rozebrania muru, obecnie stanowiącego niedokończony płot i dalej fragmentu pola potrzebnego na pas chodnika, w którym ma być umieszczona kanalizacja deszczowa. Właściciel nieruchomości jednak nie godzi się na to. Kilkakrotne próby negocjacji burmistrza z właścicielem muru nie dały żadnych efektów. Decyzja o lokalizacji celu publicznego - przebudowa drogi na ul. Cmentarnej w Słupi, została wydana przez starostwo w ostatnich dniach czerwca. Uprawomocni się po 120 dniach od wydania. W tym czasie właściciel może odwoływać się od decyzji. Potem grunty przejdą z mocy prawa na własność gminy Rawicz. (T)
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
Gwrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Nowa nawierzchnia Kołłątaja W
Masłowie trwają roboty przy budowie kanalizacji. Jakby trochę „skutkiem ubocznym” jest nowa nawierzchnia na odcinku ul. Kołłątaja, gdzie po robotach kanalizacyjnych oprócz odtworzenia nawierzchni jednia została okrawężnikowana. Niestety, ten odcinek ulicy Kołłątaja jest wąski i nie ma możliwości wybudowania chodników, a odbywa się tam ruch ciężkich samochodów do firmy stolarskiej Romana Kubinki. (T)
Szybka kolej
W
Urzędzie Miejskim Gminy Rawicz 12 sierpnia z burmistrzem spotkali się Janusz Garsztka i Michał Garsztka, przedstawiciele firmy SYSTRA, projektującej rozwiązania drogowe związane z planowaną około roku 2015 przebudową linii kolejowej E-59 Poznań - Wrocław. Powodem spotkania był wniosek firmy RAWIBOX, w którym zakład poinformował, że zamierza dokonać rozbudowy części technologicznej i te plany kolidują z rozwiązaniami wcześniej zaakceptowanymi przez gminę i PKP. Przedstawiciele firmy projektowej SYSTRA, po wymianie informacji w Urzędzie MGR, udali się z burmistrzem na wizję lokalną. Ze wstępnych wspólnych ustaleń wynika, że być może uda się zapro-
Gawicka azeta R
Rok XVII nr 201
jjektować nowe przebiegi dróg tzw. serwisowych i obwodot wych wzdłuż torów linii E-59 w tak, aby pogodzić interesy firt my m RAWIBOX, a także TARTAKU. Projektanci z firmy SYT STRA zaprojektują nowe odS cinki dróg serwisowych według c ustaleń z burmistrzem i zaprou ponują te pomysły inwestorop wi, w czyli PKP. (T)
Nr 9/2010
G R
7
Gawicka azeta R
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
Biogazownie na topie
P
rzedstawiciele Polskiej Grupy Energetycznej (PGE), spółki notowanej na giełdzie, zajmującej się między innymi produkcją elektrycznej energii odnawialnej, są zainteresowani lokalizacją w okolicach Rawicza średniej wielkości biogazowni (0,8-1,5 MW). Krzysztof Dobrowolski, reprezentujący PGE Energia Odnawialna S.A. rozpoznawał w Rawiczu na początku sierpnia, na ile samorząd ma informacje o podobnych zamierzeniach np. lokalnych inwestorów, jaki jest rynek potencjalnych surowców, a więc produkcja kukurydzy i możliwości pozyskiwania gnojowicy, niezbędnych komponentów do działania biogazowni. Panowie z PGA pytali burmistrza o to, kto mógłby być potencjalnym odbiorcą ciepła i jakie są lokalne warunki przyłączenia się do sieci energetycznej. Poinformowali, że zbierają informacje z innych średniej wielkości gmin, podobnych do Rawicza, położonych w rejonach rolniczych. Stwierdzili, że Rawicz wydaje się im ciekawym miejscem do zainwestowania w tego typu przedsięwzięcie i nie wykluczają wspólnego prowadzenia biogazowni
W
Dębnie Polskim realizowany jest pierwszy etap budowy kanalizacji sanitarnej, deszczowej i sieci wodociągowej.
G R
8
z przedsiębiorcami miejscowymi. Na zakończenie rozmów zapewnili, że to nie ostatnia ich wizyta w naszym mieście. Warto przypomnieć, że w gminie Rawicz jeden z miejscowych przedsię-
biorców zamierza wybudować biogazownię o mocy około 0,5 MW. Uzyskał już warunki środowiskowe w Urzędzie Miejskim Gminy Rawicz i jest na etapie projektowania inwestycji. (T)
Kanalizacja w Dębnie 9 sierpnia burmistrz i skarbnik podpisali w Departamencie Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego nową umowę na
Rok XVII, nr 201
dofinansowanie budowy kanalizacji w Dębnie Polskim. Zostały w niej ujęte aktualne koszty tej inwestycji, wynikające z przetargów i harmonogram, uustalony z wybranym wykonawcą. W przetargu wybrano ofertę Rejonowego j Przedsiębiorstwa Melioracyjnego c w Żmigrodzie Sp. z o.o., które r realizuje ten etap za 2.488.281,60 zł b brutto. W dniu 22 lipca 2010 r. Zarząd Woj jewództwa Wielkopolskiego podjął uchwałę u w sprawie zatwierdzenia listy s operacji dla działania "Podstawowe u usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej" s realizowanego w ramach Prog gramu Rozwoju Obszarów Wiejskich na n lata 2007 - 2013, do którego wnio-
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
sek złożyła gmina Rawicz. Konkretnie - do kolejnej edycji "Programu rozwoju obszarów wiejskich PROW 20072013". Wniosek dotyczy dofinansowania drugiego etapu budowy kanalizacji sanitarnej, deszczowej i sieci wodociągowej w Dębnie Polskim. W imieniu gminy Rawicz wniosek złożył Zakład Wodociągów i Kanalizacji, który w przypadku uzyskania dofinansowania będzie inwestorem. Został wpisany na 57. miejscu listy wśród 96. pozytywnie zweryfikowanych wniosków dla działania "Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej w zakresie gospodarki wodno-ściekowej". W informacji Zarządu Województwa Wielkopolskiego czytamy: "pomoc zostanie przyznana wnioskodawcy w przypadku dostępności środków dla działania, pod warunkiem nie przekroczenia limitu przypadającego na gminę. Środki dostępne będą się sukcesywnie zwiększać w wyniku rezygnacji wnioskodawców i zmniejszaniu kosztów kwalifikowanych w wyniku przeprowadzenia postępowania o udzieleniu zamówień publicznych z pierw-
szego naboru. W pierwszej kolejności pomoc zostanie przyznana operacjom z listy operacji dla działania podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej na projekty w zakresie wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych oraz na projekty w zakresie tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych."
Władze samorządowe naszego miasta mają nadzieję, że ZWiK uzyska wsparcie z PROW na realizację drugiego etapu budowy kanalizacji w Dębnie Polskim, ponieważ gmina Rawicz w pierwszym rozdaniu nie wykorzystała pełnego limitu, tj. 1 mln euro. (T)
Podwyżka VAT to nie reforma
E
konomiści i część polityków różnych opcji mają wątpliwości, czy założenia przyjętego na początku sierpnia br. przez gabinet Donalda Tuska wieloletniego planu finansowego państwa na lata 2010 - 2013 są właściwe. Chyba mają rację. Obawiają się, że proponowana od 2011 r. podwyżka stawek VAT o 1% przy braku zdecydowanego cięcia wydatków nie uchroni polskiego długu publicznego od przekroczenia niebezpiecznego progu 55% PKB. Rząd twierdzi, że tak się nie stanie. Czekają nas wybory parlamentarne, a więc okoliczności polityczne utrudniające rozpoczęcie w 2011 roku podjęcie znaczących decyzji w zakresie zmniejszenia wydatków i zwiększenia dochodów. Uważam, że rząd jak
G azeta Rawicka
i opozycja powinny wyraźnie społeczeństwu powiedzieć o skali problemu, abyśmy wszyscy zaczęli się zastanawiać nad najlepszymi metodami jego rozwiązania. Deficyt budżetowy trzeba obniżyć i to już. A premier nie ma odwagi i zamiaru pogarszać jakości życia Polaków. Niezajęcie stanowiska, niepodjęcie decyzji, przesuwanie w czasie nie usuwa dolegliwości, a je powiększa. Przypominam, że mieliśmy już reformę finansów publicznych zmieniającą stawki podatku z 40, 30, 19 procent, co zmniejszyło dochody o ok. 40 mld zł rocznie, a wydatki z roku na rok się tylko zwiększały (w finansach zawsze coś za coś). Potrzebne są reformy przywracające stabilność, czyli zmniejszające wydatki budżetowe i zwiększające docho-
Rok XVII, nr 201
dy państwa. Podwyżka stawki VAT o 1% od 2011 roku to podniesienie dochodów o ok. 5,5 mld. zł - to nie reforma. Potrzebne są inne działania i decyzje. Dobrze, że rząd widzi problem i jakoś stara się temu zaradzić, ale i tak od poważnych decyzji nie ucieknie. W ciągu ostatniej dekady mieliśmy dwa okresy relatywnie wysokiego wzrostu gospodarczego i oba zmarnowaliśmy. Teraz naprawa finansów będzie dużo trudniejsza. Nasz PKB byłby znacząco wyższy, a dług publiczny niższy. Znany ekonomista Ryszard Bugaj nie tak dawno powiedział: „Stanowisko polskiego rządu jest takie: wyjąć po małej kwocie z dużej ilości kieszeni, tymczasem powinniśmy wyjąć po dużej kwocie z jak najmniejszej liczby kieszeni.” JAN ŚWIERZEWSKI
Nr 9/2010
G R
9
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
Służbowy wypadek
K
ierujący oplem vectra, samochodem służbowym Urzędu Miejskiego Gminy Rawicz, by uniknąć bezpośredniego zderzenia z samochodem marki honda, uległ 16 sierpnia wypadkowi. W drodze do Izbic, na prostym odcinku drogi, kierowca samochodu służbowego UMG wykonywał manewr wyprzedzania jadącego wolniej przed nim samochodu marki honda. Gdy zrównał się już z wyprzedzanym samochodem, kobieta kierująca pojazdem marki honda nie upewniwszy się, że ma zajęty lewy pas drogi, rozpoczęła manewr wyprzedzenia jadącego przed nią fiata. W konsekwencji tego manewru kierujący oplem uciekając na pobocze utracił przyczepność i stracił panowanie nad pojazdem. Mimo starań kierowcy, by wyprowadzić pojazd z tej sytuacji, auto
wylądowało w rowie po prawej stronie drogi. Vectra uległa poważnemu uszkodzeniu, nikomu nic się nie stało. Policja, która zjawiła się na miej-
scu zdarzenia, po wysłuchaniu relacji uczestników i świadków, ukarała mandatem kobietę kierującą hondą. Ubezpieczyciel wycenił samochód na niecałe 21 tysięcy złotych. Tyle otrzyma Urząd Miejski, jeśli nie zdecyduje się na remont auta. W przypadku jego naprawy - koszty pokryje firma ubezpieczeniowa do wysokości 10 tysięcy zł. (P)
Profilaktyczne badania także dla powiatu J
uż po raz drugi Gmina Rawicz, Fundacja Ronalda McDonalda i dr Marta Rohatyńska-Stępień zapraszają na początku października na profilaktyczne badania ultrasonograficzne dzieci w wieku od 9 miesięcy do 6 lat. Ostatnia akcja cieszyła się tak dużym zainteresowaniem, że nie udało
G R
10
się przebadać wszystkich małych pacjentów zgłaszanych przez rodziców, dlatego organizatorzy zarezerwowali kolejny termin badań. W dniach od 1 do 4 października przed rawickim Ratuszem stanie ambulans McDonalda. Poza miejscem badań (poprzednio przy Domu Kultury) jeszcze jedną bardzo ważną rzecz udało się zmieu n Tym razem nić. propozycję niep odpłatnego przeo badania b swoich pociech organip z zatorzy kierują do d rodziców całego powiatu rał wickiego. w - Na zmianę m miejsca - mówi Julita AugustyJ
Rok XVII, nr 209
niak z GCI - zdecydowaliśmy się, by w razie ewentualnej niepogody (deszczu, chłodu) dzieci i rodzice mogli schronić się w ratuszu. Przypominam, że podczas ubiegłej akcji udało nam się przebadać 186. dzieci z naszej gminy, u trojga z nich lekarze znaleźli nieprawidłowości i po wstępnych konsultacjach skierowali rodziców do odpowiednich specjalistów. Podobnie, jak poprzednim razem, ekipie lekarzy szefować będzie radiolog dr Marta Rohatyńska-Stępień. Badania obejmują: szyję, jamę brzuszną, narządy rodne. Pytania czy wątpliwości rodzice mogą kierować do Gminnego Centrum informacji w Ratuszu. Tam też należy dokonywać zgłoszeń telefonicznie (65 545 38 25) lub osobiście. Rejestracja odbywa się do 24 września. (J)
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Rawickie Centrum Dialogu O
d 1 września br. następuje zmiana w funkcjonowaniu Gminnego Centrum Informacji. Do tej pory pełniło ono rolę informacyjno-doradczą, głównie w zakresie rynku pracy. Zmieniająca się rzeczywistość społecznogospodarcza oraz instytucjonalna spowodowała konieczność przeformułowania roli i zadań GCI. - Dostrzegając konieczność wzmocnienia działalności III sektora - pozarządowego oraz potrzebę pójścia o krok dalej w prowadzonej do tej pory współpracy z organizacjami pozarządowymi - powiedział burmistrz na konferencji prasowej 23 sierpnia - wyznaczyliśmy nową funkcję GCI i przekształcamy je w Rawickie Centrum Informacji i Dialogu Społecznego. Wy-
chodząc naprzeciw znowelizowanej w maju tego roku ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, postanowiliśmy stworzyć miejsce, gdzie działacze społeczni będą mogli znaleźć wsparcie dla swoich inicjatyw, gdzie rozpoczynać się będzie proces dialogu społecznego pomiędzy organizacjami a administracją samorządową. W pierwszym okresie funkcjonowania Centrum Dialogu podejmie próbę zorganizowania konsultacji społecznych dla zbudowania Programu Współpracy Gminy Rawicz z organizacjami pozarządowymi na 2011 rok. Rawickie Centrum Informacji i Dialogu Społecznego będzie się nadal zajmowało profilaktyką zdrowia,
Jubileuszowy RAWAG
J
ubileusz 40-lecia działalności świętowali 26 sierpnia w "Brylancie" pracownicy Rawagu. Rawicka Fabryka Wyposażenia Wagonów RAWAG w Rawiczu została utworzona w 1969 r. jako przedsiębiorstwo państwowe. Pierwszym dy-
rektorem zakładu został inż. Zygfryd Kostrzewa. On oraz postali kolejni dyrektorzy obecni byli na jubileuszowej uroczystości. Dziś Rawag jest spółką z o.o., kierowana przez prezesa Andrzeja Woziwodzkiego. Jest znaną i cenioną firmą, nie tylko na polskim rynku, produkującą wyposażenie aluminiowe do po-
współpracowało z redaktorami lokalnych mediów, uczestniczyło w pracach zespołu ds. Rawickiej Kroniki Filmowej. Jeśli pojawi się prośba o napisanie CV czy listu motywacyjnego, pracownik Centrum Dialogu na pewno nie odmówi pomocy w ich napisaniu - zapewnił brmistrz. Na sierpniowej sesji radni uchwalili regulaminu konsultacji społecznych. Rawickie Centrum Informacji i Dialogu Społecznego czynne będzie w poniedziałki od 8.00 do 15.00, we wtorki i w środy od 8.00 do 17.00 - z myślą o konsultacjach "indywidualnych", zarówno dla organizacji pozarządowych, jak i dla mieszkańców, w czwartki i piątki od 7.30 do 15.00. Konsultacje odbywać się będą w godzinach popołudniowych w terminach wcześniej podanych. Sposób ich ogłaszania reguluje przyjęta przez radnych uchwała. (P) jazdów szynowych oraz drogowych. Wszystkie produkty opracowuje we własnym biurze konstrukcyjnym. Obecnie Rawag zatrudnia 241 pracowników. W uroczystości wzięli także udział przedstawiciele firm współpracujących z Rawagiem z Niemiec i Ukrainy. Prezes A. Woziwodzki wręczył pracownikom zasłużonym dla zakładu pamiątkowe medale. (T)
Powyżej: prezes wręcza medale na jubileuszowej uroczystości. Obok: historyczne już zdjęcie pracowników Rawagu z początków działalności zakładu. Wśród nich - obecny prezes.
G azeta Rawicka
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
G R
11
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
Wojskowy turniej świąteczny Z
okazji Święta Wojska Polskiego członkowie Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego oraz zaproszeni goście uczestniczyli w turnieju strzeleckim zorganizowanym przez Zarząd Koła nr 4 ZBŻZiOR w Rawiczu. Rozegrano trzy turnieje strzeleckie. W strzelaniu z pistoletu do tarczy sportowej zwyciężył Tadeusz Pawłowski, drugi był Leszek Stoiński, trzeci - Mieczysław Tryba. W strzelaniu z kbks do zapadek kolejność była następująca: 1. Celestyn Kwiecień, 2. Mieczysław Tryba, 3. Tadeusz Pawłowski. W tradycyjnym strącaniu kura najskuteczniej strzelała Karolina Moskalik, drugi był Zdzisław Rogowski, trzeci - Dariusz Perkiewicz (na fot.) Młodzież, która strzelała do zapadek, otrzymała od Celestyna Kwietnia, prezesa Koła nr 4 ZBŻZiOR, pamiątkowe dyplomy. (T)
R
odzinny Ogród Działkowy im. Władysława Sikorskiego w Rawiczu obchodził 60. rocznicę powstania. Z tej okazji na terenie ogrodu przy Domu Działkowca prezes ROD Władysław Ostaszewski zorganizował 14 sierpnia imprezę plenerową.
Urodziny ogrodu Gośćmi działkowiczów byli: Krystyna Kapnik-Wasilewska, członek OZ PZD w Poznaniu i Grzegorz Goździk, przewodniczący kolegium prezesów w powiecie rawickim. Goście wręczyli prezesowi Wł. Ostaszewskiemu puchar Okręgowego Zarządu PZD w Poznaniu oraz paterę z
okolicznościową dedykacją. Burmistrz gminy Rawicz złożył gratulacje działkowiczom i wręczył prezesowi okolicznościowe dyplomy. Goście udekorowali długoletnich działkowiczów brązowymi i srebrnymi odznakami „Zasłużony Działkowiec”. Prezes wyróżnił specjalnym dyplomem honorowym najstarszą członkinię ROD im. Władysława Sikorskiego, która uprawia działkę od początku istnienia tego ogrodu. (T)
G R
12
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Spotkania kapel
W
Szymanowie po raz dziesiąty odbył się 15 sierpnia br. przegląd zespołów folklorystycznych, a po raz dziewiąty pod nazwą: "Hazackie Spotkania Kapel Ludowych im. Anny i Franciszka Brzeskotów". Tym razem w przeglądzie wystąpiło dziesięć zespołów folklorystycznych. Najpierw przeszły one w barwnym korowodzie przez wieś. Imprezę otworzył Stanisław Robaszewski, sołtys Szymanowa. Występy rozpoczął miejscowy zespół folklorystyczny „Wisieloki”. Na zakończenie "Hazackich Spotkań Kapel Ludowych im. Anny i Franciszka Brzeskotów"wystąpił zespół kabaretowy z Wrocławia. A po nim wieś bawiła się na wieczorku tanecznym. (T)
Dary dla muzeum
N
ieczęsto zdarza się, aby Muzeum Ziemi Rawickiej otrzymywało eksponaty w darze. Ostatnio jednak placówka wzbogaciła swe zbiory dzięki darczyńcom. Najczęściej muzeum poszerza zbiory poprzez zakupy od kolekcjonerów, mieszkańców Rawicza i okolic dokumentów, pamiątek rodzinnych i innych, niektórych bardzo ciekawych eksponatów. Na aukcji internetowej placówka zakupiła niedawno bardzo interesującą lakową pieczęć z mosiądzu z herbem Rawicza. Dwa ostatnie zakupy to obrazy Stanisława Kukli pt. „Zima w Osieku” i drugi, kupiony w tym roku obraz olejny na płótnie pt. „Srebrna Góra”. Ostatnie dary to dwa bardzo cenne starodruki pisane gotykiem na papierze czerpanym od Pana doktora Edmunda Skommera. Jeden to starodruk datowany 26 november Anno 1724, z pieczęcią lakową, podpisany przez Aleksandra Bojanowskiego, dotyczący Rawi-
G azeta Rawicka
cza i Kobylina, i drugi (28 september), z pieczęcią wypukłą podpisany przez Johana Softmama, dotyczący naszego miasta. Na zakończenie wystawy fotografii Zbigniewa Kulaka pt. „Mongolskie dzieci” od Pani Anny Kulak-Wujek Muzeum Ziemi Rawickiej otrzymało w darze interesujące eksponaty. Są to między innymi: porcelanowy młynek do kawy przywieziony z Westfalii, oprócz tego trzy inne młynki, w tym jeden bardzo mały o wysokości 7 cm. Wszystkie te przedmioty są pamiątką po babci Pani Anny Kulak-Wujek, która pochodziła z Ponieca. Jeszcze jednym ciekawym eksponatem jest radio, jeden z pierwszych odbiorników z lat 50. ubiegłego wieku, które nie tylko dostarczało rozrywki, ale również dobrze odbierało rozgłośnię „RadioWolna Europa”. Muzeum Ziemi Rawickiej składa Pani Annie Kulak-Wujek bardzo ser-
Rok XVII, nr 201
d d i k i za te iinteresudeczne podziękowania jące eksponaty, które zostały wpisane w Księdze Wpływu Eksponatów pod następującymi numerami: młynek z Westfalii -1966/196, pozostałe eksponaty mają numery: 1967/196, 1968/196, 1969/196 i radio „ORION” - numer 1970/196. BOŻENA RAWLUK-RAUS
Nr 9/2010
G R
13
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
Jakuszyce po raz drugi
P
o co ruszać się z domu, zapytają osoby, które nie lubią zmian, przezwyciężania przyzwyczajeń i niespodzianek. Jak można nie podróżować, zdziwią się osoby rozsmakowane w poznawaniu świata. A takimi są emeryci zrzeszeni w Kole przy Zakładzie Karnym w Rawiczu, którzy rozpoczęli 15. sezon turystyczny. Tym razem wybraliśmy się na 7-dniowy wypoczynek do Jakuszyc. O to, by był to aktywny wypoczynek, a nie siedzenie w sali kominkowej Ośrodka Przygotowań Olimpijskich w Biathlonie, gdzie zamieszkaliśmy, już zadbał Bogdan Pietras, od 15 lat nieprzerwanie organizator wszystkich wyjazdów (na fot. poniżej z właścicielami ośrodka). Wcześniej byliśmy tam w 2007 r.
Wyjechaliśmy z Rawicza rankiem 16 sierpnia, po drodze zatrzymaliśmy się w Bolesławcu, gdzie zwiedziliśmy Muzeum Ceramiki. Posiada ono zbiory miejscowej kamionki liczące ponad 2000 obiektów. Najstarsze z nich pochodzą z pierwszej połowy XVIII w. Są to ręcznie toczone dzbany, o kulistych brzuścach, gładkich lub skośnie rowkowanych, pokryte brązowym szkliwem ziemnym. Od 1974 r. projektan-
G R
14
tem jest tam Janina Bany-Kozłowska. Jej projektu są zestawy kamionki użytkowej: serwisy śniadaniowe i obiadowe o prostych funkcjonalnych kształtach, w barwach ciepłych zieleni, brązów, piaskowych żółci. Często naczynia są dwubarwne, o kontrastowo bądź harmonijnie zestawionych kolorach. Organizator naszej wycieczki nie byłby sobą, gdyby nie „zaserwował” nam podczas obiadokolacji jakiejś niespodzianki. Stało się to już pierwszego dnia. Okazja ku temu była szczególna, jako że jedno z małżeństw w tym dniu obchodził jubileusz 30ło l lecia ślubu. Były g gromkie „Sto l lat”, niekończąc się toasty za ce z zdrowie młodej p pary, no i przyśpiewki weselne. Smaczk całej imprezie dodał występ zespołu ku D Dwa plus jeden (nazwa całkiem przypadkowa) p złożonego z uczestników wycieczki w (na fot. powyżej). Z uwagi na sierpniową powódź musieliśmy s zmienić nieco nasz program i drugiego dnia pojechaliśmy najpierw na n Stóg Izerski (1107 m n.p.m.), który r jest obowiązkowym punktem wycieczki każdego turysty w śląskich Izec rach. r Wstydem byłoby Stogu nie odwiedzić. Skorzystaliśmy z usług kolejki gondolowej, która zawiozła nas na sam szczyt. To pierwsza w Sudetach kolej gondolowa, wybudowana za ponad 100 mln złotych przez spółkę należącą do Sobiesława Zasady. Tego dnia pojechaliśmy jeszcze do Budziszyna (Bautzen) - miasta we wschodniej Saksonii. Jest ono historyczną stolicą Górnych Łużyc i centrum kulturalnym Łużyczan. Miasto posiada wiele
Rok XVII, nr 201
zabytków i innych atrakcji. Na nas największe wrażenie wywarła bryła katedry św. Piotra z XIII/XV w. Zewnętrzne ściany świątyni są ozdobione gotyckimi nagrobkami. Świątynia służy protestantom i katolikom od 1524 r. Trzeciego dnia znowu byliśmy w Niemczech, tym razem w Görlitz, które jest jednym z niewielu niemieckich miast tej wielkości niezniszczonych
podczas II wojny światowej, a co za tym idzie - posiadających niezaburzony układ przestrzenny i zabytki z wszystkich epok historycznych. Pierwsze kroki skierowaliśmy na Most Milenijny na Nysie Łużyckiej, łączący Zgorzelec po stronie polskiej z miastem Görlitz. Tuż przy moście wznosi się kościół św. Piotra i Pawła stanowiąc, dzięki swemu wysokiemu, pokrytemu miedzianą blachą dachowi i parze strzelistych wież wysokości 84 m, charakterystyczny punkt orientacyjny Starego Miasta Görlitz. Początki tej świątyni, zwanej potocznie Peterskirche, sięgają najprawdopodobniej lat 20. XIII stulecia. W latach 16971703 dla kościoła św. Piotra i Pawła cesarski budowniczy organów Eugenio Casparini (właściwie Caspar, jego rodzina nie pochodziła z Włoch a z Łużyc) zbudował tzw. „organy Słońca", okrzyknięte mianem najpiękniejszych
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R organów „na północ od Alp". W 1696 r. dla miejscowej świątyni odlano także potężny dzwon, jeden z największych w Niemczech. Podczas I wojny światowej został on przetopiony na potrze-
G a z e t a RAWICKA
Gazeta Rawicka
cowania z lasem oraz przepiękne widoki zrekompensowały nam odrobinę wysiłku, jaki włożyliśmy w trasę wędrówki. Powitał nas właściciel schroniska - pan Stanisław Kornafel i zap prosił na ciepły p posiłek. Schronis sko to pozostał łość starej hutnic osady szklarczej s skiej. W tej chwil w jedynym zali, b bytkowym budynk który pozostał ku, z czasów świetnoś osady, mieści ści s bufet schronisię s oraz sala koska m minkowa. Późnniej chętni przesszli jeszcze zielonnym szlakiem do
mostu przy Osadzie Jizerka po stronie czeskiej. Po powrocie zakosztowaliśmy raz jeszcze wspaniałej kuchni pana Stanisława. Po południu wróciliśmy inną trasą do naszego ośrodka pełni wrażeń. Nikt nie narzekał na zmęczenie. Piątego dnia słoneczko mocno przygrzewało od samego rana. Tego dnia naszym celem podróży była Śnieżka. Pojechaliśmy przez Harrachov, znanym na świecie centrum narciarskim, dalej malownicze górskie miasteczko Vrchlabi, leżące na wysokości 450 m n.p.m., które nazywane jest „Bramą Karkonoszy”. Zza szyb autokaru podziwialiśmy ruiny zamku Purkhýbel, zbudowanego w stylu renesansowym. Dalej nasza trasa wiodła przez miasteczko Cerny Dul położone na stokach góry Špičák. Naszą podróż zakończyliśmy
by wojska (w południowej nawie znajduje się jego gipsowa kopia). Ogromne wrażenie wywarł na nas barokowy ołtarz, dwa konfesjonały, z których jeden wykonał Kacper G. von Rodewitz. Warto nadmienić, iż niektóre elementy dawnego wyposażenia znajdują się w Polsce (np. w Warszawie przechowuje się gotyckie rzeźby św. Piotra i Pawła). Z kościoła spacerkiem udaliśmy się na starówkę, podziwiając po drodze wspaniałe kamieniczki i panujący wszędzie porządek. Na starówce (cała grupa wycieczkowiczów na fot. powyżej), gdzie się tylko spojrzy, wszędzie widać późnogotyckie arkady, bogato zdobione portale, malownicze fasady i wspaniałe dziedzińce. Nigdzie więcej w Niemczech nie ma tak wielkiego skupienia kosztownie odnowionych zabytków. W czwartym dniu pogoda chciała nam sprawić psikusa - od rana mżyło i straszyło deszczem - jednak po śniadaniu pogoda wnet się poprawiła i mogliśmy wyruszyć na trasę do Stacji Turystycznej ORLE (na fot. obok), położonej w Górach Izerskich, do której dotarliśmy po 1,5-godzinnym spacerze. Przyjemność ob-
G azeta Rawicka
Rok XVII, nr 201
w Pec pod Śnieżką. To znany ośrodek narciarski położony na wysokości 750 m n.p.m. Miejscowość leży w Karkonoskim Parku Narodowym, w dolinie rzeki Upy i Zielonego Potoku. Stamtąd kolejką linową wjechaliśmy na najwyższy szczyt Republiki Czeskiej - Śnieżkę (1602 m n. p. m.). Ze szczytu (na fot. powyżej) roztaczała się niezwykle rozległa panorama Karkonoszy, Kotliny Jeleniogórskiej, a jako że tego
Nr 9/2010
G R
15
Gazeta Rawicka
dnia była dobra pogoda, to mogliśmy dojrzeć również Ślężę i Masyw Śnieżnika. Szósty dzień przeznaczyliśmy w całości na zwiedzanie zabytków Drezna, zwanego "miastem baroku", w którym znajduje się wiele zabytków i muzeów. Doszczętnie zniszczone w czasie II wojny światowej i odbudowane tylko częściowo posiada, pomimo swojej długiej i bogatej historii, niewielką część swojej dawnej historycznej zabudowy. Nie sposób zwiedzić wszystkie zabytki w czasie zaledwie kilkugodzinnego pobytu. Zwiedziliśmy więc te, które są najważniejsze rokokowy zespół pałacowy Zwinger (na fot. powyżej), mieszczący Galerię Starych Mistrzów, słynną galerię malarstwa, porcelany i zbrojownię. W niedzielę 22 sierpnia, po śniadaniu i wspólnym zdjęciu z przemiłymi gospodarzami obiektu (patrz: obok) wsiedliśmy do autokaru firmy PKS Leszno, który zawiózł nas do Rawicza. Po drodze zatrzymaliśmy się jesz-
G R
16
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
cze w Lubiążu na zwiedzanie klasztoru pocysterskiego. Byliśmy tam 847 lat później, jako że pierwsi mnisi cysterscy przybyli do Lubiąża dnia 16
nie rozwijać. Dzisiejszy zespół klasztorny jest dwa i pół razy większy od zamku na Wawelu. Długość fasady wynosi 223 metry i jest najdłuższą fasadą barokową w Europie. Zespół klasztorny jest drugim co do wielkości obiektem sakralnym na świecie, lecz niestety bardzo zniszczony. Serdecznie dziękujemy za gościnność i znakomitą obsługę, jaka dana nam była w trakcie pobytu w Ośrodku Szkolenia i Przygotowań Olimpijskich w Biathlonie. Miłe i przyjazne wnętrza ośrodka były doskonałym miejscem wypoczynku, a starania Państwa Wierzbickich, właścicieli ośrodka, sprawiły, że spędzony tam tydzień długo pozostanie w naszej pamięci. Wyrażamy również uznanie dla pracy pp. Marzeny i Jurka, którzy przez te wszystkie dni byli naszymi przewodnikami. Żal, że w tym jubileuszowym sezonie naszego wojażowania po kraju i Europie, ta wycieczka będzie
sierpnia 1163 roku z Pforty nad Saalą w Turyngii. Sprowadził ich do tego grodu książę Bolesław I Wysoki, który w 1175 roku podpisał akt fundacyjny cysterskiego klasztoru w Lubiążu. Od tego czasu klasztor ten zaczął się buj-
tylko jedyną. Trudno…, ale jak zawsze było warto pojechać choćby na te jedyną. Bo jak zawsze - pięknie było. tekst i zdjęcia MARIAN PURCZYŃSKI
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Obchody rocznicy bitwy warszawskiej
U
roczyście obchodzono 15 sierpnia w Rawiczu 90. rocznicę bitwy warszawskiej, w której Wojsko Polskie pokonało w dniach 13-15 sierpnia 1920 roku na przedpolach Warszawy Armię Czerwoną.
W samo południe delegacje samorządu gminnego i powiatowego złożyły kwiaty przed pomnikiem upamiętniającym żołnierzy wojny polsko-bolszewickiej, którzy zmarli w wyniku ran i chorób w latach 1919-1920 w szpitalu wojennym, dawnym niemieckim lazarecie, znajdującym się w Rawiczu na terenie koszar i pochowani zostali w oddzielnej kwaterze na rawickim cmentarzu. Bur-
mistrz wręczył biorącym udział w uroczystości okolicznościowe wydawnictwo Urzędu Miejskiego pt. „90. rocznica bitwy warszawskiej”. Kwiaty złożono także przed pomnikiem Żołnierza Polskiego.
G azeta Rawicka
Po południu organizacje i środowiska prawicowe zorganizowały pod patronatem starostwa rocznicową uroczystość na cmentarzu. Przed obeliskiem poświęconym powstańc wielkopolcom s skim, żołnier rzom Wojska Polskiego i byP łłym więźniom ppolitycznym walczącym o w wolność Ojczyw zny, z przy którym r znajduje się też tablica c ku czci żołnierzy wojr ny n polskobolszewicb kiej zmarłych w rawickim lazarecie, odprawiona została polowa msza św. Koncelebrze przewodniczył ks. dr Marian Grzegorowski. Homilię wygłosił ks. dziekan Krzysztof Skowroński. Przy grobach bohaterskich żołnierzy ks. dziekan mówił o patriotyzmie i - w kontekście „cudu nad ś Wisłą” - o wieW rze r i boskim wymiarze historii. m Po mszy św. oraz przemóo wieniach przedw stawicieli samos
wali także apel pamięci. Ale jak wyjaśnił mjr Dariusz Podsiadły, na uroczystość
nie mogła przybyć kompania honorowa 69 Pułku Przeciwlotniczego z Leszna z powodu zaangażowania żołnierzy w pomoc powodzianom. Muzyczną oprawę patriotyczno-religijnej uroczystości zapewniły: chór „Miriam” z parafii św. Andrzeja Boboli i Orkiestra Dęta z Rawicza. (P)
rządów, organizatorów i gości delegacje złożyły kwiaty przed pamiątkową tablicą. Organizatorzy uroczystości plano-
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
G R
17
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
Pamięć o manifestantach W
89. rocznicę krwawych wydarzeń na rawickim rynku, bur-
mistrz Tadeusz Pawłowski i przewodniczący klubu radnych Porozumienia S Samorządowego Tomasz Organistka T zzłożyli kwiaty pod tablicą t poświęconą ofi o arom „krwawego piątku”. p Na początku lat dwudziestych d ubiegłego g wieku sytuacja a gospodarcza w Polsce była bardzo d trudna. Szybko k rosnąca drożyzna, ubożenie spoz
łeczeństwa, brak pracy pociągały za sobą społeczne wybuchy niezadowolenia. W wielu regionach kraju, w tym także w Wielkopolsce, odbywały się tzw. rozruchy głodowe - marsze, strajki, demonstracje. Do takiej demonstracji pod hasłami „pracy i chleba” doszło w Rawiczu w piątek 19 sierpnia 1921 roku. Do manifestujących zaczęli strzelać policjanci. Śmierć poniosło 7 osób, 17 było ciężko rannych, kilkudziesięciu lżej. Na miejscu manifestacji zastrzelone zostały 3 osoby (była to godzina 11.30). Pozostałych czterech zmarło w szpitalu w dniach 19, 20 i 21 sierpnia. Zbiorowy pogrzeb ofiar odbył się 25 sierpnia. Spoczywają we wspólnej mogile na rawickim cmentarzu. W rocznicę tamtych zajść nie było przed tablicą na Ratuszu żadnych związkowców. (P)
Patriotyczna wystawa
W
Muzeum Z M Ziemi i iR Rawickiej i ki j otwarto 13 sierpnia wystawę pamiątek, fotografii i archiwaliów, związanych z wojną polsko-bolszewicką. W wernisażu wzięli udział przedstawiciele rodzin uczestników tej wojny pochodzących z ziemi rawickiej. Na wystawie pokazano liczne pamiątki, ze zbiorów Muzeum Ziemi Rawickiej, związane z żołnierzami wojny prowadzonej przez Polskę przeciw Rosji Radzieckiej o kształt granicy wschodniej i utrzymanie niepodległości - dokumenty, ordery i odznaczenia, listy. Wielu spośród
G R
18
tychh żołnierzy ż ł i z naszego regioi nu to powstańcy wielkopolscy. Część materiałów ikonograficznych pokazanych na tej wystawie Muzeum Ziemi Rawickiej pozyskało ze zbiorów Wielkopolskiego Muzeum Walk Niepodległościowych w Poznaniu. Podczas wernisażu, będącego jednym z punktów rawickich obchodów 90. rocznicy bitwy warszawskiej, patriotyczne melodie zagrał na harmonijce Władysław Trawiński. (P)
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Sowieckie piekło
Franciszek Amałowicz
F
ranciszek Michał Amałowicz, ps. „Tatar”, major, lekarz Wojska Polskiego, urodził się w 1903 r., zmarł w 1975 r. Na jednej z tablic upamiętniających Franciszka Amałowicza czytamy: Uczestnik walk „Orląt Lwowskich” 1918 i III Powstania Śląskiego 1921. W latach
1931 - 1939 lekarz wojskowy i KORPUSU KADETÓW w Rawiczu. W wojnie 1939 lekarz 55 Pułku Armii „Poznań”. W konspiracji Armii Krajowej Okręg Warszawski - VII Obwód „OBROŻA”. 1914 - 1942 organizator i dowódca I Rejonu „MARIANOWO - BRZOZÓW” w Legionowie. W 1942 - 1944 Dowódca III Rejonu „DĘBY” w Rembertowie. W latach 1944 - 1954 więzień sowieckich łagrów. W okresie 1955 - 1958 lekarz kopalni uranu w Kowarach. Wierny i niezłomny żołnierz Rzeczypospolitej. Cześć Jego Pamięci! Towarzysze Broni i Rejonu VII Obwodu „Obroża” Armii Krajowej. Dokumenty archiwalne, wydobyte z rosyjskich archiwów, dotyczące Franciszka Amałowicza, otrzymałam od Rodziny. Są to między innymi: rosyjskie (w pisowni po polsku) Archiwnaja Sprawka, Wypiska iz Protokoła, Zakluczenije, Postanowlenje, Postaniwił i dwa dokumenty polskie: Świadectwo zwolnienia więź-
G azeta Rawicka
nia, wystawione w styczniu 1954 roku w Tomaszowie Lubelskim, podpisane przez Naczelnika Więzienia, z pieczęcią Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, oraz zaświadczenie wydane przez Centralne Archiwum Wojskowe, data nieczytelna, które mówi o tym, że Franciszek F Amałowicz pełnił służbę w Wojsku W Polskim w 25 Pułku Piechoty. W okresie od 9.11.1944 r. do 28.04.1945 r. r był internowany w I Obozie Specjalnym n w Skrobowie k. Lubartowa. Po tym terminie t wraz z innymi został wywieziony z na teren byłego ZSRR. Podstawa CAW, C 1778/90/18, 19; 1778/90/23; TAP 1306/67/1, z pieczęcią i podpisem szefa Centralnego C Archiwum Wojskowego. Wszystkie dokumenty z archiwum rosyjskiego przetłumaczył tłumacz przyr sięgły mgr Jerzy Cegnowski, tłumacz jęs zyków francuskiego i rosyjskiego z Wroz cławia. c W dokumentach Centrum Archiwizacji Zbiorów Dokumentów Historyczz nych znajdują się informacje, zgodnie n z którymi AMAŁOWICZ (w oryginale rosyjskim podano również polską pir sownię nazwiska s przyp. tłum.) Franciszek, syn Franciszka i Malwiny, rok urodzenie 1903, miejsce urodzenia Lwów, narodowości polskiej, obywatelstwo polskie, major służb medycznych, dowódca 25 Batalionu Pułku Piechoty, 10 Dywizji Piechoty 3 Armii, był internowanym Wojska Polskiego od 9 listopada 1944 do 16 maja 1946 r., następnie od 17 maja 1946 do 9 stycznia 1954 przebywał w miejscach odosobnienia w charakterze podejrzanego i skazanego. Od 29 kwietnia 1945 r. do 9 stycznia 1954 r. był osadzony w obozach i więzieniach NKWD MSW ZSRR. 29 kwietnia
Rok XVII, nr 201
1945 r. został przewieziony do obozu jeńców wojennych nr 388 NKWD ZSRR w Stalinogorsku, obwód moskiewski, z kolei był przetrzymywany w obozie dochodzeniowo-śledczym nr 283 NKWD MSW ZSRR, podlegającym obozowi w Stalinogorsku, gdzie w dniu 17 maja 1946 r. został aresztowany przez oddział kontrwywiadu „SMIERSZ” Urzędu Ministerstwa Bezpieczeństwa Narodowego ZSRR obwodu moskiewskiego. Po aresztowaniu został osadzony w więzieniu Butyrskim MSW ZSRR w Moskwie. 4 grudnia 1946 r. został skazany przez Radę Specjalną przy Ministrze Spraw Wewnętrznych ZSRR za szerzenie w Armii Polskiej propagandy mającej na celu nakłanianie do dezercji, uczestnictwo w agitacji profaszystowskiej wśród internowanych, organizowanie sabotażu środków podejmowanych przez dowództwo obozu internowanych i organizowanie ucieczek z obozu z artykułów 58 - 4 i 58 - 11 Kodeksu Karnego RSFRR na 7 lat resocjalizacyjnego obozu pracy, przyjmując za termin rozpoczęcia odbywania kary 17 maja 1946 r.
Według stanu na dzień 10 czerwca 1948 r. był przetrzymywany w miejscach odosobnienia oddziału resocjalizacyjnych zgrupowań pracy Urzędu MSW ZSRR obwodu kirowskiego. Decyzją z dnia 20 czerwca 1948 r. jako nacjonalista i uczestnik grupy antyradziec-
Nr 9/2010
G R
19
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
kiej został skierowany do obozów specjalnych MSW ZSRR. Według stanu na dzień 17 maja 1949 r., został osadzony w 5 oddziale obozowym obozu specjalnego nr 1 (Minieralnoje) MSW ZSRR w rejonie INTA republiki autonomicznej ZR KOMI. W dniu 10 listopada 1950 r. został przeniesiony z obozu w Mineralnoje do obozu nr 362 MSW ZSRR w Stalingradzie, skąd po 28 listopada 1950 r. został skierowany do obozu nr 476 MSW ZSRR w mieście Asbiest, obwód swierdłowski. 22 maja 1953 r. przeniesiony został z obozu nr 476 w Swierdłowsku, za pośrednictwem więzienia przejściowego, do oddziału obozowego MSW Ukraińskiej Republiki Radzieckiej na stacji Darnica w Kijowie, skąd 10 lipca 1953 r. został przewieziony na stację Poćma do obozu Dąbrowy MSW ZSRR (wieś Jawas) w au-
tonomicznej Republice Mordwińskiej. Po 26 grudnia 1953 r. został przeniesiony z punktu zbornego obozu Dąbrowy i 10 stycznia 1954 r. na stacji Brześć został przekazany władzom polskim. Przez okres pobytu w ZSRR był wykorzystywany do różnych prac. W szczególności pracował jako lekarz na odcinku sanitarnym oddziału nr 6 obozu MSW nr 476. Nie zarejestrowano żadnych wypadków. Innych informacji nie odnaleziono. Zastępca Dyrektora Centrum Archiwizacji Zbiorów Dokumentów Historycznych ISH nr 318 14 listopada 1995 r. W. I. Korotajew (podpis niecztelny) pieczęć okrągła z Godłem Centrum Archiwizacji Zbiorów Dokumentów Historycznych - Państwowa Służba Archiwalna Rosji. Pieczęć osobista pod spodem Jurij Ogonowskij
Dodam jeszcze, że ani w Księdze Pamięci Kadetów II Rzeczypospolitej, ani w Aneksie do Księgi nie figuruje nazwisko Amałowicz Franciszek Michał. *** Jak co roku Muzeum Ziemi Rawickiej organizuje wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej w Poznaniu wystawę historyczną. W tym roku będzie to wystawa pt. „Sowieckie piekło”. W poniedziałek 20 września o godz. 12.00 w sali Portretowej Ratusza odbędzie się spotkanie autorskie z Wandą Arasimowicz, autorką wspomnień z pobytu na Syberii, absolwentką Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, również poetką (moją Ciocią) oraz spotkanie z Kołem Sybiraków z Rawicza. Serdecznie zapraszamy. BOŻENA RAWLUK-RAUS
Edmund Sławiński powracająca historia Rawicza (16)
P
rzez półtora roku prezentowaliśmy na naszych łamach cykl "Edmund Sławiński - powracająca historia Rawicza". W tym numerze - chyba już ostatni odcinek. Bo choć jeszcze mamy sporo zdjęć z prywatnego archiwum pani Ludomiły Zmysłowskiej-Przekwas, to jednak pozo-
G R
20
staną one już nieopisane. W sierpniu dotarła do nas smutna wiadomość, że Pani Ludomiła zmarła w 81 roku życia. Bardzo cieszyła się z naszych publikacji i ich oddźwięku. Udało się nam nawet doprowadzić do spotkania wnuczki jednego z bohaterów prezentowanych zdjęć z Panią Ludomiłą.
Rok XVII, nr 201
Fotografię, którą dziś przedstawiamy, Pani Ludomiła podpisała następująco: "Pochód Bractwa Kurkowego idący Wałami Poniatowskiego w kierunku Strzelnicy. Widok z naszego balkonu." Zdjęcie jest ciekawe z uwagi na widoczny na nim poczet sztandarow wy. Prawdopodobnie bracia kurkow wi niosą chorągiew rawickiego stow warzyszenia. Po zakazaniu Bractwu d działalności w październiku 1948 rroku, przedwojenny sztandar zaginnął. W Muzeum Ziemi Rawickiej są ssztandary brackie z Sarnowy, Miejsskiej Górki i Jutrosina, a rawickiego nnie ma, nawet na fotografii. Zdjęcie t zatem byłoby jedynym znanym z to w wizerunkiem przedwojennego sztand daru. Obecnie Bractwo Kurkowe w Raw wiczu ma sztandar ufundowany w 1992 roku. (P)
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Sztuka bliska i daleka
W
kinie „Promień” odbyła się 25 sierpnia w ramach Rawickich Mostów Sztuki międzynarodowa konferencja naukowa, poświęcona m.in. sztukom medialnym. Jej hasło przewodnie określał tytuł „Sztuka bliska i daleka”. Konferencję rozpoczęła miła uroczystość będąca dopełnieniem wernisażu - ogłoszenie przez Jacka Jarczewskiego wyników plebiscytu publiczności. Widzowie przybyli na wernisaż oddali najwięcej głosów na Agatę Gertchen, rawiczankę, absolwentkę Wydziału Grafiki ASP we Wrocławiu. Na wystawie pokazała ona grafiki z cyklu „Oczyszczenie”. W nagrodę otrzymała z rąk burmistrza „Rawicki Pazur Sztuki” - rzeźbę Macieja Albrzykowskiego. Tylko o jeden głos mniej otrzymał Christophe Meul, wyróżniony dyplomem. Konferencję rozpoczął Krzysztof t Dobrowolski z wrocławskiego Centrum C Sztuki W WRO, prezentując p projekt badawczy, e edytorski i wys stawienniczy poś święcony historii p polskiej sztuki wid - Ukryta Dedeo kada. k Jego częścią jest j publikacja zawierająca wier wi ieraj ając jącaa 4 pł płyty łyt yty ty DVD DVD i książkę poświęconą klasykom polskiej sztuki wideo. K. Dobrowolski przedstawił najciekawsze prace stworzone przy użyciu wideo i pierwszych technik cyfrowych przez ro-
G azeta Rawicka
dzimych d i h ttwóró ców w latach c 1985-1995, takich jak: Józef k Robakowski, R Piotr WyrzyP kowski, Zygk munt m Rytka, Jacek Szleszyńc ski. s Na przykładzie K. Dobrowolski scharakd i iich h fi filllmów ó K D b teryzował główne tendencje w sztuce wideo. Niektóre spośród tych prac, mimo iż pochodzą z zupełnie innej technologicznie epoki, do dziś zachowały świeżość i siłę wyrazu, jak chociażby „Beta Nassau” Wyrzykowskiego z 1993 roku. Rogier Janssen z Holandii, malarz i fotograf, przedstawił prace artystów, którzy wystawiali swoje dzieła w galerii sztuki współczesnej H87 w Arnhem. Dzięki pomocy miasta udało się stworzyć nietypową galerię w oknie wystawowym domu przy ul. Hommelseweg 87. Swoje prace wystawiali tam artyści z różnych krajów, takezeenttuj ując jącyy wi iel ele le nu rtó rt tów ów że z Polski, reprezentujący wiele nurtów współczesnych sztuk wizualnych. Niestety, kilka miesięcy temu prowadzący galerię otrzymali decyzję o jej likwidacji. Być może uda się stworzyć podobną w innym miejscu.
Rok XVII, nr 201
Orest Holubets, profesor ASP we Lwowie, teoretyk i krytyk sztuki, mówił L o „sztuce bliskiej” i „dalekiej” w kontekście geopolitycznym. Współczesna t sztuka wschodnioeuropejska, czyli na s terenach byłego ZSRR, jest specyficzna, t różniąca się od r zachodnioeuz ropejskiej z rar cji c innych doświadczeń hiś storycznych twórców. Kilt kudziesięciok letni okres rel alizmu socjaa listycznego, l odcięcie przez o dziesięciolecia nurtów d i i i l i od d najnowszych j sztuki europejskiej i amerykańskiej musiały odcisnąć się na współczesnej sztuce ukraińskiej. Sztuka wideo, technologie komputerowe były przez lata politycznie „podejrzane”. Ale i w tej dziedzinie młodzi ukraińscy twórcy mają się czym pochwalić. O. Holubets szczególnie podkreślił znaczenie wzajemnych kontaktów młodych twórców wschodnio i zachodnioeuropejskich. Piotr Gardecki, d licenc ASP we cjat W Wrocławiu, p podzielił się r eksjami z refl d dziewięciom miesięczneg stażu sta tażu żu w College Col olle leg of Art w le go E Edynburgu, gdzie w ramach m międzynarodowego projektu e edukacyjnego kształcił się w r rysunku i malarstwie. Mówił o s specyfi ce szkockiego systemu e edukacji artystycznej. Miał w E Edynburgu okazję spotykać się z Richardem Demarco, artystą, promotorem sztuki. Wykłady i prezentację w kinie „Promień”, dotyczące różnych zagadnień sztuki współczesnej, odbywać się będą we wrześniu i październiku w ramach Rawickich Mostów Sztuki. (P)
Nr 9/2010
G R
21
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
Wernisaż Rawickich Mostów Sztuki
W
rawickim Ratuszu otwarto 24 sierpnia br. wystawę inaugurującą „Rawickie Mosty Sztuki - Europejskie Spotkania na Prowincji”. Jest to dziesiąta prezentacja i promocja sztuki współczesnej or-
nego i Edukacji Kulturalnej w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, samorządowcy. W tegorocznej wystawie wzięło udział 20 artystów z Litwy, Ukrainy, Rosji, Rumunii, Belgii, Holandii i Pol-
ganizowana przez Muzeum Ziemi Rawickiej. Od 2001 roku w naszym mieście oraz Rokosowie odbywają się w latach nieparzystych biennale a w parzystych wystawy i inne przedsięwzięcia artystyczne, które w ostatnich dwóch edycjach miały charakter spotkań artystów akademickich. W tym roku spotkanie poszerzyło się o aspekt edukacyjny. Projekt „Rawickie Mosty Sztuki”, finansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, mieści w sobie oprócz spotkania europejskich artystów i wspólnej wystawy także cykl wykładów - prezentacji poświęconych sztuce współczesnej, które odbywać się będą w kinie „Promień” we wrześniu i październiku. Na wernisaż przybyła bardzo liczna grupa miłośników współczesnej sztuki z Rawicza. Obecni też byli znamienici goście: rektorzy Akademii Sztuk Pięknych z Gdańska, Warszawy, Krakowa, Poznania (w lipcu br. tamtejsza ASP zmieniła się w Uniwersytet Artystyczny) i Wrocławia (to drugie w naszym mieście spotkanie rektorów), dyrektor Departamentu Szkolnictwa Artystycz-
ski, których podczas wernisażu przedstawił kurator Rawickich Mostów Sztuki - dr hab. Jacek Jarczewski.
chę prowokacyjnie nazwane zostało w tym roku Europejskimi Spotkaniami na Prowincji (okazuje się bowiem, że Rawicz może być centrum artystycznym na miarę wielkich ośrodków akademickich), nawiązał do innej rocznicy - też dziesięciolecia d podjęcia starań o wybudowanie d drogi ekspresowej S5 i obwodnicy n drogi krajowej nr 36. Tak jak dziesięć s lat temu wydawało się, że uczynienia n z Rawicza znaczącego ośrodka na k kulturalnej mapie Rawicza jest mało realne, tak i perspektywa wybudowar nia n obwodnic Rawicza była bardzo odległa. l I oto teraz Rawicz - powiedział burmistrz - staje się i mostem symbob l licznie łączącym akademickie ośrodki artystyczne, a i wiaduktem łączącym Poznań i Wrocław, bo od okolic naszego z miasta rozpoczyna się inwestycja drom gowa warta ok. 1 mld zł. g Podczas wernisażu na saksofonie grał Michał Sikorski z Wrocławia. Wystawie towarzyszył okolicznościowy katalog oraz karta pocztowa
W okolicznościowym przemówieniu burmistrz Tadeusz Pawłowski przypomniał krótko dziesięcioletni okres spotkań ze sztuką współczesną w Rawiczu, zainicjowanych przez grupę „R4”, a organizowanych od kilku lat już samodzielnie przez Jacka Jarczewskiego. Mówiąc o wielkim sukcesie artystycznym przedsięwzięcia, które tro-
wydana przez Pocztę Polską z logiem Rawickich Mostów Sztuki. W ratuszowym holu powstał też „Pokoleniowy Rawicki Most” - obraz namalowany materiałami KEIM FARBY MINERALNE przez rawiczan i przybyłych do naszego miasta gości, artystów i amatorów, dorosłych i dzieci. (P)
G R
22
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
Gazeta Rawicka
G wrzesień R
G azeta Rawicka
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Rok XVII, nr 201
Nr 9/2010
G R
23
G wrzesień R
G a z e t a RAWICKA
P
Filatelistyka
ałac Prezydencki przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie ma długą i burzliwą historię. Jego budowę rozpoczął w 1643 r. hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski. Pałac zaprojektował Konstantyn Tencalla, nadworny architekt króla Władysława IV, autor kolumny Zygmunta III Wazy. Od końca XVII wieku do 1817 r. był własnością Radziwiłłów. W 1818 r. pałac kupił ówczesny rząd Królestwa Polskiego z przeznaczeniem na siedzibę Namiestnika. Wtedy też nastąpiła przebudowa gmachu w stylu klasycystycznym przez Chrystiana Piotra Aignera. On nadał Pałacowi Namiestnikowskiemu zewnętrzny kształt, zachowany do dnia dzisiejszego. Z Aignerem współpracował rzeźbiarz Camillo Landini, autor czterech kamiennych lwów strzegących dziedzińca Pałacu od Krakowskiego Przedmieścia. W 1852 r. pożar strawił niemal zupełnie korpus główny gmachu. Pałac jednak szybko odbudowano. W 1918 r. budynek został przejęty przez władze polskie, a odnowienie pałacu powierzono Marianowi Lalewiczowi. Gmach stał się oficjalną siedzibą Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. Skrzydła boczne zajmowały biura Kancelarii Rady Ministrów. We wrześniu 1939 r. pałac ucierpiał minimalnie. W czasie powstania warszawskiego też nie uległ zniszczeniu, a wycofujące się wojska niemieckie nie zdążyły go wysadzić w powietrze. W latach 1947-1952 przeprowadzono gruntowną restaurację wnętrz i częściową ich przebudowę, ponownie adaptując wnętrza na potrzeby Rady Ministrów. Pałac służył jako oficjalna siedziba premiera, a w jego skrzydłach bocznych mieściły się biura Urzędu Rady Ministrów. Do gruntownego remontu budowli przystąpiono w 1990 r., kiedy należała ona jeszcze do Urzędu Rady Ministrów. W 1994 r. przeszła pod zarząd Kancelarii Prezyk pałac ł stałł denta RP. Od lipca tego roku się oficjalną siedzibą Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Poczta Polska wydała tylko jeden
Gazeta Rawicka
Gazeta Rawicka
Pałac Prezydencki
znaczek z tym tak ważnym gmachem 15 marca 1991 r. z okazji przyjęcia Polski do CEPT (Europejskiej Konferencji Administracji Poczty i Telekomunikacji). Podpis informuje, że była to wówczas jeszcze siedziba Urzędu Rady Ministrów. Z okresu międzywojennego pochodzi pocztówka z charakterystycznymi lwami przed pałacem. Pomnika ks. Józefa Poniatowskiego jeszcze wtedy w tym miejscu nie było. Ma on r równie ciek kawą histor jak parię ł k łac. Zaprojektowany p przez duńskiego rzeźb biarza Bertela Thor rvaldsena powstał z inic cjatywy grupy polskich t k tó ó M arystokratów. Miał stanąć przed Pałacem Namiestnikowskim, ale po powstaniu listopadowym car zgodę cofnął. Pomnik ostatecznie trafił do Pała-
Rok XVII, nr 201
cu Paskiewiczów w Homlu. Dopiero w 1922 r. wrócił do niepodległej Polski i stanął najpierw na dziedzińcu Zamku Królewskiego, później na Placu Saskim, przed Grobem Nieznanego Żołnierza, gdzie dotrwał do 1944 r. Wysadzony został wtedy przez Niemców. Nowy odlew rzeźby, wykonany w latach 1948-1951 według modelu z Muzeum Thorvaldsena w Kopenhadze, podarowało Warszawie Królestwo Danii. Pomnik ustawiono w Łazienkach, a w 1965 roku przeniesiono na obecne miejsce - dziedziniec Pałacu Namiestnikowskiego. Pomnik ks. Józefa Poniatowskiego znalazł się na znaczku Poczty Polskiej wydanym 10 lipca 1956 r. w serii „Pomniki Warszawy”. (HAPE)
Nr 9/2010
G R
24