ISSN 1425-9001
Nr 3
marzec 2010 20110
cena1,50
(w tym 0% VAT)
Gazeta Rawicka
LAURY wręczone W
rawickim Ratuszu odbyła się 12 lutego br. gala „Laurów Przedsiębiorczości” związana z podsumowaniem roku gospodarczego w gminie Rawicz. Była to jedenasta edycja imprezy, organizowanej początkowo tylko przez samorząd gminy Rawicz, później wspólnie z pozostałymi gminami powiatu oraz starostwo. Pod koniec ubiegłego roku starostwo zorganizowało własną imprezę, Galę Społeczno-Gospodarczą Powiatu Rawickiego. Tegoroczne „Laury Przedsiębiorczości” nie zmieniły jednak formuły, a imprezę zorganizowała gmina Rawicz wspólnie z sąsiednimi gminami. Burmistrz T. Pawłowski, podsumowując rok gospodarczy nawiązał też do aktualnej sytuacji w Radzie Miejskiej: - Podczas zeszłorocznego otwarcia gali „Laurów Przedsiębiorczości” przytoczyłem słowa Abrahama Lincolna, który powiedział, że „polityk jest odpowiedzialny za statek, nie za fale”. Czując się odpowiedzialny za gminny statek zapowiedziałem, że Gmina Rawicz mając niemal zerowe zadłużenie,
G R
2
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
Rok XVII, nr 195
czyli pełne zdolności kredytowe, może pozyskiwać wszystkie dostępne fundusze zewnętrzne, które wykorzystane do realizacji inwestycji, złagodzą negatywne skutki na naszym lokalnym rynku pracy. Ponadto, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, w 2008 r. zo-
st ł przygotowany t i j l stał miejscowy plan z zagospodarowania przestrzenneg „Rawicz Wschód - Szymanogo w na 45 ha terenów przemysłowo” w wych, którego uchwalenie miało n nastąpić wraz z rozpoczęciem bud dowy wschodniej obwodnicy Rawic stanowiącej jeden z elementów cza, u uzbrojenia tego obszaru przemysłow wego. Niestety, na ostatniej sesji w 2 2009 r. radni będący w o opozycji, mając więks szość w Radzie Gminy R Rawicz, niespodziewan skreślili oba potrzebnie n Rawiczowi zadania. ne J Jesteśmy pierwszą w Wielkopolsce gminą, w k której radni - podkreś ślam, że dotyczy to wył łącznie radnych opozycji - zabronili burmistrzowi p przyjęcia dotacji unijn która miała wynieść nej,
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
Miesięcznik, nr 3 (195), marzec 2010. Numer zamknięto 2.03.2010. około 7 mln zł na realizację inwestycji służącej rozwojowi gospodarczemu. Więc nie dość, że mamy fale wywołane kryzysem światowym, to jeszcze lokalni politycy dodają zawirowania, bo rozpoczął się okres kampanii wyborczej. Tegorocznymi laureatami „Laurów Przedsiębiorczości” zostali w gminie Rawicz: Gazomet Sp. z o.o., prezes Robert Aszkiełowicz. Zakład ten jest światowym liderem w technologii urządzeń dla dostaw gazu. Oferuje kompletne rozwiązania dla gazownictwa. Kompetencja i rzetelność świadczonych usług pozwoliła firmie na osiągnięcie wielu sukcesów oraz zdobycie nagród i tytułów. Dzięki temu jest gwarancją nowoczesnego stylu zarządzania przedsiębiorstwem oraz potwierdzeniem rozwijania i wdrażania nowoczesnych rozwiązań w zakresie wszystkich standardów. Gazomet sp. z o.o. poprzez swoją działalność i aktywną strategię rozwoju kształtuje swój wizerunek jako firmy opierającej się na wysokim profesjonalizmie. Taki wizerunek przedsiębiorstwa to niewątpliwie ogromna promocja powiatu rawickiego w Wielkopolsce, kraju oraz poza jego granicami. Ważniejsze osiągnięcia, sukcesy: podczas IV edycji programu badawczego nad innowacyjnością polskiej gospodarki przyznano nagrodę - „Kamerton Innowacyjności 2008” w kategorii firmy średnie, we wrześniu 2008 r. uruchomiono aktywny system bezpieczeństwa instalacji gazowej ASBIG. W 2008 roku Konfederacja Pracodawców Polskich przyznała nagrodę „Wektory 2008” byłemu prezesowi - Grzegorzowi Romanowskiemu za restrukturyzację, przekształcenia własnościowe oraz symulowanie innowacyjności w polskim gazownictwie, za stworzenie naukowych i praktycznych podstaw stosowania w tej branży rozwiązań technicznych
Gazeta Rawicka Wydawca: Dom Kultury w Rawiczu, ul. Targowa 1 Redaktor naczelny: Henryk Pawłowski ul. Sobieskiego 1B/4, 63-900 Rawicz www.gazeta-rawicka.pl rawicka@gazeta.pl, tel. 660479973 Adres Redakcji: GR, ul. Targowa 1, 63-900 Rawicz Zdjęcia: I. Kasprzak, H. Pawłowski, M. Osiński DRUK: HAF s.c. Leszno, al. Konstytucji 3 maja 6 tel. 065 529 74 05 Nakład: 600 egzemplarzy Materiałów niezamówionych Redakcja nie zwraca. Zastrzegamy sobie prawo skracania, adiustacji nadesłanych tekstów i nadawania im tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń oraz ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyny.
G azeta Rawicka
Rok XVII, nr 195
W numerze:
azeta Gawicka R
SPRAWY LOKALNE Laury wręczone ......................................................................... 2 Podsumowująca narada PSP ....................................................... 5 Dobre wyniki Policji ................................................................... 5 Debata o wschodniej obwodnicy ................................................ 6 Groźne roztopy .......................................................................... 8 Bankowa nagroda ...................................................................... 9 Bezpieczeństwo na osiedlu ......................................................... 9 Karnawałowo i charytatywnie .................................................. 12 Jest szansa na leczenie ............................................................... 13 Rasowa wystawa ................................................................ 14 Budżetowy Orędownik ............................................................ 15 Jubileusz Stanisława Jędrasia .................................................. 16 Każdy może być dawcą i biorcą ................................................. 17 Remont chrzcielnicy ................................................................ 20 Spotkanie Rady Muzeum ......................................................... 20
EDUKACJA Same plusy (nie tylko wirtualne) ................................................ 10 Warsztaty prozdrowotne .......................................................... 18 Konkurs o Haydnie i noblistach ................................................. 21
KULTURA Zielnik pędzlem malowany ...................................................... 22 Genesis ................................................................................... 23
SPRAWY SPOŁECZNE Więcej na aktywizację bezrobotnych ................................... 11
POLITYKA Plan rozwoju i konsolidacji ....................................................... 15
WARTO WIEDZEĆ Związki partnerskie ................................................................ 13
WSPOMNIENIA Edmund Sławiński - powracająca historia Rawicza (11) ............. 16
FILATELISTYKA Międzynarodowy Dzień Teatru ............................................... 24
Nr 3/2010
G R
3
Gazeta Rawicka na najwyższym, światowym poziomie; Grupa PIEPRZYK, Maria i Antoni Pieprzyk - właściciele. Grupa Firm PIEPRZYK to obecnie kilkanaście podmiotów gospodarczych działających od 1989 roku w Polsce i w Niemczech. Podstawą siły ekonomicznej jest jednak polski kapitał. Liderem Grupy są dwie spółki: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „ALICJA” Sp. z o.o. i Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „PIEPRZYK „ Sp. z o.o. Struktura Grupy PIEPRZYK obejmuje trzy segmenty: handlowo-usługowy: dystrybucja paliw - sieć 27 stacji paliw, hotelarstwo i gastronomia, usługi poligraficzne, rolny: produkcja roślinna i zwierzęca, skup i magazynowanie zbóż, produkcja mleka, produkcyjny: produkcja mebli, kabin dźwiękochłonnych, konstrukcji stalowych. Grupa PIEPRZYK współpracuje ze znanymi, renomowanymi firmami jak: PKN ORLEN, Grupa LOTOS SA, BP POLSKA Sp. z o.o., Volkswagen A.G., KGHM Polska Miedź S.A., MULLER Sachsem Gmbh, Stell Polska i wiele innych. Największą warto-
ścią Grupy PIEPRZYK są pracownicy, których jest ponad 1200. Firmy z Grupy PIEPRZYK prowadzą politykę społecznej odpowiedzialności biznesu,
G R
4
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
podejmują działania i inicjatywy w obszarze dbałości o lokalny rynek pracy i budowaniu wizerunku - jako stabilnego i uczciwego pracodawcy. Grupa PIEPRZYK może poszczycić się licznymi nagrodami oraz wyróżnieniami w wielu dziedzinach; Rawicka Fabryka Wyposażenia Wagonów - RAWAG sp z o.o., prezes Andrzej Woziwodzki. „RAWAG” sp. z o. o. jest producentem wyposażenia aluminiowego do pojazdów szynowych oraz drogowych. 40-letnie doświadczenie w produkcji wyrobów aluminiowych pozwoliło stworzyć szem roką paletę produktów, umocnić por zycję na rynku polskim oraz zaistnieć z na n rynku europejskim. Obecnie RAWAG rozwija oraz konstruuje wszystW kie k produkty we własnym biurze konstrukcyjnym. Komponenty produkos wane są na nowoczesnych centrach w obróbczych CNC przez wykwalifikoo wany personel. Wytwarzane produkty w spełniają wymagania norm EN oraz s UIC. U W zakresie produkcji drzwi RAWAG współpracuje z wiodącym proW ducentem na rynku europejskim, firmą d Gebr. Bode GmbH & Co. KG z KasG sel. s Obecnie RAWAG zatrudnia 241 pracowników. p Laureaci z pozostałych gmin to: z gminy Jutrosin: Zakład Doświadczalny Instytut Włókien Naturalnych - dzierżawcy Aleksandra i Janusz Karaś ze Starego Sielca, Wielobranżowe
Rok XVII, nr 195
P Przedsiębiorstwo Produkcji Prefabryk katów INBUD sp. z o.o. z Jutrosina, z gminy Pakosław: Usługi Ogólnobudowlane b Rafał Szymkowiak z Osieka, k „Autaja” S.C. T.A. Łapawa - Aurelia l i Tadeusz Łapawa z Pakosławia, z gminy Bojanowo: INSTAD Tadeusz u Smakulski z Bojanowa, "Elektrogrom" g Zakład Instalacji Elektrycznych Tadeusz T Szarzyński z Bojanowa, Zakład k Blacharsko-Dekarski Jerzy Wawrzyniak r z Bojanowa, z gminy Miejska Górka: Niepubliczny n Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Lekarska dr Barbara Bogacc ka-Gancarczyk, k Niepubliczny Zakład Opieki O Zdrowotnej „Salus” Zdzisław G Goliński. Oprócz „Laurów Przedsiębiorczości” wręczono także inne nagrody. Stowarzyszenie Ogólnopolskie Dni Wędliniarstwa Rawicz przyznało „Rawicki Wawrzyn Wędliniarstwa” firmie ZPM DWORECCY z Golejewa. Nagrody dyrektora Domu Kultury o nazwie „Mecenas Kultury” otrzymali: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe TAD-LEN T.L. Świtała z Zielonej Wsi, Sklep Muzyczny „Orion” Tomasza Nowaka z Rawicza. Nagrodę kulturalną miasta i gminy Rawicz o nazwie „Kryształowa Kula” otrzymał artysta malarz Jacek Jarczewski. Po raz pierwszy przyznano nagrodę "Osobowość Roku". Jej laureatką została Anita Włodarczyk. W części artystycznej gali publiczność rozbawił kabaret JURKI. (P)
Nr 3/2010
Gawicka azeta R
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Podsumowująca narada PSP
W
Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej odbyła się 11 lutego br. narada podsumowująca działania strażaków komendy w roku 2009 w zakresie operacyjnym, rozpoznawczym, kwatermistrzowskim i technicznym. W naradzie uczestniczyli: st. bryg. Lech Janiak, zastępca wielkopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP w Poznaniu, Zdzisław Maćkowiak, starosta rawicki, wójt i burmistrzowie gmin powiatu rawickiego, Jan Solak, komendant powiatowy OSP oraz przedstawicele służb i instytucji współpracujących z PSP w Rawiczu.
St. bryg. Lech Janiak odznaczył złotym medalem "Za Długoletnią Służbę" st. ogn. Alinę Langner, głównej księgowej PSP w Rawiczu. Podsumowania za rok 2009 dokonał bryg. Sławomir Rojda, komendant powiatowy PSP w Rawiczu. Narada połączona była z oddaniem do użytku wyremontowanego garażu wozów bojowych w komendzie oraz przekazaniem sprzętu do ratownictwa drogowego. (T)
Dobre wyniki Policji
D
oroczna narada w Komendzie Powiatowej Policji w Rawiczu odbyła się 5 lutego. Podsumowano na niej wyniki pracy komendy za 2009 r. W naradzie uczestniczył insp. Wojciech Ołdyński, pierwszy zastępca komendanta wojewódzkiego Policji w Poznaniu. Statystyki potwierdzające, że powiat rawicki należy do najbezpieczniejszych rejonów w Wielkopolsce, przedstawione zostały przez mł. insp. Krzysztofa Nowaka, zastępcę komendanta powiatowego Policji w Rawiczu.
Gawicka azeta R
Podczas narady insp. Wojciech Ołdyński i mł. insp. Sławomir Śmiełowski, komendant powiatowy Policji w Rawiczu, wręczyli plakietkę dla najlepszego dzielnicowego, wyłonionego w plebiscycie zorganizowanym przez „Życie Rawicza”. Została nim sierż. Magdalena Dopierała, dzielnicowa z Rawicza. (T)
Rok XVII, nr 195
Nr 3/2010
G R
5
Gazeta Rawicka
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
Debata o wschodniej obwodnicy
N
a wniosek burmistrza przewodniczący Rady Miejskiej Gminy Rawicz zwołał 15 lutego br. wspólne posiedzenie radnych, na którym debatowano o losach wschodniej obwodnicy Rawicza. Na spotkanie przewodniczący z burmistrzem zaprosili także przedstawicieli środowiska przedsiębiorców, aby mogli i oni wyrazić swoje poglądy na temat zasadności budowy i odnieść się do przebiegu wschodniej obwodnicy Rawicza oraz potrzeby tworzenia nowych terenów przylegających do tej drogi, a przeznaczonych na rozwój przemysłu. Już na wstępie zebrania radni opozycji, którzy byli inicjatorami skreślenia tego zadania z budżetu, odmówili przedstawiania swojej koncepcji budowy drogi jako pierwsi. Naturalnym wydawało się, na co wskazywał przewodniczący Rady, że ci, którzy storpedowali budowę wschodniej obwodnicy według projektu wykonanego na zlecenie Urzędu Miejskiego Gminy Rawicz, winni pierwsi przedstawić swój pomysł budowy dróg w tamtym rejonie miasta. Do tej pory bowiem przekazywali jedynie w mediach, i to bardzo ogólnikowe, informacje na temat połączenia ulicy Sarnowskiej z ulicą Kamińskiego oraz sposobu wyprowadzenia ruchu pojazdów ciężkich z terenów przemysłowych. Radni opozycji uparli się jednak
G R
6
na spotkaniu, że wystąpią po prezentacji burmistrza. W swoim wystąpieniu burmistrz przypomniał wszystkie argumenty przemawiające za rozwiązaniem, które zostało wykonane w postaci dokumentacji technicznej budowy drogi łączącej ul. Kamińskiego, przez ul. 1000-lecia z ul. Armii Krajowej i dalej przecinając ul. Kamienistą do ul. Sarnowskiej. Wskazując zalety tego przebiegu burmistrz podkreślał, że jest to rozwiązanie drogowe, które nie koliduje z żadnymi dotych-
tywnego rozwiązania drogowego przedstawił radny Jacek Gwizdek. Po spotkaniu 15 lutego radni opozycji zostawili w Biurze Rady Miejskiej Gminy Rawicz pismo, dotyczące tego rozwiązania. Oto jego treść w niezmienionej pisowni:
czasowymi zamierzeniami c inwestycyjnymi, a wręcz i u umożliwia zrealizowanie miejscowego planu zagom spodarowania przestrzennes go g na przyszłe tereny przemysłowe Rawicz - Wschód. m Burmistrz odniósł się także B do d przedstawianych przez p przeciwników obwodnicy i informacji w mediach o zamiarach budowy drogi mam jącej być alternatywnym j rozwiązaniem. r Po wystąpieniu burmistrza koncepcję alternam
Droga kat Z droga zbiorcza Jezdnia z masy bitumicznej Chodnik z kostki betonowej Kategoria ruchu: KR3 Budowa Kan. Deszczowej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 315 mm Budowa Kan. Sanitarnej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 250 mm Budowa wodociągu Dn 100mm Oświetlenie uliczne Budowa ul. Ceglanej Droga kat. D/L - droga dojazdowa/lokalna - po konsultacji z mieszkańcami. Jezdnia z masy bitumicznej Chodnik z kostki betonowej z obu stron
Rok XVII, nr 195
„Wytyczne dot. zadania pn. Przebudowa ulicy Tysiąclecia i Ceglanej wraz z ich połączeniem z ul. Armii Krajowej. Przebudowa ul. Tysiąclecia wraz z jej połączeniem z ul. Armii Krajowej oraz przebudową fragmentu ul. Armii Krajowej.
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Kategoria ruchu: KR2/KR3 Budowa Kan. Deszczowej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 315mm Budowa Kan. Sanitarnej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 250mm Oświetlenie uliczne Proponowane wytyczne proponujemy poddać pod dyskusję komisji: Finansowo-Budżetowej oraz Rozwoju Gospodarczego, a także przeanalizować je przez wydziały: inwestycyjno -techniczny oraz finansowego UMiG w Rawiczu. przewodniczący klubów radnych PO i SAW: Grzegorz Kubik Jacek Gwizdek Dnia 15.02.2010 r.” Gdy do świadomości radnych opozycji dotarła uwaga burmistrza przedstawiona na spotkaniu, że budowa drogi zbiorczej według koncepcji opozycji pozbawi pracowników przedsiębiorstwa RAWAG możliwości parkowania pojazdów przed firmą, bo droga zajmie całą szerokość 20-metrowego pasa przed bramą zakładu, radni opozycji złożyli następny dokument. Poniżej jego treść w brzmieniu oryginalnym: „Wytyczne dot. zadania pn. Przebudowa ulicy Tysiąclecia i Ceglanej wraz z ich połączeniem z ul. Armii Krajowej wariant 2 Przebudowa ul. Tysiąclecia wraz z jej połączeniem z ul. Armii Krajowej oraz
Gawicka azeta R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
przebudową fragmentu ul. Armii Krajowej. Droga kat Z droga zbiorcza Jezdnia z masy bitumicznej Chodnik z kostki betonowej Parking z kostki betonowej wzdłuż istniejącej i projektowanej strefy przemysłowej. Kategoria ruchu: KR3 Budowa Kan. Deszczowej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 315 mm Budowa Kan. Sanitarnej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 250 mm Budowa wodociągu Dn 100 mm Oświetlenie uliczne Budowa ul. Ceglanej Droga kat. D/L - droga dojazdowa/lokalna - po konsultacji z mieszkańcami. Jezdnia z masy bitumicznej Chodnik z kostki betonowej z obu stron Kategoria ruchu: KR2/KR3 Budowa Kan. Deszczowej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 315 mm Budowa Kan. Sanitarnej: przewody z tworzywa sztucznego Dn 250 mm Oświetlenie uliczne Proponowane wytyczne proponujemy poddać pod dyskusję komisji: Finansowo-Budżetowej oraz Rozwoju Gospodarczego, a także przeanalizować je przez wydziały: inwestycyjno -techniczny oraz finansowego UMiG w Rawiczu. przewodniczący klubów radnych PO i SAW: Grzegorz Kubik Jacek Gwizdek Rawicz 17.02.2010 r.”
Rok XVII nr 195
Po przedstawieniu na wspólnym posiedzeniu radnych 15 lutego przez radnego J. Gwizdka koncepcji rozwiązania drogowego opozycji, wystąpił radny Grzegorz Kubik. Lider opozycji między innymi stwierdził (co słychać na nagraniu, które można zobaczyć na www. rawicz.pl), że „gmina, która wycofała wniosek o środki unijne, nie może składać ponownie wniosku do tego programu”. Wygłoszona przez G. Kubika teza spowodowała, że burmistrz nie przedstawił radnym przygotowanego projektu intencyjnej uchwały o ponownym wprowadzeniu do budżetu na 2010 r. zadania pn. „Budowa wschodniej obwodnicy Rawicza”. Wypowiedź radnego G. Kubika zamknęła dyskusję nad tym, czy dalej ubiegać się o środki unijne na budowę wschodniej obwodnicy Rawicza. Tymczasem na drugi dzień burmistrz ustalił w departamencie Wdrażania Programu Regionalnego, że nie ma żadnych przeszkód prawnych, formalnych, merytorycznych i innych, aby projekt, który gmina wcześniej wycofała z naboru, ponownie uczestniczył w procedurze ubiegania się o środki bez jakichkolwiek konsekwencji dla gminy. Tak więc radny G. Kubik podał błędną informację, kończąc tym samym dyskusję. Być może chciał w ten sposób uniknąć - przynajmniej w czasie debaty - odpowiedzialności przed przedsiębiorcami (którzy w bardzo emocjonalnych wystąpieniach mówili o potrzebie budowy wschodniej obwodnicy i wytykali błędy opozycji) za decyzję pozbawiającą gminę 7 mln dotacji i zmarnowania 370 tys. złotych wydanych na projekt budowlany wschodniej obwodnicy Rawicza. Na konferencji prasowej 1 marca burmistrz zapowiedział, że w związku z wprowadzeniem w błąd radnych przez G. Kubika, na kolejnej sesji, która odbędzie się pod koniec marca, jeszcze raz powróci do tematu i zaproponuje podjęcie uchwały o upoważnieniu burmistrza przez radnych do złożenia wniosku o dotację na budowę wschodniej obwodnicy Rawicza w kolejnym naborze o środki unijne. (T)
Nr 3/2010
G R
7
Gawicka azeta R
Groźne roztopy
W
Urzędzie Miejskim odbyło się 11 lutego zebranie sołtysów, na którym zostały omówione sprawy związane z prowadzeniem „akcji zima”.
wadzany jest przegląd techniczny koryt cieków melioracji podstawowych, obwałowań oraz budowli (pompownie, jazy, zastawki i przepusty wałowe), utrzymywane są w pełnej sprawno-
Burmistrz przedstawił informację dotyczącą kontroli ubezpieczeń obowiązkowych rolników, a zastępca burmistrza omówił sprawy związane z realizacją zadań w ramach funduszu sołeckiego. Dyskutowano także na temat ewentualnych spodziewanych zagrożeń, jakie mogą powstać podczas roztopów. Sytuację na rzekach i innych ciekach wodnych w gminie Rawicz przedstawili Franciszek Motwicki i Jerzy Kleszczyński, pracownicy służby OC Urzędu Miejskiego. W spotkaniu uczestniczyli Henryk Kozdrój i Piotr Kozdrój, przedstawiciele Rejonowego Oddziału w Lesznie Wielkopolskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu. Aby ograniczyć skutki powodzi przez RO Leszno WZMiUW w Poznaniu prowadzone są następujące działania: dwukrotnie w ciągu roku przepro-
ści pompownie melioracyjne (Zakrzewo, Izbice i Warszewo) oraz przepusty wałowe,
G R
8
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
Rok XVII, nr 195
w okresach podwyższonych stanów wody kontrolowane są poziomy wód w rzekach Orla, Masłówka i Dąbrocznia, na potrzeby prac zabezpieczających do dyspozycji jest magazyn przeciwpowodziowy w Masłowie utrzymywany przez Starostwo Powiatowe w Rawiczu, prowadzona jest modernizacja koryta i obwałowań rzeki Orla, pobudowano zbiornik retencyjny Pakosław, w przygotowaniu budowa następnego zbiornika retencyjnego Jutrosin, corocznie na bieżąco w miarę posiadanych środków finansowych, prowadzone są prace eksploatacyjne i konserwacyjne na urządzeniach melioracji podstawowych (WZMiUW RO Leszno) oraz rowach melioracji szczegółowych (spółki wodne). Podczas narady sołtysów Piotr Kozdrój poinformował, że na administrowanych przez RO Leszno WZMiUW w Poznaniu rzekach i kanałach nie powinno wystąpić zagrożenie powodziowe. Sytuacja jednak pogorszyła się wraz z postępującym ociepleniem. 1 marca Burmistrz Gminy Rawicz, działając jako szef Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzyso-
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
wego w Rawiczu, po przeanalizowaniu aktualnej sytuacji powodziowej gminy i przekroczeniu stanu alarmowego na rzece Dąbroczna ogłosił alarm powodziowy dla sołectw: Słupia Kapitulna, Sikorzyn, Stwolno, Zawady, Ugoda, Zielona Wieś, Wydawy, Łąkta. W chwili zamknięcia numeru GR najpoważniejsza sytuacja była w Sikorzynie, gdzie rozlewisko rzeki Dąbroczna przelewało się przez drogę została ona zamknięta, wyznaczono objazdy. W kilku miejscach zaczęły przepuszczać wodę wały przeciwpowodziowe, które uszczelniali strażacy i okoliczna ludność. Jak poinformował burmistrz 1 marca, nie ma obecnie niebezpieczeństwa dotyczącego ludzi, zwierząt i obiektów budowanych. W ciągu ostatnich piętnastu lat po raz trzeci woda przelała się przez drogę w Sikorzynie (to najniżej położona miejscowość w naszej gminie). Pierwszy raz - w wyniku roztopów. Dość wysoki poziom jest też na Orli, ale tam jest jeszcze spory zapas do stanów alarmowych. (P)
Bankowa nagroda
J
arosław Pałasz, dyrektor rawickiego oddziału Kredyt Banku, otrzymał z bankowej centrali Nagrodę "Mateusz 2009" (św. Mateusz to patron bankowców). Przyznana ona została Jarosławowi Pałaszowi za największą aktywność i efektywność kierowanej przez niego placówki w latach 2006-2009. Rawicki Kredyt Bank od ponad dwunastu lat funkcjonuje w naszym mieście. Od początku kieruje nim Jarosław Pałasz. (P)
Bezpieczeństwo na osiedlu
N
a cyklicznym spotkaniu Zarząd Osiedla Sienkiewicza omawiał 8 lutego sprawy bbezpieczeństwa. W naradzie uczestnniczył asp. sztab. Dariusz Perykietkka, kierownik rewiru dzielnicowych Policji w Rawiczu. P Przedmiotem troski członków zarrządu był też stan chodników na droggach osiedlowych, które nie wszędzie zzostały odśnieżone do właściwego sstanu. Dyskutowano też o usuwaniu śśniegu z uliczek, które z uwagi na hałddy śniegu i lody na chodnikach stały ssię trudne do pokonania samochodem. Obecny na spotkaniu burmistrz poinO fformował o zakresie akcji usuwania ś śniegu z miasta. (T)
G azeta Rawicka
Rok XVII, nr 195
Nr 3/2010
G R
9
Gazeta Rawicka
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
Same plusy (nie tylko wirtualne)
G
mina Rawicz rusza z kolejnym projektem oświatowym. Tym razem dwie spośród swoich placówek wyposaża w program nazwany UONETem, czyli - znacznie upraszczając - w bardziej zaawansowaną formę dziennika elektronicznego. UONET, czyli Uczeń Optivum NET, to propozycja firmy VUL-
CAN, z którą gmina współpracuje już od wielu lat. W Urzędzie Miejskim Gminy Rawicz Krzysztof Kaszuba, dyr. poznańskiego oddziału firmy VULCAN demonstrował 3 lutego burmistrzom i Danucie Przybył, naczelnikowi Wydziału Edukacji, zalety oprogramowania do prowadzenia dziennika nauczycielskiego. UONET jest internetowym systemem usprawniającym gromadzenie i przetwarzanie informacji o uczniach, wyposażonym w moduły dla ucznia i rodzica, nauczyciela i wychowawcy, a także dla dyrektora. Prosty w obsłudze program, dostępny on-line, działa na zasadach sesji. W rawickim kinie "PROMIEŃ" odbyło się 25 lutego spotkanie przedstawicieli firmy VULCAN z dyrektorami i nauczycielami rawickich pod-
G R
10
stawówek i gimnazjów. Jan Zięba, współtwórca programu Uczeń Optivum NET, oraz Krzysztof Kaszuba, dobrze już znany rawickim nauczycielom, prezentowali funkcjonalność programu. Choć nie obyło się bez pytań ze strony nauczycieli, obie szkoły z niecierpliwością czekają na udostępnienie produktu. UONET, jak podkreśla producent, jest j w pełni zintegrowanym, g intern netowym systemem zarządzania m ooświatą na poziom mie szkół i samorrządów. - Oświata jjest odporna na zzmiany w świeccie zewnętrznym - rozpoczął swój w wykład Jan Zięba dodając, że ddla rawickich nauuczycieli, którzy zzdecydowali się pracować we FRONTERZE i prowadzić zajęcia w Wirtualnej Szkole Gminnej, obsługa UONETU będzie bardzo prosta. Faktycznie, program proponowany przez VULCAN można obsługiwać w szybki, prosty sposób. Nauczyciel prowadząc dziennik w formie on-line nie będzie musiał podjąć żadnych dodatkowych
Rok XVII, nr 195
czynności, których nie wykonywałby obecnie korzystając z dziennika tradycyjnego. Tak więc nauczyciel sprawdza obecność, wpisuje temat lekcji, wystawia oceny. System umożliwia wstawianie dodatkowych komentarzy, np. przy nieobecnościach lub ocenach, dzięki czemu nauczyciel, w razie wątpliwości, wystawiając ocenę na koniec semestru może posłużyć się własnymi odnośnikami, które są widoczne w systemie. Na podstawie tych samych danych dyrektor czy rodzic widzą, kiedy, ile razy, z jakich powodów uczeń nie był na lekcji. Firma VULCAN póki co wprowadza UONET do zaledwie 15. placówek w całej Polsce, z tego do dwóch w naszej gminie. Będą z niego korzystać najlepiej przygotowane do tego logistycznie rawickie szkoły: Szkoła Podstawowa nr 3 oraz Gimnazjum nr 1. Być może rozpoczną pracę w programie już w połowie marca. Do tego czasu też zarówno nauczyciele, jak i administratorzy będą mie-
li za sobą pierwsze szkolenia. System umożliwi rodzicom bez-
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
płatny, stały kontakt ze szkołą. Pozwala im na bieżące śledzenie postępów dziecka w nauce. Każdy z rodziców otrzyma indywidualny kod identyfikacyjny umożliwiający bezpieczne logowanie. Poza podstawowymi informacjami z zakresu ocen czy nieobecności rodzic ma możliwość podejrzenia listy zadań domowych. Ma też dostęp do podstawowych analiz, które pozwolą mu zorientować się, jak jego pociecha wypada na tle klasy. Uczeń ma dostęp do informacji o uzyskanych przez siebie ocenach, planowanych sprawdzianach czy kartkówkach, zrealizowanych tematach zajęć, zadaniach domowych z poszczególnych przedmiotów. (JA)
Więcej na aktywizację bezrobotnych W
2009 roku liczba bezrobotnych w Wielkopolsce wzrosła o przeszło 42 tysiące osób i na koniec grudnia wyniosła 133 563 osoby. I nadal rośnie. Także w powiecie rawickim. Ostatniego dnia stycznia w urzędach pracy województwa zarejestrowanych było już 146 334 bezrobotnych. W powiecie rawickim jest 3423 bezrobotnych, w samej gminie Rawicz - 1861 (dla porównania - 31 stycznia 2009 roku w powiecie rawickim było 2245 bezrobotnych, w gminie Rawicz - 1215). Dlatego dobrą wiadomością jest, że Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przydzieliło Wielkopolsce na ten rok o przeszło 103 miliony złotych więcej na aktywizację tych osób. Ministerstwo na początku ubiegłego roku przydzieliło regionowi 172
G azeta Rawicka
045 000 zł z Funduszu Pracy na aktywizację bezrobotnych. W tym roku - 275 535 400 zł., a więc o 60 procent więcej. Środki te zostaną przeznaczone na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, na przykład na sfinansowanie stażów dla absolwentów szkół, szkoleń, przygotowania zawodowego dorosłych, dofinansowania podjęcia działalności gospodarczej lub wyposażenia stanowiska pracy, na prace interwencyjne, roboty publiczne i prace społecznie użyteczne. Środkami tymi dysponować będą powiatowe urzędy pracy województwa wielkopolskiego. Z przyznanej regionowi kwoty w najbliższym czasie 65 procent zostanie podzielone przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego między poszczególne samorządy według kryteriów po-
Rok XVII, nr 195
działu przyjętych przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego na posiedzeniu 21 grudnia 2009 r. Pozostałe środki również trafią do powiatowych urzędów pracy i będą mogły - zgodnie z ustawą - być przeznaczone na programy aktywizacji bezrobotnych współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Natomiast z Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji mają pochodzić środki (w wysokości ponad pół miliarda euro) na wsparcie dla pracowników zwolnionych w Wielkopolsce w branży motoryzacyjnej w dwóch firmach produkujących wiązki elektryczne do samochodów (chodzi o SEWS Polska w zakładach w Rawiczu i Lesznie, a także Leoni Autokabel Polska w fabryce w Ostrzeszowie). (P)
Nr 3/2010
G R
11
Gazeta Rawicka
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
Karnawałowo i charytatywnie
S
towarzyszenie Dzieci i Osób Niepełnosprawnych w Rawiczu zorganizowało 30 stycznia br. tradycyjną zabawę karnawałową, która miała też charakter charytatywny - gromadzono fundusze na pomoc dla potrzebujących. Stowarzyszenie istnieje 11 lat i pomaga dzieciom z różnymi schorzeniami. - Bardzo ważna jest integracja - twierdzi Renata Błaszczyszyn, współzałożycielka Stowarzyszenia Dzieci i Osób Niepełnosprawnych. - Dzięki niej można wiele zyskać. Podczas karnawałowej zabawy, zgodnie z tradycją, stowarzyszenie przyznało tytuł „Sponsora Roku”. Za rok 2009 przypadł on Zakładom Drobiarskim LANGNER Anny i Antoniego Langnerów z Karolinek. Oprócz podziękowań za współpracę na rzecz dzieci niepełnosprawnych „Sponsor Roku” został nagrodzony weekendem w górach. Pobyt w Ośrodku Wypoczynkowym „Alma” w Świeradowie Zdroju zafundowali, jak co roku, przyjaciele rawickiego stowarzyszenia z Gór Izerskich.
G R
12
Zabawa, w której uczestniczyło ok. 100 osób, była bardzo udana i trwała do białego rana. Organizatorzy składają serdeczne podziękowania Salonowi Łazienek BIAŁEK i DWORAK (wypróbowa-
Rok XVII, nr 195
nemu od lat sponsorowi stowarzyszenia) za ufundowanie głównej nagrody - wanny z akrylu oraz wszystkim, którzy wspomogli akcję charytatywną, a zwłaszcza: Barbarze Karkosz, Teresie Hulińskiej, Elżbiecie i Markowi Klimom, właścicielom sklepów BETA, INA, ECONEX, POD FILAREM, KUBA, SPORTOWY, MWD, DWORECCY, piekarni KORTYLEWSCY, klubowi KOLEJARZ RAWICZ, Piotrowi Domanieckiemu, Ewie Szczepaniak, Fundacji Polski Koncern Mięsny Duda, zakładowi Stolarstwo Projs - Wydawy, Przedsiębiorstwu Handlowemu Artex SC, kwiaciarni Marcina Dobosza, sklepowi z dywanami P. Jusiak, sklepowi elektrycznemu z Pl. Wolności, firmie handlowo-usługowej AnDora, sklepowi z firanami p. Wojtysiaka, Pizzerii Verona, kwiaciarni Małgosia, sklepowi z firanami p. Sneli, Annie Słomińskiej oraz członkom stowarzyszenia. (P)
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Warto wiedzieć
Związek partnerski
Ż
ycie w konkubinacie jest obecnie bardzo popularne, różni się jednak od małżeństwa pod względem prawnym. W majestacie prawa to wspólne pożycie jest analogią małżeństwa, ale pozbawioną legalnego spoiwa. I chociaż codzienność z ukochaną osoba, ze ślubem czy bez, jest bardzo podobna, to sytuacja prawna partnerów w związku nieformalnym jest zupełnie inna. A pod względem wspólnego zarządzania majątkiem, dużo gorsza. Tym bardziej warto uregulować kwestie prawne i majątkowe zawczasu, aby po rozstaniu lub śmierci partnera nie okazało się, że dorobek życia przepadnie. Osoby żyjące w konkubinacie muszą pamiętać o tym, że ich związek może skończyć się rozstaniem. Zazwyczaj partnerzy chcą dokonać podziału wspólnie wypracowanego majątku, a wtedy wszystko zależy od tego, czy i jak strony ukształtowały sytuację finansową. W czasie trwania związku para może dowolnie zawierać między sobą umowy cywilnoprawne w sprawach wzajemnych rozliczeń finansowych. Jeśli konkubenci z tego nie skorzystają, to najlepiej, aby każde z nich miało dokumenty potwierdzające ich wkład we wspólny majątek, np. faktury, dowody zakupu. Przy poważnych zakupach, np. samochodu, domu, oboje powinni figurować w dokumentach jako współwłaściciele. Najlepiej z zaznaczeniem, jaki był wkład finansowy każdego z nich. Wtedy po zakończeniu nie powinno być problemów z ustaleniem, co, komu i w jakiej części przysługuje. Żyjąc w konkubinacie, każdy z partnerów powinien sporządzić testament notarialny, który jest najtrudniejszy do podważenia. Kon-
G azeta Rawicka
kubentom nie przysługuje bowiem dziedziczenie ustawowe po zmarłym partnerze Dodatkowo, gdy zmarły partner nie byłby rozwiedziony, spadek przypada prawnym małżonkom, a także dzieciom z małżeństwa lub dzieciom uznanym. Również spadkobiercom ustawowym (małżonko-
wi, dzieciom, rodzicom) przysługuje prawo do spadku, w wysokości połowy tego, co odziedziczyłby po zmarłym każdy z uprawnionych, gdyby nie było testamentu. Prawo to obowiązuje, nawet jeśli zmarły od wielu lat nie utrzymywał kontaktów z rodziną. JAN ŚWIERZEWSKI
Jest szansa na leczenie
T
rwa akcja pomocy dla Kingi, uczennicy Szkoły Podstawowej nr 4. Dziewczynka od prawie trzech lat walczy z nowotworem złośliwym - mięsakiem prążkowanym III stopnia. We wtorek Kinga Andruszkiewicz wyjeżdża do Niemiec. Jedynym sposobem na wyeliminowanie guza, usytuowanego przy pniu mózgu, są naświetlania jonami ciężkimi. Od połowy lutego Kinga jest pod opieką lekarzy z niemieckiej kliniki, którzy ustalają, czy dziewczynka kwalifikuje się do tego typu leczenia. Jeśli przejdzie pozytywnie badania, zostanie na oddziale. Do tej pory sądzono, że dziewczynka musi wyjechać do Japonii, by poddać się terapii. Jakiś czas temu okazało się jednak, że również w Niemczech jest to możliwe, do tego zwolniło się miejsce. Terapia, pobyt w klinice i dojazdy na badania są bardzo kosztowne. Do tej pory, dzięki Państwa pomocy, udało się zebrać około 70 tys. zł. Najprawdopodobniej jednak koszt leczenia będzie dwa razy droższy. Jeśli ktoś z Państwa chciałby się przyłączyć do akcji i pomóc rodzicom Kingi zebrać
Rok XVII, nr 195
pozostałą kwotę, może dokonać wpłaty na konto (PKO BP S.A. Oddział 1 w Rawiczu 3 Maja 6 i 8, 63-900 Rawicz; 31 1020 3121 0000 6802 0039 7455) lub przekazać 1% podatku na rzecz Kingi (DOLNOŚLĄSKA FUNDACJA ROZWOJU OCHRONY ZDROWIA Bank Pekso S.A. I Oddział Wrocław 45 1240 1994 1111 0000 2495 6839 z dopiskiem: Darowizna na cele ochrony zdrowia „DZWONECZEK” KINGA ANDRUSZKIEWICZ NR KRS 0000050135). Szersze informacje dostępne są na stronie www.pomocdlakingi.pl . (JA)
Nr 3/2010
G R
13
Gazeta Rawicka
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
Rasowa wystawa
W
dniach od 27 do 28 lutego w Domu Kultury w Rawiczu odbyła się I Rawicka Wystawa Gołębi Rasowych, Drobiu i Drobnego Inwentarza.
Hodowcy zaprezentowali ponad 607 gołębi w 82. rasach, 31 sztuk drobiu ozdobnego w 14. rasach, 51 królików w 24. rasach. Wystawa miała też charakter konkursowy. Komisja sędziowska pod przewod-
Organizatorem imponującej wystawy było utworzone w ubiegłym roku Rawickie Stowarzyszenie Hodowców
nictwem Waldemara Kosickiego p przyznała nagrody h hodowcom za najl lepsze żywe ekspon naty w poszczególn nych kategoriach. P Puchary wręczyli z zwycięzcom podczas u uroczystego podsum mowania wystawy
wicestarosta, burmistrzowie i wójt gmin powiatu rawickiego oraz prezes St. Projs. Wszyscy wystawcy otrzymali pamiątkowe puchary i dyplomy. Gospodarz wystawy - dyrektor Andrzej Walus zapowiedział, że tego typu wystawy będę w Domu Kultury kontynuowane. Być może Rawickie-
Gołębi Rasowych, Drobiu Ozdobnego i Drobnego Inwentarza. Mimo tak krótkiego czasu od rozpoczęcia działalności, stowarzyszeniu - któremu prezesuje Stanisław Projs z Wydaw - udało się zorganizować dużą wystawę, w której wzięli udział nie tylko hodowcy miejscowi, ale i miłośnicy zwierząt z okręgów: wrocławskiego, zielonogórskiego, gorzowskiego, poznańskiego, bydgoskiego, warmińsko-mazurskiego.
G R
14
Rok XVII, nr 195
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
mu Stowarzyszeniu Hodowców Gołębi Rasowych, Drobiu Ozdobnego i Drobnego Inwentarza uda się kolejną wystawę zorganizować jeszcze w tym roku, jesienią. (P)
Budżetowy Orędownik
N
ajnowszy numer „Orędownika Samorządowego Powiatu Rawickiego” przynosi m.in. zestawienie uchwalonego pod koniec grudnia przez Radę Powiatu budżetu na rok 2010. Dochody zaplanowano w wysokości 49 mln zł, wydatki wyniosą 54 mln zł. Z ciekawszych artykułów warto też polecić ten, który zawiera wykaz dat powstania miast i wiosek powiatu rawickiego. W cyklu przedstawiającym zabytki tym razem można zapoznać się z historią dworu w Tarchalinie. (P)
G azeta Rawicka
Plan rozwoju i konsolidacji
D
onald Tusk niespodziewanie zrezygnował z kandydowania na prezydenta. Zamiast przez pięć albo i przez dziesięć lat odpoczywać w Pałacu Prezydenckim, wybrał zadania ambitniejsze i trudniejsze coś w tym jest. W ślad za tym usłyszeliśmy coś w rodzaju uzupełnienia orędzia premiera, czyli program naprawy Rzeczypospolitej - reformę gospodarki i finansów. Jest to odważny ruch premiera. Decyzje dotyczące finansów, choć może brzmią nieco abstrakcyjnie i ekspercko, mają przełożyć się na życie każdego z nas. Ma być więcej pracy i więcej pieniędzy dla ludzi. Polska w pościgu za światową czołówką musi podjąć walkę z rosnącym długiem i deficytem finansów publicznych. Głównie - przez ograniczenie wydatków publicznych. Państwo ma oszczędzać na wydatkach, prywatyzować, co możliwe i ograniczyć biurokrację. A co czeka zwykłych ludzi? Zmiany, podobno na lepsze. Mundurowi
Rok XVII, nr 195
stracą przywileje emerytalne, rolnicy zaczną płacić wyższe składki i podatki, a nauczyciele dostaną podwyżki. Emeryci mają zagwarantowaną coroczna (marcową) waloryzację - proporcjonalnie do wzrostu cen i pensji. Nie zabraknie utyskiwań, szczególnie rolników, tych, których gospodarstwa przekraczają 15 hektarów, bo będą musieli płacić składki emerytalno-rentowe jak zwykli przedsiębiorcy, dużo wyższe niż dotychczas. Troskę premiera o zasobność Polaków ma uwiarygodnić przedstawiony plan rozwoju i konsolidacji finansów publicznych w latach 2010 - 2011. Zakłada on reformy, które uszczuplą zasobność niektórych grup społecznych, ale mają ocalić finanse całego państwa. Budżet będzie też łatany przez działania nieobciążające obywateli - prywatyzację. Plan ten należy uznać za ambitny i odważny, zważywszy, iż jest to rok wyborczy. JAN ŚWIERZEWSKI
Nr 3/2010
G R
15
Gazeta Rawicka
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
Edmund Sławiński powracająca historia Rawicza (11)
P
rezentowane dziś zdjęcie z domowego archiwum pani Ludomiły Zmysłowskiej-Przekwas to typowa rodzinna fotografia, mająca nieocenioną wartość sentymentalną dla rodziny burmistrza Sławińskiego. Ale warto przyjrzeć się drugiemu planowi, by odkryć wartości historyczne. Zdjęcie wykonane zostało na początku lat trzydziestych na terenie, na którym wkrótce zostanie wybudowana pływalnia miejska. Uwagę przyciągają dwa obiekty, tak charakterystyczne dla Rawicza. Pierwszy - to okazały gmach rawickiego więzienia. Ściślej zaś, tzw. czerwony pawilon, który wybudowany został w 1910 roku, by rozładować znaczne przeludnienia cel w rawickim więzieniu. Za czerwonym pawilonem widoczny jest fragment innego obiektu, tak charakterystycznego dla naszego miasta, niestety, już nieistniejącego.
To klasztor o.o. reformatów, spalony w 1945 roku. Według relacji świad-
JUBILEUSZ Stanisława Jędrasia
W
maju 2010 roku 85. urodziny obchodzić będzie dr Stanisław Jędraś, znany n leszczyński regionalista, związzany również mocno z Rawiczem. Urodził się on w podrawickiej UgoU ddzie i zaczął swoją edukację w tamttejszej szkole. Jest również autorem wielu prac dotyczących Ziemi Raw wickiej. w Dr Stanisław Jędraś nadal jest bbardzo aktywny pisarsko. Pod koniec uubiegłego roku opublikował „Wspomnienia z życia wielkopolskiego nam uczyciela” - książkę o charakterze u
G R
16
ków, ogień zaprószyli sowieccy żołnierze. (P)
Rok XVII, nr 195
autobiograficznym. Na początki tego roku natomiast ukazała się szesnasta edycja "Zeszytów Osieckich", redagowanych przez zespół pod przewodnictwem dr. Stanisława Jędrasia. W publikacji tej znaleźć można kolejny artykuł autorstwa St. Jędrasia, tym razem o historii Wolkowa - wsi leżącej niedaleko Osiecznej. Z okazji jubileuszu składamy dr. Stanisławowi Jędrasiowi życzenia dużo zdrowia i wielu kolejnych publikacji. HENRYK PAWŁOWSKI
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Każdy może być dawcą i biorcą
W
rawickim Domu Kultury odbyło się 10 lutego br. edukacyjne spotkanie dla młodzieży poświęcone różnym aspektom transplantacji. Głównym jego organizatorem był Zespół Szkół Zawodowych w Rawiczu.
Grupy Baletowej „Sabat”, sama chorowała i przeszła udany przeszczep szpiku kostnego. Był to pierwszy w Polsce przeszczep od niespokrewnionego dawcy (osoby z Holandii). Od 1997 roku przy Fundacji istnieje Bank Dawców Szpiku Kostnego i jest
Młodzież z zawodówki, z pomocą Piotra Popielasa i Edmunda Matyli, przedstawiła krótki program artystyczny, w którym dźwięczały humanistyczne idee. Piosenki i wiersze stanowiły wstęp do prelekcji o transplantologii. Najprostszą formą dawstwa jest oddanie komuś szpiku kostnego. O tej formie transplantacji mówiła Iwona Świerczek-Bażańska (na fot. obok), przewodnicząca Rady Fundacji Urszuli Jaworskiej. Fundacja ta jest jedną z pierwszych w Polsce organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą ludziom chorym na białaczkę i inne choroby krwi. Założycielka, tancerka m.in. zespołu „Mazowsze” i
to największy w Polsce spis dawców. Fundacja Urszuli Jaworskiej współpracuje obecnie z Fundacją DKMS Polska. I. Świerczek-Bużańska, która dwukrotnie była dawczynią szpiku kostnego, przedstawiła film poświęcony ratowaniu chorych na białaczkę. Mówiła o procedurze rejestracji dawców i samym zabiegu. Dziś nie ma on już charakteru inwazyjnego i polega na pobraniu komórek krwiotwórczych z krwi obwodowej. Zachęcała młodzież do świadomej decyzji rejestracji w banku dawców. Tych w Polsce jest ciągle bardzo mało. Procedura rejestracyjna jest dziś dostępna nawet przez internet (www. dkms.pl).
G azeta Rawicka
Rok XVII, nr 195
Wojciech Czapiewski, koordynator Oddziału Transplantologii w Szpitalu Wojewódzkim w Poznaniu, mówił o transplantacji w różnych jego aspektach - prawnym, moralnym, medycznym i społecznym. Prawne procedury transplantacyjne są ściśle określone przez oddzielną ustawę tzw. transplantacyjną, kilkanaście innych aktów prawnych i szczegółowych rozporządzeń wykonawczych. Z punktu widzenia prawa, obowiązuje w Polsce zasada zgody domniemanej na pobranie narządów od osoby zmarłej. Funkcjonujące tzw. karty dawcy z wyrażeniem woli, by w wypadku nagłej śmierci tkanki i narząd zostały przekazane do transplantady cji, c nie mają prawnego znaczenia, natomiast t niewątpliwie pełnią znaczącą rolę r edukacyjną. Dr. Czapiewski podk kreślił, że choć stan prawny pozwala l lekarzom pobrać narządy przy braku d dokumentów świadczących o sprzec ciwie, to jednak ze względów etycznych n zawsze rozmawiają z rodzinami i szanują ich wolę. O tym, jak ważnym n społecznie jest problem transplantacji, mogą chociażby świadczyć p liczby l podane przez W. Czapiewskiego. g W ubiegłym roku w Polsce dokonano n łącznie niecałe 1000 przeszcze-
Nr 3/2010
G R
17
Gazeta Rawicka
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
pów wszystkich narządów, podczas gdy na przeszczep samej tylko nerki czeka ok. 2000 pacjentów. Koordynator do spraw transplantologii mówił również o medycznych aspektach przeszczepów i wszystkich niezbędnych procedurach dotyczących np. stwierdzenia śmierci dawcy. Podczas spotkania swoimi doświadczeniami podzielił się jeden z mieszkańców Rawicza, któremu życie uratował przeszczep wątroby. Jego poruszająca opowieść mogłaby posłużyć za scenariusz filmu. - Byłby to film miłosny - z humorem, ale nie bez racji podsumował W. Czapiewski. - O miłości biorcy i wątroby. Co najważniejsze, film z happy endem. Każdy może być dawcą i biorcą. Można pobrać niektóre tkanki już od 8-dniowego noworodka, jak i 100-latka (np. rogówki). Każdemu przeszczep może uratować życie i często sprawić, że będzie on normalnie funkcjonował przez dziesiątki lat. Oczywiście, nie można transplantologii traktować jako metody leczenia wszelkich chorób, nie wszystkie tkanki i narządy da się zastąpić „częściami zamiennymi”. Medycyna ciągle bywa bezradna. Jednak olbrzymi postęp w transplantologii daje nadzieję. Dlatego tak ważne jest propagowanie świadomego dawstwa narządów. Temu służyła ta ze wszech miar udana inicjatywa rawickiej zawodówki. Na fot. obok: Wojciech Czapiewski, koordynator Oddziału Transplantologii w Szpitalu Wojewódzkim w Poznaniu. (P)
Warsztaty prozdrowotne
W
dniach od 31 stycznia do 5 lutego br. Gimnazjum w Sierakowie gościło partnerów r z Łotwy i Turcji w ramach dwul letniego, międzynarodowego programu m Socrates Comenius „Zdrowy Eur ropejczyk”. Grupę zagranicznych uczniów oraz ich opiekunów w pierwszym o dniu pobytu w Rawiczu powitał w d szkole Piotr Mosiek - dyrektor sieras kowskiej placówki, po czym nastąpik ło ł zwiedzanie gimnazjum. Kilka god później w rawickim Ratuszu oddzin było się w obecności lokalnych meb diów spotkanie przybyłej grupy z Tad deuszem Pawłowski - Burmistrzem d Gminy Rawicz oraz Piotrem DomaG nieckim - Zastępcą Burmistrza Gmin
G R
18
Rok XVII, nr 195
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
ny Rawicz. Miało ono nie tylko charakter kurtuazyjny, ale i poznawczy. Burmistrz T. Pawłowski opowiadał o historii Rawicza. Rozmawiano też o kontaktach polsko-tureckich, tych z odległych czasów, ale i najnowszych (dodajmy, że delegacja turecka jest liczniejsza). Nie zabrakło też wymiany upominków. Tureccy nauczyciele przekazali burmistrzowi tradycyjną ceramikę. Goście mieli okazję obejrzeć w kinie także w tym dniu film o Polsce, jak również przedstawić przygotowane przez siebie prezentacje multimedialne poświęcone kulturze własnych krajów. Najistotniejszym jednak elementem wymiany międzynarodowej były kilkudniowe warsztaty poświęcone: zdrowiu, właściwej diecie, udzielaniu pierwszej pomocy oraz rozpoznawaniu różnorodnych urazów. W porozumieniu z Medycznym Studium Zawodowym w Rawiczu zorganizowane zostały,
G azeta Rawicka
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli, warsztaty udzielania pierwszej pomocy, w których uczestnicy mieli okazję w praktyce sprawdzić zdobytą wcześniej wiedzę i kluczowe umiejętności. Uzupełnieniem prac warsztatowych były także lekcje tańca dla Łotyszy i Turków, zwiedzanie Wrocławia, pobyt na żmigrodzkim lodowisku.
Rok XVII, nr 195
Na zakończenie pobytu w sierak kowskim gimnazjum wszystkim goś ściom wręczone zostały pamiątkowe z zdjęcia oraz certyfikaty potwierdzając udział w warsztatach, przygotowace n przez szkolny zespół ds. współprane c międzynarodowej, któremu przecy w wodniczy Patrycja Chudzińska - nau uczycielka języka angielskiego, a w s skład którego ponadto wchodzą: Raf Dziewięcki, Justyna Gościniak, fał S Sylwia Kwaśna-Żyto oraz Paweł Łuk kasiewicz. Wizyta zagranicznych gości, stan nowiąca istotny element europejskieg projektu edukacyjnego „Healthy go E European”, znakomicie wpisuje się w s szereg działań podejmowanych przez p placówkę w ramach Szkoły Promuj jącej Zdrowie, której certyfikat niedawno zdobyła. Komplementarność wielopoziomowych działań zorientowanych na zdrowym stylu życia pozwala zatem na współpracę z wieloma instytucjami krajowymi oraz zagranicznymi, jak również na doskonalenie kompetencji językowych uczniów i nauczycieli. PIOTR MOSIEK dyrektor Gimnazjum w Sierakowie
Nr 3/2010
G R
19
Gazeta Rawicka
K
ościół św. Andrzeja Boboli w Rawiczu systematycznie poddawany jest w ostatnich latach pracom modernizacyjnym i konserwatorskim. Kolejnym obiektem w świątyni, który doczeka się odnowienia, będzie chrzcielnica. Do najważniejszych przedsięwzięć remontowych wykonanych za proboszczostwa ks. dziekana Krzysztofa Skowrońskiego można zaliczyć: wstawienie dwóch nowych okien półkolistych na drugim balkonie kościoła, zainstalowanie nowego na-
Remont chrzcielnicy ggłośnienia, wykonnanie poduszek na łławkach, zamonttowanie podjazddu dla niepełnossprawnych przed w wejściem do kośścioła, remont zzakrystii. Odnow wiono tabernakullum, dwa kielichy m mszalne oraz figurrę patrona kościo-
Spotkanie Rady Muzeum N
a cyklicznym spotkaniu zebrali się członkowie Rady Muzeum. 23 lutego zapoznali się z działalnością Muzeum Ziemi Rawickiej w minionym roku oraz planami na najbliższe miesiące. Dyrektor Bożena Raus przedstawiła szczegółowe sprawozdanie z pracy placówki w roku 2009. Okazała była w minionym roku działalność wystawiennicza. Muzeum zorganizowało 14 wystaw czasowych. Najwyższą rangę miała ekspozycja prac rektorów i dziekanów uczelni artystycznych w ramach Biennale Sztuki Europejskiej. Nie zabrakło wystaw edukacyjnych oraz promujących twórców z naszego regionu. Kilka ekspozycji było to wystawy pokonkursowe, wiążące się różnymi konkursami plastycznymi, których muzeum było współorganizatorem. To z kolei wiąże się z kolejną formą działalności muzealnej - edukacją. Oprócz konkursów placówka organizowała wycieczki w czasie ferii zimowych i letnich dla młodzieży szkolnej pod hasłem „Poznajemy zabytki najbliższej okolicy”. Tradycyjnie również realizowała dla uczniów zajęcia w ramach akcji letniej oraz wypoczynku zimowego. Nie brakowało też przedsięwzięć oświatowych o wysokiej randze - wykładów pracowników naukowych przy okazji wystaw edukacyjnych oraz tradycyjnej konferencji naukowej w ramach Biennale.
G R
20
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
ła i parafii znajdującą się na dawnej ambonie. W najbliższym czasie renowacji zostanie poddana zabytkowa chrzcielnica, pochodząca prawdopodobnie z początków XIX wieku, przedstawiająca scenę chrztu Chrystusa w Jordanie. Planowana jest także renowacja całego prezbiterium kościoła św. Andrzeja Boboli. Wobec znacznych kosztów tych przedsięwzięć, każdy grosz od parafian na kościelne inwestycje jest szczególnie potrzebny. (P)
Ubiegły rok był dla Muzeum Ziemi Rawickiej szczególny z racji obchodów 35-lecia działalności. Z tej okazji ostania w ubiegłym roku wystawa, otwierająca też plan wystaw tegorocznych, pokazywała najcenniejsze zakupy i dary muzeum w latach 1974 - 2009. Jubile-
cówki w roku bieżącym. Uda się wreszcie przeprowadzić długo oczekiwany remont dwóch sal wystaw czasowych. W wakacje odnawiany będzie parkiet, pomieszczenia zostaną wymalowane. Mimo okresowego wyłączenia tych pomieszczeń, plan wystawienniczy muzeum na rok 2010 jest bogaty, obejmuje dwanaście wystaw. Okazale zapowiadają się tegoroczne Spotkania Artystów Akademickich, m.in. dzięki uzyskaniu dota-
uszowej imprezie towarzyszył koncert solistki Teatru Wielkiego w Poznaniu i Tria Stroikowego Zamku w Rokosowie. Wydano także uzupełniony przewodnik muzealny. Dyrektor B. Raus przedstawiła Radzie Muzeum plany działalności pla-
cji z ministerstwa kultury i dziedzictwa narodowego. Członkowie Rady Muzeum pozytywnie zaopiniowali wniosek o przyznanie nagrody rocznej dyrektorowi MZR - Bożenie Raus. (P)
Rok XVII, nr 195
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Konkurs o Haydnie i noblistach P
o raz dwunasty uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów uczestniczyli w Powiatowym Konkursie Muzyczno-Plastycznym. Jego rozstrzygnięcie i wręczenie nagród odbyło się 8 lutego w sali Portretowej Ratusza w Rawiczu. Konkurs zorganizowała Szkoła Podstawowa nr 4, a jego koordynatorką była Jeanette Jarczewska. Corocznie tematem konkursu jest życie i twórczość kompozytora muzyki klasycznej. W tym roku poświęcony był Franzowi Josephowi Haydnowi, najstarszemu z trzech tzw. klasyków wiedeńskich. Konkurs, w którym wzięło udział ok. 150. uczniów, składał się z dwóch niezależnych części: sprawdzającej wiedzę o kompozytorze - uczniowie pisali test oraz z części plastycznej wykonali album bądź pracę multimedialną. Najlepszą wiedzą o Haydnie wśród uczniów podstawówek wykazała się Magdalena Maciejak (Sowy). Drugie miejsce zajął Kacper Krzyżosiak (również z SP Sowy), trzecie - Agata Golina (Golina Wielka) i Martyna Kiałka (SP 1). Wyróżnienia otrzymali: Marzena Pulka (Sowy), Szymon Marchewka (Bojanowo), Piotr Kupczyk (SP 3). W kategorii gimnazjalistów zwyciężyła Marta Komisarska (Gimnazjum nr 1 w Rawiczu), drugi był Igor Kowalski, trzecie miejsce zajęła Weronika Węcłaś, wyróżnienia otrzymała Monika Badełek.
G azeta Rawicka
W części ś i plastycznej l t j jjury nagrodziło za album Martynę Kiałkę (SP 1) i Zygmunta Aszkiełowicza (SP 4) - za pracę multimedialną. Wyróżnienia komisja przyznała: Natalii Łodydze (Bojanowo), Michałowi Balcerkowi (SP 1), Michałowi Koźlikowi, Monice Chruścińskiej, Justynie Serwatce i Natalii Jankowiak (wszyscy z w Goliny Wielkiej) G - za albumy oraz Michałowi WasiM lewskiemu (SP 4) l - za pracę multimedialną. W kam tegorii gimnazjat listów jury przyl znało dwa wyróżz nienia: Justynie n Neimann (GimnaN zjum nr 1) i Kamiz
Rok XVII, nr 195
lowi Gasikowi (Bojanowo). Nagrodzeni i wyróżnieni uczniowie otrzymali dyplomy oraz nagrody rzeczowe. W części artystycznej wystąpił
chór „Ósemeczki” i solistki z „tysiąclatyki”. Podczas podsumowania Powiatowego Konkursu Muzyczno-Plastycznym ogłoszono także wyniki innego konkursu, również organizowanego przez Szkołę Podstawową nr 4 i koordynatorkę Jeanette Jarczewską. Był to VII Rawicki Maraton Filatelistyczny, który odbył się podczas ferii zimowych. Poprzedzały go warsztaty. Tematem konkursu byli „Polscy nobliści”. Wyróżniono w nim 11.
Nr 3/2010
G R
21
Gazeta Rawicka
G marzec R
G a z e t a RAWICKA
uczniów: Paulinę Niedźwiecką, Karolinę Kaczmarek, Darię Skotarek, Annę Piątek, Dawida Rąpałę, Aleksandrę Materkowską, Dawida Kmiecia, Oliwię Materkowską, Aleksandrę Nowak, Darię Twardowską, Zuzannę Bykowską. Uczniowie ci mają otwartą drogę do uczestnictwa w finale 48. Młodzieżowego Ogólnopolskiego Konkursu Filatelistycznego, który odbędzie się w czerwcu br. w Gdańsku. (P)
Zielnik pędzlem malowany
G
aleria „Sala Piecowa” zapełniła się 19 lutego br. podczas kolejnego wernisażu podopiecznych Tomasza Bzdęgi z koła plastycznego przy Domu Kultury. Tym razem swoje prace pokazała tylko piękniejsza część koła, co prawdopodobnie wynikało z kwietnej tematyki. Na wystawie zatytułowanej „Zielnik pędzlem malowany” pokazano obrazy: Jadwigi Pilarskiej, Anny Starskiej, Grażyny Kasprzak, Elżbiety Szajerki, Ireny A S Szajerki, Agnieszki Szajerki, Marty Andrzejczak, Eugenii Anny A Wieczorek, Wiktorii Wieczorek, Łucji Durbajły, Barb bary Kokot, Krystyny Formanowicz, Emilii Andrzejczak. Zróżnicowane pod względem formalnym obrazy, wykonane n różnymi technikami, przygotowywały członkinie koła ood września ubiegłego roku.
Zgodnie z tytułem - „Zielnik”, wystawa miała również w walor dydaktyczny: przy każdej pracy znajdował się botan niczny opis namalowanego kwiatu. Podczas wernisażu na klawiszach zagrał Andrzej Walus. (P)
G R
22
Rok XVII, nr 195
Nr 3/2010
Gazeta Rawicka
G marzec R
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Genesis W
Muzeum Ziemi Rawickiej kolejną wystawę ma Henryk Pawłowski, miejscowy fotograf i literat. Zaprezentował fotogramy pod nazwą "Genesis" - piękne, jak zwykle oryginalne prace. Zawarł w nich refleksje dotyczące czasu świętego (mitycznego) i naturalnego (fizycznego). Na "Genesis" składają się dwa cykle zawierające w sumie 34 wielkoformatowych fotogramów. Pierwsze ilustrują poszczególne
dni tworzenia świata i najbardziej znane motywy z księgi otwierającej Pismo Święte. Drugie pokazują genealogię rodziny artysty (od prababci zaczynając), a do ich stworzenia posłużyły zdjęcia z rodzinnych albumów autora. - Były to często zdjęcia legitymacyjne, które po powiększeniu do rozmiarów 90x45 cm zaczęły ''żyć zupełnie innym życiem'' - mówi Henryk Pawłowski. - Te drugie fotogramy tworzą galerię nieżyjących już postaci: moich krewnych, a także znajomych. Oni mnie stworzyli naprawdę i w przenośni. W zasadzie to też sfera sacrum, ale prywatnego. Można uznać, że
te postaci powtórnie umierają, bo z jednej strony zacierają się w mojej pamięci, a z drugiej pod wpływem czasu zaczynają znikać ze starzejących się zdjęć. Tak też ukazuję je na fotogramach: jedynie w zarysach, a struktura kompozycji przypomina krajobraz z początków stworzenia, co powoduje, że ddwa czasy - mityczny i fizyczny - nakładajją się na siebie. Oba c cykle fotogramów mają jeszcze jedną wspóln cechę: na każdej pracy jest jakiś tekst, są ną c cytaty z Pisma Świętego, moje osobiste notatk fragmenty moich wierszy, czy też urzędoki, we druki znalezione w rodzinnych archiwach. w Wystawę autor tradycyjnie połącczył z promocją swojego, dziewiątego g już tomiku poezji pt. ''Jadłospis''. Zawiera on 41 wierszy, których temat Z dotyczy d sztuki kulinarnej i sztuki życia. c Traktują o przemijaniu, cierpieniu, n wartościach etycznych, świecie i zaświatach. Niektóre teksty z tomiku k posłużyły H. Pawłowskiemu do przygotowania p autorskiego spektak z którym wystąpił podczas werklu, nisażu 26 lutego w rawickim Ratuszu. Przedstawienie dotyczyło sytu-
a poety we współacji c czesnym świecie. Z Zwątpił on w sens p poezji. Przynajm mniej tej tradycyjn pojmowanej. nie B czy jest możliwe Bo m mówienie prawdy o człowieku, skor on sam przestał ro b autentyczny? być W świecie pozor prawdziwą porów e ezją są telewizyjne r reklamy (jednym z g głównych elemen-
G azeta Rawicka
Rok XVII, nr 195
tów scenograficznych przedstawienia był właśnie telewizor, w którym oprócz reklamówek był też wyświetlany fragment filmu - H. Pawłowski „na żywo” prowadził dialog z sobą w telewizorze).
Jak zwykle też goście otwarcia wystawy i zarazem nabywcy książeczki mogli liczyć na dedykacje od autora. "Genesis" można oglądać w Muzeum Ziemi Rawickiej do 23 marca. H. Pawłowski debiutował jako poeta na łamach czasopism w 1977 roku. Jest laureatem wielu ogólnopolskich konkursów poetyckich. Jest także autorem tekstów piosenek i scenariuszy teatralnych. Od kilku lat daje się poznać jako twórca tak zwanej fotografii kreacyjnej. Swoje prace przedstawiał również na IV Biennale Sztuki Europejskiej w Rawiczu i Rokosowie oraz I Festiwalu Poezji, Fotografii i Muzyki w Sieradzu. Rok temu za swoją twórczość został uhonorowany Kryształową Kulą, rawicką nagrodą kulturalną. JACEK WITCZAK
Nr 3/2010
G R
23
G marzec R
R
Filatelistyka
okrocznie 27 marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Teatru. Ustanowiony został w 1961 r. podczas 9. światowego kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (International Theatre Institute - ITI) w Helsinkach. Dzień obchodów ustalono na 27 marca, w rocznicę otwarcia Teatru Narodów (Theatre of Nations) w Paryżu. Od tego czasu Dzień Teatru jest obchodzony rokrocznie przez ponad sto narodowych ośrodków ITI na całym świecie. Poczta Węgierska (Magyar Posta) z okazji 44. Międzynarodowego Dnia Teatru wydała 21 marca 2005 roku ookolicznośściowy znacczek. Poczta Polska wprawdzie w nnie poświęedycji, ciła temu dniowi specjalnej specjal jednak często tematyka teatralna znajduje swoje odzwierciedlenie na jej znaczkach. Dziś przedstawimy dwie najciekawsze serie „teatralne”.
kowiacy i górale”), Aleksandra Fredry („Zemsta”), Juliusza Słowackiego („Kordian”), Adama Mickiewicza („Dziady”), Stanisława Wyspiańskiego („Wesele”), Gabrieli Zapolskiej („Skiz”). 17 października 1981 r. Poczta Polska uczciła 200. lecie Starego Teatru w Krakowie, jednej z najbardziej zasłużonych dla polskiego teatru scen, wydaniem okolicznościowej serii zaprojektowanej przez J. Brodowskiego (autorzy rytu: B. Kowalska, W. Zajdel, J. Kanior, Z. Dzieszyńska). Poszczególne znaczki przedstawiają: Helenę Modrzejewską (1840-1909), wybitną aktorkę, patronkę Starego Teatru, Stanisława Koźmiana (1836-1922), dyrekto-
N k h serii ii „Arcydzieła A d i ł Na znaczkach dramaturgii polskiej” (data emisji: 11.11.1978, autor projektu S. Małecki) przedstawiono portrety najwybitniejszych polskich dramaturgów oraz graficzne symbole ilustrujące ich najwybitniejsze dzieła: Wojciecha Bogusławskiego („Kra-
t ż kkrytyka, t k ttwórcę ó ra tteatru, reżysera, tzw. „szkoły krakowskiej”, Konrada Swinarskiego (1929-1975), reżysera teatralnego, telewizyjnego, operowego, filmowego i scenografa, jednego z najwybitniejszych polskich twórców teatralnych XX wieku, autora słynnej inscenizacji „Dziadów”
Gazeta Rawicka
Gazeta Rawicka
G a z e t a RAWICKA
Międzynarodowy Dzień Teatru
Rok XVII, nr 195
z 1973 r. w Starym Teatrze z Jerzym Trelą w roli Gustawa - Konrada. Serię zamyka znaczek ukazujący zabytkowy budynek Starego Teatru w Krakowie, który jest najstarszym zachowanym i czynnym do dzisiaj gmachem teatralnym w Polsce. Odbywają się w nim przedstawienia teatralne od 1 stycznia 1799 r. (HAPE)
Nr 3/2010
G R
24