advalvas | jaargang 60 | nr3

Nr 3

26 september 2012 De studentenraad wil een tweetalige campus

Nederlands oorlogsverleden: nog steeds taboe

Flex! Het nieuwe werken in een oud gebouw

Landgenoten, u moet ook eens iets teruggeven

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

promovendi — Over een prachtig vak en een onzekere toekomst pag 15

OR FORUM: EHBO Eerste Hulp Bij Onzekerheid 2.0 Wat zijn de gevolgen van de reorganisatie Bedrijfsvoering voor jou?

Heb jij straks je baan nog? Neemt de leiding nu al een voorschot?

Wat zijn je rechten?

De OR wijst je de weg naar hulp.

Kom naar het OR fORum op 4 oktober!

Sprekers o.a. Gijsbert Boggia en Brigitte Sprokholt, Ottho Heldring, Rieky van Walraven.

4 oktober, 16.00-17.00 uur; borrel na afloop* Aurora (hoofdgebouw, begane grond) Aanmelden: or@vu.nl www.intranet.vu.nl/or

* met gelegenheid om je zorg individueel met een van de sprekers te delen.

Meldpunt Reorganisatie Bedrijfsvoering Een meldpunt van OR en bonden voor vermeende misstanden, klachten en zorgen

Meldpuntreorganisatie.or@vu.nl

Gezocht: HBO/WO studenten voor begeleiding van jeugd en jongeren Ben jij een HBO- of Universitaire student en wil je ervaring opdoen en daarbij een steentje bijdragen aan de maatschappij?

Dan zijn wij op zoek naar jou!

De Stichting voor Kennis en sociale Cohesie (SKC) is voor het Mentorproject, Weekendstudentproject en diverse huiswerkbegeleidingprojecten op zoek naar HBO/WO studenten die leerlingen willen begeleiden.

Je begeleidt een groepje van maximaal vijf leerlingen tussen de 10 en 16 jaar en behandelt allerlei thema’s met hen. De begeleiding voor het Mentorproject en huiswerkbegeleiding vindt één tot twee keer in de week plaats en duurt anderhalf uur. De begeleiding voor het Weekendstudentproject vindt elke zondag plaats en duurt ca. 5 uur. Natuurlijk krijg je hier een vergoeding voor.

Ben jij een enthousiaste student en vind je het leuk om met kinderen te werken, bel dan vandaag nog naar dit nummer:

020-6750880 Voor meer informatie kun je terecht op onze website: www.skcnet.nl

av-skc 120914.indd 1

20-09-2012 15:18:12

Ondernemingsraad

INHOUD

jaargang 60 — nr 3

In actie Joeri van Raalte, voorzitter usr, gaat vechten voor onderwijskwaliteit

6

Indonesië Nederland moet leren zijn eigen oorlogsmisdaden te verwerken

10

Promoveren Keihard werken aan een onzekere toekomst

15

Nieuwe lichten Drie eerstejaars over de overgang van school naar universiteit

23

VU NU Donderdag 20 september 2012, 12.09 » Hal hoofdgebouw Kristien Hemmerechts geeft het startsein voor de READ IN Foto studiovu/yvonne compier

En verder Online

4

Opinie: Alternatieve troonrede

8

Column: Gert Kwakkel

9

Brieven

14

Onderzoeksnieuws

20

Opinie VU: Reorganisatie

24

Column Roos

25

Campus: Flexwerken

26

PP

28

Cultuur

30

Sleutelgat

31

Griff

32

Coverfoto Peter Gerritsen

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 kamer 1-D-40 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans Secretariaat Barbara Vazquez, (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer, rbbmr.nl

ADVALVAS

Medewerkers Dick Roodenburg (Griffioen), Rianne Lindhout, Anita Mussche (redacteuren a.i.), Merlijn Draisma, Roos van Rijswijk, Bas van der Schot, StudioVU (Riechelle van der Valk, Yvonne Compier) Peter Valckx, Veerle Vrindts Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet, (023) 5714745 Druk Senefelder Misset, Doetinchem

nr 3 — 26 september 2012

3

Laatste Vlaanderen baalt van toeloop nieuws Nederlandse studenten Dagelijks vers nieuws op advalvas.vu.nl › Lezen op de Zuidas › Sociaal plan: waar gaat het over?

Paulo Resende | Stock Free Images

› Vakbonden verrast door ‘ingewikkeld’ sociaal plan › Veel jonge Turken zien geen toekomst in Nederland › Studentenvereniging solt met circustijger › Decanen willen praten

StudioVU/Riechelle van der Valk

› Slecht nieuws voor vervalsers: alle echte diploma’s komen online

› Open brief aan decanen › Nederland Europese kneus op het gebied van vrouwen in de wetenschap › OCW dekt miljoenentekort met meevallers › Troonrede: ‘Onderwijs en innovatie worden versterkt’ › Lekker uitstelgedrag: win de thriller ‘Niets verdwijnt’ › Vlaanderen baalt van toeloop Nederlandse studenten › ‘Zijlstra bevordert kwakzalverij’ › VU-filosoof maakt zich kwaad om ‘nieuwe werken’ › Bestuur en bonden praten weer

4

Steeds meer Nederlanders gaan in Vlaanderen studeren. België maakt zich zorgen.

U

it een rondgang langs universiteiten door dagblad De Standaard blijkt dat het aantal Nederlandse inschrijvingen in het Vlaamse hoger onderwijs voor het tiende jaar op rij is toegenomen.

Niet alleen van oudsher populaire studies als diergeneeskunde verwelkomen steeds meer Nederlanders, ook andere faculteiten zijn in trek.

Omdat Belgische universiteiten geen lotingssysteem kennen, zijn medische opleidingen al jaren populair onder Nederlanders.

Financiële overwegingen gaan een steeds grotere rol spelen: in Vlaanderen betalen studenten slechts 578 euro collegegeld, een derde van het Nederlandse bedrag, en geen langstudeerboete. Ook een tweede studie kost niets extra’s, terwijl daarvoor in Nederland duizenden euro’s

moeten worden neergeteld.

Het Vlaamse ministerie van Onderwijs maakt zich zorgen. Het wil niet opdraaien voor verhoging van de studiekosten in Nederland.

Een student kost de overheid tienduizend euro per jaar, terwijl veel Nederlanders rechtstreeks naar huis terugkeren zodra ze een diploma hebben. (HOP)

Lees het hele bericht op advalvas. vu.nl>nieuws>18 september

Diplomafraude wordt moeilijker Alle diploma’s komen online. Slecht nieuws voor diplomavervalsers; goed nieuws voor wie zijn diploma is verloren.

F

raude met diploma’s wordt moeilijker, nu op 1 november het diplomaregister online komt.

Daarin staan alle diploma’s die behaald zijn aan Nederlandse onderwijsinstellingen.

Het idee is dat werkgevers en onderwijsinstellingen – met toestemming van een sollicitant of studiekiezer – kunnen controleren of de diploma’s die op het curriculum vitae staan daadwerkelijk zijn behaald. Ook is het register een vangnet voor mensen

die hun diploma zijn verloren. Zes jaar geleden doken er verhalen op over vervalste diploma’s waarmee jongeren zich konden aanmelden bij de vervolgopleidingen van hun keuze. De vervalsers boden hun diensten zonder schaamte op Marktplaats aan. De nepdiploma’s waren soms niet van echt te onderscheiden.

Daarom werd het diplomaregister bedacht: een database met alle diploma’s die in Nederland zijn behaald bij bekostigde onderwijsinstellingen. Na enkele kritische

vragen over privacy en beveiliging zijn de Tweede en Eerste Kamer akkoord gegaan.

Eigenlijk zou het register al op 1 januari van dit jaar gelanceerd zijn, maar er trad vertraging op.

De gegevens die DUO sinds begin jaren negentig bewaart, waren niet bedoeld voor een register.

Daarom waren ze niet altijd duidelijk genoeg. De data moesten eerst bijgewerkt worden.

Lees meer over valse diploma’s op advalvas.vu.nl>nieuws>20 september nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

online

Sociaal plan brengt nog geen vrede

I

n een poging tegemoet te komen aan de eisen van de vakbonden, presenteerde het college van bestuur donderdag 20 september nieuwe voorstellen voor een sociaal plan. Daarin wordt de ontslagbescherming met minimaal een jaar verlengd.

Verrassend nieuw element: medewerkers treden, na de dertien maanden boventalligheid zoals die in de cao geregeld zijn, uit dienst bij de VU en in dienst bij een werkbemiddelingsorganisatie. Die

probeert hen nog minstens een jaar – met behoud van salaris en pensioenopbouw – te begeleiden naar ander werk. Die verlengde ontslagbescherming kan voor oudere werknemers met meer VU-dienstjaren oplopen tot zes jaar. Op het eerste oog een belangrijke tegemoetkoming.

Maar de vakbonden staan niet meteen te juichen. Zij zijn verrast door deze ‘ingewikkelde gedachtegang’ en hebben daarom het voor vrijdag geplande overleg met het

bestuur uitgesteld. Gijsbert Boggia van de Abvakabo FNV: “We moeten de consequenties eerst goed onderzoeken, en daar hebben we tijd voor nodig. Want je wordt wel geacht vrijwillig ontslag te nemen om in dienst van de BV te treden. Wat kan dat voor gevolgen hebben? En wat gebeurt er bijvoorbeeld als die BV failliet gaat?” (MS)

Lees meer over het sociaal plan en gedwongen ontslagen op advalvas. nl>nieuws

Turken willen terug Hospiteren Hospiteren kun je leren. Zeven tips om die kamer te krijgen.

Advalvas.vu.nl/tips&trucs

Populair Het bericht ‘Ronselaar studentes weer actief’ werd afgelopen weken het meest gelezen.

Advalvas.vu.nl>meest gelezen

Read-in

V

an de jonge Turkse Nederlanders met een diploma op zak is 42 procent van plan naar Turkije te vertrekken. Een kwart daarvan zegt dat te doen vanwege het politieke klimaat in Nederland. Nog een kwart geeft de groeiende Turkse economie als reden. Dat blijkt uit uniek onderzoek van studentenvereniging Anatolia, die een enquête afnam onder 347 jonge Turkse academici, hbo’ers en mbo’ers.

Meer over het onderzoek en activiteiten van Anatolia op advalvas. vu.nl>nieuws>20 september ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

De razende reporter ging met Kristien Hemmerechts lezen op de Zuidas.

Advalvas.vu.nl>Razende reporter

Kamernood Het blijft een groot probleem in Amsterdam, vindt Olav Scholten, voorzitter SRVU Advalvas.vu.nl/opinie

(Re)tweets Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken @ljlp Homo homini lupus #Haren #helaas 22-9_Van Tweede Kamerleden tot Onze Taal (is het ‘meld jezelf’ of ‘meld je zelf’?): over de rellen in Haren moesten ze wel twitteren. Een originele komt van Bert Jan Lietaert Peerbolte, hoogleraar Nieuwe Testament van de VU. @nrc Nederlandse en Amerikaanse onderzoekers hebben hard bewijs dat suikerhoudende dranken kinderen dik maken. http:// nrch.nl/ieb 21-9_Breaking nieuws van voedingshoogleraar Martijn Katan. Anderhalf jaar gaf hij 650 basisschoolkinderen dagelijks blikjes fris met of zonder suiker. Suikervrije limo scheelde maar liefst een kilo. Katan ziet het liefst dat iedereen aan het kraanwater gaat. Ook veel dranken zonder toegevoegd suiker zijn namelijk zuur en veroorzaken dus tanderosie. Verder levert kraanwater milieuwinst op: het hoeft niet in pakken of flessen met een vrachtwagen mee. @UK_Groningen De Kroegtijger van Vindicat. Nu mét foto’s! http://ow.ly/dRosb 20-9_De Partij voor de Dieren kon er de humor niet van inzien. Een jaarclub van studentenvereniging Vindicat haalde dinsdag 18 september een circustijger naar het verenigingsgebouw. De tijger, door een circus naar het gebouw gebracht, werd middenin de kroeg op een tafel in een kooi gezet.

Hoewel… Op de foto waarnaar de tweet verwijst, is geen kooi te zien. @arovee Haha, wat een geweldige column op p.25!

18-09_We zijn blij te lezen dat deze lezer Advalvas-columnist Roos van Rijswijk weet te waarderen. @ScienceguideNL Wetenschap moet ‘het goede doen ook als niemand toekijkt’. Zo voorkom je fraude, aldus KNAW http://fb.me/1HByvWtBg 24-9_Aan gedragsregels geen gebrek, maar wetenschappers moeten de regels wel kénnen. Dat concludeert de KNAW-commissie Onderzoeksgegevens in de Wetenschap.

5

‘Bestuur, luister naar de kritiek’

Joeri van Raalte voorzitter usr

‘Of dat click-call-face goed werkt, is nog zeer onzeker’ 6

nr 2 — 12 september 2012

ADVALVAS

in actie

De nieuwe voorzitter van de universitaire studentenraad gaat vechten om de kwaliteit van het onderwijs hoog te houden.

DOOR DIRK DE HOOG

FOTO STUDIOVU/YVONNE COMPIER

H

oe bevalt het om in deze roerige tijden voorzitter van de universitaire studentenraad te zijn?

“Het is uitdagend.

Door de aangekondigde reorganisaties in de bedrijfsvoering komt er veel op ons af. Voor de studentenraad is het lastig om alles te overzien en te bekijken wat de consequenties voor studenten zijn.

Er zijn natuurlijk verschillende visies in omloop. Het bestuur heeft een verhaal, de Verontruste VU’ers en de ondernemingsraad gaan daar tegenin en de vakbonden vinden er ook het nodige van.

Binnen dat krachtenveld moet de studentenraad een eigen mening ontwikkelen.

Daar zijn we nu druk mee bezig.”

Tot nu toe hebben studenten weinig van zich laten horen rondom de reorganisaties.

“Dat klopt. Maar dat gaan we veranderen.

De gevolgen van sommige plannen zijn niet direct zichtbaar en dat is voor de huidige studenten minder interessant.

Wij proberen echter inzicht te krijgen wat het nu al kan betekenen voor het onderwijs en de begeleiding van studenten. En we maken ons natuurlijk ook zorgen wat er in de toekomst allemaal met de universiteit kan gaan gebeuren.”

Heb je zelf al een beetje zicht op wat de plannen inhouden?

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

“Het bestuur wil veel bezuinigen op het ondersteunend personeel. Dus minder studiebegeleiders en dergelijke. Dan moeten studenten eerst via internet antwoord op hun vragen zien te krijgen.

Maar de invulling van dat click-call-facesysteem is nog onbekend, dus of dat in de praktijk goed gaat werken, is nog zeer onzeker. Het bestuur zegt wel dat ze wil besparen op het ondersteunend personeel om het onderwijs te ontzien, maar ondertussen staat er ook een reductie van zes miljoen euro op het onderwijsbudget gepland. Dus we moeten onze vingers stevig aan de pols houden.”

Hoe gaan jullie de voorstellen beoordelen?

“We hebben een aantal uitgangspunten waar de studentenraad zich hard voor maakt. We willen de kwaliteit van het onderwijs verbeteren en het niveau van het afstuderen verhogen. Een element daarbij is internationale interactie tijdens de opleiding. We willen dat de campus tweetalig wordt. Dat lijkt me moeilijk verenigbaar met het schrappen van zeventig procent van de banen bij het international office zoals nu het plan is, om maar iets te noemen.”

Het bestuur zegt dat je naar de toekomst moet kijken. Dan wordt alles beter.

“Daar kopen de studenten van nu natuurlijk niks voor. Het is leuk dat er allerlei plannen voor nieuwe gebouwen en dergelijke worden gemaakt, maar de studenten van vandaag hebben ook voorzieningen nodig. Sommige dingen kunnen heel simpel. Laat bijvoorbeeld via internet zien welke werkgroepkamers leeg staan. Dan kunnen mensen daar

Joeri van Raalte

CV

1989 Geboren 9 mei 1989, Amsterdam 2007 Gymnasiumdiploma St. Ignatius, Amsterdam 2007-2008 Bachelor economie en bedrijfskunde 2008-2011 Bachelor bedrijfskunde 2011 Master business administration, management consulting 2012 Voorzitter universitaire studentenraad 2011- 2012 Bijbaan: recruiter Randstad Student

gaan zitten studeren. En zorg dan ook dat er voldoende stopcontacten voor laptops zijn en het netwerk voldoende capaciteit heeft.”

Gaan jullie je actief met de ontwikkelingen bemoeien?

“Dat is zeker de bedoeling. Op de constitutieborrel van de nieuwe raad op woensdag 3 oktober zullen we ons zegje doen. Er is ontzettend veel onrust op de VU. De reorganisaties zijn een groot issue. Je merkt dat het veel docenten en andere medewerkers bezighoudt. Mensen maken zich niet alleen ongerust over hun eigen baan, maar hebben ook zorgen over de toekomst van de hele universiteit.

Dat is een signaal dat er veel op het spel staat. Wij willen ons uiteraard ook inzetten voor behoud van de kwaliteit van de universiteit.”

Durf jij later als je solliciteert nog te zeggen dat je aan de VU hebt gestudeerd?

“Natuurlijk, want er gebeurt ook veel goeds. Ambitieuze studenten en gedreven docenten bouwen samen mooie dingen op. Maar door al het gedoe aan de VU en VU medisch centrum ontstaat veel negatieve publiciteit. En dat bepaalt de beeldvorming.

Maar die onrust ontstaat natuurlijk niet voor niets. Mensen maken zich echt zorgen over dingen die hen aan het hart gaan. Dus ik wil het college van bestuur oproepen om heel serieus naar die kritiek te luisteren en duidelijk te laten merken dat ze er iets mee doen.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Alternatieve troonrede

opinie

Nederlanders, investeer in sociale relaties Hoogleraar Halleh Ghorashi hield een alternatieve troonrede. Zij pleit voor een minder nationalistische en vooral socialere samenleving.

DOOR HALLEH GHORASHI BEELD BAS VAN DER SCHOT

W

at kunnen we van de crisis leren? Dat we de balans tussen het individuele en gemeenschappelijke belang uit het oog hebben verloren. Diverse sociologen beschrijven onze laatmoderne tijd als een tijd waarin individuele belangen allesbepalend zijn geworden. De individuele strijd voor autonomie en de bevrijding van de natuurlijke macht en collectieve invloeden zijn zover doorgevoerd dat de balans tussen het individu en het gemeenschappelijke verstoord is. Dit is precies waar Tocqueville ons voor waarschuwde: Selfishness or extreme individualism would dry up the sources of public virtues.

De groei van egoïsme (met de nadruk op eigen ruimte, eigen rechten, eigen portemonnee) heeft de relationele kant, die het fundament van elke gemeenschap vormt, zodanig gemarginaliseerd dat mensen hun eigen belang niet meer kunnen relateren aan de grotere verbanden waarvan ze deel uitmaken. Dit is de belangrijkste voedingsbodem geweest voor de extreme vleugels van het neoliberalisme die zich met stille goedkeuring van de meerderheid in de volle breedte hebben kunnen ontwikkelen.

In onzekere tijden verlangen mensen naar zekerheid en de meest voor de hand liggende keus is dan een reactieve keuze, en dat betekent: terug naar de gezamenlijke wortels van de natie of de gemeenschap. Nog nooit zijn er in Nederland zoveel tv-programma’s geweest die iets met Holland in de titel hebben. Maar

8

deze gewortelde versie brengt vooral schijnzekerheid met zich mee omdat 1) categorieën zoals natie, cultuur of traditie weer prominent worden, terwijl het individu zich daar in zijn strijd voor autonomie nou juist van bevrijd had; 2) de op wortels gebaseerde oplossing de scheiding tussen groepen met diverse achtergronden versterkt in plaats van deze groepen te verbinden; 3) een van de lessen van de geschiedenis is dat nationalisme (hoe mild ook voorgesteld) een onwenselijke bron is voor geldigheidsdrang van de meerderheid, waardoor de stem van de minderheid onder druk komt te staan.

In plaats van de nadruk te leggen op je eigen wortels vind ik het beter om te kiezen voor een gezamenlijk pad. Deze keuze vraagt om een andere houding: nieuwsgierig zijn naar nieuwe ideeën, openstaan om overtuigd te worden door goede argumenten, en geloven dat een sociaal gezonde omgeving de basisvoorwaarde is voor je individuele ontwikkeling.

Het is dan ook in je eigen belang om niet alleen iets te halen uit de samenleving, maar haar ook iets terug te geven. Je moet op zoek gaan naar nieuwe sociale relaties, met wie je verhalen kunt delen. Verbinding via verhalen maakt een zoektocht mogelijk naar gemeenschappelijkheid zonder nationalisme.

Halleh Ghorashi is hoogleraar diversiteit en integratie.

Dit is de ingekorte versie van de alternatieve troonrede ‘Crisis brengt meer dan misère’ die Ghorashi 19 september in Lux Nijmegen hield.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

column

Looprobots zijn nog overschat

foto StudioVU/Riechelle van der Valk

R

obots in de gezondheidszorg worden steeds populairder. Ook in de revalidatiecentra, waar patiënten met een dwarslaesie of nietaangeboren hersenletsel (beroerte of hersentrauma) looptraining krijgen van een robot. Er zijn diverse kracht- en positiegestuurde looprobots die een gezond uitziende loopbeweging bij patiënten die niet meer zelfstandig kunnen lopen, kunnen opleggen. Elke looprobot heeft zijn specifieke voor- en nadelen, de nodige vrijheidsgraden om de loopbeweging te kunnen bijsturen en daarmee samenhangend zijn prijskaartje. Het belangrijke voordeel is dat looprobots nooit moe worden, in tegenstelling tot een fysiotherapeut.

Bovendien is – een zeker maximum in acht nemende – een patiënt nooit ‘te zwaar’ voor een looprobot. Hij zal de patiënt weer op de been krijgen, wat uiteindelijk veel rugklachten bij hulpverleners zal schelen. Een prima ontwikkeling dus in een tijd waarin ook het aantal obese patiënten sterk stijgt. En bovendien klinkt het altijd goed wanneer je als revalidatiecentrum kunt zeggen dat je over een geavanceerde geautomatiseerde looprobot beschikt. Zeker nu marktwerking in de gezondheidszorg een feit is.

De robotmarkt maakt daar gretig gebruik

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

Wisselcolumn Gert Kwakkel, hoogleraar neurorevalidatie. van. Verreweg de meest verkochte commercieel Jammer dat verkrijgbare looprobot in fabrikanten Nederland is de Lokomat van niet eerst in de Hocoma. Dat is een geaukliniek zijn gaan tomatiseerde looprobot kijken waarbij de patiënt in een harnas hangt, boven een lopende band, met de voeten steunend op twee voetplaten en beide benen aangestuurd door een bewegend ‘exoskelet’. Dit uitwendig skelet langs boven- en onderbenen legt de patiënt een symmetrisch looppatroon op in voor- en achterwaartse richting. Ook al zou de patiënt niets doen, de robot maakt een alternerende loopbeweging conform de ingestelde loopsnelheid. Daarmee is de machine ideaal voor bijvoorbeeld patiënten die deze willekeurige controle over een of beide benen hebben verloren. Inmiddels zijn ook voor het revalideren van kinderen kleinere looprobots te koop.

Een niet onbelangrijke vraag is: werkt deze looprobot ook? Is hij effectiever dan een behandeling van een fysiotherapeut?

Er zijn tien studies gedaan naar de effecten van Lokomat bij patiënten met een beroerte. In totaal 427 patiënten werden op basis van loting verwezen naar behandelingen met een Lokomat-looprobot dan wel reguliere fysiotherapie. Uit meta-analyse blijkt dat looprobots het niet beter doen dan reguliere fysiotherapie wanneer het gaat om het terugwinnen van loopvaardigheid, loopsnelheid of loopafstand. Bij de enkele studie die wel een meerwaarde claimde in het voordeel van een

Lokomat-looprobot, bleek de trial-groep veel intensiever getraind te zijn dan de controlegroep. Een oneerlijke vergelijking dus. Hiertegenover stond dat de methodologisch gezien beste trial juist nadelen vond van looprobotica ten opzichte van looptraining door een fysiotherapeut. De patiënten die behandeld werden door een fysiotherapeut, bleken na 24 trainingssessies (van elk 90 minuten) veel sneller en veel verder te kunnen lopen dan de groep patiënten die een dezelfde dosering therapie kreeg met een Lokomat-looprobot.

De verklaring waarom looprobots de belofte in de gezondheidszorg nog niet hebben waargemaakt, heeft alles te maken met het feit dat ingenieurs tijdens het ontwerp van deze robots onvoldoende wisten hoe loopvaardigheid na een beroerte herstelt. Fabrikanten moeten eigenlijk eerst uitgebreid gaan kijken in de klinieken hoe patiënten leren lopen voordat ze looprobots ontwikkelen.

Dankzij multidisciplinaire samenwerking tussen technici, bewegingswetenschappers en clinici is een nieuwe generatie looprobots in ontwikkeling die beter met de abnormale houdings- en bewegingssturing na een ruggenmerg- of hersenletsel om kan gaan. Maar nu eerst de volgende trials afwachten.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Politionele acties

10

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

geschiedenis

Erken ons foute oorlogsverleden Nederland heeft nog steeds moeite met het verwerken van zijn eigen misdadige oorlogsverleden. Historici én juristen gaan daar verandering in brengen.

DOOR PETER BREEDVELD BEELD PETER VAN DONGEN

A

fgelopen zomer plaatste de Volkskrant twee oude foto’s op de voorpagina: ‘Eerste foto’s ooit van executies Nederlands leger in Indië’, luidde de kop. Op de ene foto zijn drie mensen te zien, kennelijk Indonesiërs, die worden doodgeschoten. De andere toont een greppel vol lijken, waarbij Nederlandse militairen staan.

Schrijver-tekenaar Peter van Dongen, auteur van het tweeluik Rampokan, een strip over de politionele acties in Nederlands-Indië, stuurde daarop een brief naar de redactie met een afdruk erbij van een foto uit het boek Westerlings Oorlog (1999). Ook hierop is een rij geëxecuteerde Indonesiërs te zien. “Zo uniek zijn die foto’s in de Volkskrant dus niet”, betoogt Van Dongen. Volgens hem worden dergelijke massa-executies doorgaans toegeschreven aan Ambonese en Indo-Europese militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

(KNIL). “Misschien dat die Volkskrant-foto’s dáárom ‘Discussies over zo schokkend zijn”, aldus politionele acties Van Dongen, “omdat er worden in de kiem twee ‘eigen’ Hollandse gesmoord wegens jongens op staan!” de emotionele Van Dongen heeft jarenlang archiefonderzoek lading’ gedaan voor Rampokan.

Veel van de schokkende beelden in zijn boek zijn gebaseerd op oude foto’s die hij vond. ‘Wat de Nederlanders hebben gedaan, is in de doofpot gestopt’, zei hij eens in een interview.

Maar steeds als er over de zogeheten politionele acties in Nederlands-Indië een nationale discussie dreigt te ontstaan, wordt die in de kiem gesmoord vanwege de emotionele lading die het onderwerp heeft. Indië-veteranen verzetten zich tegen elke suggestie dat het Nederlandse leger over de schreef is gegaan bij het ‘herstel van de orde’ in de overzeese kolonie. En oorlogsmisdaden als die in het Javaanse dorp Rawagede, waar Nederlandse militairen vrijwel alle mannen executeerden, worden afgedaan als incidentele ontsporingen.

Harde feiten boven tafel “De politionele acties zijn slecht geëvalueerd, waardoor veel mensen er terecht een doofpotaffaire in zien”, zegt historicus Susan Legêne. Ze is lid van de wetenschaps-

commissie van het Niod, het instituut voor oorlogs-, holocaust en genocidestudies , en voorzitter van de Vereniging Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV). Samen met het Nederlands Instituut voor Militaire Historie pleitten die twee organisaties afgelopen zomer voor een nieuw onderzoek naar de politionele acties om de ‘harde feiten’ boven de tafel te krijgen en definitief antwoord te krijgen op de vraag wie er precies verantwoordelijk was voor de ontsporingen.

“Het zou een onderzoek moeten worden naar de politieke krijgsgeschiedenis”, aldus Legêne. “Naar de manier waarop de Nederlandse regering gebruik heeft gemaakt van haar geweldsmonopolie, naar de structuur van de militaire organisatie, de manier waarop het Nederlandse leger en het Nederlands-Indisch leger, het KNIL, in elkaar werden geschoven. Een deel van de militaire manschappen was vers overgevaren naar Indonesië, veelal niet vrijwillig, de culturen waren totaal verschillend, die twee groepen keken elkaar raar aan. Dit was een leger dat ideologisch gezien geen eenheid was.”

Zo’n onderzoek, denkt Legêne, zou betere verklaringen opleveren voor de ontsporingen van geweld dan het wijzen naar

11

Politionele acties

12

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

geschiedenis

individuen: de bange soldaat die ging schieten, de officier die zijn boekje te buiten ging. “Er zit een verantwoordelijkheidsstructuur achter met van tevoren benoemde doelen bij het gebruik van geweld”, betoogt Legêne. “Voor historisch begrip en debat met Indonesië over het geweld en de positie waarin grote groepen burgers werden gebracht, is een breder analysekader nodig.”

Niet zachtzinnig “Het harde optreden van Nederland wordt vaak vergoelijkt met de constatering dat de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging ook niet zachtzinnig was”, aldus Legêne. “Daarmee wordt de wettige status van een Indonesisch leger ontkend. Dat was een officieel leger, niet een bende rebellen waartegen de Nederlandse overheid gerechtvaardigd haar geweldsmonopolie kon inzetten.”

Nederland accepteerde niet dat in de Tweede Wereldoorlog, met de bezetting door Japan, de koloniale band van Indië met Nederland voorgoed was doorgesneden. “Nederland had begin 1942 de VN Declaratie ondertekend, waarin het zelfbeschikkingsrecht van alle volken was vastgelegd. En in 1946 was nog een akkoord tussen de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging en de Nederlandse regering, over een onafhankelijk Indonesië in het kader van een NederlandsIndonesische unie. Maar in 1947 was dat al spaak gelopen.”

Dat akkoord ging de geschiedenis in als de overeenkomst van Linggadjati. Afgelopen zomer had het VU-exposorium er nog een tentoonstelling aan gewijd: ‘Linggadjati, brug naar de toekomst’.

“Daar heerste eenzelfde gevoel van spijt dat vaak rond Linggadjati hangt”, meent Legêne. “Dat het iets moois had kunnen worden, als dat akkoord maar was gevolgd.” Misplaatst, vindt ze, want het was niet meer aan Nederland om te beslissen welke kant het op moest met Indonesië. “De koloniale tijd was voorbij, denk aan Vietnam, aan India, Maleisië.

Nederland wilde er niet aan. Nog steeds lijkt het of we geen zicht hebben op de internationale werkelijkheid.”

Nederlands-Indië is omgeven door hardnekkige mythes, vindt Legêne. Die mythevorming verhindert een open debat over Nederlands-Indië, vindt ze.

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

Maar toen de drie onderzoeksinstituten een paar maanden geleden zulk onderzoek bepleitten, werd hen onmiddellijk opportunisme verweten.

Het zou te laat zijn en alleen gaan om het veiligstellen van de financiering. Legêne: “Voor historici is het nooit te laat, dat is het wezen van ons vak.”

‘Voor historici is het nooit te laat.

Dat is het wezen van ons vak’

Met twee maten Tegen de gesloten gelederen van de Nederlandse Indiëlobby werd dapper weerstand geboden door een klein dorpje, Rawagade, honderd kilometer ten oosten van Jakarta op West-Java. Op 9 december 1947 schoten Nederlandse militairen er bijna de gehele mannelijke bevolking dood, in totaal 431 mannen.

Hoewel ook in Nederland meteen werd erkend dat het hier om een oorlogsmisdaad ging, beriep de staat zich altijd op het feit dat die was verjaard. “En hier wordt dan met twee maten gemeten, want diezelfde staat stopt wel altijd veel energie in het opsporen en vervolgen van honderdjarige nazi’s die in Nederland misdaden hebben gepleegd”, zegt rechtsgeleerde Wouter Veraart.

De nabestaanden in Rawagede gaven niet op en bleven in Nederland aandacht vragen voor hun schrijnende zaak. Nationale bekendheid verwierf in 2010 de 87-jarige Saih Bin Sakam, de enige overlevende van de slachtpartij, die naar Nederland kwam om met parlementariërs en de koningin te spreken. De koningin wees hem de deur en van de parlementariërs spraken alleen SP-Kamerlid Harry van Bommel en Arjan el Fassed van GroenLinks met hem. Bin Sakam is inmiddels overleden.

Halfslachtige uitspraak Veraart was verrast door de uitspraak van de Haagse rechtbank, vorig jaar op 14 september. Die stelde de Nederlandse staat aansprakelijk voor schade tegenover de weduwen en ‘De rechtbank stelt één mannelijke overlevenzich activistisch de van het bloedbad. De op: openlijk claim van een dochter van vaststellen dat het een van de omgekomen daar helemaal mis mannen werd afgewezen op grond van verjaring. was’ De staat ging niet in hoger beroep en bood de nabestaanden 20.000 euro schadevergoeding per persoon aan. “Hier stelt de rechtbank zich activistisch op”, aldus Veraart.

“Ze doet iets wat anderen

nooit hebben gedurfd, namelijk openlijk vaststellen dat het daar helemaal mis was.”

Toch vindt Veraart het een halfslachtige uitspraak. “De rechtbank erkent alleen hoogbejaarde eerstegeneratieslachtoffers, geen nabestaanden in de tweede generatie”, legt hij uit. “Daarmee negeert ze in eerste instantie de regels voor de verjaringstermijn van oorlogsmisdaden, om die in tweede instantie alsnog toe te passen op de tweedegeneratieslachtoffers.”

Symbool van excessen Met andere woorden: met het sterven van de laatste ooggetuige zijn alle Nederlandse oorlogsmisdaden alsnog verjaard.

Dat neemt voor Veraart niet weg dat de uitspraak Rawagede tot symbool maakt van alle door het Nederlandse leger gepleegde excessen en dat het dus een “historische uitspraak” is.

“Maar het is wel jammer dat de staat niet in hoger beroep is gegaan. Het was interessant geweest om te zien of de Hoge Raad er iets van heel had gelaten. Nu heb je kans dat bij een eventuele volgende zaak de lagere rechtbank toch nog wordt teruggefloten door de hogere.”

Liesbeth Zegveld, de advocaat die de dorpelingen van Rawagede vertegenwoordigt, is inmiddels bezig met het opzetten van andere zaken in onder meer Zuid-Sulawesi, waar de Nederlanders onder leiding van de beruchte Raymond Westerling ook flink hebben huisgehouden. “Juristen pakken de draad op die historici hebben laten liggen”, wordt Zegveld geciteerd door Legêne, die deze uitspraak ter harte neemt.

“Dat is gedeeltelijk wel waar”, reageert Veraart. “Ik denk dat het nu een samenwerking tussen juristen en historici wordt, want empirisch onderzoek behoort niet tot het werk van een advocaat, dat moeten historici blijven doen.

Maar juristen kunnen in elk geval een bepaald gewicht geven aan deze kwestie, en zo helpen zorgen dat de staat erkent dat Nederland een schuld heeft ten aanzien van de nabestaanden.”

De illustraties bij dit artikel komen uit Rampokan Celebes van Peter van Dongen (uitgeverij Oog & Blik, 2004).

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

13

mail

Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Bestuursvergoeding Dienst Studentenzaken kan een student op basis steeds veranderende regels onthouden van bestuursvergoeding. In 2011 werkte ik als student-toehoorder van het faculteitsbestuur FALW, maar ik bleek volgens de Financiële Ondersteuning Studenten (FOS)regeling niet in aanmerking te komen voor een vergoeding voor mijn bestuursfunctie. Ik kreeg dus 0 euro in plaats van ruim 2000.

Als student-toehoorder vergader je tweewekelijks op maandagochtend, daarvoor bereid je in het weekend de stukken voor en houdt contact met de facultaire studentenraad en de opleidingscommissies. Een behoorlijk activiteit naast je studie.

Aan het eind van 2011 vroeg ik hiervoor een vergoeding aan.

Ongeveer twee maanden daarna kreeg ik een ingewikkelde schriftelijke afwijzing. Dienst Studentenzaken meldde dat ik niet aan de regels voldeed. Met hulp van anderen diende ik een bezwaarschrift in. Vraag me niet waarom, maar de regels schreven voor dat ik studiefinanciering moest ontvangen tijdens het bestuursjaar. Ik had vanwege een eerdere studie geen recht meer op basisbeurs, maar had nog wel een lening. In de Wet studiefinanciering valt dit ook onder studiefinanciering. Ik dacht daarom sterk te staan ten opzichte van de regelgeving.

Op basis van mijn bezwaar volgde weer een complexe brief met

uitleg waarom ik geen vergoeding kreeg. Er volgde een heuse hoorzitting met een ‘onafhankelijke commissie’. Nadat deze fijne commissie mij een half uur lang kleineerde, kon ik de ruimte totaal gedesillusioneerd verlaten. Binnen vier weken kon ik de schriftelijke uitslag verwachten. Het resultaat wist ik al. De aanvraag is afgewezen. Toch jammer dat ze me dat niet gewoon in mijn gezicht konden zeggen.

Gelukkig gaat het faculteitsbestuur van FALW mij alsnog betalen. Moraal van dit verhaal: zorg dat je alle regelingen en contracten tot in de kleinste details kent, voordat je ergens op rekent.

Elske Marra, researchmaster global health

Brandvraag Op 10 september was om 15.15 uur mijn college op de elfde etage afgelopen. En de liften konden de drukte weer eens niet aan. Dus besloot ik de trap te nemen. Ook dit bleek niet succesvol, want vanaf de vierde(!) etage stonden we met z’n allen in de file. En dit kwam niet door een groot aantal tegenliggers. Hoe moet dit in geval van brand, wanneer de liften het helemaal niet doen?

Hoe kan het hoofdgebouw dan ooit op tijd leeg zijn? Drie trappenhuizen zijn echt niet voldoende voor het hoofdgebouw.

Paula Janssen, vierdejaars kunstgeschiedenis

advertenties

DE SER SCRIPTIESERVICE HELPT JE OP WEG !

SCRIPTIE SERVICE

Studeer je aan de universiteit, of aan het hbo ?

Van 27 september tot 3 oktober Koffie 1,55 Koffie alstublieft 1,00 Coffee Coffee please

Gaat je scriptie over een sociaal-economisch onderwerp ?

Kijk dan voor handige literatuurlijsten en schrijftips op de SER-site.

WWW.SER.NL

1,55 1,00

Alleen geldig bij de Rendez VU koffiecorners en Sap&Zo. Op ‘grote’ koffieproducten wordt 50 cent korting gegeven.

Per koffiecorner kunnen prijzen iets verschillen.

Campus is een formule van Eurest.

Eurest Laarderhoogtweg 11 Postbus 22875 1100 DJ Amsterdam www.eurest.nl

14

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

WETENSCHAP

Promoveren = keihard werken aan een onzekere toekomst Veel promovendi beginnen trots aan hun onderzoek om al snel te stuiten op overuren en gebrek aan academische perspectieven.

Daphne Lentjes en Christine Moser over hun tropenjaren.

DOOR PETRA BOLTEN FOTO’ S PETER GERRITSEN

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

15

Promoveren

Daphne Lentjes ‘Ik ben niet erg geneigd tot stress, ik steek liever mijn kop in het zand’

16

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

wetenschap

“M

ijn koffer is nog niet eens uitgepakt.

Ik ben net terug van een opgraving in Zuidoost-Italië. Meestal word ik gevraagd om even naar een project te komen als er iets is gevonden op het gebied van planten. Vorige zomer ben ik in Nederland gebleven, maar dat beviel toch niet. Ik miste de inspiratie die ik nu weer kreeg. Ik houd heel erg van die intensiteit en samenwerking, ook al krijg ik er alleen een onkostenvergoeding voor.

“Toen ik afstudeerde, wist ik van toeten noch blazen, ik dacht dat iedereen op me zat te wachten. Ik heb veel moeten investeren. Voor mijn afstudeerproject heb ik onderzocht hoe je plantenresten uit opgravingen kunt gebruiken om iets te zeggen over urbanisatie. Na mijn afstuderen in 2004 wilde ik graag onderzoek doen in Italië. Dat heb ik gedaan met verschillende beurzen bij diverse projecten. Maar zo wilde ik niet eindeloos doorgaan. Daarom heb ik mijn scriptie omgezet in een promotievoorstel. In 2008 werd ik door een docent getipt om te solliciteren op een promotieplaats.

Ik werd aangenomen; vier jaar na mijn afstuderen, ik was zó blij.”

Niet zielig “Ik was al 27 en had mijn eigen onderwerp bedacht, dus ik had niet iemand nodig die mijn handje vasthield. Mijn promotoren zijn Jan Paul Crielaard en Douwe Yntema. Als ik het vraag, leest Crielaard een hoofdstuk. Dat is fijn, hij is heel scherp. Als hij ergens een fout ziet, is hij genadeloos. Ik ben een tomeloze schrijver. Als ik te lang van stof ben, me in details verlies of zijpaadjes insla, kan hij me goed inperken. Ik heb minder moeite met uit de losse pols schrijven [Daphne schreef acht jaar columns voor Advalvas, red.], maar scherp wetenschappelijk schrijven vind ik lastig. Ik heb veel aan Jan Paul gehad. Hij en Douwe zijn er als ik ze nodig heb. Ik ben niet

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

Daphne Lentjes is archeobotanicus en promoveert aan de faculteit Letteren (Oudheid: mediterrane archeologie) op de ontwikkelingen in het landschap en de landbouw in de periode tussen 1000 en 200 voor Christus in Zuidoost-Italië.

Lentjes kreeg in 2008 een aanstelling voor drie jaar, heeft sinds 2011 een gaststatus en promoveert begin 2013. Na beëindiging van haar aanstelling ontving ze drie maanden een WW-uitkering.

Daarna vond ze werk in een laboratorium voor drie dagen per week.

erg geneigd tot stress, ik steek liever mijn kop in het zand. Maar ik ben wel blij dat mijn boek bijna af is, dat ik meer vrijheid ga krijgen. Ook al is het hard werken naast een baan van drie dagen, ik voel me helemaal niet zielig, want ik doe wat ik het liefst wil doen. En dat ik aan dat veldwerk mag meedoen, is alleen maar een cadeautje.”

Beetje ziek “Mijn toekomst is onzeker, ik kan niet ver vooruitkijken. Meestal ben ik positief, maar soms denk ik: o jee, misschien dat ik over tien jaar nog steeds met mijn eigen geld van project naar project trek, vaste aanstellingen bestaan immers nauwelijks meer. Ik heb een Rubicon-postdoc voorstel ingediend bij NWO – dat mag je één keer doen binnen één jaar nadat je bent gepromoveerd – maar dat is er niet door gekomen. Er kwamen 110 voorstellen binnen, waarvan er tien of elf zijn gehonoreerd, ik was nummer 40. In principe was het subsidiabel, maar er waren gewoon heel veel goede voorstellen binnengekomen. Ik was er wel een beetje ziek van, je gaat toch hopen, maar je weet dat de kans klein is. Het voordeel is dat ik nu een heel mooi voorstel heb liggen, dus ik ga het elders proberen. Ik denk dat het in mijn vak een voordeel is als je flexibel bent en je niet te veel hecht aan familie of partner. Ik ben niet zo van huisjeboompje-beestje en voel nog helemaal geen behoefte om me te settelen. Sterker, ik zou best weer een paar jaar naar het buitenland willen, ook buiten Italië. Ik ben veelzijdig, dat wil ik laten zien.”

Cijfers & sites > Slechts 7 procent van de Nederlandse promovendi promoveert binnen 4 jaar.

Binnen de alfa- en gammawetenschappen promoveert slechts 30 procent binnen 5 jaar. (bron: Promovendi Netwerk Nederland, 2012).

Een kwart tot een derde promoveert helemaal niet. Promovendi aan de VU deden er in 2010 gemiddeld 5,2 jaar over. In 2008 was dat nog 5 jaar. Een promovendus, die naast het onderzoek vaak ook andere taken heeft zoals onderwijstaken, werkt gemiddeld een dag per week over. (bron: Vereniging van Nederlandse Universiteiten, 2012). > In 2010-2011 promoveerden 3.715 personen in Nederland. Slechts 20 procent van de promovendi vindt een baan in de wetenschap. Promovendi maken zo’n 35 procent uit van het universitaire personeelsbestand. Universiteiten krijgen per gepromoveerde een bonus van 90.000 euro van het ministerie van OCW. Van deze groep is 80 procent aangewezen op een baan in het bedrijfsleven of bij de overheid. (bron: PNN, 2012). > Steeds vaker subsidieert de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) driejarige promoties. Vooral in de gedrags- en maatschappijwetenschappen verstrekt NWO promotiesubsidies voor drie jaar om te stimuleren dat studenten vanuit een researchmaster doorstromen naar een promotietraject. > NWO-Rubicon biedt gepromoveerde wetenschappers (postdocs) de mogelijkheid ervaring op te doen aan een excellent » buitenlands topinstituut voor maximaal 17

Promoveren

Christine Moser ‘Ik heb veel ideeën over nieuw onderzoek. Maar ik ben cynischer geworden over de toekomst’

18

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

wetenschap

“I

k doe onderzoek naar sociale structuren binnen een creatieve en innoverende groep in een online omgeving.

Sociale structuren zijn herkenbare patronen.

Ik kijk bijvoorbeeld hoe taartenbakkers online met elkaar kennis delen. Zelf heb ik een kookboek geschreven over de Nederlandse keuken, in mijn geboortetaal Duits. Maar dat ik taartenbakkers bestudeer, is eerder toeval. Elke gemeenschap communiceert anders, maar de patronen zijn vaak vergelijkbaar. In de groep taartenbakkers zitten vooral vrouwen. Zij laten berichten voor elkaar achter en praten zoals je bij de koffie doet.

“In 2008 was ik op zoek naar een baan.

Ik had affiniteit met onderzoek, dus ik solliciteerde naar die promotieplaats. In het begin was het best zwaar. Daarom volgde ik in het eerste jaar de cursussen ‘persoonlijke effectiviteit’ en ‘succesvol promoveren’. En nog valt het soms niet mee. Promotoren willen bijvoorbeeld altijd dat je je proefschrift een paar keer herziet. In feite schrijf je gedurende die vier jaar voortdurend artikelen die later worden gebundeld tot proefschrift. Maar er moet wel een kop en staart aan zitten, en dat leidt tot veel herzieningen om samenhang te krijgen. Een lang en moeizaam proces. Omdat ik bij een interfacultair instituut zit, heb ik twee promotoren die mijn werk dus allebei steeds beoordelen.”

We zijn geen studenten “Als medewerker van Sociale Wetenschappen, met nadruk op sociaal, vind ik het mijn taak om kritisch te kijken naar de samenleving, naar sociale processen en – als dat nodig is – ook naar die aan de VU. “Als promovendus moet je je waarmaken.

In het begin krijg je een aanstelling voor een jaar, dat is je proeftijd. Dan volgt een evaluatie. Ik ben medewerker, maar vanuit het beleid voel je de drang om van promovendi studenten te willen maken.

Vanuit ProVU vechten we daartegen.

“Toen ik in 2008 begon, wist ik nog niet of ik in de academische wereld of in het bedrijfsleven wilde werken. Promoveren

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

is een drukke baan. Ik zie om me heen dat veel Christine promovendi het moeilijk Moser vinden om vol te houden. promoveert aan de economische Ik heb dankzij Felix, mijn zoontje, ook andere faculteit en de faculteit Sociale dingen aan mijn hoofd.

Wetenschappen Dat behoedt me ook voor op Organizing overspanning. Veel werk Structures is achter de computer, in Online Communities. maar het is ook belangrijk Moser begon in voor je cv om naar lezinjuni 2008 met gen, congressen te gaan. een aanstelling En niet alleen daarvoor. voor vier jaar Je krijgt op conferenen rondt haar promotieties enorm waardevolle onderzoek af in feedback over zaken die december 2012. je in je eentje achter de In 2009 beviel ze van haar zoon computer nauwelijks kunt Felix. bedenken, of feedback die een begeleider, hoe betrokken die ook is, niet altijd kan geven. Buiten de VU heb ik een kleine, internationale kring van mensen leren kennen, die precies doet wat ik doe.”

Budgetten gekort “Tijdens het promotieonderzoek werd het me duidelijk: ik wil graag in de wetenschap blijven. Ik ben inhoudelijk steeds meer betrokken geraakt bij mijn onderzoek en heb veel ideeën over nieuw onderzoek. Ik heb vertrouwen in mijn afdeling en naaste collega’s. Maar ik ben tegelijkertijd ook cynischer geworden over de toekomst. Daar is geen peil op te trekken. Ik verwacht dat het uitzicht op een baan hierna moeilijk zal zijn. Door de economische crisis en het antwoord daarop van de VU en andere universiteiten, is dat moeilijker geworden dan een paar jaar geleden. Het bestuur wil wel zo veel mogelijk promovendi binnenhalen, want dat levert 90.000 euro per promovendus op, Maar tegelijkertijd worden op verschillende faculteiten en afdelingen aan de VU de budgetten voor promovendi gekort. Een centrale afstemming ontbreekt. Ik signaleer dat er al promovendi en hoogleraren vrijwillig weggaan bij de VU, omdat ze elders een betere positie kunnen krijgen of minder gezeur verwachten.”

twee jaar. Subsidie kan eenmalig worden aangevraagd binnen een jaar na afronding van het promotieonderzoek. > Werknemer-promovendi nemen ook onderwijstaken op zich, terwijl bursalen onderzoek doen zonder onderwijservaring op te doen. > De site van het Promovendi Netwerk Nederland biedt veel nuttige tips. Zie: hetpnn.nl. > ProVU is een onafhankelijke fractie die opkomt voor de belangen van medewerkers aan de VU, in het bijzonder van jonge onderzoekers. ProVU is sinds 2008 actief in de Ondernemingsraad. Zie: provu.nl. > Wil je buitenpromovendus worden bij de VU, dat wil zeggen: promotieonderzoek doen zonder aanstelling? Zoek dan een hoogleraar die je kan en wil begeleiden. Daarna volg je het gewone promotietraject. > Loopt je contract af, maar ben je nog niet klaar? Dan kun je tijdelijk in aanmerking komen voor een WW- of BW-uitkering (bovenwettelijke werkloosheidsuitkering). Wel moet je dan beschikbaar zijn voor ander werk, ingeschreven staan bij het arbeidsbureau (CWI) en actief solliciteren. > Wat ga je doen na je promotie? In de laatste fase van het promotieonderzoek biedt de VU de vierdaagse training Loopbaanoriëntatie voor promovendi aan.

Deze is georganiseerd door HRM, Centrum voor Loopbaan en Ontwikkeling.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

19

VIPs

Emeritus hoogleraar privaatrecht Tymen van der Ploeg werd na afloop van zijn oratie op 7 september benoemd tot Ridder in de Orde van OranjeNassau vanwege zijn verdiensten op het gebied van het rechtspersonen- en vennootschapsrecht en kerkgenootschappen en recht.

Hoogleraar cross-cultural marketing research Hester van Herk toont in haar oratie op vrijdag 28 september aan dat het bij marketing van cruciaal belang is in te spelen op culturele groepen of landen in plaats van op een ‘gemiddelde markt’.

Ralph Hermans, docent straf(proces)recht, is bestuurslid van de nieuwe stichting Mens en Strafrecht, die vindt dat in debat en wetgeving de nadruk te veel ligt op meer strafrecht, langere straffen en zero tolerance.

Meer aandacht voor slachtoffers van misdrijven mag de rechten van verdachten niet schaden, vindt Hermans.

20

Meer regen op droge dan op vochtige gebieden

De natuurlijke waterkringloop van bodemvocht en regenbuien is meer in balans dan gedacht.

O

p droge plekken regent het meer dan op plekken met een vochtige bodem.

Dat ontdekten aardwetenschapper Richard de Jeu en collega’s uit Engeland, Frankrijk en Oostenrijk. Wetenschappers gingen er juist vanuit dat het op

droge plaatsen minder regende.

Maar als de grond heel droog is, wordt de lucht boven de grond sneller opgewarmd. Zo ontstaan daar sneller wolken en regent het er meer. De Jeu en zijn collega’s gebruikten voor het onderzoek nieuwe analysemethodes van

satellietgegevens die de VU ontwikkelde in samenwerking met ruimtevaartorganisaties Nasa, ESA en de Technische Universiteit Wenen. Met de resultaten, die worden gepubliceerd in Nature, kunnen klimaatmodellen worden verbeterd. (AM)

Oude Lachgas helpt barende vrouw hersenen Pijnbestrijding met gas lijkt een alternatief voor bevallende vrouwen die wel pijnbestrijding, maar geen ruggenprik willen.

H

et oude lachgas, di-stikstofoxide of Relivopan, vermindert de baringspijn en elke verloskundige mag het toedienen.

Wel komen er bijwerkingen als misselijkheid en duizeligheid voor. Het alternatief fluranegas bestrijdt de pijn beter en met minder bijwerkingen, maar mag alleen door anesthesiehulpverleners worden gegeven. Waarschijnlijk vanwege dat laatste

wordt het weinig gebruikt en is er weinig onderzoek naar gedaan.

Onderzoekers van de afdeling verloskunde van VUmc publiceerden 12 september hun conclusies uit 26 verschillende studies met in totaal bijna 3000 vrouwen uit de hele wereld in The Cochrane Library. De resultaten vormen een aanknopingspunt voor meer onderzoek met een groter aantal vrouwen. (RL)

N

aarmate we ouder worden, moeten onze hersenen harder werken om te onthouden, te plannen of te leren. Neuropsycholoog Elissa Klaassen vergeleek met MRI-beelden de hersenactiviteit van leerkrachten van 50 tot 60 jaar en die van 25 tot 35 jaar als zij cognitieve taken uitvoeren. Daarmee kon zij – in vergelijking met neuropsychologische tests – veel preciezer de effecten van veroudering vaststellen. Zij promoveert op 24 september.

(AM)

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

foto’s Gmargittai | Stock Free Images (woestijn) | 2012 Varsbayd | StudioVU/Yvonne Compier Icoontjes thenounproject.com

Edwina Hagen, universitair docent cultuurgeschiedenis, reikte op 13 september het eerste exemplaar van haar biografie over Rutger Jan Schimmelpenninck uit aan demissionair minister-president Mark Rutte. Hagen mocht van de nazaten van de achttiendeeeuwse diplomaat uniek archiefmateriaal inzien.

onderzoeksnieuws

Buurtregisseurs

H

et aanstellen van buurtregisseurs helpt de afstand tussen politie en burger verkleinen. Dat werkt het best als zij samenwerking zoeken met gebouwenbeheerders en enkele zeer betrokken burgers. Buurtregisseurs zijn politiemensen die een vaste plek krijgen in een wijk. Doordat zij zichtbaarder en toegankelijker zijn voor buurtbewoners, worden buurtregisseurs meer vertrouwd dan andere politiemensen. Barbara van Caem onderzocht buurtregie bij de politie Amsterdam-Amstelland vooral in de multi-etnische buurten. Zij promoveert op 21 september. (AM)

Meer vrouwen aan de top 852 toppers in sociale wetenschap Gevestigd*: 109 vrouwen + 387 mannen Jong: 160 vrouwen + 196 mannen

V

rouwelijke wetenschappers zijn steeds succesvoller. VU-hoogleraar Peter van den Besselaar en collega’s van het Rathenau Instituut en CWTS vergeleken de aantallen publicaties en citaties van jonge en gevestigde sociale wetenschappers in Nederland met elkaar. In de gevestigde generatie, waarin het aandeel vrouwen laag is, publiceren de vrouwen gemiddeld minder dan hun mannelijke collega’s. Maar jonge vrouwelijke onderzoekers publiceren zeker net zoveel als mannen. Jonge vrouwen doen het ook goed aan de top: een op de elf is topwetenschapper in hun generatie. In de gevestigde generatie is dat een op de 28.

Bij zowel jonge als ervaren mannen behoort een op de negen tot de top. De resultaten staan in het Tijdschrift voor Genderstudies. (AM) *universitair hoofddocent en hoogleraar

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

Opereren zonder uitzaaien

D

armkankeroperaties leiden in een kwart van de gevallen binnen de vijf jaar tot uitzaaiingen in organen als de lever. Promovendus Nuray Gül toont aan hoe dat werkt. 12.000 mensen per jaar krijgen darmkanker. Opereren is noodzakelijk, maar een darmoperatie leidt tot besmetting van het bloed met bacteriële componenten uit de darmen. Die activeren immuuncellen, zoals macrofagen in de lever. Geactiveerde macrofagen scheiden schadelijke stoffen uit die de leverbloedvaten beschadigen. Kankercellen kunnen zich aan de beschadigde bloedvaten hechten en uitgroeien tot uitzaaiingen. Gül, die op 27 september promoveert, meent dat dit kan worden voorkomen door de patiënt rond de operatie te behandelen met kankerspecifieke antilichamen. Daardoor kan het immuunsysteem de circulerende kankercellen beter herkennen en vernietigen. (AM)

Plantenvoorspeller Systeemecoloog Peter van Bodegom publiceerde in Ecology Letters een model waarmee je kunt voorspellen waar welke planten groeien.

“In het model combineer ik – samen met internationale collega’s – de eigenschappen van planten met de eigenschappen die nodig zijn om te overleven in een omgeving. Hoe beter die eigenschappen op elkaar aansluiten, hoe groter de kans dat die plantensoort er voorkomt of dominant is. Eigenschappen zijn bijvoorbeeld hoe hard ze kunnen groeien, hoe stevig hun hout is of hoe dik en beschermend hun bast is.

In een heel arme omgeving moet een plant langzaam groeien en zuinig zijn met de grondstoffen. Cactussen bijvoorbeeld verspillen weinig, ze groeien heel langzaam. Brandnetels groeien heel snel, maar verliezen hun bladeren snel. Die voedingsstoffen zijn ze kwijt.

“We kennen de regels nu zo’n beetje, mede door mondiale databases.

Maar doordat soorten met elkaar concurreren, beïnvloeden ze elkaar ook. Een eik kan er op de ene plek heel anders uitzien dan op de andere. Dat hebben we meegenomen in ons model en in de Amerikaanse bossen gecontroleerd of het werkte. Nu kunnen we met behulp van mondiale databases met eigenschappen wereldwijd voorspellen wat waar groeit. Of wat er gebeurt als onder invloed van klimaatverandering de omgeving van planten verandert. Tot nu toe werd vooral gekeken naar de verspreiding van specifieke soorten. Onze methode is algemeen en werkt op elke plek in de wereld.” (AM)

21

1

1

UW

01

GOE

TR

O

N LE

DO DE e E

2

welzijn en cultuur

Maak jij hun studie mogelijk?

Het UAF helpt al 60 jaar hoger opgeleide vluchtelingen om zich hier te ontwikkelen door studie. Voor duizenden getalenteerde vluchtelingen hebben we dat al mogelijk gemaakt: artsen, ingenieurs, economen, juristen en vele anderen. We zijn trots dat dit is beloond met de 1e plaats in het Trouw-onderzoek naar de prestaties van 800 goede doelen. Ook nieuw gevlucht talent willen wij de kans geven zich te ontwikkelen. En dat kun jij mede mogelijk maken! Kijk op www.uaf.nl

Adv-205x264mm.indd 1

19-09-12 14:55

Nieuwe lichten

studenten

Hoe is de overgang van school naar studie?

Advalvas volgt drie eerstejaars.

DOOR ANITA MUSSCHE FOTO’S STUDIOVU/RIECHELLE VAN DER VALK

Rebecca Bot 18 biomedische wetenschappen

A

l tijdens de Idee-week trok Rebecca Bot in het logeerkamertje van haar opa en oma in Amsterdam, dan hoefde ze niet heen en weer te reizen naar Breda en kon ze ook aan het avondprogramma meedoen. “Ik wil wel graag op kamers, maar voorlopig is dit ideaal.

Ik hoef nu niet zelf te wassen en te koken.

En mijn opa vindt het geweldig dat ik hem kan helpen met de computer.” De Idee-week? “Heel gezellig, we hadden erg leuke mentoren. We hebben meteen een WhatsApp-groep gemaakt. In de colleges zit ik nu steeds naast twee meiden die ik van de Idee-week ken.”

Rebecca loopt met krukken, ze werd geboren zonder heupkommen. Operaties hielpen uiteindelijk niet. “Beter dan dit gaat het niet worden”, zegt ze laconiek.

Geneeskunde leek haar interessant, maar ze koos toch voor biomedische wetenschappen. “Ik ben zelf patiënt, ik weet hoe vervelend die mensen kunnen zijn”, lacht ze. “Dus patiëntencontact hoefde niet zo voor mij.” En het bevalt. De eerste acht weken gaan over dna. “Daar schuilt zoveel achter, dat vind ik geweldig. Het wordt langzamerhand wel steeds lastiger.

Vorige week hebben we dna van onze eigen wang gehaald en geïsoleerd. Dat gaan we zo dadelijk in het lab zichtbaar maken in een gel!”

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

Fabian Sonsma 18 psychologie Elodie Ibouanga 20 rechten

E

lodie Ibouanga had bijna de start van haar eerste studiejaar gemist. Toen haar oma in Congo ernstig ziek werd, zou ze in allerijl afreizen, maar de situatie in het land bleek te gevaarlijk. Elodie emigreerde met haar ouders naar Gabon toen ze zes was en kwam op haar tiende naar Nederland. Ze woont sinds kort samen met haar zus, die geneeskunde studeert en een woning heeft in Amsterdam. “Zo hoeven we geen van beiden alleen te zitten. We kunnen over alles praten en we lachen heel veel samen. En het scheelt ons allebei geld.”

Na havo en vwo zou Elodie eigenlijk tandheelkunde gaan doen. “Ik heb twee keer meegelopen bij tandartsen, ik vind dat contact met mensen heel leuk.” Toen werd ze uitgeBenieuwd naar loot. Haar ouders en zus stelden haar de avonturen voor om dan rechten te gaan studeren. van deze “Ik wist niet wat ik moest verwachten, eerstejaars? maar het valt me mee. Het is wel veel advalvas. theorie, maar de stof is best interessant.” vu.nl En de introductie? “Heel erg leuk, zowel >blog de groep als de mentor. Niks moest, het >nieuwe was gewoon erg gezellig, vooral de kroelichten gentocht. En fietsen in Amsterdam was nieuw. Alleen had ik mijn fiets ergens vastgezet en die was verwijderd. Die moet ik nog gaan ophalen.”

T

ijdens de decentrale selectie voor geneeskunde haalde hij een van de zes toetsen niet op 0,2 punt na.

“Lullig”, vindt Fabian Sonsma. Vooral omdat hij daarna ook niet werd ingeloot. “Toen ben ik naar Eerste hulp bij uitloting gegaan, hier aan de VU.” Of hij volgend jaar weer meeloot, weet hij nog niet. “Misschien laat ik het wel schieten.

Ik vind psychologie leuk. Al waren de eerste colleges nog niet erg diepgaand.”

Fabian heeft contact met een aantal medestudenten, maar hij heeft nog lang niet iedereen ontmoet. “Het is heel gezellig. Je leert elkaar snel kennen.

Het is altijd leuk om nieuwe mensen te ontmoeten. Met een paar gasten zit ik in de trein.” Fabian reist heen en weer naar Pijnacker, vlak bij Zoetermeer. Van de Idee-week wist hij nog net het rondje campus en het bezoek aan studievereniging VSPVU op de eerste dag mee te pikken. Daarna moest hij twee feesten voorbereiden. “Ik ben dj. Financieel haal ik het gemakkelijk, met de bijdrage van mijn vader en mijn gratis ov. Als dj verdien je prima. Nee, ik heb geen artiestennaam. Ik gebruik mijn familienaam. Ik vind familie belangrijk.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

23

Lambert Truijens voorzitter commissie financiën OR

opinie

Beperk de omvang van de reorganisatie De voorgenomen reorganisatie van de bedrijfsvoering is onnodig groot, vindt Lambert Truijens van de ondernemingsraad.

A

ls er niks verandert, lijdt de universiteit volgend jaar toch een behoorlijk verlies? “Twaalf miljoen euro, zegt het bestuur.

Maar ruim negen miljoen die het ministerie heeft toegezegd voor onder meer de prestatieafspraken, zijn niet meegeteld.

Dus de omvang van het verwachte tekort hangt af van hoe je rekent.”

Die reorganisatie is toch nodig om op langere termijn financieel gezond te blijven? “Doel is 33 miljoen structureel

Begroting 2013 De VU verwacht volgend jaar € 322 miljoen van het Rijk te krijgen; 4,5 miljoen minder dan dit jaar. De begroting voor 2013 komt uit op een tekort van 12 miljoen euro. Daarbij is al 6 miljoen bespaard op het onderwijs, is de bedoeling van het VU-bestuur.

Faculteiten zouden namelijk op basis van behaalde studiepunten 10 miljoen euro extra van de VU moeten krijgen. Het college van bestuur wil daarvan zes miljoen afromen. De ondernemingsraad denkt nog na over een standpunt hierover.

Daarnaast is nog eens 23 miljoen uit de reserves nodig om de reorganisatie van de bedrijfsvoering te betalen.

te bezuinigingen in 2015. Vorig jaar hebben de faculteiten en diensten al acht miljoen bezuinigd en dit jaar staat nog eens dertien miljoen ingeboekt: samen 21 miljoen. Daarmee zijn we dus al behoorlijk in de richting van de beoogde bezuiniging van 33 miljoen.

“We vinden daarom dat het bestuurt niet moet vasthouden aan het voorgenomen hoge tempo en de grote omvang van de reorganisatie. Het proces als geheel is nu al bijna onbeheersbaar en leidt tot allerlei ongewenste effecten voor onderwijs en onderzoek. En de dwingende financiële noodzaak ontbreekt.”

Maar de dienstverlening kan toch wel degelijk efficiënter? “Deels wel, daar zijn we ook niet tegen. Maar het bestuur wil binnen drie jaar de meest efficiënte universiteit van Nederland worden. Dat vinden wij geen doel op zichzelf. Neem de tijd en de ruimte om inhoudelijk verantwoorde verbeteringen in de bedrijfsvoering door te voeren en let erop dat onderwijs en onderzoek niet in het gedrang komen.

Door natuurlijk verloop, vacaturestops en niet verlengen van tijdelijke contracten, is de verhouding wetenschappelijk en ondersteunend personeel sinds 2010 al verschoven van 1,3 naar 1,4 op 1 nu. Dus ook zonder gedwongen ontslagen gaat het al de kant op die het bestuur wil.”

Actie van de Verontruste VU’ers 24

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

FOTO StudioVU/Yvonne Compier — ICOON Nounproject.com/Hakan Yalcin

Door Dirk de Hoog

En de ondernemingsraad rekent ook de kosten van de reorganisatie van de bedrijfsvoering mee? “Inderdaad.

Volgend jaar staat daar 23 miljoen voor gereserveerd. Het bestuur wil de facultaire reserves van de faculteiten voor een groot deel in een centrale pot stoppen, mede om die reorganisatie te financieren.

Dus daardoor is minder geld beschikbaar voor onderwijs en onderzoek.”

COLUMN

Emigreren Roos van Rijswijk, masterstudent literatuurwetenschap

E

en vriend van me heeft een tijd op Curaçao gewoond. Hij liep daar stage en onderzocht dingen in zee, wat resulteerde in Facebook-albums vol onderwaterfoto’s, witte stranden en straalgelukkige biologen die zowaar hun afritsbroeken afgeritst hadden. Naar verluidt bracht hij er zijn avonden door met het drinken van zoete rum en het spelen van zwoele jazz.

Een tijd later vertrok zijn vriendin naar New York, waar weliswaar geen witte stranden zijn, maar waar ze wel kampvuren aanlegden op het huis van een dichter en waar die gele taxi’s zo lekker kleurden bij de kunstwerken die iedereen daar aan de lopende band produceert.

Weer een andere vriend bracht bijna een jaar door in Nieuw-Zeeland, waar hij alleen maar douchte onder watervallen.

Hij kon de paling zo uit een rivierbedding happen, zonder eerst zijn bonuskaart te hoeven scannen. Dan zijn er nog mensen die naar Berlijn verkassen omdat alles daar nog zo lekker authen-

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

tiek is, die Spaans gaan leren in Barcelona, die de liefde Ik bezie al dat achterna gaan naar Parijs, geëmigreer met die de wereld vanuit Londen lichte jaloezie, gaan veroveren. “We gaan maar ben te je missen”, zegt familie en bescheten om vriend bij het vertrek van weer zo’n globetrotter, “maar zelf zo’n stap te grijp die kans en geniet zetten ervan!” Waarop de globetrotter in kwestie gebombardeerd wordt tot vakantieadres, en terecht.

Ik bezie al dat geëmigreer met lichte jaloezie, maar ben te bescheten om zelf zo’n stap te zetten. Er is ook nooit aanleiding toe geweest in de vorm van studie, stage, liefde of oerdrift. Ik heb mijn hele leven in Amsterdam gewoond en riep altijd: daar ga ik nooit meer weg. Dat wil zeggen: tot ik in een huis terechtkwam waar alle buren communiceerden via megafoon, ademden door trompetten en nachtelijke tapdanslessen gaven, bij voorkeur op mijn balkon.

De eerste mogelijkheid tot verhuizen was een stil stulpje in het centrum van Haarlem, waar ik aldus – samen met

mijn vriend – dolgelukkig de toevlucht tot nam. Haarlem, dacht ik, is dichtbij, óók een soort van stad en bovendien hebben ze Jopenbier. Nu zou ik eindelijk kunnen zeggen dat ik niet mijn hele leven op dezelfde plek gewoond had; ik begon mezelf zowaar avontuurlijk te vinden. Op welk dak zou ik naar poëzie gaan luisteren en wie steekt daarbij een kampvuur aan? Het is maar tien minuten fietsen naar rum op het strand!

De reacties op de verhuizing waren echter minder lyrisch dan ik verwachtte.

“Haarlem??” riepen vrienden, “HELEMAAL HAARLEM? DOE HET NIET! DIT IS HET EINDE! WE ZIEN JE NOOIT MEER!” Ik mompelde nog iets over ook een strand, een schone stoep en een leuk vakantieadresje, maar dat hielp niet. Pas toen ik Haarlem Amsterdam-Heel-ErgWest noemde, hield men op met grienend ter aarde vallen. Ik denk dat ik die afritsbroek maar weer in de kast hang.

Reageren?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Het kantoor zit in je tas

Het nieuwe werken zette aanvankelijk kwaad bloed bij veel VU-medewerkers.

Maar als ze heel eerlijk zijn, is het wel een stuk gezelliger dan het oude werken.

DOOR PETER BREEDVELD FOTO STUDIOVU/YVONNE COMPIER

“D

it is geweldig!” zegt de decaan Godgeleerdheid Wim Janse terwijl hij van zijn flexwerkplek opstaat. “Het nieuwe werken bevordert de contacten en mijn kantoor is zo groot als deze tas.”

Hij stopt zijn iPad in die tas.

“Alle documentatie die ik nodig heb, zit hierin.”

De faculteiten Godgeleerdheid en Wijsbegeerte zijn in de zomer overgegaan op het nieuwe werken. Dat betekent dat (bijna) niemand meer een vaste kamer heeft.

Medewerkers gaan aan een willekeurige werktafel zitten, loggen in op de computer en gaan aan de slag.

Hiervoor hebben de eerste en tweede verdieping van de E-vleugel van het hoofdgebouw, waar de beide faculteiten naartoe zijn verhuisd, een verbluffende metamorfose ondergaan. De strenge, betonnen, grijze gangen hebben plaatsgemaakt voor een open ruimte met veel glas en veel licht. Kleurige designmeubels geven de ruimte het uiterlijk van een loungebar. Mensen – theologen en filosofen door elkaar – zitten te werken in kamers met een grote glazen wand, zichtbaar voor iedereen.

Nodeloze scepsis “Ik moet eerlijk zeggen dat het nieuwe werken me erg meevalt”, zegt filosoof Bettine Siertsema. “Ik zag er tegenop, was heel boos en verontwaardigd over de aangekondigde veranderingen, maar je hebt hier veel meer contact met je collega’s en het is eigenlijk wel gezellig.”

Er is één minpunt, en dat is het feit dat Siertsema al haar boeken mee naar huis heeft moeten nemen. “De ruimte die ik hier heb, is te klein. Maar tot nog toe blijkt dat probleem niet onoverkomelijk te zijn.” Ze zegt het enigszins schuldbewust, want ze wil haar collega’s niet afvallen.

Daarmee verwijst ze naar de pittige tirade van weten-

26

schapsfilosoof Hans Radder, die anderhalve week geleden in Trouw zijn ongenoegen spuide over het nieuwe werken en over de ‘neoliberale koers’ die volgens hem door de VU wordt gevaren. Radder baalt enorm van het feit dat hij op zijn werk niet direct de beschikking kan hebben over zijn boeken en aantekeningen: ‘Het is alsof je natuurwetenschappers hun laboratorium afneemt omdat tegenwoordig toch alles digitaal is.’

Siertsema’s collega Han van Diest begrijpt de pijn van Radder wel. “Het is hier een vriendelijke, open omgeving geworden, maar de manier waarop ons dit is opgelegd – in een heel nare sfeer, met van die managementtaal – daarmee is nodeloos scepsis gekweekt op de werkvloer. Dat maakt het zelfs moeilijk om de positieve kanten van het nieuwe werken te ervaren.

Ik ken collega’s die hierdoor met kleine of grote problemen thuis zitten.”

Naar het café “Het is een feit dat je nu meer mensen ziet”, zegt theoloog Martien Brinkman, voorheen decaan Godgeleerdheid. Dat hij niet meer de beschikking heeft over zijn uitgebreide bibliotheek op zijn werkkamer, maakt op zich weinig uit, zegt Brinkman. “Als ik op de VU zit te werken, heb ik toch altijd net de boeken nodig die ik thuis heb liggen.”

En ja, de manier van werken verandert drastisch. “Vroeger zat een hoogleraar met een student te praten, dan pakte hij opeens een boek uit de kast en zei hij: ‘Kijk, dit boek moet je lezen, vooral de passage op bladzijde zo- en zoveel.’ Dat kan niet meer. ‘Google het maar’, is het nu.”

De glazen wanden maken dat iedereen voor iedereen zichtbaar is. “Het is zo wel

moeilijk om voor je linkerhand verborgen te houden wat je rechterhand doet”, parafraseert Brinkman Jezus’ Bergrede.

“Ik bedoel, toen ik decaan was, vond ik het fijn dat ik af en toe eens kon overleggen met iemand zonder dat iedereen dat meteen zag. Maar misschien heeft de huidige decaan daar zijn oplossingen voor. Gaat hij met zo iemand in een café zitten of zo.”

De binnenhuisarchitect die deze vleugel onder handen heeft genomen, heeft open werkruimtes gemaakt van de werkka-

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

campus

Vacatures

In dit overzicht vindt u de meest recente vacatures van de Vrije Universiteit. Op intranet.vu.nl/vacatures is een volledig overzicht beschikbaar van alle vacatures waarvoor de Vrije Universiteit eerst twee weken intern werft. In deze periode staan de vacatures open voor VU-medewerkers waarbij de door Human Resource Management geoormerkte herplaatsingskandidaten voorrang genieten. Vacatures waarvan kan worden aangenomen dat hiervoor geen geschikte interne kandidaten voorhanden zijn, worden gelijktijdig met bovenvermelde interne publicatie in de externe media geplaatst en zijn te bekijken op vu.nl/vacatures.

Onderzoeksmedewerker / HLO-analist v/m Voor 0.8 fte (Faculteit der Bewegingswetenschappen) Salaris maximaal €2.682,- bruto per maand

Logistiek medewerker v/m

Voor 1,0 fte (Facilitaire Campus Organisatie) Salaris maximaal € 2.211,- bruto per maand

‘De deur dichttrekken en ongezien chagrijnig zitten wezen, is er niet meer bij’

mers, gescheiden van de grote gemeenschappelijke ruimte door de oude, opengewerkte muur. Decaan Janse noemt het, niet onterecht, een kloostergang.

Preferentenkamer In een van de werkcellen zit Peter-Ben Smit, universitair docent Nieuwe Testament aan de VU en hoogleraar vanwege het Oud-Katholiek Seminarie in Utrecht.

Hij vindt het vervelend dat hij veel boeken thuis moet laten. “Google Books is soms een oplossing, maar lang niet

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

altijd. Veel boeken staan er niet op en áls ze er op staan, ontbreken vaak net de pagina’s die ik nodig heb.” Waar Smit ook van baalt, is dat hij nooit een slechte dag kan hebben, omdat al zijn collega’s dat meteen zien. “De deur dichttrekken en ongezien chagrijnig zitten wezen, is er niet meer bij”, aldus Smit.

Sommige mensen hebben trouwens wél een vaste werkplek, bijvoorbeeld filosoof Arianna Betti. “Je mag het geen vaste werkplek noemen”, zegt ze. “Ik heb een preferentenkamer. Ik werk met een computer in de categorie oranje, dat betekent dat er specifieke software op staat die ik nodig heb. Op de andere computers kun je niet je eigen software downloaden, zelfs niet je favoriete browser.”

Betti past digitale tools toe op de filosofie, legt ze uit. Desalniettemin heeft ze een metertje of vier aan dossiermappen op de vloer van haar preferentenkamer liggen. “Dat zijn mijn aantekeningen”, zegt ze, “die heb ik nodig.” Waarom voert ze die aantekeningen niet in haar oranje computer in? “Je kunt pen en papier niet zomaar vervangen door computers”, antwoordt ze. “Denken met pen en papier is totaal iets anders dan met een computer. En pen en papier, dat is ook technologie.”

Wordt vervolgd.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

PhD position ‘Generation and Distribution of Optical Atomic Clock Signals through the Optical Telecommunications Network’ f/m For 1,0 fte (Faculty of Sciences) Salary amounts € 2.042,- in the first year up to € 2.612,- gross per month in the fourth year

Onderwijscoördinator Interdisciplinary Science (IDS) v/m Voor 0,80 fte (Faculteit der Exacte Wetenschappen) Salaris maximaal € 3.755,- bruto per maand

Secretaresse Bureau Bestuurszaken (BBZ) v/m Voor 1,0 fte (Bureau Bestuurszaken) Salaris maximaal € 3.028,- bruto per maand

Communicatieadviseur v/m

Voor 0,4-0,5 fte (Programmacommissie Bedrijfsvoering) Salaris maximaal € 3.755,- bruto per maand

Projectcontroller v/m

Voor 0,6 - 0,8 fte (Faculteit der Rechtsgeleerdheid) Salaris maximaal € 3.422,- bruto per maand

Senior Windows beheerder v/m Voor 0,8 - 1,0 fte (Universitair Centrum IT) Salaris maximaal €4.374,- bruto per maand

Managementassistent v/m

Voor 0,8 fte (Financiën Planning en Control) Salaris maximaal € 2.682,- bruto per maand

Projectmanager MIVU v/m

Voor 1.0 fte (Financiën Planning en Control) Salaris maximaal € 5.390,- bruto per maand

Twee medewerkers Personeelsbeheer v/m Voor 0,6-1,0 fte (Programmacommissie Bedrijfsvoering) Salaris maximaal € 2.682,- of € 3.028,- bruto per maand

27

personeelspAginA onder redactie van dienst marketing & communicatie jAArgAng 5, nummer 2, 26 september 2012

TIJDENs DE OpENING AcADEMIscH JAAr KrEEG zE DE VU-BEVOLKING AL AAN HET zINGEN

VusionAir Kristien hemmerechts stimuleert onze Verbeelding "Ik besef dat dit een beetje wringt met de spanningen rond de reorganisatie. Tegen mensen die hun baan dreigen te verliezen kun je moeilijk zeggen dat verbeelding alles op gaat lossen."

AAndAchtig lezen

Vorige week trotseerden zo'n vijftig VU-medewerkers en studenten regen en wind voor een read-in op het Gustav Mahlerplein. In stilte lazen zij een uur in een meegebrachte roman.

Het was de eerste actie van onze schrijver op locatie en VUsionair, de Vlaamse Kristien Hemmerechts, om met ons te zoeken naar onze verbeelding. Het VU-jaarthema is dit jaar ‘ Verbeelding gezocht’. De read-in was een verbeelding van de schrijfster zelf: lezers die de lawaaimakers verdringen. “Er is heel weinig ruimte om te lezen. Mensen zeggen vaak ‘ja, ik zou wel meer willen lezen, maar…’. Dat ergert me. Als je echt wilt, dan doe je het. Maar er is veel afleiding. Het aanbod op internet, de sociale media, de tv is zo groot dat alles oppervlakkig wordt. Als ik vroeger naar de film ging, maakte dat op mij veel indruk. Nu is het aanbod zo groot dat niets meer echt indruk maakt.”

zien wAt er niet is

Eens in de week reist Hemmerechts van Antwerpen naar Amsterdam. Het begrip verbeel-

ding leeft meer bij haar in het zuiden dan in het rationele noorden, waar men meer waarde hecht aan ‘meten is weten’, denkt ze. Op de Dies op 19 oktober gaat ze het daarom hebben over wat verbeelding voor haar betekent. “Kunnen zien wat er niet is of nog niet is”, vat ze alvast samen. Hemmerechts wil ons prikkelen om onze verbeelding te gebruiken. Daarom spreekt ze met docenten en studenten. “Ik ben een beetje een handelsreiziger die op deuren klopt.

Ik hoop dat mensen met ideeën komen over wat we rond verbeelding kunnen organiseren.”

citAten op de cAmpus

Tijdens de OAJ presenteerde Hemmerechts een kaartje waarop VU-medewerkers en studenten de zin “Ik verbeeld me een wereld waarin het heel normaal is dat….” kunnen afmaken. De kaartjes kunnen worden gedeponeerd in vier ideeënkasten die verspreid over de campus staan. Mensen kunnen hun aanvulling ook opsturen naar schrijver@vu.nl. Andere ideeën moet ze nog uitwerken. “Ik wil mensen bijvoorbeeld oproepen met hun favoriete citaten te ko-

men, citaten die hen raken, uit een boek of een lied, wat dan ook. Die wil ik zichtbaar maken op de campus, zodat ze anderen kunnen verrassen en inspireren.”

Verbeelding helpt

Hemmerechts denkt dat verbeelding ook de wetenschap verder helpt. “Einstein zei het ook: ‘Logica brengt je van A naar B. Verbeelding brengt je overal’. Ik besef dat dit een beetje wringt met de spanningen rond de reorganisatie. Tegen mensen die hun baan dreigen te verliezen kun je moeilijk zeggen dat verbeelding alles op gaat lossen. Maar je kunt je verbeelding misschien wel gebruiken om te kijken naar wat wél mogelijk is en je bij het zoeken naar een oplossing niet alleen laten leiden door geld.”

> Voor een reportAge oVer de reAd-in: AdVAlVAs.Vu.nl. > rAzende reporter > columns VAn schrijVer op locAtie Kristien hemmerechts: www.Vu.nl/schrijVeroplocAtie

19 okt 2012

dies natalis architectuur van betekenis letteren in de samenleving www.vu.nl/dies2012

WAT VINDEN WE VAN brede bAchelors De VU wil meerdere brede bacheloropleidingen ontwikkelen, waarin kleine opleidingen worden samengevoegd in een breed onderwijsprogramma. studenten die nog niet zeker weten wat ze willen, kunnen zo makkelijker switchen. wilt u een onderwerp aandragen? > pp@Vu.nl

nieuws & AgendA eredoctorAten op VerjAArdAg

Architect rem Koolhaas en Alpe d’Huzesambassadeur peter Kapitein krijgen tijdens de Diesviering op 19 oktober een eredoctoraat. Koolhaas voor zijn werk op het gebied van de architectuur en zijn vernieuwende bijdragen aan het debat over architectuur, stedenbouw en landschappelijke ruimte. peter Kapitein als erkenning voor zijn inzet voor onderzoek naar en verbetering van de mogelijkheden van ‘leven met kanker’. Tijdens de Dies spreekt ook VUsionair Kristien Hemmerechts en worden de societal Impact Awards uitgereikt. Letterendecaan Michel ter Hark verzorgt de Diesrede. Voor het hele programma: > Vu.nl/dies2012

nieuwe deeltijdopleiding docenten

Docenten die zich willen blijven ontwikkelen kunnen nu terecht bij de Nederlandstalige master Teaching and Learning in Higher Education (TLHE) van de VU in samenwerking met de Universiteit Leiden. Tijdens een driejarig deeltijdprogramma leert u hoe u vanuit uw eigen onderwijspraktijk het niveau van het onderwijs binnen uw faculteit op een hoger niveau kunt brengen. contact: voorlichting. ffp@vu.nl of kijk op: > www.Vu.nl/tlhe

HOOGLErAAr OUDE GEscHIEDENIs bert VAn der speK

UNIVErsITAIr DOcENT BIO-INFOrMATIcA sAnne Abeln

tegen

Voor

“De keuze voor brede bachelors heeft niets te maken met inhoud, maar met outputfinanciering. Kleine vakken worden opgeheven omdat ze te weinig opleveren. Een argument is vaak: studenten weten nog niet wat ze moeten studeren, als ze switchen verliezen ze een jaar. Nu verliezen ze allemaal een jaar.

Een wetenschappelijke carrière kun je met een brede bacherlor vergeten, in de master kun je de achterstand in diepgang niet meer goedmaken. Goed, sommige studenten zijn gebaat bij een brede academische vorming en vinden daarmee een baan. Maar je hebt ook specialisten als wiskundigen of assyriologen nodig. Als elke universiteit haar kleine opleidingen afschaft, is dat een enorme verarming. Ga samenwerken. Laat de VsNU een vereniging van samenwerkende universiteiten zijn, niet van concurrerende universiteiten.”

“Ook in een brede bachelor kun je mensen goed en academisch opleiden, in ieder geval binnen de bètawetenschappen.

Daar leer je in alle disciplines analytisch denken. Je moet je wel snel specialiseren en een gespecialiseerde master doen. Als bachelorstudent ga je met enkele onderwerpen al echt de diepte in. Met die training kun je in de master heel vlot de hiaten in je kennis aanvullen. Een brede bachelor is een goed alternatief naast de kleine gefragmenteerde bacheloropleidingen waarmee universiteiten nu studenten trekken. Als je monodisciplinaire en brede bachelors naast elkaar had, konden studenten kiezen wat bij hen past. Kiezen is sowieso moeilijk.

Dit vakgebied is nog zo in ontwikkeling. studenten kunnen beter tijdens hun studie specialiseren, als ze de nieuwste ontwikkelingen kennen.”

nico VAn strAAlen op lowlAnds Dierecoloog Nico van straalen presenteerde op 19 augustus zijn visie op de evolutietheorie aan het publiek van het Lowlands Festival tijdens Lowlands University. Bekijk de videoopname op: > Vimeo.com/47855834

speeddAten met topwetenschAppers

Wat zijn volgens u de grootste uitdagingen waarvoor de samenleving staat? Hoe komen we uit de crisis? Bespreek problemen en scenario’s met VU-topwetenschappers tijdens de U-meet speeddate op 2 oktober.

In het kader van de Wetenschapsweek 2012 organiseren alle Nederlandse universiteiten U-meets, waar de wetenschap zich presenteert als broedplaats van innovatie en vooruitgang en in gesprek gaat met de samenleving. schrijf u in voor de U-meet speeddate op dinsdag 2 oktober, 16.00–18.00 uur, restaurant symphonys, George Gershwinlaan 22-28 (zuidas) via > www.Vu.nl/u-meet

colofon: eindredactie AnitA mussche > Beeld YVonne compier > vormgeving rudie jAspers www.intrAnet.Vu.nl/pp reageren? pp@Vu.nl

CULTUUR Cabaret

Restaurant

Elke week gaat een student op kosten van advalvas voor maximaal 50 euro uit eten en beoordeelt het restaurant.

De beste biefstuk van Amsterdam Café Loetje CONCEPT Dit eetcafé staat bekend om de overheerlijke ossenhaasbiefstuk. Die serveren ze vanaf 16,50 euro. Ook voor een lunch kun je tot 15 uur bij Loetje terecht.

SFEER Het eetcafé bestaat uit een binnenrestaurant, serre en terras.

Het publiek is zeer gevarieerd. De ruimtes zijn vrij groot en er wordt geen muziek gedraaid, waardoor het wel wat gehorig is. Het eetcafé is ouderwets ingericht, maar dat maakt het juist gezellig. Daarnaast is er een uitnodigende bar.

ETEN Mijn tafelgenoot begint met de carpaccio van ossenhaas, geserveerd met pesto, zongedroogde tomaten, Parmezaanse kaas en pijnboompitjes. De ossenhaas is flinterdun en smelt op haar tong.

Ook over de smaak van de pesto is zij erg te spreken.

Als hoofdgerecht nemen we beiden uiteraard de befaamde ossenhaasbiefstuk. Die is inderdaad heerlijk: mooi rood van binnen en zeer zacht. De jus is wel wat zout. Een ander minpuntje is dat je de frites en salade apart moet bestellen. We sluiten af met een lekkere chocolademousse met slagroom.

BEDIENING Jong en vriendelijk, maar niet erg snel.

TIP Je kunt alleen reserveren voor groepen van minimaal zes personen. Als je rond een uur of half zeven komt, weet je zeker dat er plek is.

AANRADER Absoluut.

PRIJS Zonder de wijn redden we het met 50 euro.

WAARDERING

Lachen voor medicijnen Vrijdag 28 september 20.30 uur Toegang € 17,(voor iedereen) griffioen.vu.nl

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

CAFÉ LOETJE Johannes Vermeerstraat 52 cafeloetje.nl Martine Rijnja, master privaatrecht FOTO Bob Bronshoff

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

WAT? Voor de negende keer organiseert de Griffioen de jaarlijkse benefiet. Een hilarische avond met talentvolle cabaretiers en een avond voor het goede doel.

De volledige opbrengst van de kaartverkoop gaat naar de Stichting Medicine for All. WIE? Pieter Derks (foto, DWDD), Emilio Guzman (broer van), Henry van Loon (Comedytrain) en Roel Meijvis (jongste cabaretier van Nederland) treden belangeloos op. Bijna belangeloos: de eerste drie staan later dit seizoen elk met hun avondvullende voorstelling in de Griffioen. Ze hopen natuurlijk dat iedereen dan terugkomt.

HOE? Degene die alles aan elkaar praat, is Wouter Monden: winnaar van de Culture Comedy Award 2011.

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS

studenten

Sleutelgat 03

Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook?

VU-studenten gluren in de kamer van carsten oosting.

“I

k zie grijsblauwe kleuren, een flatscreen televisie en jongenskleren, dus hier moet een man wonen”, concludeert Kasia Anuskiewla (24), student economie. “Hij studeert iets dat te maken heeft met Amerika. Zelf is hij geen Amerikaan, anders zouden er nooit óók Canadese vlaggetjes op zijn kamer hangen. Het is een extravert type en hij neemt naar feestjes steevast een hoedje mee. Romantisch is hij niet echt, al doet hij zijn best. Zo heeft hij wel kaarsjes, maar die zijn nog nooit aangestoken.”

“Hij feest veel en schuimt wilde kroegen af. Daar trekt hij hoedjes van mensen hun hoofd af om naar huis mee te nemen als souvenir”, begint Heleen Vanderzande (27), studente business administration. “Het is een meisje, denkt

ADVALVAS

nr 3 — 26 september 2012

studiegenoot Suzanne Vanderhorst (20), “een jongen zou zijn bed niet zo mooi wegwerken. Ik vermoed ook dat ze iets met politiek studeert, al komt dat alleen maar door de Amerikaanse vlag.

Of wacht, ik zie dikke boeken, dan misschien rechten.” Heleen vult aan: “Het zou toch ook wel een jongen kunnen zijn. Het is zo praktisch ingericht; je ziet maar weinig persoonlijkheid terug in de meubels. Wel hecht hij belang aan zijn grote tv. Maar dan nog, wat doet een man met een schapenvelletje, kaarsjes en een roze lamp?”

maatje, vandaar de nepperd naast haar deur.”

Carsten Oosting

24 Student rechtsgeleerdheid Betaalt 400 euro per maand in Utrecht

“Extravagant”, zegt economiestudent Lucia Leporatti (24). “De Mickey Mouse valt me meteen op.

En dan ook nog de rode lamp en de fluffy uil, ja hoor: hier woont een meisje. Ze doet iets met film. Kijk maar naar de stapel dvd’s en de grote flatscreen. Haar iPod en zij zijn onafscheidelijk, maar het liefst wil ze ook een hond als

“Ik heb veel hoedjes, maar ik doe ze nooit op”, vertelt Carsten Oosting. “Ook al word ik gek van alles wat ik in vijf jaar heb verzameld, ik kan er ook geen afstand van doen. Zo heb ik Mickey Mouse, een Chinese Boeddha en een plastic hond en een paar tuttige spulletjes. Het is eigenlijk heel tacky, maar ik vind het leuk. Ook ben ik stapel op mijn Apple-gadgets. Verder houd ik van films kijken en dat moet natuurlijk op een grote en goede tv. Zelf houd ik ook van design, maar aangezien ik dat niet kan betalen, staan er wel redelijk wat dertienin-een-dozijn meubels in mijn kamer.

Mijn fascinatie voor Noord-Amerika blijkt inderdaad overduidelijk uit alle vlaggen.

Behoefte aan een hond heb ik totaal niet.” door Veerle Vrindts student-reporter Foto’s Peter Valckx

Wil je ook in Sleutelgat?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 3 — 26 september 2012

ADVALVAS