Why especially
JAARGANG 71 APRIL 2024 VOLUME 71 APRIL 2024
28 ‘Wetenschap is geen politiek’ Interview: VU-voorzitter Margrethe Jonkman 8 TikTok-huiswerktips 16 Alles geven voor sport en studie 12
gifted students sometimes hit a wall
Weg met de zitcultuur
P6-7
Als het aan Mariëlle Spekreijse ligt, nemen we voortaan de trap in plaats van de lift. Wat motiveert de projectleider van VU in Beweging?
‘Ik geloof erg in vrijheid van wetenschap ‘
P8-10
Margrethe Jonkman is sinds vijf maanden bestuursvoorzitter van de VU: ‘Wetenschap is geen politiek.’
COVER
Topsporters
P12-15
Alles geven in de sport, en dan ook nog fulltime studeren en een sociaal leven onderhouden. Drie topsportende studenten over het vinden van de balans.
StudenTalent
P16-17
Econometriestudent Lotte Witké deelt via TikTok tips voor betere studieresultaten: @lotteleert.
Neurodiversity
P28-29
Gifted students often get stuck in their studies. Yet, in higher education, there are hardly any provisions for this group.
Moving towards a future without animal testing
P22–23
Professor of regenerative medicine
Sue Gibbs is working hard on developing test models that can replace animal testing.
Behavioural Lab
P24–26
Volg ons op Twitter @advalvas_vu en Instagram @advalvas
Behavioural Lab: Just having students write an essay is no longer possible now that ChatGPT is here. This means a big change for university education, which heavily relies on writing skills.
2 | AD VALVAS magazine april 2024
FOTO
Martijn Gijsbertsen
Cynthia van Elk
Inhoud Inside
Peter Valckx
Yvonne Compier
Martijn
Gijsbertsen
ONAFHANKELIJK
4 OPINIE
Jacqueline Kleijer
De machoman als ultieme held is passé
5 WISSELCOLUMN
Maurice Crul
De glans is ervan af
11 OPINIE VU
Guido Groenescheij Studenten weten niet wat de USR doet
18 XXL
Strelitzia Regina
20 COLOFON
21 WEBSITE Nieuws News
27 BLOG Connected World
Ivar Vermeulen
It’s the Media, Stupid!
31 BLOG USC
Roy Turksma
The importance of understanding each other
32 PERSONEELSPAGINA
34 CULTUUR
Rialto / Sportcentrum
Griffioen / Restaurant
36 WOUT & DIDO
april 2024 AD VALVAS magazine | 3 PEFC-gecertificeerd Het papier voor dit magazine komt uit duurzaam beheerde bossen en gecontroleerde bronnen pefc.nl
MAGAZINE VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT JAARGANG 71 #7 / APRIL 2024
VU AMSTERDAM VOLUME 71 #7 / APRIL, 2024 Open mic Dat er naast de vier andere acts en onderstaande fotograaf verder geen publiek was, temperde het enthousiasme van de freestylende Ayinde geenszins. CAMPUS 3D, 18 MAART 2024, 19.09 FOTO PETER GERRITSEN VU NU
INDEPENDENT MAGAZINE OF
De machoman als ultieme held is passé
Aan wie kunnen jonge mannen zich nog spiegelen?
Ze grijpen vaak terug naar machoinfluencers. Maar het verhaal van de man als held past niet meer in deze tijd.
DOOR JACQUELINE KLEIJER ILLUSTRATIE BAS VAN DER SCHOT
Jonge mannen van generatie Z – van wie velen influencer Andrew Tate vereren – geloven eerder dan babyboomers dat feminisme meer kwaad dan goed heeft gedaan. Dat blijkt uit onderzoek van University College London en University of Kent. The Guardian constateerde een hernieuwde bezorgdheid over de impact van sociale media op jongeren en besprak genoemd onderzoek.
Vrouwen en queers zijn al generaties lang bezig zich te herpositioneren in de maatschappij. Ze krijgen er steeds meer rechten bij. Dat betekent dat jongemannen zich ook moeten herpositioneren, ze verliezen immers hun in de schoot geworpen, veelal leidende, identiteit. Daar komt nog eens bij dat overal mannelijke rolmodellen van hun voetstuk vallen: trainers, acteurs, presentatoren. Jongemannen hebben het tegen-
woordig dus een stuk zwaarder dan boomers destijds in hun identiteitsfase. Want aan wie kun je je nu nog spiegelen? Het antwoord en de hoop komt van macho-influencers als Tate, wiens verhaal teruggrijpt naar een verlangen van het heldenadagium waarin de macho vrouwen redt en heerser is van zijn eigen geschapen welvarende wereld, rijdend in vet dure auto’s. Dit verlangen hoor ik ook terug in mijn gastlessen. Soms wordt er over gegrapt, maar vaker wordt dit voorgestelde sprookje voor waar aangenomen. Voor de duidelijkheid: ik geef gastlessen en -colleges over sociale media in het basis-, middelbaar- en hoger onderwijs. Tate speelt via algoritmische processen geroutineerd in op kwetsbaarheden, zoals eenzaamheid of gevoelens van controleverlies: hij biedt (h)erkenning en leert zijn volgers tegen betaling hoe ze een ‘echte’ man moeten zijn. Door zijn content als entertainment te
4 | AD VALVAS magazine april 2024
presenteren wordt giftig, haatdragend of vrouw- en queeronvriendelijk materiaal richting jongeren langzaam maar zeker maatschappelijk genormaliseerd.
Het teruggrijpen door influencers als Tate naar verhalen met de man als held, is voor volgers enerzijds fijn toeven, maar anderzijds schept het ook hoge en scheve verwachtingen.
Het ouderwetse sprookje, waarin mannen boven vrouwen staan, vrouwen beschermd moeten worden en niet hoeven te werken legt ook een hoge druk en verantwoordelijkheid op de schouders van de conservatieve westerse man.
En boven op die grote verantwoordelijkheid is er ook nog een tegenstander. De progressieve jonge vrouw, die zich hiertegen, al positionerend, uitspreekt. Haar weerwoord voedt de conservatieve angst en woede. Er wordt immers emancipatorisch gerammeld aan de kasteelpoorten van het ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’. Feministen zijn de draken in een conservatief sprookje, zij zijn een concrete vijand die moet worden verslagen.
Het is inderdaad veel zwaarte en last voor de jonge conservatieve man. Gelukkig ziet hij iets over het hoofd, waar ik hem graag op wil wijzen: het ouderwetse narratief past niet meer. De hedendaagse prins hoeft helemaal geen hulpeloze prinsessen te redden en wakker te kussen. De jonge geëmancipeerde vrouw is namelijk al woke. Sterker nog: in moderne sprookjes als Game of Thrones is juist een vrouw Mother of Dragons de leider en held. Conservatieve prinsen zijn niet langer alleen verantwoordelijk voor een ouderwets behouden en gesloten einde. In plaats daarvan is er ruimte voor een pas op de plaats en om zij aan zij te strijden voor nieuwe idealen.
Jacqueline Kleijer is mediapedagoog en bijna afgestudeerd zorgethicus (online) identiteit, seksualiteit en beïnvloeding.
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
Crul hoogleraar onderwijs en diversiteit De
D‘De emancipatiemachine die de VU was, hapert en sputtert’
e Vrije Universiteit staat sinds jaar en dag bekend als de universiteit die een thuis biedt aan haar diverse studentenpopulatie. Zij was de eerste universiteit met halal voedsel in de kantine en een stilteruimte waar islamitische en andere studenten kunnen bidden. De oprichting van de Turkse en de islamitische studentenverenigingen werd op de VU verwelkomd als uitdrukking van emancipatie, in het voetspoor van de emancipatie van kinderen van de protestants-christelijke ‘kleine luyden’. Het is ondertussen veertig jaar geleden dat de eerste studenten met een migratieachtergrond de VU binnenkwamen. Op aanvraag van Diversity Office werden recent bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) instroom- en doorstroomcijfers opgevraagd van studenten met een migratieachtergrond die hun vooropleiding in Nederland hebben doorlopen. De uitkomsten geven helaas een ontnuchterend beeld. Na de gestaag stijgende instroom begin deze eeuw lijkt die in de laatste tien jaar niet langer gelijke tred te houden met de natuurlijk aanwas van deze groep in de bevolking.
De VU blijkt niet langer altijd de eerste keus boven de UvA voor de tweede generatie. Ook in de doorstroom van de bachelor naar de master zien we dat
onze universiteit een aanzienlijk deel van haar studenten met een migratieachtergrond verliest. Veel Turks- en Marokkaans-Nederlandse studenten komen hier via de stapelroute binnen. Die vormt een alternatieve emancipatieroute omdat we in Nederland op extreem vroege leeftijd selecteren. De CBS-cijfers laten zien dat op de VU de hbo-stapelaars vaker uitvallen en langer over hun bachelor doen dan studenten met een vwo-vooropleiding. De emancipatiemachine die de VU was, hapert en sputtert. Het lijkt erop dat we achterover zijn gaan leunen, onszelf feliciterend als boegbeeld van diversiteit. Tegelijkertijd worden we door andere universiteiten links en rechts ingehaald. De Erasmus Universiteit Rotterdam besteedt ondertussen veel meer geld en aandacht aan outreach en kansenongelijkheid dan de VU. En de UvA heeft diversiteit en inclusie inmiddels ook hoog op de agenda staan en ingebed in haar organisatie. Degenen die verantwoordelijk zijn voor het VU-onderwijsbeleid moeten concrete plannen ontwikkelen om de geconstateerde kansenongelijkheid aan te pakken. Dat zijn we aan onszelf verplicht.
april 2024 AD VALVAS magazine | 5
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. WISSELCOLUMN OPINIE Compier/rbbmr
Maurice
glans is ervan af
Weg met de zitcultuur
DOOR NOUR KHAMIS FOTO PETER VALCKX
Als het aan Mariëlle Spekreijse ligt, nemen we voortaan de trap in plaats van de lift. Wat motiveert de projectleider van VU in Beweging?
‘Hoe krijgen we de mensen naar ons toe die het écht nodig hebben?’
Het is uw functie om studenten en medewerkers meer in beweging te krijgen. Zelf bent u zeer actief. Is het dan niet moeilijk om u in te leven in iemand die alleen maar achter een bureau en op de bank zit? “Als iemand mij vertelt moeite te hebben met bewegen en/of gezond eten, vind ik dat vooral interessant en niet irritant. Die persoon wil ik stapje voor stapje – niet te streng – naar een gezond patroon brengen. Mensen die níét vanuit zichzelf gezond leven, die zijn het allermoeilijkst te bereiken. Daar blijven we het met elkaar over hebben bij het Sportcentrum. Hoe krijgen we de mensen naar ons toe die het écht nodig hebben?”
Waarom vindt u het belangrijk om mensen aan het bewegen te krijgen?
“Je kunt er niet omheen – dat weet ik vanuit de bewegingswetenschappen en mijn eigen ervaring – dat je je veel lekkerder voelt als je regelmatig beweegt. En dat hoeft helemaal geen keiharde sport te zijn. Ik vind het belangrijk om met mijn collega’s van het Sportcentrum iedereen die ervoor openstaat, een beetje te helpen. Dat is mijn missie en waar ik ’s ochtends voor opsta.”
Wie krijgt u moeilijker aan het bewegen: studenten of medewerkers?
“Als ik moet kiezen, dan denk ik dat medewerkers iets meer in een vast patroon zitten, terwijl studenten nog best wel ontvankelijk zijn door hun leeftijd. Ze zijn misschien iets nieuwsgieriger en zien bewegen ook als een manier om sociaal contact te vinden. Ze gaan bijvoorbeeld samen fitnessen. “Dat neemt niet weg dat de studententijd voor velen niet bepaald gezond is. Dat weet ik van mezelf ook. Ik was toen net gestopt met topsport en dat was niet de meest gezonde periode van mijn leven. Ook vanwege diezelfde nieuwsgierigheid in het sociale gebeuren. Maar er zijn zeker ook medewer-
kers die zich bewust zijn van het belang van beweging en al een gezond patroon in hun leven hebben.”
Het initiatief VU in Beweging helpt mensen aan de universiteit om meer te bewegen. Zou u ook graag een soortgelijk project zien voor levensstijl? “Mensen zijn gewoontedieren en hechten waarde aan hun routines, waardoor gedragsverandering best moeilijk kan zijn. Dingen opleggen, wordt niet altijd gewaardeerd en met leefstijl gaat dat misschien nog een stapje verder. Maar ik zou wel willen dat mensen meer basiskennis en bewustzijn over een gezonde levensstijl hebben. Want ik denk dat er nog veel onwetendheid is over wat nou een gezonde leefstijl is, bijvoorbeeld kennis over bepaalde voedingsgewoonten.”
Welk onderdeel van VU in Beweging is uw favoriet? “Onze belangrijkste boodschap is: onderbreek het stilzitten. Regelmatig bewegen is goed voor fysieke fitheid, maar ook voor je energie, stemming, focus en concentratie. Persoonlijk probeer ik echt nooit meer de lift te nemen. Als alle medewerkers en studenten dat in hun systeem krijgen, dan is dat al een ongelooflijke winst voor een gezond beweegpatroon – al is het maar twee verdiepingen en gaan ze daarna met de lift. Als ze ook naar de VU komen fietsen en daarna weer naar huis fietsen, dan is sport al niet meer zo belangrijk.”
U bent bij Sportcentrum VU ook de contactpersoon voor mensen met een beperking. Heeft VU in Beweging ook programma’s voor deze groep? “Eerlijk gezegd richten wij ons niet op de doelgroep die bijvoorbeeld niet kan lopen. Laatst wilden wij de slogan gebruiken: For success, you have to take the stairs. Toen zei een bekende van ons: ‘Dat is niet eerlijk, want ik kan niet de trap nemen.’ Die persoon heeft ons een superbewustwordingsmomentje gegeven.”
6 | AD VALVAS magazine april 2024
Interview
Mariëlle Spekreijse 54
2024–heden
Padelleraar
2023–heden
Projectleider VU in Beweging, Sportcentrum VU
2001–heden
Ontwikkelen van producten en werken met klanten op het gebied van beweging en leefstijl
1995-heden
Tennistrainer
1989–1994
Bewegingswetenschappen, VU
1985–1990
Handbalspeler bij Jong Oranje/Oranje
1979–heden
Recreatief competitief tennisser en inmiddels padelspeler
VU in Beweging
Ook de VU maakt deel uit van de zitcultuur die wereldwijd plaatsmaakte voor het van nature bewegen. En daar wil het initiatief VU in Beweging verandering in brengen. Denk bijvoorbeeld aan het Scherdertje: elke 30 minuten 3 minuten bewegen in een squat pose. Ook zijn er wandelroutes samengesteld rondom de campus. En het trappenhuis van het hoofdgebouw wordt binnenkort opgefleurd om het gebruik ervan te bevorderen.
april 2024 AD VALVAS magazine | 7
SLEUTELFIGUUR
8 | AD VALVAS magazine april 2024 Interview
Margrethe Jonkman is sinds vijf maanden voorzitter van het college van bestuur van de VU. ‘Ik geloof erg in vrijheid van wetenschap.’
DOOR ROBIN UITHAM FOTO’S MARTIJN GIJSBERTSEN
‘Wetenschap is geen politiek’
Vanuit haar werkkamer kijkt ze uit op de bouwput op de campus en volgt ze dagelijks de bouwwerkzaamheden. “Het kost even tijd, maar straks krijgen we een VU-gevoel-plus ervoor terug. Het wordt echt een ontmoetingsplek, een stadspark. Groen doet iets voor je mentaal en is goed voor de biodiversiteit. Straks volleyballen hier weer studenten, er komt een terras. Gisteren liep ik over de campus, de zon scheen, zo gezellig. Ik ben hier in de zomer incognito geweest om te kijken: de VU is een grote universiteit, 32.000 studenten, 5.000 medewerkers maar omdat je hier op één plek zit, is er toch dat samen-gevoel.”
Wat heeft u van huis uit meegekregen dat bepalend is voor uw werk nu?
“Gebruik je talenten. Mijn ouders – ikzelf ook – zijn geboren in Groningen. Mijn vader was oorspronkelijk bakker, mijn opa was bakker, mijn andere opa boer. Mijn ouders hadden niet de mogelijkheid te studeren. Op een gegeven moment is mijn vader in de avonduren hard gaan leren, om bij de gemeente te kunnen werken. Hard werken om iets te bereiken, dat heb ik meegekregen. En een gereformeerde achtergrond, Gronings: doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Ik was de eerste thuis die ging studeren. Benut je talenten was altijd wel de leidraad.”
Jonkman (55) promoveerde in levensmiddelentechnologie in Wageningen, begon als onderzoeker bij FrieslandCampina, en klom daar op tot Chief Technology Officer. Ze hield zich onder meer bezig met de ontwikkeling van de Breaker (yoghurt in een knijpverpakking), verduurzaming van de melkveehouderij, en research naar kindervoeding. “Ik heb veel onderzoek gedaan in Azië en Afrika, daar ter plekke echt iets bijdragen, vond ik mooi.”
Wat heeft u doen overstappen naar de VU?
“Bij FrieslandCampina heb ik ook een aantal projecten gedaan met de overheid en universiteiten: triple helix. Ik heb veel jaren in het buitenland gewerkt en dan zie je dat die samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid en wetenschap hier vrij uniek is. Daardoor kunnen we sneller zaken
op de markt krijgen maar ook effectiever onderzoek doen: hoe kunnen we samen maatschappelijke missies versnellen. En toen kwam deze vacature, je wordt benaderd. Wat voor mij de doorslag gaf: de VU is een universiteit die impact wil maken, het is een brede universiteit. Maatschappelijke problemen moet je multidisciplinair aanpakken, wil je echt verandering. De VU heeft natuurlijk een geschiedenis, een historie met bepaalde waarden, vrij van kerk en staat. De VU is er voor iedereen. Als ik hier rondloop, merk ik dat dát er echt inzit, dat vind ik mooi. Impact willen maken in de maatschappij, dat het voor iedereen mogelijk is, niet alleen voor de elite. Dat raakt me.”
Uw voorgangster vond ondernemerschap belangrijk, wat is uw ambitie?
“Een universiteit heeft drie taken: onderzoek, onderwijs en valorisatie. Dat laatste heeft Mirjam van Praag met een aantal collega’s fantastisch neergezet. Gezien mijn achtergrond uit het bedrijfsleven heb ik een warm hart voor valorisatie en projecten als de academische startupcompetitie. Maar mijn voornaamste ambitie is dat de VU een plek is waarvan mensen zeggen: daar wil ik werken, daar kan ik mezelf zijn en mezelf ontwikkelen. Dat het voor studenten dé universiteit is waar je moet studeren als je het verschil wil maken in de maatschappij, the place to be.”
Vindt u de VU open genoeg wat organisatie betreft?
“Ik ben de afgelopen maanden bij alle faculteiten en diensten langsgeweest en ben gegrepen door de passie die mensen hebben, maar ook door hun kennis en professionaliteit. Ik ben overal open ontvangen door mensen die trots zijn op hun werk, maar ook goed weten welke uitdagingen op hen afkomen. Mijn gevoel is dat de sfeer erg open is.”
U bent hier gekomen begin november, vlak daarvoor brak de Gaza-oorlog uit. Als u nu terugkijkt, vindt u dat de VU terecht terughoudend is geweest met het voeren van Gaza-debatten?
“Alles wat er is gebeurd vanaf oktober is verschrikkelijk. Als je ziet hoe mensen in Israël en in de Palestijnse gebieden worden getroffen, raakt me dat zeer. De universiteit moet een plek zijn waar mensen met diverse achtergronden zich
‘Kunst, cultuur en wetenschap zijn de laatste gebieden waar we politiek een stelling in gaan nemen’
april 2024 AD VALVAS magazine | 9
CAMPUS
Jonkman: ‘Ik wil dat de VU the place to be wordt’
veilig kunnen voelen. We zijn er voor al onze medewerkers, al onze studenten. Dus we kiezen een pad waarbij we kunnen zorgen voor veiligheid, maar daarnaast willen we dat er academisch debat kan plaatsvinden.”
Hoe belangrijk is die dialoog?
“Academisch debat is belangrijk, maar veiligheid ook. Ik geloof erg in we care, zorg voor onze mensen. Het mag schuren maar het moet wel veilig zijn. Het college van bestuur kijkt voortdurend: wat is wijs om te doen. In het begin hebben we veel aandacht aan sociale veiligheid gegeven door ontmoetingsplekken te creëren zodat mensen in kleinere kring bij elkaar konden komen. Wat een debat betreft hebben we in het begin gezegd: we willen eerst goed kijken hoe dat gaat, en nu vinden we dat het zo kan, maar we monitoren de situatie voortdurend.”
Dus dat betekent ook dat er binnen het college van bestuur in zo’n moeilijke gevoelige discussie over de Gaza-oorlog, die zijn weerslag heeft op de universiteit, flexibel hierover wordt nagedacht?
“De universiteit is wel onderdeel van de maatschappij. Als iemand met een vraag komt, denken we daarover na, maar dit is ons standpunt. We werken wereldwijd samen met veel landen en universiteiten want we geloven in samenwerking in wetenschap. Wetenschap is geen politiek, die moet je duidelijk scheiden.”
Jonkman heeft sinds haar aantreden niet alleen externe kwesties op haar bordje, ook binnen de VU spelen voldoende zaken. Zo zorgt de mogelijke samenwerking tussen de faculteiten Theologie, Geesteswetenschappen en Sociale Wetenschappen voor onrust en onzekerheid bij de medewerkers daar. “We vinden het belangrijk dat de vakgebieden hun eigen identiteit houden, in welke vorm er samenwerking komt, bekijken de verkenners nu. Die voeren met veel mensen waardevolle gesprekken. We wachten in spanning op de verkenners, maar hopen dat medewerkers begrijpen dat we dit goed willen doen, dat kost tijd.”
Een ander onderwerp is de wet Internationalisering in balans die de instroom van buitenlandse studenten moet beheersen en regels voor de voertaal geeft. Universiteiten willen nu via zelfregie hieraan invulling geven. Jonkman heeft de faculteiten gevraagd welke studierichtingen wellicht (deels) kunnen worden overgezet in het Nederlands. “Maar we hechten zeer aan diversiteit, aan internationale instroom. Ik heb jaren in het buitenland gewerkt, daarvan heb ik veel geleerd. Ik heb bijvoorbeeld altijd fulltime gewerkt, hier krijg je toch nog de vraag waarom, terwijl het in andere landen de norm is. Maar wat voor mij werkt, kan voor een ander niet werken. Daarin mogen vrouwen in Nederland wel toleranter tegenover elkaar zijn.”
‘Ik was de eerste thuis die ging studeren’
Een aantal wetenschappers en actievoerders zegt: de universiteit moet stelling nemen, toen de Oekraïneoorlog uitbrak deed de universiteit dat wel, nu met Israël-Gaza niet. Ook vinden zij dat de universiteit banden met Israëlische partners die gelieerd zijn aan het leger moet verbreken. Wat vindt u daarvan?
“Kunst, cultuur en wetenschap zijn de laatste gebieden waar we politiek een stelling in gaan nemen, dat zijn de gebieden waar je altijd de samenwerking open wil houden. Wat betreft de Oekraïne hebben de EU en de Nederlandse regering een duidelijk standpunt ingenomen, dat we volgen als universiteit. Ik geloof in dialoog, in samenwerking, waarbij we voor kunst, cultuur en wetenschap zoveel mogelijk alles openhouden tenzij we gezamenlijk met alle Nederlandse universiteiten een ander standpunt gaan innemen.”
De VU gaat niet naar buiten toe een standpunt innemen?
“Nee, zo staan we er op dit moment in, je weet nooit wat er gebeurt natuurlijk, maar ik ben erg voor vrijheid van wetenschap.”
Vindt u dat er genoeg vrouwen aan de top zijn binnen universiteiten?
“Het gaat om gelijkwaardigheid, zijn we daar in Nederland? Nog niet, in veel sectoren is de verdeling nog niet fiftyfifty. Maar tien jaar terug was 13 procent van de hoogleraren binnen de VU een vrouw, en nu is dat 30 procent. We willen naar 50 procent, dat geldt voor alle functies. Het gaat niet alleen om vrouwen, maar of een bestuur of organisatie maatschappelijk representatief is. De studenten bij de VU zijn heel divers qua (migratie)achtergrond. Dat zien we nog niet terug in de staf, eerlijk gezegd, dus wij hebben daarop zelf ook nog stappen te zetten. De universiteit wil inclusief zijn. Als je ziet hoeveel talenten hier rondlopen.”
Ze is liever op de campus dan in haar werkkamer, zegt ze. “Ik ga er veel op uit, om te horen wat mensen bezighoudt. Ik wil weten wat er leeft. Je hoort wat de zorgen zijn en wat er beter kan, maar wat ook helpt om te weten: waar zijn we ontzettend goed in, waar zijn we trots op? Want dat kan ik vervolgens mee naar bijvoorbeeld Den Haag nemen. Wat ik heb gezien bij al die faculteiten, zoveel pareltjes van onderzoeken. Dan denk ik: dat ik hier mag werken, top.”
10 | AD VALVAS magazine april 2024
Interview
‘Het blijft jammer dat zoveel studenten niet weten wat wij doen’
De komst van de Vrijmoedige Studentenpartij heeft het debat in de studentenraad flink opgeschud. “Er valt echt wat te kiezen bij de komende verkiezingen”, stelt voorzitter van de universitaire studentenraad Guido Groenescheij.
DOOR WELMOED VISSER
Bij de studentenraadsverkiezingen vorig jaar stemde nog geen tien procent van de studenten. Verdienen studenten eigenlijk wel een democratisch systeem op de VU? “Zeker wel. Het is namelijk geen actieve keuze van studenten om niet te stemmen, ze weten gewoonweg vaak niet wie wij zijn en wat we doen. Wij doen ons best om onze zichtbaarheid als studentenraad te vergroten, maar onze capaciteit is beperkt: we zijn met 11 mensen op 33.000 studenten.
Ik zou het helemaal niet gek vinden als de VU wat meer zou investeren in onze campagne, zodat beter zichtbaar wordt wat wij doen.”
Wat doen jullie dan? “Wij zijn een soort bodyguards dat de belangen van studenten bewaakt bij allerlei beslissingen die op de VU worden genomen. Bestuurders hebben vaak goede ideeën, maar soms realiseren ze zich niet welke consequenties die hebben voor studenten.”
Heb je een voorbeeld van een voorstel dat jullie hebben tegengehouden omdat dat vervelende gevolgen zou hebben voor studenten? “Het nieuwe alcoholbeleid. Dat raakt alle studieverenigingen die op de VU borrels organiseren. Op papier zagen de plannen er goed uit, maar in de praktijk is een aantal regels gewoon niet haalbaar, bijvoorbeeld dat studenten altijd hun ID-kaart moeten laten zien als ze een alcoholische consumptie bestellen. Op een drukke borrel is dat geen doen. Die regel is nu uit het convenant.”
Verkiezingen
> De studentenraadsverkiezingen zijn van maandag 15 tot en met donderdag 18 april.
> Stemmen kan via de mail die alle studenten krijgen.
> Op 10 april om 17 uur is er een debat tussen de verschillende partijen in het Auditorium, hoofdgebouw.
Wat hebben jullie het afgelopen jaar bereikt waarop je trots bent? “De studentenraad heeft het recht om zelf ongevraagd adviezen te sturen naar het college van bestuur. Een belangrijk advies van ons ging over sociale veiligheid. Het is bekend dat het daarmee op alle universiteiten niet goed gesteld is en ook studenten hebben daarmee te maken. De drempel om melding te doen van ongewenst gedrag is momenteel te hoog, schreven we in een brief aan het college. Studenten kunnen zulk gedrag nog steeds niet anoniem melden, wat betekent dat ze het vaak niet doen omdat ze bang zijn voor de consequenties. Als ze wel melding doen, komen ze terecht in een soort mediation-procedure tussen de melder en de gemelde persoon. Het effect is vaak destructief voor de student omdat die bijna per definitie de minste macht heeft.”
Maakt het verschil op welke partij studenten stemmen?
“Ja, er valt echt wel iets te kiezen. Sinds vorig jaar zit de Vrijmoedige Studentenpartij in de raad en die heeft een rechtser geluid dan de andere partijen. Dat betekent enerzijds dat er een breder deel van de studenten wordt vertegenwoordigd en dat is een goede zaak, tegelijk is het voor mij als voorzitter weleens moeilijk om het debat voor iedereen veilig te houden en het in goede banen te leiden.”
Bij welke onderwerpen botsen de partijen het meest?
“Internationalisering bijvoorbeeld. Bij dat onderwerp vonden sommige leden dat de internationale studenten niet mee zouden moeten praten omdat het over hen gaat. Ik vond dat ze daarom juist wel moeten meepraten.”
Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.
april 2024 AD VALVAS magazine | 11
OPINIE VU Guido Groenescheij
DOOR EMMA SPRANGERS FOTO’S MARTIJN GIJSBERTSEN Topsporters
Alles geven in de sport, en dan ook nog fulltime studeren en een sociaal leven onderhouden. Drie topsportende studenten over het vinden van de balans.
Balanceren op het hoogste niveau
“‘Als je topsportcarrière om wat voor reden dan ook ophoudt, begint je maatschappelijke carrière’
Ik zeg altijd: trek op tijd aan de bel, dan is er vaak wel wat mogelijk”, aldus coördinator topprestatie Brechje Tijssen. Vorig jaar vielen zo’n 140 van de VU-studenten onder de regeling, van wie vijf procent een topprestatie op cultureel gebied leverde. Als studenten gebruik willen maken van de regeling en de faciliteiten die daarbij horen, dienen ze een aanvraag in bij Tijssen. Alleen als topsporters een NOC*NSF-status hebben, wordt de aanvraag meteen goedgekeurd. Overige aanvragen topsport en cultuur worden door een commissie beoordeeld. “Voor de cultuursector zijn moeilijk richtlijnen op te stellen, maar een vereiste is wel dat ze spelen op internationaal erkende podia.”
Out of the box
Wanneer studenten het digitale bewijs van hun topprestatiestatus hebben, wordt hen aangeraden met een studieadviseur te praten. Die kan helpen bij het oplossen van praktische problemen: het zoeken naar werkgroepen die niet samenvallen met trainingsschema’s, kijken of aanwezigheidsplicht versoepeld kan worden of practica verschoven, zoeken naar alternatieven voor toetsmomenten die samenvallen met wedstrijden of optredens… Als ze er niet uitkomen, wordt Tijssen nog weleens gevraagd “out of the box” mee te denken. “De examencommissie geeft bijvoorbeeld niet snel een derde kans voor een tentamen, dat is veel extra werk voor een docent. Ze zullen
dan eerder zeggen: probeer volgend jaar maar opnieuw. Maar we hebben eens een student gehad van wie de wedstrijden steeds samenvielen met zijn toetsen. Dan gaan we toch kijken of we geen uitzondering kunnen maken.”
Financiële hulp
Volgens Tijssen zijn sommige bachelorprogramma’s makkelijker aan te passen dan andere. Bij grotere studies is er meer keuze uit werkgroepen bijvoorbeeld. En bij bewegingswetenschappen studeren veel sporters, dus daar zijn ze al gewend af en toe te passen en te meten. Mochten de topprestatiestudenten toch vertraging oplopen, dan kunnen ze aanspraak maken op het profileringsfonds. Dat is een financiële tegemoetkoming voor studenten die een topprestatie leveren, studeren en binnen één jaar minder dan 60 studiepunten hebben gehaald. Tijssen werkt veel samen met de organisatie Topsport Amsterdam, en ook tussen de verschillende onderwijsinstellingen is er veel overleg, om in de grote lijnen eenzelfde aanpak te handhaven. Toch hoort ze in sportkringen dat het idee heerst dat de VU bij uitstek geschikt is voor topsporters. “Maar ik zou iedereen op het hart willen drukken vooral op inhoud te kiezen: voor een studie en een onderwijsinstelling die bij je past. Als je topsportcarrière om wat voor reden dan ook ophoudt, begint namelijk je maatschappelijke carrière.”
12 | AD VALVAS magazine april 2024
Mei Wei Rispens | 19 | keeper voor Telstar en tweedejaars psychologie
‘Iets anders dan voetbaltaal spreken
is ook lekker’
“ Van keepers wordt vaak gezegd dat ze gekke mensen zijn. Ik ben in het doel ook wel een beetje een eigen eilandje. Je moet sociaal vaardig genoeg zijn om dat groepsgevoel te blijven houden. Als twaalfjarige moest ik al best moeilijke gesprekken voeren met trainers of stafleden, waar mijn sterktes of verbeterpunten lagen. Ik ben bijvoorbeeld erg perfectionistisch, wat zowel goed als slecht kan uitpakken. Die gesprekken waren best intimiderend, maar het heeft me ook veel gebracht. Ik ben inmiddels wel Amsterdams direct. Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in mensen dus de keuze voor psychologie was snel gemaakt. Wel vind ik het soms lastig mijn topsportstatus te gebruiken. Over het opnemen en toesturen van hoorcolleges wordt nog wel eens moeilijk gedaan. Die docenten kunnen er dan niet echt iets aan doen, volgens mij is dat iets van de VU, maar het is wel vervelend. Sommige mensen leven voor voetbal, maar ik moet er iets naast hebben om mijn hoofd bezig te houden. Het is ook lekker om af en toe iets anders te spreken dan voetbaltaal. Met medestudenten kan ik snel de diepte in gaan. Je kent eerst alleen elkaars naam en dan heb je het op een gegeven moment over dingen die je hebt meegemaakt in het verleden. Met de sportpsycholoog spar ik meestal ook. Toch spreekt sportpsychologie me niet per se aan. Ik ga nooit helemaal stoppen met sport, maar ik denk dat ik na de topsport ook wel een beetje klaar ben met die wereld: vooral bij de mannen is het ook veel haantjesgedrag. Ik denk niet dat ik me daar mijn hele leven mee wil omringen, haha.”
april 2024 AD VALVAS magazine | 13
STUDENTEN
Suhayl Nawar | 20 | schermer voor het Egyptische nationale team en tweedejaars geneeskunde
‘Ik kan vanuit mijn gevoel denken en handelen’
“ Schermen is voor een groot deel een mentaal spel, innerlijke rust is heel belangrijk. Die innerlijke rust vind ik nog wel lastig om te bereiken. Sinds zo’n twee jaar weet ik dat ik ADHD heb. Voor mij betekent dat dat ik vanuit mijn gevoel kan denken en handelen, wat ik een fijne eigenschap vind. En het faciliteert een bepaalde creativiteit. Maar het is ook niet altijd even makkelijk. Het zorgt ervoor dat ik bepaalde vaardigheden onder de knie moet hebben om mezelf op de juiste momenten tot rust te brengen – een afweging maken tussen rationeel en irrationeel: schermen op gevoel of rationeel een plan maken per actie om te kijken hoe ik een punt kan scoren. Dat is een fijne balans waarmee ik nog steeds sleutel. Dat doe ik onder andere met een sportpsycholoog, die me ook helpt bij het vinden van een balans tussen mijn studie, schermen, mijn sociale leven en daarmee mijn mentale gezondheid. Het is makkelijk om als eerste je mentale gezondheid aan de kant te zetten. Dat je denkt: ik moet gewoon door. Maar ik ben daar vaak genoeg de fout in gegaan. Al die verschillende elementen zijn voor mij onmisbaar en als het bij een van die dingen niet goed gaat, merk ik het in de andere dingen. Zonder mijn familie en vrienden zou het allemaal niet lukken. Ze weten dat ik veel dingen moet opofferen voor het schermen of mijn studie. Ik denk dat die balans vinden een levenslang proces wordt.”
14 | AD VALVAS magazine april 2024
Topsporters
Céleste Mordenti | 21 | turner en tweedejaars kunstmatige intelligentie ‘Je zult me niet snel op een feestje vinden’
“
Ik begon met turnen toen ik drie was. Dat was zo’n beetje de enige sport die je op die leeftijd kon doen, en ik ben nooit gestopt. Je hebt eindeloos veel mogelijkheden die je binnen de sport kunt doen, en het blijft een uitdaging om die zo perfect mogelijk uit te voeren. Dat past wel bij me, ik ben best perfectionistisch. Anderhalf jaar geleden ben ik vanuit Luxemburg naar Amsterdam gekomen om te gaan studeren. Ik mis mijn familie natuurlijk wel, maar ik ben het al best gewend om veel alleen te reizen en weg te zijn van huis voor wedstrijden. Ik heb geen ‘normaal’ studentenleven, ik train elke dag, zo’n 25 tot 30 uur per week. Je zult me niet snel op een feestje vinden. Maar dat is een keuze die ik maak, en dat vind ik helemaal prima. Ik woon in een gebouw speciaal voor mensen die fulltime studeren en topsport doen, daar ben ik blij mee. Medestudenten en docenten hebben gelukkig wel begrip voor mijn situatie, en ik kan veel flexibel inplannen. Ik ben net bijvoorbeeld een maand weggeweest voor wereldbekers, dat kan dus wel gewoon. In oktober heb ik de kwalificatie voor de Spelen net gemist, wat jammer is, want de Spelen zijn wel het hoogtepunt van topsport. Maar dat ik zo dichtbij was, vind ik eigenlijk al heel leuk. Dat had ik een paar jaar geleden nooit gedacht, dus het is mooi om te zien dat ik het wel kan.”
april 2024 AD VALVAS magazine | 15
16 | AD VALVAS magazine april 2024 StudenTalentprijs
Econometriestudent Lotte Witké deelt via TikTok tips voor betere studieresultaten: @lotteleert. Ook schreef ze het boek Nooit meer een onvoldoende. De VU is zo blij met haar dat ze de StudenTalentprijs kreeg.
DOOR PETER BREEDVELD
FOTO ISABELLE VAN KERKWIJK
‘Door mijn filmpjes gaan mensen hier studeren’
In een van haar TikTok-filmpjes, waarin econometriestudent Lotte Witké studietips geeft, adviseert ze om met drie computerschermen te werken. Witké laat zien hoe ze dat doet: “Dit is het scherm waarop ik typ, het tweede is om dingen op te zoeken en dat is het scherm waarop ik papers lees.” Je kunt dat natuurlijk met één computer doen, dan open je meerdere pagina’s en werk je met een splitscreen. “Maar”, waarschuwt Witké, “dan moet je steeds schakelen tussen pagina’s en tabbladen.” En elke keer wanneer je dat doet, creëer je volgens Witké een “afleidmomentje” voor jezelf.
Daarvoor moet je als student wel een beetje ruim in de slappe was zitten. Niet iedereen kan zich drie computers veroorloven. “Voor de afwisseling promoot ik soms bepaalde producten”, zegt Witké daarover. “Dat doe ik in samenwerking met bedrijven die me benaderen, zoals Apple en Logitech.”
Snacks met eiwitten
Maar met de producten die ze promoot, heeft ze zelf altijd goede ervaringen. Al haar tips, waarvan de meeste niks kosten, zijn ingegeven door weetjes waarvan ze uit eigen ervaring weet dat ze werken. Bijvoorbeeld dat je vlak voor een tentamen geen energie moet halen uit snacks met veel suiker, omdat je dan het
risico loopt tijdens een tentamen in een dip te geraken, maar uit eiwitrijk voedsel omdat eiwitten zorgen voor een langere, continue toevoer van energie.
Of dat je momentjes voor jezelf moet inplannen om het studeren vol te houden. Even tijd nemen voor je favoriete feelgoodfilm – die van Witké is Mama Mia 2 – of om iets leuks te doen. Ze adviseert om oefententamens te doen alsof het echte zijn, zonder steeds naar de antwoorden te kijken. “Want dan maak je jezelf wijs dat je het al begrijpt.” En zo heeft ze een schat aan tips waarmee ze haar studieresultaten flink heeft opgekrikt.
“Maar ik zou bijvoorbeeld nooit adviseren om je dag in te delen in studieblokjes van 20 minuten, omdat ik zelf niet zo werk.”
Luister naar alfagolven Witké is er beroemd mee geworden. Op TikTok heeft ze bijna 113.000 volgers en een uitgever benaderde haar met het verzoek een boek te schrijven. Dat werd Nooit meer een onvoldoende. Dat is geen bundeling van haar TikTok-tips, maar een boek met wetenschappelijk onderbouwde adviezen. Wel weer op basis van haar eigen ervaringen.
“Ik heb research ervoor gedaan en weet nu waarom bepaalde dingen werken”, aldus Witké. “Maar voor het grootste deel heeft die research
‘Voor het grootste deel heeft mijn research bevestigd wat ik al wist’
bevestigd wat ik al wist. Ik weet nu welke processen er tijdens het studeren in de hersenen plaatsvinden, of waarom het helpt naar alfagolven te luisteren tijdens het studeren. Namelijk omdat dat een onveranderlijke geluidsstroom is, en je pas wordt afgeleid als het geluid verandert.”
Maatschappelijke impact
3 tips van Lotte
1) Ga lekker vroeg naar de UB, zo verzeker je jezelf van een plekje. Moet je naar de wc, vraag je buren even op je spullen te letten.
2) Organiseer een tentamentraining met je vrienden. Bereid allemaal een hoofdstuk voor en leg het vervolgens aan elkaar uit.
3) Kijk naar de oefententamens en highlight welke vragen en termen vaak terugkomen. Neem dan de stof nog één keer door, maar dan met jouw lijstje ernaast. Nu weet je precies waarop je extra nadruk moet leggen.
De VU is blij met de positieve invloed die Witké heeft op studenten en scholieren in het land, want die reikte haar onlangs de StudentTalentprijs uit, een jaarlijkse prijs van 2.000 euro voor talentvolle studenten met een positieve maatschappelijke impact. “Studenten hebben me verteld dat ze zich aan de VU hebben ingeschreven vanwege mijn filmpjes”, vertelt ze. Zelf is ze na het behalen van haar bachelordiploma van plan ook haar master hier te doen. “De VU is gemoedelijk en persoonlijk, er is een fijne sfeer, de kwaliteit van de opleiding is goed, dus waarom ik zou ergens anders gaan studeren?”
Ben jij wetenschapper en wil je over jouw onderzoek een Nederlandstalig publieksboek schrijven?
Dien dan uiterlijk 30 juni 2024 een aanvraag in voor een Lira Fonds-beurs van €37.500: www.lirafonds.nl
april 2024 AD VALVAS magazine | 17
STUDENTEN ADVERTENTIE
18 | AD VALVAS magazine april 2024
Strelitzia Regina
Een vrijwilliger van de Botanische Tuin Zuidas maakt gereedschap schoon op de vrijwilligersdag ‘Nederland doet ertoe’, georganiseerd door het Oranje Fonds. Zowel bezoekers als vrijwilligers worden vrolijk van de kuipplant naast de bank, die niets voor niets paradijsvogelbloem heet. Deze plant wordt door vogels bestoven, die kunnen goed op de horizontale schutbladen landen, waaruit oranje en diepblauwe bloemdelen oprijzen. (WC)
FOTO PETER GERRITSEN
XXL
COLOFON
JOURNALISTIEK PLATFORM VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT WWW.ADVALVAS.VU.NL
Redactieadres
De Boelelaan 1105
BelleVue, Kamer 1H-43 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl
Hoofdredacteur Robin Uitham
Redactie
Bryce Benda, Peter Breedveld, Nour Khamis, Emma Sprangers, Welmoed Visser
Eindredactie
Win Castermans, Emma Sprangers
Secretariaat en VU-advertenties
Anna Jansen (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl
Art-direction/vormgeving
Rob Bömer – rbbmr.nl
Medewerkers
Dido Drachman, Yvonne Compier, Merlijn Draisma, Cynthia van Elk, Peter Gerritsen, Bas van der Schot, Taalcentrum-VU, Peter Valckx, Berend Vonk, Wout van Zaale
Copyright HOP-kopij
Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam
Commerciële advertenties
Bureau Van Vliet (023) 5714745
Druk
Senefelder Misset, Doetinchem
Werken bij de VU
Bijdragen aan een betere wereld, door onderscheidend onderwijs en grensverleggend onderzoek. Dat is de ambitie van de Vrije Universiteit Amsterdam. Persoonlijke vorming en maatschappelijke betrokkenheid staan hierbij centraal. Vanuit verschillende disciplines en achtergronden werken wij samen aan innovaties en nieuwe inzichten op het hele wetenschappelijke spectrum.
Aan de VU studeren 31.700 studenten en werken 4.500 medewerkers. De uitstekend bereikbare VUcampus ligt in het hart van de Amsterdamse Zuidas.
Aan de VU studeren 31.700 studenten en werken 4.500 medewerkers. De uitstekend bereikbare VUcampus ligt in het hart van de Amsterdamse Zuidas.
Ben jij geïnteresseerd in werken bij de VU?
Kijk dan op: werkenbij.vu.nl
Ben jij geïnteresseerd in werken bij de VU? Kijk dan op: werkenbij.vu.nl
Werk jij al bij de VU? Hou dan de interne vacatures in de gaten op: interne.vacatures.vu.nl
Werk jij al bij de VU? Hou dan de interne vacatures in de gaten op: interne.vacatures.vu.nl
20 | AD VALVAS magazine april 2024
ADVERTENTIE ADVERTENTIE
ADVALVAS.VU.NL
JOURNALISTIEK
PLATFORM VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT
Nieuws, interviews, blogs en achtergrondverhalen
Elke dag actueel op advalvas.vu.nl
Niks missen? Abonneer je op onze wekelijkse Ad Valvas
Mail Update: https://tinyurl.com/updateadvalvas
BEZUINIGINGSOPERATIE
College stelt nieuwe prioriteiten en lijkt gedwongen ontslagen niet uit te sluiten
Het college van bestuur presenteerde tijdens een vergadering met de ondernemingsraad tien speerpunten voor dit jaar. Wel maakte de formulering daarvan sommige OR-leden wat zenuwachtig. Want de “taakstelling” die niet uit de weg wordt gegaan als die nodig blijkt, is dat niet gewoon een bezuinigingsoperatie?
GRENSOVERSCHRIJDEND
Studentencorps gaat weer de fout in met grof seksisme
Met een nieuwe bangalijst onder de naam ‘Grietenpresentatie jaartje 23’ is het Utrechtse Studenten Corps weer uit de bocht gevlogen met seksueel expliciet commentaar over en contactgegevens van vrouwelijke leden. De cultuurverandering, waar de continu op de vingers getikte verenigingen het over blijven hebben, blijkt een moeilijke.
BLUF
TU Delft ziet af van rechtszaak tegen Onderwijsinspectie
Nadat de Onderwijsinspectie in een rapport schreef dat de TU Delft de sociale vaardigheid verwaarloosde en er sprake was van ‘wanorde’, dreigde het universiteitsbestuur met een rechtszaak. Maar nadat 1100 medewerkers een petitie tekenden om dat niet te doen, ziet het daar nu toch van af.
JOURNALISTIC PLATFORM OF VU AMSTERDAM News, interviews, blogs, features Daily updated on advalvas.vu.nl/en
Don’t miss out! Subscribe to our weekly Ad Valvas Mail Update: https://tinyurl.com/updateadvalvas
TEACH-IN
Call for VU boycott at meeting about Israel boycott
It was borderline boring at the first teach-in about Gaza that VU let happen on her campus. Until one of the speakers, Palestinian activist Omar Barghouti, decided to stir the meticulously organized pot and called for the attendees to “threaten” VU with scandals. “That’s the power that you have and that you can use.”
SCIENCE
Netherlands global leader in scientific impact, thanks to international teamwork
Almost two-thirds of all Dutch publications result from international collaboration. According to Interim President of Universities of the Netherlands Jouke de Vries, these number show that radically limiting the intake of international students and reducing the international character of science will have major negative consequences.
SOCIETY
Many more women than men get PhD
The difference was bigger than ever with a gap of 182 PhD’s. That number is mainly thanks to the medical sciences: of the 2,100 PhD’s awarded there, 1,325 went to women. It happened once before that more women than men completed their PhD’s at Dutch universities: but the difference back then was only five.
April 2024 AD VALVAS magazine | 21
ADVALVAS.VU.NL/EN
WEBSITE
Moving towards a future without animal testing
BY EMMA SPRANGERS
PHOTO CYNTHIA VAN ELK
Professor of regenerative medicine Sue Gibbs is working hard on developing test models that can replace animal testing – despite pushback from scientific reviewers.
‘The ethical reasons are important, the main drive in searching for alternatives is to improve science’
There’s a meme going around of a rabbit wearing blush and eyeshadow with the caption: ‘When you find out this is not what they mean by animal testing’. Do you think there are common misconceptions about what it actually entails? “Yes. Every substance you’ve got in your health care has been tested on animals. And, typically for medicines, in the end stage on monkeys. I don’t think the general public is aware of this. Some will be shocked to find out, others will think: It is what it is.”
Do you notice a shift in people’s view on animal testing? “A few years ago, non-animal testing was not envisioned, but times have changed. During the last year of my bachelor they wanted me to do an experiment on animals and I refused. They hadn’t heard that before but the year after, it was optional. The cosmetics industry is not allowed to test for irritancy or allergy on animals anymore, mostly for ethical reasons. But the pharmaceutical industry is the biggest user of animal testing. And although the ethical reasons are important, the main drive in searching for alternatives is to improve science.”
How does it do that? “Some things can’t be tested in an animal model, like the effect of a product on children versus seniors, on ethnicity – dark versus light skin. For this, we are developing human skin models made up of cells from rest material from people having abdominal skin reductions for instance. It’s basically mini organs in a dish, what we call
organoids. So you don’t make a whole skin and lymph node but select the cell types to be studied and make a system with artificial blood flowing from one organoid to the other.”
That sounds potentially expensive, are these alternatives even possible on a bigger scale?
“Indeed, the models are more expensive than using a mouse or a rat, but it is expected that the results will be better. Compared to the billions lost on a product being developed that ends up not working well it is cheaper in the long run. It’s slow money, we’re investing in the future. Also, the Netherlands wants to be frontrunner in the field, so there are many grants for researchers to work on finding alternatives. Money really isn’t the issue.”
Do you experience any other type of pushback? “Some of the bigger scientific journals or funders are still asking for research to be done with animal testing. The system is very dependent on reviewers. If one of them says: “I don’t believe your results, redo it in a mouse instead”, that’s something we have to tackle. You see a difference in young scientists though, they are more interested in new technologies and finding alternatives.”
Do you think there will be a point in time where we look back in shock that we used to test on animals?
“Yes. I’m not that old, but when I was studying, I was still writing on a typewriter, there was no internet. This was just 30 to 40 years ago. If the noses are all in the right direction, so much can be achieved. It’s going to happen, even if we can’t imagine it now.”
22 | AD VALVAS magazine April 2024
Interview
Sue Gibbs 60
2021 – now
Transition to animal-free innovations (TPI), VU work group
2018 – now
Head of SkinLab, Amsterdam UMC & head of MucosaLab, ACTA 2018
Leading member of the national TPI-Helpathon team
2017 – now Professor Skin and Mucosa Regenerative Medicine, Amsterdam UMC & ACTA
1986 – now
Many different positions in boards of advisors, teaching, as jury member, et cetera
Helpathon
Together with her colleagues at TPI (transition animal-free testing innovation), Gibbs organizes a series of so-called Helpathons, where companies and researchers interested in alternatives for animal testing can join forces and work towards sustainable solutions.
April 2024 AD VALVAS magazine | 23 KEY PEOPLE
Studying real-world situations while filtering out the real world
There are not many things as complex as human behaviour. In the new Applied Behavioural Science Lab, scientists can filter out noise and simplify situations.
BY WELMOED VISSER PHOTOS YVONNE COMPIER
Do test subjects prefer a very similar copycat version of the original Snelle Jelle gingerbread bar over a dissimilar fake? In the new Applied Behavioural Science Lab (part of the VU Behavioural Lab) there is room for all kinds of behavioural research, including a study on gingerbread bars.
In a space barely a square meter big there’s a table, a chair, and a computer. On the screen, I – as a test subject –receive information about the company Peijnenburg: the manufacturer of Snelle Jelle gingerbread. Then, I have to answer a few questions. Immediately, I realize that I haven’t paid much attention. Was Peijnenburg a family business or not?
24 | AD VALVAS magazine April 2024
Human behaviour
Lab manager Srinidhi Desikan (on the left) and scientific director Femke van Horen
Afterwards, I get to choose one of the gingerbread bars, not a Snelle Jelle, but a fake one. There’s a fake one that closely resembles the original called Vlugge Japie [both names refer to a fast Dutch boy’s name, Ed.] and a second variant from the company Bussink, that looks like it came straight from the former Eastern Bloc in terms of design.
Picked last in gym
I choose this unattractive bar from Bussink. I know, it’s completely irrational, but I feel sorry for it being left over. I was that kid who always got picked last in gym class, maybe that explains my sympathy for outsiders, even when it comes to lifeless things.
Human behaviour is complex — see above — and studying behaviour is possibly even more complex because in the real world there are always so many factors at play, which researchers have no control over.
Only in a lab setting can you simplify the situation significantly, filtering out most of the noise. But in a lab you can’t escape the quirks that test subjects carry in their own heads — see above — although maybe that’s okay.
Tucked away in the basement
About two years ago, Femke van Horen (scientific director of the VU Behavioural Lab) and Bart van Leijen (then Program Director Strategy, now Director of Institutional Affairs at VU) started with the VU Behavioural Lab, an initiative to professionalize and expand VU facilities for behavioural experimental research into a place where behavioural scientists from various disciplines can connect and conduct their experiments.
The new Applied Behavioural Science Lab is tucked away deep under the Transitorium on the second basement level. Daylight doesn’t reach here, making the space look somewhat gloomy. But the warm welcome from lab manager Srinidhi Desikan makes up for it. If, as a researcher, you’re unsure how to set up your experiment, she’ll help you.
Desikan is a PhD in neuroscience. She has a broad methodological knowledge of conducting scientific research. She can advise on the practical side of experiments or can connect researchers with the right person to assist them.
“Recently, a scientist came here wanting to measure the heart rate of test subjects during an experiment,” she says. “The experiment lasted ten minutes, so he thought he’d have enough time if he took ten minutes per participant. But if you want to measure heart rate, you need a baseline measurement of the heart rate in a relaxed state. A test subject who rushes in here, needs to sit quietly on a chair for at least ten minutes for that baseline measurement. So we ended up scheduling more time.”
Measuring eye movements
The Applied Behavioural Science Lab has fifteen individual cubicles for computer experiments. Down the corridor is another space with eleven of these cubicles. This is typically where the computer experiments are done:
You can’t escape the quirks that test subjects carry in their own heads
April 2024 AD VALVAS magazine | 25
SCIENCE
Human behaviour
test subjects can fill out questionnaires, watch a video, or respond as fast as possible to stimuli presented on the screen. Soon, they can also participate in research that tracks eye movements, for example, to see how long test subjects focus their eyes on certain elements on the screen.
Currently, the lab is doing a pilot study of using the webcam for tracking eye movements. Until now, eye tracking research involved much larger setups. Desikan takes us to a room where such a device is located. “Look, this is the headrest. A test subject has to sit very still so that a camera can measure only the eye movements. Moreover, you can only measure one person’s eye movements at a time, and you have to reset the device each time. That takes a lot of time.” Being able to measure eye movements using a webcam only, would be a great improvement.
Supermarket shelves
The lab also has several group rooms for social experiments. Two small rooms for two to four people and a larger room for up to fifteen people. Here, researchers can, for example, study how people behave in negotiations or when they know there’s another group next door competing with them.
“We can control the conditions of these rooms to a certain degree,” Desikan explains. “We can adjust the temperature or the lighting conditions, or we can make one room messier than the other to see if people are more, or less focused, or get irritated more quickly. We could also, for example, set up supermarket shelves to measure shopping behaviour.”
The VU Behavioural Lab can advise on all these conditions. It also has research assistants who can help with conducting the experiments, such as receiving and guiding test subjects. The lab does not assist with analysing the data from the experiments.
Unconscious influence
Back to the Snelle Jelle gingerbread bar. Afterwards, I read that the hypothesis was that people who know that Peijnenburg is a small family business would feel more guilty about buying a copycat than people who think Snelle Jelle is made by a large company. Following that theory, the first group would be more likely to choose a fake that doesn’t resemble the original.
In my case that’s entirely true, but Peijnenburg being a small or big company didn’t consciously cross my mind at any point. Unconsciously, however, it may have influenced my choice.
The gingerbread bar sits around the Ad Valvas office for a week, then someone else eats it. Would I have eaten the more attractive version right away? I don’t know; I try to eat less sugar, and the unattractive packaging definitely helped with following through on that. Whether this is a consideration the researchers took into account in their experiment – I have no idea. In any case, the experiment made me think deeper about how peculiar the motivations behind such trivial choices can be.
‘We can make one room messier than the other to see if people are more, or less focused’
Test subjects
The VU Behavioural Lab (VBL) is available for VU scientists who want to conduct behavioural experiments. The lab has facilities to conduct experiments using individual participants and groups. For the time being, due to privacy legislation, only VU students can sign up as test subjects. VBL is working on creating a platform where researchers can advertise their research and students can sign up. Test subjects often receive a small amount of money as a reward.
26 | AD VALVAS magazine April 2024
VU academics blog monthly about improving societal connectedness at advalvas.vu.nl/column-blog/
Ivar Vermeulen associate professor of communication science
‘Almost without exception, basic civil rights are at stake’
It’s the Media, Stupid!
After our final school exams in 1989, my friends and I went on a vacation. Not to a Greek island to enjoy our house and beach life, but instead to the remotest place our Interrail tickets would take us: Alta, Norway – 400 kilometres north of the Arctic Circle. Once there, we sat and watched a bleak sun that never set, clunky fisher boats, and kids on skateboards. Especially the latter caught our attention: skateboarding had been something of a hype in Amsterdam a few years before, but had faded just like neon colours and electric boogie dancing. Yet, here the kids were skateboarding like there was no tomorrow. It must be the remoteness of the place, we thought. It probably takes fads and trends years to travel here, and when they finally arrive, the world is already immersed in other things. These Alta kids, we philosophized, were like tiny humans gazing at distant stars, catching only images of times long gone. But what we hadn’t seen were the satellite dishes on their parents’ houses, the fancy decoders in their living rooms, and the long winter days that the Alta kids had spent watching the latest American TV shows.
A summer later, skateboarding also re-arrived in Amsterdam. What makes people practice what they practice, discuss what they discuss, ponder what they ponder? (Look at the title for a clue.) The media’s influence is sometimes exaggerated, but much more often it is grossly underestimated. Policymakers, for example, often believe that citizens discuss complex political issues ‘at the coffee machine’, or ‘on the street’. Well, usually they don’t. They get their information from TV shows, news and social media. Media determine their preoccupations, which in turn shape their attitudes. Of course, people may respond to information in different ways, and attitude formation is a very complex process. But anyone exposed to media is influenced by it just the same. Considering the rising ubiquity of digital technology, the advances in AI, and the exponential growth of computing power; considering our knowledge of human psychology, scalability, and network effects: will the influence of media decrease or increase? I think we all know the answer.
But what does that answer imply? First, we need smart, tech savvy individuals who understand the effects of new media technologies on people and on society, to help steer technological advancements in the right directions (so tell your smart niece or nephew to sign up for a communication science program!). Second, we should be very wary when someone – be it a mogul or a government – tries to exert control over media platforms or infrastructure. Almost without exception, basic civil rights are at stake: privacy, freedom of expression, democratic participation (vote with your feet!). Third, we might start to revalue the old-fashioned media institutions that we thought were going obsolete: newspapers, public broadcasting, the like. In a world of Google, social media, and AI, we sometimes forget that we need dedicated professionals to curate information flows. But we do. Journalists are the doctors of truth, professionally trained to care (support them, get a subscription!).
The skaters in Alta were highly connected individuals in a still sparsely connected world. After watching them for a while, we grabbed our backpacks and commenced our seven-day hike through Finnmark. The emptiness was all-encompassing. In the end, people are not made for such worlds. We need connections, and media are great tools for that. And they will only get better, if we make them.
April 2024 AD VALVAS magazine | 27
BLOG Life of a scientist (3)
A longer version of this essay was published previously in the book project Connected World, where 100 VU researchers shared their insights on improving societal connectedness.
Peter Valckx
Why especially gifted students sometimes hit a wall
Gifted students often get stuck in their studies. Yet, in higher education, there are hardly any provisions for this group. VU is in the process of setting up a coaching program.
BY WELMOED VISSER ILLUSTRATION BEREND VONK
Provisions for gifted students
The HB-HO network (hb-ho.nl) supports gifted students. Some universities and colleges employ specialists dedicated to guiding gifted students. VU does not currently have this. Gifted students facing challenges can approach their study advisors. The research on gifted students at VU and HvA was funded by the Wisselstroom program, aimed at helping students find the right place in higher education more quickly.
‘They often feel lonely because they rarely encounter people who think like them and truly understand them’
The common perception of giftedness is that if you’re gifted, you effortlessly breeze through two degrees and only score straight A’s. While this may hold true for some gifted individuals, it doesn’t accurately represent the majority. Many gifted students encounter varying degrees of challenges in an educational system tailored to the average student.
Gifted students often drop out because the education system fails to align with their way of thinking. While primary and secondary education have seen the emergence of special programs, teaching methods, and sometimes even separate schools for gifted students, higher education offers far fewer accommodations or support.
“An estimated ten percent of students are considered gifted,” says Christopher van den Berg, a student assistant for Student and Educational Affairs (SOZ) who delved into the subject. “At VU, that translates to about 3.000 students.” In the general population, the proportion of gifted individuals is around 2 percent. Gifted individuals often fail to reach their full potential because they struggle in education or the workforce.
Perfectionism and fear of failure
Although an IQ score of over 130 is often used as a threshold, there are also certain characteristics that define gifted individuals: intense emotional experiences, a highly developed ethical sense, perfectionism, fear of failure, and a critical mindset. Gifted individuals also tend to think differently and process information on a higher abstract level. Additionally, they often feel lonely because they rarely encounter people who think like them and truly understand them.
All these traits can be reasons why gifted individuals struggle in education. Another significant factor is that gifted students may not have learned how to study earlier in their school careers because the material came easily to them. When they suddenly have to study at university, they may have no idea how to do so. “Combine that with perfectionism and fear of failure, and you understand why this group sometimes hits a wall,” says Van den Berg.
Together with a colleague and a giftedness specialist from HvA, Van den Berg conducted an exploratory study on the challenges faced by gifted students. They administered questionnaires to 161 students and selected 31 students for
28 | AD VALVAS magazine April 2024
Neurodiversity
STUDENTS
interviews, including 15 from VU. The term ‘giftedness’ was not mentioned in the questionnaire because students may not always recognise this trait in themselves, and it carries a certain stigma. Students were selected based on their characteristics.
Limited knowledge
Other studies indicate that one-third of gifted individuals successfully complete their studies, one-third could benefit from some support, and one-third experience significant challenges. Van den Berg and his colleague primarily reached the first two groups in the VU and HvA study.
“Finding the one-third that truly needs help is much more challenging, partly because these students often don’t realise they are gifted,” says Van den Berg.
Issues often arise due to perfectionism or because they never learned how to plan their studies. Although VU offers courses on topics such as planning, “the approach is slightly different for gifted individuals than for other students,” says Van den Berg, “and it would be helpful if they had somewhere to turn to with counsellors knowledgeable about giftedness.” The study revealed a significant demand for a contact person with expertise in giftedness.
Such specific attention is currently lacking at VU. In this regard, the university could learn from primary education, where accommodations for gifted students, such as enrichment programs and teaching methods offering extra challenges, have emerged over the past fifteen years. Additionally, many schools have someone on the team with expertise in giftedness.
Accelerate, deepen, broaden
Educational adjustments for gifted students often come down to three things: acceleration, enrichment, and extension. Acceleration involves allowing gifted students to skip certain parts of the curriculum because otherwise, they become bored. This is also relevant in higher education. Universities have become more school-like over the past decades, with many small assignments to keep students engaged. However, this can hinder motivation for gifted students.
For enrichment, it’s important that it’s not too difficult to combine studies or minors. Students have varying experiences with this, as Van den Berg’s interviews revealed. “Some programs are very rigid and inflexible, but there was also someone who studies at VU and Leiden University, both of which offer flexible programs,” he explains.
Van den Berg is still unsure about how VU will shape the support for gifted students. “We are considering a coaching program, likely through the student deans,” he says.
The need for contact with like-minded individuals is significant among the target group, Van den Berg and his HvA colleague discovered. “We organised a few meetings: an afternoon on time management at VU, an internet chat & chill session at HvA. These gatherings were well attended, with both students and staff. I know that WhatsApp groups have formed, and some people still maintain contact with each other.”
April 2024 AD VALVAS magazine | 29
Voor vrienden van de VU
De oprichters van de VUvereniging wilden in 1879 een andere universiteit in Nederland. Los van de overheid, voor eigen keuzes met een eigen kompas. Een universiteit die staat voor rechtvaardigheid, medemenselijkheid en verantwoordelijkheid voor elkaar en voor de wereld. Zo ontstond de bijzondere universiteit waar iedereen welkom is: de Vrije Universiteit.
De VUvereniging subsidieert jaarlijks met 1 miljoen euro bijzondere projecten en activiteiten op het snijvlak van onderzoek, onderwijs, zorg en maatschappij. Daarnaast organiseren we verrassende en inspirerende evenementen.
De VUvereniging is een maatschappelijk netwerk voor vrienden van de VU.
Lid van de VUvereniging ben je al voor €10 per jaar.
Je bent van harte welkom.
www.vuvereniging.nl
Lid worden kan hier
30 | AD VALVAS magazine April 2024
ADVERTORIAL
Badr Ezzat
The university student council is the representative participation council of and for students of VU Amsterdam. The council concerns itself mainly with the quality and accessibility of education at VU Amsterdam and with the student policy of this university. The council consults with the executive board periodically.
The importance of understanding each other
University education has the potential to become a community that is a melting pot for diverse perspectives and ideas. Nonetheless, the increase in political tension globally has caused rifts to form inside communities. This division has led students to the belief that they have to be moral judges of fellow students, teachers and administrators. This results in an environment within universities where the imposition of personal beliefs is more prevalent than discourse is, without the goal of trying to understand each other’s perspectives.
Through personal experience I have seen the importance of understanding different viewpoints, as well as how hard it can be to do so in practice. I originally grew up in a Catholic Dutch primary school and had limited exposure to different cultures. This changed when I was transferred to an international high school. This change in environment led to me to feel out of place, especially when dealing with peers. This disconnect was due to cultural barriers, often resulting in clashes. This changed once I learnt that instead of being more self-centered in my own cultural and moral beliefs I should instead try to
In fact, we may continue to fiercely disagree
understand others perspectives and values. I grew to understand that they also have the right to be steadfast in their beliefs, just as I am. This mentality will always be difficult to maintain because there will always be someone with contradicting views to your own. Various controversies that have been occurring recently on campus have reinforced to me that the way universities deal with cultural or moral differences should change. That is why it is important to create a platform for honest and respectful debate. This debate shouldn’t be based just on feelings but also on the rich expertise the university offers us. This expertise should be unbiased as both sides of the story should be expressed in order for us to enter into genuine dialog. By doing this, we are able to properly understand each other. This in turn, leads to an opportunity to learn. The more we are open to learning from each other the more we can grow as a community. We may never all agree with each other. In fact, we may continue to fiercely disagree. But at least we will have heard each other and, by doing so, help the university accomplish its mission of a broader mind.
Roy Turksma Treasurer usr.roy.turksma@vu.nl
What’s going on
A selection of the topics that the USC is currently considering or negotiating.
• Internationalization procedure in the Netherlands
• Organizing Culture Day during the Déjà VU festival
• Finding new council members for our future
April 2024 AD VALVAS magazine | 31
usr@vu.nl | facebook.com/vu.usr | instagram@vu.usr HG StudentenDOk, room OD-12 ADVERTORIAL
PERSONEELSPAGINA
ONDER REDACTIE VAN HRMAM VU JAARGANG 71, NUMMER 5, 27 MAART 2024
Werkdruk en werkstress: hoe ga je ermee om?
Met werkdruk en werkstress hebben veel medewerkers wel eens te maken. Maar wat houden die begrippen precies in? Kan werkdruk ook positief zijn? En wat kun je doen als je te hoge werkdruk en werkstress ervaart? In deze Personeelspagina geeft bedrijfsmaatschappelijk werker Annemieke ter Steege antwoord op deze vragen.
Annemieke ter Steege (46) is sinds oktober
2020 bedrijfsmaatschappelijk werker bij de VU.
Samen met haar collega Henk Heijerman biedt ze kortdurende psychosociale begeleiding aan medewerkers die problemen ervaren door werk en/of privéomstandigheden. Stresshantering is een veelbesproken onderwerp in hun gesprekskamers. Werkdruk en werkstress hebben een negatief imago, vindt Annemieke, maar een zekere mate van druk kan jou als medewerker positief stimuleren om het uiterste uit je kunnen te halen.
Te hoge werkdruk kan echter leiden tot stress. Langdurige en overmatige stress kunnen serieuze gezondheidsproblemen geven. Uit het VU-werkbelevingsonderzoek van 2022 kwam naar voren dat ruim een kwart van de VU-medewerkers (27%) enkele maanden per jaar een te hoge werkdruk ervaart.
Er wordt veel gesproken over werkdruk en werkstress. Maar wat is het eigenlijk en wat is het verschil tussen die twee? Werkdruk is de druk die je ervaart op je werk, bijvoorbeeld de hoeveelheid werk, deadlines, de complexiteit van taken, maar ook de mate waarin je bent toegerust om die taken uit te voeren. Als dit te veel wordt en je kan niet meer aan de gestelde eisen binnen de gestelde tijd voldoen, is er sprake van te hoge werkdruk. Stress is de negatieve reactie op die te hoge druk.
Dit verschilt van persoon tot persoon. Niet iedereen krijg stress door een hoge werkdruk. Het verlichten van werkdruk alleen is lang niet altijd de oplossing omdat ook andere factoren (werk)stress kunnen veroorzaken. Ongewenst gedrag, conflicten, bezuinigingen, reorganisatie, rolonduidelijkheid en slechte balans tussen werk en privé zijn een aantal andere factoren.
Wanneer wordt werkdruk en werkstress negatief, op welke signalen kun je letten?
Een bepaalde mate van druk en spanning hebben we als mens nodig om vooruit te komen. Kortdurende stress kan je prestaties zelfs verbeteren. Denk hierbij aan de spanning die professionele dansers vaak ervaren vlak voor ze het toneel op gaan. Maar wanneer je langdurig niet aan gestelde eisen kunt voldoen, wanneer conflicten aanhouden, grensoverschrijdingen onveranderd doorgaan of er toekomstonzekerheid is, kan stress een negatieve invloed op je functioneren hebben en serieuze gezondheidsproblemen geven.
Het belangrijkste signaal waar je op kunt letten is verandering. Dat kan verandering in gedrag, denken of gezondheid zijn.
• Verandering in gedrag: sneller geïrriteerd zijn, meer teruggetrokken zijn of emotioneler reageren. Verandering in capaciteiten en vaardigheden, zoals minder kunnen concentreren of juist heel alert zijn, meer fouten maken, dingen vergeten en langzamer of juist sneller je taken afronden.
• Verandering in denken: piekeren, onzekerheid, besluiteloosheid, pessimisme.
• Verandering in gezondheid: hoofdpijn, buikpijn, vermoeidheid, moeite met slapen, verminderde eetlust, spierspanning, blessures, vaker verkouden of grieperig. Of juist veel meer energie ervaren, euforisch zijn, het gevoel hebben alles tegelijk te kunnen.
Hoe maak je problemen met werkdruk en werkstress als medewerker bespreekbaar?
Stel jezelf de vraag: waar heb ik last van en wat is hier van invloed op? Bij bijvoorbeeld stress door te hoge werkdruk, ligt het voor de hand om in gesprek te gaan met je leidinggevende en samen te bepalen wat er (tijdelijk) minder kan. Bij een hoge mate van disbalans tussen draagkracht en draaglast en/of bij meer persoonlijke factoren die de mate van stress beïnvloeden, is een bedrijfsmaatschappelijk werker een goede eerste gesprekspartner.
Ervaar je echter stress vanwege ongewenste omgangsvormen door je leidinggevende, dan is een vertrouwenspersoon of iemand in je privé-omgeving een geschikte eerste gesprekspartner.
Hoe kun je de balans herstellen?
Het helpt om jezelf te kennen en dat wat je nodig hebt om je draagkracht te vergroten. Wat mij bijvoorbeeld persoonlijk veerkrachtig houdt is veel sporten, liefdevolle tijd doorbrengen met mijn gezin, familie en vrienden en creativiteit. Wat me uit balans haalt is slecht slapen, blessures, te veel van mezelf moeten, conflicten en ingrijpende omstandigheden waar ik geen invloed op heb.
Je draagkracht en veerkracht goed houden of vergroten kun je doen door gezond te leven, zoals gezonde voeding, voldoende bewegen, ontspanning, plezier maken, voldoende nachtrust, pauzes houden op het werk en afwisseling in werkzaamheden. Zorg goed voor jezelf, geef grenzen aan en leef dat ook na. Daarnaast kun je kijken of je de lat lager kunt leggen. Kom je er zelf niet uit, vraag dan tijdig hulp van naasten, collega’s of professionals. Samendragen vergroot je draagkracht.
32 | AD VALVAS magazine april 2024
Wat kun je binnen een team aan negatieve werkdruk en werkstress doen? Creëer met elkaar een open werkklimaat waarin het gebruikelijk is om te praten over werkdruk en stress. Wees duidelijk in helder omschreven rollen, taken en verantwoordelijkheden en maak duidelijke afspraken. Is er een (tijdelijke) disbalans tussen werklast en formatie? Stel dan prioriteiten en maak keuzes. Zorg voor de juiste middelen en faciliteiten om het werk te kunnen uitvoeren. Kijk wat er nodig is om iedere collega te horen; de een spreekt zich makkelijker uit tijdens een vergadering, terwijl dit voor een ander juist een stressfactor is. Kom regelmatig met het team samen. Luister naar elkaar en toon begrip, waardering voor elkaar en geef complimenten.
Wat kun je doen als medewerker om negatieve werkdruk en werkstress te voorkomen? Bestaat er een gouden tip? Geen gouden tip, wellicht wel een gouden grondgedachte. Het voorkomen van onprettige en verstorende emoties en omstandigheden is onmogelijk en daar zou je ook niet naar moeten willen streven. Dit suggereert dat je alles in de hand kunt houden en dat veroorzaakt juist druk.
Wat is er binnen de VU mogelijk om medewerkers bij te staan die negatieve werkdruk en werkstress ervaren?
Als eerste kun je natuurlijk langs jouw leidinggevende gaan of het met collega’s bespreken. Er staan ook tips op de pagina Werkdruk en werkstress op VU.nl. Als het lastig is om naar jouw collega’s of leidinggevende te gaan of als er iets anders nodig is, zijn er ook de volgende opties:
• Decentrale en centrale vertrouwenspersonen bij ongewenste omgangsvormen
• Interne en externe mediators bij geschillen of conflicten
• Bedrijfsmaatschappelijk werk voor psychosociale ondersteuning bij werk- en of privéproblemen
• PhD psycholoog voor kortdurende psychologische ondersteuning van promovendi
• Bedrijfsarts bij (dreigend) ziekteverzuim (door stress)
• Coaching en teamcoaching
• Ombudsman bij klachten over bijvoorbeeld niet nagekomen beloften over scholing of promotie, over arbeidsomstandigheden of reorganisatie
• HR-adviseur voor personeelsvragen en regelingen
• Loopbaancoach voor loopbaanvragen
• GoodHabitz voor korte online modules, gericht op onder meer omgaan met stress en timemanagement
• VU Griffioen voor cursussen en workshops ter ontspanning en verrijking, zoals mindfulness en yoga
• Sporten op de campus bij Sportcentrum VU, voor de algehele gezondheidsbevordering. Dit is gratis voor VU-medewerkers.
Loketten voor hulp en bemiddeling
De afdeling Arbo & Milieu is de gecertificeerde interne arbodienst van de VU. Arbo & Milieu adviseert en ondersteunt bij het zodanig inrichten van de bedrijfsprocessen en de arbeidsomstandigheden dat medewerkers hun werk veilig en gezond kunnen uitvoeren.
Hiernaast vind je een overzicht bij wie medewerkers terecht kunnen op de afdeling Arbo & Milieu. Als je op VU.nl zoekt op ‘loketten voor hulp’ vind je meer informatie over alle loketten voor hulp en bemiddeling op de VU.
Arbo adviseur
De arbo adviseur geeft tijdens een werkplekonderzoek advies over een ergonomische werkplekinstelling, het verbeteren van de werkhouding, maar ook over een beeldschermbril bij leeftijd gerelateerde oogklachten. Bespreek de mogelijkheden eerst met jouw leidinggevende.
Contact: arbo.advies@vu.nl
Bedrijfsarts
Medewerkers van de VU kunnen terecht bij de bedrijfsarts om arbeidsongeschiktheid te voorkomen. Maak je je zorgen over aspecten in je werk en je gezondheid? Dan is het mogelijk een afspraak te maken voor een preventief spreekuur. Je kunt ook bij de bedrijfsarts terecht bij ziekte(verzuim).
Contact: secretariaat.amd@vu.nl
Bedrijfsmaatschappelijk werk
Op de VU zijn er twee bedrijfsmaatschappelijk werkers. Zij bieden kortdurende begeleiding aan medewerkers die arbeidsongeschikt (dreigen te) raken door psychosociale problemen, door werk en/of privéomstandigheden.
Contact: a.m.ter.steege@vu.nl of h.heijerman@vu.nl
Promovendipsycholoog
Bij promovendipsycholoog Victor Kraak kunnen alle promovendi aan de VU terecht die psychische klachten ervaren tijdens het promotietraject.
Contact: v.c.kraak@vu.nl
Vertrouwenspersoon
Ervaar je als VU-medewerker ongewenst gedrag? Een vertrouwenspersoon kan je ondersteuning bieden en helpen zoeken naar een (informele) oplossing. De centrale vertrouwenspersonen zijn Sandjai Bhulai en Marielle Rozemond. Daarnaast zijn er ook decentrale vertrouwenspersonen per faculteit en dienst.
Contact:
vertrouwenspersonen.personeel@vu.nl
Redactie Personeelspagina > HRMAM Tekst > Gaby den Held Vormgeving > Designstudio VU
april 2024 AD VALVAS magazine | 33
Humanist Vampire Too Sensitive to Kill Lopen voor je welzijn
Rialto VU
Nieuwe Universiteitsgebouw De Boelelaan 1111
Humanist Vampire draait vanaf 21 maart
Check de agenda en speeltijden op rialtofilm.nl
Sasha is een tienervampier – nou ja, een tiener van 68 – met een probleem; ze is erg gevoelig en empathisch. Goede eigenschappen zou je denken, maar haar ouders vinden het een ramp. Om aan eten te komen zal er toch zo nu en dan een mens gedood moeten worden. Zelf vindt ze zakjes bloedplasma een prima surrogaat, maar haar ouders vinden het echt hoogste tijd dat ze zich tot een echte vampirella transformeert. Dan ontmoet ze Paul, een chronisch depressieve puber die ervan overtuigd is dat het leven hem niks te bieden heeft en zich daarom als haar gewillige prooi aanbiedt.
Steffie van der Horst, marketing
Samen met het Student Wellbeing Point begint Sportcentrum VU Wellbeing Running, voor studenten die hun mentale welzijn willen bevorderen door middel van beweging. Tijdens hardlopen en wandelen kun je jezelf opladen en stressklachten verminderen. Met een groep van minimaal acht studenten gaan we ontspannen wandelen, bouwen het hardlopen rustig op en staan stil bij onze ademhaling. Zo’n beweegsessie duurt 75 minuten. De cursus duurt 11 weken en is gratis. We starten op dinsdag 9 april om 9 uur op locatie Uilenstede en om 11 uur bij het Sportcentrum OZW. De voertaal is Engels en/of Nederlands. Je kunt je inschrijven via info@sportcentrumvu.nl.
Ruben Langenhuizen, communicatie & marketing
Sportcentrum VU
VU campus (OZW-gebouw) Boelelaan 1109 020-5983656
maandag–vrijdag: 12–20 uur zaterdag en zondag: gesloten Uilenstede Uilenstede 100 020-5985090 maandag–vrijdag: 08–23 uur zaterdag en zondag: 10–18 uur sportcentrumvu.nl
34 | AD VALVAS magazine april 2024
PEXELS/Filip Marcus
De magische wereld van Katinka
VU Griffioen
Nieuwe
Universiteitsgebouw
De Boelelaan 1111
Jip Smit, Dorien van Gent en Teun
Donders
Motherland, Katinka
Strikes Back
Dinsdag 23 april, aanvang: 20 uur
Toegang: 11 euro voor studenten, 15,50 euro voor VU-medewerkers.
griffioen.vu.nl/ voorstellingen
Theatermaker Jip Smit neemt je mee naar een magische wereld, waarin we de queeste volgen van heldin Katinka. Katinka Strikes Back is het tweede deel van de Motherland-trilogie. Voor de voorstelling word je op een komische wijze bijgepraat. Je hoeft deel één dus niet gezien te hebben. In de wereld van Motherland heerst een vloek. Mannen hebben een levensloop van 80 jaar en vrouwen een van drie dagen. Vrouwen zijn er enkel om te baren en sterven dan weer. Maar bij de geboorte van Katinka loopt het anders. Zij groeit niet op in één dag, veroudert niet razendsnel, is niet op dag drie alweer een oud vrouwtje waarbij het stof in de rimpels ligt. Nee, Katinka heeft de levensloop van een man en is voorbestemd deze eeuwenoude vloek te verbreken.
Femke Idzes, cultuurmarketeer
Smaakvolle dikke noodles
SFEER Een knus, klein restaurant met plek voor zestien klanten. Binnen zie je veel Aziatische illustraties en grote planten. Wat opvalt, is het gigantische raam met uitzicht op straat. ETEN Wij beginnen met gyoza’s (Japanse deeg met groente, kipvulling en een wat zuurdere sojasaus). Daarna krijgen we snel het hoofdgerecht op indrukwekkend grote borden. Voor mij is dat biefstuk in zwarte pepersaus met groenten en rijst, en mijn tafelgenoot gaat voor de Japanse Udon-noodles met groenten, garnalen en kip. Halverwege ruilen wij van bord. We zijn beiden tevreden over de gerechten. Malse biefstuk en noodles. Kortom, grote, eenvoudige en smaakvolle gerechten.
BEDIENING Op een drukke zaterdag hoeven we maar een kwartier op ons eten te wachten. De enige serveerster komt vaak vragen of alles naar wens is.
TIP Japanse Udon-noodles met kip en garnalen.
AANRADER Zeker. Ook als je eens alleen uit eten wilt gaan, is dit een perfecte plek om dat uit te proberen.
PRIJS De prijs-kwaliteitverhouding is top. Een groot hoofdgerecht voor ongeveer 12 euro vind je niet zo makkelijk meer in Amsterdam.
Eugenia Maurelle, tweedejaars bachelor geneeskunde
Tasty Asia
Amstelstraat 27 1017 DA Amsterdam
Wil je ook GRATIS ETEN, in ruil voor een restaurantrecensie?
Mail naar redactie. advalvas@vu.nl.
april 2024 AD VALVAS magazine | 35
CULTUUR
had ze langer willen blijven, maar ze moest als enige terug naar Noord. Met iedere minuut die verstrijkt, wordt de stilte onverdraaglijker. Verraderlijker. Oorverdovender.
De heldere, volle maan verschuilt zich af en aan achter de flats. De ene keer kort, nog geen seconde, de andere keer wel tien seconden, afhankelijk van de lengte van het gebouw. Bijna alsof de lichtbol verstoppertje met haar speelt. Behalve dan dat ze niet moet denken aan alles wat zich nu nog meer zou kunnen verschuilen.
Wanneer ze bij de pontsteiger aankomt, ziet ze de F5 net
gaan. Hij, drager van een paar zware wenkbrauwen en een volle baard, kon zich er maar weinig bij voorstellen.
Een donkere gestalte komt aanlopen op de steiger. Die nadert tot op anderhalve meter afstand van haar en leunt tegen de balustrade.
malen nagestaard met blikken die zo priemend zijn dat ze alle kleding van je lijf lijken te scheuren? Kennen ze het geluid van voetstappen die je steeds meer naderen totdat ze vlak achter je precies jouw looptempo aannemen? Ze kijkt opzij en schrikt. Het donkere figuur staat dichterbij. Of vergist ze zich? Ze haalt de hand uit haar jaszak waarmee ze de sleutel zowat fijnknijpt. De lichten aan de overkant van het IJ schijnen op haar wit geworden knokkels. Met bevende handen steekt ze later de huissleutel zo diep mogelijk naar binnen. Vervolgens draait ze hem een halve slag. ‘Thuis!’ appt ze.
36 | AD VALVAS magazine april 2024
Dido Drachman illustrator en striptekenaar
Wout van Zaale derdejaars bachelor politicologie