advalvas | jaargang 60 | nr9

Nr 9

16 januari 2013 Brenda van het Hul op de bres voor Maasaiweduwes

Studie naar aanpak sociale ongelijkheid

Iraniër-at-risk ziet Europa niet als voorbeeld

Studenten niet pamperen, maar uitdagen!

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

tentamenleed — Nieuwe regels, nieuwe klachten pag 20

DE SER SCRIPTIESERVICE HELPT JE OP WEG !

SCRIPTIE SERVICE

Studeer je aan de universiteit, of aan het hbo ?

Gaat je scriptie over een sociaal-economisch onderwerp ?

Kijk dan voor handige literatuurlijsten en schrijftips op de SER-site.

WWW.SER.NL

COLLECTANTEN GEVRAAGD 10 T/M 16 FEBRUARI 2013 www.amnesty.nl/collecte of bel (020) 626 44 36 @EurestCampusVU

ER IS NOG GEEN BESLUIT GENOMEN! Maandag 14 januari a.s. zijn de medewerkers van AMD, UBVU en UC IT op de hoogte gebracht van de conceptreorganisatieplannen en de geanonimiseerde personeelsplannen voor hun dienst. Bij de aanwijzing van boventallige werknemers moet het afspiegelingsbeginsel leidend zijn.

De medewerkers die boventallig worden, zullen voorafgaand aan die bijeenkomst persoonlijk worden ingelicht.

Het Lokaal Overleg moet de personeelsplannen nog goedkeuren. De domeincommissies die de OR heeft ingesteld voor deze reorganisaties krijgen tot 28 januari de tijd om te reageren op de plannen.

Voor ontslagbedreigde medewerkers is uiteindelijk het Sociaal Plan Nieuwe Bedrijfsvoering van toepassing.

Ook worden zij per 1 mei 2013 aangemeld als herplaatsingskandidaat bij de Transitieorganisatie en formeel naar de Transitieorganisatie overgeplaatst.

Voor vragen, opmerkingen en klachten omtrent de reorganisatie: meldpuntreorganisatie.or@vu.nl De informatie en vragen die bij het meldpunt binnenkomen helpen de OR bij het uitvoeren van zijn taak tijdens deze reorganisaties.

Belangrijke data 14 januari 2013: medewerkers ontvangen een eerste brief en worden ge誰nformeerd over plannen 28 januari: de reactie op de brief moet zijn verstuurd 4 februari: het CvB neemt een voorgenomen besluit over de reorganisaties 13 februari de OR ontvangt het reorganisatieplan en wordt om advies gevraagd Ook rond die tijd: de bonden (in het lokaal overleg) ontvangen het personeelsplan en gaan dat beoordelen 20 februari: de OR organiseert hoorzittingen over de plannen 27 maart: de OR spreekt met het CvB over de plannen, in een openbare vergadering 15 april: CvB neemt een definitief besluit over de reorganisatieplannen 22-26 april: medewerkers ontvangen een brief met uitleg wat het besluit voor hen betekent. Het betreft een formele brief waarin staat of een medewerker in dienst blijft van de VU of niet. Omdat het om een besluit gaat met rechtspositionele gevolgen, kunnen zij hier bezwaar en beroep tegen instellen.

1 mei: start implementatie reorganisatieplan

Ondernemingsraad

INHOUD

jaargang 60 — nr 9

VU NU

Criminologiestudent Brenda van het Hul staat Maasai6 weduwes juridisch bij Aat Liefbroer onderzoekt de aanpak van sociale ongelijkheid

10

Promovendus Ali Honari ziet Europa niet meer als het ideale voorbeeld voor Iran 16 De nieuwe tentamenregels: hard nodig of studentje 20 pesten?

En verder Online

4

Opinie: weg met de Navo

8

Column: Peter Nijkamp

9

Brieven

13

Onderzoeksnieuws

14

Opinie: Verontruste VU’ers

24

Column: Roos

25

Campus: onderwijsagenda

26

PP

28

Cultuur: theater en restaurant

30

Sleutelgat

31

Griff

32

Coverfoto StudioVU/Riechelle van der Valk Het volgende nummer verschijnt op 30 januari 2013

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 kamer 1-D-40 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans Secretariaat Barbara Vazquez, (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer, rbbmr.nl

ADVALVAS

Medewerkers Dick Roodenburg (Griffioen), Rianne Lindhout, Anita Mussche (redacteuren a.i.), Merlijn Draisma, Roos van Rijswijk, Bas van der Schot, StudioVU (Riechelle van der Valk, Yvonne Compier) Peter Valckx, Veerle Vrindts Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet, (023) 5714745 Druk Senefelder Misset, Doetinchem

nr 9 — 16 januari 2013

Maandag 7 januari 2013, 18.21 » Sportinstructeur Mickey Richards geeft de eerste work-out van het nieuwe jaar op Sportcentrum VU. Foto studiovu/yvonne compier 3

Laatste nieuws Dagelijks vers nieuws op advalvas.vu.nl › Eerste ‘boventallig’ brieven de deur uit › Gratis wetenschap ter nagedachtenis van Aaron Swartz › Toename Amerikaanse studenten vlakt af

› Studenten verliezen rechtszaak over hoog collegegeld › Theologische faculteit organiseert Graduation Week › René Smit optimistisch over 2013 › Democratie in Nederland lang voor Thorbecke › Studente dupe van nepaccount › Best betaalde hoogleraar werkt bij de UvA › Hoogleraar: groentjes eten heeft geen zin › Steeds meer studenten per docent › Docent schrijft gedicht voor studente › Domme fraude met andere kleur balpen › Moordzaak heropend dankzij studenten › Honoursprogramma’s steeds meer in trek › Storing › VU krijgt 2,4 miljoen voor Abraham Kuyper Center for Science and Religion › Barbara Vis wordt hoogleraar politieke besluitvorming › De wereld draait door, ook in de kerstvakantie, zelfs op de VU-campus

4

René Smit optimistisch over 2013

“

Geen somberheid over onze VU in 2013.” Dat wenste collegevoorzitter René Smit voor zijn werknemers tijdens de nieuwjaarsborrel op 8 januari. Ondanks de negatieve publiciteit over VU en VUmc en het vertrek van bijna de hele raad van toezicht kijkt hij optimistisch naar de toekomst.

2013 zal volgens Smit een jaar worden met zware opgaven als de verbetering van het onderwijs, de

reorganisatie en de instellingsaudit. “Deze vragen een andere houding, gezamenlijke verantwoordelijkheid en teamwork”, houdt hij zijn gehoor voor.

Er staan ook positieve dingen op stapel. Zo wordt er met de UvA een Amsterdam Academic Alliance gelanceerd en komt er in 2013 een gezamenlijke Amsterdam Faculty of Science. Het hoofdgebouw krijgt extra liften, een nieuw restaurant en een

duurzame daktuin.

Veel reacties op onze site. Onder andere van Arjan de Rooy: ‘Geen woord over de ontslagen die in 2013 gaan vallen?! Verbijsterend staaltje van weglopen voor je verantwoordelijkheid als bestuurder. Wat een botheid! En mogen we meneer Smit aan het eind van het jaar afrekenen op zijn mooie nieuwjaarsbeloften?’ (FB/RL)

Lees alle reacties op advalvas.vu.nl.

2,4 mln. voor levensvragen De VU krijgt 2,4 miljoen euro voor de start van een Abraham Kuyper Center for Science and Religion.

H

et geld komt van de Templeton World Charity Foundation en is ook bedoeld voor een onderzoeksproject rond de vraag ‘of wetenschap de enige mogelijke manier is om kennis te verwerven’.

“De belangrijkste hypothese die we willen toetsen, is dat er allerlei betrouwbare kennis van

niet-wetenschappelijke aard is en dat zowel in de samenleving als in wetenschappelijk onderzoek ontsporingen plaatsvinden wanneer dat niet wordt erkend”, aldus hoofdaanvrager René van Woudenberg, die is afgetreden als decaan van de faculteit Wijsbegeerte om zich helemaal op dit project te kunnen concentreren.

Het centrum is bedoeld om een

groot aantal publieke debatten, summerseminars en conferenties te organiseren over vragen als ‘Wat is het om mens te zijn?’, ‘Zijn goed en kwaad een projectie?’ en ‘Zijn wij ons brein?’ In een volgend nummer een uitgebreid interview met Van Woudenberg. (PB)

Lees het hele bericht op advalvas. vu.nl>nieuws>9 januari. nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

StudioVU/Riechelle van der VAlk

› ‘Wij doen niet mee met Europese ranking’

online

Eerste 80 VU’ers met ontslag bedreigd

M

aandag 14 januari kreeg de eerste groep medewerkers van de VU een brief uitgereikt of ze mogen blijven of niet. Het gaat om de bibliotheek, UC-IT en de Arbo- en milieudienst. Van de 369 medewerkers dreigen er 80 boventallig te worden verklaard. Het gaat om mensen, niet om volledige formatieplaatsen.

Rob Neutelings, manager reorganisatie van de ondersteunende diensten, geeft aan dat de VU voornemens is bij UBVU 56 van de 168, UC-IT 21 van de 162 en AMD 3 van de 39 functies op te heffen. Daar staat tegenover dat bij UBVU 24 en bij UC-IT 28 (soms tijdelijke) nieuwe functies komen.

Er wordt uiteraard eerst gekeken of ontslagbedreigde medewerkers deze functies kunnen vervullen.

Neutelings benadrukt dat

Scheefgroei

de brieven nog onder voorbehoud zijn. “Het gaat om conceptplannen die nog door een heel inspraaktraject moeten met onder meer de ondernemingsraad. Daarna worden ze pas door het college van bestuur vastgesteld.”

Hij verwacht dat in april echt duidelijk is wie van deze mensen boventallig wordt verklaard.

Lees het hele bericht via advalvas. vu.nl>nieuws>14januari.

twitter.com/advalvas_vu facebook.com/advalvas issuu.com/advalvas

Smart Hoe de rechtenfaculteit al twee jaar flexwerkt. advalvas.vu.nl/ dossiers

Razend Studenten in 2000/2001: ruim 166.000.

In 2010/2011: 242.300. Het aantal banen (wetenschappelijk + ondersteunend) steeg in die tijd van 40.000 naar 46.800.

I

n elf jaar zijn er aan de Nederlandse universiteiten 46 % meer studenten gekomen, terwijl het aantal medewerkers slechts 17 % toenam. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek en VSNU. Al jaren zijn er klachten over de grote toestroom van studenten aan universiteiten. De collegezalen puilen uit, het onderwijs wordt steeds grootschaliger en de overheid geeft niet genoeg geld om hier iets aan te doen.

Eerstejaars Elodie gaat misschien promoveren… met volleybal. En wat doen Fabian en Rebecca? advalvas. vu.nl>razende reporter

Dnadatabank Voor opsporing een beroep doen op een landelijke dna-databank zou veel hits geven, maar die leveren vooral veel recherchewerk en onterechte verdachtmakingen op. advalvas.vu.nl>opinie

(Re)tweets Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken @ljlp Hear, hear!!! “@NUnl: Studenten tegen afschaffen hoorcolleges: http://bit.ly/ VUzAfe ” 11-1_Ook al zitten ze vaak te gapen, te eten, te praten en te internetten: tachtig procent van de studenten is tegen het afschaffen van hoorcolleges. Gelukkig maar, vindt VU-hoogleraar Bert Jan Lietaert Peerbolte.

Tv-programma Eenvandaag onderzocht de mening van 850 studenten op hbo en universiteit.

Jan Derksen, psychologiehoogleraar in Nijmegen, betoogde in de Volkskrant dat online studeren de toekomst heeft. Tijdens hoorcolleges zag hij studenten namelijk vooral, inderdaad: gapen, eten, praten en internetten. @hdcvu De burger als klant? Oude organisaties, nieuwe verbindingen. Symposium Vrije Universiteit, 7 februari 2013 http://tinyurl. com/b8lkxad 10-1_ Ze zien zichzelf als bevlogen onderdeel van de civil society, maar klopt dat wel? Voor woningcorporaties, scholen, welzijns- en zorginstellingen zijn burgers vooral klanten. Nieuwe burgerinitiatieven bestaan naast, soms tegenover het oude maatschappelijk middenveld. Het Historisch Documentatiecentrum organiseert het symposium met de master besturen maatschappelijke organisaties van FSW en het Zijlstra Center for Public Control and Governance van Feweb. @brechtjedeleij Leuk @tweetsmania artikel, welke ben jij? >> De 10 typen twitteraars en hoe ze als bedrijf te activeren - http://bit.ly/UXbFfO 14-1_Ben jij een ondode, zoals 60 % van de twitteraars, met een inactief account, of juist een verkenner? Die haalt alles uit Twitter wat erin zit op zijn nichegebied. Dan heb je nog kwetteraars, en fans, en de meest ambitieuze twitteraar is de netwerker. Pas maar op. Forbes magazine categoriseerde twitteraars, om ze te kunnen verleiden. ‘Verleiden ons te volgen, te retweeten en te delen met hun volgers.’ @BierPlezier 14-1: Dus #Jezus veranderende water in wijn?...

Ik heb ooit m’n hele studiefinanciering in bier veranderd. Zo! Nu U weer Jezus!

Lees meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>10 januari.

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

5

Student criminologie Brenda van het Hul ‘Ik wijs Maasaiweduwes op hun rechten’

‘Als een weduwe geluk heeft, wordt ze door de broer van haar man overgenomen’ 6

in actie

De positie van Maasaivrouwen in Tanzania is beroerd. Student Brenda van het Hul helpt hen.

DOOR FLOOR BAL FOTO PETER GERRITSEN

H

oe kom je in Tanzania terecht? “Ik was al twee keer met mijn ouders op safari in Tanzania geweest.

Het land bleef me trekken. De natuur is prachtig, maar ik wilde ook meer van de cultuur leren kennen. Vanaf september heb ik twee maanden gewerkt bij het project Inherit your Rights. Dat is bedoeld om Maasaivrouwen die weduwe zijn op hun rechten te wijzen.”

Waarom hebben zij dat nodig? “Het is heel onrechtvaardig, maar de vrouwen van de Maasaistam hebben traditioneel geen erfrecht. Als hun man doodgaat, worden ze vaak door de familie van hun man van hun grond afgegooid. Dan hebben ze niets meer om zich mee in leven te houden. Vaak zie je weduwes langs de kant van de weg maïs verkopen.”

Zijn familiebanden niet belangrijk bij die stam? “Land is voor de Maasai belangrijker dan familie. Ze zijn van oorsprong nomadisch en grond betekende dat ze niet meer hoefden rond te trekken. Als een weduwe geluk heeft, wordt ze door de broer van haar man overgenomen. Maar vaak worden de nabestaanden als last gezien. Als je weet dat een man meerdere vrouwen mag hebben, dan kun je je daar iets meer bij voorstellen.

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

In de bush heb ik een man ontmoet die twaalf vrouwen en meer dan honderd kinderen had. Als zo’n man doodgaat, zijn dat gewoon te veel mensen om voor te zorgen.”

Hebben die weduwes dan helemaal geen rechten? “Volgens de tradities van de stam hebben ze die niet. Maar de staatswetten van Tanzania zijn anders. Als je als weduwe naar een hoger gerechtshof gaat, krijg je meestal wél de grond toegewezen. Bijvoorbeeld als je aantoont dat je al een lange tijd op het land woont.”

Wat deed jij om die situatie te verbeteren? “Bij het project ontwikkelden we een radioprogramma in de lokale taal waarin vrouwen te horen kregen wat hun rechten waren. In de bush heb je verder niets, maar radio ontvangen ze wel. Ik schreef de teksten die door een Maasaiman voorgedragen werden.”

Pardon? Een man? Lekker geëmancipeerd. “Ja, vrouwen hebben zo’n slechte positie dat zij niet serieus genomen worden. Als een man de informatie voorleest, is de kans groter dat de stamhoofden ernaar luisteren. We hopen met het programma vrouwen te stimuleren om voor hun rechten op te komen.”

Moeten ze wel het geld voor een advocaat hebben. “En dat hebben ze dus meestal niet. Daarom zorgt de organisatie voor juristen die hun pro bono bijstaan. Ook helpen we ze door

Brenda van het Hul

CV

1989 Geboren 20 april, Alkmaar 2008 Vwo-diploma, Alkmaar 2011 Bachelor criminologie, VU Sinds 2011 Master criminologie, VU 2013 september – november Vrijwilligerswerk via Projects Abroad Arusha, Tanzania

ze een kip te geven en ze te leren om daarvoor te zorgen. Door de eieren te verkopen, kunnen ze tenminste wat geld verdienen.”

Was je niet net een ouderwetse missionaris die de arme Afrikaantjes de les ging lezen? “Dat hebben meerdere mensen gevraagd. Maar ik ging daar niet heen om mensen te vertellen hoe ze moesten leven.

We richtten ons ook niet op gemeenschappen die per se aan hun eigen gewoontes wilden vasthouden. Dat heeft toch geen zin. Alleen mensen die al deels openstaan voor verandering kun je helpen. De overheid heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd in onderwijs. Daardoor beseffen meer mensen dat de dingen anders moeten.

Dan helpt het als je ze de juiste richting wijst.”

Hoe heb jij de Masaaivrouwen nu concreet kunnen helpen? “Tijdens mijn studie heb ik ook veel recht gehad. Dat hielp mij bij het schrijven van de scripts voor het radioprogramma. Je moet de juridische tekst begrijpen en die zo verwoorden dat vrouwen zonder opleiding het ook kunnen snappen. Daarnaast deed ik ook aan fondswerving. Zo zocht ik verkooppunten voor de sieraden die de vrouwen maakten.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Defensie

opinie

De Navo kan wel weg De Navo bestaat alleen om haar eigen bestaansrecht te bewijzen en de VS machtig te houden, vindt Bastiaan van Apeldoorn.

Door Bastiaan van Apeldoorn Beeld Bas van der Schot

D

efensie-experts luiden de noodklok over het lot van de Nederlandse en Europese krijgsmacht na enorme bezuinigingen in de afgelopen jaren. De Navo als slagvaardig bondgenootschap en het succes van toekomstige internationale missies zouden in gevaar zijn. Zelfs als de militaire lobby niet overdrijft, is het de vraag waarom of voor wie een verzwakking van de Navo een probleem zou zijn. Onze veiligheid komt er in ieder geval niet mee in gevaar.

Sinds het einde van de Koude Oorlog heeft de Navo de wereld niet veiliger gemaakt. Als militair bondgenoot richt de Navo zich op externe bedreigingen en definieert het veiligheid in militaire termen. Het is echter de vraag of er voor een land als Nederland eigenlijk nog wel reële veiligheidsdreigingen zijn die primair om een militair antwoord vragen.

Na het wegvallen van de Sovjetdreiging leek het voortbestaan van de Navo dan ook in gevaar te komen. Na 9/11 vond de Noord-Atlantische alliantie echter een nieuwe vijand ter rechtvaardiging van haar voortbestaan: het internationale terrorisme. Zo werd de Afghanistanoorlog haar centrale missie. Al wordt er inmiddels ook alweer gewaarschuwd voor nieuwe (denkbeeldige) gevaren, de onmisbaarheid van de Navo voor onze veiligheid moet mede geëvalueerd worden op basis van de resultaten in Afghanistan. En die zijn zoals bekend bedroevend. Het land is onveiliger geworden dan het al was en de terroristen hebben zich intussen verplaatst naar andere landen. Wat nog eens onderstreept dat ook voor een probleem als terrorisme oplossingen beter elders gezocht kunnen worden dan in militair geweld.

Eigenlijk gaat het bij de zogenaamde oorlog tegen het terrorisme om heel andere, machtspolitieke belangen van Amerika, de dominante Navo-partner, die er vooral op uit is haar geloofwaardigheid als hegemoniale macht te behouden. In het verlengde hiervan wordt ook vaak beweerd dat de geloofwaardigheid van de Navo op het spel staat. Maar die geloofwaardigheid kan toch geen doel op zich zijn? De Navo blijft tot minstens 2014 participeren in de uitzichtloze Afghanistan-oorlog.

8

Vervroegd terugtrekken zou betekenen dat de Navo de mislukking toegeeft van een missie die mede haar bestaansrecht moest bewijzen.

Kortom: we moeten blijven investeren in de Navo omdat… anders de Navo geen capaciteit meer heeft om toekomstige missies uit te voeren die haar bestaansrecht moeten bewijzen. Met zulke cirkelredeneringen blijft onduidelijk waarom we de Navo nu echt nodig hebben, net

als haar missies waaraan de Nederlandse krijgsmacht moet bijdragen. Dat het nieuwe kabinet in de huidige economische en sociale crisis niet méér van defensie heeft gevraagd, lijkt mij een gemiste kans.

Bastiaan van Apeldoorn is universitair hoofddocent internationale betrekkingen bij Politicologie.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

column

De stad heeft de toekomst

foto StudioVU/Riechelle van der Valk

R

Wisselcolumn Peter Nijkamp, universiteitshoogleraar en hoogleraar ruimtelijke economie

ond de kerstdagen van 2007 nam de destijds tachtigjarige Ahmet Rurban, een eenvoudige schaapsherder uit het ruige berggebied van Oost-Turkije, een historisch besluit. Hij verkocht zijn kudde en trok in bij zijn oudste zoon die in Urfa woonde, een prachtige stad die bekendstaat als de geboorteplaats van aartsvader Abraham. Rurban was zich er niet van bewust dat zijn beslissing om van het platteland naar de stad te verhuizen de grootste revolutie in de demografisch-geografische ontwikkeling van de wereld inluidde, namelijk mondiale urbanisatie. Zijn stap leidde ertoe dat het aandeel van de huidige wereldbevolking dat in steden woont, net boven vijftig procent kwam. Sinds de kerstdagen 2007 wordt met recht gesproken over de eeuw van de stad.

Natuurlijk zijn we er niet geheel zeker van dat het Rurban was die onze wereld de eeuw van de stad inleidde. Het had net zo goed een pasgeboren baby in Sjanghai kunnen zijn of een eenzame jager die zijn laatste adem uitblies in de bossen in Siberïe. Maar Rurban symboliseert de structurele verstedelijkingstrend.

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

Woonde in de napoleontische tijd nog minder Willen we dan twintig procent van wereldwijd de bevolking in steden, de stijgende thans is er sprake van stadsbevolking een vlucht naar de stad. kunnen opvangen, Stedelingen vormen geen minderheid meer, maar dan zal elke week steken qua aantal met kop vanaf nu tot 2050 een stad ter grootte en schouder uit boven de plattelandsbewoners. De van Amsterdam meeste OECD-landen zijn ‘ergens’ gebouwd qua urbanisatiegraad de moeten worden koplopers geworden in de mondiale race om meer stadsmensen. De verstedelijkingsgraad in de meeste ontwikkelde landen ligt al boven zeventig procent, en het einde is nog lang niet in zicht.

Samen met mijn collega Karima Kourtit was ik het afgelopen jaar betrokken bij de opbouw van een nieuw Europees en mondiaal researchinitiatief, de zogeheten New Urban World.

Het staat buiten kijf, de wereld van de toekomst zal een verstedelijkte wereld zijn. De vragen die deze megatrend oproept, zijn ongekend qua schaal en diepgang. Ter illustratie: willen we wereldwijd de stijgende stadsbevolking kunnen opvangen, dan zal – gegeven de huidige demografische prognoses – elke week vanaf nu tot 2050

een stad ter grootte van Amsterdam ‘ergens’ gebouwd moeten worden!

Ook Nederland heeft te maken met indringende vragen op het terrein van volkshuisvesting, duurzaamheid, volksgezondheid, onderwijs, culturele diversiteit en sociale cohesie, bereikbaarheid en economische vitaliteit. Er is hier voor de wetenschap – zeker aan de VU – veel werk aan de winkel.

Met een groot internationaal team werkten we aan een ambitieus onderzoeksprogramma. De research-issues zijn: de levensvatbaarheid van grote steden, de sociale cohesie in een multiculturele megacity, de bereikbaarheid van grote steden (mede in het licht van digitale technologie), en de potentie van de stad als een living lab voor smart energie- en milieubeheer. Zo’n researchinitiatief vergt een gecombineerde inzet van veel disciplines, want in de stad komt de samenleving in al haar dimensies het meest geprononceerd tot uiting. Of zoals Barbara Ward het in een boek in 1976 uitdrukte: de stad is the home of man.

De VU is bij uitstek een instelling om dit soort vragen aan te pakken.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Sociale ongelijkheid

Klimmen moet kunnen Kan overheidsbeleid mensen helpen ontsnappen aan een arme jeugd?

Met 1,5 miljoen subsidie onderzoekt Aat Liefbroer in negentien landen hoe dit zit.

DOOR RIANNE LINDHOUT BEELD rob bömer

10

K

inderen die opgroeien in een arme buurt met laagopgeleide en vaak gescheiden of werkloze ouders, maken later vaak wat “onhandige demografische keuzes”, aldus bijzonder hoogleraar demografie Aat Liefbroer. Ze krijgen heel jong een kind, hebben knipperlichtrelaties of krijgen een kind buiten hun relatie. Liefbroer: “Zoiets heeft gevolgen voor hoe je er op latere leeftijd voorstaat.

Economisch, maar ook sociaal: of je eenzaam bent, of je een partner hebt en of je voldoende steun uit je omgeving krijgt.”

Liefbroer onderzoekt of overheidsbeleid zulke nadelige gevolgen van een slechte jeugd kan helpen voorkomen. In november kreeg hij een Advanced Grant (1,5 miljoen euro) van de European Research Council om in negentien Europese landen te onderzoeken hoe overheidsbeleid mensen kan helpen te ontsnappen aan een arme jeugd.

Dat overheidsbeleid helpt, is helemaal niet vanzelfsprekend. Soms werkt het onbedoeld averechts. Als je ontslagen bent, vind je sneller een baan als je korter een WW-uitkering krijgt, zoals het Nederlandse kabinet wil. Maar die baan is vaak wel van een lagere kwaliteit en het duurt heel lang om weer terug te komen op je oude niveau. Die kortere WW heeft dus consequenties voor je verdere levensloop; op de lange termijn duwt hij mensen een paar sporten omlaag op de sociale ladder.

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

WETENSCHAP

Liefbroer laat met dit voorbeeld zien hoe je met goedbedoeld beleid de plank flink kunt misslaan. Hij onderzoekt hoe overheidsbeleid sociale ongelijkheid wél kan bestrijden.

Rommelopvang Als beide ouders werken, is er minder risico op een arme jeugd voor kinderen.

Dus dat is wat je wilt als overheid. Maar in Nederland leidt subsidie voor kinderopvang niet altijd tot ouders die beiden werken. Liefbroer: “Dat werkt in Zweden veel beter dan hier. Nederland is niet vooruitstrevend in het accepteren van werkende vrouwen.”

De huidige ontwikkelingen rond kinderopvang in Nederland tonen aan hoe subtiel beleid, cultuur en de economische situatie op elkaar kunnen inwerken.

De bezuinigingen leiden niet zozeer tot minder werkende vrouwen, maar zorgen er wel voor dat werkende ouderparen (deels) andere opvang voor hun kinderen gaan zoeken. Oma op maandag, tante op dinsdag, buurvrouw op donderdag: critici noemen het rommelopvang. Het is nog onbekend of zulke opvang negatieve gevolgen heeft voor het latere schoolsucces van deze kinderen, aldus Liefbroer.

“Het kan zijn dat de liefde en aandacht van oma minstens even heilzaam zijn als de professionele en sociale meerwaarde van een goede crèche, maar het kan ook zijn dat professionele kinderopvang beter is.” Weliswaar houden kleinverdieners de subsidie, maar “Gewone anderhalfverdieners kunnen ook krap zitten. Misschien onderschatten we soms het belang van financiële prikkels voor de middenklasse”, zegt Liefbroer.

In Scandinavië gingen trouwens eerst de vrouwen werken, daarna veranderden de opvattingen over goed ouderschap, vertelt Liefbroer. “Meestal moet eerst het gedrag veranderen, daarna komen de opvattingen.” Kortom: je moet de cultuur mee hebben, dan pas kan bepaald beleid mensen een zetje geven.

Onderling vertrouwen Daarom onderzoekt Liefbroer in de negentien landen naast het beleid ook welke opvattingen er heersen. Over werk

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

en ouderschap, maar ook over mensen aan de onderkant van de sociale ladder.

“Ik vraag me af hoe groot de consequenties zijn als een samenleving het mensen aanrekent dat ze uit een achterstandsmilieu komen. In samenlevingen met meer sociaal gevoel, waar de heersende gedachte is dat die mensen veel pech hebben gehad, krijgen zij misschien meer kansen om op te klimmen.”

Datzelfde geldt mogelijk als er in een samenleving meer onderling vertrouwen bestaat. In Nederland zit dat wel goed.

“Maar in Oost-Europese landen denkt men nog sterk in termen van een ingroup en een outgroup. Eenmaal in de outgroup, ontmoet je niet gemakkelijk mensen die wel iets in je zien. Een docent, een buurtwerker, een werkgever of partner”, zegt Liefbroer.

In zijn onderzoek kent Liefbroer elk land een score op een vertrouwensindex

Een kortere WW duwt mensen een paar sporten omlaag op de sociale ladder

toe, waarna hij correlaties met andere uitkomsten bekijkt. Per land brengt hij beleid, cultuur en economische omstandigheden in kaart, samen met gegevens over de samenhang tussen een laag opgroeimilieu en latere sociale status.

“Een recept voor het ideale beleid bestaat niet, maar ik hoop over vijf jaar wel te kunnen zeggen met welk beleid een land onder gegeven culturele en economische omstandigheden kinderen optimale kansen geeft om te ontsnappen aan armoede.”

Tienermoeder Het Nederlandse basisonderwijs mag dan afzakken naar de subtop, zelfs de zwakste leerlingen weten hier een redelijk niveau te bereiken. “Dat doet vrijwel geen land zo goed als Nederland. We zijn een schoolvoorbeeld van hoe je kinderen uit achterstandsmilieus toch een goede

11

Sociale ongelijkheid

start kunt geven.” Maar als het ergens de cultuur is om een tienermoeder met de nek aan te kijken, zal een goede opleiding haar niet veel helpen op te klimmen. In Nederland hebben we ook op dat gebied geen groot probleem, zegt Liefbroer: “Nederland is een van de meest tolerante landen als het gaat om dingen als alleenstaand moederschap.”

Naast werkloosheid is echtscheiding een

Als een tienermoeder met de nek wordt aangekeken, helpt een goede opleiding haar niet veel belangrijke oorzaak van sociale ongelijkheid. Tegenwoordig komt echtscheiding meer voor in de lagere sociale milieus.

En juist daar verval je dan prompt in de armoede. Liefbroer: “Zo’n gezin valt extra diep als er geen sociaal vangnet is in de vorm van een uitkering. Het verband tussen scheiden en laag op de sociale ladder terechtkomen – van ouders en kinderen – is kleiner in landen waarin zulke uitkeringen wel bestaan. Ik denk dat die uitkeringen per definitie goed zijn tegen sociale ongelijkheid. Dat hangt waarschijnlijk niet af van de cultuur.”

12

Men verwacht te veel van overheidsbeleid Naar het verband tussen achtergrondmilieu, demografische keuzes en de latere situatie van mensen is al veel onderzoek gedaan. Bijzonder hoogleraar demografie Aat Liefbroer (1958), ook afdelingshoofd Sociale demografie bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, gaat onderzoeken of die samenhang verschilt tussen landen én hoe economische welvaart, cultuur en beleid invloed hebben op die samenhang. “Mensen vinden beleid altijd het interessantst, met de gedachte dat we daar het gemakkelijkst iets aan kunnen doen”, zegt Liefbroer.

Hij gebruikt data uit het Generations and Gender Programme, een langdurig, diep én breed onderzoek naar vergrijzing en de combinatie werk en zorg. Liefbroer coördineert dat onderzoeksprogramma. Daarin worden sinds 2005 driejaarlijks zo’n tienduizend mensen in negentien Europese landen ondervraagd. Bijvoorbeeld over of ze kinderen willen, en wanneer en waarom.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

mail Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@ vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

In memoriam Ab Kessler Op 28 december 2013 ging na een lang ziekbed van ons heen dr. Ab Kessler, emeritus universitair docent bij de afdeling Ecologie van de VU. Hij is 78 jaar geworden.

Ab Kessler was in de ecologische wereld van de jaren zestig tot tachtig een bekende verschijning. Hij was vooral bekend als spinnendeskundige, het onderwerp waarop hij in 1973 promoveerde bij professor Vlijm. Hij deed onderzoek naar de voortplanting van wolfspinnen, hun paargedrag en hun ruimtelijke verspreiding in heterogene habitats zoals de graspollen van de kwelder op Schiermonnikoog.

Binnen de VU was Ab vooral bekend als cursusleider en docent. Met name zijn veldcursussen op Schiermonnikoog waren een begrip. Hij genoot een immense populariteit bij studenten, vanwege zijn brede veldkennis en zijn vermogen om studenten op innemende wijze te inspireren bij het aanpakken van ecologische problemen. Hij begeleidde vele biologiestudenten bij hun doctoraalstage.

Abs bijzondere voorliefde voor gastronomie was alom bekend. Hij kreeg het zelfs voor elkaar om de regie te voeren over de hapjes die na afloop van zijn uitvaartbijeenkomst geserveerd werden. Die waren dan ook voortreffelijk. We denken met liefde terug aan onze beminnelijke collega en wensen zijn vrouw Annet Kessler-Geschiere, ook voormalig VU-bioloog, veel sterkte.

Nico van Straalen, hoogleraar dierecologie en Jelte Rozema, hoogleraar systeemecologie

Vloeken Ik begrijp écht niet waarom Roos in haar vorige column melding maakt van het feit dat de redactie het wijzer vindt geen godverdomme te gebruiken in het winterverhaal in Advalvas (wat in het winterverhaal inderdaad niet wordt gebruikt), omdat er best een aantal mensen zijn op de VU die dat (inderdaad) niet leuk vinden.

Des te frappanter vind ik het om na deze melding een column te schrijven over het gebruik van godverdomme, waarin je het eerder gegeven opgevolgde advies juist volledig negeert. Misschien is het verschil te verklaren doordat fictie en een column twee verschillende dingen zijn. Maar ik vind dat je óf het advies volledig moet negeren, óf consistent moet zijn in het opvolgen ervan in plaats van je huidige handelen: provoceren enkel voor de vermaeck, maar zonder enige leering.

Tijmen de Koning, vierdejaars bestuurs- en organisatiewetenschap

advertentie

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

13

H

et is mogelijk om problemen bij de verdeling van rivierwater wiskundig te modelleren. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van econoom Nigel Moes.

Het water uit internationale rivieren wordt vaak tegelijk geclaimd door zowel bovenstroomse (waar

Bob Walker

En nog een bijzonder hoogleraar: Tatjana van Strien gaat zich bezighouden met de psychologie van eetstijlen, zoals lijnen, emotioneel eten en de onderliggende mechanismen. Dit doet zij bij de faculteit Aard- en Levenswetenschappen.

Wiskundige waterproblemen

Thomas Slijper

Na zijn afscheidscollege is hoogleraar algemene pedagogiek Siebren Miedema benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn buitengewone maatschappelijke inzet. Hij gaf veel lezingen voor ouders, leerkrachten en besturen van scholen.

14

het water het eerst doorheen stroomt) als benedenstroomse landen. Egypte (een benedenstrooms land) claimt en gebruikt bijvoorbeeld grote hoeveelheden Nijl-water en eist van bovenstroomse landen, zoals Ethiopië, dat zij hun gebruik beperken.

Moes stelt oplossingen voor met

Foto flickr.com/ n334873

Langetermijnontwikkelingen in sociale openheid en uitsluiting. Zo heet de leerstoel van Ineke Maas, bijzonder hoogleraar bij Sociale Wetenschappen.

Deze leerstoel is ingesteld door de Stichting Historische Steekproef Nederland. Zij onderzoekt onder meer moderne mobiliteitsdata en levensloopdata.

behulp van de coöperatieve speltheorie, een tak van wiskunde waarin het nemen van beslissingen centraal staat, gebaseerd op het spelen van bordspellen. Zijn onderzoek kan leiden tot modellen waarmee concrete aanbevelingen kunnen worden gedaan om conflicten op te lossen. (PB)

Straffen zonder rechter Volendamse longziekte

V

erdachte personen krijgen steeds vaker sancties opgelegd buiten de rechtbank om. Dat staat in het boek Incapacitation onder redactie van Marius Duker en Marijke Malsch.

Daarin zijn verschillende vormen van ‘onschadelijkmaking’ beschreven zoals beroepsverboden, chemische castratie en het weigeren van vergunningen aan ondernemingen als het vermoeden bestaat dat deze worden misbruikt. Het boek

bevat diverse papers die zijn gepresenteerd tijdens een workshop over dit onderwerp, georganiseerd door de rechtenfaculteit en het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving. Volgens de auteurs bestaat het risico dat onschadelijkmaking te gemakkelijk als oplossing voor ongewenst gedrag wordt aangegrepen. Vaak komt er geen rechter aan te pas en wordt niet eerst vastgesteld of er wel een strafbaar feit is gepleegd. Meer info over het boek op bit.ly/incapacitation. (DdH)

O

nderzoekers van VUmc ontdekten een nieuw gen dat de erfelijke chronische longziekte PCD veroorzaakt. PCD of primaire ciliaire dyskinesie is een aandoening waardoor de trilharen in de longen slecht werken of zelfs ontbreken. De ziekte komt in Volendam relatief vaak voor.

Gemiddeld lijdt 1 op de 15.000 tot 30.000 Nederlanders aan PCD. In Volendam is dat 1 op de 400. (WC)

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

icoon The Noun Project

Barbara Vis is hoogleraar politieke besluitvorming.

Zij onderzoekt onder meer waarom sommige politici, politieke partijen en regeringen impopulaire beslissingen nemen en andere niet. Per 1 januari bekleedt zij deze Fenna Diemer-Lindeboomleerstoel.

Victoria Burgers

VIPs

onderzoeksnieuws

Geen groente tegen kanker

V

eel groente en fruit eten helpt niet tegen kanker, schrijft hoogleraar voedingsleer Martijn Katan 5 januari in zijn column in NRC Handelsblad. Althans, jarenlang onderzoek naar de voedingsstof caroteen, de vermeende antikankerstof, heeft geen positief effect laten zien.

Volgens KWF Kankerbestrijding zou veel groente en fruit eten duizenden gevallen van kanker per jaar schelen.

Katan ziet meer heil in preventie tegen kanker door niet te roken en geen alcohol te drinken. (DdH)

Gegeten worden

263 ouderen

13% verhuist naar een gewoon huis, 15% naar een aanleunwoning en 13% naar een verzorgings- of verpleeghuis

O

ude bomen moet je niet verplanten, luidt het gezegde. Maar uit onderzoek waarop sociaal wetenschapper Brigitte Bloem 22 januari promoveert, blijkt dat een verhuizing voor ouderen met een verslechterende gezondheid geen drama is. Hoewel ze na een verhuizing vaak contact met hun oude buren verliezen, komen daar in hun nieuwe woonplaats andere buurcontacten voor terug. Bejaarden met een slechte gezondheid die naar een verzorgingsof verpleeghuis gaan, voelen zich daarna juist minder eenzaam. In hun nieuwe tehuis vinden ze vaak gezelligheid en hebben ze meer aanspraak. (FB)

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

E

en klein verschil in lichaamsgrootte van jonge schelpdieren heeft grote gevolgen voor hun overlevingskans, concludeert Henrike Andresen in het proefschrift waarop ze 8 januari promoveerde. Het aantal tweekleppige schelpdieren in de Waddenzee schommelt jaarlijks sterk. Na een koude winter bleken er meer schelpdieren te overleven dan na een gematigde winter. Na een koude winter komen predatoren als Noordzeegarnalen en strandkrabben later aan op het wad. Dan kunnen de schelpdieren eerst wat groter groeien, en worden ze minder snel opgegeten door deze dieren. Helaas voor hen lijkt het erop dat kreeftachtigen steeds vroeger in de Waddenzee aankomen, door klimaatverandering.

Tweekleppige schelpdieren maken een groot deel uit van de bodemdieren in de Waddenzee en zijn een belangrijke voedselbron voor trekvogels. (RL)

Lees het proefschrift via bit.ly/schelpen.

nioz

Ouderen minder eenzaam in tehuis

Uitgeput door managementtaken Tien procent van de jonge medisch specialisten heeft een burn-out, onder meer door een gebrek aan training in managementtaken. Dat ontdekte VUmc-promovendus Michiel Westerman.

“Ik heb onderzocht of medisch specialisten voldoende opgeleid zijn voor het werk dat ze moeten doen. Het bleek dat ze tevreden zijn over hun medische vaardigheden, maar dat ze moeite hebben met alle andere taken.

Leidinggeven, bestuurlijke zaken en de financiën vormen tegenwoordig de helft van het werk.

Heel veel geïnterviewden zeggen dat ze tot dokter opgeleid zijn, maar als zelfstandig ondernemer moeten werken. Ook in het ziekenhuis.

Als ze nieuwe apparatuur willen, moeten ze voor de raad van bestuur een businesscase schrijven. Afdelingen moeten groeien en de bedrijfseconomische kant is erg belangrijk.

Beginnende specialisten zijn daarop totaal niet voorbereid.

Dat is een groot probleem. Tien procent van de ondervraagden voldeed aan de strengste criteria voor een burn-out. Ze zijn uitgeput, cynisch en voelen zich minder bekwaam. Van alle mensen die aan de vervolgopleiding tot specialist beginnen, valt de helft binnen tien jaar af. Om dat te voorkomen is het belangrijk dat artsen eerder op managementtaken voorbereid worden. En ik adviseer jonge artsen om een mentor te zoeken die hen hierbij kan helpen.” (FB)

15

Scholar at Risk

16

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

WETENSCHAP

‘Al mijn vrienden zijn opgepakt’ VU-promovendus Ali Honari zet noodgedwongen zijn onderzoek naar Iraanse hervormingen in Nederland voort.

DOOR PETER BREEDVELD FOTO’S STUDIOVU/YVONNE COMPIER

T

oen promovendus Ali Honari in zijn thuisland Iran campagne voerde voor democratische hervormingen, zagen hij en zijn vrienden Europa altijd als het grote voorbeeld, een volmaakte democratie waar iedereen gelijk was en iedereen dezelfde kansen had om zich te ontplooien. Daar is hij na drie jaar in Nederland wat genuanceerder over gaan denken. “In Iran streden we voor gelijke vrouwenrechten, we waren gefrustreerd over de systematische vernedering van vrouwen. In Europa was de seksegelijkheid in de wet vastgelegd, wisten we. Dat moesten we als voorbeeld nemen. Maar in Europa zien we dat vrouwen net zo goed worden gebruikt, bijvoorbeeld voor commerciële doeleinden. Ik werk op de afdeling sociologie van de faculteit Sociale Wetenschappen, waar meer dan de helft van de studenten vrouw is. Maar dat zie je niet terug in de staf. We hebben hier één vrouwelijke hoogleraar en guess what, die is Iraanse!”

Honari zag laatst een uitzending van So You Think You Can Dance, een televisieprogramma waar dansers het tegen elkaar opnemen in de hoop op een danscarrière en op roem en rijkdom. “De winnaar is niet degene die het beste danst, maar degene die via sms de meeste kijkersstemmen krijgt”, moppert Honari. “Het gaat hier niet om de kwaliteit, maar om kwantiteit. Meer is beter.”

De democratisering van Iran is dus niet domweg een kwestie van Europa nadoen, concludeerde Honari.

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

“Je bent er niet als je de dictatuur hebt beëindigd. Ook daarna hebben intellectuelen en politici nog een lange weg te gaan.”

Europa mag dan geen Utopia zijn, er zijn natuurlijk nog steeds dingen waar hij als Iraniër jaloers op is: het open debat in de media, de transparantie van de overheid, de bestrijding van corruptie. En daarnaast ook de manier waarop Europa wordt georganiseerd. De Nederlandse stadsplanning, bijvoorbeeld, is iets dat Honari fascineert.

‘Onze afdeling heeft één vrouwelijke hoogleraar en guess what, die is Iraanse!’

Gearresteerd In Iran maakte Honari deel uit van de Groene Beweging, die in 2009 ontstond toen president Mahmoed Ahmedinejad in 2009 op niet helemaal democratische manier werd herkozen. Honderdduizenden hervormingsgezinde Iraniërs gingen de straat op om Ahmedinejads aftreden te eisen. Die protestbeweging werd met bruut staatsgeweld beantwoord. Honari deed toen campagnewerk voor twee van Ahmedinejads hervormingsgezinde rivalen, Mehdi Karroubi en Hossein Mousavi, die nu onder huisarrest staan. Ook zat hij in de redactie van een seculier, hervormingsgezind blad, Goftogu, wat dialoog betekent.

“Technisch gezien ben ik geen vluchteling, maar ik heb Iran wel op een goed moment kunnen verlaten”, vertelt Honari. Hij heeft een foto van zichzelf met zijn Iraanse vrienden, gemaakt op de avond voor zijn vertrek. “In Nederland hoorde ik dat alle andere personen op die foto waren gearresteerd. Twee van hen zitten nu nog in de gevangenis, twee anderen zijn nu in Parijs en een van hen zit in Engeland.”

Als Honari was gebleven, zou hij zeker ook zijn opge-

17

Scholar at Risk

‘In Iran zagen we Europa als ons grote voorbeeld’

18

Eén grote gevangenis Hij volgt de Iraanse media via het internet, skypet met zijn familie en vrienden Ali Honari is opgeleid als exacte in Iran. “Voor mijn onderzoek interview wetenschapper, in Iran studeerde ik betrokkenen bij de Iraanse protestbehij electrical engineering, maar in weging. Wel zo, dat ze niet getraceerd Groningen kon hij zijn wiskundige kunnen worden. We maken gebruik van kennis combineren met zijn sociaalproxy’s en dergelijke.” politieke interesses. “Daar gebruikte ik wiskundige modellen om sociaal De Iraanse protesten, legt hij uit, zijn niet Geen grote cultuurschok gedrag te verklaren en te voorspellen. te vergelijken met die in de Arabische Om naar Nederland te vertrekken had Ik wilde graag onderzoeken hoe de wereld (Iran is een Perzisch land, geen Honari echter gewoon toestemming. Hij Groene Beweging in Iran zich heeft Arabisch, zoals veel mensen abusievelijk deed eerst een researchmaster in Groninontwikkeld en nog steeds ontwikkelt.

Hoe de mobilisatie in zijn werk gaat, denken). “Om te beginnen is zeventig gen en kwam daarna aan de Universiteit informatie wordt verspreid, wat de procent van de Iraanse bevolking jonger Utrecht terecht. Op een internationaal dynamiek is achter de beweging, dan dertig jaar, en veelal hoogopgeleid. congres in Amersfoort ontmoette hij welke mechanismes er achter de Als je het wilt vergelijken met andere Halleh Ghorashi, de vrouwelijke hooglebesluitvorming zitten.” landen in de regio: daar is een laagopgeraar die eerder in dit verhaal ter sprake Aan de VU is een onderzoeksgroep leide, strengreligieuze bevolking met een kwam. Zij stelde hem voor aan Bert KlanSocial Change and Conflict bezig seculiere overheid. In Iran is het precies met precies die problematiek. dermans, VU-hoogleraar sociale psychoMet de hulp van hoogleraar Bert andersom: een hoogopgeleide, seculiere logie en ambassadeur van de World Klandermans, socioloog Jacquelien bevolking die onderdrukt wordt door een Talent Fund van Sociale Wetenschappen, van Stekelenburg en hoogleraar strengreligieuze overheid. Ook in Egypte een fonds om buitenlands talent de kans Halleh Ghorashi kon Honari, die er is het islamisme vooral een volksbewete geven zich aan de VU te ontplooien. tijdens zijn verblijf in Nederland al zijn spaargeld doorheen had gejaagd, ging. De liberale ideeën zaten vooral bij Honari woont in Utrecht met zijn Iraanse een beurs bemachtigen in het kader de kliek rond de verdreven president vrouw Atussa, die in Groningen juist haar van het project Scholars at Risk, dat Mubarak.” masterstudie human resource managewetenschappers helpt die in eigen ment heeft afgerond. Hij wil zijn leeftijd land gevaar lopen. In Nederland wordt Veel mensen zien Iran als één grote gevangenis, maar mensen permitteren dit internationale project geleid door niet zeggen, omdat het hem dwarszit dat de studentvluchtelingenorganisatie zich van alles, al is dat nooit zo expliciet hij al wat jaren ouder was dan zijn NederUAF, die vervolgde wetenschappers als in Europa, zegt Honari. “Ik kijk veel landse medestudenten toen hij hier aan aan Nederlandse universiteiten naar sportprogramma’s, waarin wordt zijn researchmaster begon. Na drie jaar plaatst, bijvoorbeeld aan de VU. gediscussieerd over de manier waarop spreekt hij nog altijd geen Nederlands, de profsport is georganiseerd, over de omdat hij er steeds vanuit ging dat zijn vriendjespolitiek en de corruptie. Omdat verblijf hier maar tijdelijk zou zijn. de clubleiding innig is verstrengeld met “Ik heb hier geen grote cultuurschok de overheid, wordt daarmee impliciet die gehad of zo”, zegt hij. “Ik wist wel zo’n overheid bekritiseerd. Zo kan er heel veel beetje wat ik hier kon verwachten. In Iran worden uitgesproken zonder dat de overwerkte ik voor een Duits bedrijf en daarheid er iets aan kan doen omdat het op voor heb ik weleens een tijd in Duitsland het eerste gezicht over sport gaat.” gewerkt. Ik heb een oom in Duitsland, “In Iran leeft de meerderheid van de mensen op twee veel familieleden en vrienden van mij wonen buiten niveaus”, verklaart Honari. “Het officiële niveau waarin Iran.” niemand iets onvertogens zegt, gekleed is volgens de De politiek in Nederland volgt hij niet. “Ik heb me voorschriften en een voorbeeldig islamiet is. Daar vlak natuurlijk wel laten vertellen over de extremisten en de onder zit hun privéleven en dat is van een heel andere groei van het populisme in de Nederlandse politiek, en orde.” het immigrantenbeleid. Maar de Nederlanders met wie ik zelf te maken heb, zijn vriendelijke en behulpzame, hardwerkende mensen.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. pakt, daarvan is hij overtuigd. “Ik ben optimistisch ingesteld, maar ik zou op z’n minst door de politie zijn vastgehouden en ondervraagd. Mijn familie en vrienden hebben er daarom op aangedrongen dat ik voorlopig in het buitenland zou blijven.”

Scholars at Risk

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

19

Tentamenreglement

Te laat, jammer dan!

Soms begint het tentamen een half uur te laat. Maar als je zelf vijf minuten vertraging hebt, moet je herkansen. Studenten klagen over de strenge tentamenregels.

DOOR DIRK DE HOOG FOTO’s STUDIOVU/RIECHELLE VAN DER VALK

E

en dropje eten tijdens het tentamen? Vergeet het maar. Sinds september gelden strikte regels in de grote tentamenzalen. Stipt op tijd komen, jassen en tassen aan de kant, niet eten en plassen mag pas na twee uur. De regels moeten zorgen voor rust en orde in de zalen waar vaak verschillende tentamens tegelijk worden gehouden.

“Op zich is het goed dat er duidelijke regels gelden bij tentamens, maar dit reglement is te beperkend”, zegt Roel van Hulten, lid van de universitaire studentenraad. “Standaardisering van de regels is nodig, maar de studentenraad is niet betrokken geweest bij het opstellen en invoeren van deze regels. Voor ons was dit ook een verrassing.”

Er zijn volgens hem bij studentenorganisaties veel klachten binnengekomen over de rigide toepassing

20

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

onderwijs

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

21

Tentamenreglement

ervan. “Ik hoorde bijvoorbeeld dat ongeveer twintig studenten zijn weggestuurd omdat ze een paar minuten te laat kwamen. Dat is wel een forse sanctie.”

De studentenraad stuurde op grond van de klachten een brief met zeven ‘aandachtspunten’ aan het college van bestuur. Zo wil de raad bij tentamens die ’s ochtends vroeg beginnen, een kwartier speling voor studenten die te laat komen door vertraagd openbaar vervoer. Ook moet er een voorziening komen voor telaatkomers bij calamiteiten.

Een ander punt is het plasverbod. Volgens de raad moet wc-bezoek na een half uur al mogen zonder doktersverklaring. En ook het eetverbod verdient versoepeling. “In Utrecht bijvoorbeeld is een kleine versnapering toegestaan. Dat willen wij ook. Een banaan moet mogen”, stelt Van Hulten.

Volgens hem zijn er niet alleen problemen met de regels op zich, maar ook met de uitvoering. “De ene surveillant is soepeler dan de andere. Soms mag een dropje op tafel wel en soms niet. Bovendien ontstaan er verwarrende situaties. Zo is het meermaals voorgekomen dat een docent vond dat het tentamen nog wel even langer mocht duren, maar de surveillanten niet en die begonnen de papieren in te nemen. Wij vinden dat de docenten de eindverantwoordelijken zijn, niet de surveillanten.”

Verder maakt de studentenraad zich zorgen om het feit dat de jassen en de tassen aan de zijkanten van het blok moeten worden neergelegd. “Studenten moeten zich bezighouden met het maken van het tentamen en niet met het opletten of hun jas of tas niet gejat wordt.”

staan wachten in plaats van de fiets te pakken. Spoorstudenten zijn eraan gewend om op tijd van huis te gaan.”

Hij vindt wel dat er een oplossing moet zijn voor noodgevallen bij overmacht.

“Laatst was er een ernstig ongeval met tram 51. Toen lag al het tramverkeer stil. De daardoor gedupeerde studenten hebben we in een apart Zo onrustig zaaltje opgevangen zodat De strenge regels zouden er vooral zijn ze toch nog het tentagekomen op aandrang van de economi‘Van de docent men konden maken. sche faculteit. Maar dat is volgens Rob de had het tentamen Onze faculteit heeft bij Crom, directeur Onderwijs aldaar, niet langer mogen tentamens op de campus helemaal waar. “Toen een paar jaar geleduren’ altijd een extra ruimte den de tentamenhal (TenT) in gebruik achter de hand want er werd genomen, was al snel duidelijk zijn toch al studenten die dat sommige zaken niet goed liepen. een aangepast tentamen Het kwam bijvoorbeeld voor dat het ene moeten maken omdat ze bijvoorbeeld tentamen om negen uur begon en het andere om half dyslexie hebben. Daar kunnen we dan tien. Er kwamen juist klachten van studenten dat het er ook laatkomers opvangen.” Maar of dit bij zo onrustig aan toeging. Dus moesten er gezamenlijke tentamens buiten de campus in bijvoorregels komen. Dat vond de studentenraad toen ook.”

Een uitgangspunt van het tentamenreglement is volgens beeld de RAI mogelijk is, weet hij niet.

“De faculteit gaat daar niet over. Alle De Crom het scheppen van rust en orde. Daarom begintentamenfaciliteiten worden nu centraal nen alle tentamens op hetzelfde tijdstip en mogen geregeld.” studenten geen minuut te laat komen. Is dat niet een te strenge regel? “Ach”, reageert De Crom, “studenten worden geacht een half uur van tevoren aanwezig te zijn. Spieken voorkomen Rust en stilte zijn niet de enige arguAls ze grote pech hebben, moeten ze in een tentamenmenten voor de regels, zegt De Crom. week er twee keer om kwart over acht zijn. Dat is toch “We moeten voorkomen dat studenten geen onmogelijke eis?” kunnen spieken”, geeft hij ronduit toe.

Hij is niet onder de indruk van het argument dat studen“Daarom mogen ze de eerste twee uur ten die ver moeten reizen, daardoor in de problemen niet naar de wc en geen jassen en tassen raken. “Mijn ervaring is dat het vooral studenten uit meesjouwen. Het is tenslotte zo gemakAmsterdam zijn die te laat komen. Die gaan op de tram

22

kelijk om even gegevens op je mobiele telefoon of mp3-speler op te zoeken.”

Dat is volgens hem wel degelijk in het belang van studenten. “Het gaat erom dat de buitenwereld waarde hecht aan je latere examenpapiertje. En als je aan de VU gemakkelijk een tentamen bij elkaar zou kunnen spieken, is dat papiertje geen cent meer waard. Ik heb liever dat studenten klagen over te strenge regels bij tentamens, dan dat ze zouden zeggen dat het een zooitje is.”

Zijn motto is wel dat de regels rechtvaardig moeten zijn. “We maken die regels niet om studenten te pesten, maar om goede condities te bieden bij het afleggen van tentamens. Er zijn nu enkele zaken duidelijk misgelopen. Zo hoort het niet dat studenten een half uur in de regen voor een zaal staan te wachten omdat die te laat open gaat. Deze kinderziekten moeten we snel verhelpen.” Hij laat een tweet zien uit dit voorjaar om aan te tonen dat sommige studenten wel degelijk tevreden zijn met de regels. ‘Wat een rust bij een tentamen van de #feweb.

Geen laatkomers, geen gepraat vooraf.

Beter dan #Fsw#vu.’

Plasverbod De studentenraad van Sociale Wetenschappen is op zich blij met de invoering van regels voor tentamens, zegt klachtencoördinator van die raad Linda Hesseling. “Wij zijn er ook voor dat tentamens

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

rustig en geordend verlopen. Maar we hebben over de eerste tentamens in dit semester wel een stroompje klachten binnengekregen.”

Volgens haar collega-raadslid Yorna Cosijn is een van de grote ergernissen het plasverbod. “Soms is het lastig je plas op te houden, zeker als je eerst lang in de trein hebt gezeten. En studenten vinden het een inbreuk op hun privacy aan de surveillant een briefje van de dokter te laten zien dat je blaasontsteking hebt of iets dergelijks.”

Zelf heeft ze ook een klacht. “Ik heb eens een half uur moeten wachten voordat ik mijn tentamen kon inleveren omdat er te weinig surveillanten waren om de identiteit van iedereen op tijd te kunnen controleren.”

Maar Hesseling vindt ook dat het vooral om invoeringsproblemen gaat. “We hebben de klachten besproken met het faculteitsbestuur en dat heeft beloofd op de gang van zaken te letten. En dat blijkt te helpen. De vorige tentamenperiode bijvoorbeeld kregen we nog klachten dat het te koud was in de zalen in de RAI, maar dat lijkt nu in orde te zijn.”

De afspraak is dat de tentamenregels en de uitvoering daarvan in januari samen met studenten worden geëvalueerd. Roel van Hulten is daar blij om, maar hoopt

‘Het is lastig je plas op te houden, zeker als je eerst lang in de trein hebt gezeten’

dat een aantal verbeteringen direct wordt doorgevoerd en niet pas in september.

Een extra wens van de studentenraad is dat de Emergohal in Amstelveen-Zuid niet meer wordt gebruikt voor tentamens, zoals nu toch weer gebeurt. “Die hal is te slecht bereikbaar met openbaar vervoer.

Daarom was de VU al eerder gestopt met tentamineren daar. Maar blijkbaar is de ruimtenood zo groot dat die hal weer is afgehuurd.” Wat Van Hulten betreft moet de universiteit niet alleen de kinderziekten verhelpen, maar op termijn structureel oplossingen bieden. “Genoeg flexibele tentamenruimtes op de campus is het ideaal. Dan heeft de universiteit ook zelf de condities in de hand.”

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

Student-reporter Karim Abbara nam in december een kijkje bij de tentamenhal.

‘Gij zult niet eten’

M

eer dan honderd studenten viel ik bijna van mijn stoel van flauwheid. drommen buiten samen Niet erg bevorderlijk voor mijn concenvoor de deur van de tentatratie.” menhal. Ze wachten voor ze Psychologiestudent Rika Mo (23) vindt naar binnen mogen voor het het vervelend dat studenten niet meer tentamen Contractenrecht. Koukleumogen eten. “Als ik ’s ochtends vroeg mend lezen ze nog snel de samenvatting tentamen heb, heb ik extra energie nodig. door. Binnen op de tafels ligt een blauw Zo’n tentamen duurt soms drie uur, dan papiertje met een aantal nieuwe geboden: begin je gewoon honger te krijgen en ‘Gij zult niet eten. Gij zult niet zonder kun je je moeilijker concentreren.” Maar ID-kaart de hal betreden. Gij zult zich de tijdens haar laatste tentamen werden de eerste twee uur van toiletbezoek onthoueetregels volgens haar niet streng nageden.’ leefd. Studenten met crackers en sultaDe surveillanten, het merendeel lieve, na’s werden met rust gelaten. Rika heeft oude vrouwtjes, vragen de tassen en wel eerder slechte ervaring opgedaan met winterjassen langs de kant te leggen. de strenge regels. “Ik was vijf minuutjes Allemaal om het frauderen te laat en mocht gewoon tegen te gaan. “Maar dan de hal niet meer in. Dat wordt mijn jas vies”, stribdus herkansen.”

‘Halverwege viel ik werd belt een student tegen.

Ook Femke Wijma heeft bijna flauw’ “Hij is net nieuw.” gehoord over onverbiddeOf het aan de regeltjes lijke surveillanten aan de ligt of niet, het tentamen deur. “Laatst bij een tentaverliep verder zonder men kreeg heel blok vijf in problemen volgens de RAI het tentamenforrechtenstudent Sammi mulier pas om kwart over Yacoubi (21). Hij denkt het wel gehaald te negen, een half uur na aanvangstijdstip. hebben, maar vindt al die regeltjes wat Toch werden studenten die een minuut overdreven. “Je moet twee uur wachten te laat voor de deur stonden, buitengeslovoor je naar de wc mag. Alsof we op de wc ten. Als de VU het laatkomersbeleid goed ineens hele spiekbrieven uit onze broek wil doen, moet ze ook zorgen dat iederhalen. Maar als je moet, dan moet je.” een op tijd kan beginnen.”

Ook student bedrijfskunde Femke Een andere klacht heeft psychologiestuWijman (19) vindt de regels te streng. dent Tania Hakim (19). Ze kan zich door Afgelopen week had ze tentamen in de de keuvelende surveillanten niet goed RAI. Voor het tentamen wilde ze nog snel concentreren. “Ik vind ze zo hinderlijk. een banaan eten. Ook had ze broodjes Het zijn echt kletskousen. Als ik in de meegenomen. “Voordat ik een hap kon buurt van de surveillanten zit, hoor ik ze nemen, kwam er een geïrriteerde surveilklessebessen over hun privéleven. Dan lant me vertellen dat ik meteen het eten kan ik moeilijk mijn hoofd erbij houden.” terug in mijn tas moest stoppen, want (KA) eten mocht niet. Ik ging er nog tegenin, maar dat had geen effect. Halverwege Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

23

Boris Slijper docent sociologie en Lambert Truijens OR-lid

opinie

Verontruste VU tegen de managerscultuur De werkvloer moet weer zeggenschap krijgen over onderwijs en onderzoek.

B

estaat de Verontruste VU nog? Boris Slijper: “Jazeker.

Na de zomer waren we erg zichtbaar door onze acties ter ondersteuning van de ondernemingsraad en de vakbonden. Nu er een sociaal akkoord is gesloten, volgen nieuwe stappen. Het gaat ons niet alleen om de huidige reorganisaties, maar om de al zeker vijftien jaar lang bestaande managerscultuur binnen de universiteiten en de gevolgen daarvan voor het onderwijs en onderzoek.”

Zijn jullie wel meer dan een Facebookpagina? Lambert Truijens: “De Verontruste VU’ers zijn geen organisatie met een bestuur en dergelijke, maar een netwerk van ruim vijfhonderd geïnteresseerden.

Met een aantal mensen zijn we de afgelopen weken een paar keer bij elkaar geweest om te bespreken wat we verder gaan doen. We willen bijvoorbeeld samen met de ondernemingsraad een bijeenkomst organiseren om de stand van zaken rondom de reorganisaties te bespreken.”

Het gaat toch vooral om de reorganisatie? Slijper: “We willen concrete plan-

24

Geen koekjesfabriek De Verontruste VU’ers traden 8 mei 2013 voor het eerst in de publiciteit met het manifest ‘We zijn geen koekjesfabriek’. Daarna voerden ze diverse acties, voor het laatst bij de diesviering op 19 oktober. Bij de nieuwjaarsreceptie op 8 januari hing hun spandoek weer pontificaal in de hal.

we alternatieven kunnen bedenken om het onderwijs daadwerkelijk anders in te richten.”

Jullie worden een praatgroep? Truijens: “We gaan zeker niet alleen discussiebijeenkomsten houden, maar ook voorstellen ontwikkelen. Als je bijvoorbeeld naar de onderwijsagenda van het bestuur kijkt, zie je veel cijfermatige doelstellingen. De studierendementen moeten omhoog, de kosten naar beneden, tentamens sneller nagekeken. Wij willen bekijken wat er werkelijk schort aan het onderwijs en daar alternatieven voor bedenken. Dan gaat het over de inhoud en de werkvormen.”

Slijper: “Ons doel is niet alleen kritiek leveren op de plannen van bestuurders, maar om het initiatief over te nemen.

Nu ja, niet dat de Verontruste VU’ers de baas gaan spelen, maar dat docenten en andere medewerkers op de faculteiten weer de zeggenschap over het onderwijs en onderzoek in handen nemen. Bij sociale wetenschappen bijvoorbeeld hebben docenten en studenten zelf al bijeenkomsten georganiseerd om te bespreken wat er niet goed gaat bij het onderwijs en hoe dat kan verbeteren. Die ontwikkeling willen wij stimuleren.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

FOTO StudioVU/Riechelle van der Valk

DOOR DIRK DE HOOG

nen ontwikkelen om het onderwijs te verbeteren. We willen stimuleren dat mensen in de faculteiten daar zelf mee aan de slag gaan en niet afwachten welke efficiëntiemaatregelen de bestuurders nu weer gaan bedenken. Daarom gaan we bijeenkomsten beleggen om te analyseren hoe de universiteiten in de greep van het marktdenken zijn geraakt. En hoe

COLUMN

Van oude chipkaarten en dingen die voorbijgaan Roos van Rijswijk, masterstudent literatuurwetenschap

I

k had eigenlijk een afscheidssaluut verwacht, of een erehaag van wenende/zingende NS-medewerkers, of op z’n minst een lieve mededeling op het schermpje waar ik naar keek. Een hand op mijn schouder.

Een wijze oude vrouw naast me, met een fijne weemoedige kraak in haar stem en dampende appeltaart in haar handen, die zou zeggen: “Het einde van een tijdperk is aangebroken: dat van oeverloze vrijheden en avontuur op elke straathoek van iedere provinciestad. Huil maar, kind. Huil maar.” Maar er gebeurde niets.

‘Product verwijderd’ stond er, of zoiets.

Ik werd tegen mijn hielen gereden door een dikke kerel met een boodschappenwagentje vol hondenvoer. Er lag een kind op de supermarktvloer te krijsen. Buiten stak iemand een zevenklapper af. Steeds als de schuifdeuren opengingen, rook ik de viskraam tegenover de winkel. Ik haalde mijn chipkaart uit de gleuf en had opeens verschrikkelijk zin om even naar Maastricht te gaan, of naar Groningen.

Maar dat kon dus niet meer, want mijn studentenreisrecht is verlopen omdat ik per ongeluk niet in één keer de juiste

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

opleiding koos. Ik weet het, het gratis landelijk reisrecht Het aanvragen is een luxe; maar missen zal van steeds een ik het. nieuwe kaart Het is overigens niet dat ik heeft me niet die hele periode van studealleen maanden ren ook daadwerkelijk van dat reisrecht heb genoten. gratis reisrecht, Eerst wel hoor, toen ik nog maar ook een een grote groene plastic flap paar jaar van in mijn tas meedroeg. Na mijn leven ieder jaar was het ding aan gekost alle kanten gekruld en zat er zand in, lekker karakteristiek.

Maar toen (ik had al driehonderd pasfoto’s in moeten leveren, ze kozen net die ene waarop ik op een padvindervampier met een lui oog en een ochtendhumeur lijk) kwam de chipkaart en die gaat bij mij dus de hele tijd stuk. Eerst omdat ik hem in mijn achterzak bewaarde, later omdat er ondanks mijn nieuwe bewaarmethode ineens haarscheurtjes in kwamen. Tot slot omdat er zomaar een stuk afviel in de trein, waarna er uiteráárd kaartcontrole plaatsvond en ik een boete kreeg omdat ik geen geldig vervoersbewijs bij me had. Het aanvragen van steeds een nieuwe kaart heeft me niet alleen maanden gratis reisrecht, maar ook

een paar jaar van mijn leven gekost (“hoe bedoelt u, uw kaart is stuk, welke kaart, waarom, wie bent u, waartoe zijn wij op aarde, wat is uw lievelingskleur, wacht, ik zet u even in de wacht zodat ik met mijn collegae de Macarena kan dansen”).

Nu wil ik mijn vampierchipkaart registreren op de chipkaartenwebsite om het saldo automatisch aan te laten vullen.

Het lukt niet omdat ik dat ook eens een jaar geleden heb geprobeerd, maar toen kreeg de website precies op dat moment een storing. De helpdeskmedewerker zei toen dat ik het later nog eens moest proberen, maar dat ben ik vergeten. Nu blijkt: was ik toch geregistreerd, maar ik kan lekker mijn gegevens niet opvragen.

“Wat moet ik dán doen?” schreeuwde ik naar het arme helpdeskmeisje dat me te woord moest staan.

“Een nieuwe chipkaart aanvragen, er zit niets anders op. Ik zet u even in de wacht.”

Ik heb opgehangen. Nog even wachten.

Zoveel afscheid in een maand verdraag ik niet.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Onderwijsagenda

Niet pamperen, maar uitdagen

De komende week start weer de Nationale Studenten Enquête. Rector Lex Bouter roept alle studenten op mee te doen, want hij wil graag een hoge respons om een representatief beeld te krijgen van wat wel en niet goed gaat.

De onderwijsagenda staat op vu.nl/ onderwijsagenda.

Studenten enthousiaster maken.

Met een ambitieus actieprogramma wil de VU de onderwijskwaliteit verbeteren.

eter wifi, snellere liften en tentamens binnen tien werkdagen nakijken zijn enkele maatregelen die de tevredenheid van VU-studenten moeten vergroten. “We worden er natuurlijk erg chagrijnig van dat we telkens onderaan in de Nationale Studenten Enquête eindigen”, zegt rector Lex Bouter over de nieuwe onderwijsagenda. Daarin staat een lijst concrete verbeterpunten voor de komende drie jaar. Hiervoor is elk jaar ruim acht miljoen euro beschikbaar.

Levert het actieplan niet de gewenste resultaten op, dan raakt de universiteit dat geld weer kwijt. Het bedrag is namelijk gekoppeld aan de prestatieafspraken met de minister om onder meer het studierendement te verbeteren. Worden die prestaties niet gehaald, dan kort het Rijk de bijdrage aan de universiteit met vijf procent.

Maar de rector gaat de studenten niet pamperen. “Het verbeteren van de satisfactie is geen doel op zich. Onze priori-

26

Zo werken we nu bijvoorbeeld hard aan het wifi-netwerk, zodat het de enorm gestegen vraag aankan.”

Bouter benadrukt dat de VU met de onderwijsagenda niet ineens een nieuwe koers inslaat. “Het gaat erom allerlei maatregelen die we al hadden bedacht nu daadwerkelijk uit te voeren. Maar er is wel een accentverschuiving. Het verbeteren van het onderwijs heeft absolute prioriteit.”

Werken aan wifi Volgens Bouter is het ook hard nodig te investeren in praktische voorzieningen voor studenten. “De afgelopen tien jaar is het aantal studenten aan de VU met ruim zestig procent gestegen. Die groei hebben we niet op alle punten even goed bij kunnen benen.

En daardoor staat onze faam als kleinschalige, goedgeorganiseerde en betrokken universiteit op het spel. Dus moeten we zorgen dat ook internetverbindingen, studiezalen, informatievoorziening en tentamenfaciliteiten op orde zijn. We maken elk jaar een lijst met de ergste ergernissen van studenten en proberen die op te lossen.

Elk jaar is ruim acht miljoen euro beschikbaar voor verbeterpunten

ICOON Connie Shu, The Noun Project

B

DOOR Dirk de Hoog

teit is de kwaliteit van het onderwijs op te krikken. We gaan het studenten zeker niet gemakkelijker maken. Het onderwijs moet juist uitdagender. Ik denk dat veel studenten er blijer van worden als we stevige eisen stellen, ook aan docenten. We willen stimuleren tot presteren.”

Digitaal toetsen Veel maatregelen hebben ook tot doel het onderwijs efficiënter en goedkoper te maken. Zo moet het aantal bacheloropleidingen van vijftig terug naar veertig, verdwijnen masters met minder dan twintig instromers en horen vakken minimaal 25 studenten te trekken. Ook wordt er flink in ondersteunende functies geschrapt.

Staan het vergroten van de tevredenheid van studenten en het verbeteren van de studierendementen niet haaks op het streven naar kostenbesparing? “Natuurlijk zit daar een spanning tussen”, geeft Bouter toe, “maar tegelijkertijd liggen er kansen. Door meer uniformering en slimmer werken kan juist een kwaliteitsslag

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

advertentie

campus

Rob van Bogget lid ondernemingsraad ‘Betrek het personeel erbij’ “Het is ontzettend belangrijk om docenten en andere medewerkers actief te betrekken bij de uitwerking en uitvoering van de onderwijsagenda”, zegt Rob van Bogget, OR-lid. “De werkvloer kreeg al heel veel maatregelen over zich heen. Wil je een succes maken van de verbetering van het onderwijs, dan heb je gemotiveerde mensen nodig die er zelf voor gaan. Als docenten alleen maar het gevoel hebben dat ze iets doen omdat het van boven moet, werkt het niet.” Van Bogget pleit ervoor dat de nieuwe projectleider voor de onderwijsagenda iemand met gezag binnen de VU is. “Het liefst zien we daar een gedreven hoogleraar die zelf ruime ervaring heeft met onderwijs geven. De faculteiten zitten echt niet te wachten op een bedrijfsmanager die wel even komt vertellen dat het onderwijs gemakkelijk efficiënter en goedkoper kan.”

Joeri van Raalte voorzitter studentenraad ‘Maak het kleinschaliger’ “Extra aandacht voor de kwaliteit van het onderwijs vinden wij goed en noodzakelijk, maar veel ideeën uit de onderwijsagenda moeten nog concreet worden gemaakt”, zegt Joeri van Raalte. De voorzitter van de universitaire studentenraad doelt op het voornemen het onderwijs te intensiveren.

“Dat is een mooi voornemen, maar vooralsnog mis ik de uitwerking naar opleidingen. De afgelopen tijd zijn vooral meer eisen gesteld aan studenten, zoals invoering van het bindend studieadvies. Nu willen we graag zien dat ook daadwerkelijk iets gedaan wordt aan het kleinschaliger maken van het onderwijs.”

Van Raalte vindt dat faculteiten meer gebruik moeten maken van elkaars ervaring. Hij is wel tevreden dat de onderwijsagenda aandacht besteedt aan de kwaliteit van docenten. “Wij vinden dat docenten allemaal de basiskwalificatie onderwijs moeten halen, en waar nodig ook hun beheersing van de Engelse taal op peil brengen.”

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

HOE VER KIJK JIJ?

worden gemaakt.” Als voorbeeld noemt hij vaker digitaal toetsen. Daar kunnen tentamens kwalitatief beter van worden, het minimaliseert het nakijkwerk en het vereenvoudigt de administratieve verwerking van cijfers.

Keuzevrijheid vergroten Ook denkt de rector dat de keuzevrijheid voor studenten niet beperkt wordt door het schrappen van kleine vakken en opleidingen. “In alle programma’s komt een vrije ruimte die studenten naar eigen inzicht kunnen invullen. En door uniformering van de roosters wordt het juist gemakkelijker vakken bij andere opleidingen te volgen.”

Bovendien hoeven kleine vakken en opleidingen niet te verdwijnen als je het slim aanpakt, volgens Bouter. “Je kunt ze samenvoegen en verbreden, of proberen studenten van andere opleidingen te trekken. Schaalvergroting heeft ook voordelen. Als er bijvoorbeeld één bètafaculteit van de VU en de UvA komt, vergroot dat de efficiëntie van het onderwijs, terwijl de mogelijkheden voor studenten juist enorm toenemen.”

We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs.

De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op:

WWW.INTRANET.VU.NL/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:

WWW.WERKENBIJDEVU.NL

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

27

PerSoNeelSPagiNa

onder redactie van dienst marketing & communicatie jaargaNg 5, Nummer 5, 16 jaNuari 2013

vu Start met reorgaNiSatie bedrijfSvoeriNg Met een persoonlijke brief en een besloten bijeenkomst werd de reorganisatie van de bedrijfsvoering afgelopen maandag concreet voor de eerste VU-medewerkers.

plaatst naar de Transitieorganisatie. Die gaat hen helpen een andere baan te vinden of met behulp van de verschillende mogelijkheden in het Sociaal Plan zoeken naar een andere oplossing. Vanaf 1 mei zijn zij vrijgesteld van werkzaamheden om zich volledig op het zoeken naar die nieuwe baan te kunnen richten.

De reorganisatie van de bedrijfsvoering is noodzakelijk geworden door de snelle groei van de VU, zowel in aantallen studenten en medewerkers als in omzet. De processen en organisatiestructuur zijn grotendeels hetzelfde gebleven en de overheidsfinanciering loopt jaar na jaar terug.

De VU wil blijven voldoen aan de hoge eisen die studenten, wetenschappers en de maatschappij aan de universiteit stellen en kiest ervoor een zo groot mogelijk deel van het budget te besteden aan ambitieus onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Daarom zet de universiteit in op een efficiënte en goed werkende bedrijfsvoering.

Tijdens de reorganisatie vervalt ongeveer een derde van de ondersteunende functies. fuSie dieNSteN Op 1 april 2013 fuseren vier diensten tot twee nieuwe diensten: FPC-Auditdienst en HRM-AMD. De diensten Marketing & Communicatie, FCO, Dienst Student & Onderwijs, UC-IT en UB VU blijven bestaan.

Het voornemen is wel om UC-IT en UB VU op 1 januari 2015 samen te voegen tot één nieuwe dienst.

De Universiteitsbibliotheek VU (UB VU), UC-IT en Arbo en Milieu (AMD) presenteerden 14 januari het concept reorganisatie- en personeelsplan voor hun diensten. De medewerkers kregen een brief waarin werd uitgelegd wat de persoonlijke consequenties van het plan zijn, als dat wordt uitgevoerd.

Voor een aantal medewerkers betekent dit dat hun functie komt te vervallen. De brief is echter geen ‘ontslagbrief’ of een officiële bevestiging dat het werk behouden blijft, alleen een aankondiging. Medewerkers die – mogelijk – met ontslag bedreigd zijn kregen dit voor de bijeenkomst mondeling van hun leidinggevende te horen.

Nog Niet defiNitief De plannen zijn nog niet definitief. Tot 28 januari kunnen de medewerkers reageren op de conceptplannen. Een samenvatting van hun reacties gaat naar het College van Bestuur

(CvB). Op 4 februari neemt het CvB een voorgenomen besluit over de concept reorganisatieen personeelsplannen. Daarover adviseert de Ondernemingsraad op 3 april. Het CvB neemt op 15 april een definitief besluit over de reorganisatieplannen voor de drie diensten. Tussen 22 en 26 april ontvangen medewerkers van de drie diensten daarover weer een brief. Medewerkers die met ontslag bedreigd worden krijgen dan een definitieve bevestiging dat hun functie vervalt. Ze worden officieel ‘ontslagbedreigd’ verklaard en als herplaatsingskandidaat aangemeld bij de Transitieorganisatie. Daartegen kunnen zij nog bezwaar en beroep aantekenen.

Sociaal PlaN Vanaf 1 mei is het Sociaal Plan Nieuwe Bedrijfsvoering van toepassing op ontslagbedreigde medewerkers. Ze worden formeel overge-

Zorgvuldige beSluitvormiNg Alle reorganisaties verlopen volgens hetzelfde stramien. Medewerkers krijgen een persoonlijke brief over het concept reorganisatie- en personeelsplan van hun dienst en de consequenties voor hen zelf, als de plannen doorgaan. Binnen veertien dagen kunnen zij bezwaar maken. Ook de domeincommissies - OR-leden en leden van onderdeelcommissies kunnen reageren. CvB en vakbonden bespreken de plannen in het Lokaal Overleg.

Het reorganisatie- en personeelsplan gaat vervolgens met een samenvatting van de reacties van de medewerkers en met feedback van de Vergadering Bedrijfsvoering naar het CvB. Ook het Bestuurlijk Overleg VU – de decanen en het CvB – geeft feedback. Het CvB neemt dan een voorgenomen besluit. Na een advies hierover van de Ondernemingsraad neemt het CvB een definitief besluit. De medewerkers worden daarover geïnformeerd met een brief, waarmee degenen die het betreft definitief ontslagbedreigd worden verklaard. > meer iNformatie viNdt u oP www.iNtraNet.vu.Nl/reorgaNiSatie

NieuwS & ageNda oNderhaNdelaarSakkoord cao

graduatioN week godgeleerdheid Vice-decaan Hans Reinders organiseert deze week een feestelijke Graduation Week voor de faculteit Godgeleerdheid, met 6 promoties, 3 conferenties, 3 boekpresentaties en 1 scriptieprijsuitreiking. hoe kwam u oP dat idee?

Decaan Wim Janse had zoiets meegemaakt op een buitenlandse universiteit. Hij vroeg me erover na te denken. We zijn hard gegroeid, de faculteit bestaat nu uit een bonte mengeling van levensbeschouwelijke stromingen en geloofsrichtingen. Er zijn ook veel deeltijders. Dan is het belangrijk om aan binding te werken. We hopen dat het een week van veel uitwisseling en onderlinge gesprekken wordt.

Moslims, hersteld hervormden, remonstranten, ze komen elkaar vaak niet vanzelf tegen.

Maar we vormen wel één faculteit. Die veelkleurigheid is wat onze faculteit aantrekkelijk maakt, maar je moet wel willen investeren in community building. beSt veel, ZeS PromotieS Dit is een manier om er meer aandacht aan te besteden. Het werd teveel iets wat we ‘erbij’ deden, omdat het aantal promoties zo was gestegen. We hopen op veel bezoekers. En docenten nemen hun studenten mee. We willen graag dat ook zij weten hoe het bij een promotie toegaat. viNdt iedereeN dit eeN goed PlaN? Het rectorium was helemaal enthousiast. De pedel ook: in december wil iedereen nog promoveren, maar in januari is het rustig. Het is wel wennen voor promovendi en promotoren, omdat we de verdediging van dissertaties die in de loop van het jaar gereed komen doorschuiven naar januari. Als iemand daardoor in problemen komt, bijvoorbeeld vanwege een sollicitatie, maken we natuurlijk een uitzondering. Daarom zijn er door het jaar heen ook promoties. gaat u het vaker doeN? Ja, ieder jaar in januari. Ik heb in het bestuur gezegd: ik geef ons een jaar of drie, vier. Dan moet de Graduation Week een begrip zijn. > www.godgeleerdheid.vu.Nl > ageNda > graduatioN week

De werkgeversorganisatie VSNU en de vakbonden Abvakabo FNV, CNV Publieke Zaak, CMHF, AC/FBZ hebben een onderhandelaarsakkoord bereikt over de CAO Nederlandse Universiteiten. Afspraken zijn gemaakt over loonsverhoging, werk-naar-werktrajecten en modernisering van de cao. De loonsverhoging bedraagt 1% per 1 januari 2013 en nogmaals 1% per 1 september 2013. De nieuwe cao wordt afgesloten voor een periode van 1 januari 2011 tot 1 januari 2014. Uiterlijk 1 februari 2013 zullen partijen vaststellen of het onderhandelaarsakkoord wordt omgezet in een definitief akkoord. > www.iNtraNet.vu.Nl/hrm > cao

uitleg oNderhaNdelSakkoord cao

Op 24 januari van 12.00-13.30 uur geven bestuurders van vakbonden uitleg over het onderhandelaarsakkoord in 1A-05 Hoofdgebouw.

twee Nieuwe oPleidiNgeN verbetereN oNderwijSkwaliteit

In het voorjaar start de Senior Kwalificatie Onderwijs, een eenjarige opleiding waarmee senior docenten hun verschillende rollen in het onderwijs kunnen versterken. Actuele ontwikkelingen in het hoger onderwijs komen aan de orde, maar ook eigen kwaliteiten en ambities en vragen over onderwijs die in de eigen faculteit of opleiding spelen. Aanmelden tot 21 januari.

Wetenschappers op regiefuncties in het onderwijs kunnen vanaf juni deelnemen aan de Leergang Onderwijskundig Leiderschap.

Het programma combineert onderwijskunde en leiderschap. Daarbij staan onderwijsvernieuwing en onderwijskwaliteit centraal.

Deelnemers werken aan een onderwijsinnovatief project in de eigen organisatie. Aanmelden tot 8 maart. Voor beide opleidingen worden kandidaten door de faculteit voorgedragen.

Meer informatie bij de p&o-adviseurs. > www.iNtraNet.vu.Nl/hrm > ProfeSSioNaliSeriNg SeNior doceNteN/weteNSchaPPerS

geSPrekkeN over leveNSverhaleN

Schrijver op locatie Kristien Hemmerechts spreekt in de VU-Boekhandel met hoogleraar Halleh Ghorashi en schrijver Jan Siebelink over het schrijven van levensverhalen, op respectievelijk 31 januari en 28 februari van 17.00-18.00 uur. Zelf schreef Hemmerechts onder meer over haar man, dichter Herman de Coninck in Taal zonder mij. Ghorashi analyseerde en publiceerde met Christien Brinkgreve levensverhalen van allochtone vrouwen in Licht en schaduw. Met Jan Siebelink spreekt Hemmerechts over zijn autobiografisch geïn-

spireerde romans Knielen op een bed violen en Engelen van het duister. Toegang €10, leden VU Connected en studenten gratis. Aanmelden: > vucoNNected.Nl

tijdelijk miNder ParkeerPlaatSeN oP camPuS

Door de nieuwbouw op de campus zijn in 2013 ca. 15% minder parkeerplaatsen beschikbaar. VU en VUmc vinden het belangrijk dat patiënten en bezoekers zo dicht mogelijk bij hun bestemming kunnen parkeren. Daarom moeten ca. 150 geselecteerde pashouders vanaf 21 januari tijdelijk gedurende minimaal 3 en maximaal 9 maanden parkeren op speciale parkeerplaatsen buiten de campus. Mensen met medische indicatie kunnen op de campus blijven parkeren. Het Parkeerbedrijf VU-VUmc zorgt voor pendelbussen tussen de locaties.

Ter compensatie kan men de maandelijkse financiële bijdrage declareren bij het parkeerbedrijf. De geselecteerde pashouders krijgen deze week een brief. > vrageN? tel. 89970

collectieve vakaNtiedageN 2013

In 2013 zijn de collectieve vakantiedagen op 10 mei, 27 december, 30 december en 31 december. Deze vier dagen worden automatisch in mindering gebracht op je vakantiekaart 2013. > www.iNtraNet.vu.Nl/hrm > regeliNgeN PerSoNeel > collectieve vakaNtiedageN

jaaroPgaaf 2012

De jaaropgaaf 2012, nodig voor het invullen van je aangifte inkomstenbelasting 2012, staat rechtsonder op je salarisspecificatie van december – te vinden in het Digitaal Loket. > hrm.vu.Nl > mijN gegeveNS > SalariS > iNZieN SalariSSPecificatie

eerSte SteeN

Wethouder ruimtelijke ordening Maarten van Poelgeest legt vrijdagmiddag 25 januari de eerste steen voor het Nieuwe Labgebouw O|2 naast ACTA. Een eerste paal kon niet meer worden geslagen, omdat de ACTAparkeergarage al onder de bouwplaats ligt.

De bouwplaatsvoorbereidingen zijn inmiddels begonnen. In de veertien bouwlagen van het pand gaan onderzoeksgroepen van VU en VUmc samenwerken binnen de human health & life sciences. > www.vu.Nl/camPuSoNtwikkeliNg > bouwProjecteN

Redactie Personeelspagina > jeSSy vaN geloveN, aNita muSSche, houkje vlietStra > Beeld yvoNNe comPier > Vormgeving rudie jaSPerS www.iNtraNet.vu.Nl/PP > Reageren PP@vu.Nl

CULTUUR Cabaret

Restaurant

Om de week gaat een student op kosten van advalvas voor maximaal 50 euro uit eten en beoordeelt het restaurant.

Het sushiparadijs in de Pijp Shabu Shabu

Reprise voor finalisten Finalisten Cameretten vrijdag 18 januari 20.30 uur Studenten € 9,50 Medewerkers € 12,griffioen.vu.nl

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

Shabu Shabu Ferdinand Bolstraat 18 shabushabu.nl FOTO Jouk Oosterhof

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

WAT? Cameretten begon in 1966 als lustrumactiviteit van studentenvereniging SSR te Delft. Sinds 1988 vindt het cabaretfestival in Rotterdam plaats.

Met voorrondes in het oude Luxor en de finale in het nieuwe Luxor presenteert Cameretten cabarettalent aan publiek, jury en pers.

WIE? De finalisten van 2013 waren Jelle Denturck, Tom Lash en René van Meurs. De laatste ging met de jury- en publieksprijs naar huis. In 2006 won hij ook al de publieksprijs op ons eigen Griffioen Cabaretfestival.

HOE? De jury over het optreden van winnaar René van Meurs: “Intelligente grappenmaker die in hoog tempo zijn materiaal op het publiek afvuurt. Hij krijgt de zaal gemakkelijk mee in zijn bijzondere hersenspinsels.”

CONCEPT All-you-can-eat. Voor 24,50 euro per persoon kun je in vier rondes per keer vijf kleine porties bestellen. Het is dus perfect om verschillende gerechtjes uit te proberen. Het is een sushi- en grillrestaurant, dus je hoeft niet alleen maar sushi te eten. Trouwens, wel zo lekker al die sushi.

SFEER Je voelt je meteen erg welkom door de warmte en het zachte sfeerlicht. Er zijn veel eetplekken en het is druk. Een goede ambiance om aan tafel te gaan.

ETEN Er is keuze genoeg: er staan meer dan 90 hapjes op de kaart.

Wij eten alleen maar sushi. In de eerste ronde bestellen we nigiri’s en sake maki’s (traditionele Japanse hapjes met witte rijst en rauwe vis: zalmfilet of tonijn), een handroll en avocado. Deze avocado was onze favoriet, zó heerlijk zacht! In de tweede ronde proberen we onder andere spicy tuna, wéér de avocado, en nog wat nigiri’s.

Hierna zitten we helaas vol van al het lekkers. De toetjes klonken wel veelbelovend.

BEDIENING Heel vriendelijk. Het personeel komt geregeld vragen of “alles naar wens” is. Nadat je gekozen hebt, staat het eten al binnen vijf minuten voor je neus.

TIP Probeer langzaam te eten, en bestel niet te grote porties in het begin. Eet alle porties op, want als je het niet op krijgt, moet je hiervoor betalen.

AANRADER Zeker.

PRIJS 49 euro voor twee personen. Dit is exclusief drankjes, maar die zijn heel betaalbaar.

WAARDERING

Marjolein Klaassen, tweedejaars taalwetenschap en Franse taal en cultuur

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS

studenten

Sleutelgat 09

Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook?

VU-studenten gluren in de kamer van ineke brouwer en haar vriend elmar WIEDEMEIJER.

“H

ier woont een heel gezellige gast”, zegt Tim Desaever (24), student communicatiewetenschappen. “Dat zie je aan de spelletjesverzameling en de immense hoeveelheid frutsels. Het is iemand die nog een beetje in zijn kindertijd is blijven steken, en dat bedoel ik alleen maar positief. Dat maakt dat je creatief bent. Dat varkensschilderijtje hangt daar bijvoorbeeld op een non-conformistische manier.

Gelet op de boeken studeert hier duidelijk een bèta die zijn creativiteit misschien wel gebruikt om grensverleggende theorieën te bedenken over de kromming van tijd, ruimte en varkentjes. Mijn ogen blijven hangen bij die verschrikkelijke laaf; verder zie ik een sneeuwman, een soort fakir en een clown. Die kameleon is van de Wereldwinkel, dus misschien is het wel

ADVALVAS

nr 9 — 16 januari 2013

een bewust persoon die gewoon gek op frutsels is.”

“Ik denk dat hier een optimistische, vrolijke en georganiseerde atheïste woont”, gokt orthopedagogiekstudente Mieke van Vliet (23). “Ze stemt op SP, vanwege al het rood in haar kamer en studeert sociale innovatie. Ze woont hier waarschijnlijk alleen, maar haar vaste vriend komt dagelijks over de vloer. Hun relatie is erg serieus. Ik durf te voorspellen dat ze over een jaar een kind heeft en over 2,5 jaar gaat trouwen. Wat is ze romantisch zeg, met die kaarsjes en die twee stoeltjes zo knus bij elkaar. Haar open en vriendelijke persoonlijkheid zie ik terug in de plantjes bij het raam. En ze is ook wel creatief; dat biggetje op het schilderijtje, de kleurtjes en steentjes bij het schaaltje. Haar ouders verdienen erg goed, maar laten hun dochter wel werken voor haar geld.”

Ineke Brouwer en Elmar Wiedemeijer 25 en 28 Promovendus natuurkunde en student natuurkunde Betalen 400 euro per maand in Nieuw-West

“Grappig dat niemand merkt dat we hier met z’n tweeën wonen”, lacht Ineke Brouwer, promovendus natuurkunde.

“Mijn vriend Elmar en ik hebben in een paar maanden helemaal ons plekje gemaakt van deze flat, maar aan baby’s denken we nog niet. Over 2,5 jaar trouwen is al wat realistischer, al staat het nog niet op de planning. Ik houd van rood, maar SP is niet mijn partij. We houden allebei van frutsels en spelletjes, dat klopt. We zijn niet voor niets bèta’s.

Het varkentje is geschilderd door mijn broertje, die specifiek de instructie gaf om het in de hoek van de kamer zo op te hangen. Hij is dus de creatieveling. De kameleon komt niet uit de Wereldwinkel, maar uit Mali. Mijn ouders wonen daar sinds vorig jaar en wij gaan dit jaar naar hen toe!” door Veerle Vrindts student-reporter Foto’s Peter Valckx

Wil je ook in Sleutelgat?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 9 — 16 januari 2013

ADVALVAS