advalvas | jaargang 60 | nr16

Nr 15

10 april 2013 Kelly Brouwer in actie tegen landmijnen

Lucia de B. werd er doelbewust ingeluisd

VU-studenten in de ban van Koerdistan

Uitneembaar: bijlage verkiezingen studentenraad

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

bestuurscrisis — opinie, analyse en interview pag 8, 10-11, 26-27

Philip Scheltens

INHOUD

jaargang 60 — nr 15

VU NU Donderdag 4 april 2013, 13.37 » D-vleugel hoofdgebouw: de aannemer levert de daktuin op. Nu de planten nog Foto studiovu/yvonne compier

Kelly Brouwer in actie tegen 10 landmijnen De onschuld van Lucia de B. werd doelbewust genegeerd 12 Koerdistan is het helemaal 20 Portret van wonderboy Jeroen Geurts

22

En verder Online

4

Opinie: VU-crisis door geldgebrek

8

Column: Peter Nijkamp

9

Brieven

17

Onderzoeksnieuws

16

Opinie: studentenraad

24

Column: Roos

25

Campus: Gelederen gesloten

26

PP

28

Cultuur: theater en restaurant

30

Sleutelgat

31

Griff

32

In het hart: verkiezingsbijlage studentenraad Coverillustratie Studio KNSM Het volgende nummer verschijnt op 24 april 2013

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 kamer 1-D-40 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Barbara Vazquez, (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer, rbbmr.nl

ADVALVAS

Medewerkers Dick Roodenburg (Griffioen), Nienke Stumpel (stagiair), Merlijn Draisma, Roos van Rijswijk, Bas van der Schot, StudioVU (Riechelle van der Valk, Yvonne Compier) Peter Valckx, Veerle Vrindts Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet, (023) 5714745 Druk Senefelder Misset, Doetinchem

nr 15 — 10 april 2013

3

Laatste nieuws Dagelijks vers nieuws op advalvas.vu.nl › Waarover struikelden zij? › Te snelle computers zijn oorzaak flash crash › Wat staat studenten te wachten? › Wie wordt de nieuwe rector?

› Bestuursvoorzitter Smit vertrekt eind dit jaar › Studenten zetten vaart achter studie › Studenten eisen recht op ontplooiing › Nee, de VU komt niet ‘onder toezicht’ › Rector Bouter legt functie neer › Studenten: ‘Machtsstrijd niet in ons belang’ › Ondernemingsraad: ‘College geeft geen heldere sturing’ › VU doet snoepautomaten in de ban › Hemmerechts leest paasgeschenk voor › UvA-studenten willen niet meer met de VU › Crisis tussen decanen en college? › VU-onderzoeksinstituut Clue scoort excellent › Dubbelstudie blijft goedkoop › Lekker duurzaam ballonnen prikken › VUmc + AMC = UMC › Topdrukte bij open dagen › VUmc in zee met AMC › Dankzij crisis meer studentenkamers

4

P.F. Thomése wordt nieuwe VU-schrijver

P

.F. Thomése wordt met ingang van 1 mei 2013 de Vrije Schrijver aan de VU. De Vrije Schrijver is de nieuwe naam van een functie die twee vroegere rollen combineert: Schrijver op locatie en VUsionair.

Als Vrije Schrijver gaat Thomése

onder meer spreken tijdens de Opening Academisch Jaar en de Dies Natalis, discussies starten, een boekje schrijven voor de VU-gemeenschap. Hij is ook de drijvende kracht achter het common reading-project. In dit project lezen zo veel mogelijk medewerkers en studenten gezamenlijk één boek. Verder doet

Thomése mee aan de intussen vermaarde schrijvershuisbezoeken, waarbij de schrijver samen met studenten op bezoek gaat bij vier collega-schrijvers. P.F. Thomése is de zevende schrijver aan de VU. Hij volgt Kristien Hemmerechts op. Thoméses aanstelling duurt een jaar en loopt tot 1 mei 2014. (MS)

Windesheim stapt uit VU-Vereniging Hogeschool Windesheim wil zich per 1 juli uit de VU-Vereniging losmaken. ‘Nu de beoogde fusie met de hogeschool niet doorgaat, heeft blijven geen meerwaarde meer.’

D

at zegt Roeleke Vunderink, secretaris van VU-Vereniging, de ledenorganisatie van VU, VUmc en Windesheim. “Ze willen hun maatschappelijke verantwoording zelf vorm gaan geven.” De achterblijvers in de vereniging, VU en VUmc, zullen

wel bij elkaar blijven. Hoewel VUmc in de toekomst een alliantie met academisch ziekenhuis AMC zal vormen, zijn daar geen afscheidingsplannen. “Er is geen sprake van het verbreken van die relatie”, aldus Vunderink. “Al zou je het willen, dan zou het moeilijk gaan. Op financieel gebied zijn VU en VUmc erg met elkaar verweven.”

Het is niet de enige verandering in de VU-vereniging. VU-Connected, de programma-organisatie van de vereniging, zal in de toekomst onderdeel worden van de dienst Marketing & Communicatie van de VU. Mede om die reden is de reorganisatie van het domein communicatie & marketing met drie maanden uitgesteld.

(FB)

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

Tessa Posthuma de Boer

› P.F. Thomése: de nieuwe VU-schrijver

online

SRVU uit bezorgdheid in petitie (Re)tweets

M

et de petitie ‘Onze VU’ wil studentenbond SRVU uitdrukking geven aan haar bezorgdheid over de kwaliteit van het onderwijs.

De bond heeft een petitie opgesteld met tien punten, onder meer dat de VU zich niet moet blindstaren op

rendement en geen diplomafabriek is. Maar de bond vindt ook dat het huidige rumoer rondom de bestuurscrisis geen recht doet aan de onderwijskwaliteit aan de VU, die over het algemeen goed is.

Daarnaast vindt bestuurslid Princess Attia het belangrijk dat het universiteitsbestuur meer en directer met studenten communiceert: “De rechtenfaculteit heeft al

Studenten sneller klaar met studie

haar studenten een e-mail gestuurd over de bestuurscrisis. Dat vinden wij erg goed.” Ondertekenen van de petitie kan via de site van de studentenbond: www.srvu.nl.

De bond wil de handtekeningen op 18 april aanbieden aan het college van bestuur. (WV, DdH)

Zie voor een uitgebreider bericht advalvas.vu.nl>nieuws>8 april.

twitter.com/advalvas_vu facebook.com/advalvas issuu.com/advalvas

Liftwedstrijd Welke studenten van Sociale Wetenschappen waren afgelopen weekend als eerste in Gent? Lees het op advalvas. vu.nl>razende reporter

Wie o wie?

Wie moet onze nieuwe rector worden? We willen namen horen: advalvas. vu.nl>nieuws 4 april

Van de studenten die in 2008 aan hun bachelor zijn begonnen, was 62 % binnen 4 jaar afgestudeerd — in 2007 was dat maar 55%

S

tudenten zetten de laatste jaren meer vaart achter hun studie. Daar zijn allerlei oorzaken voor. Zo moeten studenten tegenwoordig hun bachelordiploma hebben behaald voordat ze aan hun masteropleiding mogen beginnen.

Verder dreigde de langstudeerboete deze lichting studenten te treffen. Ze zouden ruim drieduizend euro extra collegegeld moeten betalen als ze meer dan een jaar uitliepen. Dat werkte kennelijk als een stok achter de deur. (HOP)

Bandjes Is het student Maarten van Vliet gelukt om 5500 euro op te halen met de bandjesavond voor Kinderen Kankervrij? Lees het op: advalvas. vu.nl>razende reporter

Liefde De griffioen houdt van ons.

VU-schrijver Kristien Hemmerechts is in zijn huid gekropen. advalvas.vu.nl>achtergrond

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken 8-4_@jannekedecort Het blijft toch iets bijzonders, een dun laagje verf dat miljarden aan vastgoed moet beschermen.. http://www.knaapen. nl/actueel/nieuws/Schilderwerkzaamhede n+Vrije+Universiteit+Amsterdam+/184 …

Miljarden? Dat lijkt ons een beetje veel. Het totale vastgoed van de VU staat voor 250 miljoen op de balans. Enfin, feit is dat de buitenkant van het hoofdgebouw na 28 jaar een nieuwe laag verf krijgt.

Uitvoerder is de Knaapen Groep. Ze werkt op basis van een ‘raamcontract’, waarschijnlijk is dat niet zo woordspelerig bedoeld als het overkomt.

5-4_@WO_nieuws #Universiteit De Verontruste VU’ers roepen op tot verandering bestuurscultuur #Nieuws http://bit.ly/XhtlFM De actiegroep Verontruste VU’ers organiseert op 25 april een symposium over het failliet van de ‘managersuniversiteit’. Ze willen af van de falende, graaiende topbestuurders in het (hoger) onderwijs.

8-4_@jimfjansen Nu al het meest bizarre bericht van deze week; het mailprotocol #HvA http://www. foliaweb.nl/organisatie/nieuw-protocoldoo-niet-meer-mailen-in-het-weekend/ … In het weekend mag niet meer gemaild worden Geen e-mails na vrijdagavond 19.00 uur, niet mailen met iemand die bij je op de kamer zit en antwoorden binnen drie dagen. Dat zijn enkele van de regels uit het nieuwe e-mailprotocol van het Domein Onderwijs en Opvoeding van de Hogeschool van Amsterdam. Wie toch in het weekend achter het toetsenbord klimt, moet volgens het protocol het bericht pas maandagochtend versturen.

3-4_@esteban_rivas Info in het Nederlands over de Apen en Dolfijnen Seminar Serie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam: http://taalbijdieren.wordpress.com/2013/04/03/apenen-dolfijnen-seminar-serie/ …

Waarom kunnen apen en dolfijnen niet praten?

Als je je dat altijd al hebt afgevraagd, moet je op zaterdag 13 april naar het seminar van apentaalexpert Esteban Rivas en dolfijnencommunicatie onderzoeker Justin Gregg. Zij gaan uitleggen waarom het onzin is dat grote mensapen en dolfijnen praten. Niet voor apen- en dolfijnenfluisteraars, dus.

Bron: VSNU, zie het hele bericht op advalvas.vu.nl>nieuws>3 april.

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

5

‘Maak Zuid-Soedan landmijnvrij’ Kelly Brouwer geneeskundestudent

‘Ik zit al op ruim 400 euro’ 6

nr 2 — 12 september 2012

ADVALVAS

in actie

Kelly Brouwer gaat in de Nacht van de Vluchteling 40 kilometer wandelen.

Ze kan nog wat sponsors gebruiken.

DOOR ZAHRA ASTITOU FOTO STUDIOVU/YVONNE COMPIER

W

at heb jij met Afrika?

“Van jongs af aan ben ik gefascineerd door Afrika, maar mijn ouders zagen nooit iets in een safari.

Twee jaar terug kreeg ik de kans om vrijwilligerswerk te doen in Zuid-Afrika. Ik werkte toen in een weeshuis met tachtig kinderen. Daar is mijn liefde ontstaan. En vorig jaar werkte ik als vrijwilliger in een ziekenhuis en op scholen in Kenia. Het deed veel met me om in een klein ziekenhuis mee te mogen helpen, met vrijwel geen materiaal. Het contrast is er zo schrijnend: in het ene bed ligt iemand te sterven aan complicaties die in Nederland gemakkelijk te voorkomen en verhelpen zijn, en in het andere bed wordt een kind gebaard.

Iedereen ligt op één zaal; afdelingen of kamers kennen ze niet.”

Denk je dat Nederlanders de ernst van de situatie in Afrika niet voldoende beseffen? “Iedereen weet dat veel landen in Afrika arm zijn, dat er droogte heerst en dat er oorlogen zijn. Maar het is toch anders wanneer het tastbaar wordt gemaakt. Wanneer je persoonlijke verhalen hoort en menselijk leed ziet, raakt het je veel meer. Onze

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

welvaart is geen vanzelfsprekendheid.

Uiteindelijk leven wij met z’n allen op aarde, en bepaalde zaken hier in het Westen gaan ten koste van de ontwikkelingslanden. Ik denk aan het broeikaseffect en onze afname van grondstoffen.

Dat moeten we beseffen.”

Jij gaat volgende maand wandelen in de Nacht van de Vluchteling. Waarom?

“Dit jaar zamelt de Stichting Vluchteling geld in voor het ruimen van landmijnen in Zuid-Soedan. Het is nu eindelijk wat rustiger in het gebied, zodat de vluchtelingen terug kunnen naar de plek waar ooit hun huis stond om alles weer op te bouwen. Maar dat is onmogelijk door de landmijnen. En sommige landmijnen zijn in felle kleuren waardoor ze lijken op speelgoed, met alle verschrikkelijke gevolgen van dien. Ik vind het mooi om door deze nachtwandeling mijn steentje bij te dragen aan het onschadelijk maken van die mijnen. Ik was vooral gegrepen door de vraag: hoe ver zou jij ’s nachts lopen uit angst voor geweld? Wij kennen die angst hier niet.”

Hoe werkt het? “Als groep of individu kun je je aanmelden op de site nachtvandevluchteling.nl. Voor deelname is dit jaar een minimaal bedrag van 250 euro vereist. Het mooie daarvan is dat je met dat bedrag al een gebied van 150 vierkante meter landmijnvrij kunt maken!”

Heb jij al genoeg geld opgehaald? “Ik zit al op ruim 400 euro, maar we hebben

Kelly Brouwer

CV

1991 Geboren in Leidschendam 2009 Vwo-diploma, Voorburg 2010-heden Geneeskunde 2008-heden Fotograaf bij Arjen Eeken Fotografie 2011 Vrijwilligerswerk in Zuid-Afrika 2011 Sponsorcoördinator bestuur MFVU 2011-heden Commissielid medische faculteitsvereniging 2012 Vrijwilligerswerk in Kenia

nog een paar weken te gaan. Ik heb een persoonlijke pagina op de website van de Nacht van de Vluchteling waar mensen mij kunnen sponsoren. Op Facebook rekende ik uit dat als mijn hele vriendengroep 2,5 euro zou doneren, dat is slechts één biertje minder deze maand, er een bedrag beschikbaar zou zijn om ruim 600 vierkante meter landmijnvrij te kunnen maken.

Dus alle kleine beetjes helpen echt.”

De wandeltocht van Rotterdam naar Den Haag (circa 40 km) vindt plaats in de nacht van 9 op 10 mei.

Hoe bereid jij je voor? “Ik heb al een aantal keer een rondje Sloterplas, dat is zo’n zes kilometer, gewandeld. Het echte trainen staat bij mij nog op de planning. Maar die veertig kilometer ga ik sowieso uitlopen, daar twijfel ik niet aan.”

In Ghana is onlangs een Nederlandse vrijwilligster doodgeschoten. Remt dit soort berichten jou af? “In Zuid-Afrika heb ik die onveiligheid ook meegemaakt. Wij verbleven in het gevaarlijkste gebied van het land, in een gated community, en mochten niet alleen naar buiten.

In eerste instantie maakt het je bang.

Maar zolang je de adviezen van de lokale bevolking opvolgt, is de kans dat jou iets gebeurt net zo groot als hier in Amsterdam.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

7

Hoger onderwijs

opinie

VU heeft budget niet om Harvardje te spelen De crisis aan de VU is een direct gevolg van politieke keuzes: dat we weinig geld voor hoger onderwijs overhebben bijvoorbeeld.

die de Nederlandse samenleving maakt.

Universiteitsbestuurders zitten in een onmogelijke spagaat. Enerzijds verlangt de politiek dat ze opstijgen naar de top van wereldwijde rankings. Anderzijds is ze niet bereid daarvoor te betalen.

Het recept voor een topuniversiteit is simpel: een groot budget per student en onderzoeker, kleinschaligheid, veel autonomie en, heel belangrijk, een strenge selectie van de studenten en docenten.

De Nederlandse samenleving maakt veelal tegengestelde keuzes.

Concentratie van middelen bij een beperkt aantal instellingen gaat in tegen de egalitaire cultuur van het Nederlandse hoger onderwijs. De rijksbijdrage per student is sinds 1960 dramatisch gedaald en daalt nog steeds, zodat verdere schaalvergroting onvermijdelijk is. Tot hogere private bijdrages lijkt de samenleving evenmin bereid. Strengere selectie van studenten stuit op bezwaren van studentenorganisaties en van universiteitsbestuurders die veel studenten nodig hebben om hun begroting rond te krijgen.

Dat dit leidt tot schaalvergroting, is niet verbazingwekkend. We hebben geen Oxford aan de Amstel. Die krijgen we ook niet, zolang we als samenleving geen andere keuzes maken.

DOOR Gijsbert Werner en Herman Philipse BEELD BAS VAN DER SCHOT

D

e reconstructie van de bestuurlijke crisis aan de Vrije Universiteit in NRC van 30 maart roept het beeld op dat het college van bestuur de universitaire gemeenschap tegen zich in het harnas heeft gejaagd in zijn nietsontziende streven naar een grotere en efficiëntere topuniversiteit. Uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid hiervoor echter eerder in keuzes van onze samenleving dan bij de betrokken bestuurders.

De ironie wil dat een dergelijke bedrijfsmatige en op expansie gerichte aanpak vreemd is aan de topuniversiteiten waar Smit zich gaarne aan spiegelt. Stanford en Cambridge zijn met minder dan twintigduizend studenten aanzienlijk kleiner dan de VU. Caltech, vorig jaar nog uitgeroepen tot beste universiteit ter wereld door Times Higher Education, heeft ruim tweeduizend studenten.

Efficiënt ingericht zijn dergelijke instellingen vaak niet. De Universiteit van Oxford is onderverdeeld in bijna veertig colleges: semi-zelfstandige instituten met een eigen bestuur, begroting, huisvesting en karakter. Oxford heeft waarschijnlijk tientallen aparte ICT-systemen.

Kennelijk gedijt toponderzoek èn hoogstaand onderwijs niet per se beter in grote en efficiënte organisaties. Onze ervaring als student, onderzoeker en docent in Oxford leert eerder het tegendeel. Het zijn de kleinschaligheid, de persoonlijke aandacht en de grote autonomie van

8

Dit is een ingekorte versie van het artikel Voor ons geen Harvard aan de Rijn, dat op 3 april verscheen in NRC Handelsblad. docent-onderzoekers die universiteiten als Oxford zo succesvol maken.

De gedroomde nieuwe VU van Smit, een gestroomlijnde en gecentraliseerde instelling, zal goedkoper potloden en meubilair kunnen inkopen. Maar tot beter onderzoek of tevreden studenten zal dit niet leiden.

Zoals gezegd moeten we het fiasco bij de VU niet zozeer wijten aan het universiteitsbestuur, maar aan de keuzes

Gijsbert Werner is promovendus evolutiebiologie.

Daarvoor deed hij een masteropleiding aan Oxford.

Herman Philipse is universiteitshoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Utrecht.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

column

Wij zijn de Abraham Kuyper Universiteit

foto StudioVU/Riechelle van der Valk

O

Wisselcolumn Peter Nijkamp universiteitshoogleraar en hoogleraar ruimtelijke economie

nlangs is aan de VU het Abraham Kuyper Centrum geopend. Dat is een lofwaardig initiatief, dat helaas meer dan een eeuw te laat is gerealiseerd. Het is immers een goede zaak dat een universiteit haar grondlegger of een invloedrijke wetenschapper met zijn of haar naam eert. De Humboldt Universiteit in Berlijn of de Universiteit Louis Pasteur in Straatsburg zijn fraaie voorbeelden daarvan.

En wie het University College London binnentreedt, ziet daar het pontificale standbeeld van Jeremy Bentham, de grondlegger van het utilitarisme.

De VU heeft inderdaad wel een bescheiden buste van Abraham Kuyper, maar bij elke verbouwing wordt die weer verplaatst. Dat is niet bevorderlijk voor haar identiteit. Qua naamgeving is de Vrije Universiteit na een eeuw niet veel verder gekomen dan de totaal nietszeggende Engelse aanduiding VU University.

Daarbij komt nog dat voor veel buitenlandse collega’s de afkortingen VU en UvA helemaal verwarrend zijn. Aan de lopende band word ik zelf aangeduid als hoogleraar aan de University of Amster-

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

dam. Het zou toch veel passender zijn de Vrije ‘Aan de lopende Universiteit te herdoband word ik zelf pen in Abraham Kuyper aangeduid als Universiteit! hoogleraar aan Interessant is dat de de University of grondlegger van de Vrije Universiteit wel geëerd Amsterdam’ is met een standbeeld in Maassluis, maar in Amsterdam heeft hij het niet verder kunnen brengen dan een onbekende straat in Geuzenveld. Den Haag heeft tenminste een straat in het centrum naar hem vernoemd. Kuyper is in Amsterdam een geïsoleerde figuur gebleven. Nu heeft hij zelf wel als lijfspreuk aangenomen “in het isolement ligt onze kracht”, maar de vraag is of hij dit zo bedoeld heeft.

De VU is gevestigd aan de De Boelelaan. De Boele was in de dertiende eeuw een Amsterdams baljuw, ongetwijfeld een respectabele regent. Maar of alleen dat feit een naamgeving van een van de langste straten in Amsterdam rechtvaardigt, betwijfel ik. Ik heb studenten weleens gevraagd of zij wisten wie De Boele was.

Er was slechts één student die een origineel antwoord gaf, namelijk een Britse wiskundige. Inderdaad was George Boole de grondlegger van de algebraïsche logica

en de ‘grandfather’ van de computerwetenschappen. Dus het zou toch vele malen beter zijn om de De Boelelaan te veranderen in de Abraham Kuyperlaan.

Uiteraard gaat het daarbij niet alleen om de naam, maar ook om de inhoud, want de VU pretendeert terecht de wetenschap hoog te houden.

Wereldwijd spreken we tegenwoordig van de zogeheten grand challenges, maar Kuyper had in zijn tijd ook veel uitdagingen in het vizier: de sociale kwestie, de emancipatie van de ‘kleine luyden’, de omvattendheid van filosofische vooronderstellingen en de maatschappelijkculturele identiteit.

Het zou zeker een prachtige uitdaging zijn te traceren in hoeverre de huidige grand challenges in een totaal ander tijdbestek en op andere wijze al door een groot denker als Abraham Kuyper onderkend zouden zijn. Men hoeft het niet in alles met hem eens te zijn om toch te erkennen dat hij een uitzonderlijk grote geest was. De Vrije Universiteit is het aan haar stand verplicht zulke grote geleerden niet onder het stof te laten verdwijnen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Bestuurscrisis

1. Centralistisch beleid Al decennialang is de verhouding centraal bestuur versus faculteiten een heet hangijzer. Traditioneel hebben de twaalf faculteiten een redelijk grote autonomie, zeker op het gebied van onderwijs en onderzoek. Maar volgens de wet is het bestuurscollege integraal verantwoordelijk voor de hele universiteit. In het instellingsplan 2011-2015 probeert het bestuur een gemeenschappelijke lijn voor de hele universiteit te formuleren. Daarbij ligt veel nadruk op de financiële randvoorwaarden voor het onderwijs, zoals een minimumaantal studenten per opleiding.

En het maximumaantal uren dat een docent per studiepunt mag besteden.

Dat roept weerstand op bij docenten die vinden dat het bestuur zich niet met hun onderwijs moet bemoeien. Ook de pogingen van rector Lex Bouter al het onderzoek onder te brengen in grote interdisciplinaire onderzoeksinstituten leiden vooral binnen de alfa- en gammafaculteiten tot verzet. En een VU-bestuurder die ruzie krijgt met een of meer decanen heeft een probleem.

2. Bestuurlijke controle Om meer greep op de VU te krijgen, probeert het college de organisatie te stroomlijnen. Zo lanceerde voorzitter René Smit schijnbaar uit het niets het plan om faculteiten samen te voegen.

Zeker het voorstel Letteren en Sociale Wetenschappen te fuseren, stuitte op onbegrip. Dat plan is weer terugverwezen naar een studiecommissie. Ook de dien-

10

Waarover struikelden zij?

Het VU-bestuur pakte zoveel zaken tegelijk aan dat het verstrikt raakte.

Acht struikelblokken.

DOOR DIRK DE HOOG

sten moeten samengaan om de bestuurlijke drukte te verminderen, bijvoorbeeld de bibliotheek met het Universitair Centrum-IT. En de Arbodienst met Personeelszaken, waartegen de ondernemingsraad principiële bezwaren heeft.

Ook het opheffen van het Onderwijscentrum heeft bij de betrokken medewerkers kwaad bloed gezet. Zij hadden de indruk dat de reorganisatie louter ingegeven was door bestuurlijke overwegingen en niet inhoudelijk gemotiveerd.

3. Scherpe bezuinigingen Het bestuur zet in op een financiële ombuiging van structureel 33 miljoen euro in 2015 op een totaal aan inkomsten van zo’n 500 miljoen per jaar. De ondersteunende diensten moeten 21 miljoen bezuinigen, wat 300 tot 400 mensen hun baan kost. Omdat de VU de naam heeft een rijke universiteit te zijn, is niet iedereen overtuigd van de noodzaak van deze operatie en zeker de ondernemingsraad niet. Met name het op grote schaal boventallig verklaren van medewerkers stuit veel mensen tegen de borst. Dat past niet bij de VU-cultuur van medemenselijk-

heid. Deze dreiging van massaontslag is een belangrijke reden voor het ontstaan van de beweging Verontruste VU die een ongekend sociale onrust teweegbrengt.

Maar ook hier speelt de strijd centraaldecentraal een rol. De meeste faculteiten zijn niet bereid financieel in te leveren om bijvoorbeeld de bezuiniging op de bibliotheek, waar 56 van 168 mensen hun baan dreigen te verliezen, te verzachten.

De decanen gaan wel op hun achterste benen staan als het bestuur hen de zeggenschap over de financiële reserves van de faculteiten ontneemt. Dat geld is mede nodig voor de vernieuwing van de campus.

4. Ambitieuze nieuwbouw De renovatie van de campus is al zeker 15 jaar een hoofdpijndossier. Het vorige bestuur met Noomen en Sminia maakte wel plannen, maar deinsde terug om echt te beslissen over de investering van zeker een half miljard euro. Er kwam een nieuw gebouw voor Tandheelkunde en de Rode Pieper voor onderwijs in zorg en welzijn.

Maar de rest van de universiteit barst uit haar voegen. Het bestuur-Smit bedacht

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

campus

een nieuwe bouwstrategie. Niet het oude bètagebouw renoveren, maar nieuwbouw aan de overkant van de De Boelelaan. Ook het VU.NU-gebouw, naast de Rode Pieper gepland, ligt al op de tekentafels en het hoofdgebouw wordt opgeknapt zodat het nog minstens 15 jaar mee kan. Met de OR is afgesproken dat de huisvestingslasten inclusief investering niet meer dan 14 procent van de jaarinkomsten mogen bedragen. Dat betekent een stijging van de huisvestingskosten met 10 miljoen euro per jaar. Veel mensen vinden deze investering zonde van het geld.

5. Kapot gegroeid Pijnlijk is dat de VU mede aan haar eigen succes ten onder dreigt te gaan. Het aantal studenten is sinds 2002 van 15.000 naar 25.000 gestegen. En die groei heeft ze niet kunnen bijbenen, gezien de dalende studenttevredenheid. Het is trouwens niet Smit geweest die krachtig inzette op studentengroei. De vorige rector Taede Sminia stond in 2002 te juichen toen de VU voor het eerst 15.000 studenten telde. Voor die groeistrategie is al in 1992 gekozen. Toen was de VU de eerste Nederlandse universiteit die een professionele reclamecampagne startte. Helaas leveren studenten steeds minder geld op.

In 2008 kregen universiteiten per student 22 procent minder geld van het Rijk dan in 1998. Die dalende trend zet door.

6. Kwakkelend onderwijsbeleid Scoorde de VU tien jaar geleden nog hoog in de keuzelijsten voor studenten,

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

nu bungelt ze onderaan. Dat doet pijn, hoe omstreden die lijsten ook zijn. Daar komt dan een kritische proefaudit van de onderwijskwaliteit overheen. En dat is een druppel te veel. Daarom eisen de decanen van het bestuur dat de kwaliteit van het onderwijs absolute prioriteit krijgt. Maar ja, wat kan een bestuur daaraan doen als de faculteiten het primair als hun privédomein beschouwen? De onderwijsagenda van het bestuur gaat vooral over het reguleren van studentenstromen door invoering bindend studieadvies, harde knip en sneller nakijken van tentamens. Daarnaast zijn er prestatieafspraken met de minister gemaakt over een flinke verhoging van het studierendement. Dat betekent voor docenten nóg harder werken en nóg minder vrijheid om hun onderwijs in te richten zoals zij zelf willen. En dat is een van de grieven van de Verontruste VU’ers.

7. Miscommunicatie Ook de negatieve publiciteit rondom VUmc en de val van de raad van toezicht spelen mee. In de media is VU en VUmc één pot nat, en dat beseffen het bestuur en de decanen maar al te goed. Vandaar grote paniek als de uitslag van de proefaudit voor de media aanleiding is te suggereren dat het onderwijs aan de VU niet deugt en de universiteit, net als VUmc, onder verscherpt toezicht van de Inspectie komt te staan, wat toch echt níet waar is. De vrees leeft dat de VU wordt weggezet als het Inholland van de universiteiten. En dat lukt NRC Handelsblad aardig.

Maar de negatieve beeldvorming begint met miscommunicatie binnen de universiteit (en VUmc) zelf. Het college slaagt er zelden in zijn bedoelingen overtuigend uit te leggen aan de medewerkers. Ook de dialoog met de OR heeft vaak een ijzig karakter, van twee kanten overigens. Een veelgehoorde klacht is dat de bestuursleden het te druk hebben, vaak afwezig zijn en zelfs op het laatste moment afspraken afzeggen. Vooral Smit heeft een berucht timemanagementprobleem.

8. Samenwerking met UvA Ondanks alles heeft het bestuur-Smit een belangrijke koerswending bereikt door aan te sturen op nauwe samenwerking met de UvA. Voorganger Noomen wilde met hogeschool Windesheim fuseren om een sterke protestants-christelijke zuil in het hoger onderwijs op te richten. Daarom wees Noomen 15 jaar geleden nog het aanbod van de UvA af om samen een nieuwe bètafaculteit te bouwen. Tien jaar later zijn de universiteiten terug bij af.

Weer ligt er een fusievoorstel van beide bètafaculteiten op tafel. Met de koers op samenwerking met de UvA heeft het college de bestuurlijke agenda flink overvuld. Diverse commissies zijn aan de slag gegaan en bij allerlei te nemen besluiten binnen de VU speelt de UvA-factor. Maar waar blijft de uitgewerkte agenda voor echt fundamentele samenwerking met de UvA? Want daar ligt volgens Smit de toekomst. Amsterdam als internationaal middelpunt van excellent hoger onderwijs en onderzoek. Nu VUmc en AMC over de dam zijn, is het tijd voor de rest van de universiteit.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

11

Letteren

Jacomijn wil zo graag geloven in ons rechtssysteem.

Maar hier wordt doelbewust een onschuldige vrouw veroordeeld 12

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

wetenschap

Volgde de onterechte veroordeling van Lucia de Berk de structuur van een misdaadverhaal?

Dat onderzocht student Jacomijn Brinkman in haar schokkende masterscriptie.

Door Floor Bal

Z

e weet dat er tegen haar gelogen wordt.

Het gesprek van de 29-jarige student literatuurwetenschap Jacomijn Brinkman met de rechtbank in Den Haag is kort. Nee, het dossier van de ten onrechte voor seriemoord veroordeelde Lucia de Berk is niet meer in te zien. Helaas, dat bestaat niet

meer.

Het klinkt ongeloofwaardig. Juristen zijn dol op bewijs op papier, op meterslange dossiers. Toch wil de voorlichter doen geloven dat alle gegevens van de rechtszaak uit 2004 na haar vrijspraak vernietigd zijn.

Iemand anders zou misschien ontmoedigd raken en een ander dossier zoeken om te analyseren. Jacomijn niet.

Ze is grondig, wil alles checken. Er is altijd een extra boek dat ze lezen kan, nog iemand om te interviewen.

En de leugen dat er geen dossier meer is, maakt haar alleen maar vasthoudender. Een geheim dossier, hoe spannend kun je een scriptieonderzoek maken?

Spannend verhaal Dus verzamelt ze moed en benadert ze arts Metta de Noo voor een afspraak. Samen met haar broer, hoogleraar wetenschapsfilosofie Ton Derksen, was zij verantwoordelijk voor herziening van de moordzaak. De Noo houdt de boot af. ‘Het komt niet uit’, mailt ze. En weken later: ‘Ik ga op vakantie.’ Jacomijn weet dat ze geduld moet hebben, dat dingen soms moeten bezinken.

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

13

Letteren

De aanklager moet de ontlastende informatie in het dossier opnemen.

Maar dat doet ze niet

Uiteindelijk mag ze langskomen, in Diepenheim. Bij de bushalte staat De Noo, samen met haar hondje, te wachten. Het is een koude winterdag in februari 2012 en de studente baalt dat ze uit ijdelheid een te dunne jas heeft aangetrokken.

Op de bank bij de arts warmt Jacomijn op. Bij een kop koffie zonder koekje, ze heeft glutenintolerantie, vertelt ze wat haar bedoeling is. Dat ze geïnspireerd raakte door een artikel van Maarten ’t Hart over de onterechte veroordeling van De Berk. Over het vak ‘Vormen en functies van verhalen’ waar ze leerde hoe verhaalvormen soms gebruikt worden in rechtszaken. Waarom ze graag iets wil analyseren dat een maatschappelijk belang dient. En dat ze zich afvraagt of het Openbaar Ministerie zich liet meeslepen door het spannende detectiveverhaal dat de zaak van De Berk leek te zijn.

Bij haar vertrek heeft ze De Noo niet helemaal overtuigd.

De arts wil niet vertellen waar de dossiers zijn. Wel adviseert De Noo haar om te praten met iemand die meer over de achtergrond van de zaak weet. Iemand die geen reden heeft om het onderzoek van Jacomijn te saboteren.

Geen Moszkowicz Advocaat Ton Visser is geen Bram Moszkowicz. Zijn kantoor zit in een onopvallend pand aan de Toussaintkade in Den Haag, dat hij deelt met een ander advocatenkantoor en een trainingscentrum. Hij draagt geen maatpakken maar een trui. Bij het hoger beroep van de zaak liet hij de televisie-interviews aan collega Stijn Franken over.

Het is een aardige man, maar Jacomijn kan moeilijk hoogte van hem krijgen. Hij luistert beleefd naar haar verhaal over de kracht van masterplots, verhaalelementen die iedereen kent. Ze vertelt dat detectiveverhalen heel dwingend opgebouwd zijn, dat alles een functie

14

heeft. Waar je in het echte leven een pistool kunt kopen om het jaren in een laatje te laten verstoffen, zal een gekocht vuurwapen in een boek altijd voor de laatste pagina’s afgaan. Een kind dat in een true crime-boek huisdieren martelt, wordt altijd een seriemoordenaar.

En Lucia de Berk, die als prostituee werkte en door haar zus verdacht werd van het laten afbranden van hun ouderlijk huis, ontpopt zich als de moordenaar die minimaal vijf ziekenhuispatiënten vergiftigt. Een duivelskind dat kwaadaardig opgroeit.

Zijn het Jacomijns grote blauwe ogen en blonde haar waarmee ze vertrouwen wekt? In elk geval krijgt zij een kopie van het dossier mee, in een plastic tas van Blokker.

Twaalfhonderd pagina’s in een zwarte map. Als ze het op de bagagedrager van haar fiets knoopt, krijgt ze angstvisioenen dat het weg zal waaien. ‘Dossier Lucia de B. In Haagse gracht’, zullen de kranten koppen.

Parallelle werkelijkheid Eenmaal thuis werpt ze zich op de analyse van het dossier. Al snel zijn alle oppervlakten in haar werkkamer van haar appartement in de Haagse prachtwijk Zuidwest bezaaid met papieren. Naast haar studie werkt de 29-jarige als freelance journalist. De tijd die ze niet besteedt aan haar studie en beroep gaat helemaal op aan het lezen en herlezen van de processtukken. Soms ’s ochtends vroeg, soms ’s nachts laat, in een kamer die steeds chaotischer wordt.

Als ze uit het raam naar het parkeerterrein van de Jumbo verderop in de straat staart, wordt Jacomijn bevangen door een gevoel van paniek. Ze begraaft zich zo in de informatie dat ze bijna een parallelle werkelijkheid creëert. Eentje waarin Lucia nog steeds onterecht vastzit. En levenslang moet uitzitten.

Meestal is Jacomijn overtuigd van Lucia’s onschuld.

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

Arnhem, 14 april 2010. Lucia de Berk na de vrijspraak

Maar soms, als ze de stukken van het Openbaar Ministerie leest, voelt ze twijfel. Zouden Metta de Noo en Ton Derksen er toch naast zitten? Zo’n officier van justitie is toch niet gek? En haar collega’s dan, dat zijn toch ook hoogopgeleide mensen? Waarom heeft niemand op de rem getrapt? ’s Avonds, tijdens wandelingen door de buurt, bespreekt ze de zaak met haar man Daan. Hij is ingenieur en zoekt de technische aspecten van de zaak uit. Dat is nodig, want een belangrijk deel van het dossier draait daarom.

Zo legt hij de werking van een morfinepomp, een mogelijk moordwapen van Lucia, tot in detail uit.

Duivelskind In juni pakt ze de inhoud van haar werkkamer in kartonnen dozen. Het dossier gaat terug naar advocaat Visser. Haar eigen aantekeningen en literatuur over misdaad gaan mee naar hun nieuwe woonplaats, 300 kilometer verderop in het Duitse Siegburg. Daan wordt daar adviseur bij een bedrijf dat militaire voertuigen helpt ontwikkelen.

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

Hollandse Hoogte/Jorgen Caris

Het is daar, in haar nieuwe studeerkamer met uitzicht op tuinen en bomen, dat er een besef bij haar groeit. De officier van justitie heeft zich niet laten meeslepen door een verhaal over een kwaadaardig kind dat wel aan het moorden moest slaan. Het is andersom. De officier heeft haar betoog zélf als een detective opgeschreven. Eentje waarin elke kleine aanwijzing op zijn plek valt, waar de ontknoping onontkoombaar is. Om dat voor elkaar te krijgen, worden gegevens verdraaid of weggelaten.

Het lege medicijnflesje bijvoorbeeld, dat door de politie gevonden wordt. Een verdachte aanwijzing die in de richting van Lucia wijst. Tenzij je weet dat het een oude verpakking is die in het huis van Lucia’s ex-man lag. Ze leven dan al twee jaar apart. Een kort fragment uit een lange brief waarin de verpleegster schrijft dat ze niet begrijpt waarom terminale patiënten zo aan het leven hangen, zo leuk is dat tenslotte niet, wordt gezien als het bewijs dat ze geen waarde aan het leven van anderen hecht.

De informatie over de jeugdige misdaden van Lucia komt van de zus met wie ze vaak ruzie had. Uit het

Zo’n officier van justitie is toch niet gek? En haar collega’s dan…

Waarom heeft niemand op de rem getrapt?

15

Letteren

Haar collega’s vonden dat verpleegster Lucia de Berk wel erg vaak bij sterfgevallen in de buurt was. Het leidde tot een onterechte veroordeling voor vier moorden en drie pogingen tot moord.

Veroordeeld door het roddelcircuit

L

onderzoek van de brandweer naar de brand in haar ouderlijk huis blijkt dat de oorzaak kortsluiting was.

Lucia was die avond niet eens thuis. De tijd dat ze als 17-jarige als prostituee werkte, werd ze gedwongen door haar drankzuchtige moeder. Er wordt niet gesproken over de liefdevolle verklaringen van haar ex-man en dochter. Of het feit dat Lucia zich van schoonmaakster tot verpleegster heeft weten op te werken. De officier van justitie is verplicht om deze ontlastende informatie in het dossier op te nemen.

Maar dat doet ze niet. Telkens kiest ze voor de meest incriminerende gegevens. Verklaren twee collega’s dat Lucia in een gesprek moest huilen en zegt de derde dat ze onredelijk woedend werd? Dan haalt alleen de laatste verklaring het betoog.

Vrijlating Jacomijn wil zo graag geloven in een goed rechtssysteem. Waar misschien fouten gemaakt worden, omdat dat nu eenmaal menselijk is. Maar vanachter haar nieuwe bureau, waar ze ook al een chaos creëerde, kan Jacomijn maar tot één conclusie komen. De rechtbank nam de detectivestructuur van het Openbaar Ministerie in haar vonnis over en versterkte die zelfs. Daarmee heeft de rechter doelbewust een onschuldige vrouw tot levenslang veroordeeld. Was het onder druk van het ziekenhuis dat geen gezichtsverlies wilde leiden? Was het de drang om een beroemde seriemoordenaar achter tralies te krijgen? Ze houdt niet van speculeren en een verklaring zoeken is haar taak niet. Een scriptie schrijven is dat wel. Ze krijgt een 9 voor haar thesis waaruit blijkt dat verhaalelementen gebruikt zijn om een veroordeling rond te krijgen.

En dan, terwijl ze in de tuin eekhoorntjes ziet spelen, laat Jacomijn in haar hoofd Lucia de Berk uit haar gevangenis. Ze is vrij. Een onverwachte ontknoping.

16

ucia de Berk zou lid van een heksenclub zijn, gif in huis hebben en haar eigen overlijdensbericht in de krant gezet hebben. Haar collega’s van het Haagse Juliana Kinderziekenhuis hebben het niet zo op de 39-jarige verpleegkundige Lucia de Berk. In 2001 worden de roddels erger. Lucia zou opvallend vaak in de buurt van sterfgevallen en reanimaties zijn.

Als een baby onverwacht overlijdt, stelt het ziekenhuis een onderzoek naar haar in. Uit een eigen kansberekening blijkt dat ze een kans van 1 op 7 miljard heeft om zo vaak bij een sterfgeval of incident aanwezig te zijn. In september wordt er aangifte gedaan van een mogelijke onnatuurlijke dood.

De Berk zit op dinsdag 13 december 2001 aan het sterfbed van haar opa als ze door een arrestatieteam opgepakt wordt.

Haar vraag waarom ze dat niet nog af mag ronden, vindt de officier van justitie verdacht. Was ze soms van plan om haar opa te vermoorden? Het is het begin van een proces waarbij alle informatie ten nadele van de verpleegster wordt geïnterpreteerd.

Geen commentaar De betrokken officier van justitie, Ines Degeling, laat weten dat ze niet op de bevindingen van Jacomijn Brinkman wil reageren.

Lucia de Berk heeft de scriptie van Jacomijn Brinkman ontvangen.

Levenslang Hoewel ze niet bekent en niemand haar iets verdachts heeft zien doen, wordt De Berk in 2003 veroordeeld voor vijf moorden en twee pogingen tot moord op baby’s en bejaarden. In hoger beroep staat Lucia niet helemaal alleen.

Arts Metta de Noo en haar broer, hoogleraar Ton Derksen, stellen vragen over de kwaliteit van het onderzoek door het ziekenhuis. Hun speurtocht resulteert in een herzieningsverzoek bij de commissie-Evaluatie afgesloten strafzaken.

Uiteindelijk mag De Berk de gevangenis na 6,5 jaar gevangenisstraf verlaten. Op 14 april 2010 wordt ze volledig vrijgesproken.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

mail Reacties (max. 300 woorden) op Advalvas-artikelen zijn welkom op redactie.advalvas@vu.nl. De redactie behoudt zich het recht voor uw bijdrage eventueel in te korten.

Stinkende drol De opinie van Henk Nies in de vorige Advalvas ‘Verzorgingshuizen zijn over de datum’ vind ik stuitend. Onze neoliberale maatschappij drijft kennelijk op één factor: geld. Het nieuwste slachtoffer zijn de verzorgingshuizen. Vervolgens wordt er een rode strik bedacht waarin de stinkende, dampende drol van het beoogde ouderenzorgbeleid vrolijk wordt verpakt. Dan roepen ze trots: “Tadaaaa!” Maar het is en blijft gewoon een stinkende, dampende drol.

Waar gaan ze nou de fout in?

Realiseren ze zich wel dat ouderen niet alleen maar van gezondheid blakende Zwitserlevengepensioneerden zijn? Met geen één enkel woord wordt gerept over het toenemende aantal dementerenden in dit land: nu

140.000 en in 2050 meer dan 400.000. Willen we die soms in hun huiselijke omgeving houden zonder toezicht? Want als je continu toezicht wilt kunnen garanderen, zul je juist meer verzorgingshuizen nodig hebben.

Wil de samenleving dat wilsonbekwame mensen massaal vervuilen, wegkwijnen achter glas, hun medicijnen niet innemen of het gas aan laten staan? En dan heb ik het nog niet eens over ouderen met lichamelijke kwalen.

Men gaat ervan uit dat mensen in staat zijn aanmerkelijk meer geld te betalen voor zorg dan nu.

Het plaatje van kaartje leggen of praatje maken met de verzorgde oudere is er allang niet meer bij, want er is niet genoeg personeel.

Dat liberalisering geld en betere kwaliteit oplevert is een door

lobbyisten zorgvuldig in stand gehouden mythe. Tevens zijn lang niet alle ouderen kapitaalkrachtig. Zeker nooit van minima gehoord?

Bovendien veronderstelt men heel gemakkelijk dat de familie, vrienden en buren wel zullen zorgen voor de ouderen. En dat in een maatschappij waarin man en vrouw steeds langer en meer moeten werken. En de helft van het aantal huishoudens uit alleenstaanden bestaat. Hun vrienden zullen even oud zijn en in dezelfde ellende verkeren.

Nee, een beschaafd land meet zich aan wat het overheeft voor zijn zwakkere burgers. Dit beleid noem ik dus barbaars.

Rick Vermunt, bibliotheekassistent

Studentenhuisvesting In het begin van dit academisch jaar komt uit drie onderzoeken naar voren dat er in Amsterdam een structureel tekort is van ongeveer 10.000 studentenkamers. Dit probleem speelt al jaren. De gemeente zette in 2009 het probleem hoger op de agenda en besloot tot het ‘realiseren’ van 9.000 extra studentenwoningen van 2010 tot 2014. Hiermee vangen ze alleen de (bescheiden) geschatte groei van het aantal studenten op en niet het daadwerkelijke tekort. Erg jammer.

Maar we waren toch erg blij met de 9000.

Eind maart bracht de gemeente het voortgangsrapportage studentenhuisvesting uit. Het daarin geschetste beeld is simpelweg te rooskleurig. Ze hebben het veel over ‘gerealiseerd’ en

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

te weinig over ‘gebouwd’. Met realiseren bedoelt de gemeente ook het labelen van bestaande woningvoorraad als studentenwoningen. Daarmee verplaatst ze het probleem van woningkrapte alleen maar naar andere groepen, waardoor studentenhuisvesting uiteindelijk weer minder aandacht zal krijgen. Daarnaast spreken ze over tijdelijke verhuur.

Dat is vaak puur om leegstand te voorkomen. Het structurele probleem wordt wederom niet aangepakt.

Maar ook als het aankomt op ‘productie’ helpt de gemeente zichzelf een handje. 709 hotelkamers - bijna 30% van de in 2012 gerealiseerde kamers - die een handige ondernemer in Amsterdam-West aan studenten verhuurt (en waar de ‘gasten’

dus geen huurrechten hebben), worden gewoon meegeteld.

De gemeente hoeft niet alle 9000 woningen zelf te bouwen, het is goed om particuliere initiatieven te stimuleren, maar dit is goochelen met cijfers. Ook na 2014 blijft Amsterdam meer studenten trekken dan elke andere stad in Nederland. Onderzoeksbureaus hebben het over zeker 6000 extra kamers die nodig zijn. Wees als gemeente realistisch en geef toe dat het moeilijk is om het bij te houden en dat ook het genoemde aantal van 9000 in gevaar dreigt te komen. Grote kans dat het particuliere investeerders alleen maar meer zal stimuleren om iets met studentenhuisvesting te doen, waarbij iedereen gebaat is.

Olav Scholten, SRVU-voorzitter

17

VIPs Nieke Elbers ontvangt een Rubicon-beurs voor onderzoek naar herstel van letselschadeslachtoffers in Sydney en Melbourne. Deze beurs is voor recent gepromoveerde wetenschappers om ervaring op te doen aan buitenlandse topinstituten.

Antropoloog en theoloog Miranda Klaver ontvangt een Congregational Studies Fellowship.

Zij bestudeert onder meer de invloed van nieuwe media, internet en social media op pinksterkerken.

Het fellowship omvat een beurs van $ 20.000 en een mentorprogramma van 18 maanden.

18

StudioVU

Rob van der Mei van Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) en Sandjai Bhulai van de afdeling Wiskunde hebben 226.000 euro subsidie gekregen voor contractonderzoek. Zij gaan samen met onderzoekers van CWI de planning van politieinzet optimaliseren.

Dominant in rood

D

at sporters in rode kleding vaker winnen, was al bekend. Nieuw is dat mannen in een rood T-shirt zichzelf niet dominanter

voelen, maar door anderen wel als dominanter gezien worden.

Dat vertelde Diana Wiedemann met haar poster op de jaarlijkse conferentie van de European Human Behaviour and Evolution Association die vorige week op de VU plaatsvond. Dat we mannen

Pil tegen jaloezie

V

rouwen die geen anticonceptiepil gebruiken op het moment dat ze hun partner ontmoeten, zijn tijdens de relatie jaloerser dan vrouwen die wel een pil gebruikten tijdens de eerste ontmoeting. Dat blijkt uit onderzoek van de Groningse gedragsbiologe Kelly D. Cobey.

Ze onderzocht met een vragenlijst of haar proefpersonen aan de pil waren en hoe jaloers ze waren.

De resultaten presenteerde ze bij de conferentie van de European

Human Behaviour and Evolution Association die vorige week op de VU plaatsvond. Een verklaring is dat jaloezie onder invloed staat van hormonen. (NS)

in rode shirts zien als meer dominant, heeft waarschijnlijk deels te maken met evolutie. Dominante dieren met veel testosteron hebben vaak iets roods, denk aan haantjes met hun rode kuif. (NS)

Zie de poster via: tinyurl.com/maninrood

Anders intelligent

I

ntelligentie werkt genetisch anders bij kinderen met ADHD dan bij kinderen zonder deze aandoening.

Dat blijkt uit onderzoek van bioloog Thais Rizzi, waar ze 8 april op promoveerde. Intelligentie is een van de meest erfelijke eigenschappen en wordt beïnvloed door honderden verschillende genen. Rizzi vond bij kinderen met ADHD twee genen die hun intelligentie beïnvloeden die bij kinderen zonder ADHD niets met intelligentie te maken hebben. Dit betekent niet dat kinderen met ADHD minder slim zijn, intelligentie wordt alleen anders geregeld. (NS)

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

ICOON Andrew Kelly, The Noun Project

StudioVU

Albert Menkveld, hoogleraar financiering, kreeg exclusieve toegang tot de ‘zwarte doos’ van de Flash Crash (Op 6 mei 2010 verloor de Amerikaanse beursindex S&P500 in één minuut vijf procent van haar waarde). Op 2 april presenteerde Menkveld zijn bevindingen tijdens zijn oratie.

onderzoeksnieuws

O

verstromingsrisicomanagement klinkt als een mooi galgjewoord. Het is het onderwerp van het onderzoek van Philip Bubeck waar hij 8 april op promoveerde.

Uit zijn onderzoek blijkt dat de maatregelen die huishoudens in een overstromingsgebied zelf nemen, effectief zijn.

Naast de beleidsmaatregelen die al getroffen worden, zoals dijken, kunnen bewoners zelf ook veel doen. Huishoudens kunnen zelf schotten neerzetten of zorgen dat hun huis overstromingsbestendig is. Bubeck adviseert deze maatregelen te stimuleren door meer informatie te geven en premiekorting op de verzekering. Overstromingen zijn nu de meest voorkomende en schadelijkste natuurramp. Ondanks de vele maatregelen die nu al genomen worden, verwachten experts in de toekomst nog meer overstromingen. Dit komt door klimaatveranderingen en bevolkingstoename. (NS)

Betrouwbare landen

Voor het proefschrift zie: tinyurl.com/overstromingsrisico

78+14+52C D Een zachte dood

Het idee voor het toedienen van bewustzijnsverlagende middelen tijdens de laatste levensfase komt voor 78% van artsen, 14% van de patiënt zelf, 5% van familie en 2% van verpleegkundigen

D

e arts is meestal degene die met het idee komt voor zogeheten palliatieve sedatie, het verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase door middel van slaapmiddelen. Dat blijkt uit onderzoek van Tijn Brinkkemper die hier 17 april op promoveert. Hij deed zijn onderzoek met behulp van vragenlijsten. Uit het proefschrift blijkt dat artsen en verpleegkundigen verschillend denken over de mate waarin palliatieve sedatie moet worden toegepast. (NS)

Voor het proefschrift zie: tinyurl.com/zachtedood ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

e rol van buitenlandse rente is de afgelopen tijd belangrijker geworden. Dat schrijft econoom Pieter Jansen in het proefschrift waarop hij 12 april promoveert. Jansen gebruikte verschillende wiskundige modellen en theorieën om de kapitaalmarktrente, rente met een looptijd van meer dan 2 jaar, te verklaren.

Vooral de afgelopen jaren, tijdens de crisis, zijn beleggers meer gaan letten op de betrouwbaarheid van de economie van landen. Hier profiteren sommige landen van, zoals de Verenigde Staten, Duitsland en Nederland, terwijl landen als Italië en Spanje hierdoor juist met een hogere rente zitten. (NS)

Voor het proefschrift zie: tinyurl.com/ betrouwbarerente

‘Dikkerds zijn geen slappelingen’ De preventie van obesitas moet zich meer richten op sociale cohesie in de omgeving, zegt Tatjana van Strien, hoogleraar ‘Psychology of eating styles’ in haar oratie op 10 april.

“Dikke mensen zijn slappelingen, dat is wat vaak gedacht wordt. De gangbare behandeling van obese mensen is vooral gericht op meer bewegen en minder eten. Op de korte termijn werkt dit vaak wel, maar het succes is meestal maar tijdelijk. Als het vervolgens toch niet lukt blijvend gewicht te verliezen, ligt het aan een gebrek aan doorzettingsvermogen.

Dit versterkt het stereotiepe beeld dat dikke mensen slap zijn.

Antonie van den Heuvel

Natte voeten

Dat beeld heeft grote invloed op deze mensen en is onterecht. Obese mensen eten meer na stress, emotioneel eten. Dat is atypisch, evolutionair gezien zou je juist minder moeten eten na stress. We weten dat mensen die emotioneel eten, veel zoet en vet eten en dus risico lopen om dik te worden. Uit een steekproef blijkt daarnaast dat emotioneel eten de afgelopen jaren sterk is toegenomen.

Gelijk met de toename van obesitas en emotioneel eten, is er ook een sterke toename in angst. Deze angsttoename hangt samen met de afbrokkeling van sociale cohesie: meer echtscheidingen en meer eenoudergezinnen. Het CBS voorspelt dat in 2020 één op de vijf Nederlandse kinderen in een eenoudergezin woont, een risicofactor voor het ontstaan van angst en emotioneel eten.” (NS)

19

Studiereis

Koerdistan is het nieuwe Dubai Drie VU-studenten bezoeken Koerdistan, de onafhankelijke regio in het noorden van Irak.

‘Het is hier veiliger dan in Nederland.’

V

DOOR NICOLE SANTÉ eel mensen associëren Koerdistan met oorlog.

Dat beeld is niet terecht, volgens VU-student Kozhir Aldaoudi (premaster business administration). Hij is geboren in Koerdistan en kwam met zijn familie na de nodige omzwervingen in 1997 naar Nederland.

“Hoe ouder ik werd, hoe groter de drang om mijn roots te onderzoeken en te kijken wat ik kon doen voor mijn vaderland. Ik kwam in contact met Regien Sumo, die iemand kende van de Koerdische regering die ons wilde helpen met het organiseren van een studiereis naar Noord-Irak.” En zo ging het balletje rollen. Hun doel was Nederlandse en Koerdische studenten de groeiende economische mogelijkheden van deze regio te laten zien. Kortom, tonen dat Koerdistan veilig is, niet alleen voor investeerders, maar ook voor toeristen.

Weerzien Tig studenten uit heel Nederland meldden zich aan. Tien werden op basis van hun cv en motivatie geselecteerd. Onder hen de VU-studenten Helan Bamarni (gezondheidswetenschappen) en Nander de Wit (business administration).

Voor Helan was het een weerzien. Zij werd geboren in Turkije, waar haar Koerdische ouders heen vluchtten na de gifgasaanval door Sadam Hussein op Halabja, dit jaar 25 jaar geleden. “Ik was al vaker in Koerdistan, met mijn ouders,

20

maar dan zitten we altijd in Duhok, tegen de grens van Turkije. Ik zag nu een ander Koerdistan, omdat ik nooit in Sulaeimaniya en Hawler was geweest. De ontwikkelingen gaan daar nog sneller dan de rest van de regio. Ik keek mijn ogen uit.”

Onbevangen Nander had geen voorgeschiedenis met Koerdistan. “Ik was al een keer in Iran en daar ontdekte ik dat mijn door de media beïnvloede beeld totaal niet klopte met de werkelijkheid. Dus naar Koerdistan ben ik blanco gegaan. Het leek me een mooi avontuur.”

De groep studenten had een overvol programma. “Ik denk dat we meestal om een uur of twee gingen slapen en om een uur of zeven alweer op pad gingen”, vertelt Nander. “We deden elke dag wel drie of vier activiteiten.” Zo bezochten ze naast grote en kleine steden en de indrukwekkende natuur verschillende bedrijven, de Kurdistan Board of Investment, de Amerikaanse Universiteit van Suleimaniya, en zelfs een actief producerende olieboorsite.

Voor Helan was het bezoek aan Halabja een hoogtepunt, zij het een triest. “De gids vertelde hoe ontwikkeld het leven daar was, hoe de stad zich geleidelijk aan cultureel op de kaart zette en dat het in één klap afgelopen was na de gifgasaanval. Wat me verder is bijgebleven is dat mensen snakken naar erkenning; ze willen dat iedereen van de geschiedenis van Koerdistan weet en dat het bestaat.

Er zijn te veel mensen die denken dat Koerdistan net zo gevaarlijk is als de rest van Irak, maar het is hier veiliger dan in Nederland. We zagen een man bij

‘Veel Koerdische studenten uit Europa keren terug naar hun vaderland’

wie je geld kon wisselen.

Toen het tijd was voor het gebed, legde hij een doek over het geld heen en ging bidden. Bij terugkomst lag alles er nog.”

Pr voor Koerdistan Kozhir: “Wat mij opviel is dat de economische ontwikkeling zo enorm snel gaat. Olie is de hoofdmotor van de economie, maar er wordt ook ontzettend veel gebouwd en de agricultuur is booming. Gelukkig is het er politiek stabiel – dat is een belangrijke reden voor steeds meer investeerders om naar Koerdistan te komen.”

Nander: “Het was verbazingwekkend om te zien met welke enorme passie de Koerden bezig zijn hun land op te bouwen.

En dat ze, na alles wat ze hebben meegemaakt, zo positief in het leven staan.”

Deze reis motiveerde Kozhir en Helan om na hun studie een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van hun vaderland.

Helan: “In de gezondheidszorg moet nog veel gebeuren. Met de kennis en ervaring die ik in Nederland opdoe, kan ik daar mijn steentje bijdragen.” Kozhir: “Met een reisgenoot wil ik binnenkort een miniconferentie houden over handelsbevordering. En als ik klaar ben met de studie wil ik gaan werken in Koerdistan.

Je ziet steeds meer Koerdische studenten uit Europa terugkeren om het land op te bouwen. Dat vind ik een mooie ontwikkeling.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

STUDENTEN

De hele groep net voor vertrek op Schiphol, met in het midden op de voorgrond van links naar rechts Kozhir Aldaoudi, Nander de Wit en Helan Bamarni

Het indrukwekkende ravijn van Rawandez

Helan Bamarni (rechts) wil na haar studie terug naar Koerdistan ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

Fotocredits: Sammy Six en Nander de Wit

Park van Sami Abulrhaman, centraal gelegen in Erbil, de oudste continu bewoonde stad ter wereld

21

Neurowetenschappen

Jeroen Geurts hersenkenner en hoofdprofessor De op een na jongste hoogleraar van VUmc én voorzitter van De Jonge Akademie. Twee feestjes op één dag voor Jeroen Geurts.

DOOR DIRK DE HOOG FOTO MARK VAN DEN BRINK

N

eurowetenschapper Jeroen Geurts (35) hield op 19 maart zijn oratie ‘Een brede blik op het brein’. Hij is de op een na jongste hoogleraar die VUmc ooit gekend heeft. Bovendien werd hij diezelfde dag voorzitter van De Jonge Akademie van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. “Dat worden tropenjaren”, zegt hij met een glimlach, want binnenkort promoveert hij ook nog tot hoofd van de afdeling Anatomie en neurowetenschappen van VUmc. Maar De Jonge Akademie gaat hem zó aan het hart dat hij het verzoek om voorzitter te worden niet aan zich voorbij kon laten gaan. “De relatie tussen wetenschap en samenleving vind ik heel belangrijk”, zegt Geurts. Een van de Akademieprojecten is bijvoorbeeld ‘Kennis op straat’, waarbij allerlei maatschappelijke instellingen, zoals scholen en buurthuizen, gratis een wetenschapper kunnen uitnodigen voor een lezing. “De samenleving betaalt voor de wetenschap, dus dan is het wel zo netjes iets terug te doen”,

22

vindt Geurts. Maar zijn missie gaat verder dan de wetenschap zo goed mogelijk aan de belastingbetaler te verkopen. “Kennis heeft een steeds grotere impact op ons leven. Daarom moeten mensen in een kennismaatschappij ook leren omgaan met wetenschappelijke inzichten en die op hun waarde kunnen schatten. Nu is het nog te vaak eenrichtingsverkeer. Een bekende professor schrijft een boek dat door veel mensen wordt gelezen en dat is dan een soort nieuwe waarheid, waar mensen ook naar gaan leven.” Een prototype van zo’n boek is natuurlijk Wij zijn ons brein van Dick Swaab.

Niet eenzijdig Discussies over dit soort thema’s voert Geurts zowel binnen de Jonge Akademie als op zijn werk. Hij is niet voor niets hoogleraar translationeel neurowetenschappelijk onderzoek. “Veel hersenonderzoekers hebben een wat eenzijdige visie op hoe ons brein werkt. Ik wil door de grenzen van de verschillende wetenschappelijke disciplines heenbreken om een bredere visie op de werking van onze hersenen te ontwikkelen.”

Geurts erkent dat de feiten die Swaab beschrijft, gebaseerd zijn op valide onderzoek, maar hij vindt dat Swaab niet het hele verhaal vertelt. “Genen hebben een belangrijke invloed op de ontwikkeling

van onze hersenen. En er wordt inderdaad al voor onze geboorte van alles in het brein vastgelegd.

Opgericht in 2005 door de Koninklijke Nederlandse Akademie Dit heeft grote impact op van Wetenschappen. Ze telt ons doen en laten, maar vijftig leden tussen de 25 en het brein ontwikkelt zich 45 jaar, die op het moment van nog verder tijdens het benoeming minder dan tien jaar geleden zijn gepromoveerd. Zij leven en ook omgevingsvertegenwoordigen een breed factoren hebben fysiek spectrum van wetenschappelijke invloed op de groei van disciplines. Ieder jaar treden tien onze hersenen.” Boeken leden af en komen er tien nieuwe als die van Swaab hebben potentiële topwetenschappers bij.

De Akademie organiseert activiteiten te veel invloed, vindt voor verschillende doelgroepen op Geurts. “Het publiek trekt het gebied van interdisciplinariteit, uit zulke populairwetenwetenschapsbeleid en wetenschap schappelijke literatuur en maatschappij. over hersenen sterk reductionistische conclusies. Er zou bijvoorbeeld geen vrije wil zijn. Maar je kunt op grond van het bestaande hersenonderzoek echt niet zeggen dat de mens geen vrije wil heeft. We moeten het mysterie dat het brein is nog veel beter onderzoeken.”

De Jonge Akademie

Neurofilosofie Geurts pleit ervoor om filosofen bij hersenonderzoek te betrekken. “Mijn studenten moeten nu al het vak neurofilosofie volgen. Sommigen vinden dat leuk, maar velen zien het nut er niet van in. Die vinden dat alleen meten weten is. Maar ik zie een steeds verdergaande superspe-

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

wetenschap

tioneren. Hij vermoedt dat de immuunrespons meer een gevolg dan oorzaak is. “Mijn hypothese is dat de oorsprong van MS toch in de hersenen zelf ligt, net zoals bij Alzheimer en Parkinson. En dat er iets in de hersencellen gebeurt dat die immuunreactie uitlokt. Als dit echt zo is, kun je nieuwe onderzoekslijnen uitzetten en over nieuwe behandelingsmethoden nadenken.”

Geurts: ‘Het mysterie van het leven speelt zich af in het brein’ cialisering ontstaan op het gebied van hersenonderzoek. Collega-onderzoekers van verschillende disciplines kunnen op een gegeven moment nauwelijks meer met elkaar communiceren. En die communicatie tussen disciplines is hard nodig om tot vernieuwende inzichten te komen.”

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

Multiple sclerose Geurts heeft zelf een poging gedaan op een nieuwe manier naar multiple sclerose (MS) te kijken. De traditionele opvatting over die ziekte is dat het menselijke immuunsysteem het witte omhulsel van zenuwbanen aanvalt en vernietigt, waardoor zenuwen steeds slechter gaan func-

Ook voor leken Geurts roept overigens niet alleen wetenschappers op om over het hekje van hun eigen vakgebied te kijken. “De politiek dringt steeds meer aan op snelle, praktisch toepasbare ontdekkingen. Maar je kunt lang niet altijd van tevoren maatschappelijke of economische valorisatie van onderzoek afdwingen. Er moet juist ruimte zijn voor langdurig, door nieuwsgierigheid gedreven, onderzoek om echt nieuwe inzichten te vinden. En ook dat is een belangrijk aandachtspunt van De Jonge Akademie. We bemoeien ons nadrukkelijk met de wetenschappelijke agenda die politiek Den Haag hanteert.”

Die discussie over wetenschap en samenleving voert Geurts trouwens ook nog in een ander samenwerkingsverband. Hij heeft met anderen in 2010 de stichting Brein in Beeld opgericht, dat onder meer debatten organiseert voor zowel wetenschappers als leken. Het brein vraagt dan ook om veel aandacht, vindt Geurts.

“Voor een heleboel mensen is het brein een heel interessant issue. Daar speelt zich het mysterie van het leven eigenlijk echt af. Zelfs oordelen over wat een goede of verkeerde manier van leven is, worden door publicaties over hersenen gevoed.

Neem de hele discussie over obesitas.

Ons brein verleidt ons tot het kwaad van te veel snoepen. Ik vind het belangrijk te helpen zin en onzin van elkaar te scheiden. En dat doen we bijvoorbeeld door al lessen op scholen te organiseren. Mijn boodschap is dan: we zijn niet ons brein, maar we hebben een brein. Laten we het goed gebruiken.”

Meer info: breininbeeld.org en dejongeakademie.nl.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

23

Joeri van Raalte usr-voorzitter

opinie

‘Onderwijskwaliteit blijft het belangrijkst’ Deze maand kun je je stem uitbrengen voor de universitaire studentenraad (usr). Waar maakt die raad zich druk om? En wat hebben ze dit jaar bereikt?

D

DOOR MARIEKE SCHILP e opkomst bij de studentenraadsverkiezingen is al jaren dramatisch laag.

Hoe komt dat? “Studenten zijn niet wezenlijk geïnteresseerd in dingen die op de universiteit spelen, behalve als het ze direct aangaat. Studieverenigingen hebben nog een redelijk bereik,

alleen al vanwege de goedkopere studieboeken en de feestjes. Maar verder kan bijna niemand op de VU de studenten bereiken, ook de usr niet.”

Overwegen jullie niet om de verkiezingen radicaal anders aan te pakken?

“We zijn een alternatief aan het uitwerken voor een andere structuur van de raad, en dus een andere opzet van de verkiezingen. Maar daar wil ik nog niets over zeggen, daar moeten we het eerst intern over eens zijn.”

StudioVU/Yvonne Compier

Getrapte verkiezingen via de facultaire studentenraden, is dat een oplossing? “Nee, we willen dat studenten direct kunnen kiezen. De facultaire raden zitten bovendien veel meer op de inhoud van opleidingen, en daar houdt de usr zich niet mee bezig. Er is weinig overlap.”

Joeri van Raalte 24

Maar bij die facultaire raden zijn studenten wel meer betrokken. “Dat verschilt. Sommige fsr’en hebben dit jaar wel veel meer kandidaten dan vorig jaar.

Rechten heeft nu 15 kandidaten voor 7 plekken. Geneeskunde ook zoiets.

Voor een aantal facultaire raden was het dan ook een heel goed jaar. Bij rechten bijvoorbeeld was het erg interessant, met onderwijsvernieuwingen waar de raadsleden ook echt bij betrokken zijn.

Intensivering van het onderwijs, nieuwe werkgroepvormen, tutoring… En bij de studentenraad van Aard- en Levenswetenschappen speelt natuurlijk de bèta-

fusie. Dat is in elk geval voor twee van de fsr-kandidaten een reden om nog een jaar door te gaan.”

Stemmen De usr is het medezeggenschapsorgaan van en voor VU-studenten.

De verkiezingen zijn van 22 tot 25 april.

Zie de bijlage in het hart van dit magazine.

Dus als er echt iets concreet aan de hand is, willen mensen wel?

“Nou, er is vaak genoeg iets aan de hand, maar het gaat erom hoe je erbij betrokken wordt. Bij rechten was ik een keer bij een klankbordgroep, dat was echt heel leuk: veel jonge docenten, jonge beleidsmakers, laagdrempelig sparren… Het onderwijsteam van rechten vindt het belangrijk en leuk om met studenten te overleggen.”

Wat wordt voor de usr komend jaar het grote thema? “De onderwijskwaliteit blijft prioriteit hebben. Er wordt nu fors ingezet op onderwijsintensivering, maar tegelijk zien we een tegengestelde beweging: minder geld voor meer studenten. Hoe gaan we dat oplossen? En er wordt meer begeleiding van eerstejaars beloofd, maar waar halen de docenten de tijd daarvoor vandaan?”

En wat hebben jullie dit jaar bereikt? “Veel, al is het niet allemaal meteen zichtbaar. Een concreet voorbeeld?

Wij waren fel tegen de vier-regeling, die bepaalt dat je niet mag herkansen als je voor je eerste tentamen lager dan een vier haalt. Die maatregel is voorlopig teruggedraaid. Daar zijn we trots op.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

COLUMN

Weg met de koekjesmetaforen Roos van Rijswijk, masterstudent literatuurwetenschap

H

et is een vreemd jaar.

Eerst kondigt Beatrix haar aftreden aan, dan gaat de paus niet dood maar met pensioen en vervolgens abdiceert rector Lex Bouter. NRC schrijft dat hij dat doet naar aanleiding van de bestuurlijke onrust over een ‘slecht verlopen intern onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs’. Daarmee bedoelt NRC niet dat dit onderzoek slecht uitgevoerd werd, maar dat de uitkomst niet mals is. Dat het onderzoek intern uitgevoerd is, had een reden: men wilde onderzoeken of de VU zou slagen voor de instellingstoets kwaliteitszorg voor het hoger onderwijs.

In alle media werd gedaan alsof iedereen begrijpt wat die toets precies inhoudt (net als dat iedereen gelijk die koekjesfabriekmetafoor zou moeten snappen, weet je nog? Waarom die koekjes?). Maar ik ben vast niet de enige die er niet zoveel van wist.

Die instellingstoets is een extern onderzoek van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO: een instelling die de kwaliteit van het hoger onderwijs beoordeelt en bevordert). Op de site van

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

de NVAO staat dat zes onderwijsinstellingen de toets tot ‘Je kunt er nu toe met wisselend resuldonder op taat afgelegd hebben, en dat zeggen dat ze er nog 23 instellingen in de een beerput wacht staan. opentrekken’ Enfin, de VU zou de toets (gesprekken met een vierkoppige auditcommissie die let op de visie van een onderwijsinstelling én op de kwaliteit van het onderwijs) dus niet halen. In dat geval zou het drie jaar duren voor de VU op goedkeuring van de NVAO zou mogen rekenen, en dat staat niet zo netjes als steeds meer andere onderwijsinstellingen wél een mooi keurmerkje mogen dragen. Daarom besloot men de toets voor onbepaalde tijd uit te stellen (kon dat maar met tentamens).

Is de VU eens landelijk nieuws, krijgen we dit. Nu kun je er donder op zeggen dat er een beerput opengetrokken wordt. Zo las ik (ook weer in NRC) dat de VU moeite zou hebben met het combineren van internationaal hoog aangeslagen onderzoek en de ‘traditionele, emancipatoire functie’. Volgde een smakeloze metafoor waarin allochtone studenten ‘kleine luyden’ genoemd worden, die door de VU verheven worden. Dat dit lastig is want

dat kost extra inspanning, aldus een decaan die het vast niet kwaad bedoelt (of, dat hoop ik, uit context geciteerd is), want die allochtonen komen niet allemaal van het gymnasium. Wat moet je daarmee, als lezer, behalve verbaasd van je stoel vallen? Leg vooral uit waarom extra inspanning voor studenten zonder gymnasiumopleiding lastig is (Bezuinigingen? Tijdgebrek? Druk van bovenaf?).

Maar schuif het niet af op ‘de allochtoon’ – er zijn volgens mij in Amsterdam meer jongeren van allochtone afkomst dan er autochtonen zijn, deal with it.

Ik dwaal af. Waar ik door deze VU-crisis in eerste instantie vooral vreesde voor nog meer dramatische reorganisaties (Weet je wat? We doen de bibliotheek en de allochtonen gewoon weg!) uitten vriendinnen een andere angst: hoeveel is ons diploma straks nog waard? Hoewel ik het idee heb dat ik altijd erg goed onderwijs heb genoten aan de VU, is dat een pijnlijke maar eerlijke vraag. Ik hoop dat in het antwoord de koekjesmetaforen uitblijven.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Bestuur

Voorzitter Smit vertrekt eind dit jaar De rector is opgestapt en de voorzitter vertrekt in november. Maar voor nu hebben de decanen en het bestuur de gelederen gesloten.

Collegevoorzitter René Smit en decaan Anton Hemerijck over de bestuurscrisis.

E

DOOR Floor Bal

ind dit jaar vertrekt René Smit. Eigenlijk niet zo’n handig moment, vindt de collegevoorzitter zelf. “Een universiteit is nooit klaar, het voelt ook alsof de klus nog niet af is. Maar voor de organisatie, en voor mij, is het beter als er aan het eind van mijn termijn nieuw bloed komt.”

Het besluit om niet langer dan acht jaar te dienen, nam Smit al bij zijn aanstelling. Toen hij vorig jaar zijn beslissing aan de raad van toezicht bekendmaakte, wist hij niet dat rector Lex Bouter vóór hem zou vertrekken. Nu moet de raad van toezicht niet alleen zijn vervanger zoeken, maar eerst een interim-rector vinden. Met spoed. “Die komt er op de heel korte termijn. We zoeken iemand van buiten, een ervaren onderwijsbestuurder. Binnen de VU zijn er veel hoogleraren en decanen, maar die hebben weinig ervaring met het besturen van zo’n grote organisatie.”

Pittige klus Dat het een pittige klus is, bleek vorige week toen de meerderheid van het college van decanen in een brief aan de raad van toezicht aangaf zich zorgen te maken over het onderwijsbeleid. Een situatie die

26

niet van het ene op het andere moment ontstond, vertelt Anton Hemerijck, decaan Sociale Wetenschappen. “We zijn in een paar jaar van 15.000 naar 25.000 studenten gegroeid terwijl de gebouwen en de organisatie daar niet op berekend zijn. Bovendien komt er vanuit Den Haag steeds minder geld per student. De frustratie onder ons personeel steeg. Dat zijn medewerkers die goed onderwijs willen geven en tegelijkertijd hun onderzoeksprestaties op peil willen houden.”

Wat besturen volgens Smit en Hemerijck moeilijker maakte, is de cultuur dat elke faculteit autonoom wil zijn. “In tijden van crisis wil iedereen vooral het eigen winkeltje laten draaien. In zo’n situatie staat alles onder druk. Daardoor zijn de radertjes vastgelopen.”

Onze grieven Het afgelopen jaar kwam het college van decanen een aantal keer bij elkaar om te praten over pijnpunten als de reorganisatie, de prestatieafspraken en de onderwijsaudit. “Het waren geen geheime vergaderingen, we zijn ook twee keer in een sfeer van constructieve spanning met het college uit eten gegaan.”

De teleurstellende resultaten van de proefaudit waren uiteindelijk aanleiding de brief naar de raad van toezicht te sturen. De reactie was niet bemoedigend.

“We kregen te horen dat we ons eroverheen moesten zetten en onze aandacht op het onderwijs moesten richten. De

‘De frustratie onder ons personeel steeg’

aard en de diepgang van onze grieven hebben we vervolgens met het college van bestuur gedeeld.”

De nieren proeven Dat was een zware dag, bevestigt René Smit.

“We hebben elkaar de nieren geproefd, het was een gesprek met scherpe opmerkingen over en weer.” Belangrijk onderwerp was de uitvoering van de onderwijsagenda. De decanen maakten zich ernstig zorgen over de haalbaarheid van de prestatieafspraken en de instellingsaudit. “Uiteindelijk heeft Lex zijn conclusie getrokken en gezegd dat we voor de uitvoering van die plannen beter iemand anders konden zoeken.”

Het vertrek van de rector kwam onverwacht, zegt Hemerijck. Maar het zorgde wel voor een omslag in de relatie tussen de partijen. “Het college, in de persoon van Lex Bouter, heeft zijn verantwoordelijkheid genomen. Het is duidelijk dat ons signaal is aangekomen. We willen niet dat de situatie ontstaat dat er nu een paar decanen opstappen en over een paar weken nog weer een collegelid. Dat is een spel dat we bewust niet willen spelen. We moeten nu verder.”

Ambities Had het college te ambitieuze plannen?

Niet volgens Smit en Hemerijck. “Er is

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

advertentie

campus

hoe Ver KijK jij?

veel achterstallig onderhoud, dat is niet alleen de schuld van dit college van bestuur, dat bestond al langer. Projecten zoals samenwerking met de UvA moeten echt gebeuren”, vindt Hemerijck.

Dat wil echter niet zeggen dat alles in hetzelfde tempo uitgevoerd gaat worden. “Van alle plannen zullen we kijken wat de effecten ervan op de onderwijskwaliteit zijn. Die heeft de hoogste prioriteit. Zo nodig zullen we dingen anders faseren”, aldus Smit.

Onderwijsaudit Er wordt nu gewerkt aan het wegnemen van de belangrijkste kritiek uit de proefaudit. Smit: “Het doel van de proefaudit was om bloot te leggen hoe de VU haar onderwijskwaliteit controleert en waar dat beter kan. Daar ís een proeftentamen voor. De uitkomsten ervan moeten we nu oppakken.” Binnenkort wordt met de NVAO gesproken over de termijn waarop de instellingsaudit wordt afgenomen.

Voor een van de kritiekpunten, de geringe zichtbaarheid van het bestuur, is alvast een simpele oplossing gevonden. Binnenkort verhuist het college van bestuur vanuit Amstelveen terug naar de campus.

we leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende. Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. de VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. om nieuwe wegen in te slaan. om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. de VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat. Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op:

www.VU.nl/VUnet/VacatUres Ben jij geen medewerker van de VU maar wel geïnteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op:

www.werKenBijdeVU.nl

rbbmr.nl

Voor een analyse van de bestuurscrisis zie pag. 10

ADVALVAS

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 15 — 10 april 2013

27

personeelspagina

ONDER REDACTIE VAN DIENST MARKETING & COMMUNICATIE jaargang 5, nummer 8, 10 april 2013

Beroep: geld Binnenhalen De VU haalt al 30 procent van haar budget uit de derde geldstroom. Dat moet zelfs 50 procent worden. Of we dat halen, is vooral afhankelijk van wetenschappers zelf. Maar zij hebben de hulp van professionals tot hun beschikking.

Stel ik ben een wetenschapper en ik wil subsidie krijgen uit de derde geldstroom. Wat zet ik allemaal op mijn begroting? “Niets”, antwoordt Christiaan Vis van de Subsidiedesk VU/VUmc. Niets? “Nee, stap maar naar je projectcontroller en laat die de begroting maken. Financiën zijn niet de expertise van een wetenschapper.”

verkeerde stapeltje

Dirkje Schinkelshoek, programmamanager projectcontrol externe inkomsten, is het helemaal met hem eens. “Ik kom nog steeds wetenschappers tegen die zeggen: ‘Oh, ik weet best hoe ik een begroting moet maken, ik doe gewoon alles keer anderhalf.’ Dan ga je dus financieel de boot in.” Sinds afgelopen september is zij voor het College van Bestuur de ondersteuning van de externe inkomsten aan het professionaliseren. Zo wil ze de kennis en

vaardigheden van projectcontrollers vergroten en komt er een projectmanagementtool, die projectcontrollers én wetenschappers beter kan ondersteunen bij het aanvragen en beheren van onderzoeksprojecten. Want onderzoekssubsidies aanvragen is inmiddels een vak apart.

Per subsidie kan het enorm verschillen wat je mag aanvragen en welke kosten je ook daadwerkelijk mag declareren. Als je in je aanvraag onvoldoende rekening houdt met de financiële subsidieregels, belandt die direct op het verkeerde stapeltje, zonder dat de wetenschappelijke inhoud zelfs is bekeken. Of je onderschat de investering in geld en tijd van een project en komt tekort. Of erger nog: je moet achteraf terugbetalen. Dat overkwam de VU vier jaar geleden. De universiteit kreeg een 'oranje' kaart van de Europese Commissie en moest ruim een miljoen euro subsidiegeld terugstorten.

wetenschappelijke eXpertise niet genoeg

In Europa draait onderzoeksfinanciering tegenwoordig vaak om internationale samenwerkingsverbanden van kennisinstellingen, overheden en bedrijven. Dat vraagt om specialistische kennis. “Als je een miljoenenproject aanvraagt, waarbij je misschien ook nog penvoerder bent, dan heb je veel meer nodig dan wetenschappelijke expertise alleen. Stel je werkt samen met een bedrijf en dat voert niet alleen zijn kosten op, maar ook zijn winst. Dan moet je weten dat dat niet mag”, zegt Vis. “Je moet verstand hebben van financiën, juridische zaken, ethiek, politiek, van het aansturen van een internationaal consortium, van rapporteren. Er wordt nog steeds gedacht dat een onderzoeker al die kwaliteiten in zich verenigt.

Maar dat is onmogelijk. Daar heb je professio-

SUBSIDIES AANVRAGEN IS EEN VAK APART. STEVEN TAN, DIRKJE SCHINKELSHOEK EN CHRISTIAAN VIS (VLNR) LEGGEN UIT HOE JE DIT PROFESSIONEEL AANPAKT.

nals voor nodig, die als team opereren. Dus wil je aanvragen: neem contact op met de Subsidiedesk VU/VUmc. Dat vergroot je succeskans en behoedt je voor fouten.”

valorisatie noodzakelijk

Over succeskans gesproken: wil je succes hebben in grote samenwerkingsprojecten van de EU, dan is de impact en valorisatie van je onderzoek tegenwoordig nog belangrijker dan een goede financiële onderbouwing en goed projectmanagement. Al in de subsidieaanvraag moet je laten zien hoe je met jouw kennis de maatschappij een dienst gaat bewijzen. In het nieuwe Europese financieringsprogramma Horizon 2020 wordt dat extra belangrijk.

Onderdelen zoals de ‘Key Enabling Technologies’ en ‘Grand Challenges’ hebben als intentie goede ideeën op de markt te brengen, door wetenschap en bedrijfsleven te laten samenwerken. Vis: “Je moet precies uitleggen wat de impact van je onderzoek is en hoe de verschillende partijen daarvan profiteren, hoe je jouw resultaten naar de maatschappij brengt, wie je doelgroep en wat je boodschap is en welke middelen je inzet om je doelgroep te bereiken.

Bijvoorbeeld door niet alleen in het wetenschappelijke maar ook in het publieke domein over je resultaten te publiceren of door actief een besluitvormingsproces te beïnvloeden.”

Vis denkt dat veel wetenschappers valoriseren opvatten als geld verdienen met spin-off bedrijven, patenten aanvragen of contracten met bedrijven. Maar dat hoeft niet, vindt Vis.

maatschappelijk appel

Het hoeft niet, maar het kan wel, zegt Steven Tan van het Technology Transfer Office (TTO). Daar wordt fulltime gewerkt aan valorisatie. Het werk van de Subsidiedesk VU/VUmc en TTO liggen in elkaars verlengde, legt Tan uit. De Subsidiedesk VU/VUmc helpt met binnenhalen van onderzoeksprojecten waarin onderzoekers, overheid en bedrijfsleven samenwerken. TTO helpt bij het valoriseren van de resultaten van onderzoek. Dit kan leiden tot het opzetten van vervolgonderzoek waarbij wetenschappers een op een samenwerken met een bedrijf. Het een gaat niet goed zonder het ander, zegt Tan. “Zonder bemoeienis van de overheid via publiek/private programma’s als Horizon 2020, ontmoeten wetenschappers en bedrijfsleven elkaar nauwelijks. Als de overheid bijdraagt worden de risico’s voor bedrijven om geld in onderzoek te steken minder groot. En als wetenschappers en bedrijven daardoor met elkaar in contact komen, kunnen wij helpen bij een eventuele samenwerking.” Tan geeft toe dat valoriseren veel van de wetenschapper vraagt: zo moet je publiceren soms even uitstellen en moet je omgaan met de zakelijke belangen en omgangsvormen van een bedrijf. “Maar er is een maatschappelijk appel om het toch te doen. Als je een medicijn hebt uitgevonden en je werkt niet samen met de industrie, bereikt dat medicijn de patiënten nooit. We doen dit – net als de Subsidiedesk – om kennis benut te zien. De wetenschappers valoriseren en daar helpen wij ze bij.” >www.vu.nl/nl/onderzoek/ondersteuning

nieuws & agenda

vraagantwoord@vu.nl

De VU is de afgelopen periode veel in de media geweest. Zowel medewerkers als studenten van de VU hebben daarom veel vragen, maken zich zorgen of willen hun ideeën delen. Met vragen en opmerkingen kun je natuurlijk terecht bij je eigen faculteit of dienst, maar je kunt je vragen ook stellen op een hiervoor speciaal geopend mailadres: >vra agantwoord@vu.nl

vunet tips

Op 2 april werd VUnet voor medewerkers gelanceerd, de opvolger van intranet. VUnet werkt als een webportaal, met een startpagina waarop het laatste nieuws, belangrijke mededelingen, je e-mail en andere functionaliteiten te vinden zijn. VUnet werkt anders dan het oude intranet.

Bekijk daarom eerst de uitleg en tips op www. vu.nl/vunet/over-vunet. Voorlopig is het oude intranet nog in de lucht, maar dat wordt niet meer geactualiseerd. Nog niet alles zal perfect werken in VUnet. Je kunt nog fouten en onvolkomenheden tegenkomen, zowel in de werking van VUnet als in de inhoud. De komende weken en maanden wordt nog hard gewerkt om dat op te lossen. had je dit al ontdekt op vunet?

• Nieuwe zoekmachine: vind informatie en VU medewerkers makkelijk en snel met de nieuwe zoekmachine.

• Tabblad Serviceplein: vind informatie en regel je zaken via het Serviceplein en de categorieën.

• Presenteer je zelf en vind uitgebreide persoonsinformatie: vul extra informatie in op je ‘persoonlijke profielpagina’, zoals je werkdagen, specifieke kennis of projecten waaraan je werkt.

• Informatie op maat: je krijgt informatie te zien die op jouw functie en organisatieonderdeel is afgestemd. >w w w.vu.nl/ vunet/over-vunet

vrije schrijver

P.F. Thomése wordt per 1 mei de Vrije Schrijver aan de VU. Dit is de nieuwe naam van een

functie die twee vroegere rollen combineert: Schrijver Op Locatie en VUsionair. Thomése wordt de zevende schrijver op rij die een jaar lang aan de VU verbonden is. >w w w.vu.nl/nieuws

Bloemetje mag Best

Blij met je secretaresse of afdelingssecretaresse? De Secretaressedag op 18 april is een leuke aanleiding om dat eens te laten weten. Wel ’s morgens, want ’s middags zijn alle VU-secretaresses uitgenodigd voor een bijeenkomst in tropische sferen.

medewerkersvoorstellingen

Met hun voorstelling BREKEN komt het Belgische duo Kommil Foo op dinsdag 16 april naar de Aula. In de voorstelling van de broers Walschaerts strijden ontroering, humor, muzikaliteit en een absurde beeldentaal om voorrang.

Op maandag 22 april staat Schrijver Op Locatie Kristien Hemmerechts in de Griffioen met de voorstelling Een Bakje Troost, een combinatie van woord en muziek. Hemmerechts vertelt, de Belgische sopraan Sylvie De Pauw zingt, pianist Koenraad Sterckx begeleidt het duo op de piano.

Beide voorstellingen worden voorafgegaan door een maaltijd, die is inbegrepen in de prijs (€ 3,-).

Voor meer informatie of kaarten bestellen: >www.griffioen.vu.nl > medewerkersvoorstel lingen

Redactie Personeelspagina > jessy van geloven, anita mussche, houkje vlietstra > Beeld riechelle van der valk > Vormgeving nico schaefers > Reageren pp@vu.nl

cultuur Theater

Restaurant

Om de week gaat een student op kosten van advalvas voor maximaal 50 euro uit eten en beoordeelt het restaurant.

Heerlijk blond bier maakt alles goed Gollem’s Proeflokaal

Hardstruikelen Yes, Prime Minister Vrijdag 19 april 20.30 uur Studenten € 13,50 VU-medewerkers € 16,griffioen.vu.nl

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

GOLLEM’S PROEFLOKAAL Overtoom 160-162 cafegollem.nl Sanne Helgenberger

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

WAT? In de jaren tachtig was Yes, Prime Minister een succesvolle televisiesatire over de Britse politiek. De originele teksten zijn door Frans Strijards en Helmert Woudenberg vertaald en geactualiseerd.

WIE IS WIE? Helmert Woudenberg speelt ministerpresident Jim Hacker. Verder zien we onder anderen Walter Crommelin als Sir Humphrey Appleby en Evert van der Meulen als Bernhard Woolley. Ali Kouchiry verschijnt ten tonele als ambassadeur van Kumranistan.

HOE? De eurocrisis blijft Europa teisteren. De politiek struikelt van de ene calamiteit naar de andere. Met minister-president Hacker, topambtenaar Appleby en secretaris Woolley struikelen we in de hoogste versnelling mee.

CONCEPT Een biercafé waar ze circa twintig bieren op tap hebben en nog honderd op fles. ’s Avonds serveren ze diners met seizoensgerechten. Bij de bereiding gebruiken ze vaak hun bieren.

SFEER Een warme, gezellige bruine-kroegsfeer. De grote bar is de hele avond druk bezet.

ETEN Wij zijn al verschillende keren wezen borrelen. Ze hebben hier een lekkere kaasplank. Maar nu gaan we dus eten voor Advalvas.

Het begint goed: vooraf heerlijke garnalenkroketjes met brood en salade. Vervolgens bestel ik de dagspecial: longhaas met witlof en huisgemaakte friet. Het ziet er heerlijk uit, maar de groente en het vlees zijn ijskoud. Gelukkig krijg ik enkele minuten later een nieuwe maaltijd die wel heerlijk warm is en lekker. Mijn tafelgenoot bestelt de Vlaamse reuzenburger, zeer geschikt voor de grote trek. Maar of veel nu altijd beter is? In dit geval niet, er zit weinig smaak aan en het is erg droog.

BEDIENING Vriendelijk, veel kennis over de biertjes en het eten.

TIP Bestel een heerlijk blond Gollem-biertje van de tap, uniek in Nederland!

AANRADER Ja, maar niet om te eten. Ga er wat drinken met vrienden en neem een kaasplankje of bitterballen erbij.

PRIJS De voorgerechten zijn rond de 7 euro en alle hoofdgerechten ongeveer 15 euro.

WAARDERING

Fieke Vermeer, masterstudent bestuurskunde

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS

studenten/medewerkers

Sleutelgat 15

Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook?

VU-studenten gluren in de kamer van christina aslan.

“D

at ze van reizen houdt spreekt voor zich”, zegt economiestudent Fabio Rodrigues Dos Santos (23). “Ze is extravert en meisjesachtig. Als ze sport, dan zie ik haar eerder hardlopen dan boksen. Geen bètatype.

Ik zie ook een paar foto’s op haar kast staan. Ze vindt vrienden en familie erg belangrijk. Daardoor vermoed ik dat ze nog maar pas studeert en niet ouder is dan twintig.”

“Een beetje een Veerkampje”, lacht Ralph De Graaf (24), student accounting & control. “Je weet wel, van de tv-serie De Veerkampjes, dat komt alleen door de tijgerprint op het dekbed hoor. Ze gaat graag uit en heeft maar al te vaak het koffiezetapparaat naast haar bed nodig

ADVALVAS

nr 15 — 10 april 2013

voor het verwerken van een kater.

Hoewel ze single is en van haar vrijgezellenleven geniet, verraadt het hartje aan haar muur dat ze eigenlijk best wel romantisch is.”

“Duidelijk een rechtenstudent.

Alles in deze kamer is zwart-wit en strak. Iemand die van duidelijkheid houdt”, zegt Anne Visser (22), student religie en levensbeschouwing. “Ze komt misschien streng over, maar door de kleurrijke kleding vermoed ik dat ze ook een vrolijke kant heeft. Misschien zelfs een beetje excentriek, gezien het dekbed. Ze heeft geen relatie.

Daarvoor gaat ze te graag uit en reist ze te veel. Ze is slank en blond en doet aan fitness.”

Christina Aslan 23 Studeert rechten Betaalt 334 euro in Uilenstede (incl. gas, water, licht, internet en tv)

“Ik drink bijna nooit koffie”, lacht rechtenstudent Christina Aslan. “Mijn zus gaf me dat koffieapparaat voor mijn gasten. Grappig dat veel mensen de zebraprint op mijn bed voor een tijgerprint aanzien. Ik ben natuurlijk verre van een Veerkampje! Uitgaan in Amsterdam doe ik zelden omdat ik in het weekend meestal werk in Enschede, in het restaurant van mijn familie.

En Fabio zit er ook flink naast, want ik boks wèl in mijn vrije tijd. Toen ik gemaild werd voor een bezichtiging van deze kamer had ik al meteen een goed voorgevoel. En inderdaad, deze ruimte bevalt me prima. Heerlijk om zoveel mensen en natuur om me heen te hebben. In de zomer geniet ik van al dat groen.” door Veerle Vrindts student-reporter Foto’s Peter Valckx

Wil je ook in Sleutelgat?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 15 — 10 april 2013

ADVALVAS